დღეს, 11 ნოემბერს აზერბაიჯანში კლიმატის ცვლილებების 29-ე კონფერენცია (COP29) გაიხსნა, რომელსაც პრეზიდენტი ილჰამ ალიევი და გაეროს გენერალური მდივანი ანტონიო გუტიერეში მასპინძლობენ. კონფერენციის პარალელურად  „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშემ“ (RSF) განცხადება გაავრცელა და დაკავებული აზერბაიჯანელი ჟურნალისტების გათავისუფლება მოითხოვა.

ორგანიზაციის განცხადებით, აზერბაიჯანში, რომლის შემოსავლების 90% ნავთობისა და გაზის ექსპორტითაა უზრუნველყოფილი, ჟურნალისტებს, რომლებიც გარემოს საკითხებს აშუქებენ, აკავებენ და მათზე ფიზიკურად ძალადობენ. როგორც „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ წერს, ბოლო ერთ წელიწადში ხელისუფლებამ პროფესიული საქმიანობისთვის 15 ჟურნალისტი დააკავა, მათგან 13 ახლაც პატიმრობაში იმყოფება. ერთ-ერთი ნარგიზ აბსალამოვაა, რომელიც გარემოს დაცვის საკითხებზე საგამოძიებო მასალებს ამზადებდა.

RSF-ის აღმოსავლეთ ევროპისა და ცენტრალური აზიის ოფისის ხელმძღვანელი, ჟან კაველიე აღნიშნავს, ორგანიზაცია საერთაშორისო საზოგადოებას მოუწოდებს, მოსთხოვოს აზერბაიჯანის ხელისუფლებას, გაათავისუფლოს დაპატიმრებული ჟურნალისტები, შეწყვიტოს პრესის თავისუფლების უხეში დარღვევები და აიღოს ვალდებულება, დაიცვას დამოუკიდებელი ჟურნალისტიკა.

„ჟურნალისტიკის, განსაკუთრებით გარემოსდაცვითი ჟურნალისტიკის დაცვისთვის მაგალითის მიცემა გაეროს კლიმატის კონფერენციის მასპინძლობის წინაპირობა უნდა იყოს. როგორ შეგვიძლია მივიღოთ ის ფაქტი, რომ ნავთობ-სახელმწიფო, რომელიც აპატიმრებს დამოუკიდებელ ჟურნალისტებს, არის იმ მოლაპარაკებების მასპინძელი, რომელიც გლობალური კლიმატის მომავალს განსაზღვრავს?“

RSF-ის განცხადებით, აზერბაიჯანში გარემოზე, ჯანდაცვასა და კლიმატზე ნავთობისა, გაზისა და სამთო მოპოვების დამანგრეველი შედეგების გაშუქება ჟურნალისტებისთვის რთული და საშიშია. ორგანიზაციას ამის მაგალითად, სწორედ Abzas Media-ის ჟურნალისტის, ნარგიზ აბსალამოვას შემთხვევა მოჰყავს, რომელიც 2023 წლის 30 ნოემბერს „უცხოური ვალუტის კონტრაბანდის“ ბრალდებით დააკავეს.

„რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს“ ინფორმაციით, 2023 წლის ივნისში აბსალამოვამ აზერბაიჯანის ერთ-ერთ სოფელში გამართული საპროტესტო აქცია გააშუქა, სადაც მოსახლეობა ახალი ხელოვნური ტბის იმ პროექტს აპროტესტებდა, რომელიც მიზნად სამთო ოპერაციებიდან ციანიდით და დარიშხანით დაბინძურებული ჩამონადენის შეგროვებას ისახავდა. პოლიციამ მშვიდობიანი მოსახლეობა სასტიკად დაარბია და ადგილიდან სამი ჟურნალისტი, მათ შორის ნარგიზ აბსალამოვა ძალადობრივად გააძევა. 

როგორც ორგანიზაცია წერს, აბსალამოვა, Abzas Media-ს 4 სხვა კოლეგასთან და კიდევ სხვა 8 დამოუკიდებელ ჟურნალისტთან ერთად, (რომელთა შორისაც Toplum TV-ის წარმომადგენლებიც არიან), არასათანადო მოპყრობას განიცდიან.

RSF-ის პრესის თავისუფლების რეიტინგში აზერბაიჯანი 180 ქვეყნიდან 164-ე ადგილს იკავებს.

ოთხშაბათს ვუყურე გოგა ხაინდრავას... ფილმს... ნუ, ფილმს კი არა, პროპაგანდისტულ იგავ-არაკებს „სიბრძნე სიცრუისა“, რომელშიც აუცილებლად უნდა გავმიჯნოთ ერთმანეთისგან სიბრძნე და სიცრუე, რომელსაც ფაქტებად ასაღებს „ლე ხაინდრაო" და ტელეკომპანია „იმედი“. ამავე ტელეკომპანიის ეთერში ხაინდრავამ ისიც აღნიშნა, რომ ფილმი პორნოლიბერალიზმზეა. პრინციპში, როდესაც შენი ქვეყნის სამი ფორმალური (საკანონმდებლო, აღმასრულებელი, სასამართლო) და მეოთხე არაფორმალური ხელისუფლება (სახელისუფლებო მედია) ჯგუფურად „აუპატიურებს“ ლიბერალურ ღირებულებებს და დემოკრატიას, სხვა რა ასოციაცია უნდა დაგრჩეს თუ არა პორნოგრაფიის! 

