მას შემდეგ რაც ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ რუსთავი2-ის საქმეზე უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება შეაჩერა, ასავალ-დასავალი ყველა ნომერში აგრძელებს ანტიდასავლური განწყობების ტირაჟირებას და სტრასბურგის სასამართლოს ნეგატიურ კონტექსტში წარმოჩენას.

„ნუ მიირთმევთ სტრასბურგერს“-ვკითხულობ ასავალ-დასავალის მე-3 გვერდზე, 27 მარტის ნომერში. მასალიდან ჩანს რომ „მომწამვლელ სტრასბურგერში“ ასავალ-დასავალი ევროსასამართლოს გულისხმობს, გამოცემა წერს, რომ „სტრასბურგერის“ მიღება საზიანოა საქართველოსათვის.

ასავალ-დასავალის სტატიაში ვკითხულობთ:

√ საქართველოსთვის შეკაზმული სტრასბურგერი იმ კალიუმციანიდით გახლავთ გაჯერებული, რომლითაც პატრიარქი უნდა მოეწამლათ.

√ ევროსაბჭო პირს დაგაღებინებს, ევროკავშირი ხელ-ფეხს გაგიკავებს, ხოლო ამერიკის ელჩი ძალით ჩაგატენის სტრასბურგერს, რომელსაც თავმოყვარე ძაღლიც არ შეჭამს.

√ თუ „მაკდონალდსი“ ჰამბურგერებსა და „ბიგ-მაკებს“ ამონიუმის ჰიდროქსიდით დამუშავებული ხორცით ამზადებდა, საქართველოსთვის გამოგზავნილი სტრასბურგერი იმ ადამიანების კვნესა-ვაებითა და ჯაჯაებით არის გაჟღენთილი, რომლებიც რუსთავი 2-ისთვის ეწამნენ, დაიხოცნენ და გაუბედურდნენ.

√ სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება მართლაც შხამია, რომელიც საქართველოს სახელმწიფოებრიობას სიკვდილსა და შავ სამარეს უქადის.

საქინფორმის რედაქტორმა, არნო ხიდირბეგაშვილმა სარედაქციო წერილი გამოაქვეყნა სათაურით “ევროპისკენ გზამ “ტაძრის” მაგივრად ტრაკისკენ მიგვიყვანა!” ამ სარედაქციო წერილში ხიდირბეგაშვილი წერს: “ბევრჯერ გამიფრთხილებია თანამემამულეები, რომ ევროკავშირთან ასოცირებას, უფლებების - მაგალითად, შენგენის ზონაში ყოველ 6 თვეში 90 დღის განმავლობაში უვიზოდ ყოფნის - გარდა, „მედლის მეორე მხარეც“ აქვს. ეს გულისხმობს კაბალურ მოვალეობებს, მაგალითად, უსიტყვო მორჩილებას სტრასბურგის, ანუ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს გადაწყვეტილებებისადმი, რომლებიც არაასოცირებული ქვეყნებისათვის მხოლოდ და მხოლოდ რეკომენდაციებს წარმოადგენს”.

განცხადება, რომ ამ გადაწყვეტილებას არაასოცირებული ქვეყნებისთვის (ანუ საქართველოსთვის) სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს, სიცრუეა. როცა საქართველო ევროპის საბჭოში გაწევრიანდა, მან 1999 წელს ხელი მოაწერა ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპულ კონვენციას, რაც სხვადასხვა ვალდებულებასთან ერთად, გულისხმობს ევროსასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილების პატივისცემას და დამორჩილებას. შესაბამისად, ასევე სიცრუე და მანიპულაციაა პარალელის გავლება საქართველოსთვის უვიზო მიმოსვლასა და ევროსასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებას შორის. ეს ორი მოვლენა ერთმანეთს არ უკავშირდება.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის 31 მაისის დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის, აფგან მუხტარლის გაუჩინარების ფაქტი მეორე ამბად გავიდა. საკითხი ორ ნაწილად გაშუქდა, პირველ ნაწილში თავად ფაქტი იყო მიმოხილული, მეორეში კი პოლიტიკოსების და არასამთავრობოების შეფასებები შემოგვთავაზეს. თემის გაშუქებისას იკვეთებოდა, რომ მაუწყებელი ცდილობდა, მუხტარლის პიროვნების შესახებ ნეგატიური საზოგადოებრივი აზრის შექმნას და მთავარი საკითხიდან, ყურადღების მეორეხარისხოვანზე გადატანას. იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი წარმოაჩენდა, რომ თითქოს, მუხტარლი არა ჟურნალისტი, არამედ ანტიაზერბაიჯანული პოლიტიკური მოძრაობის აქტივისტია.

