საზოგადოებრივ-ლიტერატურული ჟურნალი „არილი" შემოწირულობებისთვის ფონდს ქმნის და იმედი აქვს, რომ პირველი „სამოქალაქო" ნომრის გამოსაცემად საჭირო ფინანსური რესურსი მალე შეგროვდება.

"XIX საუკუნეში, „ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების" არსებობის გარიჟრაჟზე შესანიშნავი ტრადიცია არსებობდა, გამოცემული წიგნების ბოლო გვერდზე ხშირად შემომწირველების გვარები იყო ჩამოწერილი. ამ მიდგომამ ბევრ ქვეყანაში გაიდგა ფესვები და დღესაც არაერთ ასეთ გამოცემას შეხვდებით, რომელიც ადამიანების, გულშემატკივრების ნებით გამოდის, მათი მხარდაჭერით. ამიტომ, გადავწყვიტეთ, რომ ჟურნალის ფურცლებზე და ფეისბუკ გვერდზე ჩვენი შემომწირველებიც მოვიხსენიოთ ხოლმე მადლიერებით", - ვკითხულობთ "არილის" სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებულ განცხადებაში.

რატომ გახდა საჭირო ფონდის შექმნა?

მიმდინარე წლის 8 მაისს ცნობილი გახდა, რომ საქართველოს კულტურისა და სპორტის სამინისტროს მიერ დაფინანსების შეწყვეტის გამო ჟურნალის გამოცემა წყდებოდა. 

"არილის" მაშინდელი განცხადებით, ეს გადაწყვეტილება პოლიტიკური“ იყო, რადგან ჟურნალი და მისი რედაქტორები "არ ემორჩილებიან სამინისტროს ცენზურას, ყოველთვის გამოხატავდნენ კრიტიკულ პოზიციას და ამ თვალსაზრისით არასდროს უფიქრიათ რაიმე კომპრომისზე. „არილმა“ მხარი დაუჭირა რუსული კანონის წინააღმდეგ მოძრაობას, სოლიდარობა გამოუცხადა თავისუფალ გამომცემლობებს, რომლებიც არაადეკვატური პოლიტიკოსების თავდასხმის სამიზნეები გახდნენ და, რაც მთავარია, ერთგულად აგრძელებდა საკუთარი ღირებულებებისა და პრინციპების დაცვას".

ჟურნალმა ამავე განცხადებით საკუთარ მკითხველებს, ავტორებს, მეგობრებსა და პარტნიორებს, საგამომცემლო სახლებსა და შესაბამის ფონდებს მიმართა, "არილის" გადასარჩენად ერთად ეფიქრათ. 

"არილის" ახალი ნომერი გამოვიდა


საზოგადობრივ-ლიტერატურულმა ჟურნალმა 8 მაისს მეორე - მხარდამჭერების სამადლობელი განცხადებაც გამოაქვეყნა და "არილის" შემდეგი ნომრის გამოცემაც დააანონსა.

მართლაც, მაისის ბოლოს "ბერძნული კულტურის ფონდის" (Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού) ფინანსური მხარდაჭერით "არილის" 2024 წლის მეორე -  თანამედროვე ბერძნული ლიტერატურისადმი მიძღვნილი ნომერი გამოიცა.

ინტერვიუ "არილის" რედაქტორთან

"არილის" გამოცემასთან დაკავშირებულ პრობლემებსა და სამომავლო გეგმებზე "მედიაჩეკერი" ჟურნალის რედაქტორს, ლექსო დორეულს ესაუბრა. 

რა პრობლემის წინაშე აღმოჩნდა „არილი“ კულტურის მინისტრად თეა წულუკიანის დანიშვნის შემდეგ?

პრობლემა „არილისთვისაც“ იგივეა, რაც, ზოგადად, კულტურის, ხელოვნების სექტორისთვის. თეა წულუკიანის მინისტრად დანიშვნით სახელმწიფოს მხრიდან კულტურის დაფინანსების პროცესის სრული პოლიტიზება მოხდა. 

