2019 წლის 20 ივნისის აქციაზე დაშავებული მოქალაქეების, მათ შორის ჟურნალისტების სახელით "საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ" "ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპულ ცენტრთან" (EHRAC) ერთად ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში 2 საჩივარი გააგზავნა.

საჩივრები 2019 წლის 20-21 ივნისს ანტისაოკუპაციო აქციის დაშლისას 22 პირის, მათ მედიის 11 წარმომადგენლის მიმართ, სახელმწიფოს მიერ ძალის გადამეტებასა და საქმის არაეფექტურ გამოძიებას ეხება.

მომჩივნები მედიის წარმომადგენლების შემთხვევაში ევროპული კონვენციის მე-10 (გამოხატვის თავისუფლება) მუხლის დარღვევას ასაჩივრებენ. აქვე საუბარია კონვენციის "წამების აკრძალვის", " შეკრებისა და გაერთიანების თავისუფლების", "სამართლებრივი დაცვის ქმედითი საშუალების უფლების" შესახებ მუხლების დარღვევაზე.

"საიას" განცხადებაში ვკითხულობთ, რომ რეზინის ტყვიები სამართალდამცავებმა გამოიყენეს იმ პირების მიმართ, ვინც აქციაზე საფრთხეს არ წარმოადგნდნენ, ხოლო ჟურნალისტებს საქმიანობაში ხელი შეეშლათ.

“აქტიური სპეციალური საშუალებების გამოყენებისა და სამართალდამცავთა მხრიდან ფიზიკური თუ სიტყვიერი ძალადობის შედეგად დაირღვა მედიის წარმომადგენელთა უფლებები, მათ შორის, გამოხატვის თავისუფლება, არასათანადო მოპყრობისგან დაცვის უფლება.”

" საქართველოს" ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაში" ამბობენ, რომ გამოძიების დაწყებიდან დღემდე, 21 თვეზე მეტი დროის გასვლის მიუხედავად, საგამოძიებო პროცესი ხარვეზიანად მიმდინარეობს, არ არის სრულყოფილი და არ აკმაყოფილებს ეფექტიანი გამოძიების სტანდარტს. მათ შორის, იკვეთება ჩადენილ დანაშაულთა არასწორი კვალიფიკაცია: "საიას" დაცვის ქვეშ მყოფი მედიის წარმომადგენლების საქმეზე გამოძიება არ მიმდინარეობს სსკ-ის 154-ე მუხლით, რაც ჟურნალისტებისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლას გულისხმობს.

---

ფოტო: ანტისაოკუპაციო აქცია თბილისში. 20 ივნისი, 2019 წ. - მარიამ ნიკურაძე/OC Media

ონლაინ გამოცემა “მთის ამბების” რედაქტორი გელა მთივლიშვილი 3 აპრილს სოფელ ნამოხვანში ჰესის მშენებლობის საწინააღმდეგო პროტესტის გასაშუქებლად ავიდა, თუმცა მუშაობაში ხელი შეეშალა. მთივლიშვილი ჰყვება, რომ იმ დღეს ნამოხვანში ინტერნეტი შეზღუდული იყო.

“ჩვენ გვიწევდა ნამოხვანიდან გუმათამდე [დაახლოებით 17 კილომეტრის მანძილზე] წასვლა, რომ ინტერნეტი მიეღო ტელეფონს და ინფორმაცია გადაგვეცა. დროულად ვერც ფოტომასალა გავავრცელეთ და ვერც ახალ ამბებს გადავცემდით”, - ამბობს "მთის ამბების" რედაქტორი.

რიონის ხეობაში 3 აპრილს კომპანია “ენკამ” “ნამახვანჰესის” მოსამზადებელი სამშენებლო სამუშაოები განაახლა, რასაც მოსახლეობის პროტესტი მოჰყვა. პოლიციამ ნამოხვანის მიმართულებით, სოფელ გუმათთან გზა გადაკეტა. ადგილზე მობილიზებული იყო სპეცრაზმი და წყლის ჭავლის მანქანაც.

იმავე დილას, “მთის ამბებმა” გამოაქვეყნა შსს-ს სპეციალური ავტომობილის ფოტოც, რომელზეც, როგორც გამოცემა წერდა, “სპეციალისტების თქმით, სიგნალის ჩამხშობი აპარატურა იყო დამაგრებული”.



“რადიო ინჟინრების განმარტებით, ერთი ანტენა მაღალი ალბათობით, შსს-ს თანამშრომლების კავშირის გაძლიერებას ემსახურებოდა, მე-2 ე.წ ქსელის ანტენა კი, სავარაუდოდ, ხეობიდან სიგნალებს კრებდა და შემდეგ ამ კავშირს წყვეტდა, ანუ ინტერნეტს ახშობდა” - ამბობს გელა მთივლიშვილი.

ასეთივე გამოცდილება ჰქონდა ტელეკომპანია “მთავარის” ჟურნალისტ ირაკლი ვაჩიბერიძესაც. ის ამბობს, რომ ვერც სოციალური ქსელით და ვერც ტელევიზიით მოვახერხეთ პირდაპირ ეთერში გასვლაო.

ერთადერთი სატელეფონო ქსელი, რომელიც სოფელ ნამოხვანში ჩვეულებრივ, გამართულად მუშობს, “მაგთიკომია”. “სილქნეტის” უახლოესი ანძა დაახლოებით 12 კილომეტრში დგას. მისი დაფარვის ზონა კი, როგორც კომპანიაში ამბობენ, 500 მეტრია.

როგორც “ნამახვანჰესის” მოწინააღმდეგე აქტივისტებმა, მაკა სულაძემ და ვარლამ გოლეთიანმა გვითხრეს, სოფელში, ჩვეულებრივ, შეფერხებით მუშაობს კომპანია “ბილაინიც” და მხოლოდ “მაგთიკომის” სიგნალია გამართული. თუმცა, როგორც გელა მთივლიშვილი ჰყვება, 3 პრილს არც “მაგთის” ინტერნეტი მუშაობდა.

ამ ამბავს 3 და 4 აპრილს გამოხმაურა რამდენიმე არასამთავრობო ორგანიზაცია და სახალხო დამცველი. სიგნალის ჩამხშობი აპარატის გამოყენებას ომბუდსმენმა “გამოხატვისა და ინფორმაციის გავრცელების კონსტიტუციურ უფლებებში ჩარევა” უწოდა. “სოციალური სამართლიანობის ცენტრმა”, “საიამ” და “მწვანე ალტერნატივამ” კი ეს შეკრების, მანიფესტაციის, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებების უხეშად დარღვევად შეაფასეს . კავშირგაბმულობის შეზღუდვა დაგმო კოალიციამაც “მედიის ადვოკატირებისთვის”.

შინაგან საქმეთა სამინისტრომ 4 აპრილს სიგნალის ჩამხშობი აპარატურის გამოყენების შესახებ ინფორმაცია უარყო. უწყების განმარტებით, “სპეციალური სატრანსპორტო საშუალება [შსს-ის] რადიოკავშირის გამართულ მუშაობას უზრუნველყოფდა.”

გელა მთივლიშვილი იხსენებს, რომ 3 აპრილს საღამოს გადაღებულ ფოტოში ე.წ ქსელის ანტენა უკვე აღარ ჩანს. ნამოხვანში ინტერნეტკავშირი მხოლოდ 4 აპრილს დილიდან განახლდა. “პირდაპირი ეთერის ჩართვა, ვიდეოს გაგზავნა, “მესენჯერში” პასუხის გაცემა და ა.შ., მხოლოდ არასამთავრობო სექტორის მძლავრი რეაქციის შემდეგ გახდა შესაძლებელი” - ამბობს მთივლიშვილი.

პანდემიის უარყოფა და კონსპირაციები ვირუსის წარმომავლობის შესახებ, ვაქცინაცია, ავტორიტარული ქვეყნები (რუსეთი/ჩინეთი) დასავლეთის საპირწონედ, რელიგია და იდენტობა, დიაგნოსტიკა, რეგულაციები და სხვა - ამ 5 თემად ერთიანდება ის გზავნილები, რომლებიც გასულ, 2020 წელს, პანდემიასთან დაკავშირებით ვრცელდებოდა.

MDF-ის კვლევა, რომელიც  30 მარტს გამოქვეყნდა და სადაც ეს მიგნებები იკითხება, აჩვენებს, რომ მონიტორინგის პერიოდში ზემოთჩამოთვლილი თემებიდან პანდემიის უარყოფისა და ვირუსის წარმომავლობის საკითხები დომინირებდა. ორგანიზაციის დაკვირვებით, კორონავირუსი წარმოჩენილი იყო, როგორც გლობალური კონტროლისა და ახალი მსოფლიო წესრიგის დამყარების მიზნით თავსმოხვეული მოვლენა, რომელიც ხელოვნურად შექმნილია და „ციფრული დიქტატურის“ დამყარების მიზნით ვრცელდება.

“პანდემიის გამო საზღრების ჩაკეტვას, როგორც მიგრაციისა და უცხო ქვეყნების ექსპანსიის შეჩერების შესაძლებლობას, ულტრანაციონალისტური ჯგუფები პოზიტიურად განიხილავდნენ. ამასთანავე საზღრების ჩაკეტვას, როგორც ულტრანაციონალისტური „ქართული მარში“ (ირანთან და ჩინეთთან), ასევე ოპოზიციური ნაციონალური მოძრაობის დამფუძნებელი, პრეზიდენტი სააკაშვილი (ჩინეთთან) ითხოვდა”, - ვკითხულობთ კვლევაში.



ანგარიშში ნათქვამია, რომ ქსენოფობიური კონტექსტის გარდა, პანდემიას ანტიდასავლურ, ანტილიბერალურ დისკურსში ულტრანაციონალისტური ჯგუფები განიხილავდნენ, როცა კორონავირუსს ლიბერალიზმის და დასავლური ცხოვრების წესის გამო მოვლენილ ღვთის სასჯელად აცხადებდნენ.

