“მთავარი არხის” ინფორმაციით, მაუწყებლის ოპერატორი ლევან აბლოთია ქარელში, “ქართული ოცნების” წევრებმა პარტიის შტაბის მეორე სართულიდან გადმოაგდეს.

ჟურნალისტი ბექა ყორშია, რომელიც ქარელში ოპერატორთან ერთად იყო, გვიყვება, რომ “ქართული ოცნების” შტაბში მერობის კანდიდატის, ზაზა გულიაშვილის ჩასაწერად იყვნენ მისულები:

“გავრცელდა ინფორმაცია, რომ სუსის აგენტია და მქონდა რამდენიმე შეკითხვა. ამ ყველაფერმა გააღიზიანა “ოცნების” წევრები, რომლებიც იყვნენ შტაბში. გამოგვაგდეს. აღარც გვიცდია შეცვლა. ვწერდით სტენდაფს, გამოვარდნენ და გაგვისწორდნენ”.

მისი თქმით, ოპერატორის მდგომარეობა მძიმეა - “მეუბნებოდა ფეხს ვერ ვამოძრავებო, ზურგს და ხელს ვერ ვგრძნობო”. 

"ქართული ოცნების" წევრმა მამუკა მდინარაძემ სპეციალურ ბრიფინგზე თქვა, რომ ბექა ყორშია იქ პროვოკაციის მოწყობას ცდილობდა, რა დროსაც გამოაძევეს შტაბიდან. მისივე თქმით, სიტყვიერი კამათი და დაპირისპირება იყო, თუმცა, არანაირი ფიზიკური შეხება ოპერატორსა და "ოცნების" შტაბის წარმომადგენლებს შორის არ ყოფილა: " "მთავარი არხის" ოპერატორი  უკანა სვლით ტოვებდა ტერიტორიას, რა დროსაც კიბის მოაჯირს წამოედო და გადავარდა და დაეცა კიბის ზედა საფეხურებზე".

"მთავარი არხი" ამბობს, რომ თავდასხმის ვიდეოკადრები გადაღებული აქვთ და მალე გამოაქვეყნებენ. თავის მხრივ, მამუკა მდინარაძეც ამბობს, რომ მათაც ვიდეომასალა გადაღებული და გაავრცელებენ.

სავარაუდოდ, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურიდან გამოჟონილ ფაილებთან დაკავშირებით, “TV პირველის“ საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე პროკურატურამ გამოკითხა.

მელაძე ამბობს, რომ 15 სექტემბერს თბილისის პროკურორი დაუკავშირდა და გამოკითხვაზე დაიბარა, რის შემდეგაც, ადვოკატთან ერთად მივიდა დაკითხვაზე. მისივე თქმით, კითხვების ძირითადი ნაწილი ეხებოდა, თუ რა ფორმით მიიღეს ბმული და რა მიმოწერა ჰქონდათ წყაროსთან.

“გამოძიებას აინტერესებს ის, ვინ გაავრცელა და არა ის, ვინ ჩაწერა. ვინ იდგა ამ უკანონობის უკან - ამის დადგენის განზრახვა გამოძიებას არ აქვს” - ამბობს მელაძე “TV პირველის” ეთერში..

მისივე თქმით, გამოძიებას “ცოტა უცნაური კითხვები” ჰქონდა. მაგალითად, ინტერესდებოდნენ, რა მასალებს გაეცნენ ჟურნალისტები - “მოგვიყევი იქ რაც წაიკითხეო”.

გამოკითხვაზე დაბარებულები არიან სხვა მედიასაშუალებების წარმომადგენლებიც. “ფორმულას” ინფორმაციით, მათი ჟურნალისტებს, მარტა ქურასბედიანსა და ქეთი ნადიბაიძეს პროკურატურიდან დაუკავშირდნენ და ხვალ, 16 სექტემბერს აპირებენ მისვლას.

რა მოხდა

13 სექტემბერს სხვადასხვა მედიასაშუალებას ელექტრონულ ფოსტაზე „ჰაკიმ ფაშას“ სახელით მიუვიდა ბმული სახელწოდებით, “სუსის კომპრომატი საპატრიარქოს წინააღმდეგ“.

ღია წყაროზე ატვირთულ ფაილებში, სავარაუდოდ, სასულიერო პირების პირადი ცხოვრების შესახებ წერილობითი დეტალებია ასახული. მასალების ავთენტურობა დადასტურებული არ არის.

სხვადასხვა მედიასაშუალების ჟურნალისტებმა დაადასტურეს, რომ ფაილებში მათი საუბრებიც იძებნება. მათ ნაწილს გადაწყვეტილი აქვს, რომ გამოძიების დაწყების მოთხოვნით საგამოძიებო ორგანოეს მიმართოს.

მედიასაშუალებების მიერ ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებით გავრცელებულ ინფორმაციაზე საქართველოს პროკურატურამ გამოძიება კერძო კომუნიკაციის საიდუმლოების დარღვევის ფაქტზე დაიწყო. სუს-მა 14 სექტემბერს განაცხადა, რომ პროკურატურასთან თანამშრომლობისთვის მზად არის.

ჟურნალისტების ნაწილი ადასტურებს, რომ 13 სექტემბერს, სავარაუდოდ, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურიდან, გამოჟონილ ჩანაწერებში მათი საუბრებიცაა. ისინი აპირებენ, საგამოძიებო ორგანოებს მიმართონ.

რა მოხდა?

ტელეკომპანია „მთავარის“ წამყვანი ეკა კვესიტაძე ერთ-ერთია მათ შორის, ვინც ამბობს, რომ 13 სექტემბერს გავრცელებულ მასალებში მისი მიმოწერაც იძებნება.

