სქრინი - TV პირველი


დღეს თბილისის საქალაქო სასამართლო აფგან სადიგოვის ექსტრადიციის დასაშვებობაზე იმსჯელებს. თბილისში დაკავებული აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის საექსტრადიციო საქმის განხილვა 28 ნოემბერს, 15:00 საათზეა ჩანიშნული. საქართველოს გენერალური პროკურატურა სასამართლოსგან სადიგოვის აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში ექსტრადიციის დასაშვებად ცნობას ითხოვს. 

აფგან სადიგოვი და მისი დამცველები გენერალური პროკურატურის შუამდგომლობას არ ეთანხმებიან და სასამართლოს წინაშე ასაბუთებენ, რომ მისი აზერბაიჯანში ექსტრადიცია პოლიტიკურ და თვითნებურ დევნას ისახავს მიზნად, რაც მის ჟურნალისტურ საქმიანობასა და წლების განმავლობაში ხელისუფლების დანაშაულებისა და კორუფციული საქმიანობის კრიტიკას უკავშირდება.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ განცხადებით, დაცვის მხარე სასამართლოს წარუდგენს მტკიცებულებებს, რომლებიც ადასტურებს, რომ აზერბაიჯანში ექსტრადიციის შემთხვევაში სადიგოვი დევნას, წამებასა და არაადამიანურ მოპყრობას დაექვემდებარება. 

„აზერბაიჯანში აქტივისტების, უფლებადამცველებისა და ჟურნალისტების დევნის რეპრესიული პრაქტიკის გათვალისწინებით, აშკარაა, რომ სადიგოვი აზერბაიჯანისთვის გადაცემის შემთხვევაში თვითნებური დევნისა და ფუნდამენტური უფლებების დარღვევის მსხვერპლი გახდება.

მნიშვნელოვანია, რომ სადიგოვის აზერბაიჯანში ექსტრადიციის დაუშვებლობის შესახებ საქართველოს სახელმწიფოს ავტორიტეტული საერთაშორისო ორგანიზაციები მოუწოდებენ, მათ შორის Amnesty International და ეუთო. ისინი მიუთითებენ, რომ სადიგოვის ექსტრადიციის შემთხვევაში საქართველო დაარღვევს საერთაშორისო დონეზე აღებულ ვალდებულებებს.

აღსანიშნავია, რომ აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში სადიგოვის მიმართ მიმდინარე სისხლის სამართლის დევნა უსაფუძვლო და დაუსაბუთებელია. ამას ადასტურებს თავად აზერბაიჯანის მიერ საქართველოსთვის გაზიარებული საქმის მასალები, რომელიც სრულიად არალოგიკურ და წინააღმდეგობრივ ინფორმაციასა და მტკიცებებს ეფუძნება“.

თბილისში დაკავებული აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის ინტერესებს სწორედ „სოციალური სამართლიანობის ცენტრი“ იცავს.

აფგან სადიგოვს შსს-ის მიგრაციის დეპარტამენტმა საქართველოში პოლიტიკური თავშესაფრის მიცემაზე უარი 16 სექტემბერს უთხრა. 21 სექტემბრიდან კი, ჟურნალისტმა შიმშილობა დაიწყო და მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა როგორც მეუღლე, სევინჩ სადიგოვა ამბობს, ძალიან  მძიმეა. 

სადიგოვს საექსტრადიციო პატიმრობა კიდევ 3 თვით თბილისის საქალაქო სასამართლომ 1 ნოემბერს გაუხანგრძლივა. ის შემდგომი ექსტრადირების მიზნით 3 აგვისტოს დააკავეს. 

აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი საქართველოში 2023 წლის 24 დეკემბრიდან იმყოფება და მას საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ გაცემული დროებითი ბინადრობის მოწმობა აქვს. აფგან სადიგოვი ონლაინ მედია Azel.Tv-ის მთავარი რედაქტორია. 

ისე მოხდა, 16 დეკემბრის დილას სოლოლაკში აღმოვჩნდი. ჩემი მეგობარი მანდ ცხოვრობს და დილის ყავაზე ავუარე. ისიც ძალიან ჩართულია მიმდინარე ამბებში და სხვა თემა არცა ყოფილა. ლუსტრაციის კანონსაც შევეხეთ. მე ვთქვი, რომ საბჭოთა დროინდელი უშიშროების თანამშრომლების უმეტესობა ალბათ ცოცხლები აღარც არიან - დიდი დრო გავიდა, ხოლო ამჟამინდელი კაგებეშნიკები კონტრ-დაზვერვის კომპეტენციაა. 

საღამოს შინ ნამარშალ-დამაშვრალი მოვბრუნდი. ძალიან მომწონს, რომ საზოგადოების აქტივობამ „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ მენეჯმენტს საეთერო დრო გამოგლიჯა. საერთოდაც საზოგადოებრივი აქტივობის მჯერა: მჯერა, რომ ამ გზით მიიღწევა სასიკეთო და მდგრადი ცვლილებები. ამიტომ, ამ არხს მივუჯექი. 

თამთა სანიკიძეს სტუმრად იურისტი საბა ბრაჭველი და ფილოსოფოსი ლევან ღამბაშიძე ჰყავდა. ბრაჭველს პირადად არ ვიცნობ, ხოლო ლევანის ფეისბუკ პოსტები ძალიან მომწონს. მწყობრად, არგუმენტირებულად და ლაზათიანად აყალიბებს აზრს. ასევე მეტყველებს. რაც მთავარია, ლიბერალურ დემოკრატიაზე დაფუძნებული სახელმწიფოს შექმნა მისთვის უმაღლესი ღირებულებაა. ამჯერადაც მშვენიერი მოსასმენი გახლდათ. რამოდენიმე ძირითადი პუნქტი რომ გამოვყოთ, მან და საბა ბრაჭველმა თქვეს რომ:

1. ხელახალ არჩევნებს დემონსტრანტები ითხოვენ არა ახირებისთვის, რომ ძალაუფლება სხვა პოლიტიკურ ჯგუფს გადააბარონ, როგორც ამას ხელისუფლება გვიხატავს, არამედ იმისთვის, რომ ხელისუფლების მიერ წართმეული ძალაუფლება ხალხმა დაიბრუნოს;
2. მიმდინარე პროტესტის საფუძველია: სერიოზული ეჭვები არჩევნების სამართლიანობაზე და ტოტალური უნდობლობა სასამართლოს მიმართ. შემდეგ უკვე ამას დამატებული ხელისუფლების მხრიდან დეკლარირებული უარი ევროკავშირში გაწევრიანების პერსპექტივას და ის წამებამდე მისული ძალადობა, რაც დემონსტრანტების წინააღმდეგ იქნა გამოყენებული;
3. მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლება აცხადებს მზადყოფნას საზოგადოებასთან დიალოგზე, რეალურად ეს მხოლოდ რიტორიკაა და ის ამისთვის მზად არ არის, რადგან ამზადებს დრაკონულ კანონებს, რათა დრამატულად შეზღუდოს საქართველოში სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლება. გარდა ამისა, უწყვეტი ტყუილები, მაგალითად „ომის პარტიის“ არსებობის შესახებ, რაც შეუძლებელს ხდის დიალოგს; 
4. რეალურად არ არსებობს პოლარიზაცია საზოგადოებაში, რადგან მიმდინარე აქციებზე დგანან ის ადამიანებიც, ვინც გასულ არჩევნებში ხმა „ქართულ ოცნებას“ მისცა და საჯარო მოხელეებიც, რადგან მათთვისაც მიუღებელია იმ ტიპის სახელმწიფოს არსებობა საქართველოში, რომელსაც „ოცნება“ გვთავაზობს. და რომ მმართველი პარტიის ამომრჩეველთა დიდი უმრავლესობაც ევროკავშირში გაწევრიანების მომხრეა და რომ საზოგადოებაში არსებობს სრული კონსენსუსი არაძალადობრივი სახელმწიფოს შექმნის თაობაზე.