MDF-მა 14 ფეისბუკ ჯგუფი გამოავლინა, რომელსაც, ორგანიზაციის თქმით, რამდენიმე ანტივაქსერი მართავს. ასევე, გამოავლინა 30 ყალბი პროფილი, რომელთაგან 7 თავად არის ცალკეული ანტივაქსერული ჯგუფის ადმინისტრატორი, ხოლო დანარჩენი 23 ანტივაქსერულ პოსტებს მხოლოდ აზიარებს ან აკომენტარებს.

კვლევის მიხედვით, ვაქცინებთან მიმართებით ყველაზე გავრცელებული გზავნილი ჩიპიზაციას და ბილ გეიტსის მიერ მოსახლეობის დეპოპულაციის გეგმებს უკავშირდებოდა, დომინირებდა ასევე მოსაზრება, რომ ვაქცინებს/ პრეპარატებს საქართველოს მსგავსს მესამე ქვეყნებზე ცდიდნენ.

კვლევის მიხედვით, როგორც სასულიერო პირების, ასევე ჟურნალისტების და პოლიტიკოსების ნაწილი ანტივაქსერულ განწყობებს რელიგიური მოტივით ხსნიდა და ამკვიდრებდა მოსაზრებას, რომ კორონავირუსისგან დაცვა მხოლოდ ღმერთს შეუძლია. ცალკეულ შემთხვევაში კი აქცენტი კეთდებოდა ქართველების განსაკუთრებულ გენეტიკაზე, რომელიც რეზისტენტული იყო კორონავირუსის მიმართ.



“ზოგიერთ შემთხვევებში ისინიც, ვინც ვაქცინაციის საწინააღმდეგო მოსაზრებებს გამოთქვამდნენ, რუსული ვაქცინის უპირატესობაზე ამახვილებდნენ ყურადღებას, რაც ჯანმრთელობის საკითხის პოლიტიკური მიზანშეწონილობის პრიზმიდან განხილვაზე მეტყველებს და ყველაზე მკაფიოდ კრემლთან დაკავშირებული მედიების შემთხვევაში გამოვლინდა. რუსული ვაქცინის ბაზარზე დამკვიდრების ხელშეწყობის მიზნით კრემლის მიერ დაფუძნებული „სპუტნიკი“, ერთი მრივ, Sputnik V-ის უპირატესობის წარმოჩენას ცდილობდა, ხოლო მეორე მხრივ, ამკვიდრებდა აზრს იმის შესახებ, რომ დასავლური ვაქცინები არასაიმედოა, ხოლო რუსულ ვაქცინაზე დასავლეთი პოლიტიკური მოტივით ამბობს უარს”.

MDF-ის დაკვირვებით, „სპუტნიკის“ მსგავსად, სხვა კრემლისტური ქართული მედიასაშუალებებიც ქმნიდნენ დიქოტომიას, რომლის ერთ მხარეზე პანდემიასთან გამკლავებაში დაწინაურებული რუსეთი და ჩინეთი იდგნენ, რომლებიც სხვა ქვეყნებს დახმარების ხელს უწვდიდნენ, მეორე მხარეს კი დასავლეთი, რომელიც არც სხვა ქვეყნების მიმართ იყო სოლიდარული და არც პანდემიასთან გამკლავების უნარი შესწევდა.

“რუსეთის ხელისუფლების მიერ დაფუძნებული სპუტნიკის და სხვა რუსული არხების გარდა, კრემლის პოზიციებს ინფოდემიის პროცესში ქართულენოვანი მედიებიც ახმოვანებდნენ, რომლებიც მეტწილად პირდაპირ ან ირიბად არიან დაკავშირებული რუსეთთან („საქართველო და მსოფლიო“, News Front საქართველო, tvalsazrisi.ge, საქინფორმი და ობიექტივი). ანტიდასავლური გამოცემებიდან პანდემიის შესახებ მცდარ ინფორმაციას და შეცდომაში შემყვან გზავნილებს გაზეთები „ასავალ-დასავალი“ და „ალია“ ავრცელებდნენ ,” - ვკითხულობთ ანგარიშში.

MDF-ის კვლევა 2020 წლის სოციალური და ტრადიციული მედიამონიტორინგის შედეგების ასახავს. ავტორების თქმით, კვლევის მიზანი პანდემიასთან დაკავშირებული მთავარი გზავნილების და ყალბი ინფორმაციის იდენტიფიცირება და მათი წყაროების გამოვლენაა, მათ შორის ანტივაქსერული ჯგუფებისა და ინფორმაციის გავრცელების არხების.

აჭარის ტელევიზიისა და "რუსთავი 2-ის" საქმეები, კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე მედიების მფლობელების წინააღმდეგ აღძრული სისხლის სამართლის საქმეები, ხელისუფლების მხრიდან სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის მცდელობები, თანამშრომელთა გათავისუფლებები, ჟურნალისტების პროფესიულ საქმიანობაში ხელშეშლა, ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფა - ეს ნაწილია იმ საკითხებისა, რაც ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშში მოხვდა.

გამოხატვის, მათ შორის პრესის თავსუფლებას 2020 წლის დოკუმენტში ცალკე თავი ეთმობა. ანგარიშის ეს ნაწილი ძირითადად არასამთავრობო სექტორისა და უფლებადამცველი ორგანიზაციების შეფასებებს ეყრდნობა.

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენიტის გამოქვეყნებულ ადამიანის უფლებების შესახებ 2020 წლის ანგარიშში მედიასთან დაკავშირებით რამდენიმე ასპექტია გამოყოფილი:

• დოკუმენტში ნათქვამია, რომ დამოუკიდებელი მედია “ძალიან აქტიური იყო და მრავალფეროვან შეხედულებებს გამოხატავდა”. არასამთავრობო ორგანიზაციები შეშფოთებას გამოთქვამდნენ საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლისა და “კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიის” ხელმძღვანელებსა და მმართველი პარტიას შორის მჭიდრო ურთიერთობის, მმართველი პარტიის სასარგებლოდ საზოგადოებრივი მაუწყებლის სარედაქციო მიკერძოების, მედია პლურალიზმის შემცირებისა და მედიის მფლობელების წინააღმდეგ სამართლებრივი დევნის საქმეებზე, რომლებიც პოლიტიკურად მოტივირებულად ჩანდა.
  
  
• პარლამენტის მიერ საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრად ბონდო მძინარაშვილის დანიშვნა, რომელიც ცნობილია თავისი ჰომოფობიური რიტორიკით ტელეკომპანია “ობიექტივზე”.
  
  
• ზოგიერთი მედიასაშუალება, სადამკვირვებლო ჯგუფი და არასამთავრობო ორგანიზაცია შეშფოთებას გამოხატავდა მედიის პლურალიზმის შემცირებისა და მედიაზე პოლიტიკური გავლენის გაგრძელების, ასევე ზოგიერთ მედიასაშუალებაში პოლიტიკური ჩარევის გამო. ბრალდებები იყო საზოგადოებრივ მაუწყებელზე პოლიტიკური ზეწოლის შესახებაც.
  
  ანგარიშში ნახსენებია, რომ გასულ წელს სამოქალაქო ჯგუფების განცხადებით, 2019 წელს აჭარის ტელევიზიის დირექტორის ნათია კაპანაძის გათავისუფლების შემდეგ მმართველი პარტია “აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელზე” გადაჭარბებული გავლენის მოპოვების მცდელობას აგრძელებდა.
  
  კაპანაძემ გადაწყვეტილება სასამართლოში გაასაჩივრა, თუმცა წააგო. რამდენიმე ცდის შემდეგ კი აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლობის მრჩეველთა საბჭომ ახალ დირექტორად გიორგი კოხრეიძე დანიშნა, რომელმაც მენეჯმენტისადმი კრიტიკულად განწყობილი ათობით თანამშრომელი სამსახურიდან გაათავისუფლა.
  
  
• თებერვალში გადადგა აჭარის ტელევიზიის დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძე, “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს” ცნობით ამის მიზეზად “პოლიტიკური ზეწოლა” სახელდებოდა. აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაახლოებით ⅓-მა (100) თანამშრომელმა თავიანთი უფლებების დასაცავად ალტერნატიული პროფკავშირი დააფუძნა. სოლიდარობის აქციები გაიმართა რამდენიმე ქალაქში, მათ შორის ბათუმში, ქუთაისსა და თბილისში.
  
  მარტში არასამთავრობო სექტორმა და უფლებადამცველმა ორგანიზაციებმა შეშფოთება გამოხატეს იმის შესახებ, რომ განვითარებულ მოვლენებს შესაძლოა ნეგატიური გავლენა ჰქონოდა გამოხატვის თავისუფლებაზე. აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილმა თანამშრომლებმა რამდენიმე სარჩელი შეიტანეს და პროკურატურას მიმართეს გიორგი კოხრეიძის წინააღმდეგ, მათ შორის ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევასთან დაკავშირებით.
  
  

---

« ანგარიშში ნახსენებია, რომ სამოქალაქო ჯგუფების განცხადებით, აჭარის ტელევიზიის დირექტორის ნათია კაპანაძის გათავისუფლების შემდეგ, მმართველი პარტია “აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელზე” გადაჭარბებული გავლენის მოპოვების მცდელობას აგრძელებდა »

---

• “რუსთავი 2-ის” საქმეზე ქიბარ ხალვაშის სასარგებლოდ სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ შეშფოთებები გრძელდებოდა მედიის პლურალიზმის შემცირებასა და მმართველი პარტიის სასარგებლოდ მედიასაშუალებების კონცენტრაციის გაზრდის თაობაზე, ვინაიდან არხის წინა მფლობელი აფილირებული იყო”ერთიან ნაციონალურ მოძრაობასთან”, ხალვაში კი მმართველ პარტიასთან. მენეჯმენტის ცვლილების გამო გათავისუფლებულმა ზოგიერთმა ჟურნალისტმა შრომითი უფლებების დაცვა სასამართლოში სცადა.
  
