მედიის თემებზე მომუშავე საერთაშორისო ორგანიზაციის, „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს“ (RSF) მიხედვით, 2021 წელს მსოფლიოში მედიის 45 წარმომადგენელი და 4 სამოქალაქო ჟურნალისტი მოკლეს.

აქედან ყველაზე მეტი ჟურნალისტი მექსიკაში (7) და ავღანეთში (6) მოკლეს.



2021 წელს მოკლულ ჟურნალისტთა სიაში მოხვდა „TV პირველის” ოპერატორი ლექსო ლაშქარავაც.

RSF-ის გვერდზე 20 წლიანი სტატისტიკა იძებნება. ამ დროის განმავლობაში საქართველო ორჯერ მოხვდა იმ ქვეყნების სტატისტიკაში, სადაც ჟურნალისტები მოკლეს. პირველად 2008 წლის ომის დროს, როდესაც 4 ჟურნალისტი მოკლეს და მეორედ 2021 წელს, 5 ივლისის მოვლენების დროს დაშავებული ლექსო ლაშქარავას გარდაცვალების გამო.

RSF-ის განმარტებით, მათ მიერ გამოქვეყნებული ცხრილში მხოლოდ იმ ჟურნალისტების ჩამონათვალია, რომლებზეც ორგანიზაციამ დაადგინა, რომ მათი სიკვდილი ჟურნალისტურ საქმიანობას უკავშირდებოდა.

ხელისუფლების აგრესიული რიტორიკა კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ, ჟურნალისტებზე გახშირებული თავდასხმები, მედიის ათობით დაშავებული წარმომადგენელი, დაუსჯელი ორგანიზატორები და არაეფექტური გამოძიება, მკვეთრად პოლარიზებული მედი აგარემო, კომუნიკაციების კომისიის უპრეცენდენტო ჯარიმები კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ - როგორი იყო 2021 წელი ქართული მედიისთვის?

ხელისუფლების ბოიკოტი და აგრესიული რიტორიკა კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ

გასული წლის მსგავსად, მმართველი პარტიის, „ქართული ოცნების“ წევრები წელსაც ბოიკოტის რეჟიმში იყვნენ მათ მიმართ კრიტიკულად განწყობილ ცენტრალურ მაუწყებლებთან. უარს ამბობდნენ “მთავარი არხის” „ტვ პირველის“ „ფორმულას“ ეთერში მისვლაზე და ტოქშოუებში მონაწილეობაზე. ამ ტელევიზიების ჟურნალისტებს ზოგჯერ სამთავრობო უწყებაში ბრიფინგებზე დასწრების საშუალებასაც კი არ აძლედნვენ.

ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი მედიასაშუალებები ხშირად ხდებოდნენ მმართველი გუნდის წევრების მხრიდან დისკრიმინაციული მიდგომის, მუქარის და თავდასხმების სამიზნეც. ბოლო ერთი წლის განმავლობაში „ქართული ოცნების“ რიტორიკა კონკრეტული მედიების ჟურნალისტების მიმართ განსაკუთრებულად აგრესიული იყო. არასასურველი კითხვების პასუხად, მთავრობის წევრები სიტყვიერად ესხმოდნენ თავს და შეურაცხყოფას აყენებდნენ.

არაერთი გავლენიანი ორგანიზაცია, მათ შორის საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, მუდმივად მოუწოდებდა “ქართულ ოცნებას” შეეწყვიტა აგრესიული რიტორიკა და გადასულიყო მედიასთან საქმიანი ურთიერთობის რეჟიმში.

წახალისებული ძალადობა და გახშირებული თავდასხმები ჟურნალისტებზე

2021 წელს, ათობით ჟურნალისტი დაშავდა. არასამთავრობო სექტორი, მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები, სხვადასხვა უწყებები პირდაპირ საუბრობდნენ ხელისუფლების პასუხისმგებლობაზე და ღიად ამბობდნენ, რომ ჟურნალისტებზე მიზანმიმართული თავდასხმები ხელისუფლების აგრესიული რიტორიკითაა წახალისებული.



მედიისთვის ყველაზე მძიმე 2021 წლის 5 ივლისი იყო. ამ დღეს თბილისში დაგეგმილი “ღირსების მარშის” წინააღმდეგ გამართულ აქციაზე ძალადობრივი ჯგუფები მედიის 53 წარმომადგენელს დაესხნენ თავს. მათი ნაწილი მძიმე დაზიანებებით საავადმყოფოში მოხვდა. დაშავებულებს შორის იყო ტელეკომპანია „პირველის“ ოპერატორი, ალექსანდრე ლაშქარავა, რომელიც 11 ივლისს გარდაიცვალა.

ლაშქარავას გარდაცვალების შემდეგ, 100-ზე მეტმა მედიაორგანიზაციამ რეაგირებისთვის დიპლომატიურ კორპუსს მიმართა. ორგანიზაციები აღნიშნავდნენ, რომ ჟურნალისტებზე თავდასხმის, მედიის საქმიანობის ხელშეშლის და ძალადობის წარსულში მომხდარი ფაქტების უმრავლესობა გამოუძიებელია და თავდასხმის ორგანიზატორების პასუხისმგებლობის საკითხი დაყენებული არ არის.

მედიის წარმომადგენლები მთელი თვის განმავლობაში პერმანენტულ აქციებს მართავდნენ. პროტესტის ნიშნად, რამდენიმე მაუწყებელმა დროებით ეთერიც გათიშა და მაუწყებლობა შეაჩერა.

პროტესტის, ადგილობრივი თუ საერთაშორისო ორგანიზაციების მოწოდებების მიუხედავად, გამოძიება არაეფექტურად მიმდინარეობს და ძალადობრივი ჯგუფების ორგანიზატორები დღემდე დაუსჯელები არიან.

სასამართლო პროცესები

მთელი წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა ტელეკომპანია რუსთავი 2-ის დამფუძნებლების დავით დვალისა და ჯარჯი აქიმიძის პროცესი. ისინი 2004 წელს გაფორმებული ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობას ითხოვდნენ, რომლის მიხედვითაც „რუსთავი 2-ის“ საკონტროლო პაკეტი ქიბარ ხალვაშის ხელში გადავიდა. 14 მაისის, სასამართლოს განჩინებით, "რუსთავი 2-ის" 60%-იან წილს და უძრავ ქონებას ყადაღა დაედო.

8 დეკემბერს კი საქალაქო სასამართლომ გამოაცხადა საბოლოო გადაწყვეტილება, რომლის მიხედვითაც ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის” დამფუძნებლების, დავით დვალისა და ჯარჯი აქიმიძის მოთხოვნა არ დააკმაყოფილა და ტელევიზია მოქმედი მფლობელის, ქიბარ ხალვაშის საკუთრებაში დატოვა. თუმცა, დვალი და აქიმიძე სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრებას აპირებენ.