ვუყურებდი და ვფიქრობდი, რომ კარგია, თუ ამას უსმენს ის ხალხი, ვინც წლებია საზმაუსა და „იმედს“ უყურებს და მსგავსი არაფერი გაუგონია. ვფიქრობდი, ნეტა როგორ იღებენ ასეთი ადამიანები, რეგიონებსა თუ თბილისში, მსგავს ინფორმაციას, რამდენად მოქმედებს მათ პოზიციებზე ღამბაშიძისა და ბრაჭველის საუბარი. თანაც თამთა სანიკიძეც საკმაოდ ლოიალურად იქცეოდა: არ აწყვეტინებდა, არ აპროტესტებდა ხელისუფლების მიმართ გაკეთებულ მათ უმწვავეს შეფასებებს, რადგან პროსახელისუფლო ჟურნალისტებს ოპოზიციური სპექტრის რესპოდენტებთან დავა თავიანთ უშუალო პასუხისმგებლობად მიაჩნიათ.

ამის შემდეგ წამყვანი რესპოდენტებს დაემშვიდობა, აქციიდან ჩართვა შემოგვთავაზა და სტუდიაში ახალ სტუმარს დაგვპირდა. აქციიდან ჩართვა ერთობ ხანმოკლე აღმოჩნდა და კვლავ სტუდიაში დავბრუნდით, სადაც უკვე მამუკა არეშიძე იმყოფებოდა. არეშიძე 90-იანი წლების პირველ ნახევარში ჟურნალისტობდა. შემდეგ, თუ არ მეშლება, კონფლიქტოლოგი იყო, შემდეგ კავკასიის საკითხთა ექსპერტი. ამჟამად, როგორც ის სანიკიძემ წარგვიდგინა, უსაფრთხოების საკითხთა ექსპერტის სახელით ასპარეზობს.

რუსული პროპაგანდა - მთელ მსოფლიოს აზანზარებს ეს სიტყვათშეთანხმება. მისი მთავარი მიზანია, ფაქტების დამახინჯებით ადამიანები სწორი არჩევანისკენ მიმავალი გზიდან მოასრიალოს - ანუ, ლიბერალურ-დემოკრატიულ საფუძვლებზე დამყარებული სახელმწიფოს შექმნაში შეუშალოს ხელი. იმდენად ხშირად ისმის ეს ცნება საქართველოში, იმდენი უბედურება ბრალდება, რომ ზოგს ის უკვე რაღაც არარეალური, მითოლოგიურ-ზღაპრული ბუა ჰგონია, აი, ბალღობაში რომ გვაშინებდნენ. და ერთი რამე მართალია: ის არ არის ტყვია, რომ მოგხვდეს და მოგკლას, არ არის კუალდა - გითავაზონ და დაგაგდოს. ის სიტყვებშია, ის ბგერებშია და ის ჰაერშია. და ის ძალიან ბევრი იყო მამუკა არეშიძის იმ დღევანდელ გამოსვლაში. თუ ვინმეს გაინტერესებთ რუსული პროპაგანდის კლასიკური ნიმუში, თუ სად და როგორს ხედავს რუსეთი საქართველოს, გადაახვიეთ: საზმაუ, 16 დეკემბერი, 23:16 წუთი. უნაკლო იყო, როგორც შინაარსით, ასევე ტექნიკური შესრულებით. გამიჭირდება და მეზარება კიდეც არეშიძის მონოლოგი თავიდან ბოლომდე გავხრა, განევრცო კაცი, მაგრამ მოდით მის მთავარ პოსტულატებსა და ილეთებს მაინც თანამიმდევრულად მივყვეთ. 

კადრში შემოსული უსაფრთხოების საკითხთა ექსპერტს შევერცხლილი თავი დაუხრია და წინ დადებულ თაბახის ფურცელს დაჰყურებს. რა კარგია! კაცი სახლში მოემზადა, ჩამოწერა რაზე ესაუბროს საზოგადოებას და მომზადებული გვეახლა! მაგრამ იქვე ნაზად მისვენებული საწერი მიგვანიშნებს, რომ ის ახლახანს წერდა ამ ფურცელზე. რა შეიძლებოდა ეწერა ბატონ მამუკას სტუდიაში შემოსვლის წინ, ისე რომ უსარგებლო კალმის დატოვება, ქურთუკის ჯიბეში ჩადებაც ვერ მოასწრო? ის იწერდა, რა უპასუხოს ლევანსა და საბას, იწერდა მათი მხრიდან ხელისუფლების კრიტიკის იმ კონკრეტულ ნაწილებს, რომლებზეც ეს ორი „ახალგაზრდა“ წუთის წინ საუბრობდა და რომელზეც უსაფრთხოების საქმეთა ექსპერტმა უნდა უპასუხოს. რა საკვირველია, ეს ვარაუდია და მისტერ ჰოლმსამდე ბევრი მიკლია, მაგრამ თვალი ოხერია. ხოლო ტვინი გაწაფული. თანაც, როდესაც შენი ეთერის სამ მეოთხედს შენამდე გამოსული „ახალგაზრდებისთვის“ პასუხის გაცემას უთმობ, ნათელია რა გიწერია ფურცელზე. პანიკა აქვთ, ე მანდ ხალხს „ახალგაზრდების“ ნალაპარაკები მართლა ჭკუაში არ დაუჯდეს. სასწრაფოდ უნდა ვუპასუხოთ.

წინა აბზაცში სიტყვა ახალგაზრდები სამჯერ ჩავსვი ბრჭყალებში. ასე იხსენიებდა უსაფრთხოების საქმეთა ექსპერტი ლევან ღამბაშიძესა და საბა ბრაჭველს. ეჰ, აბა სჯობს რამე ახალგაზრდობას? ტესტოსტერონის ოკეანეები, სიგიჟეები, რისკები, თავქარიანობა. ლევან ღამბაშიძე 41 წლის არის, ხოლო საბა ბრაჭველი 31. ვისთვის როგორ ეხლა. ორმოცს გადაცილებულ უცნობ ადამიანს „ახალგაზრდა“ უძახო, პირადად მე თავაზიანი არ მგონია. ამ პატარა ეთიკურ-ტუტუცურ გადაცდომას როგორ არ ვაპატიებდით ღვაწლმოსილ ექსპერტს, მაგრამ ამ კონტექტსტში სიტყვა „ახალგაზრდას“ ასაკობრივი დატვირთვა სულაც არ ჰქონია. ის გამოუცდელზე, დაუფიქრებელზე, მოუმწიფებელზე მიგვანიშნებდა. წარმოიდგინეთ, რომელი უფრო სოლიდურად ჟღერს „ბატონი ლევანი“ (ან თუნდაც ლევან ღამბაშიძე) თუ „ახალგაზრდა“?  მაგრამ მათი სახელები დამახსოვრებადაც არ ღირს, ისინი გზააბნეული, უწიფარი ახალგაზრდები არიან. ამ მცირე საკომუნიკაციო ხრიკს გაქნილი ადამიანები თავისით სწავლობენ ან სპეციალურ დაწესებულებებში ასწავლიან. ყველა შემთხვევაში ეს არის ერთი შეხედვით ძალზე უწყინარი (აბა, რა არის ცუდი ახალგაზრდობაში???), მაგრამ საკმაოდ მზაკვარი ილეთი დაამცრო ოპონენტი. უხ შე ბებერო ძუკნა.