  ანგარიშში ნახსენებია, რომ დეკემბრის მდგომარეობით მთავრობის მიმართ "რუსთავი-2-ის" კრიტიკულობა შერბილდა, განსაკუთრებით წინასაარჩევნო პერიოდში. არხის ყოფილი გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია და ყოფილი თანამშრომლები გადავიდნენ 2019 წელს დაფუძნებულ "მთავარ არხზე", რომელიც დაკავშირებულია ოპოზიციურ პარტია "ენმ-სთან" და რომელიც მმართველი პარტიის ერთ-ერთი ყველაზე მკაცრი კრიტიკოსია. "რუსთავი 2-ის" სხვა ყოფილი ჟურნალისტები "ფორმულას” ან "TV პირველს" შეუერთდნენ. 
  
  
• სახალხო დამცველის აპარატი და არასამთავრობო ორგანიზაციები ეჭვს გამოთქვამდნენ, რომ მედიასაშუალებების ან მათი მფლობელების წინააღმდეგ სამართლებრივი დევნა პოლიტიკურად მოტივირებული იყო. ომბუდსმენი აცხადებდა, რომ დამოუკიდებელი სატელევიზო კომპანიების მფლობელების წინააღმდეგ აღძრული სისხლის სამართლის საქმეები წარმოშობდა კითხვებს "ქვეყანაში დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედიის დევნის მცდელობების შესახებ".
  
  სახ.დეპის ანგარიშში საუბარია “მთავარი არხის” წლის მფლობელის გიორგი რურუას თავისუფლების აღკვეთის შესახებ, რაც არასამთავრობო სექტორმა პოლიტიკურად მოტივირებულად მიიჩნია. რამდენიმე უფლებადამცველი ჯგუფი და ოპოზიციური პარტია რურუას მიმართ სასამართლოს გადაწყვეტილებას 2019 წლის ივნისის აქციებში მის აქტიურობასა და ოპოზიციურ ტელევიზიაში წილის შეძენას უკავშირებდა.
  
  
• ანგარიშში მოხვდა 1 დეკემბერს "მთავარი არხის" დირექტორის ნიკა გვარამიას წინააღმდეგ სასამართლო პროცესის განახლების შესახებ შეტყობინება, რომელიც ოპოზიციამ მმართველი პარტიის მხრიდან სამაგიეროს გადახდად მიიჩნია "ენმ-სადმი" მთავარი არხის კეთილგანწყობილი გაშუქების გამო. დოკუმენტში საუბარია ნიკა გვარამიას წინააღმდეგ წაყენებულ ბრალდებებზე. ასევე გვარამიასა და მედიის ადვოკატირების რამდენიმე ჯგუფის განცხადებებზე ამ ბრალდებების პოლიტიკურად მოტივირებულობის შესახებ. დოკუმენტში ნათქვამია ისიც, რომ გვარამიას თქმით, მას ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს, მის ოჯახს კი უთვალთვალებდნენ.
  
  
• ანგარიშში ნახსენებია იანვარში ტელეკომპანია "მაესტროს" ბიზნეს გადაცემის ჟურნალისტების განცხადება ტელეკომპანია "იმედის" დირექტორის მხრიდან პოლიტიკურ ჩარევასა და ცენზურაზე, მარტში გადაცემა დაიხურა.
  
  
  

---

⇒  ამ თემაზე ნახეთ: "არხი იყო დაბალანსებული, სანამ ჩვენ ჩაგვითრევდნენ ამ ომში, ახლა ჩვენ ვართ მიკერძოებული" - იმედის დირექტორი

---

• სახ. დეპის ანგარიშში აღნიშნულია "ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ კანონში მთავრობისა და “კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის” მიერ ინიცირებული და შემდგომ უკვე მიღებულ ცვლილებები, რომლის თანახმადაც, კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას უფლება აქვს ელექტრონული საკომუნიკაციო მომსახურების მიმწოდებელ კომპანიებში სპეციალური მმართველი დანიშნოს მის მიერვე მიღებული გადაწყვეტილების აღსრულების მიზნით, რასაც ადგილობრივი სატელეკომუნიკაციო კომპანიები და მედიის უფლებადამცველი ჯგუფები სამაუწყებლო მედიის თავისუფლების შეზღუდვად და მთავრობის მხრიდან მედიაზე კონტროლის მოპოვების მცდელობად აფასებენ. 

---

⇒  აქვე შეგახსენებთ, ამ თემაზე მოსაზრებები გამოაქვეყნა ვენეციის კომისიამ, რომელიც ამბობს, რომ "ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონში ცვლილებები მედიის თავისუფლებას რისკის წინაშე აყენებს

---

• "ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ" კანონში ცვლილებები დაემთხვა "კომუნიკაციების ეროვნული კომისიისადმი" გამოთქმულ შეშფოთებებს, იმასთან დაკავშირებით, რომ სააგენტო გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვას ცდილობდა თავისი ონლაინ პლატფორმის "მედიაკრიტიკის" საშუალებით, რომელიც 2019 წელის დეკემბერში შეიქმნა. აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი "მედიაჩეკერის" შეფასებას იშველიებს, რომლის თანახმადაც, "მედია კრიტიკის" მთავარი საქმიანობა დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების კრიტიკაა.
  
  

---

⇒  წაიკითხეთ "მედიაჩეკერის" მასალა "მედიაკრიტიკაზე": ვის და რას  (არ) აკრიტიკებს მედიაკრიტიკა

---

• ეუთოს სადამკვირებლო მისიის შეფასებით, საპარლამენტო არჩევნების პერიოდში მრავალფეროვანი და პლურალისტური მედია ძალიან პოლარიზებული იყო, ასევე ნაკლებად იყო ანალიტიკური გაშუქება. ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის შეფასებით კი საზოგადოებრივი მაუწყებლის საინფორმაციო გამოშვებებში დროის უდიდესი ნაწილი მმართველ პარტიას ეთმობოდა და მთავრობა პოზიტიური გაშუქების ყველაზე მაღალი მაჩვენებლებით სარგებლობდა. 
  
  
• ანგარიშში ნახსენებია არჩევნების პერიოდში, ოქტომბერში თავდასხმები ჟურნალისტებზე პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლების მხრიდან. სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფები მედიის წარმომადგენლების მიმართ არჩევნების დღეს უცნობი თავდამსხმელების მხრიდან, საარჩევნო უბანზე Publika.ge-ს ჟურნალისტზე თავდასხმის შედეგად მისი დაშავება და კამერის დაზიანება, ფიზიკური შეურაცხყოფის ფაქტი “TV პირველის” ჟურნალისტის მიმართ და On.ge-ის რეპორტიორის კამერის დაზიანება.
  
  ასევე, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ინფორმაციით, ცენტრალურ საარჩევნო კომისიასთან მიმდინარე აქციის დროს სამართალდამცავი ორგანოების მიერ ძალის არაპროპორციული გამოყენება, რა დროსაც, მედიაში გავრცელებული ცნობით, პოლიციამ დააზიანა 4 ჟურნალისტი და მათი აპარატურა. "ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის" განცხადებით, პოლიცია მედიის წარმომადგენლების მიმართ წყლის ჭავლს დამიზნებით იყენებდა.

---

ამ თემებზე გაიხსენეთ "მედიაჩეკერის" მასალები:

⇒ გლდანის 79-ე უბანზე "პუბლიკისა" და "ტვ პირველის" ჟურნალისტები დაშავდნენ
⇒ ცესკოსთან მიმდინარე აქციის გაშუქებისას დაშავდნენ გადამღები ჯგუფები და დაზიანდა ტექნიკა

---

 

• ანგარიშში ნახსენებია 2019 წლის ივნისში აქციის დროს ჟურნალისტების დაშავება და პროკურატურის მიმდინარე გამოძიება სამართალდამცავების მხრიდან ჟურნალისტებზე თავდასხმების საქმეზე. "მთავარი" არხის ჟურნალისტის გიორგი გაბუნიას სავარაუდო მკვლელობის მცდელობის საქმეზე რუსეთის მოქალაქის დაკავება. მოგვიანებით, გაბუნიას დაზარალებულის სტატუსი მიენიჭა. 
  
  
• სუს-ის მიერ გამოძიების დაწყება მთავარ არხზე 20 ივნისს გასული რეპორტაჟის შემდეგ. 
  
  
• თბილისის მერის კახა კალაძის Facebook-ზე “მთავარი არხის”, “ფორმულასა” და “TV პირველის” წინააღმდეგ მიმართული ფოტოს გამოქვეყნება, რომელიც მერის ინიციატვიას - “სიმართლის მუშტს” უკავშირდებოდა (Facebook live-ით მედიაში გავრცელებული დეზინფორმაციასთან ბრძოლისთვის) რაც კოალიციამ “მედია ადვოკატირებისთვის” მერის პოლიტიკური ძალაუფლების მედიაზე თავდასხმების გაძლიერების მცდელობად შეაფასა.
  
  
• 21 ოქტომბერს, არჩევნებამდე რამდენიმე დღით ადრე, “TV პირველის” მფლობელის მამის, ავთანდილ წერეთლის, განცხადება მისდამი მუქარების შესახებ. 
  
  
• ზოგიერთი სადამკვირვებლო ჯგუფისა და "საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს" მიერ გამოთქმული შეშფოთება სამართალდამცავი ორგანოების მიერ ჟურნალისტების დაბარებისა და წყაროს იდენტიფიცირების თხოვნის შესახებ. მაშინ, როდესაც კანონი ჟურნალისტებს საშუალებას აძლევს შეინარჩუნონ წყაროების ანონიმურობა და არ არიან იძულებულნი მოწმის სახით ჩვენება მისცენ. 
  