უნდა აღინიშნოს, რომ „მოამბის“ პირველ სიუჟეტში მოსწავლეების თვითდაზიანების შესახებ გვიამბეს - მასალიდან ვიგებდით, რომ ერთ-ერთი სკოლის მოსწავლეებმა ხელები დაისერეს და ეს ფაქტი, სავარაუდოდ, ერთ-ერთ ინტერნეტ თამაშს უკავშირდებოდა. „მოამბემ“ მიიჩნია, რომ 31 მაისს, ეს თემა უფრო მნიშვნელოვანი იყო, ვიდრე თბილისიდან გაუჩინარებული ჟურნალისტის ამბავი.

აქცენტის გადატანა მთავარიდან მეორეხარისხოვანზე

„ურთიერთგამომრიცხავი ვერსიები საქართველოში გაუჩინარებულ და აზერბაიჯანში ნაპოვნი ჟურნალისტის შესახებ. აფგან მუხტარლის საზღვრის უკანონოდ კვეთას ედავებიან, რასაც წინასწარ პატიმრობაში მყოფი ჟურნალისტი უარყოფს და ფაქტს გატაცებად აფასებს“, - ასე დაიწყო წამყვანმა თემაზე მომზადებული პირველი, გამხსნელი სიუჟეტის შესავალი ტექსტი. „ურთიერთგამომრიცხავ ვერსიებად“, არა მხოლოდ შესავალ ტექსტში, არამედ მთლიან სიუჟეტში წარმოდგენილი იყო შემდეგი საკითხები:

ა) მუხტარლი ან აზერბაიჯანულმა მხარემ გაიტაცა

ან

ბ) საზღვარი უკანონოდ გადაკვეთა

ამ სიუჟეტში საერთოდ არ დასმულა კითხვა, როგორ მოხვდა მუხტარლი აზერბაიჯანში - ქართული სპეცსამსახურების მონაწილეობით, თუ აზერბაიჯანული სპეცსამსახურების მეშვეობით, ისე რომ ქართულმა მხარემ ვერაფერი გაიგო. ამ მნიშვნელოვანი საკითხიდან აქცენტი გადატანილი იყო იმაზე, მუხტარლი აზერბაიჯანულმა მხარემ გაიტაცა, თუ საზღვარი მართლაც უკანონოდ გადაკვეთა.

როგორ მოხვდა ჟურნალისტი საქართველოდან აზერბაიჯანში - ეს კითხვა გამოშვებაში პირველად, თემაზე მომზადებულ მეორე სიუჟეტში, გადაცემის 14-ე წუთზე დაისვა (შეგახსენებთ, რომ 31 მაისის მოამბე სულ 20 წუთიანი იყო). შესავალ ტექსტში აღინიშნა, რომ ზემოხსენებული შეკითხვა „მესამე სექტორს“ აინტერესებს. ამავე სიუჟეტში მოხვდა ინფორმაცია, ჟურნალისტების მიერ მუხტარლის მხარდასაჭერად გამართული აქციის შესახებ, თუმცა საინტერესოა, რომ სიუჟეტში არათუ აქციის მონაწილე არც ერთი ჟურნალისტის კომენტარი არ შეუთავაზებიათ მაყურებლისთვის, არამედ არც კი აღუნიშნავთ, რომ აქცია ჟურნალისტების მიერ იყო ორგანიზებული და მონაწილეთა უმეტესობაც სწორედ მუხტარლის ქართველი კოლეგები იყვნენ. მაყურებელმა სიუჟეტიდან მხოლოდ ის გაიგო, რომ თბილისის რამდენიმე ადგილზე, მუხტარლის მხარდასაჭერად აქცია გამართეს: „აქციაზე მივიდნენ პოლიტიკოსებიც, პლაკატები გაშალეს საქართველოში მცხოვრებმა აზერბაიჯანელებმაც“ - დააკონკრეტმა ჟურნალისტმა და საქართველოში მცხოვრები აზერბაიჯანელი ჟურნალისტისა და „გირჩის“ ლიდერის, ზურაბ ჯაფარიძის სინქრონები შემოგვთავაზა. მოგვიანებით, საპარლამენტო ოპოზიციის, სახალხო დამცველის, აშშ-ს ელჩის, პრეზიდენტის შეფასებებიც მოვისმინეთ.

ცხადია, პოლიტიკოსები, სახალხო დამცველი, პრეზიდენტი, არასამთავრობოები თუ აშშ-ს ელჩი, ხშირად აკეთებენ განცხადებებს ქვეყანაში მიმდინარე სხვადასხვა პროცესის შესახებ, მაგრამ საქართველოში ჟურნალისტები არც თუ ისე ხშირად გამოდიან აქციებზე მონაწილის სახით და არც თუ ისე ხშირად აპროტესტებენ მიმდინარე პროცესებს, შესაბამისად, ის რომ აქციაზე ჟურნალისტები უცხადებდნენ აზერბაიჯანელ კოლეგას სოლიდარობას, ამბის მნიშვნელოვანი დეტალი იყო, რაც „მოამბემ“ თავის მაყურებელს არ უამბო.