ისე არ გამოგვივიდეს ბატონი მამუკას ნააზრევი გვერდზე მოგვრჩეს. პირველი, რაც მან გვამცნო იყო, რომ კატეგორიულად არ ეთანხმება „ახალგაზრდა კაცის“  (ღამბაშიძე) აზრს, რომ საზოგადოებაში არ არის პოლარიზაცია. არეშიძეს არგუმენტი არ მოუყვანია, მაგრამ პირდაპირ გაავლო პარალელი 91 წლის დეკემბრის მოვლენებთან, როდესაც ერთმანეთის პირისპირ კბილებამდე შეიარაღებული ორი მხარე იდგა და რაც ხელისუფლების დამხობითა და შემდგომი სამოქალაქო ომით დასრულდა. სად აქვთ ახლა დემონსტრანტებს იარაღი? სად არის მსგავსება? მაგრამ ეს ამბავი უახლეს ისტორიაში შემზარავია და უბრალოდ მისი ხსენებაც კი შიშის ზარს ჰგვრის მსმენელს, რაც ასეთი ექსპერტების ამოცანაა: ნუ იქნება ნურაფერი, იყვნენ ესენი ხელისუფლებაში, ოღონდ სისხლი არ დაიღვაროს. ვინ დაღვრის სისხლს თუ არა ხელისუფლება? იარაღი განსხვავებით 1991 წლისგან მხოლოდ მათ აქვთ.

შემდეგ ბატონმა მამუკამ, როგორც ჭეშმარიტ ქოცს ეკადრება, დაგმო ორმხრივი ძალადობა. ანუ, ერთი მხრივ დემონსტრანტების საწამებლად მოწყობილი ავტომობილები, ტიტუშკები, ნაგვემი, დასახიჩრებული ხალხი და მეორე მხრივ არც ერთი სერიოზულად დაზიანებული პოლიციელი, არც ერთი ჩამტვრეული ვიტრინა ან დაზიანებული ავტომობილი და ექსპერტი მაინც ორმხრივ ძალადობაზე საუბრობს.

შემდეგ პატარა ექსკურსი გეოგრაფიაში, რომ თურმე სირია ახლოა და 28 ნოემბერს კობახიძის განცხადებას წინ უძღვოდა სირიაში მოვლენები 27 ნოემბერს. მთავარი საფრთხეებიდან ყურადღების გადატანის უსუსური მცდელობა: რომ ვითომ სირიიდან ჰიპოტეტურად მომდინარე საფრთხე რამეს ცვლის ჩვენ საგარეო პოლიტიკაში. თუ მაინცა და მაინც, როდის უფრო გაიქაჩება სირია შენზე ევროკავშირის წევრი რომ ხარ თუ რომ არ ხარ? შე ნაძირალა.

შემდეგ კლასიკური ბოდვა იმაზე, რომ აქ მიმდინარე მოვლენები ამ რეგიონში გიგანტების დაჯახების შედეგია, ოღონდ ეს ისე, მშრალად და იმის დაყოლებით, რომ ვისაც ფიქრი უყვარს, თვითონ გამოიტანოს დასკვნა. ანუ არაფერი. წყალი. ხალხის ბნელეთში შეყვანა, ვითომ დიდ პოლიტიკასა და კონსპირაციებზე საუბრით. ვციტირებ: „ჩვენ ხომ ვიცით, რომ შუა დერეფნის პროექტი არსებობს. ეს შუა დერეფნის პროექტი არის აღმოსავლეთიდან დასავლეთისკენ მიმავალი სავაჭრო გზა. ასევე, არსებობს ჩრდილოეთდან სამხრეთისკენ მიმავალი სავაჭრო გზა. სამხრეთ კავკასიის სივრცეში ეს ორი გზა ერთმანეთს კვეთს და რატომ არ უნდა უნდოდეს მსხვილ პოლიტიკურ მოთამაშეს (ამჯერად მხოლობითში) აქაურობის კონტროლი? და ამ კონტროლის გამოა სერიოზული პოლიტიკური ბრძოლა ამ პატარა სივრცეში“. ძნელია ამ ვითომ დიდი ჭკვიანური იდიოტიზმის ადამიანურ ენაზე მოთარგმნა, მაგრამ ვცადოთ: აქაურობას ეხლა რუსეთი აკონტროლებს და რატომ უნდა მივცეთ სხვა „მსხვილ პოლიტიკურ მოთამაშეს“? Ничего не скажешь. Эксперт! სინამდვილეში ამ კონსპირაციული ბოდვის მიზანია, მაყურებელს ჩააგონოს, რომ „მსხვილ პოლიტიკურ მოთამაშეს“ (დასავლეთს) ჩვენი კონტროლი სურს და შეიქმნას ილუზორული ბრძოლის ველი, სადაც ჩვენ ამ კონტროლს შევეწინააღმდეგებით, ხოლო ვინც მართლა გვაკონტროლებს და დამონებას ცდილობს, ის გვერდზე რჩება და მშვიდად აგრძელებს თავის საქმეს.

გზები ბევრგან გადის. ნაკლებად სტრატეგიულიც და უფრო სტრატეგიულიც. დასავლურ სამყაროში ისწავლეს მათგან სარგებლის მიღება ისე, რომ ნაწყენი არავინ რჩება და ურთიერთობები ცივილურ ფორმებს არ სცილდება. მაგიტომ გვინდა იქ და არა რუსეთთან, სადაც ასეთი საკითხები კალაშნიკოვებით წყდება. 

შემდეგი გახლდათ არეშიძის ექსპერტული აზრი იმასთან დაკავშირებით, რომ პრემიერის 28 ნოემბერის განცხადება არ ნიშნავს ევროპისკენ სვლის შეწყვეტას. გაოცებულმა სანიკიძემ არგუმენტები მოიკითხა. არეშიძე სკამში შესწორდა და „აი, თუნდაც ის, რომ ევროპელების მოქმედება ხშირ შემთხვევაში იძულებით ფორმას ატარებდა“. გაიგეთ ხომ? მიხვდით? სად იყო ნეტა ეს არგუმენტი აქამდე! რა გვინდოდა ყინვიან ქუჩებში? რას ვასკდებოდით რობოკოპებს! დამშვიდდით! ევროპისკენ მივდივართ!

