„პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტი“ (IPI) საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან ჟურნალისტ ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანისა და „რეალური სივრცის“ წამყვანის, ნინო ზაუტაშვილის გათავისუფლებას გმობს, მხარს უჭერს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტებს, რომლებიც „პოლიტიკური კონტროლისთვის წინააღმდეგობის გაწევის გამო გააჩუმეს“ და არხზე მათ აღდგენას მოითხოვს.

„პირველი არხიდან“ ჟურნალისტების გათავისუფლებას სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებიც გამოეხმაურნენ. „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ განცხადებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაწყვეტილება ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანისა და ნინო ზაუტაშვილის გათავისუფლების შესახებ უსამართლოა. ქარტია საზოგადოებრივ მაუწყებელში არსებულ არაჯანსაღ ვითარებაზე სრულ პასუხისმგებლობას სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარეს, ვასილ მაღლაფერიძესა და საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორს, თინათინ ბერძენიშვილს აკისრებს. 

„მათ მიერ გატარებულმა რეპრესიულმა პოლიტიკამ დააპირისპირა თანამშრომლები, ტელევიზიაში შექმნა მტრული გარემო, სადაც ჟურნალისტებს და ტექნიკურ პერსონალს არ აქვთ საკუთარი აზრის გამოთქმისა და პროფესიული სტანდარტების დაცვით მუშაობის შესაძლებლობა. 

საზოგადოებრივი მაუწყებელი უნდა ემსახურებოდეს ხალხს და ასახავდეს საზოგადოებაში არსებულ მრავალფეროვნებას. ამის საპირისპიროდ, სამეურვეო საბჭომ და მენეჯმენტმა ტელევიზია გადააქცია პარტიულ ორგანოდ და დეზინფორმაციული და პროპაგანდისტული ნარატივების წყაროდ“.

ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანისა და ნინო ზაუტაშვილის ტელეკომპანიიდან  გათავისუფლებას უკანონოს უწოდებს „სოციალური სამართლიანობის ცენტრიც“. 

SJC-ის განცხადებით, მაუწყებლის მენეჯმენტის მხრიდან განსხვავებული შეხედულების გამო თანამშრომლების დევნამ უმძიმესი ფორმები მიიღო და ეს ჟურნალისტების შრომის, გამოხატვისა და თანასწორობის უფლებებს ღიად არღვევს. 

„მთლიანობაში, მაუწყებელში მიმდინარე მოვლენები კონსტიტუციით დაცულ დამოუკიდებელ ინსტიტუტზე რეჟიმის მხრიდან პოლიტიკური კონტროლის მოპოვების და მიტაცების უმძიმეს რეალობას აჩვენებს, რაც საქართველოში მედიის გაუარესებული მდგომარეობის ფონზე, ავტორიტარიზმის კონსოლიდაციის შემაშფოთებელი ტენდენციის გამოვლინებაა“.

„მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ შეფასებით კი, საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან პროფესიონალი და დამოუკიდებელი ჟურნალისტების უკანონო გათავისუფლება „ქართული ოცნებისა“ და მაუწყებლის ხელმძღვანელობის რეპრესიული პოლიტიკის შედეგია.

კოალიცია „ევროპის მაუწყებელთა კავშირს“ (EBU) მოუწოდებს დაუყოვნებლივ იმოქმედოს საქართველოში საზოგადოებრივი მაუწყებლის დამოუკიდებლობის დასაცავად და სათანადო რეაგირება მოახდინოს შექმნილ ვითარებაზე.

საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა ნინო ზაუტაშვილი და ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი სამსახურიდან 11 აპრილს გაათავისუფლა, კიდევ 4 თანამშრომლის: „რეალური სივრცის“ კორესპონდენტისა და წამყვანის, თამარ მშვენიერაძისა და იოსებ კაციტაძის, პულტის რეჟისორის და შეთავსებით სპორტული არხის რეჟისორის, კახაბერ მელიქიძის, ბრენდინგისა და პრომოციის ჯგუფის რეჟისორის, ირმა ჩუბინიძის მიმართ კი სხვა სახის დისციპლინური სანქცია გამოიყენა. 

თინათინ ბერძენიშვილმა მათ „მაუწყებლობის სარედაქციო დამოუკიდებლობის და მიუკერძოებლობის ეჭქვეშ დაყენებითა და ამის შედეგად, დამსაქმებლისთვის რეპუტაციული ზიანის მიყენების” გამო საყვედური გამოუცხადა და თანამშრომლები 12 თვის განმავლობაში „ანალოგიური ან/და სხვა სახის დარღვევის შემთხვევაში” შესაძლო გათავისუფლების შესახებ გააფრთხილა.

ტელევიზიის შეფასებით, „მიღებული გადაწყვეტილება არის სამართლიანი, მიუკერძოებელი და სამართლებრივად დასაბუთებული“. მენეჯმენტის გადაწყვეტილებას კი „სევდიანად კომიკურს“ უწოდებს „რელური სივრცის“ წამყვანი, სოსო კაციტაძე. 

„რაც „მოამბეში“ ხდება და როგორც შუქდება ამბები, ეგ არის საზიანო რეპუტაციისთვის და არა ის, რომ თანამშრომელმა ილაპარაკოს იმაზე, რალურად რა პრობლემის წინაშე დგას არხი, რომელსაც ძალიან დიდი ფინანსები აქვს და აქვს ის მხარდაჭერა, რომ საზოგადოების დაფინანსების გამო, სრულიად დამოუკიდებელი იყოს ნებისმიერი პოლიტიკური გავლენისგან თუ ბიზნესინტერესისგან, მაგრამ ამას არ აკეთებს“.

ტელევიზიის გადაწყვეტილება მოულოდნელი აღმოჩნდა ბრენდინგისა და პრომოციის ჯგუფის რეჟისორის, ირმა ჩუბინიძისთვის. 

„გაოცებული ვუყურებდი მე თვითონაც ჩემს გვარს, განცხადებაში რომ აღმოვაჩინე. ერთნაირი წერილი მივიღეთ. იქ ასეთი რამე წერია, რომ 12 თვის განმავლობაში დაგვაკვირდებიან, აწი როგორც მოვიქცევით და ამის მიხედვით შესაძლებელია გაგვაგდონ სამსახურიდან. ეს ყველაფერი, ალბათ, იმის ანარეკია, რაც ქვეყანაში ხდება“, - ამბობს ჩუბინიძე „მედიაჩეკერთან“ საუბრისას. 

მეორე დღეს, 12 აპრილს განცხადება გაავრცელა „საზოგადოებრივი მაუწყებლის მცველებმაც“. ისინი მენეჯმენტის გადაწყვეტილებას არ ეთანხმებიან და გათავისუფლებულების სამსახურში აღდგენას მოითხოვენ:

„დაშინების და მუქარის მცდელობების მიუხედავად, „საზოგადოებრივი მაუწყებლის მცველები“ ვაგრძელებთ ბრძოლას საზოგადოებისთვის და საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეის დასაცავად - მოვითხოვთ ნინო ზაუტაშვილის, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანის და ანა მეტრეველის სამსახურში აღდგენას. მოვითხოვთ თანამშრომლებზე ზეწოლის შეწყვეტას, ვინაიდან გვაქვს ინფორმაცია, რომ ბოლო პერიოდში, სწორედ ამ მიზეზით რამდენიმე ადამიანმა საკუთარი განცხადების საფუძველზე დატოვა სამსახური. მოვითხოვთ ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანის დაბრუნებას „მოამბის“ წამყვანის პოზიციაზე და „რეალური სივრცის“ სატელევიზიო ეთერში დაბრუნებას ნინო ზაუტაშვილთან ერთად, ვინაიდან „რეალური სივრცე“ არხზე ერთადერთი გადაცემაა, რომელიც სიღრმისეულად და მიუკერძოებლად აშუქებდა საზოგადოებაში და ქვეყანაში არსებულ სოციალურ და პოლიტიკურ მოვლენებს, სადაც ისმოდა თქვენი, ხალხის ხმა“.

---------------
„საზოგადოებრივი მაუწყებლის მცველები“ ტელევიზიის თანამშრომელთა გაერთიანებაა. ნინო ზაუტაშვილი, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი, თამარ მშვენიერაძე, სოსო კაციტაძე და სხვები ტელევიზიის სარედაქციო პოლიტიკას ღიად აკრიტიკებენ და პოლიტიკურ გავლენებზე საუბრობენ.
---------------

12 აპრილს არხიდან გათავისუფლებულების მხარდამჭერი აქცია გაიმართა  საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალ შენობასთან. პროტესტის ერთ-ერთმა მონაწილემ, გოტა ჭანტურიამ „პირველი არხის“ თანამშრომლებს კოლეგებისადმი სოლიდარობისკენ მოუწოდა:

„30 ნოემბრიდან ჩვენ აქტიურად, ყოველდღიურად ვაპროტესტებთ საზოგადოებრივი მაუწყებლის წინ, რომ ეს ტელევიზია გადაქცეულია უკვე ძალიან ცხადად, ძალიან ნათლად „ქართული ოცნების“ პროპაგანდისტულ მანქანად და შეფარვით, „იმედისგან“ და „პოსტვისგან“ განსხვავებით, სხვა სტრატეგია, სხვა ტაქტიკები აქვთ, შეიძლება ითქვას კიდევ უფრო მავნებლურიც კი, რაღაც მხრივ“.

ჟურნალისტ თამუნა ილურიძის შეფასებით კი, მისი ახალი კოლეგები, რომლებიც ახალ საზოგადოებრივ მაუწყებელში მუშაობენ, მენეჯმენტთან ერთად, წარმატებით ატარებენ რუსულ ნარატივს და პრორუსული ინტერესებისთვის მუშაობენ.

„ხანდახან ვფიქრობ ხოლმე, როგორ წარმოუდგენიათ 1, 10 წლის შემდეგ, არ ეშინიათ საკუთარ პროფესიულ საქმიანობას რომ გადახედავენ, რისთვის მუშაობენ, ვისთვის მუშაობენ, სად მივალთ მათი ასეთი მუშაობით? მაინც იმედს ვიტოვებ, რომ ის ნაწილი მაინც, ვინც საზოგადოებრივ მაუწყებელში ასე პრინციპულად იცავს, იბრძვის ქვეყნის ევროინტეგრაციისთვის, პროფესიული ეთიკისა და ღირსებისთვის, გაიტანს ამ ბრძოლას და დავძლევთ ამ სირთულეს არამხოლოდ მედიაში, არამედ ზოგადად, საზოგადოებასა და ქვეყანაში“.