„ფეისბუქის მიმოწერიდან არის ძალიან ბევრი რამე. მათ შორის ისიც - როგორ მომილოცა დაბადების დღე მელქისედეკმა. ასევე ჩემი ნინია კაკაბაძის მიმოწერა - სადაც ნინიას ვეუბნები, რომ არ ვიცნობ პეტრე ცაავას და მასთან შეხვედრა მაინტერესებს მეთქი. ანუ, რასაც ფეისბუკ ინბოქსში ვწერთ მეგობრებო, ყველაფერი სუსმა იცის.“, - ამბობს ჟურნალისტი. ის იურიდიულ კონსულტაციებს გადის და აპირებს საქმესთან დაკავშირებით საგამოძიებო ორგანოებს მიმართოს.

ჟურნალისტებს გამოძიების დაწყების მოთხოვნით საგამოძიებო ორგანოებისთვის წერილობითი მიმართვისკენ მოუწოდებს იურისტი სულხან სალაძე.

„ კარგად ვიცი, რომ არავინ გამოიძიებს და ისიც კარგად ვიცი, რომ გამოძიების დაწყების ვალდებულება ინფორმაციის გავრცელების მომენტიდან ისედაც არსებობობდა, მაგრამ ამ მარაზმის დასრულება თუ გვინდა ეს მოჯადოებული წრე უნდა დაირღვეს. ჯერ ქვეყნის შიდა მართლმსაჯულების ინსტიტუტების გამოყენების ცდა და მერე საერთაშორისო მექანიზმები”, - წერს სულხან სალაძე "ფეისბუქზე".

ეკა კვესიტაძე ამბობს, რომ არც მას აქვს ამ საქმის გამოძიების მოლოდინი, თუმცა პრეცედენტები უნდა შეიქმნასო. „ყველამ უნდა მივმართოთ და რაღაც დროს შეიძლება სტრასბურგშიც წავიდეს ეს საქმეო“,-გვეუბნება კვესიტაძე.

კონტექსტი

13 სექტემბერს სხვადასხვა მედიასაშუალებას ელექტრონულ ფოსტაზე „ჰაკიმ ფაშას“ სახელით მიუვიდა ბმული სახელწოდებით, “სუსის კომპრომატი საპატრიარქოს წინააღმდეგ“.

ღია წყაროზე ატვირთულ ფაილებში, სავარაუდოდ, სასულიერო პირების პირადი ცხოვრების შესახებ წერილობითი დეტალებია ასახული. მასალების ავთენტურობა დადასტურებული არ არის.

მედიასაშუალებების მიერ ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებით გავრცელებულ ინფორმაციაზე საქართველოს პროკურატურამ გამოძიება კერძო კომუნიკაციის საიდუმლოების დარღვევის ფაქტზე დაიწყო.

"იმ მედიასაშუალებებს, რომლებსაც გააჩნიათ აღნიშნული მასალა, მოვუწოდებთ ამჯერად მაინც ითანამშრომლონ გამოძიებასთან და მოგვაწოდონ მათ ხელთ არსებული მტკიცებულებები", - წერია პროკურატურის გავრცელებულ განცხადებაში.

ჟურნალისტები გაჟონილ ფაილებში

ტელეკომპანია „მთავარის“ დირექტორი ნიკა გვარამია ამბობს, რომ გაჟონილ ფაილებში მისი და მისი ჟურნალისტების „ვოტსაპში“ საუბარი ამოიცნო.

„ჩემს ნაწილში, ყველაზე ამაზრზენი ჩემი და დეკანოზ მამალაძის სატელეფონო საუბრის კრებსია - ანუ, ადვოკატის და კლიენტის ურთიერთობა, რომელიც ფარულობის სრული პრივილეგიითაა კანონმდებლობით დაცული.“, - წერს გვარამია.

ამავე აპლიკაციაში მისი რესპონდენტთან საუბარი ამოიცნო „ტვ პირველის“ საინფორმაციო სამსახურის უფროსმა ნოდარ მელაძემაც. მელაძე წერს, რომ გაჟონილ მასალებში მისი შვილების შესახებ ნათლობის დეტალებიც იძებნება.



2014 და 2020 წლით დათარიღებულ ფაილებში საკუთარი სახელი ნახა „ფორმულას“ ჟურნალისტმა ვახო სანაიამ.

„მე, ჟიჟი [ნინო ჟიჟილაშვილი], ჩვენი პროდიუსერები და ჟურნალისტები სრული შემადგენლობის სუსის ანგარიშებში. ვინ დავპატიჟეთ გადაცემებში, ვის რა უთხრეს პროდიუსერებმა და ვის რა უპასუხეს“, - წერს სანაია.

13 სექტემბერს გაჟონილ მასალებში თავიანთი საუბრების ამოცნობა დაადასტურეს „ტაბულას“ რედაქტორმა ლევან სუთიძემ და On.ge-ს ყოფილმა რედაქტორმა და „რადიო თავისუფლების“ ჟურნალისტმა გელა ბოჩიკაშვილმაც.

კომუნიკაციების კომისიამ ტელეკომპანია „იმედის“ მიმართ „ევროპული საქართველოს“ საჩივარი დააკმაყოფილა და წინასაარჩევნო რეკლამის ეთერში არ გაშვების გამო მაუწყებელს სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა.

რა მოხდა?

ტელეკომპანია „იმედმა“ 26 აგვისტოს, უარი თქვა ოპოზიციური პოლიტიკური პარტია „ევროპული საქართველოს“ წინაასაარჩევნო უფასო რეკლამის ეთერში განთავსებაზე და ამის მიზეზად „რეკლამაში გამოყენებული სიძულვილის ენა“ დაასახელა.

ნახეთ მეტი ამ თემაზე.