მუხტარლის დაკავშირება „ანტიაზერბაიჯანულ იატაკქვეშა მოძრაობასთან“

„ცოტა ხნის წინ მუხტარლი ერთ-ერთმა აზერბაიჯანულმა მედიამ იატაკქვეშეთში მოქმედი ანტიაზერბაიჯანული მოძრაობის ლიდერადაც გამოაცხადა“ - მოვისმინეთ წამყვანისგან შესავალ ტექსტში. ბუნდოვანი დარჩა, რომელმა აზებაიჯანულმა მედიასაშუალებამ გამოაცხადა მუხტარლი ანტიაზერბაიჯანული მოძრაობის ლიდერად, რამდენად სანდოა ეს მედია და მის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია, მუხტარლის ანტიაზერბაიჯანული საქმიანობის შესახებ - ეს აქცენტები წამყვანის შესავალში არ დასმულა. ამავე ტექსტიდან მაყურებელს ექმნებოდა განწყობა, რომ მუხტარლი საეჭვო საქმიანობაში იყო გარეული.

მუხტარლის „ანტიაზერბაიჯანულ საქმიანობას“ უშუალოდ სიუჟეტშიც შეეხნენ, ვრცლად განიხილეს ვერსია, რომ დაკავებული მუხტარლი და მისი მეგობრები იატაკქვეშა ანტიაზერბაიჯანული მოძრაობის წევრები არიან. სიუჟეტიდან ვიგებთ, რომ მუხტარლის ფეისბუკ გვერდიდან „საინტერესო დეტალები იკითხება“. კერძოდ, „26 მაისს გამოქვეყნებულ პოსტში ჟურნალისტი წერს, რომ აღარაღლის აზერბაიჯანული სპეცსამსახურების წარმომადგენლები უთვალთვალებდნენ. ამ პოსტის მიხედვით, იგივე ადამიანები ცოტა ხნით ადრე უთვალთვალებდნენ მათ საერთო მეგობარს და აზერბაიჯანული ოპოზიციური პარტიის , ეროვნულ ფრონტის თავმჯდომარის მოადგილეს, გოზალ ბაირამლის, რომელიც თბილისში მეგობრებს, მათ შორის კლინიკა ლანცეტის დირექტორს, ფარმან ჯეირანის სტუმრობდა”, - ამბობს ჟურნალისტი.

„პოსტში დასახელებული მეოთხე ადამიანი და მეგობარი, რომელმაც მუხტარლი ბოლოს ნახა, იატაქვეშა მოძრაობის არსებობას უარყოფს, თუმცა არ მალავს რომ ისინი ახლო მეგობრები იყვნენ და აზერბაიჯანის დატოვებადე ოპოზიციური მოძრაობის, ეროვნული ფრონტის რიგებში იყვნენ“- განმარტავს ჟურნალისტი და გვთავაზობს მუხტარლის იმ მეგობრის სინქრონს, რომელმაც მუხტარლი გაუჩინარებამდე რამდენიმე საათით ადრე ნახა.

სიუჟეტის ამ ნაწილით, იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ მიზანი მუხტარლის ანტიაზერბაიჯანულ მოძრაობასთან კავშირის ვერსიის გაჟღერება იყო, გარდა ამისა, მაყურებელს ექმნებოდა განცდა, რომ დააკავეს არა ჟურნალისტი, რომელიც თავის ქვეყანაში ჟურნალისტური საქმიანობის გამო იდევნება, არამედ პოლიტიკური მოძრაობის წევრი, რომელიც საეჭვო, ანტიაზერბაიჯანულ, ანუ ანტისახელმწიფოებრივ იატაკქვეშა მოძრაობასთანაა დაკავშირებული.

კლინიკა „ლანცეტის“ დირექტორის და მუხტარლის მეგობრობა

სიუჟეტში აღნიშნული იყო, რომ მუხტარლი და მის ფეისბუკ პოსტში აღნიშნული ადამიანები „აზერბაიჯანულმა პროსახელისუფლებო გამოცემამ ანტიაზერბაიჯანული იატაქვეშა მოძრაობის ლიდერებად მოიხსენია“. ჟურნალისტი განმარტავს, რომ ამ დასახელებული 4 პიროვნებიდან სამი უკვე დაკავებულია - მუხტარლი და გოზელი, რომლებსაც საზღვრის უკანონო გადაკვეთას და თანხის არადეკლარირებულად გადატანას ედავებიან, და კლინიკა ლანცეტის დირექტორი, საქართველოს მოქალაქე, რომელიც საქართველოში დააკავეს და რომელსაც ღვიძლის ტრანსპლანტაციის დროს, ორი ადამიანის გარდაცვალების გამო, თაღლითობა ედება ბრალად. გაუგებარი დარჩა, თუკი მიზანი იმის წარმოჩენაა, რომ მუხტარლის ფეისბუკ სტატუსში ნახსენები პირები , რომლებსაც მუხტარლის თქმით უთვალთვალებდნენ, დაკავებულები არიან აზერბაიჯანული მხარის მიერ, რა კავშირში იყო ლანცეტის დირექტორი, რომელიც ქართულმა მხარემ დააკავა კონკრეტული ბრალდებით - თაღლითობით. სიუჟეტში არაერთხელაა ხაზგასმული, რომ ლანცეტის დირექტორი, მუხტარლი და დასახელებული კიდევ ორი პიროვნება მეგობრები არიან.

