25.08.2022
რა მოხდა?
ტელეკომპანია “ფორმულას” ინფორმაციით, არხის გადამღებ ჯგუფს თბილისში 24 აგვისტოს პირდაპირი ჩართვის დროს თავს დაესხნენ.- უცნობმა პირმა ჟურნალისტ რატი წვერავას მიკროფონი წაართვა, დანით სიცოცოხლის მოსპობით დაემუქრა და ოპერატორზე თავდასხმას ცდილობდა.
- მომხდართან დაკავშირებით ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ საგამოძიებო უწყებებს ფაქტის სწრაფად და ეფექტიანად შეისწავლისკენ, ხელისუფლებას კი ჟურნალისტების უსაფრთხოების დაცვისკენ მოუწოდა.
სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა იმავე დღეს გამოძიება ჟურნალისტურ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის ფაქტზე, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 154-ე მუხლის მეორე ნაწილით დაიწყო.
ვრცლად ამ თემაზე: “ფორმულა”: ჩვენს გადამღებ ჯგუფს პირდაპირი ჩართვის დროს თავს დაესხნენ
![საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა საქართველოს პირველი არხის წინასაარჩევნო
მონიტორინგის ანგარიში
გამოაქვეყნა, რომელიც რაოდენობრივი კვლევის მეთოდით
ჩატარდა. როგორც 10-გვერდიან დოკუმენტში ვკითხულობთ, „პირველი არხის“
წინასაარჩევნო შიდა მონიტორინგი 27 აგვისტოდან დაიწყო და 26
ოქტომბრამდე პერიოდი მოიცვა.
„მონიტორინგი, როგორც საზოგადოებრივი მაუწყებლის
ანგარიშვალდებულების კომპონენტი, მოიცავდა წინასაარჩევნო პერიოდში
პირველი არხის ყველა საინფორმაციო და საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ
გადაცემასა და საქართველოს რადიოს თოქშოუებს“.
რაოდენობრივი კვლევის მეთოდით გაიზომა: პირველი არხის
გადაცემები - „მოამბე“ 10:00, „მოამბე“ 12:00, „მოამბე“ 15:00,
„მოამბე“ 18:00, „მოამბე“ 21:00, „მოამბე სპეციალური გამოშვება“,
„არჩევნები 2024“ - პირდაპირი ეთერები, „არჩევნები 2024 - მაკა
ცინცაძესთან ერთად“, „ყველა შეკითხვა ცესკოს“, „არჩევნები 2024 -
გიორგი გვიმრაძესთან ერთად“ და „დებატები 2024“. გადაცემები
საქართველოს რადიოში - „ღია სტუდია“, „რეალური სივრცე“.
საინფორმაციო გადაცემები
როგორც შიდა მონიტორინგის ანგარიშში ვკითხულობთ, მასში
„ასახულია საარჩევნო სუბიექტების გაშუქება მათი წინასაარჩევნო
აქტივობების შესაბამისად“.
საარჩევნო სუბიექტების პირდაპირი და ირიბი გაშუქების
ქრონომეტრაჟის ამსახველი გრაფიკის მიხედვით, „ქართულ ოცნებას“ ყველაზე
მეტი დრო დაეთმო.
მაგალითად, „ქართული ოცნების“ პირდაპირი გაშუქების
ქრონომეტრაჟი [25:10:03] 3-ჯერ მეტია იმ საარჩევნო სუბიექტებისთვის
დათმობილ დროზე, რომელიც გრაფიკის მიხედვით, მეორე [„ერთიანობა -
ნაციონალური მოძრაობა“ - 7:39:11] და მესამე ადგილზეა [„ძლიერი
საქართველო - ლელო ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის“ -
7:27:51].
მონიტორინგის მეთოდოლოგიის მიხედვით, პირდაპირ გაშუქებად
ითვლება დრო, როდესაც სუბიექტი თავად საუბრობს.
ანგარიშში მითითებულია, რომ „პირველმა არხმა“ საარჩევნო
სუბიექტებს მათი პროგრამების პრეზენტაციის პირდაპირი გაშუქება
შესთავაზა თუ სუბიექტი პირდაპირი ტრანსლაციისთვის სიგნალის მიწოდებას
თავად უზრუნველყოფდა და შედეგად „პირველი არხი“ ერთადერთი მედია იყო,
„რომელმაც მაყურებელს ინფორმაცია მიაწოდა სხვადასხვა საარჩევნო
სუბიექტის საარჩევნო კამპანიებისა და პროგრამების შესახებ“.
„პარტიების მომართვის საფუძველზე პირდაპირი ეთერი
დაეთმო: ქართული ოცნება -დემოკრატიული საქართველოს, ერთიანობა -
ნაციონალური მოძრაობის, ძლიერი საქართველო - ლელო ხალხისთვის,
თავისუფლებისთვის, საქართველოს პატრიოტთა ალიანსის კამპანიებს.
საარჩევნო სუბიექტებისთვის დათმობილი პირდაპირი ეთერის ქრონომეტრაჟი
აისახა მონიტორინგის რაოდენობრივი კვლევის მონაცემებში, „მოამბის“
10:00, 12:00, 15:00, 18:00, 21:00 საათიან და „მოამბის“ სპეციალურ
გამოშვებებთან ერთად. შესაბამისად, ანგარიშის მიხედვით, გაიზარდა
პირდაპირი გაშუქების ქრონომეტრაჟი. აღსანიშნავია, რომ ერთიანობა-
ნაციონალური მოძრაობის საარჩევო კამპანიის მიმდინარეობის პროცესში
გამოყენებული იყო ქართული ოცნების პარტიული ატრიბუტიკა, რაც
მონიტორინგის მეთოდოლოგიის მიხედვით ჩაითვალა ქართული ოცნების
გაშუქებად და თავის მხრივ გაზარდა აღნიშნული საარჩევნო სუბიექტისთვის
დათმობილი დრო“.