ამ პროპაგანდისტული ფილმის მიზანი ერთია - გააშავოს დასავლეთი, ევროპა, არასამთავრობო სექტორი, აქტიური სამოქალაქო საზოგადოება და გაათეთროს “რუსული ოცნება,” რომლისთვისაც „ომი მშვიდობაა, თავისუფლება მონობაა, უცოდინრობა ძალაა“. აფხაზეთის ომზე ერთ-ერთი საუკეთესო ფილმის - „ოცნებების სასაფლაო“ რეჟისორი დღეს უკვე თამამად ასამარებს საქართველოს მოქალაქეების ოცნებებს - ახლო მომავალში გახდნენ ევროკავშირის და ნატო-ს წევრები. 


დასკვნა N1: „იმით, რაც პავლემ მითხრა პეტრეზე, პავლეზე უფრო მეტი გავიგე, ვიდრე პეტრეზე.”

რა გავიგეთ ამ ფილმით? ის, რომ ხაინდრავამ და მისმა სარედაქციო კოლეგიამ - ნათია ბერიძემ და ვატო შაქარაშვილმა (სხვებს ვერ ვიხსენებ) იციან მონტაჟის საფუძვლები და კინოს ისტორია. ეს რომ არა, აბა ასე კარგად როგორ გამოიყენებდნენ „კულეშოვის ეფექტს“. “კულეშოვის ეფექტი” იცით რა არის? აი, მონტაჟის ოსტატებმა რომ აიღონ და თქვენი ბედნიერი სახის გამომეტყველება დაუკავშირონ გარდაცვლილი ბავშვის კადრს და ასე შექმნან თქვენი უარყოფითი იმიჯი იმაზე მინიშნებით, რომ არ გაქვთ ემპათია და ხართ გულქვა ადამიანი. თავის დროზე რეჟისორმა ლევ კულეშოვმა ახლო ხედით გადაიღო მსახიობი მოზჟუხინის სახე და დაამონტაჟა ჯერ წვნიანით სავსე თეფშთან, შემდეგ კი ბავშვის კუბოსთან. ცხადია, ორივე შემთხვევაში იცვლებოდა კონტექსტიც და ქვეტექსტიც. 

ზუსტად ამას აკეთებს ხაინდრავა, როცა „რუსული კანონის“ მიღებით გაბრაზებული ადამიანების ქმედებას და კონტექსტიდან ამოგლეჯილ საჯარო გამოსვლებს ამონტაჟებს სასურველ კონტექსტში და იყენებს მედია ჩარჩოს (ფრეიმს) მაყურებლის განწყობების ჩამოსაყალიბებლად. გარე თვალისთვის ისე ჩანს, თითქოს მთელი ქვეყანა შეიშალა - უმიზეზოდ წვავენ ზონდერბრიგადებად ქცეული პოლიციის მანქანებს; ამსხვრევენ მინებს პარლამენტში; ესვრიან ქვებს სამართალდამცავებს; ისვრიან მოლოტოვის კოქტეილებს. და არსად ჩანს მიზეზ-შედეგობრივი კავშირი. მთავარია, რომ მაყურებელი იწყებს მორალურ განსჯას, რაც არის ამ ფილმის მთავარი მიზანი. ხაინდრავამ მშვენივრად იცის, რომ ფრეიმინგი არის შერჩევითი რაკურსი და მისი ზემოქმედების ქვეშ გაუთვითცნობიერებული მაყურებელი ყოველთვის არაცნობიერ დონეზე ამუშავებს ამოფარებულ პროპაგანდას. ხაინდრავა იმდენჯერ ახსენებს ფილმში FARA-ს, რომ თავისი მაყურებელიც აშკარად ცხვრის ფარა ჰგონია - მორჩილი, დამყოლი, კრიტიკულ და ლოგიკურ აზროვნებას მოკლებული ცხვრის ფარა, რომელიც ვერ დაინახავს ცხვრის ტყავში გახვეულ მანიპულატორ მგელს. ხაინდრავას მთელი ფილმი ერთი დიდი „კულეშოვის ეფექტია“ და მეტი არაფერი. 

დასკვნა N2: „თუ...მაშინ...“

თუ იბრძოლებთ თავისუფლებისთვის, მაშინ დაისჯებით.

თუ იბრძოლებთ დამოუკიდებლობისთვის, მაშინ დაისჯებით.

თუ მოინდომებთ ევროკავშირში გაწევრიანებას, მაშინ დაისჯებით.

თუ მოინდომებთ ნატოში გაწევრიანებას, მაშინ დაისჯებით.

თუ მოინდომებთ ოკუპაციის შეჩერებას, მაშინ დაისჯებით.

თუ მოინდომებთ ქვეყნის ოკუპირებული ნაწილის დაბრუნებას, მაშინ დაისჯებით.

