„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“ საარჩევნო პროცესებისა და საარჩევნო სუბიექტების მედიაგაშუქების ანგარიშები გამოაქვეყნა. კვლევა ევროკავშირის მხარდაჭერით, პროექტის „თავისუფალი და სამართლიანი საარჩევნო პროცესების ხელშეწყობა საქართველოში“ ფარგლებში ჩატარდა, რომელსაც „სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება“ (ISFED) უძღვება. 

ქარტია 2024 წლის 27 აგვისტოდან 26 ოქტომბრის ჩათვლით პერიოდში, თვისებრივი კვლევის ფარგლებში, გაშუქების პროფესიულ სტანდარტებთან შესაბამისობის დასადგენად, 18 მედიასაშუალების (10 ტელეარხი: „პირველი არხი“, „აჭარის ტელევიზია“, „მთავარი არხი“, „ტვ პირველი“, „ფორმულა“, „კავკასია“, „პალიტრანიუსი“, „რუსთავი2“, „იმედი“, „პოსტვ“ და 8 ონლაინ მედია: interpressnews.ge, netgazeti.ge, news.on.ge, primetime.ge, publika.ge, radiotavisupleba.ge, sputnik-georgia.com და tabula.ge) კონტენტს დააკვირდა. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხის“ ახალი ამბებისა და ტოქშოუების მონიტორინგის შედეგები:

„პირველი არხის“ ახალი ამბების მონიტორინგის შედეგები:

საკვლევ პერიოდში მონიტორები „პირველი არხის“ მთავარ საინფორმაციო გამოშვებას - „მოამბე 21 საათზე“ აკვირდებოდნენ, სადაც  წინასაარჩევნოდ ყველაზე მეტი დრო (20%) „ქართულ ოცნებას“ დაეთმო.  

მონიტორინგის შედეგებით დადგინდა, რომ „პირველი  არხი“ მიმდინარე საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ამბების გაშუქებისას წინასააჩევნო პერიოდში ხელისუფლების მიმართ  მიკერძოებულ სარედაქციო პოლიტიკას ატარებდა. ხოლო, ახალი ამბების გაშუქებისას „მოამბეში“ გარდა მიკერძოებისა, ასევე იგრძნობოდა ანტიდასავლური განწყობებიც, რაც „ქართული ოცნების“ განცხადებებს ეხმიანებოდა. 

„“მოამბემ”  მმართველ პოლიტიკურ გუნდს, ანტიდასავლური მოსაზრების გასავრცელებლად, ასევე, ჰომოფობიური და კონსპირაციული თეორიების ტირაჟირებისათვის კომფორტული, ხელსაყრელი გარემო შეუქმნა“. 

ანგარიშის თანახმად, „პირველ არხს“ წინასაარჩევნო  პერიოდში თითქმის არ ჰქონია ხელისუფლების რომელიმე შტოს მამხილებელი მწვავე, ექსკლუზიური მასალა და  არხის ჟურნალისტებს არ გამოუვლენიათ კორუფციისა და ადამიანის უფლებების შემლახავი ფაქტები. ასევე, მიუხედავად იმისა, რომ „მოამბის” ეთერში აქტიურად  შუქდებოდა მწვავე პოლიტიკურ ამბები, რა დროსაც  რედაქცია დროს უთმობდა ამბავში ჩართულ ყველა მხარეს, საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვან მოვლენებს ის ხშირად ფორმალური ბალანსის დაცვით აშუქებდა. 

„მმართველი პოლიტიკური ძალისა და ხელისუფლების ზეგავლენა ჩანდა ფაქტებისა და კომენტარების მოწოდების რიგითობაში. „მოამბის“ სიუჟეტებში საბოლოო, დასკვნითი სიტყვა სწორედ მმართველი გუნდის წარმომადგენლებს ეკუთვნოდათ. ხელისუფლების მიმართ გამოთქმული კრიტიკული მოსაზრება ყოველთვის ბათილდებოდა ამ ხელისუფლების წარმომადგენლების, როგორც წესი, უფრო ხანგრძლივი კონტრარგუმენტებით“.

მონიტორინგის შედეგების თანახმად, არჩევნების წინ ,,მოამბეში“ მმართველი პოლიტიკური ძალიდან ყველაზე ხშირად პრემიერმინისტრი ირაკლი კობახიძე ჩანდა, რომელიც ეთერში ხანგრძლივად საუბრობდა ისეთ პოზიტიურ თემებზე, როგორებიცაა, მაგალითად, ტყიბულში ჩატარებული სარესტავრაციო და ინფრასტრუქტურული სამუშაოები და  მესამე კვარტალში ინვესტიციების 10%-იანი ზრდა. 

კვლევაში აღნიშნულია, რომ „მოამბე“ რუბრიკაში „არჩევნები 2024“ მაყურებელს სთავაზობდა საარჩევნო სუბიექტების წინასაარჩევნო აქტივობების მოკლე ქრონომეტრაჟიან, მშრალ და დაიჯესტურ გაშუქებას. ეს ფორმატი კი, ამომრჩევლის ამომწურავ ინფორმირებას ვერ უზრუნველყოფდა.

მონიტორინგის შედეგების თანახმად, „პირველი არხი“ ზოგჯერ, მმართველი გუნდისთვის კრიტიკულ მომენტში, ხელისუფლებისადმი მიკერძოებას ავლენდა და ეთიკურ სტანდარტებს არღვევდა. ამის მაგალითად მოყვანილია 17 სექტემბერს, „მოამბეში“ მე-14 წუთზე გასული სიუჟეტი - ,,აშშ-ის სახელმწიფო და სახაზინო დეპარტამენტის სანქციები“, სადაც ჟურნალისტმა მანიპულაციური ტექსტების  და კადრების გამოყენებით, სანქციები, ხელისუფლების რიტორიკის მსგავსად, არჩევნებში გარე ძალების ჩარევის მცდელობად წამოაჩინა.  

 „“26 ოქტომბრის გადამწყვეტ არჩევნებამდე 39 დღით ადრე ბაიდენის ადმინისტრაცია საქართველოს ხელისუფლებასთან ურთიერთობებს კიდევ უფრო ძაბავს. აშშ სტრატეგიული პარტნიორის წინააღმდეგ ისევ სანქციების ენით ლაპარაკობს. ოთხი სანქცირებული მოქალაქიდან ორი შინაგან საქმეთა სამინისტროს მაღალჩინოსანია. როგორც სახაზინო დეპარტამენტის მედიარელიზში ვკითხულობთ, აშშ-ს განსაკუთრებულ დავალებათა დეპარტამენტის მუშაობის სტილი არ მოეწონა… “, – აუწყა მაყურებელს ჟურნალისტმა.  თუმცა, ,,მოამბის“ ჟურნალისტს არ უხსენებია,  რომ აშშ-ის ფინანსთა სამინისტროს განცხადების თანახმად, შინაგან საქმეთა სამინისტროს სპეციალური დავალებათა დეპარტამენტის უფროსი, ზვიად ხარაზიშვილი და მისი მოადგილე, მილერი ლაგაზაური, „მშვიდობიანი დემონსტრანტებისა და პოლიტიკური ოპონენტების სასტიკ დარბევასთან არიან კავშირში“.  თითქმის 10-წუთიან სიუჟეტში ერთხელაც არ გაჟღერებულა აშშ-ის მხარის არგუმენტები, რომ ,,აშშ-ის ფინანსთა სამინისტრომ სანქციები დაუწესა იმ პირებს, რომლებიც ძირს უთხრიან ფუნდამენტურ თავისუფლებებს, მათ შორის გამოხატვის თავისუფლებებს საქართველოში.“ უფრო მეტიც, ჟურნალისტის ტექსტი, რომელიც მმართველი გუნდის ანტიდასავლურ განწყობებს გადმოსცემდა, გადაფარული იყო არა თბილისის საპროტესტო აქციის დარბევის კადრებით, არამედ  ნაჩვენები იყო ევროპაში გაურკვეველი აქციის დაშლის მძიმე კადრები. ,,აშშ-ის სახაზინო დეპარტამენტის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, რომ, შესაძლოა, საქართველოში რევოლუციური სცენარის ხელშემწყობი ერთ-ერთი ფაქტორი გახდეს, არც საქართველოს პარლამენტში გამორიცხეს. მმართველი გუნდი შეერთებული შტატების ორმაგ სტანდარტზე საუბრობს. ერთი მხრივ, ბაიდენის ადმინისტრაციის ყურადღების მიღმა ევროპულ ქვეყნებში და თავად ამერიკაში საპროტესტო აქციების დარბევის მსგავსი კადრები რჩება. ქართველ სამართალდამცავებს კი გაცილებით მსუბუქი რეაგირებისთვის სანქციებს უწესებს. აშშ-ის ეს მიდგომა ,,ქართული ოცნებისთვის” იმ ოპოზიციის მაშველი რგოლია, რომლის შანსები 26 ოქტომბრის არჩევნებზე მინიმუმამდეა შემცირებული„“.

როგორც დოკუმენტში ვკითხულობთ, „მოამბემ“ ასევე მიკერძოებულად გააშუქა რუსული კანონის განხილვა საკონსტიტუციო სასამართლოში. „მაგალითად, 10-წუთიანი სიუჟეტიდან ,,საკონსტიტუციო სარჩელის განხილვა“ დრო თითქმის სრულად მხოლოდ მოპასუხე მხარის არგუმენტებს დაეთმო“. ასევე, მიკერძოებული იყო საკონსტიტუციო სასამართლოზე ენათმეცნიერი მარინე ბერიძის ჩვენების შესახებ სიუჟეტიც (26:15 ), „სადაც სიტყვა არ თქმულა უშუალოდ მარინე ბერიძის კვლევის მიგნებების შესახებ,   რის გამოც იგი სასამართლოზე დაიკითხა, და იმაზე, რომ მისი კვლევით, სიტყვათა შეთანხმება ,,უცხო ქვეყნის გავლენის აგენტი” ნეგატიურ კონოტაციას ატარებს. სამაგიეროდ, დეტალურად და მანიპულაციურად გაშუქდა ენათმეცნიერის საკუთარი სოციალური ქსელით გადაზიარებული პოსტი (,,შემდეგი სადგური ნაღალატევი”)“.

კვლევის თანახმად, „მოამბის“ რედაქციამ  ანტიდასავლური ნარატივების კონტექსტში გააშუქა „ოჯახური ღირებულებების და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ საქართველოს კანონის“ მიღების პროცესიც. 

„სიუჟეტებში, რომელიც ამ თემას დაეთმო, კანონპროექტის ინიციატორის და ,,ქართული ოცნების” დეპუტატების დისკრიმინაციული და ჰომოფობიური კომენატრების საპირწონედ, ჩაწერილი იყვნენ ოპოზიციური დეპუტატები. აღნიშნული კომენტარები მხოლოდ ფორმალური ბალანსის დაცვას ემსახურებოდა და ეთერში გაჟღერებული დისკრიმინაციული გზავნილების საპირწონეს არ წარმოადგენდა. ამ თემის ირგვლივ ,,მოამბეს” მაყურებლისთვის არ შეუთავაზებია ექსპერტების, უფლებათა დამცველების პოზიცია, და, ასევე, არ განხილულა, თუ როგორ აშორებს მსგავსი ჰომოფობიური კანონი საქართველოს ევროინტეგრაციისგან. და ბოლოს, ,,მოამბის” ჟურნალისტი არ მოერიდა საკუთარი პოზიციის დაფიქსირებას სიუჟეტის შემაჯამებელ ტექსტში: „ფსევდოლიბერალური პროპაგანდის წინააღმდეგ საკანონმდებლო პაკეტს პარლამენტი საშემოდგომო სესიის ფარგლებში მეორე და მესამე მოსმენით სექტემბერში დაამტკიცებს„“.