გრძელდებოდა აჭარის ტელევიზიის ყოფილი დირექტორის ნათია კაპანაძის სასამართლო პროცესი, რომელიც 2019 წლის 30 აპრილიდან მიმდინარეობს. მას შემდეგ, რაც ტელევიზიის ბორდმა ნათია კაპანაძეს იმპიჩმენტი გამოუცხადა, მან ბათუმის საქალაქო სასამართლოში სარჩელი შეიტანა და ითხოვს:

• მისი უნდობლობის საკითხზე მიღებული გადაწყვეტილების ბათილად ცნობას.
• თანამდებობაზე აღდგენას.
• იძულებითი განაცდური ხელფასის ანაზღაურებას.
• დირექტორის პოზიციაზე გამოცხადებული კონკურსის ბათილად ცნობას.

ნათია კაპანაძის საქმის ბოლო პროცესი წელს 15 დეკემბერს გაიმართა და ამით მოწმეების გამოკითხვის ეტაპი დასრულდა.

კომუნიკაციების კომისიის ჯარიმები

მედიაექსპერტების და იურისტების კრიტიკა და პროტესტი გამოიწვია კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებებმა, „მთავარი არხის“ დაჯარიმებასთან დაკავშირებით. მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები ფიქრობენ, რომ კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებები კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ არის მიმართული და ემთხვევა ამ არხების მიმართ ხელისუფლების გზავნილებს.

26 ნოემბერს კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარს არხს” უპრეცენდენტო რაოდენობის ჯარიმა 111 903 ლარი დააკისრა ეთერში გასული სამი ვიდეორგოლის, მათ შორის სამოქალაქო მოძრაობა "სირცხვილიას" კლიპის განთავსების გამო. იურისტებმა კომისიის გადაწყვეტილება არაკანონიერად შეაფასეს.

„უპრეცენდენტო ჯარიმა “მთავარი არხს” - რა პრობლემაა კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებაში?

27 ოქტომბერს კი, კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხს” სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა ორი ვიდეორგოლის გამო: ერთი შეიცავდა მიხეილ სააკაშვილის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნას, ხოლო მეორე - 14 ოქტომბერს ყოფილი პრეზიდენტის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნით გამართულ აქციაზე დასწრების მოწოდებას. მარეგულირებელმა ვიდეორგოლები წინასაარჩევნო პოლიტიკურ რეკლამად მიიჩნია და ამბობდა, რომ “მთავარმა არხმა” საარჩევნო კოდექსი დაარღვია.

“მთავარი არხის” ვიდეორგოლებში საარჩევნო სუბიექტის არ ყოფნის გამო, სამოქალაქო სასამართლომ კომუნიკაციების კომისიის პოზიცია არ გაიზიარა და საქმის წარმოება შეწყვიტა. თუმცა, მარეგულირებელმა გადაწყვეტილება მეორე ინსტანციაში გაასაჩივრა. სააპელაციო სასამართლომ კი საქმე კვლავ სამოქალაქოს დაუბრუნა განსახილველად.

გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის საფრთხე

ნოემბერში მომღერალმა და ტელე-რადიო წამყვანმა გიორგი გაჩეჩილაძემ, იგივე “უცნობმა” მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, პარლამენტს საკანონმდებლო წინადადება წარუდგინა. იგი ითხოვს, რომ პარლამენტმა შეიმუშავოს “სათანადო ცვლილებები, რომლებიც გამორიცხავს ჟურნალისტების მხრიდან ცილისმწამებლური და პიროვნების დაუმსახურებლად შეურაცხმყოფელი ფაქტების გასაჯაროებას”.

მედია სამართლის იურისტები და სფეროს სპეციალისტები გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის ნიშნებს ხედავენ და ამბობენ, რომ დღევანდელ კანონმდებლობით, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლება მაღალი სტანდარტით არის დაცული და ნებისმიერი ცვლილების შეტანის სურვილს საფრთხედ მიიჩნევენ.

“უცნობის” ინიციატივა - გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის საფრთხე

მედიის რეგულირების სურვილს ხშირად გამოთქვამენ ხელისუფლების წარმომადგენლებიც, თუმცა, ზოგადი გზავნილებით შემოიფარგლებიან. მთავრობის წევრები ამბობდნენ, რომ არსებული ბერკეტები არასაკმარისია. თმცა, არ აკონკრეტებენ, რა ცვლილებების საჭიროებას ხედავენ.

კონკრეტული არგუმენტების გარეშე, არაეფექტურ კანონმდებლობაზე საუბრობდა „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი ლიდერი, შალვა პაპუაშვილიც მედიაჩეკერთან ინტერვიუში:

“ეთიკის ქარტიამ რაც უნდა თქვას, შედეგი ნულია” - მედია შალვა პაპუაშვილის თვალით

ხელისუფლების წევრების მსგავს გზავნილებს მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები და სპეციალისტები სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის საფრთხედ და მედიის დაშინების მცდელობად აფასებენ.

ცვლილებები ტელევიზიებში

მარტის დასაწყისში ტელეკომპანია „რუსთავი 2-ში“ სტრუქტურული რეორგანიზაცია გამოცხადდა. მარტის შუა რიცხვებში კი "რუსთავი 2" და გამოცემა Prime Time ერთ ჰოლდინგად ჩამოყალიბდა.

15 ივლისს ტელეკომპანია „მაესტრო“ დატოვა დირექტორმა ვაკო ავალიანმა და „რუსთავი 2-ის“ საინფორმაციო სამსახურში გადავიდა.

აგვისტოში, საინფორმაციო პოლიტიკის ცვლილების მიზეზით, „რუსთავი 2“ ტელეწამყვანებმა - გურამ როგავამ და თეონა ცხომელიძემ დატოვეს. საინფორმაციო პოლიტიკის ხელისუფლების სასარგებლოდ ცვლილებაზე საუბარი იყო საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგის ანგარიშებშიც.

2021 წლის ივლისში შეიცვალა „იმედის“ მენეჯმენტიც. გენერალური დირექტორის პოზიციაზე ნიკა ლალიაშვილი მაკა ლომიძემ ჩაანაცვლა. ლალიაშვილი კი მაუწყებლის აღმასრულებელი დირექტორი გახდა.

„ქართული ოცნების“ 7 დეპუტატის მიერ „საარჩევნო კოდექსის“ შესახებ წარდგენილი კანონპროექტით სხვა საკითხთან ერთად ზუსტდება, თუ ვინ არ შეიძლება იყოს პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებათა წარმომადგენელი.