ლანცეტის დირექტორის დაკავების საკითხს დაკავების დღიდან მედია აქტიურად აშუქებს მაღალი საჯარო ინტერესიდან გამომდინარე - ამ პირს, ღვიძლის ტრანსპლანტაციის დროს ორი ადამიანის გარდაცვალების გამო, თაღლითობაში ედება ბრალი. ამ გაშუქების შედეგად, ცხადია, საზოგადოებას აქვს გარკვეული წინასწარი განწყობები და ინფორმაცია ლანცეტის დირექტორის შესახებ. „მოამბის“ სიუჟეტში, ამ ადამიანის მუხტარლისთან კონტექსტში ხსენება, ისე რომ ბუნდოვანი დარჩა, რა კავშირში იყო მისი დაკავება მუხტარლის გაუჩინარებასთან, ქმნიდა შთაბეჭდილებას, რომ ემსახურებოდა მუხტარლის საქმიანობის შესახებ ეჭვების გაჩენასა და იმ აზრის გაჟღერებას, რომ მუხტარლი და თაღლითობის ბრალდებით დაკავებული “ლანცეტის” დირექტორი მეგობრები არიან.

„მუხტარლი ჟურნალისტი არ არის“

მას შემდეგ, რაც მუხტარლის და მისი ნაცნობების თუ მეგობრების ანტიაზერბაიჯანულ მოძრაობაში და პოლიტიკურ პარტიაში საქმიანობის ვერსიები მიმოიხილეს, შემოგვთავაზეს ვიცეპრემიერ ჯეჯელავას განცხადება, რომ მუხტარლი ჟურნალისტი არ არის და ის რადიო თავისუფლებაში არა ჟურნალისტად, არამედ დაცვის თანამშრომლად მუშაობდა.

ჯეჯელავას სინქრონის შემდეგ, ჩართვაზე ჟურნალისტი დაბრუნდა და მუხტარლის საქმიანობის შესახებ აღნიშნა:

„ჩვენ დღეს ამ თემაზე დავუკავშირდით რადიო თავისუფლების თანამშრომლებს პრაღის ოფისში, მათ შორის იმ ჟურნალისტებს , რომლებიც მუშაობდნენ აზერბაიჯანის ოფისში, ამ ოფისის დახურვამდე და მათ დაგვიდასტურეს, დაკავებული ჟურნალისტი იყო არა შტატიანი თანამშრომელი, არამედ უბრალოდ, შეკვეთით ამზადებდა მათთვის სტატიებს“.

მუხტარლის საქმიანობის შესახებ მსჯელობა, ჟურნალისტის ამ სიტყვებით დასრულდა. მაყურებელმა კი, ჯერ ვიცეპრემიერისგან გაიგო, რომ მუხტარლი ჟურნალისტი არ იყო, შემდეგ „მოამბის“ რეპორტიორისგან მოისმინა, რომ ის „იყო არა შტატიანი თანამშრომელი, არამედ უბრალოდ შეკვეთით ამზადებდა სტატიებს“.

აქვე, შედარებისთვის გთავაზობთ, როგორ გააშუქა ნეტგაზეთმა ვიცე პრემიერის განცხადება. „აფგან მუხტრალის ჟურნალისტობის დამადასტურებელი ფაქტები“ სტატია ამ სათაურით , ჯეჯელავას განცხადების პერიფრაზით დაიწყო, შემდეგ კი მასალას ერთვოდა მუხტარლის მიერ მომზადებული ჟურნალისტური პროდუქტის ბმულები, რომელიც ცხადყოფდა, რომ ჯეჯელავას განცხადება მცდარი იყო. “ჯეჯელავას ტყუილი - აფგან მუხტარლი არაერთი ჟურნალისტური გამოძიების ავტორია“ - ეს კი კიდევ ერთი გამოცემის on.ge -ს სათაურია.

უნდა აღინიშნოს, რომ ეს თემა „მოამბემ“ წინა დღეს, 30 მაისსაც გააშუქა, დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების პირველ ამბად. 30 მაისი სიუჟეტს ის პრობლემები, რაც ზემოთ მიმოვიხილეთ, არ ჰქონია, აქცენტები სწორად, ადეკვატურად, საჯარო ინტერესის შესაბამისად იყო დასმული, თუმცა 30 მაისის აქცენტები 31 მაისის სიუჟეტში ვეღარ მოხვდა.

შენიშვნა: მასალა ვებსაიტზე პირველად, 1 ივნისს გამოქვეყნდა, თუმცა ტექნიკური პრობლემის გამო, საიტი გაითიშა და ბოლო ერთი კვირის მონაცემები წაიშალა, შესაბამისად, მასალა ქვეყნდება ხელახლა. ბოდიშს გიხდით, შეფერხებისთვის.