აქ ეტყობა თვითონ მიხვდა, რომ საქმე შეჭირდა და მომდევნო წინადადებაშივე გაჰკიცხა ახალგაზრდა ღამბაშიძე ომის პარტიის არსებობის არდაჯერების გამო. და მეტი დამაჯერებლობისთვის „დიფ სთეითის“ (deep state) ცნებაზე საუბარს შეუდგა, რომელსაც თურმე ჯერ კიდევ პრეზიდენტი ეიზენჰაუერი ახსენებდა. სინამდვილეში „დიფ სთეითი“ და ქოცების „გლობალური ომის პარტია“ სრულიად განსხვავებული რამ არის. მაგრამ ექსპერტი ნეიმდროფინგით (არც თუ ნაცნობი ცნებების და გვარების არასაჭირო დროს გამოყენება) ცდილობს, თავისი ექსპერტული მნიშვნელობის გაზრდას მაყურებლის თვალში, რომ აი, მან რაღაცეები იცის.

აბა, ისე როგორ დაასრულებდა ექსპერტი, დასავლეთის მხრიდან ჩვენი ომში ჩათრევის მცდელობაზე რომ არ ესაუბრა. რაღაც კონფერენციაზე, ვიღაც დასავლელმა კოლეგებმა, რაღაც კითხვები დასვეს. გვარებს ვერ იტყვის! უხ ბოდიში! იმოდენა რანგის, ისეთი წარმომადგენლობით და საიდუმლო ღონისძიებას ესწრებოდა ეს პატივცემული გვამი, რომ გვარებს ვერ გვეტყვის. არა და დღეს ყველაფერი ტვიტერზეა, ბოდიში, იქსზე, არაფერია დამალული ვინ, სად, რა თქვა. 

საკმარისია. აღარ მინდა ამის სმენა. 

გულწრფელად? არა მჯერა, მამუკა არეშიძე რუსეთის სპეცსამსახურებს წარმოადგენდეს. მაგრამ ის გაჭყეპილია მათი ინფორმაციით, მსოფლიოს მათი პრიზმიდან ხედავს, მათ ყაიდაზე გველაპარაკება. და ეხლა სხვებს ჭყიპავს ამ ნაგვით. უკიდურესად იაფფასიანი ილეთებით შექმნილი პლატფორმიდან პროქოცური ტყუილებით ჭყიპავს. აი, იმ ხალხს, ვინც ბრაჭველსა და ღამბაშიძეს შესაძლოა, პირველად უსმინა და რაღაც შანსი გაუჩნდა ქვეყანა სხვანაირად დაინახოს. 

ლუსტრაციის კანონი კი ნამდვილად გვჭირდება. რომ ვიცოდეთ, ვინ გველაპარაკება. მართალი იყავი შენ, კოტე. ასე ქვია იმ მეგობარს, რომელთანაც იმ დილით ყავას გეახელით. 

P.S. დღეს, 20 დეკემბერს, ირაკლი კობახიძემ დიდი ხნის შემდეგ პირველად ახსენა „დიფ სთეითი“. ექპერტი (მამუკა არეშიძე) ეგეთი უნდა იყოს, პრემიერს პასებს აძლევდეს! 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“ საარჩევნო პროცესებისა და საარჩევნო სუბიექტების მედიაგაშუქების ანგარიშები გამოაქვეყნა. კვლევა ევროკავშირის მხარდაჭერით, პროექტის „თავისუფალი და სამართლიანი საარჩევნო პროცესების ხელშეწყობა საქართველოში“ ფარგლებში ჩატარდა, რომელსაც „სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება“ (ISFED) უძღვება. 

ქარტია 2024 წლის 27 აგვისტოდან 26 ოქტომბრის ჩათვლით პერიოდში, თვისებრივი კვლევის ფარგლებში, გაშუქების პროფესიულ სტანდარტებთან შესაბამისობის დასადგენად, 18 მედიასაშუალების (10 ტელეარხი: „პირველი არხი“, „აჭარის ტელევიზია“, „მთავარი არხი“, „ტვ პირველი“, „ფორმულა“, „კავკასია“, „პალიტრანიუსი“, „რუსთავი2“, „იმედი“, „პოსტვ“ და 8 ონლაინ მედია: interpressnews.ge, netgazeti.ge, news.on.ge, primetime.ge, publika.ge, radiotavisupleba.ge, sputnik-georgia.com და tabula.ge) კონტენტს დააკვირდა. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხის“ ახალი ამბებისა და ტოქშოუების მონიტორინგის შედეგები:

„პირველი არხის“ ახალი ამბების მონიტორინგის შედეგები:

საკვლევ პერიოდში მონიტორები „პირველი არხის“ მთავარ საინფორმაციო გამოშვებას - „მოამბე 21 საათზე“ აკვირდებოდნენ, სადაც  წინასაარჩევნოდ ყველაზე მეტი დრო (20%) „ქართულ ოცნებას“ დაეთმო.  

მონიტორინგის შედეგებით დადგინდა, რომ „პირველი  არხი“ მიმდინარე საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ამბების გაშუქებისას წინასააჩევნო პერიოდში ხელისუფლების მიმართ  მიკერძოებულ სარედაქციო პოლიტიკას ატარებდა. ხოლო, ახალი ამბების გაშუქებისას „მოამბეში“ გარდა მიკერძოებისა, ასევე იგრძნობოდა ანტიდასავლური განწყობებიც, რაც „ქართული ოცნების“ განცხადებებს ეხმიანებოდა. 

„“მოამბემ”  მმართველ პოლიტიკურ გუნდს, ანტიდასავლური მოსაზრების გასავრცელებლად, ასევე, ჰომოფობიური და კონსპირაციული თეორიების ტირაჟირებისათვის კომფორტული, ხელსაყრელი გარემო შეუქმნა“. 

ანგარიშის თანახმად, „პირველ არხს“ წინასაარჩევნო  პერიოდში თითქმის არ ჰქონია ხელისუფლების რომელიმე შტოს მამხილებელი მწვავე, ექსკლუზიური მასალა და  არხის ჟურნალისტებს არ გამოუვლენიათ კორუფციისა და ადამიანის უფლებების შემლახავი ფაქტები. ასევე, მიუხედავად იმისა, რომ „მოამბის” ეთერში აქტიურად  შუქდებოდა მწვავე პოლიტიკურ ამბები, რა დროსაც  რედაქცია დროს უთმობდა ამბავში ჩართულ ყველა მხარეს, საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვან მოვლენებს ის ხშირად ფორმალური ბალანსის დაცვით აშუქებდა. 

„მმართველი პოლიტიკური ძალისა და ხელისუფლების ზეგავლენა ჩანდა ფაქტებისა და კომენტარების მოწოდების რიგითობაში. „მოამბის“ სიუჟეტებში საბოლოო, დასკვნითი სიტყვა სწორედ მმართველი გუნდის წარმომადგენლებს ეკუთვნოდათ. ხელისუფლების მიმართ გამოთქმული კრიტიკული მოსაზრება ყოველთვის ბათილდებოდა ამ ხელისუფლების წარმომადგენლების, როგორც წესი, უფრო ხანგრძლივი კონტრარგუმენტებით“.