„საქართველოს საარჩევნო კოდექსში“ ცვლილების შეტანის შესახებ კანონპროექტი 29 დეკემბერს, საქართველოს პარლამენტის რიგგარეშე სესიის პლენარულ სხდომაზე განიხილეს.

რა წერია კანონპროექტში?

ცვლილების მიხედვით, პრესის ნაწილში „საარჩევნო კოდექსის“ 44-ე მუხლის მე-5 პუნქტი შემდეგი რედაქციით უნდა ჩამოყალიბდეს:

„5. კენჭისყრის დღეს პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებების ერთსა და იმავე ორგანიზაციას უფლება აქვს, საარჩევნო უბანში ერთდროულად ჰყავდეს არაუმეტეს 2 წარმომადგენლისა. პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებათა წარმომადგენელი აკრედიტაციის მომენტისათვის უნდა იყოს არანაკლებ 18 წლის.“

კანონპროექტის მიხედვით, მე-5 მუხლს უნდა დაემატოს 5¹ პუნქტი:

„5¹. პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებათა წარმომადგენელი იმავდროულად არ შეიძლება იყოს:

ა) „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირი;

ბ) მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს – საკრებულოს წევრი;

გ) მუნიციპალიტეტის მერი და მისი მოადგილე;

დ) მოსამართლე;

ე) საქართველოს შინაგან საქმეთა და თავდაცვის სამინისტროების, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სისტემაში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულების − სპეციალური პენიტენციური სამსახურის, საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოებისა და დაზვერვის სამსახურებისა და სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურის თანამშრომელი;

ვ) პროკურატურის თანამდებობის პირი;

ზ) საარჩევნო სუბიექტი და მისი წარმომადგენელი;

თ) საარჩევნო კომისიის წევრი;

ი) დამკვირვებელი ორგანიზაციის დამკვირვებელი;

კ) სხვა პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებათა წარმომადგენელი.“

რა წერია ამჟამინდელ კანონში?

"საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“ 44-ე მუხლის 5-ე პუნქტის მიხედვით:

“კენჭისყრის დღეს პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებების ერთსა და იმავე ორგანიზაციას უფლება აქვს, საარჩევნო უბანში ერთდროულად ჰყავდეს არაუმეტეს 2 წარმომადგენლისა.

პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებათა წარმომადგენელი აკრედიტაციის მომენტისათვის უნდა იყოს არანაკლებ 18 წლის.

იგი იმავდროულად არ შეიძლება იყოს საარჩევნო სუბიექტის წარმომადგენელი/დამკვირვებელი ორგანიზაციის დამკვირვებელი ან სხვა პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის საშუალების წარმომადგენელი.”

კანონპროექტის მიზანი:

პარლამენტის ვებგვერდზე ატვირთულ განმარტებით ბარათში წერია, რომ კანონპროექტი მიზნად ისახავს საარჩევნო პროცესებთან დაკავშირებული “გარკვეული პროცედურული საკითხების დაზუსტებას”, რომლებიც გამოიყენება როგორც მორიგი, ისე რიგგარეშე და შუალედური არჩევნების ჩატარებისას.

შესაბამისად, წარმოდგენილი კანონპროექტი ემსახურება არჩევნების შეფერხების გარეშე ჩატარებასა და ტექნიკურად გამართული საარჩევნო პროცესის წარმართვას.

კანონპროექტის ავტორები და ინიციატორები არიან პარლამენტის წევრები: გივი მიქანაძე, გიორგი ამილახვარი, ანრი ოხანაშვილი, დავით მათიკაშვილი, რატი იონათამიშვილი, ალუდა ღუდუშაური და გურამ მაჭარაშვილი.

"კოალიცია მედიის ადვოკატირებისთვის" აცხადებს, რომ "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" ჟურნალისტის ქეთი თუთბერიძის მიმართ "მუქარის შემცველი განცხადებების და შევიწროების ფაქტები რეალურ საფრთხეებს შეიცავს. 

რა მოხდა? 

კოალიციის ინფორმაციით, 2021 წლის 24 დეკემბერს, პოლიტიკური პარტია „კონსერვატიული მოძრაობის" მიერ სახალხო დამცველის ოფისის წინ ორგანიზებული აქციის გაშუქებისას ჟურნალისტ ქეთი თუთბერიძეს პროფესიული საქმიანობის თავისუფლად შესრულების შესაძლებლობა არ ჰქონდა. აქციის მონაწილეები 2021 წლის 5 ივლისის მოვლენების დროს დაკავებულების გათავისუფლებას ითხოვდნენ.

გავრცელებული კადრებიდან, ჩანს, რომ აქციის მონაწილეებმა ჟურნალისტი ალყაში მოაქციეს და სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენეს. ჟურნალისტის მიმართ აგრესია სოციალურ ქსელშიც გაგრძელდა. კოალიციის განცხადებით, ეს ქეთი თუთბერიძის მიმართ ძალადობის წახალისებას უწყობს ხელს.

ჟურნალისტის შევიწროების ერთ-ერთ მიზეზად მის მიერ მომზადებული მასალა “ალტ-ინფოს” სახიფათო იდეოლოგია" სახელდება.

რას ითხოვს მედიაკოალიცია?

"კოალიცია მედიის ადვოკატირებისთვის" მიიჩნევს, რომ 5 და 6 ივლისს ჟურნალისტების მასობრივი დარბევის ფონზე "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" ჟურნალისტის მიმართ მუქარის შემცველი განცხადებების და შევიწროების ფაქტები რეალურ საფრთხეებს შეიცავს.

კოალიციის წევრები შინაგან საქმეთა სამინისტროს ქეთი თუთბერიძის მიმართ მუქარის შემცველი განცხადებების და შევიწროვების ფაქტების დაუყოვნებლივ შესწავლისა და სათანადო სამართლებრივი რეაგირებისკენ მოუწოდებენ.

18 დეკემბერს ქარტიის ყოველწლიურ, რიგით მეცამეტე საერთო კრებაზე, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წევრებმა ქარტიის საბჭოს სამი ახალი წევრი აირჩიეს.

