ეთერ თურაძე გაზეთ „ბათუმელების“ მთავარი რედაქტორია.ის 20 წელზე მეტია ჟურნალისტად მუშაობს. თურაძემ „ბათუმელები“ კოლეგებთან ერთად 2001 წელს დააფუძნა. რუსული კანონი ოფიციალური სახელწოდებოთ "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ" "უცხო ძალის ინტერესების გამტარ ორგანიზაციად" დარეგისტრირებას "ბათუმელებსაც" ავალდებულებს. თურაძის შეფასებით, საქართველოს ხელისუფლებას ყველა დამოუკიდებელი მედია პლატფორმის, მათ შორის „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ განადგურების გეგმა აქვს, თუმცა, ის მუშაობის შეწყვეტას არ აპირებს.

„ბათუმელების“ მთავარმა რედაქტორმა 25 აპრილს, ბათუმში დასავლეთ საქართველოს მედიასაშუალებების წარმომადგენლებთან გამართულ შეხვედრაზე პარლამენტის თავმჯდომარეს სიტყვით მიმართა და შალვა პაპუაშვილს უთხრა: „მხოლოდ ამ ხელისუფლების პირობებში მომიწია, რომ ვიყო არა კითხვის დამსმელი, არამედ ოპონირება გაგიწიოთ იმიტომ, რომ თქვენ, თქვენი ამ კანონით ცდილობთ, გვიწოდოთ „უცხო ქვეყნის ინტერესების გამტარი ძალა“.




ინტერვიუ ეთერ თურაძე


გაზეთ „ბათუმელების“ მთავარმა რედაქტორმა "მედიაჩეკერთან" ინტერვიუში წარსულ ჟურნალისტურ გამოცდილებასა და გამოწვევებზე ისაუბრა. ეთერ თურაძემ ჟურნალისტად მუშაობა ასლან აბაშიძის მმართველობის პერიოდში, მაშინ დაიწყო, როდესაც რუსულ სკოლაში ქართულ ენასა და ლიტერატურას ასწავლიდა.


რატომ გადაწყვიტეთ ჟურნალისტობა?

ბევრი რამე იყო, ალბათ, ერთად. მათ შორის ის, რომ ტელევიზორში გამოჩენა მინდოდა, ალბათ, როგორც ყველა ახალგაზრდას. ასევე ის აუტანელი გარემო, რაც მაშინ გვქონდა...გავხდე ჟურნალისტი და შევცვალო ყველაფერი - ეს ნამდვილად არ იყო და ვერც იქნებოდა, რადგან თავიდან მუშაობა მაშინდელ აჭარის ტელევიზიაში დავიწყე და ეს ნამდვილად არ იყო თავისუფლების კუნძული. პირიქით, ეს იყო აბაშიძის რეჟიმის პროპაგანდის მანქანა. მუშაობა სტაჟიორად დავიწყე და სწორედ, მანდ ჩამოვყალიბდი და მივხვდი, თუ როგორი არ უნდა ყოფილიყო ჟურნალისტი.

ცხადია, იქიდან მალე წამოვედი, მაგრამ პირველი ნაბიჯები სწორედ, აჭარის ტელევიზიაში გადავდგი. ამის შემდეგ იყო გაზეთი „აჭარა PS”, სადაც უკვე კრიტიკული სტატიების მომზადება შეგვეძლო. როცა შედიხარ მდინარეში, უკვე ხედავ, საით შეგიძლია გაცურო და როგორ გაცურო, ასე იყო ამ გაზეთში მუშაობისას. აქ დავინახე, რეალურად რა იყო ჟურნალისტიკა და რა უნდა გაგვეკეთებინა.

საბოლოოდ, მე, მზია ამაღლობელი და თედო ჯორბენაძე წამოვედით სწორედ, იმ განზრახვით, რომ გაგვეკეთებინა მედია და არა პროპაგანდა. აი ამ პერიოდზე უკვე  თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ეს იყო ჩვენი მიზანი.

2001 წელს დავაარსეთ “ბათუმელები”, რომელიც სასამართლო წესით მალევე დაგვიხურეს იმ საბაბით, თითქოს, ეს სახელწოდება ე.წ. მოპარული ინტელექტუალური საკუთრება იყო. ამის შემდეგ, ერთ კვირაში უკვე თბილისში დავრეგისტრირდით და თავიდან გავხსენით  “გაზეთი ბათუმელები”. შევინარჩუნეთ სახელი “ბათუმელები” და წინ მივამატეთ სიტყვა “გაზეთი”. ასე, რომ ჩვენ ერთხელ დახურულები უკვე ვართ და ამ საფუძველზე მოვახერხეთ, გავმხდარიყავით ნაციონალური გამოცემა, გავცდით რეგიონს.