არასაარჩევნო სუბიექტებიდან ყველაზე მეტი დრო -
8:24:46 აღმასრულებელი ხელისუფლების პირდაპირ გაშუქებას დაეთმო, მაშინ
როცა მაგალითად, პრეზიდენტმა „პირველი არხის“ ეთერში 2 თვის მანძილზე
1 საათზე ნაკლები დროის (0:44:48) განმავლობაში ისაუბრა. ამასთან,
პრეზიდენტი ის არასაარჩევნო სუბიექტია, რომელზეც „საზოგადოებრივი
მაუწყებლის“ ეთერში ყველაზე მეტს (4:24:39)
საუბრობდნენ.
მონიტორინგის მეთოდოლოგიის მიხედვით, ირიბ გაშუქებად
ითვლება დრო, როდესაც სუბიექტზე საუბრობენ სხვები.
როგორც „პირველი არხის“ წინასაარჩევნო შიდა მონიტორინგის
ანგარიშში ვკითხულობთ, „აღმასრულებელი ხელისუფლების პირდაპირი
გაშუქება მნიშვნელოვნად გაზარდა მსხვილი ინფრასტრუქტურული და
ეკონომიკური პროექტების შესახებ „მოამბის“ სპეციალურმა გამოშვებებმა:
ეთერი დაეთმო რიკოთის მაგისტრალური გზის ახალი მონაკვეთის გახსნას,
ასევე ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის მშენებლობის დაწყებას. გაშუქდა
პრემიერ-მინისტრის გამოსვლა გაეროს უშიშროების სხდომაზე, ბრიფინგი
კულტურისა და სპორტის მინისტრის წარდგენის შესახებ და სხვ.“
ანგარიშის მიხედვით, „გაშუქების მაღალი
უარყოფითი ტონი პროცენტული გადანაწილების მიხედვით დაუგროვდათ
საარჩევნო სუბიექტებს: ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობა, გახარია
საქართველოსთვის, ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო.
მნიშვნელოვანი პოზიტიური გაშუქებით გამოირჩევა კოალიცია ძლიერი
საქართველოსთვის. ხოლო დომინანტური გაშუქების ტონი ყველა საარჩევნო
სუბიექტის მიმართ კვლავ ნეიტრალურია“.
ამ ცხრილის მიხედვით, „ქართული ოცნებისთვის“
დათმობილი ირიბი და პირდაპირი გაშუქების საერთო ქრონომეტრაჟის 81.32%
ანუ 30:37:45 საათი ნეიტრალური ტონით იყო გაშუქებული, 2:50:27-
დადებითად, 4:11:36 კი - უარყოფითად.
თოქშოუები
„პირველი არხის“ წინასაარჩევნო შიდა მონიტორინგის
მიხედვით, წინასაარჩევნო პერიოდისთვის შექმნილი გადაცემის -
„არჩევნები 2024’’ ფორმატით 17-მა საარჩევნო სუბიექტმა ისარგებლა და
მათ დრო თანაბრად, თითოეულს 15 წუთი, დაეთმო.
„ოთხ კვალიფიციურ სარჩევნო სუბიექტს შორის
პოლიტიკური დებატები მაყურებელმა 21 ოქტომბერს იხილა, ორმა საარჩევნო
სუბიექტმა „კოალიციამ ცვლილებებისთვის გვარამია, მელია გირჩი, დროამ’’
და „ერთიანობა- ნაციონალურმა მოძრაობამ’’ დებატებში მონაწილეობაზე
უარი განაცხადეს“.
საქართველოს რადიოში კი 28 სექტებრიდან 25 ოქტომბრამდე
საარჩევნო სუბიექტები გაშუქდნენ გადაცემებში „რეალური სივრცე’’ და
„ღია სტუდია“.
საარჩევნო სუბიექტების მედიაგაშუქების თვისებრივი კვლევის
ანგარიშები გამოაქვეყნა „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“,
რომლის მიხედვითაც, „პირველი არხი“ ხელისუფლების მიმართ მიკერძოებულ
სარედაქციო პოლიტიკას
ატარებდა.
მონიტორინგის შედეგებით დადგინდა, რომ „პირველი
არხი“ მიმდინარე საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ამბების გაშუქებისას
წინასააჩევნო პერიოდში ხელისუფლების მიმართ მიკერძოებულ
სარედაქციო პოლიტიკას ატარებდა. ხოლო, ახალი ამბების გაშუქებისას
„მოამბეში“ გარდა მიკერძოებისა, ასევე იგრძნობოდა ანტიდასავლური
განწყობებიც, რაც „ქართული ოცნების“ განცხადებებს
ეხმიანებოდა.
„“მოამბემ” მმართველ პოლიტიკურ გუნდს,
ანტიდასავლური მოსაზრების გასავრცელებლად, ასევე, ჰომოფობიური და
კონსპირაციული თეორიების ტირაჟირებისათვის კომფორტული, ხელსაყრელი
გარემო შეუქმნა“.
საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხის“
ახალი ამბებისა და
ტოქშოუების მონიტორინგის შედეგები ვრცლად იხილეთ
აქ:](https://cdn.gweb.ge/buffer/1001663/pictures/category/6d421a1a740d48713b3d8ddb7d518a12.jpg "საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა საქართველოს პირველი არხის წინასაარჩევნო
მონიტორინგის ანგარიში
გამოაქვეყნა, რომელიც რაოდენობრივი კვლევის მეთოდით
ჩატარდა. როგორც 10-გვერდიან დოკუმენტში ვკითხულობთ, „პირველი არხის“
წინასაარჩევნო შიდა მონიტორინგი 27 აგვისტოდან დაიწყო და 26
ოქტომბრამდე პერიოდი მოიცვა.
„მონიტორინგი, როგორც საზოგადოებრივი მაუწყებლის
ანგარიშვალდებულების კომპონენტი, მოიცავდა წინასაარჩევნო პერიოდში
პირველი არხის ყველა საინფორმაციო და საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ
გადაცემასა და საქართველოს რადიოს თოქშოუებს“.
რაოდენობრივი კვლევის მეთოდით გაიზომა: პირველი არხის
გადაცემები - „მოამბე“ 10:00, „მოამბე“ 12:00, „მოამბე“ 15:00,
„მოამბე“ 18:00, „მოამბე“ 21:00, „მოამბე სპეციალური გამოშვება“,
„არჩევნები 2024“ - პირდაპირი ეთერები, „არჩევნები 2024 - მაკა
ცინცაძესთან ერთად“, „ყველა შეკითხვა ცესკოს“, „არჩევნები 2024 -
გიორგი გვიმრაძესთან ერთად“ და „დებატები 2024“. გადაცემები
საქართველოს რადიოში - „ღია სტუდია“, „რეალური სივრცე“.
საინფორმაციო გადაცემები
როგორც შიდა მონიტორინგის ანგარიშში ვკითხულობთ, მასში
„ასახულია საარჩევნო სუბიექტების გაშუქება მათი წინასაარჩევნო
აქტივობების შესაბამისად“.
საარჩევნო სუბიექტების პირდაპირი და ირიბი გაშუქების
ქრონომეტრაჟის ამსახველი გრაფიკის მიხედვით, „ქართულ ოცნებას“ ყველაზე
მეტი დრო დაეთმო.
მაგალითად, „ქართული ოცნების“ პირდაპირი გაშუქების
ქრონომეტრაჟი [25:10:03] 3-ჯერ მეტია იმ საარჩევნო სუბიექტებისთვის
დათმობილ დროზე, რომელიც გრაფიკის მიხედვით, მეორე [„ერთიანობა -
ნაციონალური მოძრაობა“ - 7:39:11] და მესამე ადგილზეა [„ძლიერი
საქართველო - ლელო ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის“ -
7:27:51].
მონიტორინგის მეთოდოლოგიის მიხედვით, პირდაპირ გაშუქებად
ითვლება დრო, როდესაც სუბიექტი თავად საუბრობს.
ანგარიშში მითითებულია, რომ „პირველმა არხმა“ საარჩევნო
სუბიექტებს მათი პროგრამების პრეზენტაციის პირდაპირი გაშუქება
შესთავაზა თუ სუბიექტი პირდაპირი ტრანსლაციისთვის სიგნალის მიწოდებას
თავად უზრუნველყოფდა და შედეგად „პირველი არხი“ ერთადერთი მედია იყო,
„რომელმაც მაყურებელს ინფორმაცია მიაწოდა სხვადასხვა საარჩევნო
სუბიექტის საარჩევნო კამპანიებისა და პროგრამების შესახებ“.
„პარტიების მომართვის საფუძველზე პირდაპირი ეთერი
დაეთმო: ქართული ოცნება -დემოკრატიული საქართველოს, ერთიანობა -
ნაციონალური მოძრაობის, ძლიერი საქართველო - ლელო ხალხისთვის,
თავისუფლებისთვის, საქართველოს პატრიოტთა ალიანსის კამპანიებს.
საარჩევნო სუბიექტებისთვის დათმობილი პირდაპირი ეთერის ქრონომეტრაჟი
აისახა მონიტორინგის რაოდენობრივი კვლევის მონაცემებში, „მოამბის“
10:00, 12:00, 15:00, 18:00, 21:00 საათიან და „მოამბის“ სპეციალურ
გამოშვებებთან ერთად. შესაბამისად, ანგარიშის მიხედვით, გაიზარდა
პირდაპირი გაშუქების ქრონომეტრაჟი. აღსანიშნავია, რომ ერთიანობა-
ნაციონალური მოძრაობის საარჩევო კამპანიის მიმდინარეობის პროცესში
გამოყენებული იყო ქართული ოცნების პარტიული ატრიბუტიკა, რაც
მონიტორინგის მეთოდოლოგიის მიხედვით ჩაითვალა ქართული ოცნების
გაშუქებად და თავის მხრივ გაზარდა აღნიშნული საარჩევნო სუბიექტისთვის
დათმობილი დრო“.