თუ მოინდომებთ ენერგოდამოუკიდებლობას, მაშინ დაისჯებით.

თუ მოინდომებთ ეკონომიკურ დამოუკიდებლობას, მაშინ დაისჯებით.

ღმერთო, გვესროლე მეტეორი!

უკვე დაგავიწყდათ? „თუ... მაშინ...“ სერიოზული არგუმენტია, მით უმეტეს მაშინ, როცა თვალსაჩინოებისთვის „არა ომს!“ – „აირჩიე მშვიდობა“ პარტია „ქართული ოცნების“ საარჩევნო კამპანიის მთავარი გზავნილია და პირდაპირ და ირიბი გზით გეუბნება შენ, დაშინებულ ამომრჩეველს, რომ „თუ შეცვლი“ ამ ტოქსიკურ რეალობას, „მაშინ დაისჯები“ უკრაინასავით. ხაინდრავას პროპაგანდისტული ფილმიც ამ გზავნილით სრულდება. უბრალოდ ხაინდრავა კაპიტულანტურ პოზიციას უწოდებს „სიბრძნის დასამაბს“.

„მართლა ძალიან მშურს უკრაინელების“, - ამბობს ერთ-ერთ დამონტაჟებულ კადრში ჩემი და, მსახიობი ნანკა კალატოზიშვილი და ეს კომენტარიც ამოგლეჯილია კონტექსტიდან, რადგან ნანკას „შურს“ უკრაინელების ბრძოლისუნარიოანობის, თავისუფლებისადმი ლტოლვის, მიზანდასახულობის, ერთობის, ნებისყოფის, გამძლეობის... მაგრამ ამას ვერ გააგებინებ ხაინდრავას, რომელიც შემდეგ იგავს „საშური...“ იწყებს უკრაინის დაბომბვის, ნანგრევებად ქცეული ქვეყნის და უკრაინელი მებრძოლების ძმათა სასაფლაოს კადრებით. და მისი ლოგიკით, მაყურებელმა არ უნდა იკითხოს - ვინ ბომბავს უკრაინას ამ კადრში? რატომ ბომბავენ? ვინ არის ამ კადრში მსხვერპლი და ვინ არის ბოროტმოქმედი? ბრავო. აპლოდისმენტები.

დასკვნა N3: “რაც მეტჯერ გაიმეორებ ტყუილს, მას უფრო მეტი აღიქვამს სიმართლედ.“

 
„უნდა ავკრძალოთ ერთსქესიანთა ქორწინება ჩვენს რაიონში“, —  ჰპირდებოდნენ კასპელებს “ქართული ოცნების” კანდიდატები. მერე რა, რომ ამჟამად მოქმედი კანონმდებლობით ისედაც აკრძალულია. დავპირდეთ, ჩვენი რა მიდის. აბა, ბიჭო, გლეხი წელში ვერ მოხრილა ყანაში ამათი შიშით - საიდან ჩამოჰკრავს მოულოდნელად უბედურების ზარი, არავინ იცის… ხომ გსმენიათ ფენტეზის ჟანრის სტატისტიკა - “ადრე ერთ მამაკაცზე 3-4 ქალი მოდიოდა”, ჰოდა, ახლა ერთ მამაკაცზე 3-4 გეი მოდის! მააშ! მარტო კასპი კი არ არის ამ დღეში! აბაა! სხვათა შორის, ხაინდრავა ბუნდესტაგის საგარეო ურთიერთობების კომიტეტის თავმჯდომარე, მიხაილ როთის „გაშავებას“ და დისკრედიტაციას რომ ცდილობს ამ თავის ფილმში - აქაოდა, როთი ჰომოსექსუალია და მის სიტყვას არ აქვს ფასი ქრისტიანი, მართლმადიდებელი საზოგადოებისთვისო, ალბათ, ახსოვს, რომ მსოფლიოში ყველაზე დიდი პორნოსაიტის PornHub-ის 2017 და 2022 წლის სტატისტიკის თანახმად, საქართველოდან შემოსული მომხმარებელი უპირატესობას ანიჭებს ლესბოსელების შესახებ გადაღებულ პორნოფილმებს. შემზარავი რეალობაა! ტანში ჟრუანტელმა დამიარა და ძუძუში რძე ჩამიდგა! ხაინდრავასთვის და ტელეკომპანია „იმედისთვის“, რომლის ეთერშიც დიდი ზარ-ზეიმით გავიდა ხაინდრავას ფილმი, ქვეყანაში კრიტიკული აზროვნება დეფიციტშია. სხვანაირად ვერ ვხსნი ამათ ლოგიკას, როგორ შეიძლება თან იმას ქადაგებდე, რომ „ევროპა გაპიდარასტებს“ და თან იმას ჰპირდებოდე დაშინებულ მაყურებელს და მოსახლეობას, რომ „2030 წელს მაინც შევალთ ევროკავშირში!“, თანაც „ღირსებით“. თან რომელ ევროკავშირში იცით? აი, გულმოდგინედ რომ აშავებენ ფერადი პასაჟებით, რომელშიც ჩანს საფრანგეთში 2024 წელს ჩატარებული ოლიმპიადის პერფორმანსი, სადაც აშკარად არატრადიციული ორიენტაციის ადამიანები მონაწილეობენ. და ეს არის ფილმის ავტორებისთვის „კოლექტიური დასავლეთი“, რომელიც შეუთავსებელია ქართველების ღირებულებებთან. არადა ამ შემთხვევაშიც ხაინდრავა და ტელეკომპანია „იმედიც“ ფსონს კრიტიკული აზროვნების დეფიციტზე აკეთებენ, რადგან იმედოვნებენ, რომ მაყურებელი ჩაყლაპავს ამ სალაფავს და ცხვრის მორჩილებით ირწმუნებს პროპაგანდას. არადა ევროკავშირის წევრები არიან მართლმადიდებლური სამყაროს ისეთი მნიშვნელოვანი ქვეყნები, როგორიცაა: საბერძნეთი, კვიპროსი, რუმინეთი, ბულგარეთი. ევროკავშირში გაწევრიანებას ზემოაღნიშნული ქვეყნების მართლმადიდებელი მოსახლეობისთვის საფრთხე არ შეუქმნიათ. არცერთი არ „გაპიდარასტებულა“. მეტიც, ევროკავშირის სულ მცირე 10 ქვეყანაში (პოლონეთი, ბულგარეთი, ლიეტუვა, ლატვია, რუმინეთი, სლოვაკეთი, კვიპროსი, ხორვატია, უნგრეთი, იტალია) არ არის დაშვებული ერთსქესიანთა ქორწინება. ღრმად ჩაისუნთქეთ და ამოისუნთქეთ. ინერვიულოს ხაინდრავამ და თითიდან გამოწოვოს ხელოვნური პრობლემები და არარსებული საფრთხეები. მთავარი ამოცანაც ხომ ის აქვს, რომ დეზორიენტირებულმა მაყურებელმა სხვა მიმართულებით წარმართოს დაგროვილი აგრესია.