თქვენ 3 სხვადასხვა ხელისუფლების პირობებში მუშაობის გამოცდილება გაქვთ. რა განასხვავებს ამ პოლიტიკურ ძალებს მედიასთან, კონკრეტულად კი “ბათუმელებთან” დამოკიდებულებაში?

პირველ რიგში უნდა ვთქვა, რომ ასლან აბაშიძის ხელისუფლებასთან ყველაზე ახლოს “ქართული ოცნებაა”. ეს ორი ხელისუფლება ერთმანეთს ჰგავს ერთი შეხედვით, პრიმიტივიზმით და მეორე მხრივ, სისასტიკით. თითქოს, ძალიან გულუბრყვილო ტექსტებს ამბობენ, თითქოს, რეაგირებენ მედიის მიმართ ჩადენილ ძალადობაზე და სინამდვილეში, ეს ყველაფერი იმართება მათი ხელით.

შევარდნაძის ხელისუფლება მე კარგად არ ვიცი, მაშინ ჩვენ მაინც ჩვენს ლოკალურ ნაჭუჭში ვიხარშებოდით და ერთადერთი ვფიქრობდით, თუ აქ აბაშიძის მთავრობა ძალიან ცუდად მოგვექცეოდა, წამოვიდოდით თბილისში და სამართლის მოსაპოვებლად მანდ ვიბრძოლებდით. ანუ თბილისი ჩვენთვის ერთგვარი გარანტი იყო. ახლა ასეთი გარანტი აღარ არსებობს. როგორც ასლან აბაშიძე ცდილობდა, ისე ეს ხელისუფლება ცდილობს, რომ ჩვენ საერთოდ არ ვიყოთ. ძალიან უცნაური შეგრძნებაა, როცა დრო, თითქოს, 20 წლით უკან ბრუნდება და სხვაობა მხოლოდ ის არის, რომ დღევანდელი პოლიტიკური ძალა უფრო ძლიერად გაწვება, ვიდრე 20 წლის წინანდელი.მაშინ ბევრად გამოუცდელები ვიყავით, ბევრად მეტ შეცდომას ვუშვებდით, უფრო არაკომპეტენტურებიც ვიყავით  და შეიძლება, მაშინ უფრო მეტი საფუძველი ჰქონდათ, რომ ასე მოგვქცეოდნენ. მაგრამ ახლა, როცა შეცდომებს, თითქმის, აღარ ვუშვებთ და თუ ვუშვებთ, ბოდიშს ვიხდით, როდესაც ვმუშაობთ გაცილებით უფრო პროფესიონალურად და ჩვენი ერთადერთი მიზანი საზოგადოების ინფორმირებაა, ამ დროს ძალიან რთულია, იმის გააზრება თუ რატომ გვებრძვიან, რატომ ხდება ეს?! ჩვენ რომ განადგურებას გვიპირებენ, ეს ხომ მხოლოდ ჩვენ, ერთ ადამიანს თუ ერთ ორგანიზაციას არ აზიანებს, ეს ხომ იმ უამრავი ადამიანის წინააღმდეგ არის მიმართული, ვინცნინფორმაციას ჩვენი საშუალებით იღებს.

უკანასკნელი 2 წლის განმავლობაში, როდესაც ჩვენ ვიბრძოდით გადარჩენისთვის, იყვნენ ადამიანები, რომელთაც იმედი ბოლომდე ჰქონდათ, რომ მაინც არ მიიღებდნენ ["უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ" რუსულ კანონს], აი, ახლა გაიწვევენ უკან, ჩააგდებენ, ხმები არ ეყოფათ, ვეტოს ვერ დაძლევენ და ა.შ. ყველა ეტაპზე მჯეროდა, რომ ბოლომდე გაიტანდნენ და მიიღებდნენ ამ კანონს. ახლაც ბევრი ფიქრობს, რომ მთელი სიმკაცრით არ აამოქმედებენ. მე კი ახლაც დარწმუნებული ვარ, რომ კი, სრული სიმკაცრით აამოქმედებენ, რადგან მათი განზრახვა ჩვენი გაქრობაა. 


რამდენად ჰგავს ერთმანეთს ასლან აბაშიძის "აღორძინებისა" და "ქართული ოცნების" ბრძოლის მეთოდები?

ასლან აბაშიძის დროს იყო ფიზიკური ძალადობა, ტექნიკის განადგურება… ასეთი შემთხვევა ბევრჯერ გვქონია, რომ ფიზიკურად გვისწორდებოდნენ. ახლა, თითქოს, ცდილობენ, რომ ფიზიკურად არ დაგვაშავონ, მაგრამ შინაარსი იგივეა.