საბჭოს წევრები გახდნენ:

• თბილისის კვოტით - ხატია ღოღობერიძე 
• რეგიონების კვოტით - თამარ რუხაძე და მანანა ქველიაშვილი 

სხდომაზე წევრების მიერ დასახელებული საბჭოს წევრობის კანდიდატები იყვნენ:

თბილისის კვოტით:

• მალხაზ რეხვიაშვილი
• ხატია ღოღობერიძე
• ნინო რამიშვილი

რეგიონის კვოტით:

• ია მამალაძე
• ვლადიმერ ჩხიტუნიძე
• თამარ რუხაძე
• მანონი ბოკუჩავა
• ირმა ზოიძე
• მანანა ქველიაშვილი
• შორენა ღლონტი

ქარტიის საბჭოში სულ 9 წევრია, 6 წევრი რეგიონულ მედიას წარმოადგენს, 3 კი - თბილისს. საბჭო საკუთარი განცხადებით, საბჭო დატოვა ნინო ჯაფიაშვილმა, რომელსაც მაია წიკლაური შეცვლის.

საბჭოს ახალი შემადგენლობა ასეთია:

• ზვიად ქორიძე - მედიაექსპერტი
• თამარ რუხაძე - მთის ამბები
• ხატია ღოღობერიძე - On.ge
• კამილა მამედოვა - რადიო მარნეული
• მანანა ქველიაშვილი - ბათუმელები
• ნინა ხელაძე - TOK TV
• სოფო ჟღენტი - აჭარის ტელევიზია
• გულო კოხოძე - "სამხრეთის კარიბჭე"
• ნათია ზოიძე - დამოუკიდებელი ჟურნალისტი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭო 9 ჟურნალისტისგან შედგება. 9 წევრიან საბჭოში 3-ს თბილისის კვოტით ირჩევენ, 6-ს კი - რეგიონების. საბჭოს წევრები 3 წლის ვადით ირჩევიან.

18 დეკემბერს ქარტიის ყოველწლიური, რიგით მეცამეტე საერთო კრება ონლაინ, Zoom-ის პლატფორმის გამოყენებით გაიმართა. საერთო კრებაზე წევრების წინაშე ანგარიშებით წარდგნენ ქარტიის საბჭოს თავმჯდომარე კამილა მამედოვა, ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორი მარიამ გოგოსაშვილი და სარევიზიო კომისიის​ წევრი გუბაზ სანიკიძე.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ 18 დეკემბერს, ქარტიის საერთო კრებაზე "ქარტიის პრიზი 2021-ის" გამარჯვებულები გამოავლინა.

ჟიურიმ საუკეთესოდ შემდეგი ნამუშევრები მიიჩნია:

ვიდეორეპორტაჟი: ბასტი მგალობლიშვილი - პუბლიკა

მასალა ნახეთ ამ ბმულზე

მულტიმედია პროექტი: რეპორტაჟების სერია ჭიათურიდან - მთის ამბები

მასალა ნახეთ ამ ბმულზე.

სტატია ან ნარკვევი ბეჭდურ ან ონლაინ მედიაში: ეკა ქევანიშვილი - რადიო თავისუფლება

მასალა ნახეთ ამ ბმულზე

ჟურნალისტური გამოძიება: ნინო წვერავა - სტუდია მონიტორი, რადიო თავისუფლება

მასალა ნახეთ ამ ბმულზე

ქალთა უფლებებისა და გენდერული თანასწორობის გაშუქება: ანი ბურდული - რადიო თავისუფლება

მასალა ნახეთ ამ ბმულზე

გამარჯვებულებს საჩუქრად ქარტიის სპეციალური პრიზები და ლეპტოპები გადაეცათ.

“რუსთავი 2-ის” ყოფილმა დირექტორმა და „მთავარი არხის“ დამფუძნებელმა ნიკა გვარამიამ, “რუსთავი 2-ის” საქმეზე მოსამართლის აცილება მოითხოვა. მოსამართლემ კი შუამდგომლობა არ დააკმაყოფილა.

რა მოხდა

15 დეკემბერს, "რუსთავი 2-ის" ქონების მართლსაწინააღმდეგოდ გამოყენებისა და გაფლანგვის საქმეზეზე გამართულ სასამართლო სხდომაზე გაირკვა, რომ საქმის განმხილველი მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძე ამავე საქმეზე გამოკითხული ერთ-ერთი მოწმის, “რუსთავი 2-ის” მმართველი კომპანიის, სს "მედია ჰოლდინგის" დირექტორის ზაზა გველესიანის მეგობარია.

ნიკა გვარამიას თქმით, მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძემ ზაზა გველესიანი მოწმეთა სიიდან ამოიღო. თუმცა, მხარეებს მასთან კავშირის შესახებ არ აცნობა.

სასამართლო სხდომაზე მოსამართლემ დაადასტურა, რომ ზაზა გველესიანთან მეგობრული ურთიერთობა აკავშირებს, თუმცა, თქვა, რომ მან არ იცოდა რა თანამდებობას იკავებს "რუსთავი 2-ში" მისი მეგობარი.

მოსამართლემ განმარტა, რომ მეგობრობა არ ნიშნავს, რომ გველესიანთან საქმესთან დაკავშირებითაც საუბრობს.

საქმის აცილების შესახებ შუამდგომლობის არდაკმაყოფილების მიზეზად მოსამართლემ მისი "უსაფუძვლობა" დაასახელა.

ნიკა გვარამიას საქმე

“რუსთავი 2-ის” ყოფილ დირექტორს ნიკა გვარამიას, საქართველოს პროკურატურამ ბრალი 2019 წლის 9 აგვისტოს სისხლის სამართლის კოდექსის 220-ე მუხლით წარუდგინა. მას უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებასა და ორგანიზაციის ინტერესის საწინააღმდეგოდ მოქმედებას ედავებიან, რითაც მაუწყებელს 7 მილიონ ლარამდე ზარალი მიადგა. საქმე ეხება 2015 წელს, სარეკლამო კომპანია „ინტერ მედია პლიუსთან“ გაფორმებულ ხელშეკრულებას.

ნიკა გვარამიას წინააღმდეგ გამოძიება მას შემდეგ დაიწყო, რაც 16 ივლისს „რუსთავი 2-ის“ 9%-იანი წილის ყოფილმა მფლობელმა, ნინო ნიჟარაძემ მის წინააღმდეგ პროკურატურაში საჩივარი შეიტანა.

კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისთვის“ უარყოფითად აფასებს აზარტული თამაშების და მათი რეკლამების შემზღუდავი საკანონმდებლო პაკეტის დაჩქარებული წესით განხილვას.

რა მოხდა?

2021 წლის 13 დეკემბერს, საქართველოს პარლამენტის ბიურომ “ქართული ოცნების” წევრების მიერ აზარტული თამაშების რეკლამის შესახებ ინიცირებული კანონპროექტის დაჩქარებული წესით განხილვა გადაწყვიტა. 

ცვლილებები “მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონსაც ეხება. ცვლილების მიხედვით, აზარტული თამაშობის, ტოტალიზატორის, ლოტოს, ბინგოს, აზარტული თამაშობის, ასევე მათი მოწყობის ორგანიზატორის შესახებ რეკლამის გავრცელება დაუშვებელი იქნება.