კომუნიკაციის კომისიის გადაწყვეტილება

12 სექტემბერს კი კომუნიკაციების კომისიამ მხარეების პოზიციები მოისმინა და უზენაესი სასამართლოს დადგენილი სტანდარტის შესაბამისად, მიიჩნია, რომ ტელეკომპანია „იმედმა“ „საქართველოს საარჩევნო კოდექსი“ დაარღვია.

„რეკლამის შინაარსი არ ეწინააღმდეგება კონსტიტუციით დადგენილ ზოგად პრინციპებსა და მოთხოვნებს, რომლებიც ასახულია შესაბამის კანონმდებლობაში.“, - ნათქვამია კომუნიკაციების კომისიის განცხადებაში.

ტელეკომპანია „იმედის“ იურისტი ანდრო ლაშხი ამბობს, რომ „ევროპული საქართველოს“ რეკლამასთან დაკავშირებით მაუწყებელი თავდაპირველ პოზიციაზე რჩება და მისთვის გაუგებარია უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების ის ნაწილი, რომელზეც სასამართლო ამბობს, რომ სიტყვა „მოღალატე“ ღირსების შემლახავი არ არის.

კომისიამ „ტელეიმედის“ მიმართ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი შეადგინა, რომელიც განსახილველად სასამართლოს გადაეგზავნება.



რას ამბობს უზენაესი სასამართლოს სტანდარტი?

კომუნიკაციების კომისიის ინფორმაციით, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს (2021 წლის 25 მარტის განჩინება #ბს-1168(კ-20)) მიერ პოლიტიკური რეკლამისთვის დადგენილი სტანდარტების შესაბამისად პოლიტიკური რეკლამა:

• ხელს არ უნდა უწყობდეს შუღლის გაღვივებას

• არ უნდა შეიცავდეს ომისა და ძალადობის პროპაგანდას

• არ უნდა შეიცავდეს ხელისუფლების ძალადობით შეცვლისკენ ან დამხობისკენ მოწოდებას

• არ უნდა შეიცავდეს რელიგიური ან ეთნიკური დაპირისპირებისკენ მოწოდებას

• არ უნდა შეიცავდეს უხამსობას ან პორნოგრაფიას.

“ალტ ინფოს” - არხს, რომლის წამყვანები და მფლობელებიც 5 ივლისის ძალადობრივი აქციის ორგანიზატორები იყვნენ, კომუნიკაციების კომისიამ ეროვნული მასშტაბით მაუწყებლობის უფლება მისცა.

კომისიის ამ გადაწყვეტილებით, არხის ყურება მთელი საქართველოს მასშტაბით, უფასო სიგნალით ან ფასიანი პაკეტების საშუალებით იქნება შესაძლებელი.

რა მოხდა

ტელემაუწყებლობის უფლება კომუნიკაციების კომისიისგან “ალტ-ინფომ” 2020 წლის 26 ნოემბერს მიიღო. არხის ყურება აქამდე მხოლოდ “მაგთიკომისა”და “ახალი ქსელების” დაახლოებით 400 000-მდე აბონენტს და, ასევე, რუსთავის და სენაკის მულტიპლექს პლატფორმის მომხმარებლებს შეეძლოთ.

არხმა კომუნიკაციების კომისიას ავტორიზაციის მოდიფიცირების მოთხოვნით 6 სექტემბერს მიმართა და მოითხოვა მაუწყებლობის გავრცელება “სტერეო პლიუსის” მულტიპლექს პლატფორმის საშუალებით.

9 სექტემბერს კომისიამ “ალტ-ინფოს” მოთხოვნა დააკმაყოფილა და განმარტა, რომ გადაწყვეტილება მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონის შესაბამისად მიიღო.

მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონის

• 45-ე პრიმა მუხლის მე-7 პუნქტის მიხედვით, თუ ავტორიზებულ პირს განზრახული აქვს ავტორიზებული საქმიანობის, მათ შორის, მაუწყებლობის სახეობის მოდიფიცირება, იგი ვალდებულია 7 სამუშაო დღით ადრე შეატყობინოს კომისიას.
• 38-ე მუხლის მე-10 პუნქტის თანახმად კი, ავტორიზაციის პირობების მოდიფიცირება და მაუწყებლის ინიციატივით ავტორიზაციის შეჩერება ან გაუქმება ხორციელდება მარტივი ადმინისტრაციული წარმოების წესით.

ამავე დღეს, სხდომაზე გაირკვა, რომ “ალტ-ინფო” და “სილქნეტი” რამდენიმე თვიანი დავის შემდეგ შეთანხმდნენ და მაუწყებელი “სილქნეტის” პაკეტშიც დაემატება. რაც იმას ნიშნავს, რომ არხი “სიქნეტის” 250 000-მდე მომხმარებლისთვის ხელმისაწვდომი გახდება.

რა საფრთხეს ხედავენ იურისტები

"ალტ-ინფოსთვის" ეროვნული მაუწყებლობის უფლების მინიჭებას და, შესაბამისად, უფრო დიდ აუდიტორიაზე გასვლას, საფრთხის შემცველად მიიჩნევენ იურისტები.

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის (GYLA) თავმჯდომარე ნიკა სიმონიშვილი ამბობს, რომ ჰომოფობიური, სიძულვილის ენის შემცველი განცხადებები, რასაც აქამდე ეთერის მეშვეობით შედარებით ვიწრო აუდიტორია ისმენდა, დღეიდან ბევრად უფრო დიდ აუდიტორიისთვის გახდა ხელმისაწვდომი:

“როცა პუბლიკა ფართოვდება, დიდია იმის შანსი, მეტ ადამიანს გაუჩნდეს ძალადობრივ ქმედებებში მონაწილეობის სურვილი” - ამბობს სიმონიშვილი.