დასკვნა N4: “ძაღლი შინ არ ვარგოდაო - სანადიროდ გარბოდაო.” 

ჩვენისთანა ბედნიერი განა არის სადმე ერი?! ალბათ, კი - ყველაზე ბედნიერი ქვეყნების რეიტინგში საქართველო მხოლოდ 91-ე ადგილზეა. ოკუპანტი ქვეყანა, ხაინდრავას მიერ გაკრიტიკებული და გაქილიკებული დასავლეთის მიერ სანქცირებული რუსეთიც კი გვისწრებს ბედნიერების მაჩვენებლით. თუმცა, „არსებობენ ადამიანები, რომლებიც სხვის თვალში ბეწვს ამჩნევენ და საკუთარში დირეს ვერ აღიქვამენ...“, - აღნიშნა ერთხელ კრიტიკულად „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთმა წარმომადგენელმა, მიხეილ სარჯველაძემ და ალბათ, გოგა ხაინდრავა იგულისხმა, რომელიც ხედავს სხვა ქვეყნების მცირე ნაკლსაც კი, მაგრამ საქართველოში ასი ქარხნის გუგუნი და ეკონომიკის დუღილი არ აძლევს საშუალებას კონცენტრირდეს რეალურ პრობლემებზე. 

არადა, რამდენი ფილმის სიუჟეტი შეიძლება ამოიკითხო ამ ტრაგედიაში ნიჭიერმა რეჟისორმა: 2023 წლის სექტემბერში, თბილისში, დოლიძის ქუჩაზე, 55 წლის გურამ ქადეიშვილმა, მოქმედმა პოლიციელმა, გლდანი-ნაძალადევის განყოფილების ინსპექტორ-გამომძიებელმა, არასრულწლოვანი შვილების თვალწინ, ყოფილი მეუღლე და სიდედრი იარაღიდან გასროლით მოკლა. დაუსრულებელი სერიალის სიუჟეტსაც კი მივცემ ხაინდრავას იმისთვის, რომ მოყვეს კონკრეტული ადამიანების ისტორიები: 

2014-2018 წლებში საქართველოში 135 ქალი მოკლეს!

2019 წელს საქართველოში 22 ქალი მოკლეს!

2020 წელს საქართველოში 27 ქალი მოკლეს!

2021 წელს საქართველოში 31 ქალი მოკლეს!

2022 წლის მხოლოდ 6 თვეში მოკლეს 23 ქალი!

2023 წელს, მხოლოდ 6 თვეში მოკლეს 13 ქალი!

2024 წლის პირველ რვა თვეში საქართველოში რვა ქალი მოკლეს

ქალებს კლავენ ქმრები!

ქალებს კლავენ ყოფილი ქმრები!

ქალებს კლავენ ყოფილი პარტნიორები!

კლავენ საჯაროდ და ხმაურით - ქუჩაში და ავტობუსებში!

კლავენ ჩუმად და ბავშვების თვალწინ!

და ამაზე ფილმსაც არავინ იღებს!

