დღეს, 12 მარტს, საღამოს, სერვერებზე შექმნილი ტექნიკური ხარვეზის გამო, ტელეკომპანია "იმედი" და "იმედის" ჰოლდინგში შემავალი ტელევიზიები, "მაესტრო" და "GDS" ვერ მაუწყებლობდნენ.

"იმედის" განცხადებით, სერვერების მწყობრიდან გამოსვლის მიზეზი ჯერჯერობით უცნობია. ტექნიკური სამსახური შეფერხების გამომწვევი მიზეზების დადგენას ცდილობს.

ტელეკომპანია „იმედისა” და „იმედის” ჰოლდინგში შემავალი „მაესტროსა” და GDS-ის მაუწყებლობა დაახლოებით 40 წუთის განმავლობაში იყო შეწყვეტილი. ამ პერიოდში შეფერხებით მუშაობდა ვებ-გვერდი imedinews.ge-ც.

---

მთავარი ფოტო: ტელეკომპანია "იმედი"

ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩო საქართველოში "ტელეკომპანია პირველის" საქმეზე განცხადებას ავრცელებს, რომელშიც ნათქვამია, რომ ისინი ყურადღებით აკვირდებიან ტელევიზიის გარშემო განვითარებულ მოვლენებს, კერძოდ, სამართალდამცავებსა და მედიის წარმომადგენლებს შორის ურთიერთობას.

"ამ გამოძიების ჩატარებისას პრიორიტეტად უნდა დარჩეს კანონის უზენაესობის დაბალანსებული, მიუკერძოებელი გამოყენება და მედიის თავისუფლების ფუნდამენტური პრინციპი - ჟურნალისტების უფლება, დაიცვან თავიანთი წყაროები. საიდუმლო ჩანაწერები, ისევე როგორც დაშინება ან დევნა არის უკანონო და დასაგმობი და გამოძიებული უნდა იქნას კანონის შესაბამისად.

ჩვენ მოვუწოდებთ ყველა ჩართულ მხარეს პროფესიონალურად და თავშეკავებით მიუდგნენ ამ სიტუაციას. სასამართლო სისტემა უნდა მუშაობდეს სამართლიანად და მიუკერძოებლად და არ უნდა იქნას ბოროტად გამოყენებული პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად შერჩევითი სამართლებრივი დევნის გზით", - ნათქვამია საელჩოს განცხადებაში.

---

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩატარებას ნიშნავს.

სასამართლოს საშიში განჩინება, რომელიც ერთდროულად ბევრ გზავნილს შეიცავს და ღიად ამხელს ხელისუფლების სურვილს ყველა შესაძლო საშუალებით შეზღუდოს და დააშინოს კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე მედია და ტელევიზია, რომელიც ფიქრობს, რომ შესაძლოა სპეცოპერაციის სამიზნე გახდეს - "TV პირველიდან" მასალების ამოღების საქმე, რომელიც ფასდება, როგორც ძალიან მძიმე პრეცენდენტი, გამოხატვის თავისუფლების მოქმედი სტანდარტის დანგრევის მცდელობა და მსუსხავი ეფექტი კრიტიკული მედიისთვის.

"TV პირველთან" დაკავშირებული საქმის მთავარი დეტალები.

"ტელეკომპანია პირველში", რომელიც ფასდება, როგორც ხელისუფლებისადმი კრიტიკული არხი, დევს სასამართლოს განჩინება, რომლის თანახმადაც, საგამოძიებო ორგანოებს შეუძლიათ ნებისმიერ დროს შევიდნენ მაუწყებელში და მასალები ამოიღონ. ამ დოკუმენტის საფუძველზე პროკურატურას მაუწყებლიდან იმ მასალების ამოღება სურს, რომელიც არხზე განჩინების გამოცემიდან რამდენიმე დღით ადრე გავიდა და რომელიც ასახავდა ბიძინა ივანიშვილის შვილისა და ამჟამინდელი პრემიერის ირაკლი ღარიბაშვილის სატელეფონო საუბარს არასრულწლოვნების სადამსჯელო ღონისძიებებზე.