5 ივლისის ძალადობრივი აქციიდან დღემდე

5 ივლისს, თითქმის 12 საათის განმავლობაში, “ალტ-ინფო” საგანგებოდ, უწყვეტად, პირდაპირ ეთერში აშუქებდა რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე მოვლენებს და ხალხს ძალადობისკენ მოუწოდებდა. სიძულვილის ჯგუფები მთელი დღის განმავლობაში 53 ჟურნალისტს დაესხნენ თავს. “ალტ-ინფოს” წამყვანები ჰომოფობიურ, ქსენოფობიურ, დისკრიმინაციულ განცხადებებს თავიანთი ტელევიზიის ეთერით და იუთუბ არხით ამ დღის შემდეგაც ავრცელებენ.

“იმ მოწოდებებმა რა გავლენა მოახდინა 5 ივლისის მოვლენებზე, ეს დღემდე არ არის შესწავლილი და გამოძიებული” - ამბობს ნიკა სიმონიშვილი.

16 ივლისს პოლიციამ "ალტ-ინფოს" წამყვანების და დამფუძნებლების საცხოვრებელი სახლები გაჩხრიკა და თითოეული მათგანი განყოფილებაში დაკითხავზე გადაიყვანა. თუმცა, სამართალდამცველებმა ყველა მათგანი იმავე დღეს გამოუშვა და ამ დრომდე არც ერთის პასუხისმგებლობის საკითხი არ დამდგარა.

9 სექტემბერს, კომუნიკაციების კომისიის სხდომას ესწრებოდა მედიაკოალიციის კოორდინატორი ნათია კაპანაძეც.

„რამდენად მნიშვნელოვანია თქვენთვის, როგორც მაუწყებლის დირექტორისთვის, საკუთარი თანამშრომლების უსაფრთხოება?“ - ჰკითხა მან ალტ-ინფოს” დირექტორ შოთა მარტინენკოს, რაზეც მარტინენკომ არ უპასუხა და თქვა, რომ ვერ მიხვდა რა კავშირი აქვს კითხვას სხდომაზე განსახილველ საქმესთან.

“როდესაც ის [მარტინენკო] თავად მოუწოდებდა ხალხს ჟურნალისტებზე ძალადობისაკენ, საინტერესოა, როგორ ხედავს მომავალში [მედიის]საქმიანობას?” - გვეუბნება ნათია კაპანაძე.

“ალტ-ინფოს” დამფუძნებლების სამართლებრივი პასუხისმგებლობის მოთხოვნა

6 სექტემბერს სახალხო დამცველმა „ალტ-ინფოს“ დამფუძნებლის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყების მოთხოვნით პროკურატურას მიმართა. ომბუდსმენი მიიჩნევს, რომ საჯაროდ ხელმისაწვდომი მტკიცებულებები საკმარისია, რომ ზურაბ მახარაძისთვის ბრალის წარსადგენად დაიწყოს სისხლის სამართლებრივი დევნა ჯგუფური ძალადობის ორგანიზებისა და ძალადობისკენ საჯაროდ მოქმედების ფაქტებზე.

5 ივლისის ძალადობრივი აქციის ორგანიზატორების დასჯას 2 თვეზე მეტია უშედეგოდ ითხოვს მედია, არასამთავრობო სექტორი და სამოქალაქო საზოგადოება. ამ დრომდე არც ერთი ორგანიზატორი პასუხისგებაში მიცემული არ არის.

„ტვ პირველის“ ოპერატორს პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს ავტომობილი შეაჯახეს. ამის შესახებ ინფორმაციას „ტვ პირველი“ ავრცელებს.

რა მოხდა?

ტელევიზიის გადამღები ჯგუფი ფონიჭალაში ნარკორეალიზატორების დაკავების სპეცოპერაციას აშუქებდა. არხის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი, ნოდარ მელაძე, გვიყვება, რომ შემთხვევა მაშინ მოხდა, როდესაც ჟურნალისტები ინფორმაციის მოპოვებას დაკავებულების ახლობლებისგან ცდილობდნენ.

„ამ დროს გამოვიდა მანქანა, რომელიც, სავარაუდოდ, კავშირში იყო დაკავებულებთან და განზრახ შეეჯახა ჩვენს ოპერატორს. კადრებში შესაძლებელია მანქანის ნომრის იდენტიფიცირება, ამიტომ სამართალდამცველებს ეს არ უნდა გაუჭირდეთ“, - ამბობს მელაძე.

„ტვ პირველში“ გვეუბნებიან, რომ ინციდენტის შედეგად დაზიანდა სამაუწყებლო აპარატურა.

ოპერატორის მდგომარეობა

ნოდარ მელაძის ინფორმაციით, დაშავებული ოპერატორი კლინიკაში გადაიყვანეს. მისი მდგომარეობა სტაბილურია და მძიმე დაზიანებები არ მიუღია.

"სამუშაო პროცესი იყო ჩვეულებრივად, უბრალოდ ერთ-ერთი დაკავებულის ნათესავი გაღიზიანდა, რადგან ჩემს საქმეს ვაკეთებდი, პირდაპირ მოვიდა და მანქანით ფეხში დამეჯახა. ისე აღმოჩნდა, რომ მარტო მე მომხვდა, საბედნიეროდ, სხვები გადარჩნენ.", - ამბობს დაშავებული ოპერატორი ლევან ბრეგვაძე.

გამოძიება დაწყებულია

ოპერატორზე თავდასხმის ფაქტთან დაკავშირებით გამოძიება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 187-ე და 154-ე მუხლებით დაიწყო, რაც სხვისი ნივთის დაზიანებას ან განადგურებას და ჟურნალისტის საქმიანობაში ხელის შეშლას გულისხმობს. შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, დაკავებულია ერთი პირი.

ქარტია ხელისუფლებას ჟურნალისტების უსაფრთხოების დაცვისკენ მოუწოდებს

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ მომხდართან დაკავშირებით განცხადება გაავრცელა, რომლითაც ხელისუფლებას მოუწოდებს დაიცვას ჟურნალისტთა უსაფრთხოება და პროფესიული საქმიანობის შესრულებისას მედიას შეუქმნას შესაბამისი სამუშაო პირობები.