ხაინდრავა თავისი ფილმის ფინალში გველაპარაკება „ოჯახის სინწმინდის დღეზე“. მაგრამ მე რაღაც დამაკლდა ტიტრებში. მეტი დამაჯერებლობისთვის დავურთავდი ამონარიდს: “2009 წელს ქალთა მიმართ ოჯახში ძალადობის ჩატარებული ეროვნული კვლევის მიხედვით, გამოკითხული მოსახლეობის 52.1%-ის აზრით, თუ მამაკაცი მეუღლეს ცუდად ექცევა, ოჯახის სხვა წევრები არ უნდა ჩაერიონ; ხოლო 30.7%-ის აზრით, ოჯახში ძალადობა პირადული საკითხია და დაუშვებელია მასში კანონის ჩარევა. 34.1%-ი გარკვეულ შემთხვევებში ამართლებს ქმრის მიერ ცოლის ცემას. 50.7%-ის აზრით კი, კარგი ცოლი ქმარს უნდა უჯერებდეს, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ არ ეთანხმება; 44.9%-ის აზრით, აუცილებელია მამაკაცმა ცოლს/პარტნიორს კარგად დაანახოს, ვინ არის ოჯახის უფროსი…”

მაგრამ მართლმადიდებელ და კონსერვატიულ საქართველოში ყველა ბოროტების საფუძველი ხომ არატრადიციული ორიენტაციის ადამიანებშია, რომლებზეც ამახვილებს ყურადღებას თავის პროპაგანდისტულ ფილმში ხაინდრავა. აბა რა, აბა რა. 

ნათია კაპანაძე ორგანიზაცია „მედიაომბუდსმენის“ დამფუძნებელი და დირექტორია. მისი გუნდი 26 ოქტომბერს დაგეგმილი არჩევნების გაშუქების მხარდასაჭერად ჟურნალისტებსა და ოპერატორებს სამართლებრივ დახმარებას უწევს, მუშაობს რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციების გაშუქებისას დაშავებული მედიის წარმომადგენლების დასაცავად და საკონსტიტუციო სასამართლოში ასაჩივრებს საქართველოს პარლამენტში მედიის სამუშაო პირობების არაკონსტიტუციურობას. 

ნათიას საქმიანობა 2003 წლიდან „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციას“ უკავშირდება. ის ხელმძღვანელობდა საიას „მედიის სამართლებრივი დაცვის ცენტრსაც“. 2011 წლიდან აკვირდება კომუნიკაციების კომისიას. 2016 - 2019 წლებში იყო საზოგადობრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის და რადიოს დირექტორი, როდესაც „ეუთოს“ შეფასებით, ის ერთადერთი მიუკერძოებელი ტელეარხი გახდა საქართველოში. ნათია კაპანაძე 2020 - 2022 წლებში იყო მედიის ადვოკატირების კოალიციის კოორდინატორი. ამჟამად კი კოალიციის წევრია. კითხულობს ლექციებსა და ტრენინგებს მედიასამართალში ჟურნალისტებისა და იურისტებისათვის. 

როდის ან რა იყო თქვენთვის პირველი სიგნალი, რომ „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებასაც დემოკრატიის პრობლემები ექნებოდა?

მე მგონი, ყველა ძალაუფლებასჩაბღაუჭებული ხელისუფლების აგონია ბოლო ჟამის დღეებში ჟურნალისტების მიმართ აგრესიაში ითარგმნება. 2012 წელს მთავარ სამიზნედ მედია იქცა. დღესაც იდენტურად იგრძნობა მედიის დევნის ჟინიც.

მახსოვს, საპარლამენტო არჩევნებმა ეს სიტუაცია განმუხტა. ახალმოსული ხელისუფლება არ ემალებოდა კამერებს, ჯერ კიდევ არ იტაცებდნენ მიკროფონებს. თუმცა, 2012 წელსვე, ხელისუფლების გადაბარების პროცესში, ბევრი სახიფათო სიგნალი გამოჩნდა. ყველაზე მარტივ მაგალითად სტინგის და კრის ბოტის კონცერტების დაფინანსების შესახებ კვლევას გავიხსენებ. „სტუდია მონიტორს“ ვეხმარებოდი საჯარო ინფორმაციის შეგროვებაში. ფინანსთა სამინისტრო ინფორმაციას გვიმალავდა. გვეუბნებოდნენ, რომ ეს იყო პირადი მონაცემები და არ იყო საჯარო. ხელისუფლების ცვლილებისთანავე დამირეკა იმავე ადვოკატმა და აღმოჩნდა, რომ „მოულოდნელად“ ღია გახდა ის, რასაც არჩევნებამდე მალავდა. ამ ამბავს მოჰყვა ერთგვარი ტალღა სხვა მსგავს საქმეებზე. სხვისი შეგროვებული მონაცემებისთვის იმდენად ფართოდ გააღო ახალმა ხელისუფლებამ კარი, ვხვდებოდი, ეს სივრცე მაშინვე დაიხურებოდა, როგორც კი მათი საქმიანობის შესწავლასა და შეფასებას დავიწყებდით. ცხადად მახსოვს, ძალიან დამაფიქრა ადვოკატების ქცევის ცვლილებამ და მასთან დაკავშირებულმა ამბებმა. 