არასაარჩევნო სუბიექტებიდან ყველაზე მეტი დრო -
8:24:46 აღმასრულებელი ხელისუფლების პირდაპირ გაშუქებას დაეთმო, მაშინ
როცა მაგალითად, პრეზიდენტმა „პირველი არხის“ ეთერში 2 თვის მანძილზე
1 საათზე ნაკლები დროის (0:44:48) განმავლობაში ისაუბრა. ამასთან,
პრეზიდენტი ის არასაარჩევნო სუბიექტია, რომელზეც „საზოგადოებრივი
მაუწყებლის“ ეთერში ყველაზე მეტს (4:24:39)
საუბრობდნენ.
მონიტორინგის მეთოდოლოგიის მიხედვით, ირიბ გაშუქებად
ითვლება დრო, როდესაც სუბიექტზე საუბრობენ სხვები.
როგორც „პირველი არხის“ წინასაარჩევნო შიდა მონიტორინგის
ანგარიშში ვკითხულობთ, „აღმასრულებელი ხელისუფლების პირდაპირი
გაშუქება მნიშვნელოვნად გაზარდა მსხვილი ინფრასტრუქტურული და
ეკონომიკური პროექტების შესახებ „მოამბის“ სპეციალურმა გამოშვებებმა:
ეთერი დაეთმო რიკოთის მაგისტრალური გზის ახალი მონაკვეთის გახსნას,
ასევე ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის მშენებლობის დაწყებას. გაშუქდა
პრემიერ-მინისტრის გამოსვლა გაეროს უშიშროების სხდომაზე, ბრიფინგი
კულტურისა და სპორტის მინისტრის წარდგენის შესახებ და სხვ.“
ანგარიშის მიხედვით, „გაშუქების მაღალი
უარყოფითი ტონი პროცენტული გადანაწილების მიხედვით დაუგროვდათ
საარჩევნო სუბიექტებს: ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობა, გახარია
საქართველოსთვის, ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო.
მნიშვნელოვანი პოზიტიური გაშუქებით გამოირჩევა კოალიცია ძლიერი
საქართველოსთვის. ხოლო დომინანტური გაშუქების ტონი ყველა საარჩევნო
სუბიექტის მიმართ კვლავ ნეიტრალურია“.
ამ ცხრილის მიხედვით, „ქართული ოცნებისთვის“
დათმობილი ირიბი და პირდაპირი გაშუქების საერთო ქრონომეტრაჟის 81.32%
ანუ 30:37:45 საათი ნეიტრალური ტონით იყო გაშუქებული, 2:50:27-
დადებითად, 4:11:36 კი - უარყოფითად.
თოქშოუები
„პირველი არხის“ წინასაარჩევნო შიდა მონიტორინგის
მიხედვით, წინასაარჩევნო პერიოდისთვის შექმნილი გადაცემის -
„არჩევნები 2024’’ ფორმატით 17-მა საარჩევნო სუბიექტმა ისარგებლა და
მათ დრო თანაბრად, თითოეულს 15 წუთი, დაეთმო.
„ოთხ კვალიფიციურ სარჩევნო სუბიექტს შორის
პოლიტიკური დებატები მაყურებელმა 21 ოქტომბერს იხილა, ორმა საარჩევნო
სუბიექტმა „კოალიციამ ცვლილებებისთვის გვარამია, მელია გირჩი, დროამ’’
და „ერთიანობა- ნაციონალურმა მოძრაობამ’’ დებატებში მონაწილეობაზე
უარი განაცხადეს“.
საქართველოს რადიოში კი 28 სექტებრიდან 25 ოქტომბრამდე
საარჩევნო სუბიექტები გაშუქდნენ გადაცემებში „რეალური სივრცე’’ და
„ღია სტუდია“.
საარჩევნო სუბიექტების მედიაგაშუქების თვისებრივი კვლევის
ანგარიშები გამოაქვეყნა „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“,
რომლის მიხედვითაც, „პირველი არხი“ ხელისუფლების მიმართ მიკერძოებულ
სარედაქციო პოლიტიკას
ატარებდა.
მონიტორინგის შედეგებით დადგინდა, რომ „პირველი
არხი“ მიმდინარე საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ამბების გაშუქებისას
წინასააჩევნო პერიოდში ხელისუფლების მიმართ მიკერძოებულ
სარედაქციო პოლიტიკას ატარებდა. ხოლო, ახალი ამბების გაშუქებისას
„მოამბეში“ გარდა მიკერძოებისა, ასევე იგრძნობოდა ანტიდასავლური
განწყობებიც, რაც „ქართული ოცნების“ განცხადებებს
ეხმიანებოდა.
„“მოამბემ” მმართველ პოლიტიკურ გუნდს,
ანტიდასავლური მოსაზრების გასავრცელებლად, ასევე, ჰომოფობიური და
კონსპირაციული თეორიების ტირაჟირებისათვის კომფორტული, ხელსაყრელი
გარემო შეუქმნა“.
საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხის“
ახალი ამბებისა და
ტოქშოუების მონიტორინგის შედეგები ვრცლად იხილეთ
აქ:")
![„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“
შეფასებით, საზოგადოებრივ მაუწყებელში
შექმნილი კრიზისი სულ უფრო მეტად ღრმავდება, მაუწყებლის კონსტიტუციურ
ჩარჩოში დაბრუნებისა და მისი პროგრამული პრიორიტეტების შესრულებისთვის
კი მენეჯმენტის შეცვლაა აუცილებელი.