გამონაკლისია, როდესაც ასეთ რეკლამას მაუწყებელი სპორტული ღონისძიების, სპორტული შეჯიბრების ან/და სპორტული ორგანიზაციის საქმიანობის მაუწყებლობის სპონსორობის სანაცვლოდ გაავრცელებს.

რაშია პრობლემა?

მედიაკოალიციის შეფასებით, კანონპროექტის განმარტებით ბარათში წარმოდგენილი არგუმენტაცია „უკიდურესად პრობლემური და არასაკმარისია“.

კოალიციის განცხადებით, ძლიერდება ეჭვი, რომ საკანონმდებლო პაკეტის დაჩქარებული წესით მიღების საჭიროება არ არსებობს და პარლამენტის რეალური მიზანი, სრულყოფილი და პროფესიული განხილვების თავიდან აცილებაა.

მედიაკოალიცის შეფასებით:

• საგანგაშოა, რომ “მაუწყებლობის შესახებ” კანონში შესატანი ცვლილების გავლენა მაუწყებლების შემოსავლებზე არ არის სათანადოდ შეფასებული.

• არსებობს რისკი, რომ კანონპროექტის მიღება მნიშვნელოვნად დააზარალებს მაუწყებლების ფინანსურ დამოუკიდებლობას.

• კანონპროექტის მომზადების პროცესში არ არის მიღებული კონსულტაციები სახელმწიფო, არასახელმწიფო ან/და საერთაშორისო ორგანიზაცია/დაწესებულებებისგან, კანონპროექტს არ ერთვის დარგის ექსპერტების, მათ შორის, კომუნიკაციების კომისიის, სათანადო დასკვნები და შეფასებები.

კოალიციის განმარტებით, კანონპროექტის დაჩქარებული წესით განხილვა და ერთ დღეში მისი ორი მოსმენით მიღება გამორიცხავს სრულფასოვან საპარლამენტო განხილვას, დაინტერესებული პირების მიერ მოსაზრებების წარდგენას და კანონპროექტის დახვეწას.

„აღნიშნული პროცედურები პრინციპულად მნიშვნელოვანია ინიციატივებზე, რომლებსაც მნიშვნელოვანი ფინანსური ეფექტების გამოწვევა შეუძლია სახელმწიფო ბიუჯეტისა და მედია სექტორისთვის“, - წერია განცხადებაში.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია 2021 წლის მუნიციპალური არჩევნების მედიაში გაშუქების მონიტორინგის საბოლოო ანგარიშებს აქვეყნებს.

ანგარიშები: სატელევიზო ახალ ამბებს, სატელევიზიო ტოქშოუებს, ონლაინ მედიასა და სოციალურ მედიას მოიცავს.

მონიტორინგის დროს რამდენიმე ძირითადი მიგნება გამოიკვეთა:

სატელევიზიო ახალი ამბები (5 ივლისი - 14 ნოემბერი, 2021)

• მაუწყებელთა პოლარიზაცია წინა წელთან შედარებით კიდევ უფრო გაიზარდა - ტელესივრცე ორ ბანაკად გაიყო. ტელეარხების ნაწილი მიკერძოებულია ხელისუფლებისადმი, მეორე ნაწილს კი ოპოზიციის მიმართ მიკერძოებული სარედაქციო პოლიტიკა აქვს.

• პოლიტიკური პოლარიზაციის შედეგად ეროვნული მაუწყებლები წინასაარჩევნო პერიოდში ხშირად არღვევდნენ სამართლიანი და თანაბარი გაშუქების პრინციპს.

• გამოიკვეთა სიუჟეტების სიმცირე საარჩევნო თემაზე, რომელიც ამომრჩეველს მეტად დაეხმარებოდა ინფორმაციის საფუძველზე შეგნებული არჩევანის გაკეთებაში.

• სატელევიზიო ახალ ამბებში ხშირად გვხვდებოდა პროფესიული ეთიკის დარღვევისა და მანიპულაციის ფაქტები.

• ხელისუფლების მიმართ ლოიალურ სარედაქციო პოლიტიკას ინარჩუნებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი.

• საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი ყველაზე დადებითად მთავრობას აშუქებდა (21%) ყველაზე უარყოფითად კი საქართველოს მესამე პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი გაშუქდა (21%).

• საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ყველაზე პოზიტიურად (21%) ადგილობრივ ხელისუფლებას აშუქებდა.

• ტელეკომპანია ,რუსთავი 2“ მფლობელის შეცვლიდან ორი წლის თავზე შეუერთდა იმ მაუწყებელთა რიგს, რომლებიც განსაკუთრებით უარყოფითად აშუქებენ ოპოზიციას, მმართველ პარტია „ქართულ ოცნებას“ და მთავრობას კი დადებითად.

• მონიტორინგის პერიოდში „ტვ პირველი“ მაუწყებლობდა ხელისუფლებასთან მკვეთრი დაპირისპირებისა და პროტესტის პირობებში.

• „მთავარი არხი“ 6 ოქტომბრიდან ეკრანზე წარწერით #თავისუფლებამიშას მაუწყებლობდა.

• ,,მთავარ არხს “წინასაარჩევნო პერიოდში პოლიტიკური სუბიექტების საარჩევნო კამპანიის გაშუქებისას შერჩევითი მიდგომა ჰქონდა. ის ძირითადად დროს „ნაციონალური მოძრაობის“ აქტივობის გაშუქებას უთმობდა.

• 18 ოქტომბერს, ტელეკომპანია იმედმა ღიად განაცხადა, რომ საგანგებო რეჟიმზე გადადის. მისი მთავარი მიზანია, არ დაუშვას „ნაციონალური მოძრაობის“ რევანში საქართველოში.

• ტელეარხების მიკერძოება კონკრეტული სუბიექტის მიმართ ნათლად ჩანდა ისეთი მნიშვნელოვანი თემების გაშუქებისას, როგორიცაა „5 ივლისის მოვლენები“, „ევროკავშირის მაკროფინანსურ დახმარებაზე უარის თქმა“, „შარლ მიშელის შეთანხმების ანულირება“ და, სავარაუდოდ, „სუსიდან გამოჟონილი ჩანაწერები“ და „მიხეილ სააკაშვილის დაპატიმრება“.