მონიტორინგის შედეგების თანახმად, „მოამბემ“ ხანგრძლივი დრო დაუთმო ირაკლი კობახიძის მიერ წამოჭრილ ისეთ „დაუსაბუთებელ თემას“, როგორიცაა 2024 წლის 26 ოქტომბრის არჩევნებზე პროვოკაციის რისკები და ის, რომ თავდასხმის ობიექტები ოპოზიციური პარტიის ლიდერები შეიძლება გახდნენ. ხოლო, 21 ოქტომბერს, იგივე თემა, ,,არჩევნები და პროვოკაციის რისკები - მდინარაძის განცხადება“, ,,მოამბემ“ დაუბალანსებლად გააშუქა, სადაც უმრავლესობის ლიდერის ბრიფინგიდან ამონარიდის გარდა სხვა კომენტარი არ მოხვედრილა.    

ასევე, დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ მონიტორინგის პერიოდში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში, არჩევნების დღის მოახლოებასთან ერთად შეინიშნებოდა ოპოზიციის დისკრედიტაციის მცდელობა და მათ დესტრუქციულ ძალად წარმოადგენდნენ. 

„ამის ნიმუშია სიუჟეტი: ,,ოპოზიციის საარჩევნო და პოსტსაარჩევნო გეგმები“ [15:29], რომელიც 3 ოქტომბერს გავიდა ეთერში. „რას გულისხმობს ზურაბ ჯაფარიძე ნებისმიერი ფორმით ბრძოლაში, ბუნდოვანია, თუმცა ცალკეული ოპოზიციონერების განწყობაც იდენტურია. ბრძოლა ჯერ არ ჩატარებული არჩევნების შედეგების გაყალბების წინააღმდეგ და ბრძოლა ჯერ არ მიღებული ხმების დასაცავად. შემდეგ - ხელისუფლების დამხობა. ოპოზიციის ნაწილი ცდილობს, კოლეგების მოლოდინები მოსახლეობის განწყობებს დაუკავშიროს, რომ „ქართული ოცნების“ გამარჯვების შემთხვევაში მოქალაქეთა პროტესტი გარდაუვალი იქნება,“ – განაცხადა  ჟურნალისტმა“.

კვლევის თანახმად, ოპოზიციის კრიტიკის ფონზე იზრდებოდა მმართველი გუნდის პოზიტიური გაშუქების შემთხვევებიც. „ხელისუფლების პოზიტიურად წარმოჩენისთვის გამოიყენა ,,მოამბემ” 16 ოქტომბერს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალი შენობის გახსნისადმი მიძღვნილი ღონისძიებაც. სიუჟეტში ჟურნალისტის ტექსტის პარალელურად გადიოდა „ქართული ოცნების” ლიდერების კადრები, რომლებიც ღონისძიებას დაესწრნენ, შემდგომ კი ირაკლი კობახიძის, კახა კალაძის და შალვა  პაპუაშვილის კომენტარები შემოგვთავაზეს. კალაძემ ტრიბუნა საარჩევნო კამპანიისთვის გამოიყენა, ისაუბრა რა მშვიდობის მნიშვნელობაზე, რაც ,,ქართული ოცნების” საარჩევნო კამპანიის მთავარი ლაიტმოტივია“.

მონიტორინგის შედეგებით გამოიკვეთა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი ხშირად ავრცელებდა არასამთავრობო ორგანიზაციების წინააღმდეგ მმართველი პარტიის ნარატივებს. ამის მაგალითად მოყვანილია „მოამბეში“ 11 სექტემბერს გასული სიუჟეტი, „სადამკვირვებლო ორგანიზაციების საარჩევნო მისია“, სადაც მთავარი აქცენტი „არა სადამკვირვებლო ორგანიზაციების შესახებ ინფორმაციის მიწოდებაზე, არამედ მათ მიმართ უნდობლობის გაჩენაზე უფრო იყო, რასაც ბოლო თვეების განმავლობაში ცდილობდა ხელისუფლება“. 

ანგარიშის თანახმად, მსგავსი ნარატივის მატარებელი იყო „მოამბის“ სხვა სიუჟეტებიც.

„პირველი არხის“ ტოქშოუების მონიტორინგის შედეგები:

საანგარიშო პერიოდში მონიტორები საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში სამ გადაცემას: „არჩევნები 2024 მაკა ცინცაძესთან ერთად“; „არჩევნები 2024“ (წამყვანი გიორგი გვიმრაძე) და  „დებატები“ (წამყვანი გიორგი გვიმრაძე) აკვირდებოდნენ.

„არჩევნები 2024 მაკა ცინცაძესთან ერთად“

„არჩევნები 2024 მაკა ცინცაძესთან ერთად“ საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში 8 ოქტომბრიდან 24 ოქტომბრის ჩათვლით გადიოდა. ამ პერიოდში ეთერში გავიდა 9 გადაცემა, სადაც 17 პოლიტიკური სუბიექტის წარმომადგენელი ჰყავდათ სტუმრად.

კვლევის თანახმად, როგორც წამყვანმა გადაცემის დაწყებისთანავე განმარტა, როგორც კვალიფიციური, ისე არაკვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტების წარმომადგენლებს ეთერში რიგითობის მიხედვით იწვევდნენ. „საკუთარ პროგრამასა და პრიორიტეტებზე სასაუბროდ თითოეულ სტუმარს 15 წუთი ჰქონდა გამოყოფილი, რაც ყოველთვის დაცული იყო“. 

დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ წამყვანი (მაკა ცინცაძ) სტუმრებს უსვამდა შაბლონურ კითხვებს პარტიების საარჩევნო პროგრამებთან დაკავშირებით და უმრავლეს შემთხვევაში, არ იყო კრიტიკული. 

„კერძოდ, ის სტუმრებს ეკითხებოდა, თუ როგორ აპირებდნენ კონკრეტული დაპირებების შესრულებას, თუმცა მათი პასუხების გაანალიზებას, შემხვედრი კითხვების დასმას და მაყურებლამდე ამ მხრივ დაბალანსებული, ამომწურავი ინფორმაციის მიტანას იშვიათად ცდილობდა“. 

როგორც მონიტორინგის შედეგებიდან ხდება ცნობილი, გამონაკლისია 11 ოქტომბრის გადაცემა, სადაც ოპოზიციური გაერთიანება „ძლიერი საქართველო – ლელო ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის“ წარმომადგენლის, საბა ბუაძისთვის გამოყოფილი 15-წუთიანი საეთერო დრო თითქმის სრულად პენსიების 1000 ლარამდე ზრდის დაპირებაზე საუბარს დაეთმო.

„წამყვანი კონკრეტულ დაპირებაზე იყო ფოკუსირებული და დამატებით კრიტიკულ შეკითხვებს სვამდა. სხვა შემთხვევებში წამყვანი არ ცდილობდა სიღრმისეულ დისკუსიას, კითხვაზე პასუხის მოსმენის შემდეგ კი სხვა თემაზე გადაჰქონდა საუბარი“.

ანგარიშის მიხედვით, მიუხედავად იმისა, რომ ტოქშოუში არჩევნებში მონაწილე ყველა პარტია იყო მიწვეული,  გადაცემის წამყვანის პასიურმა როლმა და დისკუსიის ნაკლებობამ, მაყურებელს არ მისცა საშუალება, პოლიტიკური პარტიების საარჩევნო პროგრამები კრიტიკულად გაეანალიზებინა. 

„აღნიშნული განსაკუთრებით ეხება სახელისუფლებო პარტიის, „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლის, არჩილ თალაკვაძის ეთერში სტუმრობას. გადაცემის წამყვანის კითხვები იმგვარად იყო ფორმულირებული, რომ კითხვა, ფაქტობრივად, მოიცავდა პასუხსაც და ჟურნალისტის დამოკიდებულებასაც. კითხვის ფორმამ სტუმარს მისცა საშუალება, ესაუბრა მმართველი ძალის პოზიტიურ დღის წესრიგზე და არა კონკრეტულ პრობლემებზე, რომლებიც, შეიძლება, მოსახლეობას აწუხებდეს. მაგალითად, წამყვანმა მაკა ცინცაძემ არჩილ თალაკვაძეს კითხვა დაუსვა მსგავსი ფორმულირებით:

„ბატონო არჩილ, იმის გათვალისწინებით, რომ სოციალური ფონის გაუმჯობესება ქვეყანაში, ცხადია, რომ პირდაპირ არის კავშირში ეკონომიკური მაჩვენებლების გაუმჯობესებასთან და, ზოგადად, ეკონომიკური პოლიტიკის გამართულობასთან, მათ შორის, ინფრასტრუქტურულ პროექტებთან, რაც გაქვთ დაგეგმილი და საკმაოდ ამბიციური გეგმები არის ამ მიმართულებით, უფრო მეტი რომ გააცნოთ ჩვენს მაყურებელს„“.

როგორც დოკუმენტშია ვკითხულობთ, ჟურნალისტის მიკერძოება „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლის მიმართ გამოიკვეთა ევროინტეგრაციის თემაზე საუბრის დროსაც. კერძოდ, მაკა ცინცაძემ ისე წარმოაჩინა, თითქოს „ქართული ოცნების“ საგარეო კურსთან დაკავშირებით კითხვები მხოლოდ ოპოზიციას ჰქონდა. 

„არც კითხვის დასმისა და არც პასუხის მიღების შემდეგ წამყვანს არ უხსენებია, რომ თავად ევროკავშირის ქვეყნების ლიდერები და წარმომადგენლები საუბრობდნენ საქართველოს საგარეო კურსის ცვლილებასა და ევროინტეგრაციის პროცესის შეჩერებაზე „ქართული ოცნების“ ანტიდემოკრატიული პოლიტიკის გამო. მაკა ცინცაძის კითხვა შემდეგნაირად იყო ფორმულირებული:

„საგარეო კურსი, ეს არის ერთ-ერთი საკითხი, რომელიც საკმაოდ ხშირად ხდება თქვენი მისამართით ოპოზიციის მხრიდან კრიტიკის საფუძველი და ეროვნულ ამოცანად დაასახელეთ აშშ-სთან და ევროკავშირთან ურთიერთობების გადატვირთვა, უფრო მეტი რომ გვითხრათ ამასთან დაკავშირებით“.