მე 3 წელი ციხის მონიტორინგის ჯგუფის წევრი ვიყავი და იქ გვიყვებოდნენ, რომ ციხეში ასეთი წესია, როდესაც გცემენ, გცემენ ისე, რომ სხეულზე ამის კვალი არ დარჩეს; სველი ტილოთი გცემენ. შეიძლება, ბოთლი გაახვიონ ამ სველ ტილოში… პოლიციაშიც ასეთი მეთოდია. ასეა ზუსტად "ქართული ოცნება", ისე ძალადობენ რომ არ დაგაჩნდეს, ფიზიკური მტკიცებულება რომ არ იყოს.

განსაკუთრებით საშიში 2004 წელი იყო, როდესაც რევოლუციური ტალღა წამოვიდა, მაშინ დაიწყეს ხან წყლის ჭავლის გამოყენება, სპეცრაზმელების გამოყვანა, ჟურნალისტების დევნა და ა.შ. აქ ეს ჯერ არ ჩანს, თუმცა, მე ვფიქრობ, ესეც მალე იქნება. ამ ტიპის მმართველობის გაგრძელება ეს არის, ვეღარ ჩერდება


თქვენი აზრით, მაშინაც და ახლაც ეს ძალაუფლების შენარჩუნების მცდელობა იყო?

რა თქმა უნდა, ორივე შემთხვევაში ეს ბრძოლა ძალაუფლების შენარჩუნებისთვის იყო და არის. ორივე ეს ძალა კრემლის ინტერესებს ატარებს. ვის რა იძულების ფორმა აქვს და ვის რა ანგარიშვალდებულება, ეს მე არ ვიცი, მაგრამ ცალსახად ვიცი, რომ ასეა. ის, რაც აქ, აჭარაში 2003-2004 წლებში ხდებოდა, კრემლის ინტერესებში იყო. აქ იყო რუსი გენერალი, რომელიც პროცესებს მართავდა და რომლის ბრძანებითაც, ხიდები აფეთქდა. ახლაც ხომ იგივეა? ახლაც აფეთქდა ხიდები, რომელიც ჩვენ დასავლეთთან გვაკავშირებს.


რამდენად რთული იყო "ბათუმელების” არსებობა "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" მმართველობის დროს?

საწყის ეტაპზე ჩვენ "ნაციონალური მოძრაობისთვის" განვიხილებოდით, როგორც  ხელისუფლების აქაური მხარდამჭერები, რადგან ჩვენ პირველივე დღიდან დავიწყეთ მათი კრიტიკა. ვწერდით იმაზე, როგორ შეიჭრნენ აბაშიძის რეზიდენციაში, როგორ დაიტაცეს მისი ქონება, დაინაწილეს მანქანები და ა.შ. შეიქმნა რაღაც ბიუჯეტის ფონდი, რომლის შესახებ წარმოდგენა არავის არ ჰქონდა, აკავებდნენ ადამიანებს, ართმევდნენ ქონებას და ამბობდნენ, რომ ფული ამ ბიუჯეტში ირიცხებოდა. მაშინ ჩვენ ამას არ ველოდით და ამიტომ ცოტა შოკის მომგვრელიც იყო. არავინ ამბობს, რომ ასლან აბაშიძის ჩინოვნიკებს ფული არ ჰქონდათ მოპარული და ეს მოპარული ფული არ უნდა დაებრუნებინათ, მაგრამ სამწუხაროდ, ის, რაც აქ ხდებოდა, ეს უფრო ანგარიშსწორება იყო, ვიდრე  წართმეულის ხალხისთვის დაბრუნება. ცხადია, ამ ყველაფერს კრიტიკულად ვაშუქებდით.

არ ვიცი, კონკრეტულად რომელი ერთი მასალა გახდა ჩვენზე გაბრაზების საფუძველი, მაგრამ ჩვენთვის წითელი ხაზი იყო, როდესაც დაგვიწყეს პირადი ცხოვრების კადრებით შანტაჟი, სპეცსამსახურების მიერ ჩვენი ფიზიკური გატაცება. ეს ხდებოდა 2009-2010 წლებში, რაც ახლა ჩვეულებრივი პრაქტიკაა. მაშინ მგონი, მუქარისა და შანტაჟის პირველი შემთხვევა იყო, რასაც ჩვენ ბრიფინგი  მივუძღვენით. ეს ძალიან დიდი რისკიც იყო მაშინ როგორც ჩვენთვის, ასევე ჩვენი ოჯახის წევრებისთვის, ძალიან დიდი შეურაცხყოფაც და ტკვილიც. რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ჩვენ გავიგეთ, ვინ გვაშანტაჟებდა, მაგრამ მაშინდელმა ხელისუფლებამ გადაწყვიტა, რომ ეს ადამიანი არ დაესაჯა. ჩვენ შემდეგ მისი საცხოვრებელი მისამართიც გავიგეთ, მზია ამაღლობელი მივიდა მასთან სახლში, დაუკაკუნა კარზე, გამოიძახა პოლიცია, უთხრა, რომ ეს ადამიანი იყო, ვინც გვაშანტაჟებდა, მაგრამ ცხადია, პოლიცია რეაგირების გარეშე გაბრუნდა უკან. ჩვენ ამ კაცს დავუტოვეთ კონსტიტუცია და წამოვედით.