საფრთხეების გამოვლენის ამბავი აქ არ შეწყვეტილა, ხელისუფლების ცვლილებიდან ორ თვეში, 2012 წლის 22 ნოემბერს ცნობილი გახდა, რომ „მე-9 არხი“ დაიხურებოდა და მისი ქონება გადაეცემოდა საზოგადოებრივ მაუწყებელს. ასეთი საჩუქრის ჩუქება ძალაუფლების სათავეში მყოფი მდიდარი პოლიტიკოსისგან საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიზანში ამოიღებას ჰგავდა. ასე საკუთარი ქონებით და გავლენით ვიღაცას შეეძლო შეეცვალა საზოგადოებრივი მაუწყებელის შინაარსი. ძალიან, ძალიან საეჭვო და საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეის შემარყეველი ნაბიჯი იყო.  

ცოტა ხნის წინ, ახალი შენობის გახსნისას, ვასილ მაღლაფერიძის მიერ ისევ ბიძინა ივანიშვილისთვის გადახდილი მადლობით, ჩემთვის ეს ორი ამბავი გაერთიანდა. პოლიტიკური წარსულის მქონე მაღლაფერიძე 2012 წელში „მე-9 არხის“ დირექტორის მოადგილე იყო. 

პარალელურად ერთი ამბავიც განვითარდა - ასე თითქმის საჩუქრად გამზადებული „მე-9 არხი“ ვასილ მაღლაფერიძესთან და ჟურნალისტებთან ერთად კახა ბექაურმა დატოვა. მახსოვს, სამოქალაქო საზოგადოების წევრები ვღელავდით იქ მომუშავე ყველა ადამიანზე. საგანგებოდ ჩანიშნულ მხარდამჭერ შეხვედრაზე სწორედ ბექაურს დავუსვით კითხვები, რატომ იხურებოდა არხი, რა ბედი ეწეოდათ ჟურნალისტებს, ოპერატორებს და ა.შ. მან ძალიან მშვიდად შეგვატყობინა მისი კარიერის მარეგულირებელ კომისიაში გაგრძელების შესაძლებლობაზე. მახსოვს ის შოკი და იმედგაცრუებაც. ჩემთვის ნათელი იყო მეორე სამიზნე - კომუნიკაციების კომისია. კომისიას წლების მანძილზე ვაკვირდებოდი, არასდროს იყო ხელისუფლებისგან თავისუფალი და 2012 წელს ყველას თვალწინ ერთი ხელიდან მეორეში გადაინაცვლა. ბექაური კი დღეს კომუნიკაციების კომისიის მესამედ არჩეული თავმჯდომარეა.

კიდევ ერთი საგანგაშო სიგნალი 2016 წლიდან, აჭარის ტელევიზიის არჩეული დირექტორი რომ ვიყავი, იმ პერიოდიდანაა. თავიდანვე მჭიდრო კომუნიკაცია მქონდა საზოგადოებრივ მაუწყებელთან, ძალიან ბევრი საერთო გეგმაც გვქონდა, სამომავლო თანამშრომლობის იდეები…მოულოდნელად 21 ნოემბერს გავიგე, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორმა, გიორგი ბარათაშვილმა თანამდებობა დატოვა. უცნაური იყო. ადამიანს, რომელსაც წინა კვირას სრულიად განსხვავებული გეგმები ჰქონდა, ეს ყველაფერი გაურკვეველი მიზეზით შეეცვალა. უარი თქვა საჯარო პასუხისმგებლობაზე. თანაც ვიცოდი მისი დამოკიდებულებები. გიორგი ბარათაშვილს ადვოკატი ვიყავი, როდესაც იმპიჩმენტს უპირებდნენ. 2012-2016 წლებში ძალიან ბევრი პოზიტიური ცვლილება დაეტყო არხს. შეიძლება ითქვას, ძალიან კარგად მუშაობდა, ვითარდებოდა. ბარათაშვილის უეცარი გადადგომა უკვე პირდაპირი ნიშანი იყო - საზოგადოებრივი მაუწყებლის საიმედოდ მისაკუთრების გეგმა არსებობდა. 

2016 წელს აჭარის ტელევიზიის დირექტორად აგირჩიეს. როგორ მოხდა ეს ან როგორ დაუშვეს?

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის კონკურსში მონაწილეობა, ალბათ, ყველაზე რთული გადაწყვეტილებაა, რაც კი ოდესმე მიმიღია. პროცესი შედგებოდა უამრავი ფრაგმენტისგან, ამბებისგან, რომელსაც ვერც დაადასტურებ და ვერც უარყოფ - იყო საუბარი ხმების გაყიდვაზეც, ერთი ხმის ნაცვლად ოთხი ახლობლის დანიშვნის შეთანხმებაზე, პოლიტიკურ დაპირებებზე, ნეპოტიზმზე, ისე როგორც ჩვენ პოლიტიკურ ყოფას შეეფერებოდა 2016 წელს… ეს და სხვა მსგავსი ამბავი რაღაცნაირი ბიძგი გახდა, მინდოდა, პროცესი გამჭვირვალე ყოფილიყო.  