12 აპრილსვე საზოგადოებრივი მაუწყებელი დატოვა ტელევიზიის მონიტორინგის მენეჯერმა თეა კახიანმა და „პირველი არხის“ რადიო გადაცემის წამყვანმა, დავით ველიჯანაშვილმა. 

„საქართველოს პირველი არხის შიდა მონიტორინგის ფარგლებში წარმოებული კვლევების და ეუთო-ოდირის 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების ანგარიშის დასკვნების მიხედვით, საქართველოს პირველი არხი ავლენს მიკერძოებას მმართველი პარტიის მიმართ და შესაბამისად, ვეღარ პასუხობს კანონით დადგენილ ინსტიტუციურ მოთხოვნებს.

აღნიშნულთან დაკავშირებით, სამუშაო პროცესში თქვენთვის მოწოდებული ინფორმაცია რადგან არ აღმოჩნდა ვითარების გამოსწორების საფუძველი და არც სამეთვალყურეო საბჭოს წევრებისთვის, მიმდინარე წლის 10 თებერვალს, ჩემს მიერ გაგზავნილი ვრცელი წერილი გახდა სათანადო რეაგირების საგანი, იძულებული ვარ მივიღო ორგანიზაციის დატოვების გადაწყვეტილება.

ვთვლი, რომ არსებულ ვითარებაში მონიტორინგის სამსახურმა დაკარგა მისთვის მინიჭებული ფუნქცია და მოცემულ პირობებში მუშაობის ჩვეულ რეჟიმში გაგრძელება არა მხოლოდ აზრს მოკლებულია, არამედ ინსტიტუციური ღირებულებების უარყოფის თანამონაწილეობას ნიშნავს.

გამომდინარე აქედან, გთხოვთ, 2025 წლის 17 მაისიდან, გამათავისუფლოთ დაკავებული პოზიციიდან პირადი განცხადების საფუძველზე“, - წერს თეა კახიანი თინათინ ბერძენიშვილისთვის გაგზავნილ განცხადებაში. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაწყვეტილებას წინ უძღოდა ე.წ. მოკვლევა, რომლის ჩატარებაც ტელევიზიის იურისტს, ელენე მიხაილოვას სამეურვე საბჭოს თავმჯომარემ, ვასილ მაღლაფერიძემ დაავალა. ტელევიზიაში დაწყებული „მოკვლევის“ შედეგებთან დაკავშირებით საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს 8 წევრმა სამუშაო შეხვედრა 21 მარტს გამართა. მათ თქვეს, რომ თანამშრომელთა ნაწილის მხრიდან გაჟღერებული კრიტიკული განცხადებებით პროკურატურა უნდა დაინტერესდეს.

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ განცხადებით, მზია ამაღლობელს დაზარალებულის სტატუსს ამ დრომდე არ ანიჭებენ. 

გამოძიება სისხლის სამართლის საქმეზე, რომელიც 12 იანვარს, აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის ბათუმის საქალაქო სამმართველოს უფროსისა და ამავე სამმართველოს თანამშრომელთა მხრიდან ამაღლობელის მიმართ არაადამიანურ და დამამცირებელ მოპყრობას შეეხება, სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურში მიმდინარეობს.

„მზია ამაღლობელს, არაერთი მიმართვის მიუხედავად, ამ დრომდე მინიჭებული არ აქვს დაზარალებულის სტატუსი. საიას ადვოკატის ყველა წერილობითი მიმართვა დაზარალებულის სტატუსის მინიჭებასთან დაკავშირებით საგამოძიებო უწყებამ უპასუხოდ დატოვა, რის შემდგომაც პროკურატურის უმოქმედობა გასაჩივრდა სასამართლოში. სასამართლომ არ დააკმაყოფილა საჩივარი და ამდენად, უარი განაცხადა მზია ამაღლობელისთვის დაზარალებულის სტატუსის მინიჭებაზე“. 

როგორც საია განმარტავს, საქმის მასალების გაცნობის შედეგად გამოიკვეთა, რომ გამოძიება არაეფექტიანად მიმდინარეობს და არაა დაკმაყოფილებული სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით განსაზღვრული საქმის ყოველმხრივ, სრულად და ობიექტურად გამოძიების სტანდარტი.

„კერძოდ, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის მიერ ამ დრომდე მოწმის სახით მხოლოდ სამართალდამცავი პირები არიან გამოკითხულნი, რომლებიც ირაკლი დგებუაძესთან სამსახურებრივად არიან დაკავშირებულნი ან დაქვემდებარებულნი, რის გამოც არიან სუბიექტურები და მათ მიერ მიწოდებულ ინფორმაციაში გამოძიების შედეგით დაინტერესება იკვეთება.

სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს დღემდე არ გამოუკითხავს სახალხო დამცველის წარმომადგენელი, რომელიც დაკავებიდან რამდენიმე წუთში შეხვდა მზია ამაღლობელს. მას შესაძლოა ჰქონდეს საქმისთვის მნიშვნელოვან გარემოებებზე ინფორმაცია. აღნიშნული პირი მზია ამაღლობელს შეხვდა იმ პერიოდში, როდესაც მის ადვოკატებს რამდენიმე საათის განმავლობაში სრულიად უკანონოდ არ ეძლეოდათ მასთან გასაუბრების შესაძლებლობა.

საქმეში დღეის მდგომარეობით მხოლოდ ორი კამერის ჩანაწერია, რომელთა დაფარვის არეალშიც ხვდება დეპარტამენტის ის შესასვლელი, რომლიდანაც, მოწმეთა ჩვენებების თანახმად, მზია ამაღლობელი არ შეუყვანიათ. შესაბამისად, აღნიშნულ ჩანაწერებში მზია ამაღლობელის არათუ უფლებადარღვევის, არამედ დეპარტამენტში შეყვანის კადრებიც კი არ ჩანს“.

ორგანიზაცია აღნიშნავს იმასაც, რომ ექსპერტიზების დანიშვნიდან თითქმის 3 თვე გავიდა, საქმის მასალებში კი მისი დასკვნები დღემდე არ მოიპოვება.

გარდა ამისა, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის გამომძიებელს, რომელმაც აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის საგუშაგოს მიმდებარე ტერიტორიის დათვალიერების შემდეგ, იქვე არსებულ ბოძზე გარე სათვალთვალო კამერა  აღმოაჩინა და ბათუმის მერიას მისი ჩანაწერები მოსთხოვა, ეცნობა, რომ კამერა მზია ამაღლობელის დაკავების შემდგომ დამონტაჟდა. თუმცა, როგორც საია წერს, საქმეში კი ამ ეტაპზე არ მოიპოვება კამერის მოგვიანებით დამონტაჟების დამადასტურებელი დოკუმენტაცია.

„აღსანიშნავია, რომ გამოძიება ამ დრომდე არ დაინტერესებულა იმით, თუ რატომ ედო მზია ამაღლობელს ხელბორკილები რამდენიმე საათის განმავლობაში აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის შენობაში, როდესაც ოთახში მასთან ერთად არაერთი პოლიციელი იმყოფებოდა, რატომ უტარდებოდა მას საპროცესო და საგამოძიებო მოქმედებები ბორკილებდადებულს, მაშინ როდესაც პოლიციელებისვე ჩვენებით, მზია ამაღლობელი მათთან თანამშრომლობდა და არანაირ საფრთხე მისგან არ მომდინარეობდა.

საქმის მასალების გაცნობისას ასევე გამოვლინდა, რომ ამ დრომდე საქმის მასალებს არ ერთვოდა მზია ამაღლობელის საიას ადვოკატების მიერ გაგზავნილი მთელი რიგი მტკიცებულებები, რომლებიც სხვა მტკიცებულებებთან ერთობლიობაში ასახავს საქმისთვის მნიშვნელოვან გარემოებებს. მასალების გაცნობისას აღნიშნულ საკითხზე პრეტენზიის დაფიქსირების შემდეგ, გამომძიებელმა ადვოკატს აღნიშნული მასალები მატერიალური სახით წარუდგინა, თუმცა ფორმალური და პროცედურული თვალსაზრისით კვლავ უცნობია, რატომ არ არის ეს მტკიცებულებები დართული საქმეზე სხვა მასალების მსგავსად“.

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ განცხადებით, ეს გარემოებები მიანიშნებს, რომ სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურში წარმოებული გამოძიება არ არის ეფექტიანი და უგულებელყოფილია გამოძიების ყოველმხრივ სრულად და ობიექტურად წარმოების საკანონმდებლო სტანდარტი.

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი 11-12 იანვარს, ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა მალევე მეორედ, ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო დააკავეს. 

15 იანვარს „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ დაკავების შემდეგ, მზია ამაღლობელს ირაკლი დგებუაძე სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა და აგრესიულად ეპყრობოდა, მან ამაღლობელს სახეშიც შეაფურთხა. 

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი მოსამართლე სალიხ შაინიძემ ადმინისტრაციულ საქმეზე სამართალდამრღვევად 18 მარტს ცნო და 2 000 ლარით დააჯარიმა.

პოლიცია მზია ამაღლობელს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედების ჩადენას ედავებოდა, თუმცა „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ განცხადებით, საქმეში შესაბამისი ფაქტების დამადასტურებელი მტკიცებულებები წარმოდგენილი არ იყო და მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ პოლიციას ყალბი ადმინისტრაციული დაკავების და სამართალდარღვევის ოქმები ჰქონდა შედგენილი.

მზია ამაღლობელის სისხლის სამართლის საქმის არსებითი განხილვა კი ბათუმის საქალაქო სასამართლოში მიმდინარეობს. „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება. ამაღლობელი დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა.

„მედიის ადვოკატირების კოალიციამ“, რომელიც ადამიანის უფლებების დამცველ და მედიის საკითხებზე მომუშავე 17 ორგანიზაციას აერთიანებს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სარედაქციო დამოუკიდებლობის მონიტორინგის შედეგები გამოაქვეყნა. 

კვლევა 2017 წლიდან 2025 წლის აპრილამდე პერიოდს მოიცავს და მისი მიზანია საზოგადოებას დაანახოს, „თუ როგორ ირღვევა საზოგადოებრივი მაუწყებლის შესახებ კანონი, როგორ გამოიყენება საჯარო თანხები და რა მდგომარეობაა ამჟამად მაუწყებელში საკუთარი ფუნქციის აღსრულებისა და დემოკრატიული პრინციპების დაცვის კუთხით“.

დოკუმენტში ვკითხულობთ, რომ „ქართული ოცნების“ სასარგებლოდ მიკერძოების გამო საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიმართ კითხვის ნიშნები მრავალი წლის განმავლობაში არსებობდა, თუმცა ბოლო თვეების განმავლობაში ქვეყანაში განვითარებულმა მოვლენებმა კიდევ ერთხელ გამოკვეთა მისი როლი მკვეთრად „ქართული ოცნების“ მიმართ კეთილგანწყობილი პოლიტიკის გატარების კუთხით. 

მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკასა და მენეჯმენტის გადაწყვეტილებებზე დაკვირვებამ აჩვენა, რომ რომ „ქართული ოცნება“ საზოგადოებრივ მაუწყებელსაც პროპაგანდისტულ იარაღად, მათ შორის დეზინფორმაციისა და ანტიდასავლური ნარატივის გასავრცელებლად იყენებს:

„არხის მენეჯმენტი ღიად დევნის იმ თანამშრომლებს, რომლებიც მაუწყებლის  სარედაქციო პოლიტიკის გამო პროტესტს ღიად გამოხატავენ. სწორედ აღნიშნულის გამო მოხვდა სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარე ვასილ მაღლაფერიძე და დირექტორი თინათინ ბერძენიშვილი ევროპარლამენტის მიერ ცოტა ხნის წინ მიღებულ რეზოლუციაში იმ პირების გვერდით, რომელთა დასანქცირებაც ევროპარლამენტმა აუცილებლად მიიჩნიეს, „ქართული ოცნების“ საპატიო თავმჯდომარის ბიძინა ივანიშვილის რეპრესიული პოლიტიკის და პროპაგანდის ხელშეწყობის გამო“. 


„საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ მისია

„მედიის ადვოკატირების კოალიცია“ ხაზს უსვამს, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის ფუნქცია და მიზანი პოლიტიკურად ნეიტრალური და კომერციული გავლენისაგან თავისუფალი, საზოგადოებრივ ინტერესებზე მორგებული მრავალფეროვანი პროგრამების მომზადება და მიწოდება უნდა იყოს, თუმცა უკვე წლებია, რაც მაუწყებელი მასზე კანონით დაკისრებულ ვალდებულებებსა და საერთაშორისო სტანდარტებს უხეშად არღვევს, რის გამოც, მისი მმართველი ძალის მიმართ მიკერძოებულობასთან დაკავშირებით, საზოგადოებაში არაერთი კითხვის ნიშანი არსებობს:

„„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ მიერ 2024 წელს ჩატარებულმა ორთვიანმა წინასაარჩევნო მონიტორინგმა აჩვენა, რომ წინასააჩევნო პერიოდში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხი“ მიმდინარე საზოგადოებრივ- პოლიტიკური ამბების გაშუქებისას, „ქართული ოცნების“ მიმართ მიკერძოებულ სარედაქციო პოლიტიკას ატარებდა. „ხოლო, ახალი ამბების გაშუქებისას, „მოამბეში“ გარდა მიკერძოებისა, ასევე იგრძნობოდა ანტიდასავლური განწყობებიც, რაც „ქართული ოცნების“ განცხადებებს ეხმიანებოდა“. უშუალოდ „პირველი არხის“ მიერ ჩატარებული შიდა წინასაარჩევნო მონიტორინგითაც, წინასაარჩევნოდ ყველაზე მეტი დრო „ქართულ ოცნებას“ დაეთმო. იგივე აჩვენა ოდირის სადამკვირვებლო მისიის მონიტორინგმაც“.


მაუწყებლის მმართველი რგოლის „ქართული ოცნებასთან“ კავშირები

დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ სამეურვეო საბჭო, რომელიც 11 წევრისგან შედგება იმგვარად არის დაკომპლექტებული, რომ მის უმრავლესობაში მუდმივად ხელისუფლებისადმი ლოიალური და მისი კვოტით წარდგენილი კანდიდატები დომინირებენ, რომლებიც მაუწყებელში პროსამთავრობო ინტერესების გატარებას ემსახურებიან, რაც საბოლოო ჯამში, არხის სარედაქციო პოლიციკაზეც მკაფიოდ აისახება. 

ანგარიშში ყურადღება გამახვილებულია მენეჯმენტსა და სამეურვეო საბჭოს იმ წევრებზე, რომლებიც „ქართული ოცნებისადმი“ ლოიალურობით გამოირჩევიან.

„გარდა ამისა, „საზოგადოებრივ მაუწყებელზე“ სარედაქციო პოლიტიკას ქმნიან და სხვადასხვა წამყვან პოზიციებზე მუშაობენ ბიძინა ივანიშვილის შვილის - ბერა ივანიშვილის ტელევიზია GDS-ის (Georgian Dream Studio) ყოფილი თანამშრომლები, რომლებიც ვასილ მაღლაფერიძემ არხზე ღია კონკურსის გარეშე დაასაქმა. მაგალითად,პირველი არხის საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი და ახალი და მიმდინარე ამბების დირექტორის მოვალეობის შემსრულებელია ეკა შონია, რომელიც GDS-ის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი იყო. არხის ვებგვერდის მთავარი რედაქტორია GDS-ის საინფორმაციო სააგენტო 2030.news-ის ყოფილი რედაქტორი - ირინა დეკანოიძე. ასევე, GDS-ის ყოფილი თანამშრომლები არიან: ახალი ამბების დღის საინფორმაციო გამოშვების პროდიუსერები - თამუნა კენკიშვილი და მაია ჭუჭულაშვილი; ტოკშოუს წამყვანი მაკა ცინცაძე და ფინანსური დირექტორი ნოდარ ჭიჭინაძე“. 


სარედაქციო პოლიტიკა და ცენზურა 

მონიტორინგის შედეგების მიხედვით, ქვეყანაში მიმდინარე ბოლოდროინდელმა პროცესებმა გამოავლინა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი ჟურნალისტებსა და პროდიუსერებს „ქართული ოცნების“ არასასურველი საკითხების გაშუქებისას ზღუდავს და კრიტიკულ ხმას სათანადო დროს არ უთმობს, ხოლო ქვეყანაში განვითარებულ პროცესებს ცალმხრივად, „ქართული ოცნების“ ინტერესების შესაბამისად წარმოაჩენს.

„მაუწყებლის ამგვარი პოზიციონირებისადმი უარყოფითი დამოკიდებულება აქტივისტებმა მაუწყებლის შენობასთან პროტესტით გამოხატეს და მენეჯმენტს მაუწყებლის რეალური მისია ამ ფორმით შეახსენეს. მათვე მოვლენების ადეკვატურად გაშუქება და ეთერის საზოგადოების საპროტესტო ხმის  დათმობა მოითხოვეს. მართალია, თავდაპირველად, მაუწყებლის მენეჯმენტმა დემონსტრანტების მოთხოვნა ნაწილობრივ დააკმაყოფილა და მათ ყოველდღიურ ეთერში დაახლოებით 40-წუთიანი დრო დაუთმო, თუმცა ეთერი დაახლოებით ერთ თვეში შეწყდა და აღარც განახლებულა“.

დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი მავნე პრაქტიკას აგრძელებს და აქტიურად დევნის და ავიწროებს იმ თანამშრომლებს, რომლებიც არხის მიკერძოებულ სარედაქციო პოლიტიკას ღიად უპირისპირდებიან. 

„სწორედ ამ მავნე პრაქტიკის გაგრძელებაა დღის საინფორმაციო გამოშვება „მოამბის“ წამყვანის, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანის ჯერ ეთერიდან მოხსნა, შემდეგ კი - გათავისუფლება, ასევე ტოკ-შოუ „რეალური სივრცის“ წამყვანის, ნინო ზაუტაშვილის გათავისუფლებაც. წამყვანების გათავისუფლების პარალელურად, მაუწყებელმა დისციპლინური სანქციები დააკისრა კიდევ ოთხ თანამშრომელს, რომლებიც „მაუწყებლის მცველების“ რიგებში არიან. ორი მათგანის მიერ გასაჯაროებულ ბრძანებებში წერია, რომ თუკი ისინი „მაუწყებლის სარედაქციო დამოუკიდებლობასა და მიუკერძოებლობას ეჭვქვეშ“ კიდევ დააყენებენ, შესაძლოა სამსახურიდან გათავისუფლონ“. 


საკადრო პოლიტიკა/პოლიტიკური ნიშნით გათავისუფლებულები 

ანგარიშის მიხედვით, ბოლო წლების განმავლობაში, „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ საკადრო პოლიტიკა და თანამშრომლების გათავისუფლების საკითხი არაერთხელ გახდა ფართო განხილვის საგანი, რა დროსაც მაუწყებლიდან რეორგანიზაციის მოტივით ათობით თანამშრომელი გაათავისუფლეს. 

„მაუწყებელზე თანამშრომელთა მასობრივი გათავისუფლება 2017 წლიდან დაიწყო და 2021 წლის ჩათვლით პერიოდში, ჯამში 102 თანამშრომელი გაათავისუფლეს. გათავისუფლებულთა ნაწილმა სასამართლოში შრომითი დავები წამოიწყო, რომელთა უმეტესობა მომჩივნების სასარგებლოდ დასრულდა და მარტო 2017-2020 წლებში მაუწყებელს დაახლოებით 300 000 ლარი აქვს გადახდილი გათავისუფლებული თანამშრომლებისთვის კომპენსაციის სახით, რიგ შემთხვევებში კი მაუწყებელი იძულებული გახდა რამდენიმე თანამშრომლი სამსახურშიც აღედგინა. მაუწყებლიდან თანამშრომლების გათავისუფლება შემდგომშიც გაგრძელდა“.

დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ მოვლენების ამგვარმა განვითარებამ, მაუწყებლის რეპუტაციასა და მისდამი ნდობას უზარმაზარი ზიანი მიაყენა და საზოგადოების ობიექტური კრიტიკა და მწვავე პროტესტი  გამოიწვია. ასევე, გამოიკვეთა საჭიროება, რომ მაუწყებელმა გააუმჯობესოს საკადრო პოლიტიკა და უზრუნველყოს თანამშრომელთა უფლებების დაცვა. 


საზოგადოებისა და თანამშრომელთა ნაწილის პროტესტი მაუწყებელს

„მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ შეფასებით, საზოგადოებრივ მაუწყებელში არსებული გამოწვევები და პოლიტიკურ მიკერძოებულობასთან დაკავშირებული პრობელემები კიდევ უფრო თვალსაჩინო 2024 წლის ნოემბრის ბოლოდან, ქვეყნის მასშტაბით დაწყებული პროევროპული საპროტესტო აქციების ფონზე გახდა. 