პასუხად არჩილ თალაკვაძემ ისაუბრა, მისი აზრით, ოპოზიციის უსაფუძვლო ბრალდებებზე ქვეყნის საგარეო კურსის ცვლილებასთან დაკავშირებით. წამყვანს არც უცდია მისთვის საპასუხო კითხვის დასმა და მისი, როგორც წამყვანის, როლი, შემოისაზღვრა მხოლოდ იმით, რომ გადაცემის სტუმარს საეთერო დროის ამოწურვა შეახსენა“. 

 „არჩევნები 2024“  

მონიტორინგის შედეგების მიხედვით, გიორგი გვიმრაძის გადაცემა „არჩევნები 2024“ საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში პირველად არჩევნებამდე 9 დღით ადრე გავიდა. მანამდე გვიმრაძეს მიჰყავდა გადაცემა „ყველა შეკითხვა ცესკოს“, რომლის ძირითადი სტუმარი ცესკოს თავმჯდომარე, გიორგი კალანდარიშვილი იყო და რომელშიც არჩევნებთან დაკავშირებულ ტექნიკურ საკითხებს განიხილავდნენ. რაც შეეხება „არჩევნები 2024“-ს, გადაცემა ეთერში ორჯერ - 17 ოქტომბერს და 22 ოქტომბერს გავიდა.

„პირველ შემთხვევაში სტუმრად სახალხო დამცველი, ლევან იოსელიანი, იყო მიწვეული, მეორე შემთხვევაში კი კომუნიკაციების კომისიის წევრი, ივანე მახარაძე. წამყვანი მათ უსვამდა შეკითხვებს იმის თაობაზე, თუ როგორაა მათი მანდატის ქვეშ ესა თუ ის საკითხი კანონმდებლობით განსაზღვრული და რა ხდება წინასაარჩევნო პერიოდში აღნიშნული მიმართულებით“.

„დებატები“

კვლევის თანახმად, პოლიტიკური დებატები, რომლის გამართვასაც საზოგადოებრივ მაუწყებელს კანონმდებლობა ავალდებულებს, „პირველი არხის“ ეთერში ერთხელ, 21 ოქტომბერს გადაიცა და მასში მხოლოდ ოთხი პოლიტიკური სუბიექტი მონაწილეობდა:

•  „საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი“ – გოჩა თევდორაძე
•  „ევროპელი დემოკრატები“ – ნიკოლოზ ვაშაკიძე
•  „გირჩი“ – ალექსანდრე რაქვიაშვილი
•  „ქართული ოცნება – დემოკრატიული საქართველო“ – გივი მიქანაძე

„როგორც გადაცემის წამყვანმა გიორგი გვიმრაძემ აღნიშნა, კანონის მოთხოვნის მიხედვით, მათ გადაცემაში მონაწილეობა კვალიფიციურ საარჩევნო სუბიექტებს შესთავაზეს, ასეთი კი 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის ექვსი იყო, რომელთაგან ორმა —  „კოალიცია ცვლილებისთვის – გვარამია, მელია, გირჩი, დროა“ და „ერთიანობა – ნაციონალური მოძრაობა“ — დებატებში მონაწილეობაზე უარი განაცხადა“. 

დოკუმენტის თანახმად, დებატები წინასწარ მკაცრად განსაზღვრული წესით წარიმართა. თითოეულ მონაწილეს ჰქონდა თანაბარი დრო: ამომრჩევლისთვის მისამართად, წამყვანის კითხვებზე პასუხის გასაცემად, ოპონენტისთვის კითხვის დასასმელად და პასუხის გასაცემად. ასევე, გადაცემის მონაწილეები თანაბარ პირობებში იყვნენ და არ ყოფილა მიკერძოება რომელიმე პარტიის მიმართ. 

მონიტორინგის შედეგების მიხედვით, დებატებში შეზღუდული იყო წამყვანის როლი. ის შემოიფარგლებოდა მხოლოდ თავდაპირველი კითხვის დასმით და არ სვამდა დამაზუსტებელ შეკითხვებს, რაც არ იძლეოდა პოლიტიკური პარტიების პროგრამებზე სიღრმისეულად მსჯელობისა და მათი განხილვის საშუალებას. 

„მაგალითად, „ევროპელი დემოკრატების“ წარმომადგენელმა „ქართული ოცნების“ წარმომადგენელს, გივი მიქანაძეს ჰკითხა, ეთანხმებოდა თუ არა მმართველი პარტიის წარმომადგენელთა შეფასებებს 20 ოქტომბერს, თბილისში გამართული აქციის შესახებ, რომლის მიხედვითაც, ეს იყო „გეი პრაიდი და ლგბტ კატეგორიის აქცია“. აღნიშნულ შეკითხვაზე მიქანაძემ უპასუხა, რომ აქცია „ნაციონალური მოძრაობისა“ და „თბილისი პრაიდის“ ორგანიზებული იყო.

წამყვანს აღნიშნულ თემაზე რეაქცია არ ჰქონია და პოლიტიკოსებს მიეცათ საშუალება, ამ თემაზე ესაუბრათ მანიპულაციურად და გაეგრძელებინათ ოპოზიციური შეკრების დისკრედიტაცია იმით, რომ თითქოს ის იყო „ლგბტ პრაიდი“. რეალურად, 20 ოქტომბერს თბილისში გაიმართა მსვლელობა, რომლის მთავარი მოწოდება იყო „საქართველო ირჩევს ევროკავშირს“. აღნიშნული ღონისძიების  ორგანიზატორი არასამთავრობო ორგანიზაციების კოალიცია იყო, რომელსაც პრეზიდენტი და ოპოზიციური პარტიები შეუერთდნენ. მარშს არ ჰქონია ლგბტქ+ შინაარსი.

წამყვანის პასიურობამ ხელი შეუწყო არასწორი, ჰომოფობიური შინაარსის ინფორმაციის კვლავ გავრცელებას, რომლის მიზანი ოპოზიციური აქციის დისკრედიტაცია იყო“.  

კვლევაში აღნიშნულია, რომ გადაცემის ერთ-ერთ ნაწილში წამყვანმა სტუმრებს თითო-თითო შეკითხვა დაუსვა საგარეო კურსთან დაკავშირებით. კითხვის ფორმულირებისას კი, წამყვანის მხრიდან ხელისუფლების წარმომადგენლის მიმართ მიკერძოება გამოიხატა. 

„კითხვა იმგვარად იყო დასმული, რომ მაყურებლისთვის ცხადად არ ჩანდა კონტექსტი, არ ჩანდა, რომ დასავლური სახელმწიფოების ლიდერებმა გარკვევით თქვეს, რომ საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესი შეჩერებულია „ქართული ოცნების“ პოლიტიკის გამო. გვიმრაძის კითხვა იყო ზოგადი, რამაც მმართველი პარტიის წარმომადგენელს კვლავ ზოგადი პასუხის გაცემისკენ უბიძგა:

„ბოლო პერიოდში თქვენი, „ოცნების“ მხრიდან… მოდით, ასე დავარქვათ, თქვენ ამას უწოდებთ ხოლმე ევროპარლამენტარების მიმართ კრიტიკას და არა ინსტიტუციის მიმართ, თუმცა მეორე მხრიდან თუ შევხედავთ, მე ასეთი შთაბეჭდილება მრჩება, რომ ისინი ამას იღებენ, როგორც ევროკავშირის კრიტიკას.

ევროკავშირის ელჩი იქნება ეს, თუ მაღალი დონის წარმომადგენლები, მაგალითად, ბორელის ბოლო განცხადება მახსენდება და ა.შ. ამის მიუხედავად, თქვენ გვპირდებით, რომ 2030 წელს ევროკავშირის წევრი გავხდებით, და კიდევ უამრავი სხვა საკითხი იყო, რომელიც კრიტიკული ქვეტექსტით იყო ნახსენები „ქართული ოცნების“ მხრიდან. აი, ამ ყველა გამოწვევის, თუ რა დავარქვათ, არასწორი მოპყრობის, თქვენ წეღან უსამართლო მოპყრობა ახსენეთ, როდესაც კანდიდატის სტატუსთან იყო საქმე დაკავშირებული, ამის მიუხედავად, რატომ გვპირდებით იმას, რომ ევროკავშირში უნდა გავწევრიანდეთ?„“.

როგორც ანგარიშში მითითებულია, მიუხედავად იმისა, რომ „პირველმა არხმა“ ფორმალურად შეასრულა კანონის მოთხოვნა და პოლიტიკური დებატები გამართა, ამას ამომრჩევლის ინტერესის სათანადოდ დაკმაყოფილებად ვერ მიიჩნევენ, ვინაიდან კვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტის სტატუსის მქონე ორი ოპოზიციური გაერთიანებისგან გადაცემაში მონაწილეობაზე უარის მიღების შემდგომ, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სხვა ოპოზიციურ პარტიებს, რომლებსაც ეს სტატუსი არ აქვთ, თუმცა, წინასაარჩევნო კვლევების ნაწილის მიხედვით, საარჩევნო ბარიერს ლახავდნენ, მონაწილეობა არ შესთავაზა. 

ანგარიშის თანახმად, წინასაარჩევნო პერიოდში არსებული პოლარიზაციის გათვალისწინებით, მნიშვნელოვანი იქნებოდა, საზოგადოებრივი მაუწყებელი არ დაყრდნობოდა კანონის ვიწროდ განმარტებას, საკითხისთვის უფრო ფართოდ შეეხედა და დებატებში მონაწილეობის საშუალება მიეცა „ძლიერი საქართველო – ლელო, ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის“ და „გახარია საქართველოსთვის“ წარმომადგენლებისთვისაც.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“ საარჩევნო პროცესებისა და საარჩევნო სუბიექტების მედიაგაშუქების ანგარიშები გამოაქვეყნა. კვლევა ევროკავშირის მხარდაჭერით, პროექტის „თავისუფალი და სამართლიანი საარჩევნო პროცესების ხელშეწყობა საქართველოში“ ფარგლებში ჩატარდა, რომელსაც „სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება“ (ISFED) უძღვება. 

ქარტია 2024 წლის 27 აგვისტოდან 26 ოქტომბრის ჩათვლით პერიოდში, თვისებრივი კვლევის ფარგლებში, გაშუქების პროფესიულ სტანდარტებთან შესაბამისობის დასადგენად, 18 მედიასაშუალების კონტენტს დააკვირდა.

მედიამონიტორინგმა 8 ონლაინ მედიასაშუალება (interpressnews. ge, netgazeti.ge, news.on.ge, primetime.ge, publika.ge, radiotavisupleba.ge, sputnik-georgia.com და tabula.ge) და 10 მაუწყებელი (საზოგადოებრივი მაუწყებლის ორი არხი: „პირველი არხი“ და „აჭარის ტელევიზია“ და რვა ნაციონალური ტელემაუწყებელი: „მთავარი არხი“, „ტვ პირველი“, „ფორმულა“, „კავკასია“, „პალიტრანიუსი“, „რუსთავი2“, „იმედი“ და  „პოსტვ“) მოიცვა. 

კვლევამ აჩვენა, რომ არჩევნების წინმსწრებ პერიოდში ხელისუფლების მიერ “უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის”, რომელსაც მედიის ნაწილი “აგენტების შესახებ” კანონად ან “რუსულ” კანონად” მოიხსენიებს, მიღებამ, არჩევნების მედიაგაშუქებაზე ძლიერი გავლენა მოახდინა. 