კერძოდ, კულტურის დაფინანსების პოლიტიკა მთლიანად დაუკავშირდა იმას, ხარ თუ არა მმართველი პარტიის, „ქართული ოცნების“ დეკლარირებული მხარდამჭერი. არადა, დემოკრატიულ ქვეყნებში კულტურის სექტორის დაფინანსების უმთავრესი, ფუძემდებლური პრინციპი შეგვიძლია, ასე ჩამოვაყალიბოთ: სახელმწიფო აფინანსების კულტურას, მაგრამ არ ერევა მის ავტონომიურობაში, ფუნქციონირებაში. განათლებისა და კულტურის სფეროთა განვითარებისთვის გადამწყვეტია, რომ მასში ე. წ. „დაუინტერესებელი“, უანგარო ფული ჩაიდოს; ფული, რომელსაც თან არ მოჰყვება კონკრეტული პოლიტიკური ინტერესი. 

საქართველოს კულტურის სამინისტრომ, გარდა იმისა, რომ ამ პრინციპზე უარი თქვა, გადაწყვიტა უშუალოდ ხელოვნების ესთეტიკური პროცესის მეთვალყურეობა, მასში ხისტი ჩარევა და ინსტრუმენტალიზებაც კი. ეს, ცხადია, საბჭოთა წარსულს გვახსენებს და მსგავსი მიდგომები ავტორიტარული და ტოტალიტარული რეჟიმებისთვისაა დამახასიათებელი. ასე, კულტურა კარგავს ორ ფუნდამენტურ თვისებას, რომელთა გარეშეც მის არსებობას უბრალოდ აზრი არა აქვს - ავტონომიურობას და თავისუფლებას. 

„არილი“ ლიტერატურული გამოცემაა. ჩვენ, თითქმის, არასდროს დაგვიტოვებია ესთეტიკური სივრცე (გამონაკლისი იყო ჩვენი ქვეყნისთვის ეგზისტენციალური მნიშვნელობის საკითხი - ე. წ „რუსული კანონი“ და შეცვლილი პოლიტიკური კურსი ოკუპანტისკენ - რაზეც ფიზიკურად ვერ გავჩუმდებოდით), მაგრამ მისი რედაქტორები დამოუკიდებლად ყოველთვის გამოვხატავდით კრიტიკულ პოზიციას ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკურ თუ სოციალურ მოვლენებთან დაკავშირებით. 

გარდა ამისა, „არილი“ აფიქსირებდა თავის მკაფიოდ კრიტიკულ პოზიციას კულტურის პოლიტიკის არსებულ გამოწვევებთან დაკავშირებით. შესაბამისად, სამინისტროს რეპრესიები ჩვენც შეგვეხო, დაფინანსება სრულად შეგვიწყვიტეს და ამ ეტაპზე ვერ ვახერხებთ გამოცემის გაგრძელებას. შედეგად, უამრავი ავტორი დარჩა თავისუფალი სივრცის, პლატფორმის გარეშე, სადაც საკუთარი იდეების, ტექსტების გამოქვეყნებას შეძლებდნენ. ეს ცენზურის ფორმაა და მეტი არაფერი. ჩვენი, მწერლების გაჩუმებას, „მოთვინიერებას“ ასე ცდილობენ და ფაქტია, ამ ეტაპზე ამ ქვეყანაში აღარ არსებობს თავისუფალი ლიტერატურული გამოცემა. თუ პათეტიკურად არ გაიჟღერებს, ბოლო ბასტიონი "არილი" იყო... მაგრამ კარგად გვესმის, რომ „არილის“ არსებობას მხოლოდ იმ შემთხვევაში აქვს აზრი, თუ ის თავისუფალი იქნება. 

როგორი იქნება „არილის“ მომავალი და როგორ გააგრძელებს ჟურნალი გამოცემას?