  
• სახ.დეპის ანგარიშში ნახსენებია მედია დამკვირვებლების, არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებისა და ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების განცხადება, რომლის თანახმადაც ყოფილი პრემიერმინისტრი ბიძინა ივანიშვილი აგრძელებდა გავლენას მთავრობასა და სასამართლოზე, მათ შორის მთავრობის ქმედებებზე "TV პირველის" მფლობელისა და "მთავარი არხის" გენერალური დირექტორის წინააღმდეგ. 
  
  
• 5 მაისს Facebook-მა "ქართული ოცნების" საზოგადოებასთან ურთიერთობის ყოფილი კონსულტანტის მფლობელობაში არსებულ საინფორმაციო სააგენტო "ესპერსონასთან" დაკავშირებული გვერდების, ჯგუფებისა და ანგარიშების ქსელი წაშალა და განაცხადა, რომ ეს "ყალბი ახალი ამბების" გვერდები იყო. ამავე დროს, Facebook-მა წაშალა "ენმ-სთან" დაკავშირებული გვერდებიც. ორივე პარტიამ წაშლილ ანგარიშებთან კავშირი უარყო. 
  
  
• ანგარიშში პრესის ნაწილის მიწურულს კი აღნიშნულია, მიუხედავად იმისა, რომ ოკუპირებულ აფხაზეთში ე.წ სამხრეთ ოსეთთან შედარებით უფრო მეტადაა მედიის მრავალფეროვნება. ორივე რეგიონში მედიას რუსეთის და დე-ფაქტო ხელისუფლებები ზღუდავენ.

“ქართული ოცნების” დეპუტატი კახა კახიშვილი აცხადებს, რომ კანონით არ არის განსაზღვრული ვინ არის ჟურნალისტი და ისე როგორც ყველა სფეროს, ამ სფეროსაც სჭირდება რეგულირება.

ამის შესახებ კახიშვილმა დღეს, 30 მარტს, პარლამენტის სესიაზე ისაუბრა:

"ყველაფერს სჭირდება რეგულაცია. ჩვენ ბოლო პერიოდში ისეთ მდგომარეობაში ვართ, როდესაც პასუხის გაცემის ქმედითი მექანიზმები, ფაქტობრივად, არ არის. რამდენიმე ტელევიზიაში გავიდა რაღაც ტიპის სიუჟეტები. ერთ-ერთი სიუჟეტის შესაბამისად თუ ვიმსჯელებთ, "ქართული ოცნების" ერთ-ერთი მსხვილი დამფინანსებელი ვარ, ამიტომ უკვე .. ზღვარს გადაცილებულია ასეთი მოქმედებები.

დღეს საქართველოს კანონმდებლობით არ არის განსაზღვრული, ვინ არის ჟურნალისტი. ტერმინი "ჟურნალისტი" და გრადაცია, ვინ არის ჟურნალისტი, არ არის.

ჟურნალისტი არის ის ადამიანი, რომელიც მედიაში, ელექტრონულ სივრცეში მუშაობს თუ ადამიანი, რომელიც იტყვის, რომ ჟურნალისტი ვარ და სამ სტატუსს დაწერს? ისე, სხვათაშორის, მეც "პალიტრაზე" ორი წელი გადაცემა მიმყავდა, რაღაც სტატუსებს მეც ვდებდი და ბლოგიც მიმყავდა "კვირის პალიტრაში". შესაბამისად, შეიძლება ჩავთვალოთ, რომ მეც ჟურნალისტი ვარ", - განაცხადა კახიშვილმა.

მოგვიანებით, "ქართული ოცნების" დეპუტატმა ჟურნალისტებთან საუბარში ეს საკითხი დააზუსტა და თქვა, რომ ჟურნალისტური მასალების გასაჩივრების არსებული ორი მექანიზმი: ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია და სასამართლო საკმარისი არაა, რადგან განხილვებს დიდი დრო სჭირდება და ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის შემთხვევაში „არავინ იცის, რა შედეგს გამოიტანენ“.

დეპუტატისვე განმარტებით, ის საუბრობს არა იმაზე “მედიას დაუწესონ, რა გააშუქოს და არა არა”, არამედ იმაზე, რომ “სასამართლო განხილვები, რომელიც დროში არ არის რეგლამენტირებული, დავარეგლამენტიროთ სარჩელი თუ შევიდა, რა ვადაში უნდა განიხილოს მოსამართლემ“.

გადაცემა “პროფილის” წამყვანი მაია ასათიანი და მისი გუნდი “რუსთავი 2-ს” ტოვებს. არხზე აღარც გადაცემა “შორენას ეფექტი” გავა, რომელზეც იგივე ჯგუფი მუშაობდა. ასათიანი ამბობს, რომ ის ამ არხზე “ვეღარ ხედავს სინათლეს და ამიტომ იძულებულია წავიდეს”. მაუწყებლის დირექტორი კი აცხადებს, რომ “შორენას ეფექტისგან” განსხვავებით, “პროფილის” დახურვა მენეჯმენტის გადაწყვეტილება არ ყოფილა და ასათიანის მუშაობაში არც არავინ ერეოდა.

“რუსთავი 2-ის” დატოვების შესახებ ინფორმაცია თავად მაია ასათიანმა დღეს, 25 მარტს გაავრცელა. თავდაპირველად, გადაცემის ფეისბუქის გვერდზე დაანონსდა, რომ “პროფილი” დღეს ბოლოჯერ გავიდოდა ეთერში, მოგვიანებით კი გადაცემის პრომო გამოქვეყნდა, რომელშიც მაია ასათიანი ამბობს: “დღეს მე აქ, ამ არხზე ჩემს 20 წლიან ისტორიას ვასრულებ. ბოლო გავდივარ, იმიტომ რომ აქ იმ სინათლეს, წლების წინ მთელი საქართველოს მთავარი იმედი რომ იყო, ვეღარ ვხედავ”.

გადაცემის წამყვანმა წასვლის მიზეზი ვრცლად განმარტა ემოციურ მონოლოგში, რომლითაც 25 მარტის, ბოლო “პროფილი” გაიხსნა. ასათიანმა არხზე მისვლის პერიოდი გაიხსენა, თქვა, რომ ის 20 წელი მუშაობდა ამ არხზე და როდესაც “რუსთავი 2-ზე” ცვლილებები დაიწყო, მან არხზე დარჩენა და ბრძოლის გაგრძელება გადაწყვიტა. ასევე, მაყურებელს უთხრა, რომ ერთი კვირის წინ, როდესაც ამ გადაცემას წერდა, მან ჯერ არ იცოდა, რომ ერთ კვირაში არხს დატოვებდა:

“როდესაც ეს ტელევიზია ინგრეოდა, მე ჩემ თავს და “რუსთავიორელებს” პირობა მივეცი, რომ ვიქნებოდი ბოლო, ვინც ამ ფასეულობისთვის იბრძოლებდა, რასაც “რუსთავი 2” ჰქვია და თუ ეს ბრძოლა შეუძლებელი გახდებოდა, მხოლოდ მაშინ, ბოლო გავიდოდი ამ შენობიდან. რუსთავი 2 კედლები არ არის, ეს არის ფასეულობები და ამ ფასეულობების გარშემო გაერთიანებული ადამიანები. პირობა შევასრულე, ბოლო გავდივარ ამ შენობიდან… დღეს ბოლო პროფილია. ეს გადაცემა ერთი კვირის წინ ჩაიწერა. მაშინ ვერც კი წარმოვიდგენდი, რომ ის იქნებოდა უკანასკნელი. მივდივარ იმიტომ, რომ იძულებული ვარ წავიდე. მივდივარ იმიტომ, რომ საბრძოლველი აღარაფერია”



იქამდე, ვიდრე ეთერში ბოლო “პროფილი” გავიდოდა, “რუსთავი 2-მა” ოფიციალური განცხადება გაავრცელა. განცხადებაში მაუწყებლის დირექტორი პაატა სალია ხსნის, რომ გადაცემის დახურვა მენეჯმენტის ინიციატივით არ მომხდარა და გადაწყვეტილება თავად მაია ასათიანმა მიიღო მას შემდეგ, რაც “პროფილის” გუნდის მიერ მომზადებული გადაცემა “შორენას ეფექტი” შეჩერდა. მისივე თქმით, მიუხედავად არხზე მიმდინარე ცვლილებებისა (შეგახსენებთ, არხზე რეორგანიზაცია მიმდინარეობს) მაია ასათიანს ჰქონდა სრული გარანტია, რომ ჩვეულ რეჟიმში განაგრძობდა მუშაობას:


“მედიაჩეკერის” დაუდასტურებელი ინფორმაციით, მაია ასათიანი “TV პირველზე” გადადის სამუშაოდ. ამ ინფორმაციის გადამოწმებას და ასევე, ასათიანის არხიდან წამოსვლის შესახებ დამატებითი ინფორმაციის მოძიებას “მედიაჩეკერი” მთელი დღის განმავლობაში ცდილობდა, მას შემდეგ, რაც გადაცემის პრომო გავრცელდა.

მაია ასათიანის ტელეფონი მთელი დღის განმავლობაში გამორთული იყო, მისი გადაცემის ერთ-ერთმა ჟურნალისტმა, დეტალები არ გაამხილა და გვითხრა, რომ გადაცემას დავლოდებოდით. მთელი დღის განმავლობაში “მედიაჩეკერის” არც ზარებს და არც შეტყობინებას არ უპასუხა “რუსთავი 2-ის” დირექტორმა პაატა სალიამ, “მედიაჩეკერის” ზარებს არ უპასუხა არც “რუსთავი 2-ის” მთავარმა პროდიუსერმა გიორგი ხაბურძანიამ, რომელთანაც, ასევე დაუდასტურებელი ინფორმაციით, მაია ასათიანს ჰქონდა გარკვეული პრობლემები.

ამ დრომდე “მედიაჩეკერმა” ვერც “TV პირველზე” გადასვლის შესახებ გავრცელებული ინფორმაციის გადამოწმება შეძლო, ვინაიდან, მთელი დღის განმავლობაში ჩვენს სატელეფონო ზარებს არც ამ არხზე უპასუხეს.