„მან ხელი შეუწყო პოლარიზაციის გაღრმავებას და მედიასაშუალებების მიერ არჩევნებთან დაკავშირებული მთელი რიგი საკითხების მიუკერძოებლობის პრინციპის დარღვევით, წინასწარ შემუშავებული სარედაქციო პოლიტიკის თანახმად გაშუქებას“.

კვლევის თანახმად, არცერთ შესწავლილ ონლაინ მედიასაშუალებაში არ შეინიშნებოდა განსაკუთრებულად დადებითი განწყობა რომელიმე ოპოზიციური პარტიის მიმართ, თუმცა, ორი მათგანი მუდმივად ცდილობდა ხელისუფლების დადებითად წარმოჩენას და ოპოზიციონერ პოლიტიკოსთა დისკრედიტაციას. 

„ყველაზე ხშირი ონლაინ მედიაში ჟურნალისტური სტანდარტების დარღვევის ისეთი შემთხვევები იყო, როგორიცაა ფაქტებისა და მძიმე ბრალდებების ცალმხრივი გაშუქება. პრობლემას  წარმოადგენდა ასევე საკითხების ზედაპირული გაშუქება.

წინა წლების მსგავსად, ტელეარხები მკვეთრად იყო პოლარიზებული. მათი ნაწილი ხელისუფლების სასარგებლოდ იყო მიკერძოებული, ნაწილი — ოპოზიციის. ხელისუფლებასთან მკვეთრად აფილირებულ ტელეარხებზე ღიად მიმდინარეობდა ანტიდასავლური, დეზინფორმაციული კამპანია. არ იყო დაცული მინიმალური პროფესიული სტანდარტებიც კი.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხის“ სარედაქციო პოლიტიკა ხელისუფლების მიმართ მიკერძოებული იყო. მან ფორმალურად შეასრულა კანონით დაკისრებული ვალდებულება და გამართა დებატები პოლიტიკურ პარტიებს შორის, თუმცა, ვერ შეძლო, მაყურებლისთვის იმგვარი ფორმატი შეეთავაზებინა, სადაც პარტიების ხედვები სიღრმისეულად და თანაბრად კრიტიკულად იქნებოდა განხილული.

„მოამბემ“ მმართველ პოლიტიკურ გუნდს ანტიდასავლური მოსაზრებების გასავრცელებლად, ასევე ჰომოფობიური და კონსპირაციული თეორიების ტირაჟირებისათვის, კომფორტული, ხელსაყრელი გარემო შეუქმნა.

ოპოზიციური ტელეარხების უმრავლესობას არჩეული ჰქონდა მკვეთრად ანტისახელისუფლებო სარედაქციო პოლიტიკა. ხშირ შემთხვევაში, ჟურნალისტები პოზიციონირებენ, როგორც პოლიტიკური პროცესის მონაწილეები“, - ვკითხულობთ „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ მიერ გავრცელებულ პრეს-რელიზში. 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგის ანგარიშები სრულად:

• სატელევიზიო ახალი ამბების მონიტორინგის ანგარიში - https://www.qartia.ge/ka/mediamonitoringi/article/99377-satelevizio-akhali-ambebis-monitoringis-angarishi 
• სატელევიზიო ტოქშოუების მონიტორინგის ანგარიში - https://www.qartia.ge/ka/mediamonitoringi/article/99378-satelevizio-toqshouebis-monitoringis-angarishi 
• ონლაინ მედიის მონიტორინგის ანგარიში - https://www.qartia.ge/ka/mediamonitoringi/article/99376-onlain-mediis-monitoringis-angarishi-2024 

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრი“ საქართველოს საერთო სასამართლოების მიერ თბილისში დაკავებული აფგან სადიგოვის აზერბაიჯანში ექსტრადიციის დასაშვებად ცნობის შესახებ მიღებულ გადაწყვეტილებებს ეხმიანება და მიიჩნევს, რომ საქართველოს სასამართლო სისტემამ კვლავ ვერ შეძლო მაღალი პოლიტიკური და უფლებრივი მნიშვნელობის მქონე საქმეზე დამოუკიდებლობისა და ობიექტურობის დემონსტრირება. 

„სასამართლოებმა სრულად უგულებელყვეს აბსოლუტური ხასიათის უფლებების დაცვის უმაღლესი პრინციპი და ჟურნალისტი გაწირეს წამების, არაადამიანური მოპყრობისა და სასტიკი დევნისთვის“.

ორგანიზაციის განცხადებით, 2024 წლის 28 ნოემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოსა და საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 9 დეკემბრის განჩინებებით, აფგან სადიგოვის აზერბაიჯანში ექსტრადიცია დასაშვებად იქნა მიჩნეული. „სასამართლოების მიერ მიღებული განჩინებები აშკარად დაუსაბუთებელია და არ შეესაბამება საქმის ფაქტობრივ გარემოებებსა და ადამიანის ფუნდამენტური უფლებების დაცვის მოთხოვნებს“.

სადიგოვი საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ აზერბაიჯანში ექსტრადიციის მიზნით 3 აგვისტოს თბილისში დააკავა. მას ამ დრომდე აღკვეთის ღონისძიების სახით საექსტრადიციო პატიმრობა აქვს შეფარდებული და ის ციხის სამედიცინო დაწესებულებაში 2 თვეზე მეტია შიმშილობს.

SJC-ის ინფორმაციით, საქართველოს გენერალურმა პროკურატურამ 2024 წლის 22 ნოემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოს შუამდგომლობით მიმართა და სადიგოვის აზერბაიჯანში ექსტრადიციის დასაშვებად ცნობა მოითხოვა.

როგორც ორგანიზაციის განცხადებიდან ირკვევა, დაკავებული ჟურნალისტი და მისი დამცველები პროკურატურის აღნიშნულ შუამდგომლობასთან დაკავშირებით სასამართლოში ასაბუთებდნენ, რომ აზერბაიჯანში სადიგოვის ექსტრადიცია პოლიტიკურ და თვითნებურ დევნას ისახავდა მიზნად, რაც არსებითად მის ჟურნალისტურ საქმიანობასა და წლების განმავლობაში ხელისუფლების დანაშაულებებისა და კორუფციის კრიტიკას უკავშირდება და ამიტომ ის დაუშვებელი იყო.

„დაცვის მხარემ სასამართლოს წარუდგინა არა ერთი მტკიცებულება, რომელიც ადასტურებდა როგორც აფგან სადიგოვის აქტიურ ჟურნალისტურ საქმიანობას აზერბაიჯანში, ისე წინა წლებში მის თვითნებურ და განგრძობად სამართლებრივ დევნას ავტორიტარული რეჟიმის მხრიდან. ამ კუთხით სოციალური სამართლიანობის ცენტრს წარდგენილი ჰქონდა არა ერთი საერთაშორისო ორგანიზაციის ანგარიში, განცხადება და წერილი, რომელშიც ისინი უთითებდნენ რომ აზერბაიჯანის ხელისუფლება სადიგოვს ჟურნალისტური საქმიანობის გამო დევნიდა და დევნის მექანიზმად მის წინააღმდეგ სწორედ დაუსაბუთებელი სისხლისსამართლებრივი ბრალდებების წარდგენასა და ადმინისტრაციულ დაკავებებს იყენებდა“.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ განცხადებით, აღნიშნული ინდივიდუალური გარემოებების გარდა, აფგან სადიგოვის დამცველები სასამართლოების წინაშე ასაბუთებდნენ, რომ აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში ფიქსირდება აქტივისტების, უფლებადამცველებისა და ჟურნალისტების მასობრივი დევნის, ციხეებში წამებისა და არაადამიანური მოპყრობის, ასევე სამართლიან სასამართლოზე უფლების დარღვევის უმძიმესი პრაქტიკა, რის გამოც, აშკარაა, რომ აფგან სადიგოვი სხვა არა ერთი ჟურნალისტის მსგავსად საბაზისო უფლებების დარღვევის მსხვერპლი გახდება.

როგორც SJC-ი წერს, აღნიშნული გარემოებების მიუხედავად, როგორც თბილისის საქალაქო სასამართლომ, ისე საქართველოს უზენაესმა სასამართლომ მხოლოდ ფორმალურად შეაფასეს საქმის გარემოებები და მიიჩნიეს, რომ აზერბაიჯანში არ არსებობს აფგან სადიგოვის მიმართ წამებისა, არასათანადო მოპყრობის რისკები.

„ამასთან, სასამართლოების შეფასებით საქმის მასალებით არ დასტურდება, რომ იგი ჟურნალისტურ საქმიანობის გამო იდევნება. სამწუხაროდ, სასამართლოებმა სათანადო სამართლებრივი შეფასებები არ მისცეს საერთაშორისო ორგანიზაციების, მათ შორის Amnesty International-ის და ეუთოს შეფასებებს, სადაც ისინი ღიად და პირდაპირ უთითებენ, რომ სადიგოვის ექსტრადიციის შემთხვევაში საქართველო დაარღვევს საერთაშორისო დონეზე აღებულ ვალდებულებებს, ვინაიდან აფგან სადიგოვი აზერბაიჯანში ექსტრადიციის შემთხვევაში დადგება არასათანადო მოპყრობის რისკის წინაშე.

საერთო სასამართლოების მიერ მიღებული დაუსაბუთებელი გადაწყვეტილებები კიდევ ერთხელ აჩვენებს, რომ სასამართლო სისტემა საქართველოში არ არის დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი და ის მაღალი პოლიტიკური მნიშვნელობის მქონე საქმეებზე ვერ ახერხებს აღმასრულებელი ხელისუფლების შეკავებასა და კონტროლს. სასამართლოებმა ეს ვერ შეძლეს ისეთ შემთხვევაშიც კი, როდესაც საქმე კონსტიტუციითა და ადამიანის უფლებათა სამართლით აბსოლუტურად დაცული უფლებების დარღვევის ძალიან მაღალ რისკებს უკავშირდება“.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ განცხადებით, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს სასამართლოებმა აფგან სადიგოვის ექსტრადიცია აზერბაიჯანში დასაშვებად ცნეს, ექსტრადიციის პროცედურა პრაქტიკულად ვერ განხორციელდება მანამ, სანამ არ დასრულდება საქართველოში საერთაშორისო დაცვის სტატუსის მინიჭებასთან დაკავშირებული სასამართლო დავა, რომელიც ამ ეტაპზე თბილისის სააპელაციო სასამართლოში მიმდინარეობს.

როგორც ორგანიზაცია განმარტავს, ,,სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის” შესახებ საქართველოს კანონის 34-ე მუხლის შესაბამისად, მიუხედავად იმისა, რომ უზენაესმა სასამართლომ დასაშვებად ცნო აფგან სადიგოვის ექსტრადიცია აზერბაიჯანში, საქართველოს იუსტიციის მინისტრს აქვს შესაძლებლობა ექსტრადიციის თაობაზე უარყოფითი გადაწყვეტილება მიიღოს და ჟურნალისტი არ გადასცეს აზერბაიჯანს. 