მონიტორინგის შედეგების თანახმად, არჩევნების წინ ,,მოამბეში“ მმართველი პოლიტიკური ძალიდან ყველაზე ხშირად პრემიერმინისტრი ირაკლი კობახიძე ჩანდა, რომელიც ეთერში ხანგრძლივად საუბრობდა ისეთ პოზიტიურ თემებზე, როგორებიცაა, მაგალითად, ტყიბულში ჩატარებული სარესტავრაციო და ინფრასტრუქტურული სამუშაოები და  მესამე კვარტალში ინვესტიციების 10%-იანი ზრდა. 

კვლევაში აღნიშნულია, რომ „მოამბე“ რუბრიკაში „არჩევნები 2024“ მაყურებელს სთავაზობდა საარჩევნო სუბიექტების წინასაარჩევნო აქტივობების მოკლე ქრონომეტრაჟიან, მშრალ და დაიჯესტურ გაშუქებას. ეს ფორმატი კი, ამომრჩევლის ამომწურავ ინფორმირებას ვერ უზრუნველყოფდა.

მონიტორინგის შედეგების თანახმად, „პირველი არხი“ ზოგჯერ, მმართველი გუნდისთვის კრიტიკულ მომენტში, ხელისუფლებისადმი მიკერძოებას ავლენდა და ეთიკურ სტანდარტებს არღვევდა. ამის მაგალითად მოყვანილია 17 სექტემბერს, „მოამბეში“ მე-14 წუთზე გასული სიუჟეტი - ,,აშშ-ის სახელმწიფო და სახაზინო დეპარტამენტის სანქციები“, სადაც ჟურნალისტმა მანიპულაციური ტექსტების  და კადრების გამოყენებით, სანქციები, ხელისუფლების რიტორიკის მსგავსად, არჩევნებში გარე ძალების ჩარევის მცდელობად წამოაჩინა.  

 „“26 ოქტომბრის გადამწყვეტ არჩევნებამდე 39 დღით ადრე ბაიდენის ადმინისტრაცია საქართველოს ხელისუფლებასთან ურთიერთობებს კიდევ უფრო ძაბავს. აშშ სტრატეგიული პარტნიორის წინააღმდეგ ისევ სანქციების ენით ლაპარაკობს. ოთხი სანქცირებული მოქალაქიდან ორი შინაგან საქმეთა სამინისტროს მაღალჩინოსანია. როგორც სახაზინო დეპარტამენტის მედიარელიზში ვკითხულობთ, აშშ-ს განსაკუთრებულ დავალებათა დეპარტამენტის მუშაობის სტილი არ მოეწონა… “, – აუწყა მაყურებელს ჟურნალისტმა.  თუმცა, ,,მოამბის“ ჟურნალისტს არ უხსენებია,  რომ აშშ-ის ფინანსთა სამინისტროს განცხადების თანახმად, შინაგან საქმეთა სამინისტროს სპეციალური დავალებათა დეპარტამენტის უფროსი, ზვიად ხარაზიშვილი და მისი მოადგილე, მილერი ლაგაზაური, „მშვიდობიანი დემონსტრანტებისა და პოლიტიკური ოპონენტების სასტიკ დარბევასთან არიან კავშირში“.  თითქმის 10-წუთიან სიუჟეტში ერთხელაც არ გაჟღერებულა აშშ-ის მხარის არგუმენტები, რომ ,,აშშ-ის ფინანსთა სამინისტრომ სანქციები დაუწესა იმ პირებს, რომლებიც ძირს უთხრიან ფუნდამენტურ თავისუფლებებს, მათ შორის გამოხატვის თავისუფლებებს საქართველოში.“ უფრო მეტიც, ჟურნალისტის ტექსტი, რომელიც მმართველი გუნდის ანტიდასავლურ განწყობებს გადმოსცემდა, გადაფარული იყო არა თბილისის საპროტესტო აქციის დარბევის კადრებით, არამედ  ნაჩვენები იყო ევროპაში გაურკვეველი აქციის დაშლის მძიმე კადრები. ,,აშშ-ის სახაზინო დეპარტამენტის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, რომ, შესაძლოა, საქართველოში რევოლუციური სცენარის ხელშემწყობი ერთ-ერთი ფაქტორი გახდეს, არც საქართველოს პარლამენტში გამორიცხეს. მმართველი გუნდი შეერთებული შტატების ორმაგ სტანდარტზე საუბრობს. ერთი მხრივ, ბაიდენის ადმინისტრაციის ყურადღების მიღმა ევროპულ ქვეყნებში და თავად ამერიკაში საპროტესტო აქციების დარბევის მსგავსი კადრები რჩება. ქართველ სამართალდამცავებს კი გაცილებით მსუბუქი რეაგირებისთვის სანქციებს უწესებს. აშშ-ის ეს მიდგომა ,,ქართული ოცნებისთვის” იმ ოპოზიციის მაშველი რგოლია, რომლის შანსები 26 ოქტომბრის არჩევნებზე მინიმუმამდეა შემცირებული„“.

როგორც დოკუმენტში ვკითხულობთ, „მოამბემ“ ასევე მიკერძოებულად გააშუქა რუსული კანონის განხილვა საკონსტიტუციო სასამართლოში. „მაგალითად, 10-წუთიანი სიუჟეტიდან ,,საკონსტიტუციო სარჩელის განხილვა“ დრო თითქმის სრულად მხოლოდ მოპასუხე მხარის არგუმენტებს დაეთმო“. ასევე, მიკერძოებული იყო საკონსტიტუციო სასამართლოზე ენათმეცნიერი მარინე ბერიძის ჩვენების შესახებ სიუჟეტიც (26:15 ), „სადაც სიტყვა არ თქმულა უშუალოდ მარინე ბერიძის კვლევის მიგნებების შესახებ,   რის გამოც იგი სასამართლოზე დაიკითხა, და იმაზე, რომ მისი კვლევით, სიტყვათა შეთანხმება ,,უცხო ქვეყნის გავლენის აგენტი” ნეგატიურ კონოტაციას ატარებს. სამაგიეროდ, დეტალურად და მანიპულაციურად გაშუქდა ენათმეცნიერის საკუთარი სოციალური ქსელით გადაზიარებული პოსტი (,,შემდეგი სადგური ნაღალატევი”)“.

კვლევის თანახმად, „მოამბის“ რედაქციამ  ანტიდასავლური ნარატივების კონტექსტში გააშუქა „ოჯახური ღირებულებების და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ საქართველოს კანონის“ მიღების პროცესიც. 

„სიუჟეტებში, რომელიც ამ თემას დაეთმო, კანონპროექტის ინიციატორის და ,,ქართული ოცნების” დეპუტატების დისკრიმინაციული და ჰომოფობიური კომენატრების საპირწონედ, ჩაწერილი იყვნენ ოპოზიციური დეპუტატები. აღნიშნული კომენტარები მხოლოდ ფორმალური ბალანსის დაცვას ემსახურებოდა და ეთერში გაჟღერებული დისკრიმინაციული გზავნილების საპირწონეს არ წარმოადგენდა. ამ თემის ირგვლივ ,,მოამბეს” მაყურებლისთვის არ შეუთავაზებია ექსპერტების, უფლებათა დამცველების პოზიცია, და, ასევე, არ განხილულა, თუ როგორ აშორებს მსგავსი ჰომოფობიური კანონი საქართველოს ევროინტეგრაციისგან. და ბოლოს, ,,მოამბის” ჟურნალისტი არ მოერიდა საკუთარი პოზიციის დაფიქსირებას სიუჟეტის შემაჯამებელ ტექსტში: „ფსევდოლიბერალური პროპაგანდის წინააღმდეგ საკანონმდებლო პაკეტს პარლამენტი საშემოდგომო სესიის ფარგლებში მეორე და მესამე მოსმენით სექტემბერში დაამტკიცებს„“.

