2023 წლის მარტის აქციებზე, პლაკატებზე "ტიკტოკის" ფრაზები რომ დავინახე მეგობრებთან ვხუმრობდი, ამ ამბების მერე პარტიები "ტიკტოკზე" რომ გადმოლაგდნენ რა სასაცილო იქნება - მეთქი.

ამ ბლოგსაც სწორედ ამიტომ ვწერ.

ის "ამბები" ალბათ ჯერ არც დასრულებულა, მაგრამ როგორც ხელისუფლება, ასევე ოპოზიცია აქტიურად ცდილობს "TikTok"-ის ათვისებას ოფიციალური თუ არაოფიციალური ანგარიშებით. და, როგორც სჩვევიათ, მანიპულირებენ პატრიოტული, რელიგიური თუ ეროვნული გრძნობებით.

"Stop Making Stupid People Famous"-ო ამბობს ერთი პროპაგანდისტული "ტიკტოკ" ანგარიშის ვიდეოში წამყვანი? მსახიობი? პროპაგანდისტი? არ ვიცი რას უწოდებენ მათ ბაბლებში ასეთ როლში მყოფს, მაგრამ ფაქტია, რომ we have to stop making stupid people famous - ანუ შევწყვიტოთ სულელების პოპულარიზაცია.

სიტყვა, რომელმაც ყველას თავი მოგვაბეზრა

პოლიტიკური პოლარიზაცია აყალიბებს ორ დაპირისპირებულ მხარეს ყველა სფეროში, იქნება ეს მედია, კულტურა თუ ბიზნესი.

მაგალითად, ცოტა ხნის წინ სოციალურ ქსელებში გავრცელდა ეს ვიდეო, სადაც ეს გოგო სახელოვნებო პერფორმანსს უწოდებს იმას, რასაც ახლა აქ არ აღვწერთ, თუმცა თუ ბმულზე გადახვალთ ნახავთ (არც ისე სასიამოვნო სანახავია).

მალევე, TikTok გვერდმა "აგენტურამ" ეს ვიდეო თავის არხზე ატვირთა, სადაც ისე გამოჰყავთ, თითქოს ყველა ვინც ლიბერალურ იდეებს იზიარებს აუცილებლად ასე მოიქცევა: "ცხადია, რომ ამ ახალგაზრდის ქცევა ლიბერალური ვოუკისტური მახინჯი იდეალოგიის და მისი პროპაგანდის გავლენის შედეგია, იდეოლოგია, რომელშიც თავისუფლება ყველაფრის უფლებას ნიშნავს … ადამიანების ასეთი დეგრადაციის მიზნით იხარჯება ქვეყანაში უცხოეთიდან შემოსული ბევრი ფული".

ამავდროულად, იგივე ვიდეო სულ სხვა არხმა, ირონიული წარწერით, "სგ სგ, კიდევ შემოუშვით რუსები".

და რა შუაშია ეს პროპაგანდისტულ გვერდებთან? ჩვენს კონტექსტში პოლარიზაცია სხვა არაფერია, თუ არა ერთი და იგივე ფაქტის სხვადასხვაგვარად შეფუთვა, იმის მიხედვით, თუ რომელ მხარეს რისი თქმა ან რა გზავნილის გავრცელება სურს. სოციალური ქსელები კი ამის ერთ-ერთი "საუკეთესო" საშუალებაა.

"TikTok"-ზე ასეთი ანგარიშების არსებობა სწორედ პოლარიზაციის გამწვავებას ემსახურება. აქ ხშირად იხსენებენ წინა ხელისუფლების დანაშაულებებს, "კრიტიკული" ჟურნალისტებისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების დისკრედიტაციისთვის ავრცელებენ სხვასხვა ტიპის მანიპულაციურ კონტენტს.