„ამ შემთხვევაში მინისტრი ითვალისწინებს ადამიანის უფლებათა დაცვის სფეროში საქართველოს მიერ ნაკისრ საერთაშორისო ვალდებულებებს და იგი უფლებამოსილია, ჰუმანიტარული მიზნებიდან გამომდინარე, ან სხვა გარემოებების გათვალისწინებით, პირის უცხო სახელმწიფოში ექსტრადიციასთან დაკავშირებით მიიღოს უარყოფითი გადაწყვეტილება“.

ზემოთ აღნიშნულის გათვალისწინებით, „სოციალური სამართლიანობის ცენტრი“ იუსტიციის მინისტრს, ანრი ოხანაშვილს მოუწოდებს, არ დაუშვას აფგან სადიგოვის ექსტრადიცია აზერბაიჯანში და გაითვალისწინოს ჟურნალისტის მიმართ აბსოლუტური უფლებების დარღვევის სერიოზული რისკები, ჟურნალისტების ოჯახის უსაფრთხოების და მომავლის დაცვის მაღალ ინტერესი და არ დაუშვებს მისი ექსტრადიცია.

ამასთან, ორგანიზაცია მოუწოდებს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს, მიანიჭოს აფგან სადიგოვს საერთაშორისო დაცვა და ამ გზით დაიცვას ჟურნალისტი წამებისა და არაადამიანური მოპყრობისგან, ასევე თვითნებური დევნისკენ.

Chai Khana-ს განცხადებით, მედია პლატფორმა დეზინფორმაციის სამიზნე გახდა. ირაკლი კობახიძეს მთავრობის ადმინისტრაციაში გამართულ პრესკონფერენციაზე, 17 დეკემბერს, ტელეკომპანია „იმედის“ ჟურნალისტმა შეკითხვა Chai Khana-სა და USAID-ის სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობის პროგრამის თანამშრომლობის შესახებ დაუსვა. 

როგორც გამოცემა განმარტავს, Chai Khana-სა და USAID-ის სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობის პროგრამის თანამშრომლობის ფარგლებში დაგეგმილი ვიდეოების შესახებ კომუნიკაცია საჯარო არ ყოფილა. „იმედის“ მიერ ირაკლი კობახიძისთვის დასმული შეკითხვა კი Chai Khana-ს აფიქრებინებს, რომ ეს ინფორმაცია მოპოვებულია, სავარაუდოდ, უკანონო მიყურადების ფარგლებში, რომელიც ასევე უკანონოდ მიაწოდეს ტელეკომპანია „იმედს“.

„ირაკლი კობახიძემ შეკითხვაზე პასუხად ახსენა „რუსული კანონის“ სახელით ცნობილი 2024 წლის მაისში მიღებული კანონი „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ.” დღევანდელი მოვლენები ადასტურებს დამოუკიდებელი მედიისთვის მუშაობაში ხელის შეშლის განზრახვას და აღნიშნული კანონის მედიის დისკრედიტაციის მიზნით გამოყენების მცდელობას“, - ვკითხულობთ Chai Khana-ს განცხადებაში.

მედია პლატფორმის ინფორმაციით, Chai Khana-სა და USAID-ის სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობის პროგრამას შორის თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმება მეორე წელია არსებობს და ეს თანამშრომლობა მიზნად ისახავს აქტიური სამოქალაქო ინიციატივების და იმ პოზიტიური ცვლილებების წარმოჩენას, რომელიც ამ ინიციატივების შედეგია.

„ხელისუფლების მხარდამჭერ სატელევიზიო და ონლაინ მედიებში ამ ამბის შესახებ გავრცელდა არასწორი ინფორმაცია. გვსურს, განვმარტოთ, რომ Chai Khana-ს და USAID-ის სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობის პროგრამას შორის თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმება მეორე წელია არსებობს და ეს თანამშრომლობა მიზნად ისახავს აქტიური სამოქალაქო ინიციატივების და იმ პოზიტიური ცვლილებების წარმოჩენას, რომელიც ამ ინიციატივების შედეგია.

ამ ვიდეოების მაგალითები შეგიძლიათ, ნახოთ კომენტარებში.

ვინაიდან ქვეყანა მოცულია უწყვეტი საპროტესტო აქციებით, რომელიც დღეს ნებისმიერი მედიის გაშუქების პრიორიტეტია, Chai Khana-ც ამ დრომდე აშუქებს მიმდინარე აქციებს ჩვენთვის დამახასიათებელ ფორმატში, რაც გულისხმობს შემოქმედებითი დოკუმენტური ფილმებისა და ფოტო პროექტების მომზადებას დამოუკიდებელი ავტორების მიერ.

ასევე, მედია პლატფორმის გარდა, Chai Khana ფუნქციონირებს როგორც საპროდიუსერო კომპანია, რომელიც მომსახურების ხელშეკრულების ფარგლებში თანამშრომლობს იმ ორგანიზაციებთან, რომლებიც თანხვედრაშია Chai Khana-ს ღირებულებებთან. ამ მომსახურების შეთანხმების ფარგლებში შექმნილი ვიდეოების გამოქვეყნების ვალდებულება Chai Khana-ს საკუთარ პლატფორმებზე არ აქვს.

ტელეკომპანია „იმედის“ მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, Chai Khana-მ უარი განაცხადა პროტესტთან დაკავშირებული ვიდეოების გამოქვეყნებაზე, რაც სიმართლეს არ შეესაბამება. ასეთი ვიდეოების სერია არ მომზადებულა, რადგან ფორმატზე პარტნიორ ორგანიზაციასთან საბოლოოდ შეთანხმებულები ჯერ არ ვიყავით. ასევე, გვსურს, ცალსახად განვაცხადოთ, რომ Chai Khana ამაყობს საერთაშორისო ორგანიზაციებთან წარსული, მიმდინარე და მომავალი თანამშრომლობებით“, - წერს Chai Khana 

საქართველოში ევროკავშირის ელჩი, პაველ ჰერჩინსკი ქართული მედიის წარმომადგენლებს შეხვდა და ჟურნალისტებს სოლიდარობა გამოუცხადა.

„დღეს აქ ვარ, რომ გამოვხატო სოლიდარობა იმ შემაძრწუნებელი მოპყრობის გამო, რომელსაც თქვენს, როგორც ჟურნალისტებისა და მედია საშუალებების მენეჯერების მიმართ ბოლო კვირების განმავლობაში ხორციელდებოდა“, - თქვა ჰერჩინსკიმ მისასალმებელ სიტყვაში. 

ევროკავშირის ელჩის განცხადებით, ვერასდროს წარმოიდგენდა, რომ საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსის მინიჭების 1 წლისთავზე მედიის მიმართ ასეთი სასტიკი მოპყრობის თვითმხილველები გავხდებოდით. 

შეხვედრა „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ ორგანიზებით გაიმართა.

„ძვირფასო მეგობრებო,

ძალიან მადლობელი ვარ ამ რთულ დროს თქვენთან შეხვედრისთვის. ბოლო კვირების განმავლობაში ჩვენ ყველანი გავხდით მომსწრენი ძალადობრივი, ამაზრზენი თავდასხმების თქვენი და თქვენი კოლეგების წინააღმდეგ. გულწრფელად ვიმედოვნებ, რომ დაშავებულები, თქვენი კოლეგები, სწრაფად გამოჯანმრთელდებიან და ასეთი ამაზრზენი თავდასხმები აღარ განმეორდება. ვინც ეს საშინელი დანაშაული ჩაიდინა, რაც შეიძლება სწრაფად უნდა დაისაჯოს.

ყოველთვის ვცდილობდი, ვყოფილიყავი ხელმისაწვდომი და მეპასუხა ჟურნალისტების ყველა კითხვაზე, მაგრამ დღეს აქ ვარ, რომ გამოვხატო სოლიდარობა იმ შემაძრწუნებელი მოპყრობის გამო, რომელსაც თქვენს, როგორც ჟურნალისტებისა და მედია საშუალებების მენეჯერების მიმართ ბოლო კვირების განმავლობაში ხორციელდებოდა.

ვერასდროს წარმოვიდგენდი, რომ საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსის მინიჭების 1 წლისთავზე (2023 წლის 14 დეკემბერს) მედიის მიმართ ასეთი სასტიკი მოპყრობის თვითმხილველები ვიქნებოდით.

მადლობელი ვარ ეთიკის ქარტიის ამ შეხვედრის მასპინძლობისთვის. როდესაც ევროკავშირმა (ევროპის საბჭოსთან ერთად) 2009 წელს ეთიკის ქარტია დააარსა, მისი მიზანი იყო ქართულ ჟურნალისტიკაში ევროპული სტანდარტების, ხარისხის, პროფესიონალიზმისა და ეთიკის პოპულარიზაცია. ქარტიის პრინციპებზე დაყრდნობით, ჩვენ დავაარსეთ ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში (13 წლის წინ) სტანდარტების შემდგომი წახალისებისა და მედიის ხარისხისა და პროფესიონალიზმის ხელშეწყობისთვის.

წლების განმავლობაში გვჯეროდა, რომ მედიისთვის პრიორიტეტული საჭიროება სტანდარტების განვითარება იყო. სამწუხაროდ, დღეს ვხედავთ, რომ ასეთი პრიორიტეტები ძირეულად შეიცვალა. ამჟამად პრიორიტეტია ჟურნალისტების ფიზიკური დაცვის აუცილებლობა ცემისგან, ფიზიკური და სიტყვიერი აგრესიისგან, დაშინებისგან, დევნისგან, არასათანადო მოპყრობისაგან და წამებისგანაც კი - ეს არის საგანგაშო სიტყვა, რომელიც სახალხო დამცველის განცხადებებში არის გამოყენებული. არ შეიძლება, რომ ეს გულთან ახლოს არ მივიტანოთ.

ევროკავშირი არაერთ მედიის განვითარების პროექტს აფინანსებს და ბევრი თქვენგანი შეიძლება მათი ბენეფიციარიც იყოს. ხელისუფლების მხრიდან მედიისადმი მოპყრობის გამო, ზოგიერთ პროექტს მოუწია თავიანთი აქტივობების ადაპტირება ფიზიკური და ფსიქოლოგიური დაცვის თემაზე ტრენინგების ჩასატარებლად. ამ მიუტევებელი მოვლენების ფონზე, მივესალმები იმ მედეგობას და გამბედაობას, რომელიც თქვენ, როგორც მოქალაქეებმა და ჟურნალისტებმა გამოიჩინეთ. თქვენი შრომა არის ის ძალა, რომელიც სათანადოდ უნდა დაფასდეს. როგორც უცხოელი დიპლომატები, დიდად ვაფასებთ და ვეყრდნობით თქვენს მუშაობას, რომელიც რთულ მოვლენებში გარკვევაში გვეხმარება. თქვენ ასევე ყველას აწვდით ჩვენს ხმას, როდესაც ეს ყველაზე მეტად საჭიროა.

