08.06.2015
- განა ისე არ გამოიყურება, როგორც ნამდვილი ქურდი?
- განა ისე არ დადის, როგორც ნამდვილი ქურდი? - ფიქრობდა ეს კაცი.
ცოტა ხნის შემდეგ კაცმა თვისი ცული იპოვა. როდესაც მეორე დილით თავისი მეზობლის შვილი დაინახა, ის უკვე აღარ ჰგავდა ქურდს. (ლაო-ძი)
მედიის წარმომადგენლები მუდმივად დგანან გამოწვევის წინაშე, როგორ მიიტანონ ინფორმაცია საზოგადოებასთან, გამოწვევა კიდევ უფრო მაშინ მძაფრდება, როცა საქმე პირადი, ადამიანური ტრაგედიების ან მძიმე დანაშაულის გაშუქებას ეხება. ეს არის ხელოვნება - შეძლო და არ ჩადო მძიმე ისტორიაში შენი განცდები.
ამჯერად მედიის მიერ სხვადასხვა მძიმე დანაშაულის გაშუქებისას კონკრეტული პირების მიმართ სიტყვა „მანიაკის“ გამოყენებაზე მსურს ყურადღების გამახვილება. ალბათ, ჩვენი საზოგადოებისთვის კარგი მაგალითია ე.წ.“რუსთაველი მანიაკის” შემთხვევა. გამოძიების პროცესში, სხვადასხვა დროს, „რუსთაველი მანიაკის“ საქმეში 16 ეჭვმიტანილი ფიგურირებდა. აი ასე, დააკავებდნენ ადამიანს „მანიაკობის“ ბრალდებით, შემდეგ გამოუშვებდნენ, მტკიცებულებები არ გვაქვსო, მერე სხვას დაიჭერდნენ და ასე გრძელდებოდა უსასრულოდ. მედიაც ფეხდაფეხ მიჰყვებოდა გამოძიებას, ყოველ ახალ ეჭვმიტანილზე ახალ სენსაციურ ისტორიებს თხზავდა, მტკიცებით ფორმაში ჰყვებოდა გოგონების გაუპატიურების, წამების შესახებ, აქვეყნებდა „მანიაკობაში ეჭვმიტანილი“ პირების ფოტოებს, პირად ისტორიებს. საბოლოოდ 16 ეჭვმიტანილიდან დანაშაული მხოლოდ ერთს დაუმტკიცდა, დანარჩენმა 15-მა კი „მანიაკის“ იარლიყით გააგრძელა ცხოვრება. ერთ-ერთ მათგანს პატიმრობაში ყოფნაც სრულიად უმიზეზოდ მოუწია.
მძიმე დანაშაულის გაშუქებისას „მანიაკს“ დღესაც იყენებენ, თუმცა, საბედნიეროდ, ისეთი სიხშირით აღარ, როგორც ეს „რუსთაველი მანიაკის“ შემთხვევაში იყო. გასაგებია, რომ გამომცემლობა ჟურნალისტისგან ითხოვს სენსაციას, საზოგადოებაც სწრაფად “ყიდულობს” ეფექტებით გაჯერებულ მასალას, მაგრამ აქ ჩნდება რისკი, რომ შესაძლოა, ჟურნალისტური მასალა “ინფიცირების წყაროდ” ჟურნალისტი კი - „ინფექციის გამავრცელებლად“ იქცეს. დარტ ცენტრის (ბერლინი, ტრავმა და ჟურნალისტიკა) მიერ ჩატარებული კვლევები აჩვენებს, რომ ყოველი გაშუქებული ჰომოციდი ან სუიციდი ზრდის ახალი დრამატული მოვლენების ტალღას. თითქოს ძალადობა კასკადური ხდება და ეს კასკადურობა მით უფრო იზრდება, რაც უფრო მძიმეა ჩადენილი დანაშაულის ბუნება.
გადამწყვეტ როლს სერიული მკვლელების ფსიქოლოგიაში ფანტაზია წარმოადგენს. ასეთი ადამიანების ფსიქოლოგიის შესწავლისას ჩანს, რომ მათ ხშირად ბავშვობის ასაკიდან აქვთ სიამოვნების განცდის მიღების პათოლოგიური სურვილი და ეს სურვილი მათ ფანტაზიებშია. ისინი დანაშაულის ჩადენამდე ფანტაზიორებენ თუ როგორ მოხდება ეს მოვლენა და ამ პროცესით იღებენ სიამოვნებას. ყოველი ჩადენილი დანაშაულის შემდეგ დგება ე.წ.დეპრესიის ფაზა, დაუკმაყოფილებლობის მძაფრი შეგრძნება, თითქოს ჩადენილმა არ მიანიჭა ის კმაყოფილება, რასაც ელოდა პროცესისგან და დამნაშავე ამ ფაზაზე ეძიებს ნებისმიერ მასალას, რომელიც დაიწერება, რომელიც ამ მოვლენის შესახებ სიუჟეტად იქცევა. ამაშია ჟურნალისტის ამოცანა, საჭიროა კი რომ პრობლემური ფსიქიკის მქონე პიროვნებებს მივცეთ მხატვრული აღწერილობის მასალა, რაც კიდევ უფრო გააძლიერებს მათ მოტივაციას ან ადამიანებს , რომლებსაც აქვთ მიდრეკილება ასეთი ტიპის ფანტაზიებისკენ, მივცეთ სტიმული, გააკეთონ მსგავსი ფანტაზიების რეალიზება.
ტერმინი “სერიული მკვლელობა” 70-იანი წლების ბოლოს ევროპაში გაჩნდა და სიტყვა “მანიაკი“ ჩაანაცვლა. ტერმინის სწორად შერჩევამ მნიშვნელოვნად შეამცირა მკვლელობების ტალღა. ერთი მხრივ, ეს ტერმინი ხსნის მომხდარ ფაქტს და მეორე მხრივ, არ აწებებს იარლიყს კონკრეტულ ადამიანს.
სერიული მკვლელობების და ძალადობის რიცხვი მზარდი ხდება, როცა საქმეში იარლიყი ჩნდება - განსაკუთრებით მძიმეა იარლიყი “მანიაკი”. „მანიაკი“ საინტერესოდ ჟღერს, ყურადღებას იქცევს და ასეთ მასალას მკითხველთა დიდი რაოდენობაც გარანტირებული აქვს. ამ დროს აღარავის ახსოვს უდანაშაულობის პრეზუმფცია, სწრაფად და უაპელაციოდ ვაკრავთ ადამიანს „მანიაკის“ იარლიყს.
ეს არ არის მისტიკური წრე, ეს ხილული პროცესია, რის შექმნაში ჩვენ ვიღებთ მონაწილეობას, ჩვენ იოლად ვიმეტებთ ადამიანებს, ძალადობის ფაქტის შთამბეჭდავი აღწერილობით ვაფარებთ საზოგადოებას “ეჭვის სქელ ტილოს” ,რის ქვეშაც მარტივია დადანაშაულება და ძალადობის გაღვივება.