• მეტწილად გაუარესებულია წინა წლებთან შედარებით რეგიონული ტელევიზიების საინფორმაციო გამოშვებების ხარისხი, როგორც ტექნიკური, ისე შინაარსობრივი თვალსაზრისით

• რეგიონული არხების ნაწილი ხშირად იყენებდა სამთავრობო უწყებების პრესსამსახურების მომზადებულ მასალებს, მკაფიო მინიშნების გარეშე;

• კვლავ პრობლემად რჩება რეგიონულ მაუწყებლებში გასული სიუჟეტების ზედაპირულობა და სიღრმისეული მასალების არარსებობა;

• რეგიონულ მაუწყებელთა უმეტესობის მაყურებლები ამომწურავ ინფორმაციას ვერ იღებდნენ არათუ საარჩევნო პროცესების, არამედ ქვეყანაში განვითარებული მოვლენების შესახებ;

• რამდენიმე რეგიონული არხის საინფორმაციო გამოშვებაში დაფიქსირდა სარეკლამო შინაარსის შემცველი სიუჟეტები, რაც დაუშვებელია;

• ტვ 25 კრიტიკულად აშუქებდა ,,ქართული ოცნების” და ხელისუფლების აქტივობებს.

• მეცხრე არხს და ტელეკომპანია „გურიას“ ხელისუფლების და ,,ქართული ოცნების” მიმართ კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკა აქვს.

• ტელეკომპანია „გურჯაანი“ ხელისუფლებისა და მმართველი პარტიისადმი მიკერძოებული არხია. მონიტორინგის პერიოდში უკრიტიკოდ, დადებითად შუქდებოდა ადგილობრივი და ცენტრალური მთავრობის საქმიანობა.

• ხელისუფლებისა და მმართველი პარტიისადმი დადებითი განწყობა გამოიკვეთა ტელეკომპანია „თრიალეთზე“, TV 4-სა და ტელეკომპანია „რიონზე“ დაკვირვების შედეგად

ონლაინ მედია ( 5 ივლისი - 14 ნოემბერი, 2021)

• ონლაინ მედიის უმეტეს ნაწილში შეინიშნებოდა სარედაქციო დამოუკიდებლობის მაღალი ხარისხი. შედეგად, ონლაინ მედიაში ნაკლებად იგრძნობოდა მკვეთრი პოლიტიკური პოლარიზაცია.

• ონლაინ გამოცემები მონიტორინგის სუბიექტებს შორის ყველაზე ხშირად და დიდი რაოდენობით მთავრობას (ადგილობრივი და ცენტრალური) და მმართველ პარტიას აშუქებდნენ, ხოლო ოპოზიციიდან - “ერთიან ნაციონალურ მოძრაობასა” და მიხეილ სააკაშვილს.

• გაშუქების ტონი ონლაინ მედიაში უმეტესად ნეიტრალური იყო; გამოიკვეთა მხოლოდ რამდენიმე ვებ-გვერდი, რომლებზეც აშკარად შეინიშნებოდა დადებითი განწყობა სახელისუფლებო გუნდის ან ოპოზიციის მიმართ.

• რეგიონული გამოცემების უმრავლესობა ვერ ახერხებდა ადგილობრივი მოსახლეობის სათანადოდ ინფორმირებას რეგიონში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესების შესახებ. • ონლაინ გამოცემების ნაწილი ცდილობდა და ახერხებდა, რომ ჯეროვნად დაეცვა ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტები.

• ვებგვერდების ნაწილი არასათანადოდ მიჯნავდა სარედაქციო მასალებისგან სარეკლამო მასალებს და მათ შესაბამისი მითითების გარეშე აქვეყნებდა.

• ონლაინ მედიის ყველაზე დიდ გამოწვევად მოვლენების ზედაპირული გაშუქება გამოიკვეთა.

• მერობის კანდიდატთა გაშუქებისას, უმეტეს შემთხვევებში, დედაქალაქის თუ სხვა მუნიციპალიტეტების კანდიდატების გაშუქება ხდებოდა პარტიული დაპირისპირებების კონტექსტში.

• 2020 წელს განხორციელებული მედიამონიტორინგის შედეგებთან შედარებით, მკვეთრად გაუმჯობესდა მედიასაშუალებების მიერ გენდერულად სენსიტიური გაშუქება.

სატელევიზიო ახალი ამბების შემთხვევაში აკვირდებიან: 14 სატელევიზიო (5 ეროვნულ, 9 რეგიონულ) არხს: პირველი არხი, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, ტელეკომპანია მთავარი, რუსთავი 2, იმედი, ტვ პირველი, ტვ 25, თრიალეთი, მე-9 არხი, ტვ ოდიში, ტელეკომპანია გურჯაანი, ტვ გურია, ტელეკომპანია რიონი, ტვ 4.

ონლაინ მედიამონიტორინგისთვის შეირჩა 17 ონლაინ მედიასაშუალება: ambebi.ge, batumelebi.ge, guriismoambe.com, interpressnews.ge, knews.ge, kutaisipost.ge, livepress.ge, mpn.ge, netgazeti.ge, news.on.ge, publika.ge, qartli.ge, radiotavisupleba.ge, reginfo.ge, sknews.ge, sputnik-georgia.com, tabula.ge.

მონიტორინგი რაოდენობრივი და თვისებრივი კვლევის კომპონენტებისგან შედგება.

აჭარაში მოქმედი მედიასაშუალებების ჟურნალისტები TV25-ის საინფორმაციო სამსახურის უფროსის მიმართ “შეურაცხმყოფელი და ღირსების შემლახავი” ინფორმაციის გავრცელებასთან დაკავშირებით პარტია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მხრიდან რეაგირებასა და განმარტებას ითხოვენ.

8 დეკემბერს ტვ 25-ის ეთერში „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ წევრების მონაწილეობით კოვიდ რეგულაციების დარღვევით გამართული წვეულების შესახებ გასულ სიუჟეტს, ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაცია „ალტერნატივის“ თავმჯდომარე, ხათუნა ბერიძე, ფეისბუკ პოსტით გამოეხმაურა, თუმცა რამდენიმე წუთში წაშალა.

ტვ 25-ის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი სულხან მესხიძე ამ პოსტს “მადესკრედიტირებელს” და “ღირსების შემლახავს” უწოდებს. ის ირწმუნება, რომ “ალტერნატივა”, “ნაციონალურ მოძრაობასთან” დაკავშირებული ორგანიზაციაა.

საჯარო რეესტრიდან 2021 წლის აგვისტოს ამონაწერის თანახმად, “ალტერნატივას” გამგეობის წევრია ნატო ნაცარაშვილი, რომელიც ამავე დროს “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობიდან” ბათუმის საკრებულოს ახალი მოწვევის წევრიცაა.

სულხან მესხიძე ამბობს, რომ სამართლებრივ რეაგირებას არ აპირებს და არც ბოდიშის მოხდას ითხოვს, თუმცა 56 ჟურნალისტი განმარტებებს ოპოზიციურს პარტიას სთხოვს.