„პროტესტის დაწყებიდან მალევე, ქვეყანაში მიმდინარე პროცესების ადეკვატურად გაშუქებისა და ხალხის ხმისთვის სატელევიზიო ეთერის დათმობის მოთხოვნით, ერთ-ერთ საპროტესტო კერად მაუწყბელის შენობაც იქცა. მართალია, დასაწყისში საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტმა დემონსტრანტების მოთხოვნა ნაწილობრივ დააკმაყოფილა და მათ ყოველდღიურ ეთერში მოქალაქეთა პოზიციის გახმოვანებისთვის დაახლოებით 40-წუთიანი დრო დაუთმო, თუმცა ეთერი დაახლოებით ერთ თვეში შეწყდა და აღარც განახლებულა. ამდენად, იმავე მოთხოვნით, მაუწყებელთან საპროტესტო აქციები ამ დრომდე, ყოველდღიურ რეჟიმში გრძელდება“. 

კოალიცია მაუწყებლის მხრიდან დამოუკიდებელი ჟურნალისტების დევნას, დაშინებასა და სხვადასხვა ფორმით შევიწროებას დაუშვებლად მიიჩნევს და აღნიშნავს, რომ მნიშვნელოვანია ჟურნალისტებს ჰქონდეთ პროფესიული მოვალეობის სრულფასოვნად შესრულების შესაძლებლობა, რაც მაყურებლის წინაშე არსებული მათი უმთავრესი ვალდებულებაა. 

„ცალსახაა, რომ მაუწყებლის მოქმედი მენეჯმენტი და სამეურვეო საბჭო ვერ ასრულებს მასზე დაკისრებულ მოვალეობას და ის „ქართული ოცნების“ მხრიდან დამოუკიდებელი ჟურნალისტების მიმართ რეპრესიული პოლიტიკის გატარების იარაღად არის გამოყენებული. ამდენად, კოალიცია კრიტიკულად მნიშვნელოვნად მიიჩნევს მოქმედი მენეჯმენტის ცვლილებას და მაუწყებლის გენერალური დირექტორის, თინა ბერძენიშვილისა და სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარის, ვასილ მაღლაფერიძის გადადგომას და სანაცვლოდ, პოლიტიკურად მიუკერძოებელი მენეჯმენტის ჩამოყალიბებას“.  

ვრცლად, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სარედაქციო დამოუკიდებლობის მონიტორინგის შედეგები იხილეთ აქ. 

Amnesty International-ი მზია ამაღლობელის საქმეში სამართლიანობის მოთხოვნით კამპანიას იწყებს. ადამიანის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის ხელმძღვანელისთვის, კოკა კაციტაძისთვის გაგზავნილ წერილს ავრცელებს და ყველას მოქმედებისკენ მოუწოდებს, მიმართონ კაციტაძეს თავიანთი სიტყვებით ან გამოიყენონ წერილის შაბლონი. 

Amnesty International-ის წერილი სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის ხელმძღვანელს:

________________________________

კოკა კაციტაძეს
სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის უფროსს
მისამართი: მ. ასათიანის №09, თბილისი, საქართველო

ბატონო კოკა,

წინამდებარე წერილით მოვითხოვ სამართალს პატიმრობაში მყოფი ჟურნალისტის, მზია ამაღლობელისათვის. ასევე მოვითხოვ, რომ სამართლებრივად აგონ პასუხი პოლიციის იმ თანამშრომლებმა, რომლებმაც 2025 წლის 11-12 იანვრის ღამეს ძალადობას და სხვა სამართალდარღვევებს მიმართეს ბათუმში მშვიდობიანი მომიტინგეების წინააღმდეგ. კერძოდ, პასუხი აგოს ბათუმის პოლიციის უფროსმა ირაკლი დგებუაძემ და ასევე იმ პირებმა, ვინც დაკავებულთა მიმართ წამებასა და არასათანადო მოპყრობაში არიან ეჭვმიტანილნი.

როგორც კარგად მოგეხსენებათ, მზია ამაღლობელი სასამართლოს წინაშე წარდგა ირაკლი დგებუაძეზე თავდასხმის ბრალდებით და მას პატიმრობა ემუქრება დამნაშავედ ცნობის შემთხვევაში.

არსებობს ვიდეომტკიცებულება, სადაც ჩანს, რომ ამაღლობელი დგებუაძეს სახეში სილას აწნავს, თუმცა ამას წინ უძღოდა პოლიციის მხრიდან ბათუმის ქუჩებში მშვიდობიან დემონსტრანტებზე ძალადობა და მზია ამაღლობელის იმ ღამით პირველი, სრულიად დაუსაბუთებელი დაკავება. არსებობს ვიდეომასალა, სადაც ირაკლი დგებუაძე აგინებს და შეურაცხყოფას აყენებს ჟურნალისტს. ასევე მრავლად არის ინფორმაცია, რომ იგი ძალადობდა ან ჰქონდა ძალადობრივი მეთოდების გამოყენების მცდელობა დაკავებულ მომიტინგეების წინააღმდეგ, მათ შორის მზია ამაღლობელთან მიმართებით პოლიციის განყოფილებაში.

შემაშფოთებელია, რომ მზია ამაღლობელი წინასწარ პატიმრობაში აიყვანეს მოსამართლის სწრაფი გადაწყვეტილებით, როდესაც მან გაიზიარა პროკურატურის მტკიცება, თითქოს ამაღლობელს შეეძლო მიმალვა, დანაშაულის განმეორებით ჩადენა და გამოძიებაზე ზეგავლენის მოხდენა, თუ საპატიმროს გარეთ იქნებოდა. მას არ ჰქონია საშუალება, რომ მიეღო ადეკვატური სამედიცინო სერვისები და მკურნალობა იმ დაზიანებებზე, რომლებიც, მისი თქმით, პოლიციამ დაკავებისას მიაყენა. მისი სასამართლო პროცესისას, ადვოკატების თითქმის 50-მდე შუამდგომლობიდან მოსამართლემ არ გაიზიარა არცერთი. დაცვის მხრიდან დაიკითხა მხოლოდ სამი მოწმე. სასამართლომ უარი თქვა, რომ ჯვარედინი დაკითხვისთვის დაებარებინა პოლიციელები, რომელთა ჩვენებებსაც ბრალდება ეყრდნობა. იმავენაირად მოიქცა სააპელაციო სასამართლო, თუმცა საქმეში მტკიცებულებად დაუშვა გავრცელებული ვიდეომასალა, რომელიც მზია ამაღლობელის მონაწილეობას ასახავს 11 იანვრის აქციაზე.

არც პოლიციის უფროს ირაკლი დგებუაძეს და არც სხვა პოლიციელებს არ შესჩერებიათ უფლებამოსილება, მიუხედავად მტკიცებულებებისა და ბრალდებებისა მათ წინააღმდეგ.  სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა ნომინალურად აღძრა საქმე ამ ბრალდებების გათვალისწინებით და არ გამოუვლენია არცერთი ეჭვმიტანილი, დაზარალებულად არ უცნია არცერთი მომჩივანი. საჯაროდ არ გაუკეთებია არანაირი განცხადება გამოძიების მიმდინარეობის შესახებ. ეს არა მხოლოდ აყოვნებს ან აჩერებს სამართლებრივ რეაგირებას პოლიციის მხრიდან სავარაუდო ძალადობრივ ქმედებებზე, არამედ სრულიად საპირისპირო პროცესია, რაც მზია ამაღლობელთან მიმართებით მიმდინარეობს. ის, თუ როგორ წარიმართება მზია ამაღლობელის საქმე, ქმნის შთაბეჭდილებას, რომ ეს პოლიტიკურად მოტივირებული პროცესია, რომლის მიზანიც მზია ამაღლობელის სამაგალითო დასჯაა, რომ მან წინააღმდეგობა გაუწია პოლიციის მხრიდან ძალადობრივ ქმედებებს, და ასევე კონკრეტული სიგნალია სხვა დემონსტრანტებისთვის.

მოგიწოდებთ, რომ დაუყოვნებლივ შეუჩერდეს უფლებამოსილება ირაკლი დგებუაძესა და ყველა იმ პოლიციელს, რომელიც მშვიდობიანი მომიტინგეების უსაფუძვლო დაკავებასა და მათ მიმართ სავარაუდო არასათანადო მოპყრობაში მონაწილეობდნენ, სანამ მათ წინააღმდეგ წაყენებული ბრალდებები არ იქნება სწრაფად, მიუკერძოებლად და ეფექტიანად გამოძიებული. ეს ეხება 11-12 იანვრის ღამის მონაწილე პოლიციელებს და არამარტო მათ. ამასთან, შესაბამისი დისციპლინური, ადმინისტრაციული თუ კრიმინალური სამართალწარმოება უნდა ითვალისწინებდეს მათ უფლებას სამართლიან სასამართლოზე.

მოვითხოვ, რომ დაცული იქნას ადამიანის უფლებები მზია ამაღლობელისა და ყველა ქართველი დემონსტრანტის შემთხვევაში, მათ შორის მათი უფლებები სამართლიან სასამართლოზე, გამოხატვის თავისუფლებასა და მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლებაზე. [წერილის თარგმანი ეკუთვნის „ბათუმელებს“]

ფოტო: „საზოგადოებრივი მაუწყებლის მცველები"


„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია” განცხადებით ეხმაურება საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორთა საბჭოს მიერ მთავარი საინფორმაციო გამოშვების, „მოამბის“, წამყვანის, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანის და გადაცემა „რეალური სივრცის“ წამყვანის, ნინო ზაუტაშვილის, საზოგადობრივი მაუწყებლიდან გათავისუფლებასა და საზოგადობრივი მაუწყებლის ოთხი თანამშრომლის - გადაცემა „რეალური სივრცის“ კორესპონდენტის, თამარ მშვენიერაძის, ამავე გადაცემის წამყვანის, იოსებ კაციტაძის, პულტის რეჟისორისა და შეთავსებით სპორტული გადაცემების რეჟისორის, კახაბერ მელიქიძის, ბრენდინგისა და პრომოციის რეჟისორის, ირმა ჩუბინიძის - მიმართ დისციპლინარული სანქციების გამოყენებას.

ქარტია საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორთა საბჭოს ამ გადაწყვეტილებას კრიტიკული აზრისთვის დევნად და კრიტიკულად განწყობილ თანამშრომლებზე შურისძიებად აფასებს, მას უმკაცრესად გმობს და ექვსივე კოლეგას სოლიდარობას უცხადებს.

„ნინო ზაუტაშვილის თქმით, 11 აპრილს დირექტორთა საბჭოს გადაწყვეტილების შესახებ ისე აცნობეს, რომ მისთვის დისციპლინური მოკვლევის შედეგები არ გაუცნიათ. ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანს უთხრეს, რომ მას დასაბუთებული გადაწყვეტილება მოგვიანებით ჩაბარდება.

გაუმჭვირვალე დისციპლინური მოკვლევა საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტმა კრიტიკული აზრის ჩასახშობად და თანამშრომლების დასაშინებლად გამოიყენა.