ორგანიზაციის განცხადებით, საზოგადოების პროტესტის
შემდეგ, საზოგადოებრივი მაუწყებელის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება,
რომ პროტესტის მონაწილეებთან შეთანხმებული სტუმრები გადაცემაში
ყოველდღიურად მიიწვიოს და მათ დაახლოებით 1 ან 2 საათი დაუთმოს,
არასაკმარისია და ვერ ასახავს საზოგადოების რეალურ ინტერესებსა და
საჭიროებებს.
„ამ გადაცემებზე დაკვირვებაც აშკარად ცხადყოფს,
რომ წამყვანები ავლენენ მიკერძოებას და შესაბამისად, მთლიანობაში,
საზოგადოებრივი მაუწყებელი კვლავ არ იცავს მიუკერძოებლობის პრინციპს
და არ ასახავს საზოგადოების რეალურ ინტერესებს“.
„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ შეფასებით,
საზოგადოებრივი მაუწყებელი უკვე წლებია მუშაობს, როგორც პოლიტიკურად
მიკერძოებული მედია ორგანიზაცია, რომელიც ხელს უწყობს
ევროსკეპტიციზმის გაღრმავებას, ტირაჟირებს ხელისუფლების ანტიდასავლურ
პროპაგანდას და ვერ ასრულებს მის კონსტიტუციურ ფუნქციას, შექმნას
პოლიტიკურად ნეიტრალური, საზოგადოებრივ ინტერესებზე ორიენტირებული
პლურალისტური მედია შინაარსი და სამუშაო გარემო ორგანიზაციის
შიგნით.
„სამწუხაროდ, საზოგადოებრივი მაუწყებელი დღემდე
ვერ ახერხებს საკუთარი მისიის სათანადოდ შესრულებასა და ინსტიტუციური
დამოუკიდებლობის დაცვას.
წლების განმავლობაში, ტელევიზიის დირექტორებისა
და სამეურვეო საბჭოს წევრებად „ქართულ ოცნებასთან“ დაახლოებული პირები
ინიშნებიან[3] და ხელისუფლების ზეგავლენის ქვეშ მუშაობენ, რაც
მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკაზე აისახება“.
ორგანიზაცია „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის
ქარტიის“ მონიტორინგის ანგარიშსაც იშველიებს და წერს, რომ
„საზოგადოებრივი მაუწყებელი მოჩვენებითად ცდილობს დაიცვას
მიუკერძოებლობის პრინციპი, სინამდვილეში კი იგი ვერ ახერხებს
მაყურებელს შესთავაზოს იმგვარი ფორმატი, სადაც სიღრმისეულად და
თანაბრად კრიტიკულად იქნება განხილული პარტიების ხედვები, რაც
მაყურებელს უფრო მეტად ინფორმირებული არჩევანის გაკეთების საშუალებას
მისცემდა. საგანგაშოა, რომ გადაცემების მსვლელობისას ცალსახად
იგრძნობა წამყვანების მიკერძოებული დამოკიდებულება ხელისუფლების
წარმომადგენელთა მიმართ. ამასთან, „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლების
ინტერვიუირებისას მაუწყებლის ჟურნალისტები განზრახ ირგებენ პასიურ
როლს, თავს იკავებენ კრიტიკული შეკითხვების გაჟღერებისგან.
ხელისუფლების წევრებს მოწვევის დროს ჟურნალისტები მათ საშუალებას
აძლევენ, ისაუბრონ მმართველი ძალის პოზიტიურ დღის წესრიგზე და არა
კონკრეტულ პრობლემებზე, რომლებიც, შეიძლება, მოსახლეობას აწუხებდეს.
მიუკერძოებლობისა და დამოუკიდებლობის პრინციპთან ერთად,
საზოგადოებრივი მაუწყებელი უხეშად უგულებელყოფს მისსავე დასახულ
პროგრამულ პრიორიტეტებსაც, რომლის მიხედვითაც, საზოგადოებრივ
მაუწყებელს აქვს ვალდებულება, ხელი შეუწყოს საქართველოს ევროკავშირში
ინტეგრაციის იდეის პოპულარიზაციას“.
SJC-ის განცხადებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის გაშუქება
ნაკლოვანი და მიკერძოებული იყო მიმდინარე პოლიტიკური კრიზისების
ფონზეც.
„მაგალითად, 2024 წლის 18 დეკემბერს, საქართველოს
პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა ევროპარლამენტს სიტყვით
მიმართა. ევროკავშირის მთავარ ინსტიტუტში საქართველოს
პრეზიდენტის გამოსვლა, ქართული მედიის განსაკუთრებულ ყურადღებას უნდა
იმსახურებდეს, თუმცა საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სალომე ზურაბიშვილის
ევროპარლამენტში გამოსვლას პირდაპირი ეთერი არ დაუთმო“.
ორგანიზაციის შეფასებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის
არსებული მენეჯმენტი ხშირად ავრცელებს ევროსკეპტიკურ განწყობებს და
განცხადებებს.
„საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეთვალყურეო საბჭოს
თავმჯდომარე ვასილ მაღლაფერიძე ამჟამად პოდკასტების სერიას
უძღვება, რომლის ძირითადი თემაა საქართველოს საგარეო პოლიტიკა.
მოწვეულ სტუმრებთან ერთად ვასილ მაღლაფერიძე და გიორგი გვიმრაძე
სისტემატურად გამოხატავენ ევროსკეპტიკურ მოსაზრებებს, ამტკიცებენ, რომ
საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესი შეჩერებულია ევროპიდან მზაობის
არ არსებობის გამო და რომ, საქართველოს სჭირდება ალტერნატიული საგარეო
ინტეგრაციის მოდელები“.
დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ მაუწყებელი არღვევს
საზოგადოებაში არსებულ მოსაზრებათა პლურალიზმის ასახვის
მოთხოვნასაც.
„მაგალითად, 2024 წლის გაზაფხულზე, „რუსული კანონის“
საწინააღმდეგო მასშტაბური საპროტესტო აქციების კვალდაკვალ,
საზოგადოებრივი მაუწყებელი სამოქალაქო საზოგადოების წინააღმდეგ
მიმართულ რეპრესიულ კანონმდებლობასა და საპროტესტო აქციებს
სახელისუფლებო პრიზმიდან აშუქებდა. აღნიშნული საკითხის განხილვისას,
მაუწყებელში მოწვეულნი იყვნენ, არა ის ორგანიზაციები, რომლებიც
რეპრესიული საკანონმდებლო ცვლილებების უშუალო სამიზნე გახდნენ,
არამედ ის პირები, რომლებიც თავიანთი ნარატივით აძლიერებდნენ
სახელისუფლებო პროპაგანდას და წამყვან, გიორგი გვიმრაძესთან ერთად,
აძლიერებდნენ სამოქალაქო საზოგადოების მარგინალიზებასა და აგენტად
მონიშვნის მავნე პრაქტიკას“.
„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ შეფასებით,
პრობლემურია ისიც, რომ სამეურვეო საბჭოს არ გააჩნია მის მიერვე
განსაზღვრული მაუწყებლობის პრიორიტეტების შემდგომი იმპლემენტაციის
შეფასების ეფექტური მექანიზმი, რის გამოც, რეაგირების გარეშე რჩება
მაუწყებლის მიერ დასახული ამოცანებისა და საბაზისო პრინციპების
სისტემური დარღვევის შემთხვევები და სარედაქციო პოლიტიკის ორგანულ
ნაწილად იქცევა.
„მნიშვნელოვანია ითქვას, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის
ათობით თანამშრომელი ასევე ითხოვს მაუწყებლის მენეჯმენტისგან,
რომ ქვეყნისთვის ამ გარდამტეხ და კრიზისულ დროს უპასუხოს საზოგადოების
მოთხოვნას და გახსნას დღის სატელევიზიო ეთერი საზოგადოებრივ-
პოლიტიკური მსჯელობისთვის, თუმცა, არაერთ საჯარო მიმართვასა თუ
ოფიციალურ წერილს არ მოჰყვა საქმიანი და არგუმენტირებული გამოხმაურება
მენეჯმენტის მხრიდან“.
SJC-ის განცხადებით, მკვეთრად პოლარიზებულ მედიაგარემოსა
და ნდობის კრიზისის პირობებში, უმნიშვნელოვანესია, რომ საზოგადოებრივი
მაუწყებელი კონსტიტუციურ ვალდებულებას ასრულებდეს და მოვლენებს
სიღრმისეულად და მიუკერძოებლად ასახავდეს. „თუმცა არსებულ
კრიზისზე მენეჯმენტის რეაგირების ფორმები და რეზისტენტულობა აჩვენებს,
რომ მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკის დემოკრატიზება და საზოგადოებრივი
ინტერესების დაბრუნება მის მუშაობაში, რადიკალური დემოკრატიული
ცვლილებების გარეშე შეუძლებელია“.
„სოციალური სამართლიანობის ცენტრი“ მოითხოვს, რომ
საზოგადოებრივი მაუწყებლის არსებული მენეჯმენტი გადადგეს და ის
ნამდვილ მიზნებსა და ამოცანებს დაუბრუნდეს.
„ეს ცვლილება არსებითია მაუწყებლის საქმიანობის
კონსტიტუციურ წესრიგში დაბრუნებისთვის და ასევე კრიზისის დაძლევისა და
დეპოლარიზებაზე მიმართული პროცესის ხელშეწყობისთვის“.
მენეჯმენტის ცვლილება უკვე
მოითხოვა სხვა 10-მა ადგილობრივმა
ორგანიზაციამ.
დღის სატელევიზიო ეთერის საზოგადოებრივ-პოლიტიკური
დისკუსიებისთვის გახსნას ითხოვს „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“
თანამშრომელთა
ნაწილიც.
28 ნოემბერს ირაკლი კობახიძემ თქვა, რომ
ევროკავშირში გაწევრიანების მოლაპარაკების პროცესს აჩერებს, რასაც
ყოველდღიური ფართომასშტაბიანი პროტესტი მოჰყვა.
30 ნოემბრიდან საპროტესტო აქციების გამართვა ღია ეთერის
მოთხოვნით დაიწყო „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ ძველ
შენობასთანაც.
აქცია 19:00 საათზე დაგეგმილია დღესაც. დღის ეთერის
გახსნამდე საზოგადოებრივ მაუწყებელთან სახალხო ეთერი დღეიდან ყოველდღე
მოეწყობა. დღეს კი პროტესტი ტყიბულელ მეშახტეებს უმასპინძლებს.](https://cdn.gweb.ge/buffer/1001663/pictures/category/b519582bf126bdf764574fba7d4472fb.jpg "„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“
შეფასებით, საზოგადოებრივ მაუწყებელში
შექმნილი კრიზისი სულ უფრო მეტად ღრმავდება, მაუწყებლის კონსტიტუციურ
ჩარჩოში დაბრუნებისა და მისი პროგრამული პრიორიტეტების შესრულებისთვის
კი მენეჯმენტის შეცვლაა აუცილებელი.