„აშშ-ის პრეზიდენტის, ტრამპის „ლგბტ“ საზოგადოების მისამართით წამოწყებული პოლიტიკის კვალდაკვალ Facebook-ის შემქნელმა - მარკ ცუკერბერგმა ფეისბუკიდან Mossgreen -ის სააუქციონო სახლის მიერ რეკლამირებული ნახატი ამოიღებინა“ - წერს "საქართველო და მსოფლიო".

გამოქვეყნებულ სიახლეში ასევე ვკითხულობთ: „საქმე ეხება ჩარლზ ბლექმენის ტილოს, რომელზეც ასახულია ორი მანდილოსნის პიკანტური სცენა, შესაბამისად მისი რეკლამირებით საიტიც ხელს შეუწყობდა პროპაგანდისტულ პოლიტიკას „ლგბტ“ საზოგადოების მისამართით“.

ფეისბუქმა Mossgreen - ს ნახატის „ქალი საყვარლები“ სოციალურ ქსელში დასპონოსრების საშუალება მართლაც არ მისცა, თუმცა არა იმიტომ, რომ ის „ლბგტ პროპაგანდას“ უწყობს ხელს. ფეისბუქის განმარტებით, ამგვარი ნახატის შემცველი პოსტის ფეისბუქით დასპონსორება, ე.წ. დაბუსტვა აკრძალულია, ვინაიდან ის უფროსების მომსახურების პროდუქტის რეკლამირებაა და სექსუალური ხასიათისაა.

თავისმხრივ, Mossgreen ფეიბუქის ამ გადაწყვეტილებას გაუგებარს უწოდებს:

„განცდა მაქვს რომ XXI საუკუნეში არ ვცხოვრობ. ამ ნახატში სექსუალური შინაარსის არაფერია, ეს უბრალოდ ლამაზი ნახატია, სადაც ორი ქალია გამოსახული“ - ამბობს გარდიანთან საუბარში Mossgreen- ის აღმასრულებელი დირექტორი პოლ სამერი.

ნახატის ავტორი ჩარლზ ბლექმენი ცნობილი ავსტრალიელი ხელოვანია. მისი ნახატები მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში 10 ათასობით დოლარად იყიდება.

2017-02-08 „პარლამენტმა მანანა კობახიძე საკონსტიტუციო სასამართლოს მოსამართლედ აირჩია“ - სიახლე ამ სათაურით "ტაბულაზე" არაეთიკური ფოტოთი გამოქვეყნდა, ფოტოზე გამოსახულია ძროხა საქართველოს პარლამენტის შენობის ფონზე. გამოცემას, სხვადასხვა დროს, ამავე ფოტოთი პარლამენტთან დაკავშირებული არაერთი სიახლე აქვს გამოქვეყნებული.

კიდევ ერთ სიახლეს კი ერთვის ფოტო, სადაც პარლამენტის შენობა თივის ზვინთან ერთად ჩანს.

26 იანვრის ტელეკომპანია „იმედის“ საინფორმაციო გამოშვება „ქრონიკაში“ პირველივე სიუჟეტი უკრაინაში დაკავებული გია ცერცვაძის სასამართლო პროცესს ეხებოდა. ამ სიუჟეტში გია ვოლსკის კომენტარი გავიდა, სადაც ის „ნაციონალური მოძრაობის“ ხელისუფლებაში ყოფნის პერიოდში სამხედრო პირების წამებაზე საუბრობდა,

„ეს [ნაციონალური მოძრაობის წევრები] არიან ადამიანები, ვინც არც ერთი ჩვენი ოფიცერი, გვარები, რომელი ერთი ჩამოვთვალო, არ დაინდეს, არც სიცოცხლე არ დაინდეს მათი, წამებაში ამოხადეს სული ადამიანებს“ - ამბობს გია ვოლსკი. ეს თემა მეორე სიუჟეტში გაგრძრელდა, სადაც აქცენტი გაკეთდა ყოფილი სამხედროების სერგო თეთრაძის, როინ შავაძის და გია კრილაშვილის საქმის დეტალებზე, საუბარი იყო იმაზე, ნაციონალური მოძრაობის ხელისუფლებაში ყოფნის დროს როგორ აწამეს და მოკლეს ზემოთ ჩამოთვლილი ყოფილი სამხედროები.

იმედის ჟურნალისტმა სერგო თეთრაძის, როინ შავაძის და გია კრილაშვილის შესახებ კითხვა დაუსვა ცერცვაძის სასამართლო პროცესზე მისულ ყოფილ პრეზიდენტს, მიხეილ სააკაშვილს „გია კრიალაშვილის, როინ შავაძის საქმეები გაიხსენეს და თქვეს, რომ ეს ადამიანები რეალურად ჩაცხრილეს, ხო?“ - დაინტერესდა ჟურნალისტი