მონიტორინგის შედეგების თანახმად, „მოამბემ“ ხანგრძლივი დრო დაუთმო ირაკლი კობახიძის მიერ წამოჭრილ ისეთ „დაუსაბუთებელ თემას“, როგორიცაა 2024 წლის 26 ოქტომბრის არჩევნებზე პროვოკაციის რისკები და ის, რომ თავდასხმის ობიექტები ოპოზიციური პარტიის ლიდერები შეიძლება გახდნენ. ხოლო, 21 ოქტომბერს, იგივე თემა, ,,არჩევნები და პროვოკაციის რისკები - მდინარაძის განცხადება“, ,,მოამბემ“ დაუბალანსებლად გააშუქა, სადაც უმრავლესობის ლიდერის ბრიფინგიდან ამონარიდის გარდა სხვა კომენტარი არ მოხვედრილა.    

ასევე, დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ მონიტორინგის პერიოდში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში, არჩევნების დღის მოახლოებასთან ერთად შეინიშნებოდა ოპოზიციის დისკრედიტაციის მცდელობა და მათ დესტრუქციულ ძალად წარმოადგენდნენ. 

„ამის ნიმუშია სიუჟეტი: ,,ოპოზიციის საარჩევნო და პოსტსაარჩევნო გეგმები“ [15:29], რომელიც 3 ოქტომბერს გავიდა ეთერში. „რას გულისხმობს ზურაბ ჯაფარიძე ნებისმიერი ფორმით ბრძოლაში, ბუნდოვანია, თუმცა ცალკეული ოპოზიციონერების განწყობაც იდენტურია. ბრძოლა ჯერ არ ჩატარებული არჩევნების შედეგების გაყალბების წინააღმდეგ და ბრძოლა ჯერ არ მიღებული ხმების დასაცავად. შემდეგ - ხელისუფლების დამხობა. ოპოზიციის ნაწილი ცდილობს, კოლეგების მოლოდინები მოსახლეობის განწყობებს დაუკავშიროს, რომ „ქართული ოცნების“ გამარჯვების შემთხვევაში მოქალაქეთა პროტესტი გარდაუვალი იქნება,“ – განაცხადა  ჟურნალისტმა“.

კვლევის თანახმად, ოპოზიციის კრიტიკის ფონზე იზრდებოდა მმართველი გუნდის პოზიტიური გაშუქების შემთხვევებიც. „ხელისუფლების პოზიტიურად წარმოჩენისთვის გამოიყენა ,,მოამბემ” 16 ოქტომბერს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალი შენობის გახსნისადმი მიძღვნილი ღონისძიებაც. სიუჟეტში ჟურნალისტის ტექსტის პარალელურად გადიოდა „ქართული ოცნების” ლიდერების კადრები, რომლებიც ღონისძიებას დაესწრნენ, შემდგომ კი ირაკლი კობახიძის, კახა კალაძის და შალვა  პაპუაშვილის კომენტარები შემოგვთავაზეს. კალაძემ ტრიბუნა საარჩევნო კამპანიისთვის გამოიყენა, ისაუბრა რა მშვიდობის მნიშვნელობაზე, რაც ,,ქართული ოცნების” საარჩევნო კამპანიის მთავარი ლაიტმოტივია“.

მონიტორინგის შედეგებით გამოიკვეთა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი ხშირად ავრცელებდა არასამთავრობო ორგანიზაციების წინააღმდეგ მმართველი პარტიის ნარატივებს. ამის მაგალითად მოყვანილია „მოამბეში“ 11 სექტემბერს გასული სიუჟეტი, „სადამკვირვებლო ორგანიზაციების საარჩევნო მისია“, სადაც მთავარი აქცენტი „არა სადამკვირვებლო ორგანიზაციების შესახებ ინფორმაციის მიწოდებაზე, არამედ მათ მიმართ უნდობლობის გაჩენაზე უფრო იყო, რასაც ბოლო თვეების განმავლობაში ცდილობდა ხელისუფლება“. 

ანგარიშის თანახმად, მსგავსი ნარატივის მატარებელი იყო „მოამბის“ სხვა სიუჟეტებიც.

„პირველი არხის“ ტოქშოუების მონიტორინგის შედეგები:

საანგარიშო პერიოდში მონიტორები საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში სამ გადაცემას: „არჩევნები 2024 მაკა ცინცაძესთან ერთად“; „არჩევნები 2024“ (წამყვანი გიორგი გვიმრაძე) და  „დებატები“ (წამყვანი გიორგი გვიმრაძე) აკვირდებოდნენ.

„არჩევნები 2024 მაკა ცინცაძესთან ერთად“

„არჩევნები 2024 მაკა ცინცაძესთან ერთად“ საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში 8 ოქტომბრიდან 24 ოქტომბრის ჩათვლით გადიოდა. ამ პერიოდში ეთერში გავიდა 9 გადაცემა, სადაც 17 პოლიტიკური სუბიექტის წარმომადგენელი ჰყავდათ სტუმრად.

კვლევის თანახმად, როგორც წამყვანმა გადაცემის დაწყებისთანავე განმარტა, როგორც კვალიფიციური, ისე არაკვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტების წარმომადგენლებს ეთერში რიგითობის მიხედვით იწვევდნენ. „საკუთარ პროგრამასა და პრიორიტეტებზე სასაუბროდ თითოეულ სტუმარს 15 წუთი ჰქონდა გამოყოფილი, რაც ყოველთვის დაცული იყო“. 

დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ წამყვანი (მაკა ცინცაძ) სტუმრებს უსვამდა შაბლონურ კითხვებს პარტიების საარჩევნო პროგრამებთან დაკავშირებით და უმრავლეს შემთხვევაში, არ იყო კრიტიკული. 

„კერძოდ, ის სტუმრებს ეკითხებოდა, თუ როგორ აპირებდნენ კონკრეტული დაპირებების შესრულებას, თუმცა მათი პასუხების გაანალიზებას, შემხვედრი კითხვების დასმას და მაყურებლამდე ამ მხრივ დაბალანსებული, ამომწურავი ინფორმაციის მიტანას იშვიათად ცდილობდა“. 

როგორც მონიტორინგის შედეგებიდან ხდება ცნობილი, გამონაკლისია 11 ოქტომბრის გადაცემა, სადაც ოპოზიციური გაერთიანება „ძლიერი საქართველო – ლელო ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის“ წარმომადგენლის, საბა ბუაძისთვის გამოყოფილი 15-წუთიანი საეთერო დრო თითქმის სრულად პენსიების 1000 ლარამდე ზრდის დაპირებაზე საუბარს დაეთმო.

„წამყვანი კონკრეტულ დაპირებაზე იყო ფოკუსირებული და დამატებით კრიტიკულ შეკითხვებს სვამდა. სხვა შემთხვევებში წამყვანი არ ცდილობდა სიღრმისეულ დისკუსიას, კითხვაზე პასუხის მოსმენის შემდეგ კი სხვა თემაზე გადაჰქონდა საუბარი“.