„ვფიქრობთ, რომ მსგავსი ლექსიკის და ღირებულებების ადამიანს არც პოლიტიკურ სივრცეში და არც სამოქალაქო საზოგადოების ველზე ასპარეზი არ უნდა მიეცეს. ველით პარტიის მხრიდან ამ საკითხზე განმარტებას და რეაგირებას",- წერია ერთობლივ განცხადებაში.

არასამთავრობო ორგანიზაცია „ალტერნატივას“ თავმჯდომარე TV25-ის საინფორმაციო სამსახურის უფროსს არხზე “დაბლოკვასა” და დისკრედიტაციაში ადანაშაულებს. ხათუნა ბერიძე ფიქრობს, რომ სიუჟეტის ავტორს რესპონდენტად ისიც უნდა ჩაეწერა, რადგან ქორწილის ამსახველი ვიდეომასალა მისი ფეისბუკ გვერდიდან აიღეს და წყაროს მითითების გარეშე გამოიყენეს.

„როცა ჟურნალისტი აკეთებს სიუჟეტს ვისი ლაივიც აიღეს ხომ უნდა ჩაწეროს და განმარტება გამაკეთებინოს? ეს [ ჩემი დისკრედიტაცია] არის სუსის დაკვეთა და ახლა ცდილობენ, რომ TV 25-ის ან ჟურნალისტების საშუალებით მტკივნეულზე დამარტყან. ამ მიმართვით აიძულებენ პარტიას უარი თქვან ჩემთან თანამშრომლობაზე“,- გვითხრა ბერძიემ.

არასამთავრობო ორგანიზაციის ხელმძღვანელი ამბობს, რომ სიუჟეტთან დაკავშირებით საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას მიმართავს.

9 დეკემბერს, მთავრობის სხდომაზე, თბილისის მერი კახა კალაძე მედიებს დაემუქრა. მან თქვა, რომ იმ მედიებთან, რომლებიც მერიის ღონისძიებაზე მივლენ და მის შესახებ ინფორმაციას არ გააშუქებენ, “ურთიერთობას გადახედვა და ამ მიმართულებით კონკრეტული ზომების მიღება“ მოუწევთ.

კალაძე ამბობს, რომ მერიის პროექტების გასაშუქებლად განურჩევლად ყველა მედიას იწვევენ, მათ „ეძლევათ შესაძლებლობა, გააშუქონ ის პროექტები, რომლებსაც მუნიციპალიტეტი ახორციელებს სხვადასხვა მიმართულებით“, ზოგიერთი მედიასაშუალება კი, ღონისძიებაზე მიდის, მაგრამ მიზანმიმართულად არ აშუქებს.

„არ იფიქროთ, რომ ვინმეს საინფორმაციო პოლიტიკას ვაკონტროლებ, მაგრამ რაღაც წესი, ჩარჩოები ხომ არსებობს, არა?! მოდიხართ, იღებთ და არ აშუქებთ. მაქსიმალურად ვცდილობ, ვიყო კომუნიკაბელური თქვენთან ურთიერთობაში, სვამთ შეკითხვას სხვადასხვა თემაზე და ვცდილობ, ჩემი კომპეტენციის ფარგლებში, მაქსიმალურად გიპასუხოთ ამ შეკითხვებზე”

კალაძემ თქვა, რომ ასე გაგრძელების შემთხვევაში, მერია გადახედავს მედიასთან ურთიერთობას და მიიღებენ კონკრეტულ ზომებს.

კონტექსტი

ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი მედიასაშუალებები ხშირად ხდებიან მმართველი გუნდის წევრების მხრიდან დისკრიმინაციული მიდგომის, მუქარის და თავდასხმების სამიზნეები.

კრიტიკულ კითხვებზე საპასუხოდ, კახა კალაძეს ჟურნალისტებისთვის შეურაცხყოფა არაერთხელ მიუყენებია. მაგალითად, 29 სექტემბერს ჟურნალისტის კითხვაზე, რომელიც მედიის წარმომადგენლებზე თავდასხმებს ეხებოდა, კალაძემ ჟურნალისტს მოუწოდა, “სიტყვები შეარჩიოს” და შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართა: “თქვენზე დიდი რადიკალები, თქვენზე უბინძურესი ადამიანები ამ ქვეყანაში არ არსებობენ. თქვენ ხართ თავი და თავი სიძულვილის, ბოროტების. თუ რაიმე ცუდი შეიძლება გაიფიქროს ადამიანმა, აი, თქვენ ხართ ამის სახე”.

ბოლო პერიოდში კრიტიკული მედიების წარმომადგენლებს სამთავრობო ბრიფინგებზე დასწრების შესაძლებლობაც ეზღუდებათ. მაგალითად, 8 დეკემბერს და 22 ნოემბერს კრიტიკული ტელევიზიების ჟურნალისტები კულტურის სამინისტროში თეა წულუკიანის ბრიფინგებზე არ შეუშვეს. 11 ნოემბერს კი იუსტიციის სამინისტროში გამართულ ბრიფინგზე ვერ მოხვდნენ.

არასამთავრობო ორგანიზაციები მუდმივად მოუწოდებენ ხელისუფლებას, შეწყვიტონ მედიაზე ზეწოლა და დისკრიმინაციული მიდგომა. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ არაერთხელ მიმართა “ქართულ ოცნებას” შეწყვიტოს აგრესიული რიტორიკა და გადავიდეს მედიასთან საქმიანი ურთიერთობის რეჟიმში.

თბილისის საქალაქო სასამართლომ არ დააკმაყოფილა ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის” დამფუძნებლების, დავით დვალისა და ჯარჯი აქიმიძის მოთხოვნა არხის 60%-იანი წილის დაბრუნებასთან დაკავშირებით. ტელევიზია რჩება მოქმედი მფლობელის, ბიზნესმენ ქიბარ ხალვაშის საკუთრებაში.

რა მოხდა

სასამართლოს გადაწყვეტილება მოსამართლე გოჩა დიდავამ 8 დეკემბერს გამართულ სასამართლო პროცესზე გამოაცხადა და განმარტა: „საქმეში არსებული მტკიცებულებების ურთიერთ შეჯერების შედეგად, არ დასტურდება, რომ ქიბარ ხალვაში არაკეთილსინდისიერი შემსყიდველია“.

დავით დვალი და ჯარჯი აქიმიძე 2004 წელს გაფორმებული ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობას ითხოვდნენ, რომლის მიხედვითაც „რუსთავი 2-ის“ საკონტროლო პაკეტი ქიბარ ხალვაშის ხელში გადავიდა.