ბოლო “პროფილის” დასასრულს, ასათიანმა თქვა, რომ “რუსთავი 2-ზე” “პროფილი” დასრულდა, მაგრამ, ეს დასასრული არ არის:

“მე და ჩემი გუნდი პირველები ვართ და ჩვენ ამ გზას გავაგრძელებთ, გზას, სადაც პირველი ხარ. პირველად ვეღარ გეტყვით ხუთშაბათამდე, მაგრამ ეს დასასრული არ არის. Ჩემი ცხოვრების 20-წლიანი ისტორია “რუსთავი 2-ზე” დასრულდა, ახლა მივდივარ ახალი ტელეისტორიის დასაწერად, იმისთვის, რომ ვიყო პირველი”, - ასე დაემშვიდობა ასათიანი მაყურებელს.

“არ დასტურდება ნიკა გვარამიას მიერ ქონებრივი უფლების გაფლანგვის, კომერციული მოსყიდვის, ყალბი ოფიციალური დოკუმენტის დამზადებისა და გამოყენების ფაქტი” - საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველომ ნიკა გვარამიას ბრალდების სისხლის სამართლის საქმის შეფასება გამოაქვეყნა.

ორგანიზაციის განცხადებით, ნიკა გვარამიას მიმართ წარდგენილი უკანონო შემოსავლის ლეგალიზაციის ბრალდება ვერ პასუხობს სისხლის სამართლის კოდექსის გათვალისწინებული ფულის გათეთრების დანაშაულის ნიშნებსა და მის კონვენციურ შინაარსს.

“ნიკა გვარამიასათვის წარდგენილი ბრალდებების უმეტესობა მის მიერ 2015 წელს მიღებულ მენეჯერულ გადაწყვეტილებას უკავშირდება. საწარმოს ინტერესებიდან გამომდინარე, დირექტორის მიერ რისკების გაწევა და კონკრეტული მენეჯერული გადაწყვეტილების მიღება არათუ სისხლისსამართლებრივი, არამედ სამეწარმეო სამართლის პასუხისმგებლობის საფუძველიც კი მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაში უნდა გახდეს. კომპანიის საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე, დირექტორს უფლება აქვს მიიღოს სარისკო გადაწყვეტილებები. მას არ უნდა დაეკისროს პასუხისმგებლობა მხოლოდ იმიტომ, რომ მისი გადაწყვეტილება წარმატებული ან საწარმოსათვის მოგების მომტანი არ აღმოჩნდა” - ნათქვამია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს“ მიერ გამოქვეყნებულ ანგარიშში.

ორგანიზაცია აცხადებს, რომ ნიკა გვარამიას ბრალდებასთან დაკავშირებული გარემოებების ჯეროვანი შეფასება მნიშვნელოვანია როგორც პირთა უფლებებისა და თავისუფლებების უზრუნველყოფის, აგრეთვე სასამართლო პრაქტიკის შემდგომ განვითარებისათვის - “იმედს ვიტოვებთ, რომ სასამართლო კანონიერ და დასაბუთებულ გადაწყვეტილებას მიიღებს”.

საქართველოს პროკურატურამ ნიკა გვარამიას ბრალი 2019 წლის 9 აგვისტოს, სისხლის სამართლის კოდექსის 220-ე მუხლით წარუდგინა.“რუსთავი 2-ის” ყოფილ დირექტორს უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებას, მისი კუთვნილი დიდი ოდენობით თანხების სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით მითვისებას და ქონების მოჩვენებითი ან/და თვალთმაქცური გარიგებით გადამალვას და ორგანიზაციის ინტერესის საწინააღმდეგოდ მოქმედებას ედავებიან, რითაც მაუწყებელს 7 მილიონ ლარამდე ზარალი მიადგა. საქმე ეხება 2015 წელს, სარეკლამო კომპანია „ინტერ მედია პლიუსთან“ გაფორმებულ ხელშეკრულებას.

ნიკა გვარამიას წინააღმდეგ გამოძიება მას შემდეგ დაიწყო, რაც 2019 წლის 16 ივლისს „რუსთავი 2-ის“ 9%-იანი წილის ყოფილმა მფლობელმა, ნინო ნიჟარაძემ მის წინააღმდეგ პროკურატურაში საჩივარი შეიტანა.

“ხელისუფლების წარმომადგენლებმა უარი თქვეს გადაცემაში მონაწილეობაზე” - ძირითადად, მსგავსი შინაარსის შესავლით იწყებენ ცენტრალურ თუ რეგიონულ მაუწყებლებში კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე გადაცემებს ტელეწამყვანები. ჟურნალისტები ამბობენ, რომ ეს “ქართული ოცნების” პარტიული გადაწყვეტილებაა და საჯარო მოხელეები ბოიკოტს უცხადებენ კონკრეტულ ტელევიზიებსა და გადაცემებს.

არ სცალია, ქალაქიდან არის გასული, მივლინებაშია, ვერ მოვა - ეს არასრული ჩამონათვალია იმ მიზეზებისა, რომელსაც გადაცემის წამყვანები, პროდიუსერები თუ ჟურნალისტები, საჯარო მოხელეების ან მათი წარმომადგენლების ეთერში მიწვევის პასუხად, ყოველდღიურად ისმენენ სამთავრობო უწყებების პრესსამსახურებისგან, ისიც იმ შემთხვევაში, თუ მათთან დაკონტაქტება შეძლეს.

“ბოლო პერიოდში ჯანდაცვის სისტემაზე, სოციალურ მუშაკებზე უამრავი გადაცემა გავაკეთეთ ისე, რომ სახელმწიფო უწყებიდან არც ერთი ადამიანი არ იყო მოპასუხედ მოსული”, - იხსენებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გადაცემა “რეალური სივრცის” წამყვანი ნინო ზაუტაშვილი და ამბობს, რომ ბოლო სამი წელია ხელისუფლების წარმომადგენლები, სხვადასხვა მიზეზით, თავს არიდებენ კრიტიკულ კითხვებს და უარს აცხადებენ გადაცემაში მისვლაზე.

“ორშაბთს ვიწყებთ სახელმწიფო უწყებებთან რეკვას, იმიტომ, რომ ზუსტად ვიცით, შაბათამდე იქნება “ვაჭრობა”. ყველა გადაცემაში ვაცხადებთ, რომ მოწვეული გვყავდა ესა თუ ის უწყება და არავინ არ მოვიდა ჩვენთან. მე შთაბეჭდილება მრჩება, რომ აღარც ამაზე რეაგირებენ და ნაკლებად აწუხებთ და ადარდებთ ეს ამბავი”.

ნინო ზაუტაშვილი ამბობს, რომ ხელისუფლებას თავისი ვალდებულება, რომ ელაპარაკოს ხალხს, დავიწყებული აქვს და მარტივად წყვეტს პრობლემას - არ მიდის ისეთ გადაცემებში, სადაც, შესაძლოა, დაუსვან კრიტიკული, არასასურველი კითხვები:

“ეს ხდება საზოგადოებრივი მაუწყებლის ერთ გადაცემაში - “რეალურ სივრცეში”. ხელისუფლების წარმომადგენლები თვითონ წყვეტენ, რომ მივიდნენ ისეთ გადაცემაში, სადაც “ზედმეტი” კითხვა არ იქნება დასმული. ძირითადად, ასე ხდება, სამწუხაროდ. სადაც კრიტიკული შეკითხვები შეიძლება დახვდეთ, არასოდეს არ მიდიან სტუმრად. ჩვენს შემთხვევაში, ეს, განსაკუთრებით, ეხება ეკონომიკის სამინისტროს, აღარაფერს ვამბობ ჯანდაცვის სამინისტროზე. ეს არის უკვე აბსოლუტური ბოიკოტის რეჟიმი, რაც აქვთ ჩვენს გადაცემასთან დაკავშირებით. ანუ, ადამიანებთან სალაპარაკოდ ეს ხალხი მზად არ არის. ავიწყდებათ, რომ სწორედ ადამიანები ირჩევენ მათ და ფულს უხდიან იმაში, რომ მართონ მათი პრობლემები. საერთოდ, ეს მათი ვალდებულებაა და ამ ვალდებულებას ვერ გრძნობენ, ეს საქმეშიც ჩანს და მედიასთან ურთიერთობაშიც”.

(მას შემდეგ, რაც ნინო ზაუტაშვილი “მედიაჩეკერს” ესაუბრა, “რეალური სივრცეში” ნამახვან ჰესის საკითხზე, ეკონომიკის მინისტრ ნათია თურნავასთან ინტერვიუ გავიდა პირდაპირ ეთერში. როგორც გადაცემის წამყვანმა აღნიშნა, ეკონომიკის სამინისტრო მინისტრის გადაცემაში სტუმრობას მხოლოდ იმ პირობით დათანხმდა, თუ იგი გადაცემაში დებატების გარეშე, მარტო იქნებოდა)

იმავე პრობლემაზე საუბრობს ტოქშოუ “პოლიტიკის ფორმულას” წამყვანი სოფო ზურაბიანი და ამბობს, რომ კონკრეტულ გადაცემებში არმისვლა - ეს “ქართული ოცნების” პარტიული გადაწყვეტილებაა. მისივე თქმით, ყველა ჯერზე, როდესაც ქვეყანაში რაღაც გადამწყვეტი ხდება, აქვთ იმედი, რომ ისინი შეცვლიან პოზიციას და ყველა გადაცემის წინ უშედეგოდ ახსენებენ ხელისუფლებას, რომ მათი კარი კვლავ ღიაა:

“ყველა ამბობს, რომ ეს არის სადღაც “ზევით” მიღებული გადაწყვეტილება. პარტიის საერთო პოზიციაა, რომ ისინი არ დადიან ტელეკომპანია “ფორმულას” ტოქშოუებში. მიუხედავად ამისა, ჩვენ არ ვწყვეტთ ჩვენი ჟურნალისტური მოვალეობის შესრულებას და მუდმივად ვთავაზობთ ეთერს. ძალიან ხშირად ვახსენებ მათ, რომ მაინც საჭირონი არიან ისინი გადაცემაში. რამდენიმე დღის წინ ირაკლი კობახიძეს შევუთვალეთ პრესსამსახურის საშუალებით, რომ ისევ ღიაა ჩვენი კარი მათი პოზიციებისთვის, მაგრამ უარი მივიღეთ”.