ანგარიშის მიხედვით, მიუხედავად იმისა, რომ ტოქშოუში არჩევნებში მონაწილე ყველა პარტია იყო მიწვეული,  გადაცემის წამყვანის პასიურმა როლმა და დისკუსიის ნაკლებობამ, მაყურებელს არ მისცა საშუალება, პოლიტიკური პარტიების საარჩევნო პროგრამები კრიტიკულად გაეანალიზებინა. 

„აღნიშნული განსაკუთრებით ეხება სახელისუფლებო პარტიის, „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლის, არჩილ თალაკვაძის ეთერში სტუმრობას. გადაცემის წამყვანის კითხვები იმგვარად იყო ფორმულირებული, რომ კითხვა, ფაქტობრივად, მოიცავდა პასუხსაც და ჟურნალისტის დამოკიდებულებასაც. კითხვის ფორმამ სტუმარს მისცა საშუალება, ესაუბრა მმართველი ძალის პოზიტიურ დღის წესრიგზე და არა კონკრეტულ პრობლემებზე, რომლებიც, შეიძლება, მოსახლეობას აწუხებდეს. მაგალითად, წამყვანმა მაკა ცინცაძემ არჩილ თალაკვაძეს კითხვა დაუსვა მსგავსი ფორმულირებით:

„ბატონო არჩილ, იმის გათვალისწინებით, რომ სოციალური ფონის გაუმჯობესება ქვეყანაში, ცხადია, რომ პირდაპირ არის კავშირში ეკონომიკური მაჩვენებლების გაუმჯობესებასთან და, ზოგადად, ეკონომიკური პოლიტიკის გამართულობასთან, მათ შორის, ინფრასტრუქტურულ პროექტებთან, რაც გაქვთ დაგეგმილი და საკმაოდ ამბიციური გეგმები არის ამ მიმართულებით, უფრო მეტი რომ გააცნოთ ჩვენს მაყურებელს„“.

როგორც დოკუმენტშია ვკითხულობთ, ჟურნალისტის მიკერძოება „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლის მიმართ გამოიკვეთა ევროინტეგრაციის თემაზე საუბრის დროსაც. კერძოდ, მაკა ცინცაძემ ისე წარმოაჩინა, თითქოს „ქართული ოცნების“ საგარეო კურსთან დაკავშირებით კითხვები მხოლოდ ოპოზიციას ჰქონდა. 

„არც კითხვის დასმისა და არც პასუხის მიღების შემდეგ წამყვანს არ უხსენებია, რომ თავად ევროკავშირის ქვეყნების ლიდერები და წარმომადგენლები საუბრობდნენ საქართველოს საგარეო კურსის ცვლილებასა და ევროინტეგრაციის პროცესის შეჩერებაზე „ქართული ოცნების“ ანტიდემოკრატიული პოლიტიკის გამო. მაკა ცინცაძის კითხვა შემდეგნაირად იყო ფორმულირებული:

„საგარეო კურსი, ეს არის ერთ-ერთი საკითხი, რომელიც საკმაოდ ხშირად ხდება თქვენი მისამართით ოპოზიციის მხრიდან კრიტიკის საფუძველი და ეროვნულ ამოცანად დაასახელეთ აშშ-სთან და ევროკავშირთან ურთიერთობების გადატვირთვა, უფრო მეტი რომ გვითხრათ ამასთან დაკავშირებით“.

პასუხად არჩილ თალაკვაძემ ისაუბრა, მისი აზრით, ოპოზიციის უსაფუძვლო ბრალდებებზე ქვეყნის საგარეო კურსის ცვლილებასთან დაკავშირებით. წამყვანს არც უცდია მისთვის საპასუხო კითხვის დასმა და მისი, როგორც წამყვანის, როლი, შემოისაზღვრა მხოლოდ იმით, რომ გადაცემის სტუმარს საეთერო დროის ამოწურვა შეახსენა“. 

 „არჩევნები 2024“  

მონიტორინგის შედეგების მიხედვით, გიორგი გვიმრაძის გადაცემა „არჩევნები 2024“ საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში პირველად არჩევნებამდე 9 დღით ადრე გავიდა. მანამდე გვიმრაძეს მიჰყავდა გადაცემა „ყველა შეკითხვა ცესკოს“, რომლის ძირითადი სტუმარი ცესკოს თავმჯდომარე, გიორგი კალანდარიშვილი იყო და რომელშიც არჩევნებთან დაკავშირებულ ტექნიკურ საკითხებს განიხილავდნენ. რაც შეეხება „არჩევნები 2024“-ს, გადაცემა ეთერში ორჯერ - 17 ოქტომბერს და 22 ოქტომბერს გავიდა.

„პირველ შემთხვევაში სტუმრად სახალხო დამცველი, ლევან იოსელიანი, იყო მიწვეული, მეორე შემთხვევაში კი კომუნიკაციების კომისიის წევრი, ივანე მახარაძე. წამყვანი მათ უსვამდა შეკითხვებს იმის თაობაზე, თუ როგორაა მათი მანდატის ქვეშ ესა თუ ის საკითხი კანონმდებლობით განსაზღვრული და რა ხდება წინასაარჩევნო პერიოდში აღნიშნული მიმართულებით“.

„დებატები“

კვლევის თანახმად, პოლიტიკური დებატები, რომლის გამართვასაც საზოგადოებრივ მაუწყებელს კანონმდებლობა ავალდებულებს, „პირველი არხის“ ეთერში ერთხელ, 21 ოქტომბერს გადაიცა და მასში მხოლოდ ოთხი პოლიტიკური სუბიექტი მონაწილეობდა:

•  „საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი“ – გოჩა თევდორაძე
•  „ევროპელი დემოკრატები“ – ნიკოლოზ ვაშაკიძე
•  „გირჩი“ – ალექსანდრე რაქვიაშვილი
•  „ქართული ოცნება – დემოკრატიული საქართველო“ – გივი მიქანაძე

„როგორც გადაცემის წამყვანმა გიორგი გვიმრაძემ აღნიშნა, კანონის მოთხოვნის მიხედვით, მათ გადაცემაში მონაწილეობა კვალიფიციურ საარჩევნო სუბიექტებს შესთავაზეს, ასეთი კი 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის ექვსი იყო, რომელთაგან ორმა —  „კოალიცია ცვლილებისთვის – გვარამია, მელია, გირჩი, დროა“ და „ერთიანობა – ნაციონალური მოძრაობა“ — დებატებში მონაწილეობაზე უარი განაცხადა“. 

დოკუმენტის თანახმად, დებატები წინასწარ მკაცრად განსაზღვრული წესით წარიმართა. თითოეულ მონაწილეს ჰქონდა თანაბარი დრო: ამომრჩევლისთვის მისამართად, წამყვანის კითხვებზე პასუხის გასაცემად, ოპონენტისთვის კითხვის დასასმელად და პასუხის გასაცემად. ასევე, გადაცემის მონაწილეები თანაბარ პირობებში იყვნენ და არ ყოფილა მიკერძოება რომელიმე პარტიის მიმართ. 

