კანის 77-ე საერთაშორისო კინოფესტივალზე ჟიურის სპეციალური პრიზი ირანელი კინორეჟისორის, მუჰამედ რასულოფის ფილმმა „წმინდა ლეღვის მარცვლები“ მიიღო. რეჟისორმა 8-წლიანი პატიმრობის მისჯის შემდეგ, ირანი დატოვა და ცხოვრებას ემიგრაციაში აგრძელებს. კანის ფესტივალზე დასასწრებად ფილმის შემოქმედებითი ჯგუფის წევრებს პასპორტები ჩამოართვეს, რის გამოც მთავარი როლის შემსრულებელი 2 მსახიობი პრემიერას ვერ დაესწრო, ამიტომ ირანელი კინორეჟისორი წითელ ხალიჩაზე მათი ფოტოებით მივიდა. 

კინოს ყურება ჩემთვის ხშირად ერთი რომელიმე ქვეყნის სოციოლოგიური კვლევასავითაა, რომელიც ინფორმაციას იმ ქვეყნის პოლიტიკურ-სოციალურ-კულტუროლოგიურ საკითხებზე  გაწვდის, ამიტომ უნდა ვაღიარო, რომ ფილმები პოლიტიკური კონტექსტით განსაკუთრებით მაინტერესებს. 

მუჰამედ რასულოფის ფილმი წელს კინოფესტივალის უკანასკნელ დღეს აჩვენეს. რეჟისორი ერთი ოჯახის ისტორიას გვიყვება. მამა, დედა (რომლის როლსაც ირანში „ანტიჰიჯაბის“ მოძრაობის ერთ-ერთი წევრი, სოლეია გოლესტანი ასრულებს) და 2 ახალგაზრდა (სტუდენტი)  ქალიშვილი. ფილმის მოქმედება 2 წლის წინანდელ თეირანში ვითარდება, როდესაც ახალგაზრდა გოგოს, მაჰსა ამინის მკვლელობას მასობრივი საპროტესტო გამოსვლები მოჰყვა. პარალელურად ჩანს, რომ ამავე პერიოდში ფილმის მთავარ გმირს, ოჯახის მამას სამსახურში აწინაურებენ და მოსამართლედ ნიშნავენ. 

რამდენიმე სცენა საქართველოს ძალიან გაგახსენებთ. მაგალითად, მიუხედავად შეზღუდული ინტერნეტ შესაძლებლობებისა, ირანში ახალგაზრდა თაობა ინფორმაციას მაინც ინტერნეტის საშუალებით იღებს. თაობებს შორის სხვაობა ერთ-ერთ ეპიზოდში ძალიან მკაფიოდ ჩანს. დიდი მანიფესტაციის დროს, რომელსაც ცხადია, პოლიცია არბევს, მანიფესტანტებს აკავებს და აპატიმრებს, გოგონები სახლში დაჭრილ მეგობარს მიიყვანენ, რომელსაც თვალი - დაზიანებული და ნახევარი სახე დაფლეთილი აქვს. ანერვიულებული დედა ცდილობს, გაიგოს, რა ხდება ქუჩაში და ტელევიზორს რთავს, გადადის არხიდან არხზე და ყველგან ტელესერიალს, კონცერტს, ბავშვებზე გადაცემებს აჩვენებენ. ირანში, სადაც ცხადია, არ არსებობს დამოუკიდებელი მედია ეკრანზე მხოლოდ ვარდისფერი შუშით დანახული რეალობა მოჩანს, რომელიც სინამდვილეში ირეალობაა. ამის შემდეგ დედა საკუთარ შვილებთან ერთად მათსავე მობილურში დარბევის, ცემის, დევნის მშრალ, უკომენტარო, დოკუმენტურ მასალას ნახულობს. საბედნიეროდ, უკვე მთავარ საბრძოლო იარაღად ქცეული პროპაგანდისა და მედია მანიპულაციის პარალელურად, ის სივრცეც არსებობს, სადაც პირდაპირ რეჟიმში გაუფილტრავი ინფორმაცია მოედინება და მისი მეშვეობით ახალგაზრდების მოტყუება ტოტალიტარულ ირანშიც კი რთული ხდება, არა თუ ავტოკრატიის გზაზე მიმავალ საქართველოში. 

დაწინაურების შემდეგ მამა სახლში უფრო და უფრო ნაკლებ  დროს ატარებს. დასაწყისში ჩანს მისი განცდები, როდესაც ირანული სასამართლოს მანკიერ სისტემაში შედის, უსამართლო გადაწყვეტილებების მიღება უწევს და საიდანაც უკან გამოსასვლელი გზა აღარ არის. რაღაც პერიოდში მოსიყვარულე მამა მონსტრად გადაიქცევა. მონსტრად, რომელიც მზად არის, სისტემის შიშით ოჯახი აწამოს.