მახსოვს, არჩევნების დღეს სუსის თანამშრომელი იდგა აჭარის რადიოს შენობასთან და სიტუაციას პირადად აკონტროლებდა.პირველ ჯერზე ხმების არასაკმარისი რაოდენობა მივიღე. ნელ-ნელა იკვეთებოდა სხვა ქვეტექსტები, სხვა ამბების კონტურებიც. გასაუბრებები პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა, კონკურსი ჩაშლის პირას იყო, დიდი გამოხმაურება მოჰყვა, როგორც სამოქალაქო სექტორისგან, ასევე ჟურნალისტებისგან. ამან გარკვეულწილად იმოქმედა გადაწყვეტილების მიმღებებზე და მათთან დაკავშირებულ ადამიანებზეც. იმ დროისათვის სამოქალაქო სექტორიდან გადასული ადამიანების ნიღბად და შირმად გამოყენება ხელისუფლებისთვის მომგებიანი პრაქტიკა იყო. ალბათ, 31 წლის უფლებადამცველის გამოცდილების იურისტი გოგო არ ჩანდა საგანგაშო ვერსია ხელისუფლებისთვის. წლების შემდეგ ვფიქრობ, ქალი რომ არ ვყოფილიყავი, ისე მონდომებით არ გამისწორდებოდნენ ჯოგის ინსტინქტებით. თუმცა, მეორე მხრივ, ვიცი, ქალი რომ არ ვყოფილიყავი, ემოციურად ვერ გაუძლებდი იმას, რაც ჩემთან მიმართებაში დაგეგმეს დასაშინებლად, დევნისთვის. ბოლოს, იმპიჩმენტიც სამაგალითოდ დასჯის სპექტაკლად დადგეს. 

მე ვიცოდი, რაც წერია “მაუწყებლობის შესახებ” კანონში აჭარის ტელევიზიის და რადიოს ფუნქციების შესახებ. „ოცნების“ მოსვლის შემდეგ შეიქმნა საკანონმდებლო ჩარჩო და ნორმების ნაწილი ჩემი აკრეფილიც კია. მაშინ ამ საკითხზე „მედიის ადვოკატირების კოალიციაში“ ვმუშაობდით. მაგრამ კანონების ცოდნასთან ერთად, საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეის ერთგულებამ გადამარჩინა. ახლაც ასე მჯერა, კრიტიკული საზოგადოებრივი მაუწყებელის პირობებში ცუდი ხელისუფლება ვერ გვეყოლება. 

ის რომ მომავალში ბევრი არეულობა იქნებოდა, ბევრი კოცონი დაინთებოდა ჩემ გარშემო, იქნებოდა შერყევის მცდელობები, ინტუიციურად ყოველთვის ვგრძნობდი და ველოდი. ყველა შემოტევა ბოლოს ერთი წინადადებით მთავრდებოდა - ყველაფერი გასაგებია, მესმის, მაგრამ კანონში სხვაგვარად წერია. იმპიჩმენტის დღესაც ამასვე ვამბობდი, უბრალოდ სხვა დავალება ჰქონდათ და ჩემს არგუმენტებსაც კი არ მოუსმინეს. 

რას უკავშირებთ თქვენს იმპიჩმენტს დღევანდელი გადმოსახედიდან? 

ძალიან ბევრი ფაქტორი იყო. სულ იგრძნობოდა, რომ ხელისუფლება ცდილობდა კონტროლის ქვეშ ჰყოლოდა მაუწყებელი. ეს ბევრად უხეშად იგრძნობოდა 2018 წლიდან, როცა აჭარის მთავრობას ახალი თავმჯდომარე ჰყავდა. 

მე, ალბათ, კანონი სარედაქციო თავისუფლებისთვის ბრძოლაში იმაზე კარგად ვიცოდი, ვიდრე მათ წარმოედგინათ. იმპიჩმენტს 2016-2019 წლებში მიუკერძოებლად გაშუქებულ არჩევნებს უფრო ვუკავშირებ. ყველა საერთაშორისო ორგანიზაციების დასკვნაში ჩანდა, რომ აჭარის ტელევიზია ყველაზე ობიექტური და მიუკერძოებელი ტელეარხი იყო. „ეუთოს“ ოფიციალური დასკვნის შემდეგ, ვფიქრობ, როგორც უფლებადამცველი მედიაში ამაზე დიდს ვეღარაფერს გავაკეთებ. სარედაქციო დამოუკიდებლობის შექმნის ნაწილში ზედა ზღვარი ეს იყო. დღემდე შენახული მაქვს ოფიციალური წერილის კონვერტიც კი. ცხადია, ვხვდებოდი, ეს აღიარება იყო, მიღწევაც და დამოკლეს მახვილიც ჩემს თავზე. 2018 წელს ტოლერანტობის ქომაგის წოდებაც მომანიჭა სახალხო დამცველთან არსებულმა საბჭომ. ეს ფაქტიც იყო გამოწვევა. აჭარის რელიგიური მრავალფეროვნების მიუხედავად, მომისმენია, რომ მხოლოდ მართლმადიდებლებისთვის უნდა ემუშავა არხის დირექტორს.  