ყველა განცხადებაში და ყველა დონეზე, ევროკავშირი მუდმივად გმობს ქმედებებს, რომლებიც მიზნად ისახავს მედიის გაჩუმებას და მის პროფესიულ მოვალეობებში ხელის შეშლას. გაგებული გექნებათ ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენლის / ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტის კაია კალასის  გუშინწინდელი განცხადება, რომ „დემოკრატიები არ თრგუნავენ ოპოზიციის ხმებს და მედიის თავისუფლებას არ ზღუდავენ “. სწორედ ამიტომ, განვითარებული მოვლენების მიუხედავად, საქართველოში თავისუფალი და დამოუკიდებელი მედიის ურყევი მხარდაჭერა ჩვენს პრიორიტეტად დარჩება. ასევე ნახეთ, რომ ევროკავშირი შეაჩერებს საქართველოს ხელისუფლებისთვის განკუთვნილ დაფინანსებას. მაგრამ ჩვენ გავაგრძელებთ და კიდევ გავზრდით მხარდაჭერას სამოქალაქო საზოგადოებისა და დამოუკიდებელი მედიის მიმართ.

გასული წლის „ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში“ დაჯილდოების ცერემონიაზე მივმართე მედიას თხოვნით, ჰქონოდა მეტი და უკეთესი კომუნიკაცია გაფართოების პროცესზე და თუ რას ნიშნავდა ის საქართველოსთვის. დღეს საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანება შეჩერებულია და ევროკავშირი-საქართველოს ურთიერთობები ყველაზე დაბალ წერტილზეა ვიდრე ოდესმე ყოფილა, საქართველოს პარლამენტისა და მთავრობის მიერ მიღებული რიგი არადემოკრატიული გადაწყვეტილებების გამო. მნიშვნელოვანია, რომ გააგრძელოთ თქვენი საქმის კეთება და საზოგადოების ინფორმირება.

არ მინდა ამ ნეგატიური განწყობით დასრულება და მინდა გამოვთქვა იმედი, რომ საქართველო დემოკრატიულ ტრაექტორიას დაუბრუნდება და ევროკავშირში გაწევრიანება განახლდება.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრი“ თბილისში დაკავებული აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის, აფგან სადიგოვის წერილს აქვეყნებს.

"ბოლო დღეებში თბილისში მიმდინარე უწყვეტ საპროტესტო აქციებზე დემონსტრანტების მიმართ სასტიკი და მძიმე ძალადობის ფაქტები დაფიქსირდა, საპოლიციო ძალები დაუნდობლად ეპყრობოდნენ ჟურნალისტებსაც. ჟურნალისტების ნაწილი სასტიკად ნაცემია, ნაწილი კი ძვლების მოტეხილობითა და სხეულის სხვადასხვა დაზიანებით საავადმყოფოებში გადაიყვანილი.

მივესალმები საქართველოს დამოუკიდებელ მედიას და ჟურნალისტებს, რომლებიც მუდმივად მხარში მიდგნენ, ავლენენ სიმამაცეს, გამძლეობას და ნებისყოფას, მადლობას ვუხდი და მეც მხარს ვუჭერ მათ.

გაუმარჯოს საქართველოს დამოუკიდებელ მედიას, ჟურნალისტებს!

გაუმარჯოს დემოკრატიის და თავისუფლების მოყვარულ მოქალაქეებს!

რაც არ უნდა მოხდეს ქართველმა ხალხმა არ უნდა დაუშვას, რომ ქვეყანაში დიქტატურა დამყარდეს, რადგან ეს არის ყველა ბოროტების საფუძველი, სიკვდილზე უარესიც კი.

როგორც ჩანს, საქართველოს ხელისუფლებაც აპირებს გახდეს იმ დიქტატორთა გაერთიანების წევრი (რუსეთი, აზერბაიჯანი, თურქეთი, ბელარუსი, ჩრ. კორეა და მისთანები), რომელიც კაცობრიობის მტერია და მიისწრაფვის მათკენ.

აზერბაიჯანში კი პოლიტიკური ვითარება გაცილებით მძიმეა. ციხეები სავსეა პოლიტიკური პატიმრებით. 20 წელზე მეტია, რაც ილჰამ ალიევის ხელისუფლება კრიმინალური, კორუმპირებული, მკვლელი, მექრთამე ჩინოვნიკებისგან შემდგარი გუნდით ძარცვავს სახელმწიფო ბიუჯეტს, ავიწროებს და ჩაგრავს ხალხს, სასტიკად ემუქრება პოლიტიკური პარტიების წევრებს, დამოუკიდებელი მედიის წარმომადგენლებს და სამოქალაქო აქტივისტებს და აძლიერებს მათ წინააღმდეგ რეპრესიებს. ეს პროცესები დღეს კულმინაციამდეა მისული აზერბაიჯანში.

რაც შეეხება ჩემს შემთხვევას, აზერბაიჯანში ჩემი ჟურნალისტური მოღვაწეობისა და გამოძიების გამო, მე და ჩემი ოჯახი მუდმივად ვიმყოფებოდით უმძიმესი დევნისა და მუქარების ქვეშ. ჩვენი ოჯახის ღირსებით გვაშანტაჟებდნენ, მცირეწლოვანი შვილების მოკვლით გვემუქრებოდნენ. ჩემს ოჯახს , რომელიც ახლა თბილისში იმყოფება, დღემდე ემუქრებიან და დევნიან, მათ სიცოცხლეს სერიოზული საფრთხე ემუქრება.

სწორედ აზერბაიჯანის დიქტატორის დაკვეთით ვარ საქართველოში დაპატიმრებული.

აზერბაიჯანის ხელისუფლების დაკვეთით 2-ჯერ გრძელვადიანი, 3 ჯერ კი ადმინისტრაციული წესით დაკავებული ვიყავი და რამდენიმე წელი ვცხოვრობდი, როგორც პოლიტპატიმარი.

ძირს დიქტატურა!

არა რეპრესიებს!

თავისუფლება ყველა პოლიტიკურ პატიმარს!"

28 ნოემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლომ აფგან სადიგოვის აზერბაიჯანში ექტრადიციის გადაწყვეტილება მიიღო. სადიგოვს შსს-ის მიგრაციის დეპარტამენტმა საქართველოში პოლიტიკური თავშესაფრის მიცემაზე უარი 16 სექტემბერს უთხრა. 21 სექტემბრიდან კი, თბილისში დაკავებულმა ჟურნალისტმა შიმშილობა დაიწყო.

სადიგოვს საექსტრადიციო პატიმრობა კიდევ 3 თვით თბილისის საქალაქო სასამართლომ 1 ნოემბერს გაუხანგრძლივა. ის შემდგომი ექსტრადირების მიზნით 3 აგვისტოს დააკავეს.

აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი საქართველოში 2023 წლის 24 დეკემბრიდან იმყოფება და მას საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ გაცემული დროებითი ბინადრობის მოწმობა აქვს. აფგან სადიგოვი ონლაინ მედია Azel.Tv-ის მთავარი რედაქტორია. 

„TV პირველის“ ინფორმაციით, 17-18 დეკემბრის ღამეს, ტელეკომპანიის ჟურნალისტს, ნანუკა ქაჯაიასა და მის ოპერატორს, ნიკო კოკაია რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე აქციის გაშუქებისას პროფესიულ საქმიანობაში ხელი შეუშალეს.

„“ვესვრი ამას“, “ჭიქას ვესვრი- თქო“ - ე.წ. ტიტუშკამ „ტვ პირველის“ ჟურნალისტს პირდაპირ ეთერში სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა. მიუხედავად იმისა, რომ ადგილზე საპატრულო პოლიციის რამდენიმე ეკიპაჟი იმყოფებოდა, მათ რეაგირება არ მოუხდენიათ და პირი, რომელიც ჟურნალისტებს და აქციის მონაწილეებს სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა, უბრალოდ ადგილიდან განარიდეს. “ტვ პირველის“ ჟურნალისტის კითხვაზე - რატომ არაფერს აკეთებდნენ ისინი, პოლიცია არ პასუხობდა და უმტკიცებდა, რომ აუცილებლად მოახდენდნენ რეაგრიებას. ნანუკა ქაჯაიას თქმით, აქციის დასრულების შემდეგ, აქციის მონაწილეებთან ე.წ ტიტუშკა მივარდა და ადგილზე მყოფ ყველა ადამიანს სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა“.

ტელეკომპანიამ მოგვიანებით გამოაქვეყნა ვიდეომასალაც და განაცხადა, რომ პირი, რომელიც „TV პირველის“ ჟურნალისტს პროფესიულ საქმიანობაში ხელს უშლიდა, პოლიციამ საჩვენებლად დააკავა და 5 წუთში გაათავისუფლა. 

„მოპოვებული ვიდეო მასალით  დგინდება, რომ მას შემდეგ, რაც თავდამსხმელი ჩვენი ჟურნალისტის მიერ პოლიციელებისთვის დასმული კითხვების შემდეგ, საჩვენებლად დააკავეს და პოლიციის მანქანით წაიყვანეს, პარლამენტის უკან მდებარე ქუჩაზე ჩამოსვეს. ერთ-ერთი პირი, ვინც პოლიციელის და თავდამსხმელის საუბარი მოისმინა, კონფიდენციალურად “პირველებს“ უყვება, რომ ესმოდა სამართალდამცველების კითხვა - „რატომ გაშიფრე„“.

როგორც „TV პირველი“ წერს, „იდენტიფიცირებულია ე.წ. ტიტუშკა, რომელიც "ტვ პირველის" გადამღებ ჯგუფზე თავდასხმის თანამონაწილეა“. 

არხის ინფორმაციით,  38 წლის დავით ენუქიძე, გუშინ რუსთაველის გამზირზე იმ პირთან ერთად იმყოფებოდა, რომელიც ნანუკა ქაჯაიას და ნიკო კოკაიას  პროფესიულ საქმიანობაში ხელს უშლიდნენ, აგინებდნენ და ემუქრებოდნენ. 

„არაოფიციალური ინფორმაციით, ენუქიძე პენიტენციური დეპარტამენტის ყოფილი თანამშრომელია. ძალადობრივი დაჯგუფების სავარაუდო წევრი ვერ  უარყოფს, რომ გუშინ აქციაზე იმყოფებოდა, თუმცა გამომკითხეს თუ არა დანაშაულის ფაქტებზე  კითხვას ვერ პასუხობს“.

28 ნოემბრიდან დაწყებული პროევროპული აქციების გაშუქებისას მედიას პროფესიულ საქმიანობაში ხელი 90-ზე მეტ შემთხვევაში შეეშალა. მედიის წარმომადგენლების მიმართ შსს-ის ძალები აგრესიით გამოირჩევიან. ისინი ჟურნალისტების ნაწილს ფიზიკურადაც გაუსწორდნენ. მათ დასჭირდათ სამედიცინო დახმარებაც. განსაკუთრებულად დაშავდნენ: გურამ როგავა, ალექსანდრე ქეშელაშვილი, მარიამ გაფრინდაშვილი, მაკა ჩიხლაძე და გიორგი შეწირული. მედიის წარმომადგენლების ნაწილს დაუზიანეს ანდა წაართვეს აღჭურვულობაც.