ვუყურებდი ირანელი მოსამართლის დრამას და ვფიქრობდი ჩვენი სასამართლოს კლანის წევრებზე, რომელნიც ჯაჭვის რგოლებივით არიან ერთმანეთზე გადაბმულნი და ამ მანკიერ სისტემას ასე ამუშავებენ. ერთი რგოლის ჩახსნაც კი ჯაჭვის რღვევას გამოიწვევს. სწორედ, ამიტომ ყოველი მათგანი ერთმანეთს შიშითა და ტერორით კვებავს. ფილმის მთავარი გმირის მეტამორფოზა, რომელსაც მაყურებელი აკვირდება, შესანიშნავი ილუსტრაციაა იმისა, თუ როგორ ჭამს და ანადგურებს მანკიერი სისტემა ადამიანს. 

როგორც ჩანს, ირანში მოქალაქეების მხრიდან ბოროტმოქმედი მოსამართლეების დევნა აპრობირებული ხერხია. ინტერნეტში მოსამართლის პირადი ინფორმაცია განთავსდება: ფოტო, სახელი, გვარი, საცხოვრებელი ადგილი... „იცით, მამათქვენს რამდენი ადამიანის გაუბედურებაზე აქვს ხელი მოწერილი?!“ - უყვირის ქუჩაში ახალგაზრდა ქალი გოგოებს, მოსამართლის შვილებს, რომლებიც ქალაქიდან გაქცევას და დროებით მიმალვას ცდილობენ. 

ნებისმიერ დემოკრატიულ სახელმწიფოში მოქალაქეს ზურგს უმაგრებს და იცავს სახელმწიფო, მაშინ როდესაც ის შენ წინააღმდეგ მუშაობს, ადამიანს სხვა არაფერი დარჩენია, გარდა იმისა, რომ ლანძღოს, აგინოს და შეარცხვინოს ცალკეული ჩინოვნიკები. ამისთვის ვრცელდება იმ 84 დეპუტატის ფოტოც, რომელმაც რუსულ კანონს მხარი დაუჭირა, რომ მათ ქუჩაში გამოსვლისას საკუთარი გადაწყვეტილების გამო დისკომფორტი შეექმნათ. ასე იქცევიან ტოტალიტარულ ირანში საკუთარი მთავრობის მიერ დაჩაგრული, დაშინებული, ნაწამები მოქალაქეები. 

ირანელი ქალების დიდი ნაწილი პატრიარქალურმა სისტემამ ისე გამოაწრთო, რომ მათი გამბედაობა, სიმამაცე, სიძლიერე მხოლოდ აღფრთოვანებას იწვევს. ასეთები არიან მოჰამედ რასულოფის ქალებიც, რომელნიც ისევე როგორც ფილმში, საკუთარ ოჯახებსა და ქვეყანაშიც საბოლოოდ, აუცილებლად გაიმარჯვებენ იმ უსამართლობაზე, დანაშაულსა და ბოროტებაზე, რომელიც რელიგიურმა ფუნდამენტალიზმმა შექმნა. 

ჩემთვის, როგორც საქართველოს მოქალაქისთვის ირანულ ფილმში ასახული რეალობა კიდევ უფრო შემაშფოთებელია, განსაკუთრებით არსებული ხელისუფლების პირობებში. იმ ხელისუფლების, რომელიც ახალი კანონების მეშვეობით ცდილობს, გააკონტროლოს სამოქალაქო საზოგადოების, მედიისა და ხელოვანების გამოხატვის თავისუფლება. რომელიც ცდილობს, ქვეყანაში არსებული ფუნდამენტალისტური თუ თეოკრატიული ვნებები გამოკვებოს და საკუთარ იარაღად აქციოს. ირანული რეალობის ყურებისას იმდენ მსგავსებას ვხედავთ, რომ სათუო ხდება პასუხი კითხვაზე - სად მივდივართ? 

P.S. ძალიან უსიამოვნოდ დაემთხვა, რომ ფილმის პრემიერის პარალელურად, საქართველოს პრემიერ მინისტრი ირაკლი კობახიძე ამ ეპოქის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ჯალათის, ბოროტების სიმბოლოდ ქცეული ირანის პრეზიდენტის, იბრაჰიმ რაისის პანაშვიდზე თეირანში გაემგზავრა და სამგლოვიარო ცერემონიალს ჰესბოლასა და ჰამასის ლიდერებთან ერთად დაესწრო.




ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება არ ასახავდეს რედაქციის პოზიციას.