სოფო ზურაბიანის თქმით, მედიას ხელი ეშლება მთავარი ფუნქციის შესრულებაში - საზოგადოების ინფორმირებაში:

“არ ესმის ხოლმე პოლიტიკურ კლასს, რომ ხელისუფლებაში მოსვლასთან ერთად, მათ პასუხისმგებლობა და ანგარიშვალდებულება აქვთ ყველა მოქალაქის წინაშე. ამ ანგარიშვალდებულების ნაწილია კრიტიკულ კითხვებზე პასუხი. მოქალაქეებს არ აქვთ საშუალება, რომ ყოველდღიურად მივიდნენ და პრემიერ მინისტრს, უმრავლესობის ლიდერს თუ მის მიერ არჩეულ დეპუტატს კითხვები დაუსვან. ისინი ამას აკეთებს ჩვენი საშუალებით, მედიაა შუამავალი საზოგადოებასა და ხელისუფლებას შორის. მოქალაქე, რომელიც მხოლოდ შელამაზებულ პასუხებს ისმენს კონკრეტული არხებიდან, რომლებიც კითხვას არ სვამენ, რჩება არაინფორმირებული. მე, მედიას, ხელი მეშლება მთავარი ფუნქციის შესრულებაში, რომ საზოგადოებას მივაწოდო ყველა მხარის ინფორმაცია, ვაჩვენო ორივე რაკურსი ამბავზე და მერე თავად მოქალაქემ განსაჯოს, რისი სჯერა”.

მთავრობის წარმომადგენლები, ტელეკომპანია “მთავარის” დაარსების დღიდან, უარს აცხადებენ მაუწყებლის ეთერში სტუმრობაზე. ტოქშოუ “მთავარი აქცენტების” წამყვანი ეკა კვესიტაძე ამბობს, რომ ყოველთვის მზადაა ხელისუფლების ნებისმიერი წარმომადგენელს დაუთმოს ეთერი და დაუსვას კითხვები, თუმცა, დიდი ხანია მთავრობას ოფიციალური ბოიკოტის რეჟიმი აქვს გამოცხადებული ოპოზიციური მაუწყებლებისთვის:

“ბოიკოტის რეჟიმი ხელისუფლებამ დაიწყო ჯერ კიდევ “რუსთავი 2-ზე” როცა ვიყავით. “მთავარზე” რაც გადმოვედით, არავინ მოსულა ეთერში. ჩვენ გვყავს ჩვენი მაყურებელი, რომლის ძირითადი ნაწილი ოპოზიციურად არის განწყობილი, ამიტომ არ ცდილობს ხელისუფლება, რომ დაელაპარაკოს მის ამომრჩეველს, რომელიც მის მიმართ კრიტიკულადაა განწყობილი. სრული იგნორია, თითქოს არ არსებობენ ისინი. ოპოზიციურ მედიაში საერთოდ არ ჩანან. “ტვ პირველზე” იყვნენ ხოლმე და იქიდანაც ამოიკვეთეს ფეხი”.

---

მთავარი ფოტო: www.newscaststudio.com

გიორგი მშვენიერაძის ინფორმაციით, რომელიც ფარული ჩანაწერებისა და მაუწყებლიდან მასალების ამოღების საქმეში "TV პირველის" ინტერესებს იცავს, სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიის მოსამართლე გიორგი მიროტაძემ მათი საჩივარი არ დააკმაყოფილა.

ამის შესახებ გიორგი მშვენიერაძემ სოციალურ ქსელში ვრცელი განმარტება გამოაქვეყნა. მისი განმარტებით, მიღებულ განჩინებაში რამდენიმე მნიშვნელოვანი საკითხია, რაც  საზოგადოებამ უნდა იცოდეს:

1. მნიშვნელოვანია, რომ სასამართლომ საჩივარი დასაშვებად სცნო. ჩვენ ვაცხადებდით, რომ კანონის ჩანაწერი, რომელიც საჩივრის წარდგენას შესაძლებლად მხოლოდ განჩინების აღსრულებიდან 48 საათში იძლეოდა, ამ კონკრეტული დავის განხილვისას ვერ გამოდგებოდა, რადგან განჩინება ისე ჩაგვბარდა, რომ მისი აღსრულება არ მომხდარა და ცხადია ვერ დაველოდებოდით ამ მომენტის დადგომას, რათა სასამართლოსთვის მიგვემართა. სასამართლომ გაიზიარა ჩვენი ეს ლოგიკა და როგორც უკვე აღვნიშნე, საჩივარი დასაშვებად სცნო, რაც ცალსახად სწორი გადაწყვეტილებაა;

2. ის ფაქტი, რომ ლაშა კლდიაშვილის მიერ გამოცემულ განჩინებაში, კანონის იმპერატიული მოთხოვნის მიუხედავად, არ ეწერა განჩინების ადრესატი (ანუ ვის მიმართ იქნა გამოტანილი), სააპელაციო სასამართლომ ძალიან არადამაჯერებელი და უფლებებისთვის საზიანო განმარტებით "გააუბრალოვა". სააპელაციო სასამართლომ განჩინებაში მიუთითა, რომ პროკურატურის შუამდგომლობას თან ერთვოდა რა იურიდიული პირის შესახებ ამონაწერი (რაც ცხადია ჩვენ არ ჩაგვბარებია), დგინდებოდა ვინ იყო ამოღების ადრესატი. ხოლო ის ფაქტი, რომ პროკურატურამ ჩვენ გადმოგვიგზავნა განჩინება და ჩვენ ის გავასაჩივრეთ, მიანიშნებს, რომ ჩვენთვისაც ცხადი გახდა, ვისზე ვრცელდებოდა განჩინება;

ეს მსჯელობა ცალსახად კანონსაწინააღმდეგო და ალოგიკურია, რადგან კანონი სასამართლოს არაორაზროვნად სთხოვს განჩინებაში მიუთითოს ვის მიმართ არის გამოტანილი ის და თუ რა ერთივს პროკურატურის შუამდგომლობას, არაარსებითია. კანონი ამ მოთხოვნას პროკურატურის თვითნებობის შესაზღუდად აწესებს. მაგალითად, იგივე განჩინება პროკურატურას წარმატებით შეეძლო გადაეგზავნა ნოდარ მელაძესთვის, მაკა ჩიხლაძესთვის, ტელევიზიის რომელიმე მემონტაჟისთვის, რადგან მასში არ ეწერა ადრესატი და გამოვიდოდა, რომ ის სწორედ მათ მიმართ არის გამოცემული. სამწუხაროდ, სააპელაციო სასამართლომ ამაზე თვალი დახუჭა.

3. სააპელაციო სასამართლომ თქვა (შინაარსობრივად გაიმეორა თბილისის საქალაქო სასამართლოს განცხადება), რომ განჩინების იძულებით აღსრულებასთან დაკავშირებით საქალაქო სასმაართლოს განჩინებაში მოცემული ტექსტი არის "სტანდარტული სავალდებულო ჩანაწერი" და ყოველთვის მიეთითება ჩხრეკა-ამოღების შესახებ განჩინებებში. სააპელაციო სასამართლომ იქვე დასძინა, რომ ეს შემთხვევა გამონაკლისია სხვა შემთხვევებისგან, რადგან ჟურნალისტურ საქმიანობას ეხება, თუმცა მიიჩნია, რომ ამ საკითხზე სასამართლოს ნებართვა პროკურატურას არც სჭირდება და პროკურატურამ თავად უნდა გადაწყვიტოს კანონის შესაბამისად პროპორციულობის პრინციპის დაცვით იძულების გამოყენების საკითხი.

ვფიქრობ, სასამართლომ ამ განმარტებით უარი თქვა ყოფილიყო ადამიანის უფლებათა დაცვის გარანტორი და "თავიდან მოიშორა" საკითხის ამ ნაწილში შესვლა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სააპელაციო სასამართლომ სასამართლოს გადასაწყევტ საკითხთა ნუსხიდან ამორიცხა იძულების გამოყენებაზე ნებართვის გაცემის ფუნქცია, რაც საკუთარი დანიშნულებისა და როლის არასწორი აღქმის შედეგად მიმაჩნია;

4. სასამართლომ განჩინების ბოლო ნაწილში მიუთითა, რომ საჩივარში არასწორად გამოვიყენეთ ევროსასამართლოს გადაწყვეტილება ("Roemen and Schmir v. Luxembourg), რადგან ის საქმე "ჩხრეკას" ეხებოდა, ხოლო აქ სახეზე "ამოღება" იყო. ცხადია, ჩვენთვის ცნობილი იყო, რომ ზემოხსენებული ქეისი ჩხრეკას ეხებოდა, მაგრამ მოწყობილბის ამოღება, რომელზეც სავარაუდოდ პროკურატურა ექსპერტიზას დანიშნავდა, რათა დაედგინა რაიმე სხვა ფაილი თუ ყოფილა მასზე ოდესმე ჩაწერილი და ამით წყაროზე გასვლას შეეცდებოდა, შინაარსობრივად (და არა ფორმით) სხვა არაფერია თუ არა ჩხრეკა. სამწუხაროა, რომ სასამართლო ამ ლოგიკას ვერ ჩაწვდა.