გაუგებარი დარჩა, როგორ უკავშირდება გია ცერცვაძის საქმეს ყოფილი სახმედროების საქმეები, რატომ მოხდა მათი განხილვა ცერცვაძის საქმის კონტექსტში, რატომ გადაწვიტა ტელეკომპანიამ გია ვოლსკის მიერ ოპონენტების მისამართით ნათქვამზე ცალკე სიუჟეტის გაკეთება და თემაზე კითხვის მიხეილ სააკაშვილისთვის დასმა, რომელიც ცერცვაძის სასამართლო პროცესს ესწრებოდა. ცხადია, ყოფილი სამხედროების საქმეები მნიშვნელოვანია, თუმცა ბუნდოვანი დარჩა, რატომ ჰქონდა მას საინფორმაციო ღირებულება 26 იანვარს. იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ პრეზიდენტისთვის დასმული კითხვის და მომზადებული სიუჟეტის მიზანი, მაყურებელისთვის იმის შეხსენება იყო, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“, რომელიც დღეს გია ცერცვაძის საქმის გამო ბრალდებებს ახლანდელ ხელისუფლებას უყენებს, თავად ასე ექცეოდა სამხედრო პირებს.

შეგახსენებთ, რომ გია ცერცვაძე 15 იანვარს კიევის აეროპორტში დააკავეს. მასზე ძებნა 2016 წელს ინტერპოლმა რუსეთის მოთხოვნის საფუძველზე გამოაცხადა. ცერცვაძე მონაწილეობდა 2008 წლის აგვისტოს ომში. უკრაინის მთავარი პროკურორის გადაწვეტილებით, ცერცვაძე 26 იანვარს გათავისუფლდა. ნაციონალური მოძრაობა ხელისუფლებას ცერცვაძის შესახებ ინფორმაციის რუსეთისთვის გადაცემაში ადანაშაულებდა.

ქართული გამოცემების ნაწილმა რამდენიმე დღის წინ სირიაში 19 იეზიდი გოგონას ცოცხლად დაწვის შესახებ ინფორმაცია გაავრცელა . ამ მედიასაშუალებებს შორის იყო საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებელიც, რომელმაც სიახლე ფოტოსთან ერთად ოფიციალურ გვერდზე გამოაქვეყნდა. ფოტო, რომელიც მასალებს ერთვოდა, ტექსტებში აღწერილ ამბავს არ უკავშირდებოდა. სინამდვილეში ეს ფოტო, პირველად 2013 წელს არაბულ გვერდზე elbashayeronline.com-ზე გამოქვეყნდა. ამ გვერდზე გამოქვეყნებულ სტატიაში აღნიშნულია, რომ ეს იყო პროტესტი ეგვიპტის პრეზიდენტის მუჰამედ მორსის მხარდამჭერი ქალებისათვის თავისუფლების აღკვეთის გამო. სტატიას თან ერთვის იგივე საპროტესტო აქციიდან მეორე ფოტოც.

გამოკითხვები, ზოგადად სოციოლოგიური კვლევები, საქმეში ჩახედულ ადამიანებს რომ ჰკითხოთ, ძალზე შრომატევადი სამუშაოა. ის, მართალია, ცოტაოდენ მათემატიკას, მაგრამ დიდ დროს და ბევრ ანალიზს მოითხოვს. მონაცემთა გროვას სპეციალური ფორმულებით ალაგებენ და გამოყავთ ზუსტი ციფრები და პროცენტები, რომლითაც იზომება განწყობა, ხედვა, რეიტინგი თუ საჭიროება.

მაგრამ რამდენადაც გამოკითხვები სასარგებლო და მძიმე სამუშაოა, იმდენად უმადური საქმეა პოლიტიკურად ისეთ პოლარიზებულ ქვეყანაში, როგორიც საქართველოა.

ავიღოთ, თუნდაც, ამერიკის ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის (NDI) დაკვეთით ჩატარებული კვლევები. მისი შედეგები ყოველთვის იწვევს ვნებათაღელვას, მწვავე დისკუსიებს. ხშირად ციფრები, რაოდენ ობიექტურიც არ უნდა იყოს, მანიპულაციის შესანიშნავი ინსტრუმენტია, განსაკუთრებით პოლიტიკოსებისთვის, თუმცა, მათ ხშირად არც მედია ჩამორჩება, ეს იმის მიხედვით ხდება, ვის მიმართ აქვს სიმპათია, რომელ პოლიტიკოსს ემხრობა ან „ვერ იტანს“.

მაგალითისთვის NDI- დაკვეთით ჩატარებულ ბოლო კვლევას მოვიყვან თვითმმართველობის საკითხებზე, რომელსაც მედია ახლა აშუქებს და რომელსაც, დარწმუნებული ვარ, ეს დღეები კიდევ ბევრჯერ მიუბრუნდება.

მაშ ასე, ნეტგაზეთი აქვეყნებს ინფორმაციას, სათაურით: „თვითმმართველ ქალაქებში ყველაზე დაბალი რეიტინგი გორის და თბილისის მერებს აქვთ“.