აქვე ვიტყვი, ვერ ვხვდები რატომ დამკვიდრდა ტერმინები "კრიტიკული მედია" ან "კრიტიკული ჟურნალისტი", რადგან კრიტიკულობა ორივესთვის ორგანულია, ბუნებრივი თვისებაა, მაგრამ ალბათ წლების გასვლასთან ერთად კიდევ უფრო დავრწმუნდები, რომ აქ ჟურნალისტობა არ არის ის რაც მასწავლეს ან ის, რისიც მე მჯერა.

მაგრამ იყოს, ამაზე მერე დავწერ.

ზემოთ ვახსენე, რომ პატრიოტული, რელიგიური და ეროვნული ღირებულებებით მანიპულირებენ მეთქი.

ამის ერთი ნათელი მაგალითი, ეს ვიდეოა, სადაც ოპოზიციური პარტიების წევრების, არასამთავრობოების წარმომადგენლების თუ სხვების, კონტექსტიდან ამოგლეჯილი ფრაზები გააერთიანეს და ისე გამოიყვანეს, თითქოს ერის "გარყვნა" უნდათ, შემდეგ ვიდეოში ჩნდებიან ხელისუფლების წარმომადგენლები ფრაზებით: ქრისტიანული ღირებულებები, გმირი ჯარისკაცები, ოჯახი, მეუღლე, შვილები და სხვა. მსგავსი ვიდეო სხვადასხვა პროპაგანდისტულმა გვერდებმა გაავრცელეს.

აქვე შეიძლება ნახოთ ვიდეოები, რომ "პოლიციელი გმირია", #ვემსახურებისაქართველოს, მაგრამ ეს საერთოდაც არ ემსახურება კონკრეტული პოლიციელების გმირული საქმეების წარმოჩენას, მთლიანი გვერდი მხოლოდ ვაჟა სირაძეს ეძღვნება.

უცნაურია, მაგრამ ირაკლი კობახიძის იუმორის პროპაგანდაც კი შეიძლება ნახოთ ან "დიფ ფეიქი", თითქოს "საეჭვო კაცი" ამერიკას ლანძღავს.

ზოგიერთი კი, მაგალითად ეს გვერდი, "აგენტურა" არც მალავს თავის ინტერესებს და ამბობს, რომ "დიდი ძმა" ჯერ კიდევ გვიყურებს და აგენტობის იარლიყი რუსული კანონის გაწვევით "ვერ ავიცილეთ".

პლატფორმის ათვისებასთან ერთად, დაიხვეწა ვიდეოების ხარისხი, ახლა რამდენიმე გვერდზე უფრო "დავარცხნილი" ვიდეოები ქვეყნდება, სტუდიური განათებით, კარგი ხარისხითა და სამწუხაროდ, ახალგაზრდა წამყვანით? მსახიობით? პროპაგანდისტით? არ ვიცი რას უწოდებენ მათ ბაბლებში ასეთ როლში მყოფს, მაგრამ ფაქტია, რომ კიდევ ერთხელ, we have to stop making stupid people famous.

2023 წლის მარტში, "აგენტების შესახებ" კანონი ახალგაზრდებმა გააპროტესტეს, ამიტომ ტიკტოკზე პროპაგანდისტები თავიანთი მესიჯების გასავრცელებლად განსაკუთრებით გააქტიურდნენ.

თუმცა, დღეს, TikTok-ს შეიძლება იყენებდეს ნებისმიერი ასაკის ადამიანი, მათ შორის, ისინიც ვინც ვერ არჩევენ ყალბ ამბებს, აქვთ სენტიმენტები "იაფი, ტკბილი საბჭოეთის" მიმართ და სჯერათ, რომ დასავლეთი ქართველობას წაგვართმევს.

ასეთი ანგარიშები უკვე უამრავია და სავარაუდოდ, კიდევ გაიზრდება, მაგრამ ამ ვიდეოების კომენტარებით თუ სხვა დასავლური იდეების მხარდამჭერი გვერდებით, მჯერა, რომ Iconic Gen-Z არ იზიარებს ამ გზავნილებს და საპასუხოდ "ტიკტოკ ტრენდებითაც" კი დასცინის.