ორგანიზაციის განცხადებით, საზოგადოების პროტესტის
შემდეგ, საზოგადოებრივი მაუწყებელის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება,
რომ პროტესტის მონაწილეებთან შეთანხმებული სტუმრები გადაცემაში
ყოველდღიურად მიიწვიოს და მათ დაახლოებით 1 ან 2 საათი დაუთმოს,
არასაკმარისია და ვერ ასახავს საზოგადოების რეალურ ინტერესებსა და
საჭიროებებს.
„ამ გადაცემებზე დაკვირვებაც აშკარად ცხადყოფს,
რომ წამყვანები ავლენენ მიკერძოებას და შესაბამისად, მთლიანობაში,
საზოგადოებრივი მაუწყებელი კვლავ არ იცავს მიუკერძოებლობის პრინციპს
და არ ასახავს საზოგადოების რეალურ ინტერესებს“.
„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ შეფასებით,
საზოგადოებრივი მაუწყებელი უკვე წლებია მუშაობს, როგორც პოლიტიკურად
მიკერძოებული მედია ორგანიზაცია, რომელიც ხელს უწყობს
ევროსკეპტიციზმის გაღრმავებას, ტირაჟირებს ხელისუფლების ანტიდასავლურ
პროპაგანდას და ვერ ასრულებს მის კონსტიტუციურ ფუნქციას, შექმნას
პოლიტიკურად ნეიტრალური, საზოგადოებრივ ინტერესებზე ორიენტირებული
პლურალისტური მედია შინაარსი და სამუშაო გარემო ორგანიზაციის
შიგნით.
„სამწუხაროდ, საზოგადოებრივი მაუწყებელი დღემდე
ვერ ახერხებს საკუთარი მისიის სათანადოდ შესრულებასა და ინსტიტუციური
დამოუკიდებლობის დაცვას.
წლების განმავლობაში, ტელევიზიის დირექტორებისა
და სამეურვეო საბჭოს წევრებად „ქართულ ოცნებასთან“ დაახლოებული პირები
ინიშნებიან[3] და ხელისუფლების ზეგავლენის ქვეშ მუშაობენ, რაც
მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკაზე აისახება“.
ორგანიზაცია „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის
ქარტიის“ მონიტორინგის ანგარიშსაც იშველიებს და წერს, რომ
„საზოგადოებრივი მაუწყებელი მოჩვენებითად ცდილობს დაიცვას
მიუკერძოებლობის პრინციპი, სინამდვილეში კი იგი ვერ ახერხებს
მაყურებელს შესთავაზოს იმგვარი ფორმატი, სადაც სიღრმისეულად და
თანაბრად კრიტიკულად იქნება განხილული პარტიების ხედვები, რაც
მაყურებელს უფრო მეტად ინფორმირებული არჩევანის გაკეთების საშუალებას
მისცემდა. საგანგაშოა, რომ გადაცემების მსვლელობისას ცალსახად
იგრძნობა წამყვანების მიკერძოებული დამოკიდებულება ხელისუფლების
წარმომადგენელთა მიმართ. ამასთან, „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლების
ინტერვიუირებისას მაუწყებლის ჟურნალისტები განზრახ ირგებენ პასიურ
როლს, თავს იკავებენ კრიტიკული შეკითხვების გაჟღერებისგან.
ხელისუფლების წევრებს მოწვევის დროს ჟურნალისტები მათ საშუალებას
აძლევენ, ისაუბრონ მმართველი ძალის პოზიტიურ დღის წესრიგზე და არა
კონკრეტულ პრობლემებზე, რომლებიც, შეიძლება, მოსახლეობას აწუხებდეს.
მიუკერძოებლობისა და დამოუკიდებლობის პრინციპთან ერთად,
საზოგადოებრივი მაუწყებელი უხეშად უგულებელყოფს მისსავე დასახულ
პროგრამულ პრიორიტეტებსაც, რომლის მიხედვითაც, საზოგადოებრივ
მაუწყებელს აქვს ვალდებულება, ხელი შეუწყოს საქართველოს ევროკავშირში
ინტეგრაციის იდეის პოპულარიზაციას“.
SJC-ის განცხადებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის გაშუქება
ნაკლოვანი და მიკერძოებული იყო მიმდინარე პოლიტიკური კრიზისების
ფონზეც.
„მაგალითად, 2024 წლის 18 დეკემბერს, საქართველოს
პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა ევროპარლამენტს სიტყვით
მიმართა. ევროკავშირის მთავარ ინსტიტუტში საქართველოს
პრეზიდენტის გამოსვლა, ქართული მედიის განსაკუთრებულ ყურადღებას უნდა
იმსახურებდეს, თუმცა საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სალომე ზურაბიშვილის
ევროპარლამენტში გამოსვლას პირდაპირი ეთერი არ დაუთმო“.
ორგანიზაციის შეფასებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის
არსებული მენეჯმენტი ხშირად ავრცელებს ევროსკეპტიკურ განწყობებს და
განცხადებებს.
„საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეთვალყურეო საბჭოს
თავმჯდომარე ვასილ მაღლაფერიძე ამჟამად პოდკასტების სერიას
უძღვება, რომლის ძირითადი თემაა საქართველოს საგარეო პოლიტიკა.