5. სასამართლომ ცხადი განმარტება გააკეთა, რომ სსსკ-ის 50-ე მუხლის მოქმედების ფარგლებთან დაკავშირებით და ჟურნალისტისგან მისი სურვილის საწინააღმდეგოდ ამოღების შეუძლებლობასთან, ისე თავად გამოხატვის თავისუფლების კონსტიტუციური სტანდარტისა და ფარგლებთან დაკავშირებით, თუმცა ზოგიერთ შემთხვევაში წარმოდგენილი ლოგიკა საკამათოა;

"არ მინდოდა ეს საკითხი დროში ჩაკარგულიყო და საზოგადოებას არ სცოდნოდა ჩემი მოსაზრება ამ საკითხთან დაკავშირებით. ცხადია, ზემომოცემული ტექსტი განჩინების ჩემეული აღქმაა, ამიტომ ამ პოსტს თან ვურავ სასამართლოს განჩინებას, რათა შესაძლოა ვინმემ ის სხვაგვარადაც წაიკითხოს", - წერს გიორგი მშვენიერაძე.

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს.

საქართველოს პროკურატურამ ეს მასალები იმ გამოძიების ფარგლებში მოითხოვა, რომელიც უწყებამ 9 მარტს დაიწყო, "TV პირველზე" გასულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებით. უწყება ამ საქმეს კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების კუთხით იძიებს.

• ამ თემაზე: TV პირველის საქმე, როგორც საშიში პრეცენდენტი

დღეს, 23 მარტს, ევროკავშირის ელჩმა საქართველოში, კარლ ჰარცელმა კონკურსის "ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში" 2020 წლის გამარჯვებულები დააჯილდოვა. პრიზი 6 კატეგორიაში გაიცა. ასევე, გამოვლინდა ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის EUMM სპეციალური პრიზის მფლობელი, რომელიც ლონდონში, „ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტში“ ერთთვიან სტაჟირებას გაივლის. 

 კონკურსის გამარჯვებულები არიან: 

• საუკეთესო სტატია ბეჭდურ ან ელექტრონულ მედიაში:

გამარჯვებული: გიორგი გოგუა, სტატიისთვის: "გზაზე", რომელიც გამოქვეყნდა National Geographic-ში

ფინალისტები: გელა მთივლიშვილი და თამარ მშვენიერაძე

• საუკეთესო სიუჟეტი სამაუწყებლო ან ელექტრონულ მედიაში:

გამარჯვებული: მერი შიხაშვილი, "დიდი დიღომი/უბანი ქალაქის საზღვართან", გამომცემლობა "ინდიგო"

ფინალისტები: ლაშა ორჯონიკიძე და ირაკლი იმნაიშვილი

• საუკეთესო საგამოძიებო სტატია ან სიუჟეტი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო მედიაში:

გამარჯვებული: თამარ ჩქარეული, საგამოძიებო სერიისთვის: "რა ხდება საქართველოს სამკერვალო ქარხნებში", რომელიც სამი ნაწილისგან შედგება და გამოქვეყნდა გამოცემაში OC Media.

ფინალისტები: ია ასათიანი და მარიკა დუდუნია

• საუკეთესო ბლოგი/საავტორო სტატია/სვეტი ბეჭდურ ან ელექტრონულ მედიაში:

გამარჯვებული: ბასტი მგალობლიშვილი, ბლოგისთვის "ცოტა რამ დედაჩემის შესახებ", ონლაინ გამოცემა "პუბლიკა"

ფინალისტები: გიორგი ჭკადუა და თეა თოფურია

• საუკეთესო ორიგინალური და ინოვაციური ნაშრომი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო მედიაში:

გამარჯვებული: ეკა ქევანიშვილი, ნაშრომისთვის - ბავშვები პროსტიტუციაში, "რადიო თავისუფლება "

ფინალისტები: მარიამ ჯაჭვაძე და ნანუკა ბრეგაძე

• საუკეთესო დოკუმენტური ფოტო, რომელიც ევროკავშირის ფასეულობებს ასახავს:

გამარჯვებული: სოფო აფციაური, ფოტო: აქციის მონაწილეებმა ნამახვანჰესის საპროექტო ტერიტორიაზე ჯვარი აღმართეს, ონლაინ გამოცემა "პუბლიკა"

ფინალისტები: ნათელა გრიგალაშვილი და მანო სვანიძე

• კონფლიქტების თემატიკასთან დაკავშირებული საუკეთესო ჟურნალისტური ნაშრომი (ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის EUMM სპეციალური პრიზი):

გამარჯვებული: ქეთევან მაღრაძე, რეპორტაჟების სერიისთვის: ბუზნეგე, სალამ, ჯაბახუმ - რომელიც სამი ნაწილისგან შედგება და ონლაინ გამოცემა "მთის ამბებში" გამოქვეყნდა.

ფინალისტები: მაია ფიფია, გიორგი ჩაგელიშვილი და ნინო ლომაძე

პირველ ექვს კატეგორიაში თითოეული გამარჯვებული ფულადი ჯილდოს სახით დაახლოებით 6 000 ლარს მიიღებს, ხოლო ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის პრიზის მფლობელი გაივლის ერთთვიან სტაჟირებას „ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტში“ ლონდონში.

---

„ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში 2020-ში" 126 განაცხადი შევიდა. კონკურსში მონაწილეობდა ნამუშევრები, რომლებიც პირველად გამოქვეყნდა, გაშუქდა ეთერში ან განთავსდა ინტერნეტში 2019 წლის 15 ოქტომბრიდან 2020 წლის 15 დეკემბრის ჩათვლით.

საკონკურსო ნაშრომები ოთხკაციანმა ჟიურიმ განიხილა. 

ჟიურის წევრები იყვნენ: 
- ნინო ივანიშვილი საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტის (GIPA) ჟურნალისტიკისა და მედია მენეჯმენტის კავკასიური სკოლის დეკანია, საერთაშორისო საინფორმაციო სააგენტო „როიტერსში“ მუშაობის 20-წლიანი გამოცდილებით როგორც კავკასიის ბიუროს უფროს სატელევიზიო პროდიუსერად, ასევე შემდგომ დსთ-ს ბიუროს უფროს სატელევიზიო პროდიუსერად. 2009 წელს ნინო ივანიშვილს მიღებული აქვს „როიტერსის“ საუკეთესო ჟურნალისტის წოდება 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის გაშუქებისთვის.

- ეკატერინე ფირცხალავა „შავი ზღვის საერთაშორისო უნივერსიტეტის“ ლექტორი და მედია ტრენერი, ჟურნალისტიკაში 25-წლიანი მუშაობის გამოცდილებით. ეკატერინე, როგორც მედია კონსულტანტი, საერთაშორისო ფონდების მხარდაჭერით თანამშრომლობს საქართველოს, უკრაინის, მოლდოვისა და აზერბაიჯანის მედია ორგანიზაციებთან და განსაკუთრებით ხელს უწყობს დამოუკიდებელი, ონლაინ მედიის გაძლიერებას საქართველოს რეგიონებში.

- მაიკლ რენდელი, „ემი“-ს პრემიის ლაურეატი მედია კონსულტანტი, რომელსაც 20 წელზე მეტი გამოცდილება აქვს ყოფილ საბჭოთა კავშირში მედიის განვითარების პროექტების შემუშავებასა და განხორციელებაში, ძირითადად BBC-ს სახელით. 2019 წელს მაიკლი ხელმძღვანელობდა დამოუკიდებელი მედიის საჭიროებების 12-თვიან შეფასებას აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში, მათ შორის საქართველოში. მისი გამოცდილება საქართველოში ასევე მოიცავს პროექტს, რომელიც მიზნად ისახავს საზოგადოებრივი რადიოსადგურების განვითარებას ჯავახეთსა და ქვემო ქართლში Studio Re-სთან თანამშრომლობით.

- იუსტინა მიელნიკევიჩი არის World Press ფოტოს, Canon-ის ,,საუკეთესო ფოტოჟურნალისტი ქალის” და სხვა პრემიების მფლობელი ფოტოგრაფი პოლონეთიდან, რომლის ნამუშევრები გამოქვეყნებულია ისეთ საერთაშორისო გამოცემებში, როგორიცაა The New York Times, National Geographic, Newsweek, Le Monde, Stern და სხვა. 2014 წელს იუსტინამ წიგნად გამოსცა თავისი ფოტოები სახელწოდებით: ”ქალი მაიმუნით - კავკასია მოკლე ჩანაწერებსა და ფოტოებში”. 2019 წელს მის მიერ გამოცემული წიგნი "უკრაინა ამას გაივლის” შეირჩა Paris Photo-ს და Aperture- ის 20 საუკეთესო წიგნს შორის.

ჟიურის საკონსულტაციო ფუნქცია ჰქონდა, ხოლო საბოლოო გადაწყვეტილება გამარჯვებულების შესახებ საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობისა და ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის მიერ იყო მიღებული. დაჯილდოება გაიმართა სრულად ციფრულ სივრცე „ჰოლოზეუმში“ Covid–თან დაკავშირებული უსაფრთხოების ყველა წესის გათვალისწინებით.

ვენეციის კომისია "ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ კანონში შეტანილ ცვლილებებში ხარვეზებს ხედავს. კომისიის მიერ გავრცელებულ დასკვნაში ნათქვამია, რომ კანონის 46-ე მუხლი მედიის თავისუფლებას სახელმწიფოს ჩარევის რისკის წინაშე აყენებს და შესაძლოა სარედაქციო დამოუკიდებლობაზე ე.წ გამყინავი ეფექტი გამოიწვიოს.

გარდა ამისა, კომისიის მიერ გავრცელებულ დოკუმენტში ნათქვამია, რომ 46-ე მუხლის ამჟამინდელი ვერსია არ შეესაბამება საკუთრების უფლებას, ვინაიდან არ არის წარმოჩენილი მისი ლეგიტიუმურობა და თანხვედრაში არ მოდის პროპორციულობის ტესტთან.