განცხადების გავრცელების შემდეგ დიდი მხარდაჭერა ვიგრძენით ავტორებისა და მკითხველებისგან. გამოხმაურება იმდენად მასშტაბური იყო, რომ ცოტა გაგვიკვირდა და გაგვიხარდა კიდეც. მოგეხსენებათ, „არილი“ ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი და ავტორიტეტული ლიტერატურული გამოცემაა. დღეში ჩვენს საიტს ათასობით ადამიანი სტუმრობს, ჩვენს რესურსს აქტიურად იყენებენ საგანმანათლებლო სივრცეშიც - სკოლებსა და უნივერსიტეტებში... მაგრამ მაინც არ ველოდით, თუ ამდენი გულშემატკივარი გვყავდა... ზოგიერთი იმასაც წერდა: „ახლა რა ვქნათ? როგორ ვიცხოვროთ არილის გარეშეო?“...

მკითხველები გამოთქვამენ სურვილს, ფინანსურად დაგვეხმარონ. გამოჩნდნენ ორგანიზაციებიც, რომლებმაც ასევე გამოთქვეს შემოწირულობების გაკეთების სურვილი. როგორც მოგეხსენებათ, "არილი" წლების მანძილზე თანამშრომლობდა საერთაშორისო ორგანიზაციებსა და დონორებთან. უამრავი თემატური ნომერი მოგვიმზადებია „ფონდი ღია საზოგადოება-საქართველოს“, სხვა საერთაშორისო ფონდებისა და ინსტიტუტების, საელჩოებისა და კულტურის ცენტრების ფინანსური მხარდაჭერით. მაგრამ „რუსული კანონის“ ამოქმედების შემთხვევაში, ვფიქრობ, ეს შესაძლებლობაც შეგვეზღუდება.. და მერე რა უნდა ვქნათ? ჩვენი არსებობა უბრალოდ შეუძლებელი გახდება ამ ქვეყანაში? არ ვიცი...

თქვენი აზრით, რატომ არის მნიშვნელოვანი, ქვეყანაში არსებობდეს მსგავსი გამოცემები? რაში და როგორ ეხმარება ის საზოგადოებას?

კულტურა და, განსაკუთრებით კი, ლიტერატურა არის მთავარი და ყველაზე ძლიერი მედიუმი, რეპრეზენტატორი იდეების, დისკურსების, ღირებულებების... ხშირად ადამიანებს პოლიტიკოსების არ სჯერათ, მაგრამ, სამაგიეროდ, სჯერათ მწერლების.

ლიტერატურის ენაზე თარგმნილი ღირებულებები და იდეები ყველაზე სწრაფად აღწევს ადამიანების ტვინებამდე. როგორც ჩანს, სწორედ, ეს გაიაზრეს არსებული პოლიტიკური რეჟიმის მესვეურებმა და ამიტომაც მოინდომეს რეპრესიების ქვეშ მოექციათ „არილი“. 

„არილი“ ხომ დასავლური ცივილიზაციის იდეებს, ღირებულებებს თარგმნადა ლიტერატურის ენაზე. სწორედ, ამ ყველაზე სანდო ენით აღწევდნენ თავისუფლების, ტოლერანტობის, თანასწორობის იდეები ადამიანებამდე ჩვენი საშუალებით; ვრცელდებოდნენ ისინი სკოლებსა და უნივერსიტეტებში, მკითხველების გონებაში... უამრავი ამერიკელი, ევროპელი ავტორი, ტექსტი სწორედ ჩვენი საშუალებით აღმოაჩინა მკითხველმა... 

მე მჯერა, არ არსებობს ლიტერატურაზე სანდო და საიმედო პარტნიორი იდეების გავრცელებაში... ამას აკეთებდა „არილი“ თავისი არსებობის 30 წლის მანძილზე... რეჟიმს, რომელშიც გვიწევს ცხოვრება და ვცდილობთ, ვებრძოლოთ, არ შევეგუოთ, როგორც ჩანს, გადაწყვეტილი აქვს, რომ გეზი დასავლური სამყაროდან ტერორისტული სახელმწიფოსკენ, რუსეთისკენ აიღოს და ამ გზაზე შეუძლებელია, თვალში არ გასჩხეროდა „არილი“...