დახურვის წინაშე თუ დამდგარა მაშინ "გაზეთი ბათუმელები"? 

სამართლებრივად არა, მაგრამ 2008 წლის ომის შემდგომ ვებგვერდი დაგვიზიანეს, მუდმივად იყო ჩვენზე თავდასხმები, მუქარა და ა.შ. ამას კერძო პირები აკეთებდნენ, მაგრამ ხელისუფლება არ რეაგირებდა და არავინ დაუსჯია, დღემდე მაქვს შენახული ის მეილები, სადაც სიცოცხლის მოსპობით მემუქრებოდნენ… მაგრამ ის, რომ სახელმწიფო მოძებნის გზას და დაგვხურავს, ამაზე არასდროს გვიფიქრია და ამის საფრთხე ნამდვილად არასდროს ყოფილა. 


რა ფორმით გიპირისპირდებოდათ დღევანდელი ხელისუფლება რუსული კანონის  მიღებამდე?

როგორც ყველასთან, ისე ჩვენთან ჰიბრიდული ომი აქვთ, ხდება ჩვენი პროფესიული  დისკრედიტაცია, პერსონალური ონლაინ და პირად ცხოვრებაზე აპელირებით თავდასხმები და ა.შ. ერთი სიტყვით, ტროლ-ბოტების ქარხანა, რომელიც შენ წინააღმდეგ მუშაობს. ასევე, არანაირი წვდომა არ გვაქვს საჯარო ინფორმაციაზე, ინტერვიუსა და კომენტარზე უკვე საუბარიც ზედმეტია. ცხადია, ეს არის მუშაობაში ხელის შეშლა.   

ყველა ხელისუფლებაზე ვილაპარაკე, მაგრამ ამ ხელისუფლებაზე მეტად დაუნდობლად არავინ მოგვქცევია, ეს უბრალოდ გვაუქმებს. ჯერ დაგვარქმევს ყველაზე შეურაცხმყოფელ სახელს, "უცხო ქვეყნის ინტერესების გამტარს" და მერე უბრალოდ დაგვხურავს. ხომ ყველა გვებრძოდა?! მაგრამ მაშინ ვფიქრობდით, რომ განვითარებადი დემოკრატიის ქვეყნებში, ალბათ, ასეთი რამეები ხდება და ჩვენი ვალდებულებაა, ვიბრძოლოთ ამ ყველაფრის წინააღმდეგ და ვიბრძოდით კიდეც, მაგრამ ახლა რაც გვჭირს, ასეთი არასდროს ყოფილა. 


ახლა რას აპირებთ?

ჩვენ არ ვაპირებთ იმ რეესტრში დარეგისტრირებას, რომელიც "უცხო ქვეყნის ინტერესების გამტარს" გვიწოდებს. ეს კანონი ანტიკონსტიტუციურია. თვითონ გადაწყვიტონ. ჩვენ ვაპირებთ, გავაგრძელოთ საზოგადოების ინფორმირება და ჟურნალისტური საქმიანობა… ვიცით, რომ ამ პირობებში მუშაობა ძალიან რთული იქნება, მაგრამ ვფიქრობ, რომ მაინც შევძლებთ. ამ ქვეყანაში დამოუკიდებელი მედიის არსებობა საჭიროა. ასევე, იმ ჯგუფების არსებობაა საჭირო, რომლებიც ათასობით ადამიანს უანგაროდ ეხმარებიან. სამი თუ ოთხი ადამიანის სურვილი რომ ჩვენ არ ვიყოთ, შეუძლებელია, რომ აღსრულდეს. ეს ვერ აღსრულდება და ჩვენ როგორც აქამდე, საქმიანობას აუცილებლად გავაგრძელებთ. ყველანი მზად ვართ, რაც გულისხმობს იმას, რომ ვაპირებთ ამ ქვეყანაში გავავრცელოთ ინფორმაცია ქართულ ენაზე საქართველოს მოქალაქეებისთვის საქართველოდან, ბათუმიდან, თბილისიდან.