ქარტია მოუწოდებს შსს-ს სწრაფად და ეფექტიანად გამოიძიოს ჟურნალისტებზე თავდასხმის თითოეული ფაქტი და მიიჩნევს, რომ ბოლო პერიოდში ჟურნალისტებზე გახშირებულ თავდასხმებს ხელისუფლების აგრესიული რიტორიკა და სამართალდამცავი უწყებების მხრიდან არასათანადო რეაგირება განაპირობებს. 

სახალხო დამცველმა 5 ივლისს ჯგუფური ძალადობის ორგანიზებისა და ძალადობისკენ მოწოდების გამო „ალტ-ინფოს“ დამფუძნებლის, ზურაბ მახარაძისა და დეკანოზ სპირიდონ ცქიფურიშვილის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყების მოთხოვნით პროკურატურას მიმართა.

რას ითხოვს ომბუდსმენი?

5 ივლისის ძალადობრივი მოვლენებიდან 2 თვე გავიდა, თუმცა სახალხო დამცველის ინფორმაციით, პროკურატურას ჯგუფური ძალადობის ორგანიზების ბრალდებით სისხლისსამართლებრივი დევნა არავის მიმართ დაუწყია.

ომბუდსმენი მედიით გავრცელებული ვიდეომასალების შესწავლის საფუძველზე მიიჩნევს, რომ საჯაროდ ხელმისაწვდომი მტკიცებულებები საკმარისია „[ზურაბ მახარაძისა და დეკანოზ სპირიდონ ცქიფურიშვილისთვის] ბრალის წარსადგენად დაიწყოს სისხლის სამართლებრივი დევნა ჯგუფური ძალადობის ორგანიზებისა და ძალადობისკენ საჯაროდ მოქმედების ფაქტებზე“.

რა ჩანს მასალებში?

ნინო ლომჯარიას თქმით, საჯაროდ გავრცელებული მასალებით დასტურდება, რომ 5 ივლისის ძალადობრივ მოვლენებამდე „ალტ-ინფოს“ ეთერით ზურაბ მახარაძე და სხვა პირები განუწყვეტლივ აანონსებდნენ ძალადობას „თბილისი პრაიდის“ მიერ დაგეგმილ ღონისძიებაში მონაწილე ადამიანიების მიმართ. ძალადობრივი მოწოდებები ისმოდა ჟურნალისტების მიმართაც.

ომბუდსმენის განმარტებით, „ალტ-ინფოს“ წამყვანებმა სატელევიზიო ეთერით გაავრცელეს ინფორმაცია იმ ჯგუფების შექმნის შესახებ, რომელთა დანიშნულება 5 ივლისს ძალადობა იქნებოდა.

სახალხო დამცველი ასაბუთებს იმასაც, რომ 5 ივლისს ზურაბ მახარაძე უშუალოდ ხელმძღვანელობდა ჯგუფურ ძალადობას.

ქართული მართლმადიდებლური ეკლესიის წარმომადგენელი დეკანოზი სპირიდონ ცქიფურიშვილი კი 5 ივლისს მიკროფონით, ხმის გამაძლიერებლების საშუალებით მოუწოდებდა მოქალაქეებს ძალადობისკენ, რითაც ომბუდსმენის შეფასებით, ცქიფურიშვილი გამოხატვის თავისუფლებას გასცდა.

რას აპირებს სახალხო დამცველი?

სახალხო დამცველი 5 ივლისის ძალადობასთან დაკავშირებით მიმდინარე გამოძიების ირგვლივ ინფორმაციის მოპოვებას განაგრძობს და ამბობს, რომ საჭიროების შემთხვევაში გამოიყენებს მისთვის კანონით მინიჭებულ უფლებას, რომ მოითხოვოს სახელმწიფოსგან გამოძიების ან/და სისხლის სამართლებრივი დევნის დაწყება.

„საქართველოს სახალხო დამცველის შესახებ “საქართველოს ორგანული კანონის 21-ე მუხლის თანახმად, სახალხო დამცველს ამის უფლება აქვს, თუ საქმის განხილვის შედეგად მივა დასკვნამდე, რომ არსებობს დანაშაულის ნიშნები.

საქართველოს გენერალური პროკურატურის ინფორმაციით, 2021 წლის 5 ივლისის ჯგუფური ძალადობის ფაქტზე დაზარალებულად ცნეს 53 ადამიანი. სისხლისსამართლებრივი დევნა კი 27 პირის მიმართ დაიწყო, თუმცა არავის მიმართ დაწყებულა სისხლისსამართლებრივი დევნა ჯგუფური ძალადობის ორგანიზების ბრალდებით.

“საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველომ” აჭარის ტელევიზიის ბოლო ორი წლის საქმიანობა შეისწავლა და და დაასკვნა, რომ ტელევიზიაში “კრიტიკულ ჟურნალისტებს ავიწროვებენ და დევნიან”.

ანგარიშში, სახელწოდებით, “კრიტიკული ჟურნალისტების დევნა და შევიწროება აჭარის ტელევიზიაში”, მიმოხილულია თუ როგორ დაიწყო და განვითარდა კრიზისი მაუწყებელში 2019 წლის აპრილიდან, მაშინდელი დირექტორის, ნათია კაპანაძის, იმპიჩმენტის შემდეგ. კვლევაში საუბარია “მმართველ პარტიასთან აფილირებული ხელმძღვანელობის მიერ უკანონოდ გათავისუფლებული ან შევიწროებული ათობით კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლის საქმეზე”.