ტექსტის ლიდიც და მთლიანად შინაარსიც სათაურის გაგრძელებაა და გრაფიკულად გამოსახული შედეგებით არის გამყარებული. ნეტგაზეთი წერს: „გორის მერის ზურაბ ჯირკველიშვილის საქმიანობას დადებითად აფასებს გამოკითხულთა 7%, ხოლო ცუდად 19%; თბილისის მერის დავით ნარმანიას საქმიანობას დადებითად აფასებს გამოკითხულთა 12%, ხოლო უარყოფითად - 36%. რეიტინგის მიხედვით, ბოლოდან მესამე ადგილზე ბათუმის მერი გიორგი ერმაკოვი, რომლის საქმიანობას დადებითად აფასებს გამოკითხულთა 15%, ხოლო უარყოფითად 19%“.

ახლა ვნახოთ როგორ ეხმაურება ამ თემას ახალი ამბების სააგენტო PIA. სათაური: „დავით ნარმანიას საქმიანობას, გამოკითხულთა 56% დადებითად აფასებს“. ლიდიც სათაურის გაგრძელებაა: „ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის კვლევების თანახმად, თბილისის მერის დავით ნარმანიას საქმიანობას, გამოკითხულთ ნახევარზე მეტი დადებითად აფასებს.

მაგრამ ლიდს შემდეგ „გზას აცდენილი“ ტექსტი მოსდევს: „კითხვაზე, როგორც შეაფასებდით მერის საქმიანობას, 12% მიიჩნევს, რომ კარგად. 44% - საშუალოდ, 36% - ცუდად და კითხვაზე არ ვიცი პასუხი აქვს 7%-ს.“

სიმართლე გითხრათ, ნეტგაზეთამდე PIA-ს ტექსტი მომხვდა თვალში, ჩავყევი მოკლე ტექტს და კინაღამ კალკულატორს ვეცი იმ 56% დადებითი განწყობის გამოსათვლელად. ბედად ნეტგაზეთმა მომისწრო, მერე სხვა სააგენტოებიც გადავამოწმე, ბოლოს თავად კვლევაც გამომიგზავნეს. შორს ვარ იმ აზრისგან, რომ PIA-ს რედაქციაში ვერ ერკვევიან ელემენტარულ არითმეტიკაში, ეს კონკრეტული მაგალითი უფრო იმაში მარწმუნებს, რომ ვიღაცის საამებლად და მკითხველზე ზეგავლენისთვის აქ მონაცემებით მანიპულირებას მიმართეს.

ზოგადად, ადამიანებს იზიდავს ციფრებით გამოსახული ფაქტები და ციფრებით შეზავებულ ნებისმიერ ტყუილსაც სიმართლის ელფერი დაკრავს ხოლმე. რამდენადაც სოციოლოგია რთული და უფრო მეტად ჰუმანტარული მეცნიერებაა, ვიდრე ზუსტი, ამდენადაც ადვილია მის მიერ გამოყვანილი შედეგების საკუთარ თარგზე მორგება. მაგრამ ერთია, როცა ამას მიმართავს კვლევის ობიექტი, ვთქვათ, რომელიმე ჩინოვნიკი ან პოლიტიკური ორგანიზაცია, და მეორე - მედია.

PIA-ს შემთხვევა არც პირველია და, რაღა თქმა უნდა, არც უკანასკნელი იქნება, იმის გათვალისწინებითაც, რომ 2016 წელი მოდის, არჩევნების წელი, რომელსაც თან სდევს რეიტინგების ომი.

ომი კი სწორედ მედიის ხელით წარმოებს.

სირიაში, კენიასა და ერაყში რამდენიმე წელია, უმოწყალოდ ხოცავენ ადამიანებს. საქართველოში ხალხი ამ კვირაში აღშფოთდა, 19 აპრილს აქციაც გამართა და ასურელ ბავშვებს სოლიდარობაც გამოუცხადა, სახელმწიფოს კი მათი შეფარება მოსთხოვა. ამ საკითხზე კომენტარები გააკეთეს პრემიერ-მინისტრმა, მინისტრმა, საპატრიარქომ, არასამთავრობოებმა და ყველამ, ვინც თავი ვალდებულად მიიჩნია, დაეგმო ძალადობა.

რამდენიმე წლის დაგვიანებით ქართულ საზოგადოებას სირია მხოლოდ იმიტომ გაახსენდა, რომ „რუსთავი 2-მა“ „არჩევანის“ მთელი ეთერი დაუთმო. გადაცემა კი შემაძრწუნებელი სისასტიკის ამსახველი კადრებით დაიწყო.

არადა, ჯერ კიდევ 2014 წლის ოქტომბერს წერდა “კახეთის საინფორმაციო ცენტრი“, სირიაში საბრძოლველად ადამიანები პანკისიდან მიჰყავთო. მას მერე გამოცემა პერმანენტულად ამზადებდა მასალებს ამ თემაზე, თუმცა მისი ხელმძღვანელი გელა მთივლიშვილი სამართალდამცველებმა ინფორმაციის მისაწოდებლად მხოლოდ 18 აპრილს დაიბარეს - „არჩევანში“ ისიც ჰყავდათ მიწვეული და იმიტომ.