მანამდე საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭომ კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლები ტელევიზიის ხელში ჩაგდების მიზნით კოორდინირებულად მოქმედებაში ყოველგვარი დასაბუთების გარეშე დაადანაშაულა და პროკურატურას მათი ქმედებების გამოძიებისკენ მოუწოდა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის თანამშრომელთა ერთი ნაწილი უკვე თვეებია, პროტესტს გამოთქვამს ტელევიზიის მიერ „ქართული ოცნების“ მიმართ აშკარად მიკერძოებული პოლიტიკის გატარებისა და სარედაქციო პოლიტიკაში უხეში ჩარევის გამო, მათ შორის, სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარის, ვასილ მაღლაფერიძის, მხრიდან. თანამშრომლები წუხდნენ იმის გამო, რომ პრო-ევროპულ აქციებს საზოგადოებრივი მაუწყებელი საკმარის ყურადღებას არ უთმობდა და ფაქტებს ჩქმალავდა და რომ ტელევიზიამ დროულად და სათანადოდ არ გააშუქა პოლიციის მიერ ჟურნალისტებზე ძალადობის ფაქტები, მათ შორის, მათივე თანამშრომელზე ძალადობის ფაქტი და ჟურნალისტსა და არასამთავრობო ორგანიზაცია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს” თანამშრომელზე, ზვიად ქორიძეზე, თავდასხმა.

ნინო ზაუტაშვილი 40 წელია პირველი არხის თანამშრომელია. მას წლების განმავლობაში მიჰყავდა გადაცემა „რეალური სივრცე“, რომელიც პრაქტიკულად ბოლო გადაცემა იყო საზოგადოებრივ მაუწყებელზე, სადაც მწვავე სოციალურ პრობლემებზე მსჯელობდნენ, სადაც ისმოდა განსხვავებული აზრი, და სადაც იწვევდნენ იმ ექსპერტებს, რომლებთანაც პრო-სამთავრობო მედია არ თანამშრომლობდა. ბოლო თვეებში გადაცემა მხოლოდ რადიოს ეთერში გადიოდა.

ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანის შეფასებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალი და მიმდინარე ამბების ბლოკი თავისი სარედაქციო პოლიტიკით არ პასუხობს საზოგადოების წინაშე არსებულ გამოწვევებს. ის მზია ამაღლობელს ყოველი საინფორმაციო გამოშვების დაწყებისას, პირდაპირი ეთერით უცხადებდა სოლიდარობას. ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი ეთერს 4 თებერვლიდან ჩამოაშორეს, რის მიზეზადაც საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა თანამშრომლებთან დაძაბულობის პრევენცია დაასახელა.

პროევროპული აქციების პარალელურად, საზოგადოებრივ მაუწყებელთან პრაქტიკულად ყოველდღიურად იკრიბებიან მოქალაქეები, სხვადასხვა პროფესიული ჯგუფის წარმომადგენლები, და საზოგადოებრივ მაუწყებელს თავისი მოვალეობის შესრულებისკენ მოუწოდებენ. საზოგადოების მოთხოვნას ხმას უერთებდნენ ვასილ-ივანოვ ჩიქოვანი და ნინო ზაუტაშვილი.

ქარტია საზოგადოებრივ მაუწყებელში არსებულ არაჯანსაღ ვითარებაზე სრულ პასუხიმგებლობას აკისრებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარეს, ვასილ მაღლაფერიძეს, და საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორს, თინათინ ბერძენიშვილს. მათ მიერ გატარებულმა რეპრესიულმა პოლიტიკამ დააპირისპირა თანამშრომლები, ტელევიზიაში შექმნა მტრული გარემო, სადაც ჟურნალისტებს და ტექნიკურ პერსონალს არ აქვთ საკუთარი აზრის გამოთქმისა და პროფესიული სტანდარტების დაცვით მუშაობის შესაძლებლობა.

საზოგადოებრივი მაუწყებელი უნდა ემსახურებოდეს ხალხს და ასახავდეს საზოგადოებაში არსებულ მრავალფეროვნებას. ამის საპირისპიროდ, სამეურვეო საბჭომ და მენეჯმენტმა ტელევიზია გადააქცია პარტიულ ორგანოდ და დეზინფორმაციული და პროპაგანდისტული ნარატივების წყაროდ.

ქარტიის მეორე პრინციპის თანახმად, „დაუშვებელია ჟურნალისტის იძულება, პროფესიული საქმიანობისას მოიქცეს ან აზრი გამოხატოს საკუთარი სინდისის წინააღმდეგ''', - ვკითხულობთ ორგანიზაციის განცხადებაში.

„ევროპის ფონდმა“ საგამოძიებო ჟურნალისტიკის კონკურსის 2025 წლის გამარჯვებულები გამოავლინა და საგამოძიებო ჟურნალისტიკისა და მედიის მაკონტროლებელი ფუნქციის გამორჩეული ერთგულებით შესრულებისთვის „აი, ფაქტი“, „ბათუმელები“, „პუბლიკა“, „სამხრეთის კარიბჭე“, „საქართველოს ამბები (მთის ამბები)“, „სტუდია მონიტორი“ და „ტელეკომპანია პირველის“ გამომძიებელ ჟურნალისტთა გუნდი დააჯილდოვა.

ფონდის განცხადებით, კონურსის მიზანი იმ მედიაორგანიზაციების დაჯილდოება იყო, რომლებიც დაუღალავად აშუქებენ მნიშვნელოვან მოვლენებს და სისტემური კორუფციისა და არაეფექტიანი მმართველობის შემთხვევებს ამხელენ.

„ეს მედიასაშუალებები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ დემოკრატიის დაცვაში. ისინი აშუქებენ მნიშვნელოვან მოვლენებს, ამხელენ სისტემურ კორუფციას და საჯარო პირების ანგარიშვალდებულების უზრუნველსაყოფად, აქვეყნებენ მტკიცებულებებზე დამყარებულ ინფორმაციას. ფონდმა ამ კონკურსით კიდევ ერთხელ გაუსვა ხაზი მედიის მრავალფეროვნებისა და საგამოძიებო ჟურნალისტიკის გაძლიერების მნიშვნელობას. დაჯილდოებული ორგანიზაციები მოიცავენ როგორც ეროვნულ, ისე რეგიონულ მედიას, მათ შორის ტელევიზიასა და ონლაინ პლატფორმებს. ფონდი აღიარებს ამ მედიასაშუალებების წვლილს საზოგადოებისთვის ობიექტური და კრიტიკული ინფორმაციის მიწოდებასა და მნიშვნელოვანი საკითხების გაშუქებაში.  ჯილდო აღიარებს მათ მიღწევებს და ხელს უწყობს მათ მნიშვნელოვანი საგამოძიებო საქმიანობის გაგრძელებაში“, - წერს „ევროპის ფონდი“. 

მარკ ჰორვიტის, მისურის უნივერსიტეტის ჟურნალისტიკის სკოლის პროფესორის შეფასებით, რომელიც კონკურსის ჟიურის ერთ-ერთი წევრი იყო, ეს მედიასაშუალებები თვალსაჩინო მაგალითია იმისა, თუ როგორ შეიძლება საგამოძიებო ჟურნალისტიკამ მოახდინოს რეალური გავლენა, მიუხედავად იმ გამოწვევებისა, რომლის წინაშეც დგანან ჟურნალისტები საქართველოში. 

„გარემოსდაცვითი საკითხებიდან დაწყებული, საარჩევნო სისტემაში არსებული დარღვევების გამოძიებით დასრულებული,  მათი მასალები უშიშრად ამხელენ უსამართლობას. მათი საქმიანობა შთააგონებს მთელ მსოფლიოში ჟურნალისტებს, რომლებსაც უწევთ მსგავს სირთულეებთან გამკლავება. ისინი ამტკიცებენ, რომ მიუხედავად ყველა წინააღმდეგობისა, სიმართლის დაუღალავი ძიება საბოლოოდ მოიტანს სასურველ შედეგს“.

გლობალური საგამოძიებო ჟურნალისტიკის ქსელის (GIJN) თანადამფუძნებელი და ილინოისის უნივერსიტეტის პროფესორი, ბრანტ ჰიუსტონი კი ამბობს, რომ ჟურნალისტები, მათზე გახშირებული ფიზიკური თავდასხმებისა და მედიის შეზღუდვისკენ მიმართული კანონმდებლობის გამკაცრების მიუხედავად, უშიშრად განაგრძობენ საქართველოს დემოკრატიის განადგურებისკენ მიმართული ქმედებების მხილებას:

„ეს მედიასაშუალებები სრულად იმსახურებენ ამ ჯილდოებს, რადგან მათ გაბედულად და შეუპოვრად გამოამჟღავნეს სახელმწიფო უწყებებსა და საჯარო პირებში გავრცელებული კორუფციული პრაქტიკები. მიუხედავად ჟურნალისტებზე გახშირებული ფიზიკური თავდასხმებისა და მედიის შეზღუდვისკენ მიმართული კანონმდებლობის გამკაცრებისა, ისინი უშიშრად განაგრძობენ საქართველოს დემოკრატიის განადგურებისკენ მიმართული ქმედებების მხილებას“. 

პრესის თავისუფლების დამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ (RSF) საქართველოში ორი ფრანგი ჟურნალისტის არშემოშვებასთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს და გმობს საქართველოს ხელისუფლების შემაშფოთებელ ტენდენციას, ხელი შეუშალოს დამოუკიდებელი მედიის მიერ მიმდინარე საპროტესტო აქციების გაშუქებას.

„საქართველოში სადავო არჩევნების შემდგომ მიმდინარე პროტესტების გაშუქებით ცნობილი ორი ფრანგი ჟურნალისტისთვის ქვეყანაში შესვლის აკრძალვა მედიის დაშინებისკენ მიზანმიმართული სტრატეგიის ნაწილია. RSF მკაცრად გმობს ასეთ შეურაცხმყოფელ გაძევებებს, მოუწოდებს მმართველ პარტიას, დაიცვას საქართველოს მიერ ნაკისრი ვალდებულებები მედიის თავისუფლების კუთხით და ამავდროულად, მოუწოდებს საფრანგეთსა და ევროკავშირს ზეწოლა მოახდინონ საქართველოს ხელისუფლებაზე,“ - განაცხადა RSF-ის აღმოსავლეთ ევროპისა და ცენტრალური აზიის ოფისის ხელმძღვანელმა, ჟანა კავლიემ.

„რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს“ ინფორმაციით, ჟურნალისტი კლემენტ ჟირარდო, რომელიც საერთაშორისო გამოცემებისთვის: Le Monde, Society და Al Jazeera მუშაობს, საქართველოში მიმდინარე პროევროპულ აქციებს ​აშუქებდა. 12 თებერვალს კი, როცა ის საფრანგეთიდან საქართველოში ბრუნდებოდა, საპასპორტო კონტროლზე გააჩერეს, შემდეგ კი ახსნა-განმარტების გარეშე უკან გააბრუნეს.

ჟირარდომ 10 აპრილს Facebook-პოსტიც გამოაქვეყნა, სადაც წერს, რომ ქვეყნიდან გაძევების ზუსტი მიზეზი არ იცის, მაგრამ ამ გადაწყვეტილებას მის პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს:

„2012 წლიდან ვწერ საქართველოზე. ამ წლების განმავლობაში შევხვდი სხვადასხვა პროფესიისა და სოციალური ფენის ადამიანებს. თითქმის ყველა კუთხეში ვიმოგზაურე და ყველგან თბილად მიმიღეს. 28 ნოემბრის შემდეგ, ჩემი სამუშაო ძირითადად კონცენტრირდა რეპრესიების მსხვერპლებზე — მჯერა, რომ როგორც ჟურნალისტმა და როგორც საქართველოს მეგობარმა, ჩემი მოვალეობა შევასრულე.

ქართული ოცნების ხელისუფლებამ ამიკრძალა საქართველოში შემოსვლა, რადგან სურს, რომ თავისი ავტორიტარიზმისკენ სწრაფვა საზოგადოების თვალისგან მოშორებით განახორციელოს. მაგრამ, მიუხედავად იმისა, რომ შორს ვარ, ქართული ოცნება ვერ მიაღწევს მიზანს. მე გავაგრძელებ საუბარს ქართველი ხალხის ბრძოლასა და მათ ტკივილზე. და, რა თქმა უნდა, იმედს ვიტოვებ, რომ რაც შეიძლება მალე დავბრუნდები თბილისში“.

მეორე ჟურნალისტი ჟერომ შობო იტალიური სააგენტო NurPhoto-ს ფოტოგრაფია. როგორც RSF-ის განცხადებაში ვკითხულობთ, შობო საფრანგეთში დაბრუნებამდე, თითქმის ორი თვის განმავლობაში, საქართველოში მიმდინარე პროევროპულ აქციებს აშუქებდა. ის 30 მარტს საქართველოში ხელახლა შემოსვლას ცდილობდა, რა დროსაც ჯერ აეროპორტში რამდენიმე საათის განმავლობაში გააჩერეს, შემდეგ კი ათენში გააძევეს.

„არ იქნება მედია - არ იქნება თავისუფალი სიტყვა, სიმართლე და სამართლიანობა!“ - ამ ლოზუნგით 8 აპრილს მედიის სოლიდარობის მარში გაიმართა. ჟურნალისტები, მედიის წარმომადგენლები და დამოუკიდებელი მედიის მხარდამჭერები ფილარმონიასთან შეიკრიბნენ და საზოგადოებრივი მაუწყებლის ძველ შენობასთან გამართული აქციის მონაწილეებთან ერთად, რუსთაველის გამზირზე, პარლამენტის შენობასთან მსვლელობით მივიდნენ.

მარშის დაწყებამდე დამოუკიდებელი მედიის წარმომადგენლებმა ფილარმონიასთან შეკრებილებს ერთობლივი განცხადება გააცნეს: „მედიის ბრძოლა თავისუფლებისთვის, გრძელდება. ჩვენ არ შევწყვეტთ სიმართლის თქმას, უკანონობის მხილებას და კრიტიკას. ჩვენი ეთერებიდან და პლატფორმებიდან გახმიანებულ სიმართლეს არასოდეს ჩაანაცვლებს სიჩუმე“.

მედიამენეჯერებმა და ჟურნალისტებმა „ქართული ოცნების“ პარლამენტის მიერ მიღებულ მედიის შემზღუდავ კანონებზეც ისაუბრეს და აღნიშნეს, რომ გადარჩენისთვის ბრძოლას აპირებენ. 

„ხელისუფლების გაცხადებული პოლიტიკა არის მედიის განადგურება…ახლა რაღაც ფინალურ სტადიამდე მივიდნენ, რომ ჩაგვიკეტონ არსებობის საშუალება, ყველანაირი წყარო გადაგვიკეტონ, რეკლამა ისედაც გადაკეტილია. დიდად ტელევიზიები გრანტებს ისედაც ვერ ვიღებდით, მაგრამ თეორიული ალბათობაც კი გამორიცხეს და ახლა ყველას ყველაფერი აუკრძალეს. მათი მიზანი ვიცით, ჩვენ რას ვაპირებთ, ის უნდა ვთქვათ. მე ვაპირებ, რომ არ დავემორჩილო მათ გადაწყვეტილებებს და ვიბრძოლო გადარჩენისთვის,“ - განაცხადა „TV კავკასიის“ გენერალურმა დირექტორმა, ნინო ჯანგირაშვილმა.

„TV პირველის“ გამომძიებელი ჟურნალისტი, მაკა ჩიხლაძე კი დარწმუნებულია, რომ მედიის წინააღმდეგ „ოლიგარქის რეჟიმის“ ბრძოლის მიუხედავად, არ არსებობს არცერთი მისი კოლეგა კრიტიკულ და დამოუკიდებელ მედიაში, რომელსაც ეშინია:

„წარმოუდგენელ ამბებს იგონებენ, ოღონდ ჩვენ არ ვიყოთ, ოღონდ დისკომფორტი არ შეექმნათ და ვინმემ კრიტიკული კითხვა არ დაუსვას, მაგრამ ჩვენ ვარსებობთ და ვიდრე ვარსებობთ, ამ ქვეყანაში ყოველთვის იქნება დამოუკიდებელი მედიის ხმა, ყოველთვის იქნება ოლიგარქიის გავლენებისგან თავისუფალი ხმა, რომელსაც ვერ გააკონტროლებს ერთი მდიდარი კაცი…ჩვენს წინააღმდეგ იბრძვის ოლიგარქის რეჟიმი და იბრძვის პირდაპირი მნიშვნელობით. ისინი ცდილობენ, რომ ფიზიკურად აღარ ვარსებობდეთ ბევრ შემთხვევაში. არ გამოუვიდათ, არავის შეეშინდა ამისი და დარწმუნებული ვარ, რომ ახლა არ არსებობს არცერთი ჩემი კოლეგა კრიტიკულ, დამოუკიდებელ მედიაში, რომელსაც ეშინია“.

„სტუდია მონიტორის“ ჟურნალისტის, ქეთი თუთბერიძის შეფასებით, „ქართული ოცნება“ არის ხისტი ავტოკრატია, სადაც დამოუკიდებელი მედიის ადგილი არ არის. 

„რუსმა ინსტრუქტორებმა ვერ გათვალეს ქართული ხასიათი. ჩვენ სხვანაირი ხალხი ვართ და საქართველოს ისტორია თუ რამეს ადასტურებს, ესაა მუდმივად თავისუფლებისთვის ბრძოლა. ამის ნაწილი ვართ დამოუკიდებელი, მიუკერძოებელი ჟურნალისტებიც. რამდენი კანონიც არ უნდა მიიღონ, ჩვენ არ გავჩერდებით, არ შევწყვეტთ მუშაობას და არ შევწყვეტთ სიმართლის ლაპარაკს და მხილებას. ვერ გაგვაჩუმებენ“.

„რეალურად, ეს არის „ქართული ოცნების“ იმ რეპრესიული პოლიტიკის გაგრძელება, რომელსაც წლებია უკვე თანმიმდევრულად ახორციელებს… პირველად მივედით, ალბათ, ბოლო 30 წლის მანძილზე იმ ზღვარზე, როცა შეიძლება ხვალ, ერთ თვეში, კრიტიკული, დამოუკიდებელი მედია საერთოდ აღარ იყოს და შეწყვიტოს არსებობა“, - ამბობს „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ საბჭოს თავმჯდომარე და „სტუდია მონიტორის“ რედაქტორი, ნანა ბიგანიშვილი.

ჟურნალისტთა საქმიანობის უსაფრთხოების ხარისხის გაუარესებაზე გაამახვილა ყურადღება ჟურნალისტმა ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანმა, რომელიც საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა „მოამბის“ წამყვანობიდან 4 თებერვალს მოხსნა: 

„არსებულ გაუარესებულ ვითარებაში აუცილებელია, ჟურნალისტებმა ერთმანეთს გამოვუცხადოთ სოლიდარობა. აუცილებელია, ჩვენ ერთმანეთი გავამხნევოთ და შევჯერდეთ იმაზე, რომ ჩვენ, იმ ადამიანებს, რომლებმაც პროფესიად მეტი ჟურნალისტიკა ავირჩიეთ, ვერავინ შეგვიზღუდავს საშუალებას, კეთილსინდისიერად ვიმუშაოთ სიტყვის თავისუფლებისთვის და ვემსახუროთ სიტყვის თავისუფლებას. ამიტომ მნიშვნელოვანია, ყველას ვაჩვენოთ, მოქალაქეებსაც, რომ ჩვენ აქ ვართ მათი სიტყვის თავისუფლებისთვის“.

მედიის სოლიდარობის მარშის მონაწილეებმა მხარდაჭერა გამოუცხადეს „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს, მზია ამაღლობელსაც, რომელიც თითქმის სამი თვეა პატიმრობაში იმყოფება. 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი 11-12 იანვარს ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა მალევე მეორედ ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო დააკავეს. „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ ინფორმაციით, დაკავების შემდეგ, მზია ამაღლობელს ირაკლი დგებუაძე სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა და აგრესიულად ეპყრობოდა, მან ამაღლობელს სახეშიც შეაფურთხა. 

„ბათუმელებისა“ და ,,ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა. მას 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

„ქართული ოცნების“ პარლამენტმა 1 აპრილს მესამე მოსმენით მიიღო „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში შესატანი ის ცვლილებები, რომლებიც მაუწყებლებისთვის „უცხოეთიდან დაფინანსების“ აკრძალვას, თვითრეგულირების მექანიზმის შემცირებასა და კომუნიკაციების კომისიის უფლებამოსილების ზრდას ითვალისწინებს.

1 აპრილსვე მიიღეს FARA-ც, რომელსაც „ქართული ოცნება“ აშშ-ში, 1938 წელს მიღებული კანონის პირდაპირ თარგმანს უწოდებს. 100-ზე მეტი სამოქალაქო და მედია ორგანიზაციის შეფასებით, აშშ-ში მოქმედი „ფარა“ დამოუკიდებელი არასამთავრობო ორგაზაციებისა და თავისუფალი მედიის საქმიანობას არ უპირისპირდება, ივანიშვილის არალეგიტიმურ ხელისუფლებას კი სამოქალაქო სექტორის წინააღმდეგ მიღებული რუსული კანონის გადაფუთვა სურს.

სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები გამოეხმაურნენ დაანონსებულ საკანონმდებლო ცვლილებებსაც, რომელიც „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ“ კანონში, „გრანტების შესახებ“ კანონში, „კორუფციის შესახებ" კანონსა და ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსში ცვლილებების შეტანას ითვალისწინებს. 

ფოტო: „აი, ფაქტი“


სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები „ქართული ოცნების“ მიერ გუშინ, ბიუროს სხდომაზე დაანონსებულ საკანონმდებლო ცვლილებებს, რომელიც „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ“ კანონში, „გრანტების შესახებ“ კანონში, „კორუფციის შესახებ" კანონსა და ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსში ცვლილებების შეტანას ითვალისწინებს, ერთობლივი განცხადებით ეხმაურებიან: 

„საზოგადოებას ვაცნობებთ, რომ არალეგიტიმური პარლამენტი აგრძელებს ქართველი ხალხის წინააღმდეგ მოქმედებას. უახლოეს დღეებში „ქართული ოცნება“ აპირებს დაჩქარებული წესით მიიღოს ცვლილებები, რომლის ძალითაც, საქართველოს მეგობარ ქვეყნებს და საერთაშორისო ორგანიზაციებს საქართველოს მთავრობის თანხმობის გარეშე აეკრძალებათ მხარდაჭერის გაწევა  საქართველოს მოქალაქეებისთვის..

დღეს, როდესაც სახელმწიფო უწყებები პარტიულ დანამატად არის ქცეული, ადამიანების დაცვის ერთადერთ საშუალებას სამოქალაქო სოლიდარობა და აქტიურობა წარმოადგენს, აღნიშული კანონი თავისი არსით და მოსალოდნელი შედეგით არის ხალხის დევნის აქტი და მიზნად ისახავს მოქალაქეების მმართველი პარტიის სადამსჯელო სისტემის  პირისპირ   დატოვებას და საერთაშორისო საზოგადოებისთვის მათი თანადგომის აკრძალვას.

„ქართული ოცნების“ ეს ინიციატივა არის საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოების და ხალხის  დახმარების სისტემის განადგურების სტრატეგიის გაგრძელება იმ პირობებში, როდესაც „რუსული კანონების” მიღების, დევნის, სამოქალაქო სოლიდარობის ფონდების დაყადაღების მიუხედავად, ამ მიზანს ვერ მიაღწიეს.

ხაზგასმით აღვნიშნავთ, რომ ეს კანონი მიზნად ისახავს საქართველოს ჩაკეტილ, იზოლირებულ სახელმწიფოდ გადაქცევას, სადაც საზოგადოებრივი ცხოვრების ყველა სფერო უნდა დაექვემდებაროს პარტია „ქართული ოცნების“ ტოტალიტარული სტილის კონტროლს და გამოირიცხოს საზოგადოებისთვის საჭირო თანადგომის მიღება საერთაშორისო პარტნიორებისა და მეგობრებისაგან. ეს კანონი ასევე მიზნად ისახავს მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების საქმიანობის შეწყვეტას, რომლებიც ქართველ ხალხს აწვდიან  ინფორმაციას სახელმწიფო უწყებების მხრიდან ქართველი ხალხის უფლებების დარღვევის, კორუფციული გარიგებების, მოხელეთა მიერ თანამდებობების პირადი მიზნებისთვის გამოყენების შესახებ, რაც ,,ქართული ოცნებისთვის“ ძალიან ორგანული გახდა.

არალეგიტიმური პარლამენტი ცდილობს ქართველ ხალხს ჩამოაშოროს მეგობრების მხარდაჭერა და თანადგომა და დაუცველი დატოვოს  - ბავშვები, ქალები, სტუდენტები, ხანდაზმულები, უკანონო პატიმრები, სამსახურებიდან უკანონოდ გათავისუფლებულები, უკანონოდ დაჯარიმებულები, ძალადობის მსხვერპლები, შშმ პირები, ჟურნალისტები, კულტურის, ბიზნესის და სხვა სფეროს წარმომადგენლები. უიმედოდ აქციოს თითოეული მოქალაქე, რომელიც რაიმე ფორმით საჭიროებს მიიღოს დასავლური ცივილიზაციის სიკეთე.

ჩვენ, საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოება კვლავაც მტკიცედ ვაცხადებთ: არ ვაპირებთ რუსული კანონებით ცხოვრებას და ბოლომდე წინააღმდეგობას გავუწევთ ქართველი ხალხის დევნის აქტს.

ჩვენ არ დავუშვებთ ივანიშვილის არალეგიტიმურმა ხელისუფლებამ გადაწყვიტოს როდის და როგორ დაეხმარება ქართველი ხალხი ერთმანეთს და კვლავ გამოვხატავთ ერთგულებას საქართველოს კონსტიტუციის, მოქალაქეების უფლებებისა და ღირსების დაცვის მიმართ“.

ფოტო: „რადიო თავისუფლება"


გამოცემა „ინდიგოს“ ჟურნალისტ საბა სორდიას, რომელიც პოლიციამ გუშინ, 6 აპრილს, მარჯანიშვილის მეტროს მიმდებარე ტერიტორიაზე ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლის საფუძველზე, „პოლიციისადმი დაუმორჩილებლობის“ ბრალდებით დააკავა, იზოლატორში ყოფნის ვადა 24 საათით გაუხანგრძლივეს. სორდია დიღმის წინასწარი დაკავების იზოლატორში იმყოფება.

„ინდიგოს“ ჟურნალისტის ადვოკატის, მარიამ ყველაშვილის თქმით, საბა სორდიამ დაკავებისა და პოლიციის მანქანაში ჩაჯდომის დროს არ იცოდა, რომ ის ადმინისტრაციული წესით იყო დაკავებული და ამის შესახებ მხოლოდ პოლიციის განყოფილებაში გადაყვანის დროს გაიგო. გზაში კი, პოლიციის მანქანაში, მის მიმართ ჰომოფობიურ კომენტარებს ჰქონდა ადგვილი.

„საბა იმყოფებოდა მარჯანიშვილის მეტროს სიახლოვეს, რა დროსაც მასთან 2 პოლიციელი მივიდა და გადამოწმების მიზნით, პირადობის მოწმობა მოთხოვა. საბამ პირადობის მოწმობა გადასცა. შემდეგ პოლიციამ უთხრა, რომ ჩანთა გაეხსნა. ჩანთის დათვალიერება უნდოდათ, რაზეც დათანხმდა საბა, თუმცა მოგვიანებით, პოლიციას თავად უნდოდა გაეხსნა ჩანთის ერთ-ერთი ჯიბე, რაზეც საბამ უთხრა, რომ თვითონვე გახსნიდა ამ ჯიბეს და მისცემდა შესაძლებლობას პოლიციელს, რომ დაეთვალიერებინა ჩანთა. ამ შელაპარაკების დროს, ჩასვეს პოლიციის მანქანაში და დააკავეს…ასევე, საბა ამბობს, რომ მანქანაში ყოფნის დროს პოლიციელების მხრიდან იყო ჰომოფონიური სიტყვები გამოყენებული, რადგან საყურე ეკეთა. ესეც მნიშვნელოვანი ფაქტორია, რომ პოლიციელები ადამიანების მიმართ ასეთი სიტყვების გამოყენებას ცდილობენ“. 

როგორც ყველაშვილმა აღნიშნა, ადმინისტრაციული პატიმრობის კიდევ 24 საათით გახანგრძლივება დაუსაბუთებელია. ასევე, უცნობია როდის ჩაინიშნება სორდიას სასამართლო პროცესი.

„შსს ვადას აგრძელებს ხოლმე იმ საფუძვლით, რომ საქმეთან დაკავშირებით დამატებითი მტკიცებულებების მოპოვებაა საჭირო, თუმცა ეს ძირითად შემთხვევაში ფორმალური საფუძველია და დამატებით პირისთვის ფორმალურად ითვალისწინებს 24 საათით პატიმრობის ვადის გაგრძელებას.

სამწუხაროდ, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმეში პირებს არც ადვოკატთან წვდომის შესაძლებლობა აქვთ ხოლმე და მათ შორის სასამართლოში, როცა პროცესი ინიშნება, ჩვენთვის მაშინაც უცნობია ხოლმე, რომელ საათზე და რომელი მოსამართლე განიხილავს პირის საკითხს. ჩვენ ჩვენი ძალებით, მათ შორის იზოლატროში დარეკვით, სასამართლოს ცხელ ხაზზე დარკვით, ვცდილობთ დავადგინოთ, ხომ არ ჩაინიშნა შემთხვევით პროცესი, ხომ არ გადაჰყავთ პირი სასამართლოში, რომ ჩვენ დაცვის უფლება განვახორციელოთ, რაც გარკვეულწილად, ამ უფლების შემზღუდავია როგორც ადვოკატისთვის, ასევე დაცვის ქვეშ მყოფი პირისთვის“.

„ინდიგოს“ აღმასრულებელი დირექტორის, ნატა ძველიშვილის თქმით, საბა სორდიას დაკავებისა და იზოლატორში გადაყვანის შესახებ შსს-ს მათთვის არაფერი უცნობებია. ჟურნალისტის დაკავების შესახებ მხოლოდ მას შემდეგ გახდა ცნობილი, რაც სორდიას მეგობრებმა მისი მიტოვებული სკუტერი იპოვეს და დაკავებულის ძებნა დაიწყეს. 

„მე დამირეკეს და მე პრესსამსახურს დავურეკე და ასე გავიგე, რომ თურმე ადამიანი დაკავებულია. ეს არის ადამიანის მოტაცება. არავის არაფერს რომ არ აცნობებ და არც ადვოკატის მიყვანის შესაძლებლობას აძლევ, ეს რომ ნორმალური ამბავი გახდა, წარმოუდგენელია. არ მიკვირს, რომ საბას ასე მოექცნენ, რადგან ყველას ასე ექცევიან“. 

ძველიშვილმა „მდიაჩეკერთან“ საუბრისას აღნიშნა, რომ დღეს საქართველოში ჟურნალისტად მუშაობა საფრთხის შემცველია. ხოლო, სორდიას დაკავება არის კიდევ ერთი მცდელობა იმისა, რომ ადამიანებს ქუჩაში გადაადგილების ეშინოდეთ.

„ცხადია, ის რომ დღეს საქართველოში ჟურნალისტად მუშაობა უსაფრთხო არ არის. თითქმის ყოველდღიურად ჟურნალისტები თავდასხმისა და სხვადასხვა ტიპის ძალადობის მსხვერპლები ხდებიან. ამიტომ გუშინ, საბა როდესაც დააკავეს, პირველი რაზეც ვდარდობდით და პირველი რაც ვიკითხეთ, იყო ის, რომ მასზეც ხომ არ იძალადეს, იმიტომ რომ ეს აბსოლუტურად დასაშვებია დღევანდელ რეალობაში. 