ორგანიზაციის შეფასებით, აჭარის ტელევიზიაში გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ, მისი საკადრო გადაწყვეტილებები მიმართული იყო არხზე კრიტიკულად განწყობილი ჟურნალისტების სამსახურიდან დათხოვისა და შევიწროებისკენ. კვლევაში ვკითხულობთ, რომ მრჩეველთა საბჭოს უმრავლესობა კი სათანადოდ არ რეაგირებს ტელევიზიაში მიმდინარე ნეგატიურ პროცესებზე და ვერ უზრუნველყოფს მენეჯმენტის ეფექტურ კონტროლს.

“საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს” რეკომენდაციები:

• ხელისუფლებამ უნდა შეწყვიტოს აჭარის ტელევიზიის საქმიანობაში ჩარევა მასზე ზეგავლენის მოხდენის მიზნით;
• აჭარის ტელევიზიის მენეჯმენტმა უნდა შეწყვიტოს კრიტიკული ჟურნალისტების შევიწროება, გათავისუფლება და უზრუნველყოს ყველა თანამშრომლის შრომითი უფლებების დაცვა და სარედაქციო საქმიანობის დამოუკიდებლობა;
• მნიშვნელოვანია, რომ სასამართლომ დროულად განიხილოს ტელევიზიის თანამშრომლების დავები ტელევიზიის წინააღმდეგ და უზრუნველყოს მათი უფლებების ეფექტური დაცვა/აღდგენა;
• მრჩეველთა საბჭომ შეასრულოს კანონმდებლობით დაკისრებული მოვალეობა, უზრუნველყოს მენეჯმენტის საქმიანობის ეფექტური კონტროლი და საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში შეისწავლოს, თუ რამდენად კანონიერად მოქმედებს მენეჯმენტი/დირექტორი.

რა ხდებოდა მანამდე

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის შეფასებით, აჭარის ტელევიზიაში საკადრო ცვლილებების შემდეგ, გარკვეულ გადაცემებში სარედაქციო პოლიტიკაც შეიცვალა. ქარტია მაუწყებლის გადაცემებს 2019 წელს რამდენიმე თვის განმავლობაში, მაუწყებლის ახალ დირექტორსა და გუნდს შორის დაპირისპირების პერიოდში, ამონიტორინგებდა.

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი ქარტიის მიერ 2020 წლის 20 ივლისს „აჭარის ტელევიზიის“ მონიტორინგში აღწერილ ფაქტებსა და შედეგებს არ დაეთანხმა და თბილისის საქალაქო სასამართლოს სარჩელით მიმართა. პროცესი ერთი წლის განმავლობაში გრძელდებოდა, საბოლოოდ, თბილისის საქალაქო სასამართლომ აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის სარჩელი არ დააკმაყოფილა.

26 აგვისტოს, ტელეკომპანია „იმედმა“ უარი თქვა ოპოზიციური პოლიტიკური პარტია „ევროპული საქართველოს“ წინაასაარჩევნო უფასო რეკლამის თავის ეთერში განთავსებაზე.

რატომ ბლოკავს „იმედი“ პოლიტიკური პარტიის რეკლამას?

„იმედში“ ამბობენ, უარი თქვეს ეთერში გაუშვან „ევროპული საქართველოს“ წინასაარჩევნო რეკლამა, სადაც „ქართული ოცნების“ ხელისუფლების წევრები „არაკომპეტენტურებად“, „კორუმპირებულებად“ და „მოღალატეებადაა“ მოხსენიებული. 

ტელეკომპანიის მიერ გავრცელებული განცხადების მიხედვით, უარის მიზეზი „რეკლამაში გამოყენებული სიძულვილის ენაა“, „ტელეიმედის“ საეთერო დრო სიძულვილის ენის ტირაჟირებას არ დაეთმობა, რომელი პარტიიდანაც არ უნდა მოდიოდეს ის“. 

მაუწყებლის განმარტებით, „ევროპულ საქართველოს“ ამის შესახებ წერილობით აცნობებენ. 



„ევროპული საქართველო“ აპირებს სამართლებრივ ზომებს მიმართოს. პარტიის თავმჯდომარემ, გიგა ბოკერიამ 26 აგვისტოს გამართულ ბრიფინგზე „ცინიზმი“ უწოდა „იმედის“ ამ გადაწყვეტილებას, რადგან „ტელეკომპანია თავის ეთერში რუტინულად უშვებდა ივანიშვილის რეჟიმის არა მარტო ძალიან აგრესიულ, ნეგატიურ კლიპებს, არამედ სარედაქციო კამპანიას აწარმოებდა, რომელიც რელიგიური და სხვა შუღლის გაღვივებით იყო მოტივირებული“. 

ბოკერიას განცხადებით, „იმედი“ ბლოკავს ხელისუფლების „მწვავე, მაგრამ ლეგიტიმურ კრიტიკას“. 

რა არის სიძულვილის ენა? 

ევროსაბჭოს მინისტრთა კომიტეტის 1997 წელს მიღებული სარეკომენდაციო განმარტებით სიძულვილის ენა მოიაზრებს გამოხატვის ყველა ფორმას, რომელიც ავრცელებს, აქეზებს, ხელს უწყობს ან ამართლებს რასობრივ შუღლს, ქსენოფობიას, ანტისემიტიზმს ან შეუწყნარებლობაზე დაფუძნებულ შუღლის სხვა ფორმებს: ნაციონალიზმის, ეთნოცენტრიზმის, დისკრიმინაციისა და უმცირესობათა ან მიგრანტთა მიმართ გამოხატული მტრობის ჩათვლით. 

საქართველოს კანონმდებლობაში სიძულვილის ენის განმარტება არ არსებობს. ორგანიზაცია, „სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება“ (ISFED) მიიჩნევს, რომ „ევროპული საქართველოს“ მიერ წარდგენილი საარჩევნო რეკლამა სიძულვილის ენას არ შეიცავდა. 