ის საზოგადოება, რომელიც ფეისბუქში მიმდინარე საკითხებზე ყოველთვის შფოთვით გამოირჩევა და ინფორმაციის მიღების ყველა საშუალება აქვს, უცნაურია, მაგრამ ამ თემით არც მაშინ შეძრწუნდა როცა ISIS-ის ("ისლამური სახელმწიფო") მებრძოლებმა ამერიკელი ჟურნალისტის, ჯეიმს რაიტ ფოლის, თავის მოკვეთის ვიდეო გაავრცელეს და არც მაშინ, კულტურული ძეგლების ნგრევის კადრებმა მსოფლიო რომ მოიარა. ისინიც მხოლოდ ეთერში გასულმა ვიდეომ შეაშფოთა.

როგორც ჩვენში ამბობენ, „რუსთავი 2-მა“ „თემა აწია“.

19 აპრილის აქციაზე აქცენტი ბავშვებზე გაკეთდა, საზოგადოებამაც ბავშვებისთვის თავშესაფრის მიცემა ითხოვა - ესეც იმიტომ, რომ „რუსთავი 2-ის“ იმ ვიდეოში ყურადღება სწორედ ბავშვებზე იყო გამახვილებული.

აცრემლებულმა პატარამ, რომელიც ჩემთვის გაუგებარ ენაზე რაღაცას ითხოვდა, გულგრილი არავინ დატოვა. მით უმეტეს წამყვანის შესავლის ფონზე, რომელმაც განაცხადა - „ნახეთ, რის საკეთებლად მიჰყავთ ახალგაზრდები სირიაში“.

ჰოდა, ვნახე, რომ კადრები ძველია და სინამდვილეში ის ბავშვები ვიდეოში ISIS-ის მიერ ჩადენილ ტერორისტულ აქტებზე არ ჩივიან. მარტივი ძებნის უნარებიც საკმარისია, რომ ნახო - აცრემლებული ბავშვების ვიდეო Youtube-ზე 2013 წელს არის გამოქვეყნებული.


ვიდეოს ინგლისური ტრანსკრიპტის მიხედვით, პატარები სირიის პრეზიდენტის, ბაშარ ალ ასადის, ქმედების გამო არიან შეწუხებულები. მათი ენა არ ვიცი, თუმცა, ქვეყნის მმართველის სახელსა და გვარს რომ ნამდვილად ახსენებენ, მესმის.

რა მნიშვნელობა აქვს, ბავშვს ამ დღეში პრეზიდენტი ჩააგდებს თუ ტერორისტი, მაგრამ ცუდი შეგრძნებაა, როცა ხვდები, რომ მედია გატყუებს. არადა „რუსთავი 2-ს“ ფაქტებით მანიპულირება არაფერში სჭირდებოდა, ISIS-ს ისედაც უამრავი სისასტიკე აქვს ჩადენილი და ამის ამსახველ ვიდეოებს თავადვე ავრცელებს. უბრალოდ, ტელევიზიის მიერ გამოყენებულ კადრებში ბავშვები უფრო საცოდავად გამოიყურებოდნენ და აუდიტორიაზე მეტი ზემოქმედება მოახდინეს.

წამყვანი არც დაეჭვებულა ვიდეოს ავთენტურობასა და სიახლეში. პირიქით, დარწმუნებით თქვა, რომ სწორედ ამის საკეთებლად მიჰყავთ ქართველები სირიაში.

მედიაეთიკაში მნიშვნელოვანი წესია - ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ის ინფორმაცია, რომლის წყაროც დადასტურებულია. ამ სტანდარტის მთავარი ამოსავალი წერტილი არის მაყურებლის პატივისცემა, მას აქვს უფლება იცოდეს, როდის არის გადაღებული კადრები, ვინ არის ინფორმაციის წყარო. თუ ვერ ხერხდება წყაროს დადასტურება, ამის შესახებაც უნდა იყოს ინფორმირებული.

ამგვარი პატივისცემა და პასუხისმგებლობა აუდიტორიის წინაშე გაორმაგებული უნდა ჰქონდეს არხს, რომელსაც შეუძლია, თემა პრემიერ-მინისტრის დონემდე მიიტანოს, საკითხი მთავრობის სხდომაზე დააყენებინოს, ალაპარაკოს ყველა, დაკითხვაზე დააბარებინოს პირი, პერმანენტული აქციები გააკეთებინოს სხვადასხვა ჯგუფს და რაც მთავარია, მოიტანოს შედეგი - 500-მდე ბავშვს გაუჩნდეს თავშესაფრის მიღების შანსი.

მედიაეთიკაში მეორე წესიც არსებობს - მედიამ ინფორმაციის გადაცემისას უნდა დაიცვას ჯეროვანი სიზუსტე! ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ამბავი მთლიანად უნდა მოყვე, მხოლოდ ერთი წახნაგი არ უნდა აჩვენო საზოგადოებას. მაყურებელს მინიმუმ ის მაინც უნდა სცოდნოდა, რომ ბავშვების ხოცვა სირიაში ორი კვირის წინ არ დაწყებულა.