„დასაბუთება და არგუმენტაცია, რომ თურმე, ქიბარ ხალვაში კეთილსინდისიერი შემძენი ყოფილა, ნიშნავს იმას, რომ სასამართლომ გვითხრა, არ მაინტერესებს თქვენი არც მტკიცებულებები, არც არგუმენტაცია, არც ჩვენებები“, - გვითხრა დავით დვალმა სასამართლო სხდომის დასრულების შემდეგ.

მისივე თქმით, დაცვის მხარესაც კი არ ჰქონია არგუმენტები იმაზე, რომ ხალვაში კეთილსინდისიერი მყიდველია „სასამართლომ კი, აბსურდული გადაწყვეტილება მიიღო“.

მოსამართლემ გააუქმა საქალაქო სასამართლოს 2021 წლის 14 მაისის განჩინებაც, რომლის საფუძველზე "რუსთავი 2-ის" 60%-იან წილს და უძრავ ქონებას ყადაღა ედო.

ქიბარ ხალვაშის 2014 წლის ჩვენება

ქიბარ ხალვაშმა “რუსთავი 2-ის” წილები მაშინდელი ხელისუფლების წარმომადგენლების შეთავაზებით, 2004 წელს შეიძინა. 2014 წელს სასამართლოსთვის მიცემულ ჩვენებაში რომელიც მოსარჩელე მხარის ადვოკატმა კახა კოჟორაძემ გაასაჯაროვა, ქიბარ ხალვაში ჰყვება, რომ ტელევიზიის 60%-იანი წილი აქიმიძისა და დვალისგან 1 200 000 დოლარად, ირაკლი ოქრუაშვილთან მოლაპარაკების შემდეგ იყიდა და მას არხის დამფუძნებლებთან უშუალო შეხება არ ჰქონია.



ჩვენებაში ის ირწმუნება, რომ „მოგვიანებით გაიგო“ დვალისა და აქიმიძის მიერ „რუსთავი 2-ის“ წილის ხელისუფლებისგან ზეწოლის შედეგად დათმობის შესახებ.

ხალვაშის ჩვენების მიხედვით, მან 60%-იანი წილის შეძენის შემდეგ, ხელისუფლების წარმომადგენლებთან შეთანხმებით, “რუსთავი 2-ის” დარჩენილი წილის შეძენაც გადაწყვიტა, რათა ტელევიზია მხოლოდ მის მფლობელობაში ყოფილიყო. ვანო მერაბიშვილთან, ირაკლი ოქრუაშვილთან და ზურაბ ადეიშვილთან შეხვედრის შემდეგ კი გადაწყდა, რომ ხალვაშს კომპანია 7 000 000 დოლარად უნდა ეყიდა და დარჩენილი თანხაც სწორედ მათთვის გადაეხადა.

ჩვენებაში ხალვაში ამბობს, რომ 200 000 დოლარი, ნაღდი ფულის სახით, ყოველთვიურად ვანო მერაბიშვილთან მიჰქონდა და 4 მილიონი დოლარი აქვს გადახდილი. მისივე თქმით, კომპანიის წილები 2006 წელს, საქართველოს მესამე პრეზიდენტის მიხეილ სააკაშვილის მხრიდან ზეწოლის გამო გაასხვისა.

„რუსთავი-2-ის“ ყოფილი მფლობელების სასამართლო პროცესები

2012 წელს, ხელისუფლების ცვლილების შემდეგ, “რუსთავი 2-ის” წილების საქმეზე, დავით დვალმა და ჯარჯი აქიმიძემ პროკურატურას მიმართეს. მათი ადვოკატი კახა კოჟორიძე ამბობს, რომ „მოქმედ ხელისუფლებას არ აწყობს, ვინმესთვის ბრალის წაყენება და გამტყუნება. ამიტომ, 2012 წლიდან გამოძიება თაროზე შემოიდო და ხანდაზმულობის ვადა გაუვიდა”.

2015 წელს საქალაქო სასამართლოში სარჩელი ქიბარ ხალვაშმა შეიტანა იმის დასამტკიცებლად, რომ ტელეკომპანიის წილები არაკეთილსინდისიერი გარიგების საფუძველზე დაათმობინეს.

2015 წელსვე, ქიბარ ხალვაში, საქმის მოგების შემთხვევაში, ჯარჯი აქიმიძესა და დავით დვალს საჯაროდ შეჰპირდა „რუსთავი 2-ის“ 50%-იანი წილის გადაცემას.

2017 წელს საქართველოს სამივე ინსტანციის სასამართლომ ტელეკომპანია ქიბარ ხალვაშს დაუბრუნა, ”რუსთავი 2-მა" კი გადაწყვეტილება სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასმართლოში გაასაჩივრა.

2019 წლის 18 ივლისს ადამიანის უფლებების ევროპულმა სასამართლომ დაადასტურა საქართველოს სამივე ინსტანციის სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება და “რუსთავი 2”-ის მესაკუთრედ ქიბარ ხალვაში დარჩა.

2019 წელს, სტასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ, „რუსთავი 2-ის“ წილების დასაბრუნებლად სასამართლო დავა დავით დვალმა და ჯარჯი აქიმიძემ დაიწყეს. ისინი წილის დაბრუნებას იმავე არგუმენტებით ითხოვენ, რა არგუმენტებითაც უზენაესმა სასამართლომ ტელევიზია ქიბარ ხალვაშს დაუბრუნა.

„როგორც ჩანს, კარგი იქნებოდა, სასამართლო დავა 2019 წლამდეც დაგვეწყო“ ამბობს კახა კოჟორიძე. ის განმარტავს, რომ დვალი და აქიმიძე ელოდნენ ხალვაშის დაპირების შესრულებას 50%-იანი წილის გადაცემის შესახებ, თუმცა სასამართლო დავის მოგების შემდეგ, აქიმიძემ მათ წილის მხოლოდ 40% შესთავაზა.

„ეს მნიშვნელოვანი ქონებრივი ღირებულება იყო, მაგრამ [60%-იანი წილით] ხალვაშს რჩებოდა სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის შანსი. დვალმა და აქიმიძემ ტელეკომპანიის სარედაქციო დამოუკიდებლობა არ გაცვალეს ქონებაზე. შესაბამისად, ეს გარიგება ჩავარდა”, - ამბობს კახა კოჟორაძე.

კახა კოჟორიძე ამბობს, რომ გადაწყვეტილებას გაასაჩივრებენ და 2019 წელს დაწყებულ სასამართლო პროცესს აუცილებლად მიიყვანენ ბოლომდე: „ვერ მოვიგებთ საქართველოში, მოვიგებთ სტრასბურგში, ეს არის ჩვენი გეგმა. გაუკუღმართებულ მართლმსაჯულებას სამართლიანობად ვერ შემოგვასაღებენ.“