მოწვეულ სტუმრებთან ერთად ვასილ მაღლაფერიძე და გიორგი გვიმრაძე
სისტემატურად გამოხატავენ ევროსკეპტიკურ მოსაზრებებს, ამტკიცებენ, რომ
საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესი შეჩერებულია ევროპიდან მზაობის
არ არსებობის გამო და რომ, საქართველოს სჭირდება ალტერნატიული საგარეო
ინტეგრაციის მოდელები“.
დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ მაუწყებელი არღვევს
საზოგადოებაში არსებულ მოსაზრებათა პლურალიზმის ასახვის
მოთხოვნასაც.
„მაგალითად, 2024 წლის გაზაფხულზე, „რუსული კანონის“
საწინააღმდეგო მასშტაბური საპროტესტო აქციების კვალდაკვალ,
საზოგადოებრივი მაუწყებელი სამოქალაქო საზოგადოების წინააღმდეგ
მიმართულ რეპრესიულ კანონმდებლობასა და საპროტესტო აქციებს
სახელისუფლებო პრიზმიდან აშუქებდა. აღნიშნული საკითხის განხილვისას,
მაუწყებელში მოწვეულნი იყვნენ, არა ის ორგანიზაციები, რომლებიც
რეპრესიული საკანონმდებლო ცვლილებების უშუალო სამიზნე გახდნენ,
არამედ ის პირები, რომლებიც თავიანთი ნარატივით აძლიერებდნენ
სახელისუფლებო პროპაგანდას და წამყვან, გიორგი გვიმრაძესთან ერთად,
აძლიერებდნენ სამოქალაქო საზოგადოების მარგინალიზებასა და აგენტად
მონიშვნის მავნე პრაქტიკას“.
„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ შეფასებით,
პრობლემურია ისიც, რომ სამეურვეო საბჭოს არ გააჩნია მის მიერვე
განსაზღვრული მაუწყებლობის პრიორიტეტების შემდგომი იმპლემენტაციის
შეფასების ეფექტური მექანიზმი, რის გამოც, რეაგირების გარეშე რჩება
მაუწყებლის მიერ დასახული ამოცანებისა და საბაზისო პრინციპების
სისტემური დარღვევის შემთხვევები და სარედაქციო პოლიტიკის ორგანულ
ნაწილად იქცევა.
„მნიშვნელოვანია ითქვას, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის
ათობით თანამშრომელი ასევე ითხოვს მაუწყებლის მენეჯმენტისგან,
რომ ქვეყნისთვის ამ გარდამტეხ და კრიზისულ დროს უპასუხოს საზოგადოების
მოთხოვნას და გახსნას დღის სატელევიზიო ეთერი საზოგადოებრივ-
პოლიტიკური მსჯელობისთვის, თუმცა, არაერთ საჯარო მიმართვასა თუ
ოფიციალურ წერილს არ მოჰყვა საქმიანი და არგუმენტირებული გამოხმაურება
მენეჯმენტის მხრიდან“.
SJC-ის განცხადებით, მკვეთრად პოლარიზებულ მედიაგარემოსა
და ნდობის კრიზისის პირობებში, უმნიშვნელოვანესია, რომ საზოგადოებრივი
მაუწყებელი კონსტიტუციურ ვალდებულებას ასრულებდეს და მოვლენებს
სიღრმისეულად და მიუკერძოებლად ასახავდეს. „თუმცა არსებულ
კრიზისზე მენეჯმენტის რეაგირების ფორმები და რეზისტენტულობა აჩვენებს,
რომ მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკის დემოკრატიზება და საზოგადოებრივი
ინტერესების დაბრუნება მის მუშაობაში, რადიკალური დემოკრატიული
ცვლილებების გარეშე შეუძლებელია“.
„სოციალური სამართლიანობის ცენტრი“ მოითხოვს, რომ
საზოგადოებრივი მაუწყებლის არსებული მენეჯმენტი გადადგეს და ის
ნამდვილ მიზნებსა და ამოცანებს დაუბრუნდეს.
„ეს ცვლილება არსებითია მაუწყებლის საქმიანობის
კონსტიტუციურ წესრიგში დაბრუნებისთვის და ასევე კრიზისის დაძლევისა და
დეპოლარიზებაზე მიმართული პროცესის ხელშეწყობისთვის“.
მენეჯმენტის ცვლილება უკვე
მოითხოვა სხვა 10-მა ადგილობრივმა
ორგანიზაციამ.
დღის სატელევიზიო ეთერის საზოგადოებრივ-პოლიტიკური
დისკუსიებისთვის გახსნას ითხოვს „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“
თანამშრომელთა
ნაწილიც.
28 ნოემბერს ირაკლი კობახიძემ თქვა, რომ
ევროკავშირში გაწევრიანების მოლაპარაკების პროცესს აჩერებს, რასაც
ყოველდღიური ფართომასშტაბიანი პროტესტი მოჰყვა.
30 ნოემბრიდან საპროტესტო აქციების გამართვა ღია ეთერის
მოთხოვნით დაიწყო „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ ძველ
შენობასთანაც.
აქცია 19:00 საათზე დაგეგმილია დღესაც. დღის ეთერის
გახსნამდე საზოგადოებრივ მაუწყებელთან სახალხო ეთერი დღეიდან ყოველდღე
მოეწყობა. დღეს კი პროტესტი ტყიბულელ მეშახტეებს უმასპინძლებს.")