კიდევ ბევრი რამ იყო, რის გამოც უკვე მიზანში ვიყავი ამოღებული. დიდი გაღიზიანების მიზეზი იყო რუსული გავლენებისა და პროპაგანდის შემოუღწევლობაც აჭარის ტელევიზიაში. ჩემი იმპიჩმენტის დღეს პირველი განცხადება რუსულმა გაერთიანებამ, „უკვდავმა პოლკმა“ გაავრცელა. ამბობდნენ, ადამიანი, რომელიც ებრძოდა „უკვდავ პოლკს“ გათავისუფლებულია და ჩვენ გავიმარჯვეთო. გაუგებარია, რას ზეიმობდნენ. მე ბრძოლა არ შემიწყვეტია. მართალია, ქვეყნის შიგნით კლანის სასამართლოს პირობებში სამართლიანობა არ აღდგა, მაგრამ ჩემი საქმე ახლა სტრასბურგშია.  

რას საქმიანობს ამჟამად თქვენი ორგანიზაცია - „მედიაომბუდსმენი“?

არც კი მჯერა, რომ 21 წელია გამოხატვის თავისუფლების დასაცავად უფლებადამცველებთან ერთად ვმუშაობ. ახლა ვცდილობ, ჩემი მძიმე წარსული გამოცდილება მედიის სამართლებრივი დახმარების კარგ რესურსებად გადაქცევაში გამოვიყენო. როგორც ყოველთვის, ახლაც ჟურნალისტებსა და ოპერატორებს ვიცავ. ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის გარეშე დემოკრატია ვერ იცოცხლებს. ვცდილობ დავეხმარო მედიას, ადამიანებამდე მრავალფეროვანი ინფორმაციის მიტანა შეძლონ. 

ჯერ ძალიან პატარა გუნდი ვართ, მე, ილონა დიასამაძე და ჯანო ჭკადუა. ჩვენ ვახერხებთ, რომ საკმაოდ ბევრ გამოწვევას გავუმკლავდეთ. სულ ახლახანს სასამართლომ წარმოებაში მიიღო ჩვენი საქმეები, სადაც ე.წ. რუსული კანონის საქმეზე მორალური ზიანის ანაზღაურებას ვითხოვთ. ასევე, ვმუშაობთ 2023 და 2024 წელს დაშავებული ჟურნალისტებისა და ოპერატორების საქმეებზე. აგრეთვე ვაკვირდებით კომუნიკაციების კომისიის მუშაობას. 

ჩვენი მთავარი საქმე ახლა არჩევნებია. გვაქვს წინასაარჩევნო ცხელი ხაზი, ჩავატარეთ ტრენინგები ჟურნალისტებისა და ოპერატორებისთვის, გავავრცელეთ დეტალური გაიდლაინი რომ ნებისმიერი გამოცდილების მედიის წარმომადგენელს ჰქონდეს განახლებული ინფორმაცია გადაღების რეგულაციებზე. არჩევნების დღეს ჟურნალისტებისა და ოპერატორებისთვის ხელმისაწვდომი იქნება საკონსულტაციო ცხელი ხაზი: 577 070 592

ზუსტად ვიცი, ამ არჩევნებით განახლდება ხელისუფლების სამი შტო და მედიაც დაიბრუნებს თავის საპატიო ადგილს ხელისუფლების დანაწილების დამკვიდრებული პრაქტიკის შესაბამისად - იქნება გავლენიანი მაკონტროლებელი მეოთხე ხელისუფლება. მე პირადად ამისთვის გავაგრძელებ მუშაობას. 

ონლაინ გამოცემა „ტაბულა“ ახალი ამბების ჟურნალისტის პოზიციაზე (სრული განაკვეთი) ვაკანსიას აცხადებს.

• გამართულად წერისა და თხრობის უნარები;
• გადაღებებზე სიარულის, აქციების და სხვადასხვა აქტივობის გაშუქების უნარები და გამოცდილება; 
• ოპერატიულად მუშაობის უნარი, მათ შორის სტრესულ პირობებში;
• იციან უცხო ენა (სავალდებულოა – ინგლისური ენა);
• იცნობენ პროფესიულ სტანდარტებსა და მედიაეთიკას.
• ამასთან ერთად, ეკონომიკური თემების მიმართ ინტერესი და მათზე წერის გამოცდილება ჩაითვლება უპირატესობად.

დაინტერესებულმა პირებმა რეზიუმე, სამოტივაციო წერილი და მის მიერ დაწერილი/გამოქვეყნებული მასალები 20 ნოემბრამდე უნდა გააგზავნონ შემდეგ მისამართზე: info@tabula.ge

როგორც „ტაბულა“ წერს, ანაზღაურება კანდიდატის სამუშაო გამოცდილებისა და უნარ-ჩვევების შესაბამისად განისაზღვრება (დამატებით ინფორმაციას ანაზღაურების შესახებ შერჩეული კანდიდატები გასაუბრების დროს მიიღებენ);