28 ნოემბერს ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ ევროკავშირში გაწევრიანების მოლაპარაკების პროცესს აჩერებს, რასაც თბილისსა და საქართველოს სხვა ქალაქებში ფართომასშტაბიანი საპროტესტო აქციები მოჰყვა. 

„საზოგადოებრივ მაუწყებელს, რომელსაც  ,,მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-16 მუხლის თანახმად, ვალდებულება აქვს უზრუნველყოს ევროკავშირში ინტეგრაციის პოპულარიზაცია და რომელიც ამტკიცებს, რომ  არის დაბალანსებული და ობიექტური მედია, პირდაპირ ეთერში არ აშუქებს საქართველოს პრეზიდენტის ევროპარლამენტისადმი მიმართვას; ეს ხდება ქვეყანაში ღრმა პოლიტიკური კრიზისისა და უპრეცედენტო საზოგადოებრივი პროტესტის ფონზე, იმ დროს, როცა გადასარჩენია ქვეყნის ევროპული მომავალი.

საქართველოს პრეზიდენტთან მიმართებით საზოგადოებრივი მაუწყებელი კვლავ არ ახდენს საზოგადოების სრულყოფილ და ობიექტურ ინფორმირებას“.

„ჟურნალისტიკის რესურსცენტრის“ ინფორმაციით, ფოთის ადგილობრივი ტელევიზიის, „მეცხრე ტალღის“ დირექტორი და „საქართველოს რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის“ თანათავმჯდომარე, გია სალია 13 დეკემბერს, ზუგდიდში, საპროტესტო მსვლელობის გადაღების დროს ავტომობილით გადაადგილებისთვის 1000 ლარით დააჯარიმეს.

როგორც JRC წერს, გია სალიას 16 დეკემბერს ფოთიდან ზუგდიდისკენ გადაადგილებისას საპატრულო ეკიპაჟი გაჰყვა, გაჩერება და მანქანიდან გადასვლა უბრძანა, რადგან მისი ავტომობილი ძებნაზე იყო გადაცემული.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს ავტომობილით გადაადგილების გამო დაჯარიმებას მედიაზე ზეწოლის ახალ და საგანგაშო ფორმად მიიჩნევს და საპატრულო პოლიციას მოუწოდებს, უკანონო გადაწყვეტილება გააუქმოს.

„პოლიცია მას 13 დეკემბერს, ზუგდიდში მოქალაქეების მიერ ორგანიზებული მსვლელობის დროს ავტომობილით ჯგუფურ მოძრაობაში მონაწილეობას ედავება. გერმანე სალიას განმარტებით, ის მსვლელობაში კი არ მონაწილეობდა, არამედ ავტომობილით მიჰყვებოდა მას გადასაღებად“, - ვკითხულობთ ქარტიის განცხადებაში. 

„საქართველოს რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსისა“ და JRC -ის დირექტორის, ნათია კუპრაშვილის განცხადებით, ეს ფაქტი პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას საპროტესტო აქციაზე ავტომობილით გადაადგილებისთვის მედიის დაჯარიმების პირველი და საგანგაშო შემთხვევაა.

„ჩვენ შინაგან საქმეთა სამინისტროს დავუკავშირდით, გვაინტერესებდა რამდენად იცოდნენ, რომ საუბარია მედიაზე და ავტომობილში მსხდომი პირები პროფესიულ ვალდებულებას ასრულებდნენ და მსვლელობის ვიდეოს იღებდნენ. ასევე, რამდენად ადასტურებდნენ დაჯარიმების და მანქანის ძებნაზე გადაცემის ფაქტს. უწყებაში გვითხრეს, რომ "ვიდეო თუ გაქვთ რა დადასტურება გინდათ" და აქვე დაგვპირდნენ, რომ დეტალებს გადაამოწმებენ და დაგვიკავშირდებიან. ჩვენ უწყებისაგან პასუხს ველოდებით“, - წერს „ჟურნალისტიკის რესურსცენტრი“.

გია სალიას მხარდაჭერას უცხადებს და საქმის სამართლებრივ დეტალებს სწავლოს „მედიაომბუდსმენიც“. 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოუწოდებს, აღკვეთოს აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის დირექტორის, გრიგოლ ბესელიასა და ბათუმის პოლიციის უფროსის, ირაკლი დგებუაძის მხრიდან ეთერ თურაძის მიმართ ანგარიშსწორება და მუქარა.

16 დეკემბერს, ბათუმში, საკონსტიტუციო სასამართლოსთან მიმდინარე აქციაზე “ბათუმელების” რედაქტორის კითხვას, საპროტესტო აქციის მონაწილეების წინააღმდეგ გამოყენებული ზომების გამო შესაძლო დასანქცირებასთან დაკავშირებით, აჭარის პოლიციის უფროსის გაღიზიანება მოჰყვა. 

„პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს ეთერ თურაძესთან გრიგოლ ბესელია მივიდა და ფიზიკური ძალის გამოყენებით გადაიყვანა გზიდან, სადაც დემონსტრანტები აქციას მართავდნენ და მედიაც მუშაობდა.

ამ ინციდენტის შემდეგ გადაღებულ ვიდეომასალაში ჩანს, რომ ეთერ თურაძის მიმართ აგრესიას გამოხატავს ბათუმის პოლიციის უფროსი, ირაკლი დგებუაძეც, რომელიც “ბათუმელებს” არაერთხელ ჰყავს მხილებული ადამიანის უფლებების დარღვევაში. პოლიციის უფროსი ონლაინგამოცემის რედაქტორს უხეშად და უპატივცემულოდ მიმართავს. ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიისთვის ცნობილია, რომ ირაკლი დგებუაძე ეთერ თურაძეს ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმის შედგენით და დაჯარიმებით დაემუქრა“, - ვკითხულობთ ქარტიის განცხადებაში.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია კიდევ ერთხელ მოუწოდებს შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომლებს, გამოიჩინონ პატივისცემა ჟურნალისტების მიმართ, არ შეუშალონ ხელი საპროტესტო აქციების გაშუქებისას და შეწყვიტონ მუქარა. 

როგორ ორგანიზაცია განმარტავს, პოლიციის ეთიკის კოდექსის თანახმად, „პოლიციელი, მისი თანამდებობის ან წოდების მიუხედავად, ვალდებულია, საზოგადოების წევრებთან ურთიერთობაში იყოს ტაქტიანი, თავაზიანი და კეთილგანწყობილი. მოქალაქისადმი წაყენებული მოთხოვნები თუ შენიშვნები გამოთქვას მშვიდი, ზრდილობიანი და დამაჯერებელი ფორმით. პოლიციელმა უნდა მისცეს მოქალაქეს საშუალება გამოთქვას საკუთარი მოსაზრება. პოლიციელისგან დაუშვებელია ქედმაღლური მიმართვა, მუქარა, ირონია, ჟარგონის გამოყენება და ფამილარული ტონით საუბარი. ყველა სიტუაციაში და ნებისმიერ ადამიანთან ურთიერთობისას, როგორც სამუშაო, ასევე არასამუშაო დროს, აუცილებელია ქცევის ეთიკური ნორმების დაცვა.“

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ წევრობაზე დაფუძნებული დამოუკიდებელი ორგანიზაციაა, რომლის ხელმომწერიც 300-ზე მეტი ჟურნალისტია.

ადამიანის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია Amnesty International-ი საქართველოში მიმდინარე პროევროპულ აქციებზე პოლიციისა და არაფორმალური ჯგუფების მხრიდან ადამიანის უფლებების დარღვევის შესახებ ანგარიშს აქვეყნებს. დოკუმენტში აღწერილია ჟურნალისტებზე თავდასხმის შემთხვევებიც. 

Amnesty International-ი მიმოიხილავს პოლიციის მხრიდან არასაჭირო და გადაჭარბებული ძალის გამოყენების, მათი მხრიდან აქციის მონაწილეებზე ძალადობის, ჟურნალისტების მიზანში ამოღების, თვითნებური დაკავებებისა და დაკავების შემდეგ წამებისა და სხვაგვარი სასტიკი მოპყრობის, სამართლიანი სასამართლოს უფლების დარღვევის, სახელმწიფოსთან დაკავშირებული ჯგუფების მხრიდან ფართოდ გავრცელებული შევიწროებისა და დაშინების შემთხვევებს.

დოკუმენტი დაზარალებული ჟურნალისტებისა და მომიტინგეების კომენტარებს, ფოტო-ვიდეომასალას, უფლებადამცველებთან ჩატარებულ ინტერვიუებსა და სხვადასხვა ორგანიზაციის ანგარიშს ეყრდნობა.

„29 ნოემბრიდან დედაქალაქში მასობრივი აქციები დაიწყო, რამდენიმე ათასმა ადამიანმა პარლამენტის წინ და რამდენიმე ცენტრალურ ქუჩაზე მშვიდობიანი საპროტესტო აქცია გაიმართა; ქვეყნის მასშტაბით სხვა აქციებიც დაიწყო. პოლიციამ საპასუხოდ წლის ჭავლი, ცრემლსადენი გაზი და რეზინის ტყვიები გამოიყენა, რამაც ესკალაცია გამოიწვია. წარმოქმნილ ძალადობისა და დაპირისპირებების შედეგად მრავალი ადამიანი დაშავდა, ვიდეომასალაში კი მშვიდობიანი მომიტინგეებისა და აქციების გადამღები ჟურნალისტების სასტიკი ცემა არის აღბეჭდილი. პოლიცია აქციის მონაწილეებს დემონსტრაციების გარეთაც დევნიდა, მათ სახლებსა და ოფისებში ჩხრეკებსა და დაკავებებს ანხორციელებდა. ამ დროისთვის 460-ზე მეტი ადამიანი არის დაკავებული, მათ შორის, 430-ის წინააღმდეგ ადმინისტრაციული საქმე, 30-ის წინააღმდეგ კი სისხლის სამართლის საქმე არის აღძრული“.

Amnesty International-ი საქართველოს ხელისუფლებას მოუწოდებს: დაუყოვნებლივ შეაჩეროს პოლიციისა და პოლიციის თანამონაწილეობით მოქმედი უცნობი ჯგუფების მხრიდან ძალადობა, დაიცვას ადამიანის უფლებები და უზრუნველყოს მათი პატივისცემა, ჩაატაროს უკანონო ძალის გამოყენების დროული, მიუკერძოებელი და ეფექტური გამოძიება. ორგანიზაციის განცხადებით, ასევე მნიშვნელოვანია დაუყოვნებლივ გათავისუფლდეს ყველა, ვინც მათი უფლებების მშვიდობიანი გამოყენების გამო დააკავეს.

გარდა ამისა, ადამიანის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია საერთაშორისო საზოგადოებას, მათ შორის ევროკავშირსა და გაეროს, მოუწოდებს, საჯაროდ დაგმოს ძალის გადაჭარბებული გამოყენება და საქართველოს ხელისუფლებისგან მოითხოვონ დაკავებული მომიტინგეების გათავისუფლება.

28 ნოემბერს ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ ევროკავშირში გაწევრიანების მოლაპარაკების პროცესს აჩერებს, რასაც თბილისსა და საქართველოს სხვა ქალაქებში საპროტესტო აქციები მოჰყვა. 

