საქართველოში მედია, მიუხედავად მთავრობის მხრიდან წამოსული ზეწოლისა, პლურალისტულია. ვფიქრობ, ეს პლურალიზმი თავისთავად სიკეთედ შეგვიძლია მივიჩნიოთ. თუმცა პლურალიზმი აუცილებელი და არა საკმარისი პირობაა იმისთვის, რომ მედიამ დემოკრატიის განვითარებაში დადებითი როლი ითამაშოს. ქვემოთ ჩამოვთვლი სამ მთავარ პირობას, რისი დაკმაყოფილებაც სჭირდება საქართველოში მედიას იმისთვის, რომ მან ხელი შეუწყოს ლიბერალური დემოკრატიის განვითარებას. ვფიქრობ, რომ ვერც ერთ პირობას ქართული მედია საშუალებების უმეტესობა ვერ აკმაყოფილებს.

1) იმისთვის, რომ განვითარდეს დემოკრატია, საჭიროა დისკუსია შინაარსზე და არა პიროვნებებზე. იმის გამო, რომ ქართული პოლიტიკა პერსონიფიცირებულია, ხშირად აქცენტი კეთდება იმაზე, თუ ვინ ვისკენაა და არა იმაზე, თუ ვინ რას ფიქრობს - რა დღის წესრიგი აქვს, რაში ეთანხმება ან არ ეთანხმება მოწინააღმდეგე პარტიას, რისი შეცვლა სურს და ა.შ. არადა, პირველ რიგში, საინტერესოა, თუ მაგალითად, რა არის საქართველოს ჯანდაცვის პოლიტიკის, ეკონომიკური პოლიტიკის, საგარეო პოლიტიკის, ურბანული განვითარების პოლიტიკის ჩავარდნები და მიღწევები. შემდეგ არის საინტერესო, თუ რას ფიქრობენ ამ თემაზე კონკრეტული პოპულარული პიროვნებები (პოლიტიკოსები და სხვები).

მოცემული თემის საფუძვლიანად განხილვისთვის ზოგჯერ აუცილებელია, რომ აზრი ვკითხოთ სფეროს ექსპერტებს და არა „ყველაფრის ექსპერტებს“. მედია, ექსპერტებს იმის მიხედვით არ უნდა არჩევდეს, ვის როგორი პოზიციები აქვს. მნიშვნელოვანია, რომ მოქალაქემ მიიღოს არა გამზადებული პასუხები ყველაფერზე (რაც უფრო პროპაგანდაა, ვიდრე ინფორმაციის გადაცემა), არამედ ინფორმაცია და მოსაზრებები. მედია საშუალება არ უნდა წარმოადგენდეს რომელიმე პოლიტიკური ძალის რუპორს. ამის ნაცვლად, ის თავისი მომხმარებლისთვის უნდა ტოვებდეს სივრცეს თავისუფალი განსჯისთვის.

2) მნიშვნელოვანია, მედია საშუალებებმა ყველაფერი გააკეთონ იმისთვის, რომ მათ ენდობოდეს არა მოსახლეობის მხოლოდ ერთი სეგმენტი, არამედ მოსახლეობის ფართო ფენები. უნდა აღინიშნოს, რომ მედიას ნდობის პრობლემა მთელ მსოფლიოში აქვს და ეს არ არის მხოლოდ ქართული ფენომენი. თუმცა ის, რაც განვითარებულ ქვეყნებში პრობლემად მიიჩნევა და რის აღმოფხვრაზეც საჯაროდ მსჯელობენ, ჩვენთან ნორმად ითვლება. მედია პლურალიზმზე ჩატარებული NDI-ის 2020 წლის კვლევის მიხედვით, საქართველოში, ადამიანების მხოლოდ 6 % ენდობა სრულად მედიას; 66 % მხოლოდ ნაწილობრივ ენდობა და ეს ნდობა განაწილებულია ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავებულ მედია საშუალებებზე. ეს იმას ნიშნავს, რომ მაღალი ნდობის მქონე ეროვნული მედია საშუალებები ქვეყანაში, ფაქტობრივად, არ გვაქვს.

ნდობის მოსაპოვებლად შემდეგი ნაბიჯების გადადგმა საჭირო: სარედაქციო დამოუკიდებლობის (მედიის მფლობელებისგან რედაქციის დამოუკიდებლობის) უზრუნველყოფა, საზოგადოებაში არსებული სხვადასხვა შეხედულებების მეტნაკლებად თანაბრად გაშუქება, ფინანსური გამჭვირვალობა, პოლიტიკური ძალებისგან დისტანცირება, რეალისტური ბიზნეს მოდელის შემუშავება და ა.შ.

3) იმისთვის, რომ მედია პლურალიზმმა დემოკრატიის სასიკეთოდ იმუშავოს, საჭიროა მედია კონცენტრაციის შემცირება. ეს იმას ნიშნავს, რომ გვჭირდება ისეთი დამოუკიდებელი მედია საშუალებების განვითარება, რომლებიც ძალაუფლების ცენტრებზე მიბმულები ნაკლებად იქნებიან და შეძლებენ ალტერნატიული და კრიტიკული აზრების უფრო თამამად გაჟღერებას. აქაც უნდა აღინიშნოს ის, რომ ეს პრობლემა ბევრ განვითარებულ ქვეყანაშიც არის. თუმცა საქართველოში, დონორებისგან დამოუკიდებელი, კომერციული მომგებიანი მედია პლატფორმების განვითარება განსაკუთრებით რთულია. ერთ-ერთი გზა, რამაც შეიძლება ხელი შეუწყოს მედია კონცენტრაციის შემცირებას, მედია საშუალებებისთვის გადასახადების შემცირება ან ზოგ შემთხვევაში (პროგრესულად) გაუქმება იქნება. თუმცა ამაზე საუბარი დღევანდელი პოლიტიკური რეჟიმის პირობებში ალბათ ზედმერად უტოპიურია.

ზემოთ ჩამოთვლილი პრობლემების დიდი ნაწილის აღმოფხვრას კეთილი ნება სჭირდება, რაც ბევრ შემთხვევაში შეიძლება არც არსებობდეს. თუმცა იმ შემთხვევებშიც, როდესაც ასეთი ნება ჩანასახის ფორმით მაინც არსებობს, შეიძლება ყველასთვის ბოლომდე გასაგები არ იყოს ის, თუ რის გაკეთებაა საჭირო, რომ მედიამ ქვეყნის განვითარებას შეუწყოს ხელი. იმედი მაქვს, ეს სტატია დაეხმარება დისკუსიას იმაზე, თუ რა უნდა იყოს პლურალისტული მედიის ის იდეალი, რომლისკენაც უნდა ვისწაფოდეთ. ამ იდეალისკენ სწრაფვის ტემპი კი უკვე პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და სოციალურ გარემოზეა დამოკიდებული.