მონიტორინგის შედეგების მიხედვით, დებატებში შეზღუდული იყო წამყვანის როლი. ის შემოიფარგლებოდა მხოლოდ თავდაპირველი კითხვის დასმით და არ სვამდა დამაზუსტებელ შეკითხვებს, რაც არ იძლეოდა პოლიტიკური პარტიების პროგრამებზე სიღრმისეულად მსჯელობისა და მათი განხილვის საშუალებას. 

„მაგალითად, „ევროპელი დემოკრატების“ წარმომადგენელმა „ქართული ოცნების“ წარმომადგენელს, გივი მიქანაძეს ჰკითხა, ეთანხმებოდა თუ არა მმართველი პარტიის წარმომადგენელთა შეფასებებს 20 ოქტომბერს, თბილისში გამართული აქციის შესახებ, რომლის მიხედვითაც, ეს იყო „გეი პრაიდი და ლგბტ კატეგორიის აქცია“. აღნიშნულ შეკითხვაზე მიქანაძემ უპასუხა, რომ აქცია „ნაციონალური მოძრაობისა“ და „თბილისი პრაიდის“ ორგანიზებული იყო.

წამყვანს აღნიშნულ თემაზე რეაქცია არ ჰქონია და პოლიტიკოსებს მიეცათ საშუალება, ამ თემაზე ესაუბრათ მანიპულაციურად და გაეგრძელებინათ ოპოზიციური შეკრების დისკრედიტაცია იმით, რომ თითქოს ის იყო „ლგბტ პრაიდი“. რეალურად, 20 ოქტომბერს თბილისში გაიმართა მსვლელობა, რომლის მთავარი მოწოდება იყო „საქართველო ირჩევს ევროკავშირს“. აღნიშნული ღონისძიების  ორგანიზატორი არასამთავრობო ორგანიზაციების კოალიცია იყო, რომელსაც პრეზიდენტი და ოპოზიციური პარტიები შეუერთდნენ. მარშს არ ჰქონია ლგბტქ+ შინაარსი.

წამყვანის პასიურობამ ხელი შეუწყო არასწორი, ჰომოფობიური შინაარსის ინფორმაციის კვლავ გავრცელებას, რომლის მიზანი ოპოზიციური აქციის დისკრედიტაცია იყო“.  

კვლევაში აღნიშნულია, რომ გადაცემის ერთ-ერთ ნაწილში წამყვანმა სტუმრებს თითო-თითო შეკითხვა დაუსვა საგარეო კურსთან დაკავშირებით. კითხვის ფორმულირებისას კი, წამყვანის მხრიდან ხელისუფლების წარმომადგენლის მიმართ მიკერძოება გამოიხატა. 

„კითხვა იმგვარად იყო დასმული, რომ მაყურებლისთვის ცხადად არ ჩანდა კონტექსტი, არ ჩანდა, რომ დასავლური სახელმწიფოების ლიდერებმა გარკვევით თქვეს, რომ საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესი შეჩერებულია „ქართული ოცნების“ პოლიტიკის გამო. გვიმრაძის კითხვა იყო ზოგადი, რამაც მმართველი პარტიის წარმომადგენელს კვლავ ზოგადი პასუხის გაცემისკენ უბიძგა:

„ბოლო პერიოდში თქვენი, „ოცნების“ მხრიდან… მოდით, ასე დავარქვათ, თქვენ ამას უწოდებთ ხოლმე ევროპარლამენტარების მიმართ კრიტიკას და არა ინსტიტუციის მიმართ, თუმცა მეორე მხრიდან თუ შევხედავთ, მე ასეთი შთაბეჭდილება მრჩება, რომ ისინი ამას იღებენ, როგორც ევროკავშირის კრიტიკას.

ევროკავშირის ელჩი იქნება ეს, თუ მაღალი დონის წარმომადგენლები, მაგალითად, ბორელის ბოლო განცხადება მახსენდება და ა.შ. ამის მიუხედავად, თქვენ გვპირდებით, რომ 2030 წელს ევროკავშირის წევრი გავხდებით, და კიდევ უამრავი სხვა საკითხი იყო, რომელიც კრიტიკული ქვეტექსტით იყო ნახსენები „ქართული ოცნების“ მხრიდან. აი, ამ ყველა გამოწვევის, თუ რა დავარქვათ, არასწორი მოპყრობის, თქვენ წეღან უსამართლო მოპყრობა ახსენეთ, როდესაც კანდიდატის სტატუსთან იყო საქმე დაკავშირებული, ამის მიუხედავად, რატომ გვპირდებით იმას, რომ ევროკავშირში უნდა გავწევრიანდეთ?„“.

როგორც ანგარიშში მითითებულია, მიუხედავად იმისა, რომ „პირველმა არხმა“ ფორმალურად შეასრულა კანონის მოთხოვნა და პოლიტიკური დებატები გამართა, ამას ამომრჩევლის ინტერესის სათანადოდ დაკმაყოფილებად ვერ მიიჩნევენ, ვინაიდან კვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტის სტატუსის მქონე ორი ოპოზიციური გაერთიანებისგან გადაცემაში მონაწილეობაზე უარის მიღების შემდგომ, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სხვა ოპოზიციურ პარტიებს, რომლებსაც ეს სტატუსი არ აქვთ, თუმცა, წინასაარჩევნო კვლევების ნაწილის მიხედვით, საარჩევნო ბარიერს ლახავდნენ, მონაწილეობა არ შესთავაზა. 

ანგარიშის თანახმად, წინასაარჩევნო პერიოდში არსებული პოლარიზაციის გათვალისწინებით, მნიშვნელოვანი იქნებოდა, საზოგადოებრივი მაუწყებელი არ დაყრდნობოდა კანონის ვიწროდ განმარტებას, საკითხისთვის უფრო ფართოდ შეეხედა და დებატებში მონაწილეობის საშუალება მიეცა „ძლიერი საქართველო – ლელო, ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის“ და „გახარია საქართველოსთვის“ წარმომადგენლებისთვისაც.

ონლაინ გამოცემა „ტაბულა“ ახალი ამბების ჟურნალისტის პოზიციაზე (სრული განაკვეთი) ვაკანსიას აცხადებს.

• გამართულად წერისა და თხრობის უნარები;
• გადაღებებზე სიარულის, აქციების და სხვადასხვა აქტივობის გაშუქების უნარები და გამოცდილება; 
• ოპერატიულად მუშაობის უნარი, მათ შორის სტრესულ პირობებში;
• იციან უცხო ენა (სავალდებულოა – ინგლისური ენა);
• იცნობენ პროფესიულ სტანდარტებსა და მედიაეთიკას.
• ამასთან ერთად, ეკონომიკური თემების მიმართ ინტერესი და მათზე წერის გამოცდილება ჩაითვლება უპირატესობად.

დაინტერესებულმა პირებმა რეზიუმე, სამოტივაციო წერილი და მის მიერ დაწერილი/გამოქვეყნებული მასალები 20 ნოემბრამდე უნდა გააგზავნონ შემდეგ მისამართზე: info@tabula.ge

როგორც „ტაბულა“ წერს, ანაზღაურება კანდიდატის სამუშაო გამოცდილებისა და უნარ-ჩვევების შესაბამისად განისაზღვრება (დამატებით ინფორმაციას ანაზღაურების შესახებ შერჩეული კანდიდატები გასაუბრების დროს მიიღებენ);