პროევროპული აქციების გაშუქებისას მედიას პროფესიულ საქმიანობაში ხელი 90-ზე მეტ შემთხვევაში შეეშალა. მედიის წარმომადგენლების მიმართ შსს-ის ძალები აგრესიით გამოირჩევიან. ისინი ჟურნალისტების ნაწილს ფიზიკურადაც გაუსწორდნენ. მათ დასჭირდათ სამედიცინო დახმარებაც. განსაკუთრებულად დაშავდნენ: გურამ როგავა, ალექსანდრე ქეშელაშვილი, მარიამ გაფრინდაშვილი, მაკა ჩიხლაძე და გიორგი შეწირული. მედიის წარმომადგენლების ნაწილს დაუზიანეს ანდა წაართვეს აღჭურვულობაც. 

ვრცლად პროევროპული აქციების გაშუქებისას დაზარალებული ჟურნალისტების შესახებ, იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალა - 28 ნოემბრიდან მედიის საქმიანობაში ხელშეშლის 90-ზე მეტი ინციდენტი მოხდა

„სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოებამ“ ის პროპაგანდისტული გზავნილები შეისწავლა, რომლებსაც „ქართული ოცნება“ და მასთან დაკავშირებული აქტორები საპროტესტო აქციების ჩასახშობად სოციალურ ქსელებში ავრცელებდნენ.

საპროტესტო აქციების დისკრედიტაციის მიზნით გავრცელებული ნარატივები:

• „თბილისში მიმდინარე აქციები მშვიდობიანი არ არის“ 

როგორც ISFED-ი წერს, სოციალური ქსელების სხვადასხვა პლატფორმაზე გავრცელებული პოსტების ნაწილში „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერი სხვადასხვა აქტორები, პარტიის ლიდერების მსგავსად, ამტკიცებდნენ, რომ დედაქალაქში გამართული მასშტაბური აქციები მშვიდობიანი არ არის. ამის სადემონსტრაციოდ კი, აქვეყნებდნენ ფოტოებსა და ვიდეოებს, რომლებშიც ჩანს, თუ როგორ ისვრიან აქციის მონაწილეები პიროტექნიკას.

„სამართლიანი არჩევნები“ აღნიშნავს, პროპაგანდისტული მედიასაშუალებები აქციის მონაწილეებს „აგრესიულ მომიტინგეებს“, „რადიკალებს“ ან სარკაზმით „მშვიდობიან“ მომიტინგეებს უწოდებდნენ. 

„პიროტექნიკის გამოყენებასთან ერთად, ძირითადი აქცენტი მოსალოდნელ პროვოკაციებზე კეთდებოდა, რომელსაც „მუხტის ასაწევად“ მსხვერპლი უნდა მოჰყოლოდა. მსგავსი პოსტების ნაწილი დარეკლამებული იყო“.

ტელეკომპანია „იმედის“ გვერდზე გავრცელდა გზავნილიც, რომ აქციის მონაწილეები შეიარაღებულები იყვნენ, თუმცა, ფაქტების გადამამომწმებელმა ორგანიზაციებმა დაადგინეს, რომ „იმედი“ დეზინფორმაციას ავრცელებდა და ქარდზე გამოსახული პირი არა იარაღით, არამედ შტატივითა და კამერით იდგა.

„სამართლიანი არჩევნები“ წერს, რომ აქციის მონაწილეების „რადიკალებად“ პოზიციონირებასთან ერთად, პროპაგანდისტული მედიები სამართალდამცავების მხრიდან მოქალაქეების სასტიკ მოპყრობას „საპოლიციო ღონისძიებასა“ და „პროვოკაციებზე პასუხს“ უწოდებდა.

„“ქართული ოცნების“ მხარდამჭერი გამოცემები ყოველდღიურად ავრცელებდნენ დაშავებული სამართალდამცავების შესახებ რაოდენობრივ ინფორმაციას, თუმცა მსგავსი სიხშირით არ გავრცელებულა დაკავებული და დაზარალებული მომიტინგეების შესახებ მონაცემები. დაზარალებული სამართალდამცავების კადრებით იწყებოდა პროპაგანდისტული ტელევიზიების სიუჟეტებიც“.

სამართალდამცავების მხარდამჭერი კამპანიის ფარგლებში კი „ქართული ოცნების“ პროპაგანდისტულმა მედიამ, „ნიუსჰაბმა“ გამოაქვეყნა და დაარეკლამა ვიდეოებიც სათაურით - „მოქალაქე პოლიციას მადლობას უხდის“. 

• „აქციები გარე ძალების მიერ არის მართული და „მაიდნის” სცენარს იმეორებს“

როგორც „სამართლიანი არჩევნები“ წერს, საპროტესტო აქციების მადისკრედიტირებელი ერთ-ერთი ძირითადი გზავნილი მისი „ნაცმაიდანად“ მოხსენიება იყო. პროპაგანდისტული მედიები და ანონიმურად მოქმედი გვერდები კი აქტიურად აზიარებდნენ „ქართული ოცნების“ ლიდერების განცხადებებს, რომელთა მიხედვითაც, „აქციის მონაწილეების მიზანი სახელმწიფო გადატრიალებაა და ოპოზიცია საქართველოს ომში ჩართვას ცდილობს“.  

ISFED-ი აღნიშნავს, რომ აქციების დისკრედიტაციისთვის 1 დეკემბერს შეიქმნა ფეისბუკჯგუფი - „ანტი-მაიდანი!”, რომლის ერთ-ერთი ადმინისტრატორიც პროპაგანდისტული ტელევიზია PosTV-ის წამყვანია.

„ჯგუფში შეთქმულების თეორიებთან ერთად, „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერი გზავნილები ვრცელდებოდა. ჯგუფში გამოქვეყნებული მადისკრედიტირებელი პოსტების სამიზნე აქციის მონაწილეებთან ერთად ჟურნალისტებიც არიან“.  

• „ანტიდასავლური კამპანია“

როგორც „სამართლიანი არჩევნები“ წერს, „ქართული ოცნების“ ანტიკონსტიტუციური გადაწყვეტილების - ევროკავშირთან მოლაპარაკებების შეჩერების მიღების შემდეგ, სახალხო პროტესტის ფონზე, პარტიის ლიდერები ანტიდასავლური განწყობების მეტად გაღვივებას ცდილობდნენ და მოლაპარაკებების შეჩერებას ევროკავშირსა და დასავლეთს აბრალებდნენ. 

დასავლეთის მხრიდან აქციის მონაწილეებისადმი არაადამიანური მოპყრობისა და გაუმართლებელი ძალადობის დაგმობის შემდეგ კი, PosTV-მა ქარდები აშშ-ის და ევროკავშირის ელჩების ყალბი ციტატებით გამოაქვეყნა. 

„ქარდების აღწერაში იდენტური ტექსტი იყო მითითებული: „ასეთი უნდა იყოს ობიექტური ელჩის კომენტარი მომიტინგეების მხრიდან განხორციელებულ ძალადობაზე.” ყალბ ციტატებში აქციის მონაწილეები მოძალადეებად იყვნენ წარმოჩენილი, ელჩები კი მათ ქმედებებს გმობდნენ. ქარდები აქტიურად გავრცელდა ფეისბუქპროფილებსა და ჯგუფებში, თუმცა „PosTV-ის” გაკეთებული აღწერის გარეშე. აღსანიშნავია, რომ პროპაგანდისტული მედიის პოსტების კომენტარებშიც აუდიტორიის უმრავლესობა ციტატებს ნამდვილად აღიქვამდა. ქარდები დარეკლამებულიც იყო, თუმცა Meta-ს წესების დარღვევის გამო მათი ნაწილი წაიშალა“.

• „აქციის მონაწილეებისა და მედიის მადისკრედიტირებელი კამპანია“

„სამართლიანი არჩევნები“ აღნიშნავს, რომ პროპაგანდისტული მედიების დისკრედიტაციის სამიზნე ტელეწამყვანებიც გახდნენ. 

„“ქართული ოცნების“ მხარდამჭერ მედიებსა და გვერდებზე ვრცელდებოდა ტელევიზიებისა და ჟურნალისტების გამაშარჟებელი და შეურაცხმყოფელი გზავნილები. კრიტიკა და დაცინვა აქციების გაშუქებასა და ჟურნალისტების ოპოზიციურ პოლიტიკურ პარტიებთან კავშირს შეეხებოდ“. 

გარდა ამისა, „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლებმა და პროპაგანდისტულმა მედიამ „ტვ პირველის" ჟურნალისტსა და ოპერატორზე თავდასხმის აქციის დისკრედიტაციის მიზნით გამოყენება სცადეს.

“„ტვ პირველის“ გადამღებ ჯგუფზე თავდასხმას ტელეკომპანია „იმედთან“ სატელეფონო ჩართვით გამოეხმაურა „ქართული ოცნების“ აღმასრულებელი მდივანი, მამუკა მდინარაძე, და ჟურნალისტებზე ძალადობას ამორალური უწოდა. მამუკა მდინარაძემ თავდასხმას „მიზანმიმართული პროვოკაცია“ უწოდა“. 

„სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება“ აღნიშნავს, რომ მიმდინარე აქციების ფონზე „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები და მათი პროპაგანდისტული წყაროები დეზინფორმაციულ ფრონტს ყოველდღიურად აძლიერებენ. შექმნილი კრიზისის ძირეული მიზეზების განხილვისა და საზოგადოების სამართლიან მოთხოვნებზე რეაგირების ნაცვლად კი, „ქართული ოცნება“, როგორც ფიზიკურად, ისე ვერბალურად ძალაუფლების დემონსტრირებას აგრძელებს და აქციებთან დაკავშირებული ცრუ ბრალდებების გავრცელების გზით, საზოგადოების გულწრფელი პროტესტის ჩახშობას ცდილობს. 

„დეზინფორმაცია იქცა აქციის მონაწილეთა დემონიზების მძლავრ ინსტრუმენტად. შეცდომაში შემყვანი გზავნილების გავრცელებით, „ქართული ოცნება“ მიზნად ისახავს ბრალეულობის ოპოზიციის და დემონსტრანტებზე გადატანას და რეპრესიებისა და ძალოვნების მხრიდან აქციის მონაწილეთა მიმართ სასტიკი მოპყრობის გამართლებას“. 

საპროტესტო აქციების დისკრედიტაციის მიზნით გავრცელებული ნარატივების შესახებ, ვრცლად იხილეთ - „ქართული ოცნების“ პროპაგანდა პროტესტის ჩასახშობად.

28 ნოემბრიდან თბილისსა და საქართველოს სხვა ქალაქებში პროევროპული აქციები მიმდინარეობს. ამ დღეს ირაკლი კობახიძემ თქვა, რომ ევროკავშირში გაწევრიანების მოლაპარაკების პროცესს აჩერებს, რასაც ყოველდღიური ფართომასშტაბიანი პროტესტი მოჰყვა. პარლამენტის შენობასთან მიმდინარე აქციას შსს-ს ძალები სპეციალური საშუალებების გამოყენებით შლიან, პროტესტანტებს ფიზიკურად უსწორდებიან და აკავებენ.