საუბარია "ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ კანონში მთავრობისა და კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ ინიცირებულ და შემდგომ უკვე მიღებულ ცვლილებებზე, რომლის თანახმადაც, კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას უფლება აქვს ელექტრონული საკომუნიკაციო მომსახურების მიმწოდებელ კომპანიებში სპეციალური მმართველი დანიშნოს მის მიერვე მიღებული გადაწყვეტილების აღსრულების მიზნით. თავის მხრივ სპეციალურ მმართველს რიგი უფლებამოსილებები ენიჭება.

ვენეციის კომისია აღნიშნავს, რომ კანონის 46-ე მუხლი სპეციალური მმართველის ფართო უფლებამოსილებას ითვალისწინებს და მას კომპანიის სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის შესაძლებლობას აძლევს, მაგალითად, დანიშნულ მმართველს შეუძლია სამაუწყებლო კომპანიაში შეცვალოს მაკონტროლებელი რედაქტორები და, ამგვარად, გავლენა იქონიოს სარედაქციო პოლიტიკაზე. ვენეციის კომისიისვე განცხადებით, აღნიშნული მუხლი მეტისმეტად ფართო და ბუნდოვანია, ის "კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას" საშუალებას აძლევს სპეციალური მმართველი აღჭურვოს ყველა მენეჯერული გადაწყვეტილების მიღების უფლებით, ისე, რომ არ დაექვემდებაროს კონტროლს.

დასკვნაში განმარტებულია, რომ კანონში შეტანილი ცვლილებებიდან გამომდინარე სამაუწყებლო საქმიანობაში სპეციალური მმართველის პირდაპირ ან არაპირდაპირ ჩარევის რისკი არსებობს. მაგალითად დასაქმების კუთხით ისეთი გადაწყვეტილებები მიიღოს, რამაც შესაძლოა ხელი შეუშალოს მაუწყებლების სარედაქციო დამოუკიდებლობას. აქედან გამომდინარე, კომისია მიიჩნევს, რომ "ელექტრონული კომუნიკაციის შესახებ" კანონის 46-ე მუხლი მედიის თავისუფლებას სახელმწიფოს ჩარევის რისკის წინაშე აყენებს და შესაძლოა ელექტრონული საკომუნიკაციო ოპერაციების სამაუწყებლო მხარის სარედაქციო დამოუკიდებლობაზე ე.წ გამყინავი ეფექტი გამოიწვიოს.

დოკუმენტში აღნიშნულია ისიც, რომ კანონში ცვლილებები დაჩქარებულად, სამი საპარლამენტო მოსმენით შევიდა, რამაც შეზღუდა სამოქალაქო საზოგადოებისა და სხვა დაინტერესებული მხარეების დემოკრატიულ დიალოგში წვლილის შეტანის შესაძლებლობა. ვენეციის კომისია პრობლემურად მიიჩნევს, მე-11 მუხლში არსებულ ცვლილებებსაც და საერთო ჯამში ასკვნის, რომ ზემოთხსენებულ მუხლებში არსებული ჩანაწერები შესაძლოა სერიოზული შედეგის მომტანი აღმოჩნდეს საკუთრების, მედიის თავისუფლებისა და სამართლიანი სასამართლოს უფლებების მიმართულებით.

ვენეციის კომისია კანონში შესწორებების შეტანის აუცილებლობაზე წერს და რამდენიმე რეკომენდაციას აქვეყნებს, მათ შორის რეგულაციების გავლენის შეფასებისა (RIA) და ყველა მხარესთან კონსულტაციების ჩატარებას, კონკრეტული ფრაზების განმარტებას, სპეციალური მმართველის დანიშვნის გადაწყვეტილების გასაჩივრების შესახებ დეტალების დაზუსტებას და სხვ.

„ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ ცვლილებები საქართველოს პარლამენტმა 17 ივლისის პლენარულ სხდომაზე 88 ხმით არცერთის წინააღმდეგ მესამე მოსმენით მიიღო.

ცვლილების თანახმად, "კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის" მიერ დანიშნული სპეციალური მმართველი უფლებამოსილია:

 

ცვლილებების მიღებამდე არასამთავრობო სექტორი საკანონმდებლო ცვლილებების შესაძლო საფრთხეებზე საუბრობდა.

საქართველოში მედიის მიმართ ნდობა მცირდება, გამოკითხული მოსახლეობის 27% ფიქრობს, რომ ჟურნალისტები დეზინფორმაციას ავრცელებენ, პარალელურად, გამოკითხულთა უმეტესობამ არ იცის, როგორ გადაამოწმოს ინფორმაცია - ეს არის ნაწილი იმ მიგნებებისა, რომელიც აჩვენა “ინტერნიუსის” კვლევამ საქართველოს საინფორმაციო ეკოსისტემის შესახებ.

ეს ფეისბუკთან ერთად განხორცილებული პირველი კვლევითი პროექტია საქართველოში. კვლევის თანახმად, მოსახლეობის ნახევარზე მეტს (55%) სჯერა, რომ მედია პარტიული და პოლიტიკურად მოტივირებულია. ამასთანავე დიდია ალბათობა იმისა, მედიის მომხმარებლები ნდობით განეწყონ ისეთ მედიის მიმართ, რომლის სარედაქციო პოზიცია მათ პირად მოსაზრებებს ემთხვევა. კვლევის მიხედვით, ქართველების 49% ამბობს, რომ მედიის მიმართ არც ნდობა აქვს და არც უნდობლობა, 30% მედიას სრულად ან ნაწილობრივ ენდობა, 17% სრულად ან ნაწილობრივ არ ენდობა, 4% კი შეკითხვაზე პასუხის გაცემაზე უარს აცხადებს.

ამავე ანგარიშის თანახმად, საზოგადოებას მედიის მიკერძოებულობის განსაზღვრა მეტწილად შეუძლია. ზოგადად მოსახლეობა მიიჩნევს, რომ დიდი, ეროვნული მაუწყებლები მთავრობის ან ოპოზიციის მხარეს იჭერენ.

კვლევის მიგნებებით, აღმოჩნდა, რომ საქართველოს მოქალაქეებს მედიაწიგნიერების არასაკმარისი უნარები აქვთ, თუმცა კარგად არიან ინფორმირებული მიკერძოებისა და დეზინფორმაციის შესახებ. კვლევის თანახმად, ქართველებისთვის პრაქტიკადაა ქცეული ახალი ამბების რამდენიმე წყაროდან მიღება და მათი კრიტიკული თვალით შეფასება. მოსახლეობის 38% ამბობს, რომ დეზინფორმაციას “ყოველთვის" ან “ხშირად” აწყდება, მხოლოდ 4% აცხადებს, რომ დეზინფორმაციას არასდროს ხვდება.

დეზინფორმაციის წყაროებად მოსახლეობა სხვადასხვა ჯგუფს, მათ შორის ქართველ და უცხოელ ჟურნალისტებს აღიქვამენ. კერძოდ, დეზინფორმაციის გავრცელების წყაროდ გამოკითხულთა 27% ქართველ ჟურნალისტებსა და მედიასაშუალებებს ასახელებს, ერთი პროცენტით მეტი (28%) მიიჩნევს, რომ დეზინფორმაციის გამავრცელებლები ოპოზიციური პოლიტიკური ლიდერები არიან. დეზინფორმაციის გავრცელების წყაროდ 26% ქართველ ტროლებს/ბოტებს, 23% მთავრობის წევრებს, 22% აქტივისტთა ჯგუფებს/არასამთავრობო ორგანიზაციებს, 19% საჯარო პირებს/ ცნობილ ადამიანებს, 18% რიგით ადამიანებს, 15% უცხოელ ჟურნალისტებსა და მედიასაშუალებებს, 15% კი უცხოელ ტროლებსა და ბოტებს აღიქვამს.

კვლევით დადგინდა, რომ ქართველებს ინფორმაციის გადამოწმების არასაკმარისი უნარები აქვთ. კვლევაში მონაწილეთა 40% აცხადებს, რომ მათ დეზინფორმაციის ამოცნობა შეუძლიათ, თუმცა ამის მიუხედავად, მათი უმრავლესობა ვერ ხსნის როგორ აკეთებს ამას. ინფორმაციის გადამოწმება უფრო მეტად ახალგაზრდებს, 18-35 წლამდე კატეგორიის მოსახლეობას შეუძლია, განსხვავებით უფრო დიდი ასაკის მოსახლეობისა, რომლებიც, დიდი ალბათობთ, უფრო მეტად ენდობიან თავიანთ ინტუიციასა და სოციალურ ქსელებს.

ქართველების აზრი იყოფა იმაზეც, თუ ვინაა პასუხისმგებელი დეზინფორმაციასთან ბრძოლაში. ყველაზე მეტი ადამიანი (29%) პასუხისმგებლობას მთავრობას აკისრებს, ნაწილს მიაჩნია, რომ დეზინფორმაცია მედიასაშუალებებმა და საზოგადოებამ უნდა შეზღუდოს, ყველაზე ცოტა (8%) ადამიანი კი ფიქრობს, რომ დეზინფორმაციას ონლაინ პლატფორმები უნდა ებრძოდნენ.

Internews-ის მიერ Facebook-ის მხარდაჭერით ჩატარებული კვლევის ფარგლებში საქართველოს მასშტაბით გამოიკითხა 1310 ადამიანი და ჩატარდა 8 ფოკუს ჯგუფი (CRRC-ის მიერ), მათ შორის უმცირესობების ენებზე. დამატებით, მკვლევრები ესაუბრნენ 60-ზე მეტ რესპონდენტს საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში (ჩაღრმავებული ინტერვიუ), მათ შორის ეროვნული უმცირესობების წარმომადგენლებს და 12,000ზე მეტი ფეისბუკ პოსტი შეისწავლეს(პოსტები და კომენტარები ფბ ჯგუფებში ნეტნოგრაფიული ანალიზის მეთოდით). და ბოლოს, ეთნოგრაფიული მეთოდით დააკვირდნენ მედიამოხმარებას ოჯახებსა და სამეზობლოებში.

კვლევის სამივე ნაწილს გაეცანით ამ ბმულზე.