მიუხედავად იმისა, რომ იმ მომენტში საბა ჟურნალისტურ საქმიანობას არ ასრულებდა, მას თან ჰქონდა კამერა. დარწმუნებული ვარ, ეტყოდა კიდევაც, რომ ჟურნალისტია. მიუხედავად ამისა, არა თუ გადაიყვანეს იზოლატროში, არამედ ვადაც გაუხანგრძლივეს და 48 საათი ტოვებენ. 

თვალსაჩინოა, რომ საბა დამნაშავე არაა. იმის მიუხედავად, რომ ის პოლიციას წინააღმდეგობას არ უწევდა, 2 ღამე ამყოფებენ იზოლატორში, რაც თავისთავად ცხადია, რომ არის კიდევ ერთი მცდელობა იმისა, რომ ადამიამენებს ამ ქვეყანაში ეშინოდეთ გადაადგილების“.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ შეფასებით, ბოლო პერიოდში მოქალაქეების თვითნებური და უსაფუძვლო ჩხრეკა და შემდგომ მათი დაკავება პოლიციის ხელში ადამიანების დაშინებისა და რეპრესიის კიდევ ერთ იარაღად იქცა:

„ბოლო თვეების განმავლობაში სამართალდამცავი უწყებების მიერ ჩადენილი ძალადობრივი დანაშაულები, რომლებიც ამ დრომდე გამოუძიებელი რჩება, ძირს უთხრის სამართლებრივი და ადამიანის უფლებების დაფუძნებული სახელმწიფოს პრინციპებს“.

„მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ განცხადებით, საბა სორდიას დაკავება მედიის წინააღმდეგ მიმართული სისტემური რეპრესიული პოლიტიკის კიდევ ერთი შემთხვევაა:

„დამოუკიდებელი მედია “ქართული ოცნების” რეჟიმის მთავარი სამიზნეა. საბა სორდიას დაკავება არის კიდევ ერთი შემთხვევა მედიის წინააღმდეგ მიმართული სისტემური რეპრესიული პოლიტიკისა, რომლის მასშტაბი დღითი დღე იზრდება. ჟურნალისტების დაკავება ისეთი მოსახერხებელი საბაბით, როგორიცაა “პოლიციისადმი დაუმორჩილებლობა”,  სამართალდამცავი ორგანოების უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებაა. ეს არის გააზრებული ტაქტიკა მედიის თავისუფლებაზე შემაკავებელი ეფექტის შესაქმნელად და სხვა ჟურნალისტების დასაშინებლად.

„ქართული ოცნების” რეჟიმი სხვადასხვა მეთოდით აგრძელებს დამოუკიდებელი ჟურნალისტიკის ჩახშობას, რაც მოიცავს სამართლებრივი დევნის მექანიზმებს, ფიზიკურ ძალადობას, მძიმე ფინანსურ სანქციებს, რეპრესიული საკანონმდებლო ინიციატივების მიღებას და დაუსჯელობის პოლიტიკას ძალადობის შემთხვევაში“.

სორდიას დაკავებას გამოეხმაურა პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტიც (IPI), რომელიც ჟურნალისტის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას მოითხოვს. 

ბათუმის საქალაქო სასამართლოში „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის, მზია ამაღლობელის სისხლის სამართლის საქმის არსებითი განხილვა დღეს, 7 აპრილს განახლდება. 

ამ ეტაპზე პროკურატურის მიერ დასახელებული მოწმეების დაკითხვა გრძელდება. თუმცა, უცნობია კონკრეტულად ვის დაკითხავენ დღევანდელ სასამართლო პროცესზე.

მზია ამაღლობელის სისხლის სამართლის საქმეზე სასამართლოს ჩვენება უნდა მისცეს ბათუმის პოლიციის უფროსმა ირაკლი დგებუაძემაც, რომელიც სილის გაწვნის გამო პროკურატურის მიერ დაზარალებულადაა მიჩნეული.

ამაღლობელის საქმეს მოსამართლე ნინო სახელაშვილი განიხილავს.

ნინო სახელაშვილი ესტონეთმა 3 მარტს, სწორედ ამაღლობელის საქმის გამო,  ჟურნალისტის მიმართ ადამიანის უფლების დარღვევისთვის დაასანქცირა. ბათუმის საქალაქო სასამართლოს ვებგვერდის მონაცემებით, ნინო სახელაშვილი სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის მოსამართლეა და მას სისხლის სამართლის კვალიფიკაცია არ აქვს. 

„ბათუმელების“ ცნობით, ნინო სახელაშვილი, რომელიც 3-წლიანი გამოსაცდელი ვადით იყო დანიშნული, 10 მარტს უვადოდ განაწესეს.

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი 11-12 იანვარს ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა მალევე მეორედ ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო დააკავეს. 

15 იანვარს „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ დაკავების შემდეგ, მზია ამაღლობელს ირაკლი დგებუაძე სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა და აგრესიულად ეპყრობოდა, მან ამაღლობელს სახეშიც შეაფურთხა. 

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი მოსამართლე სალიხ შაინიძემ ადმინისტრაციულ საქმეზე 18 მარტს სამართალდამრღვევად ცნო და 2 000 ლარით დააჯარიმა.

პოლიცია მზია ამაღლობელს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედების ჩადენას ედავებოდა, თუმცა როგორც „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ აღნიშნა, საქმეში შესაბამისი ფაქტების დამადასტურებელი მტკიცებულებები წარმოდგენილი არ იყო და მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ პოლიციას ყალბი ადმინისტრაციული დაკავების და სამართალდარღვევის ოქმები ჰქონდა შედგენილი.

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა. მას 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება.

9 აპრილს მაუწყებლობას იწყებს ახალი YouTube-არხი „მისმინე”, რომელიც რამდენიმე გადაცემას გააერთიანებს.  

„მისმინე” West Vector Production სტუდიის ბაზაზე მზადდება, რომლის ხელმძღვანელიც ლევან ყუბანეიშვილია. ყუბანეიშვილი სხვადასხვა დროს იყო როგორც “მეორე არხის”, ისე “საზოგადოებრივი მაუწყებლის” დირექტორი, ტელეკომპანია “მზის” და TBC TV-ის დამფუძნებელი.  

ახალი YouTube-არხის შექმნის იდეაც ლევან ყუბანეიშვილსა და ჟურნალისტ ეკა კვესიტაძეს ეკუთვნის. 

„მედიაჩეკერის” კითხვის საპასუხოდ, თუ საიდან და რატომ გაჩნდა ინტერნეტ ტელევიზიის გახსნის იდეა, კვესიტაძე ამბობს: „ბოლო პერიოდია მე თვითონ ვარ ინგლისურენოვანი YouTube- არხების ძალიან აქტიური მომხმარებელი, რომელსაც მსოფლიოში მზარდი გავლენა აქვს. ნაწილობრივ ის უკვე ტელევიზიებსაც უსწრებს. მაგალითად, ამერიკაში ცნობილ პოტკასტერებს უფრო დიდი გავლენა აქვთ, ვიდრე ტელევიზიის ცნობილ წამყვანებს. ასე რომ ტენდენცია ნამდვილად შეცვლილია YouTube-ის სასარგებლოდ და ვფიქრობ, უკვე დადგა დრო ჩვენც დავიწყოთ პოტკასტები პოლიტიკურ თემებზე და ამ საქმეს სერიოზულად მივჰყვეთ. 

ცხადია, მას შემდეგ რაც ტელეკომპანია “მთავარი” შეჩერდა, უფრო გავაქტიურდი ამ მიმართულებით. შევხვდი ლევან ყუბანეიშვილს, რომელიც უზომოდ გამოცდილი ადამიანია სატელევიზიო სფეროში და ერთად დავიწყეთ ამ არხის შექმნაზე ფიქრი. შემდეგ შემოვიკრიბეთ თანამოაზრეები და დავგეგმეთ, როგორი ტიპის გადაცემები უნდა გვქონდეს. უკვე მზად არის 5 გადაცემა და ნელ-ნელა კიდევ დავამატებთ. ყველა გადაცემას ექნება მიმართულება, თავისი ფიქსირებული დღე და ეთერში გასვლის დრო. პრაქტიკულად ეს იქნება YouTube-არხი, ტელევიზია “ახალი ამბების” გარეშე. მე თვითონ ასე ვარ, ინფორმაციას ვუსმენ BBC-ის, CNN-ის, DW-ისა და სხვადასხვა ტელევიზიის ეთერში, მაგრამ ანალიზს ვეძებ და ვუსმენ YouTube-ზე.” 

ახალ არხზე - „მისმინე” გადაცემა ექნება ტელეკომპანია „მთავარის” ყოფილ ავტორს, ბექა ყორშიას. 

„ეს ახალი გადაცემა თემატურად შეზღუდული არ იქნება. ვეცდები, უფრო სერიოზული ვიყო, ვიდრე ზოგადად ვარ ხოლმე. ხშირად ის ამბები, რომლებზეც სოციალურ ქსელებში გვეცინება  (რადგან სიცილი ჯობია ტირილს, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ორივე ამაოა), სინამდვილეში, სასაცილო სულაც არ არის, მაგრამ პირადად ჩემთვის, სიცილი თავდაცვის მექანიზმია, რომელიც მეხმარება ფსიქიკური მდგრადობა შევინარჩუნო. ამიტომ შიგადაშიგ ვიხუმრებ, მაგრამ საბოლოო ჯამში, ეს არ იქნება იუმორისტული გადაცემა” - ამბობს ყორშია “მედიაჩეკერთან” საუბრისას.

არხის დამფუძნებლების თქმით, ჯერჯერობით მხოლოდ არხის ამუშავების ფინანსური საშუალება არსებობს, რომელიც თავისუფალი მედიის მხარდამჭერმა ბიზნესმენებმა გამოჰყვეს. 

9 აპრილს, პირველად ეთერში ისტორიკოს ბექა კობახიძის საავტორო გადაცემა „აქტუალური ისტორია” გავა. შაბათს - ეკა კვესიტაძის „აქცენტები”, კვირას კი - ბექა ყორშიას „არაფერი სასაცილო”. 

მომდევნო კვირიდან არხს ქეთი დევდარიანი, ლაშა ბუღაძე და ზურაბ ფარჯიანიც შეუერთდებიან. 

გადაცემები პირდაპირ ეთერში გავა და ის ყოველ დღე, საღამოს 9 საათზე დაიწყება.