„ნებისმიერი პოლიტიკური, დავუშვათ მკვეთრი, თუნდაც შეურაცხმყოფელი გამოხატვა სიძულვილის ენა არ არის. საარჩევნო კოდექსიც უშვებს იმას, რომ გამოხატვის ფორმები შეიძლება იყოს ვიღაცისთვის მიუღებელი ან შეურაცხმყოფელიც კი, მაგრამ აზრის გამოხატვა მაინც დაცულია და ტელეკომპანია შინაარსში არ უნდა ერეოდეს.“, - ამბობს ISFED-ის იურისტი, ლელა ხათრიძე. მისი თქმით, „იმედის“ გადაწყვეტილება, სავარაუდოდ, კანონდარღვევის ნიშნებს შეიცავდა. 

რატომ არის ეს პრობლემა? 

მედიის როლი წინასაარჩევნო გარემოში, ფაქტობრივად, განუსაზღვრელი და გადამწყვეტიაო, გვეუბნება ლელა ხათრიძე:

„მედიას გადამწყვეტი როლი აქვს, რომ ამომრჩეველმა სხვადასხვა პოლიტიკური პარტიის მოსაზრებების, პროგრამების, დამოკიდებულებების შეფასება შეძლოს და ინფორმირებული არჩევანი გააკეთოს.“ 

კანონი "მაუწყებლობის შესახებ" ეროვნული მაუწყებლებს ავალდებულებს საერთო არჩევნებისას საარჩევნო კამპანიის დროს თავის ეთერში უსასყიდლოდ და არადისკრიმინაციულად განათავსონ თითოეული კვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტის მიერ მათთვის წარდგენილი წინასაარჩევნო რეკლამა. 

რა როლი აქვს კომუნიკაციების მარეგულირებელ კომისიას? 

მაუწყებლობის სფეროს მარეგულირებელ კომუნიკაციების კომისიაში ამბობენ, რომ „იმედის“ მიერ ‘ევროპული საქართველოს“ წინასაარჩევნო რეკლამის არ განთავსების შესახებ საჩივრის მიღების შემთხვევაში კომისია იმსჯელებს და გადაწყვეტილებას კანონის შესაბამისად მიიღებს.

2020 წლის დეკემბერში კომუნიკაციების კომისიამ „ქართული ოცნება-დემოკრატიული საქართველოს“ საჩივარი დააკმაყოფილა და უფასო პოლიტიკური რეკლამის დაბლოკვისთვის „მთავარი არხი“ წერილობით გააფრთხილა.

ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდამსხმელები ციხეს ტოვებენ. სანაია ამბობს, რომ სასამართლომ “მწვანე შუქი აუნთო ჟურნალისტებზე ძალადობას”. უფლებადამცველები კი მიიჩნევენ, რომ სასჯელი ადეკვატური არ არის და სასამართლოს გადაწყვეტილება კრიტიკული მედიის მიმართ აგრესიას ახალისებს.

"დაუსჯელობის სინდრომი"

25 აგვისტოს ვახო სანაიაზე თავდამსხმელი 3 პირი სასამართლომ დამნაშავედ ცნო და მინიმალური სასჯელი - 6 თვიანი პატიმრობა შეუფარდა. ბრალდებულები 25 თებერვალს დააკავეს და მას შემდეგ წინასწარ პატიმრობაში იყვნენ, რაც სასჯელის მოხდად ჩაეთვალათ. შესაბამისად, სასჯელაღსრულების დაწესებულებას დღეს ტოვებენ.

“სასამართლო დამონებულია”, “თავდასხმა დანაშაულია”, “მოძალადეების ადგილი ციხეშია” - მსგავსი შინაარსის ბანერებით სასამართლოს წინ ჟურნალისტებმა მოსამართლის გადაწყვეტილება გააპროტესტეს. “ეს ქმნის ქვეყანაში დაუსჯელობის სინდრომს. ამ დაუსჯელობის სინდრომმა გამოიწვია 5 ივლისი”, - ამბობს ვახო სანაია "ფორმულასთან" საუბრისას.

მისი ადვოკატი ედუარდ მარიკაშვილი მიიჩნევს, რომ “სასჯელი ადეკვატური არ არის”.

სასჯელს არ ეთანხმებიან თავდამსხმელები. მათი ადვოკატი "ფორმულასთან" ამბობს, რომ უდანაშაულოები არიან და სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრებას აპირებენ.

როგორ აფასებენ სასამართლოს გადაწყვეტილებას უფლებადამცველები

„აქამდე ვინმეს თუ შეიძლებოდა სასამართლოსი შეშინებოდა, ეგ შიშიც გაქრება. ეს არის მედიაზე ძალადობის მორიგი წახალისება”, - ასე აფასებს საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის თავმჯდომარე ნიკა სიმონიშვილი.

კოალიცია მედია ადვოკატირებისთვის წევრი ორგანიზაციები კი მიიჩნევენ, რომ ვახო სანაიას საქმეზე მართლმსაჯულება სათანადოდ არ აღსრულებულა. ჟურნალისტისა და მის ოჯახის წევრებზე თავდასხმის ფაქტისადმი სასამართლოს რბილი დამოკიდებულება კი წარმოადგენს კრიტიკული მედიის მიმართ აგრესიის გაზრდის კიდევ ერთ საფრთხეს.

რა მოხდა

ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას 25 თებერვალს თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე დაესხნენ თავს. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

---

მთავარი ფოტო: "ფორმულა"

ჟურნალისტმა თეონა ცხომელიძემ “რუსთავი 2” დატოვა. მისი თქმით, მიზეზი, სარედაქციო პოლიტიკის ცვლილებაა. ერთი კვირის განმავლობაში ეს უკვე მეორე შემთხვევაა, როდესაც ჟურნალისტი “რუსთავი 2-ს” ამ მიზეზით ტოვებს.

“მივდივარ “რუსთავი 2-დან”, რადგან ვეღარ ვხედავ ჩემს თავს ამ არხზე. არ ვეთანხმები სარედაქციო პოლიტიკას, რომელიც ბოლო პერიოდში მნიშვნელოვნად შეიცვალა, რომელიც მიუღებელია ჩემთვის და რომელიც მაყურებლისთვისაც საგრძნობია”, - დაწერა ცხომელიძემ ფეისბუკის პირად გვერდზე.

"რუსთავი 2-სა" და "პრაიმტაიმის" ჰოლდინგის ერთ-ერთ დირექტორი ვაკო ავალიანი ამბობს, რომ მისთვის, თეონა ცხომელიძის არხიდან წასვლის რეალური მიზეზები უცნობია: „გრძელდება იგივე სარედაქციო პოლიტიკა, რაც აქამდე იყო. არხი გადასულია საარჩევნო რეჟიმზე და ყველა პარტიის საარჩევნო აქტივობა შუქდება”, - ამბობს ვაკო ავალიანი.



11 აგვისტოს “რუსთავი 2” დატოვა ჟურნალისტმა გურამ როგავამაც. მან თქვა, რომ 5 ივლისის მოვლენების შემდეგ, არხის საინფორმაციო პოლიტიკა, ხედვა და მიდგომები მისთვის მიუღებლად შეიცვალა.

ვაკო ავალიანი ამბობს, რომ არ გააკეთებს კომენტარს იმაზე, თუ რას ასახელებენ თანამშრომლები არხიდან წასვლის მიზეზად: “ჩემი თანამშრომლები ჩემთან სხვას ამბობენ და რომ მიდიან მერე სხვა განცხადებებს ვისმენ ხოლმე, რაც გასაოცარია. “რუსთავი 2” აშუქებდა და აშუქებს ყველა პოლიტიკური სუბიექტის წინასაარჩევნო პროცესს და აქტივობას. ვინ რას ამბობს, სიმართლე რომ გითხრათ, ეგ ნაკლებად მნიშვნელოვანია, მთავარია, ეთერში რა გადის“.

გურამ როგავა “რუსთავი 2-დან” ტელეკომპანია "ფორმულაში" გადავიდა. თეონა ცხომელიძემ კი დაწერა, რომ “სახლში მიდის”.

კომუნიკაციების კომისიის ინფორმაციით, 2021 წლის მეორე კვარტალში ტელევიზიებმა სარეკლამო შემოსავლების სახით 21.3 მილიონი ლარი გამოიმუშავეს, რაც გასული წლის ამავე პერიოდთან შედარებით 74%-ით მეტია.

ყველაზე მეტი სარეკლამო შემოსავალი - 6.9 მილიონი ლარი ტელეკომპანია “იმედმა” მიიღო. 3.2 მილიონი ლარი “მთავარმა არხმა”, 2.5 მილიონი ლარი კი - “რუსთავი 2-მა”.

გაიზარდა ტელეკომპანია “ფორმულას” და “ტვ პირველის” შემოსავალიც და 1.8 მილიონი ლარი და 1.7 მილიონი ლარი გახდა. 2021 წლის მეორე კვარტალში 1.2 მილიონ ლარი გამოიმუშავა „პოსტვ-მ”. რაც შეეხება საზოგადოებრივი მაუწყებლისა და „სილქნეტის“ სარეკლამო შემოსავლებს - ბოლო სამ თვეში მაუწყებლებმა 0.9-0.9 მილიონ ლარი მიიღეს.

კომუნიკაციების კომისიის ინფორმაციით, საერთო ჯამში, 21.3 მილიონი ლარიდან ყველაზე დიდი წილი, 19.3 მილიონი ლარი პირდაპირი რეკლამა და სპონსორობა იყო.

2021 წლის მეორე კვარტალში, წინა წლის ამავე პერიოდთან შედარებით, 90%-ით გაიზარდა რადიოს სარეკლამო შემოსავლებიც და 1.735 მილიონი ლარი შეადგინა.

ყველაზე მეტი, 965.1 ათასი ლარის სარეკლამო შემოსავალი რადიო ჰოლდინგმა „ფორტუნამ“ მიიღო, რადიო „იმედს“ სარეკლამო შემოსავალი 183.3 ათასი ლარი ჰქონდა, 88.5 ათასი ლარი შეადგინა „რადიოცენტრი პლუსის“ სარეკლამო შემოსავალმა, 77.5 ათასი ლარი - „ქართულმა რადიომ“, ხოლო 77.0 ათასი ლარი რადიო „ჯორჯიან თაიმსმა“ მიიღო. „ჩვენი რადიოს“ სარეკლამო შემოსავალმა 61.3 ათასი ლარი, მედია ჰოლდინგის - „აფხაზეთის ხმა“ - 59.5 ათასი ლარი, ხოლო კომპანია „მედიასტრიმის“ შემოსავალმა 53.1 ათასი ლარი შეადგინა. 31.0 ათასი ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო სამაუწყებლო კომპანია „ჰერეთმა“, „ახალი რადიოს“ მიღებულმა შემოსავალმა კი 19.3 ათასი ლარი შეადგინა. 119.3 ათასი ლარი დანარჩენ რადიო მაუწყებლებზე გადანაწილდა.

2021 წლის წლის პირველ კვარტალში, წინა წლის იმავე პერიოდთან შედარებით, ტელევიზიების შემოსავალი მცირედით გაზრდილი, რადიოების კი - შემცირებული იყო. პირველ სამ თვეში ტელემაუწყებლებმა რეკლამებით საერთო ჯამში 14.5 მილიონი ლარი, რადიოებმა კი 1.4 მილიონი ლარი გამოიმუშავეს.