შეშფოთებას განჩინების რამდენიმე დეტალი იწვევს:

პროკურატურას არ მიუმართავს "TV პირველისთვის" მასალების გადაცემის თაობაზე, როგორც ეს სტანდარტულად ხდება ხოლმე, როდესაც საგამოძიებო უწყება მედიაში გასული რეპორტაჟით ინტერესდება. 10 მარტს "TV პირველმა" პირდაპირ სასამართლოს განჩინება მიიღო, რომელმაც პროკურატურას უფლება მისცა ტელევიზიიდან მასალები ამოიღოს, ანუ, პროკურატურამ პირდაპირ სასამართლოს მიმართა.

"სასამართლოსთვის მიმართვა უნდა ყოფილიყო უკანასკნელი ღონისძიება. ეს განჩინება (სასამართლოსი) ბოლომდე კანონთან შესაბამისი არაა. სასამართლოს და პროკურატურის მოქმედება პრობლემურია", – ამბობს საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის თავმჯდომარე ნიკა სიმონიშვილი "პუბლიკასთან" საუბარში.

შეშფოთებას იწვევს განჩინების ორი ჩანაწერიც - ერთი, სადაც ნათქვამია, რომ პროკურატურა ტელეკომპანიისგან მოითხოვს რეპორტაჟში მითითებული, კონფიდენციალური წყაროს მიერ არხისთვის გადაცემულ კონვერტს (ან სხვაგვარ შეფუთვას), რომელშიც მოთავსებული იყო ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობა. და მეორე - სადაც ნათქვამია, რომ "საგამოძიებო მოქმედების ჩამტარებელ პირს ან ორგანოს უფლება აქვს გამოიყენოს პროპორციული ძალა". ამ ორ ჩანაწერში იკითხება, რომ საგამოძიებო ორგანოს ინტერესი არა ჩანაწერების შინაარსი, არამედ წყაროა და ასევე, მას შეუძლია მაუწყებელში შეიჭრას და ჩხრეკა ჩაატაროს.

ტელევიზიაში ეს აღიქვეს როგორც ომის გამოცხადება, "მაუწყებელში საბუთებით შეჭრა".

"ანუ ტელევიზიაში აპირებთ შემოსვლას ძალით? შემოჭრას? იმიტომ რომ არ შემოგიშვებთ! ომი გინდათ? და მარტო იმიტომ გადაწყვიტეთ ეს, რომ ერთი კაცი გაბრაზდა?", - დაწერა ტელეწამყვანმა ინგა გრიგოლიამ, რომელმაც შემდეგ სპეციალურ ბრიფინგზეც თქვა, რომ ამ ომისთვის მზად არიან და არხის დათმობას არ აპირებენ.

სასამართლოს განჩინებას მესამე სექტორის, იურისტების, სახალხო დამცველის, მედიის წარმომადგენლებისა და ოპოზიციის მწვავე კრიტიკა და განცხადებები მოჰყვა. მესამე სექტორმა ამ განჩინებაში რამდენიმე საფრთხე დაინახა.

საქართველოს სახალხო დამცველმა ნინო ლომჯარიამ თქვა, რომ "თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ გაცემული განჩინება არის დაუსაბუთებელი როგორც ეროვნული კანონმდებლობის, ისე - ადამიანის უფლებათა ევროპული სამართლის გათვალისწინებით. იგი წარმოადგენს მძიმე პრეცედენტს, რომლის აღსრულებამ შესაძლოა სერიოზულად შეაფერხოს ჟურნალისტთა მიერ საქმიანობის თავისუფლად განხორციელება".

კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" წევრმა ორგანიზაციებმა განაცხადეს, რომ შეიქმნა საფრთხე, მედია კიდევ ერთხელ იქცეს პოლიტიკური ანგარიშსწორების სამიზნედ. დემოკრატიის ინდექსის შეფასებით, ეს განაჩენი არღვევს სიტყვის თავისუფლებას და არის საფრთხე დემოკრატიისთვის. დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტმა კი ხაზი გაუსვა, რომ ტელეკომპანიაში საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარება დაუსაბუთებელია და ანონიმური წყაროს ვინაობის დადგენა, რაც პროკურატურის მიზანში იკითხება, მსუსხავ ეფექტს იქონიებს სამომავლოდ პოლიტიკური თანამდებობის პირების მიერ შესაძლო დანაშალების გაშუქების საქმეებზე.

საშიშ პრეცენდენტად შეაფასა განჩინება "საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველომაც" და თქვა, რომ იგი "ეწინააღმდეგება საქართველოს და საერთაშორისო სამართლით დადგენილ გამოხატვის თავისუფლებისა და კონფიდენციალური წყაროს გარანტიებს, სერიოზულ საფრთხეს უქმნის ქვეყანაში მედიის საქმიანობას და მედიის წინააღმდეგ სამართალდამცავი და სასამართლო სისტემის ვიწრო პოლიტიკური ინტერესებით გამოყენების ეჭვებს აჩენს".

დღის ბოლოს კიდევ ერთი განცხადება ოპოზიციის სახელით გავრცელდა და ამ განცხადებაში ნათქვამი იყო, რომ "ივანიშვილის რეჟიმის გადაწყვეტილება, თავს დაესხას დამოუკიდებელ და ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილ მედიას, სრულიად უკანონო, დანაშაულებრივი გადაწყვეტილებით შეიჭრას ტელევიზიაში, მოსთხოვოს მას მამხილებლის პიროვნების გათქმა, არის ავტორიტარიზმის საშიში ნიშანი".

მთელი დღის განმავლობაში ისმოდა განცხადებები იმის შესახებაც, რომ წყაროს კონფიდენციალობა არის დაცული და ჟურნალისტებს აქვთ უფლება პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს მიღებული ინფორმაცია, წყაროები დაიცვან.

“კანონი არ ტოვებს ინტერპრეტაციის საშუალებას. ის პირდაპირ ამბობს ,რომ წყარო არის დაცული. აი, მაგალითად, პირდაპირ წერია, რომ პროფესიული საიდუმლოების წყარო დაცულია აბსოლუტური პრივილეგიით და არავის აქვს უფლება მოითხოვოს მისი გამხელა. იქვე არის ჩანაწერი, რომ სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვის შესახებ სასამართლო დავისას მოპასუხეს არ შეიძლება დაეკისროს კონფიდენციალური ინფორმაციის წყაროს გამხელის ვალდებულება", - ამბობს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრი ზვიად ქორიძე "ნეტგაზეთთან" ინტერვიუში.

11 მარტს, მას შემდეგ, რაც განჩინება გაასაჯაროეს, არხის დამფუძნებელმა და ჟურნალისტებმა სპეციალური ბრიფინგი გამართეს და თქვეს, რომ ზეწოლას ელოდნენ, მაგრამ, არხის დათმობას არ აპირებენ და "TV პირველს" ვერ დახურავენ".

“გავლილი გვაქვს ყველაფერი, ვართ ძალიან გამოწრთობილი თაობა, ამ ბრძოლისთვის რომ ვიყოთ მზად და გაძლევთ პირობას, არ დავთმობთ არც ერთი წამით ამ ტელევიზიას, რომელიც ამ ხელებით გვაქვს აშენებული”, - თქვა ტელეწამყვანმა ინგა გრიგოლიამ და ხელისუფლებას მოუწოდა, ნუ გაიმეორებს წინამორბედის შეცდომებს.

"ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ”, - ამ ფრაზით, ტელეკომპანია პირველის დამფუძნებელმა ვატო წერეთელმა დიპლომატიურ კორპუსს მიმართა სწრაფი რეაქცია გამოიჩინონ მომხდარზე.

მას შემდეგ, რაც განჩინებას მწვავე კრიტიკა მოჰყვა, ჯერ პროკურატურამ, უფრო გვიან, დღის ბოლოს, კი თბილისის საქალაქო სასამართლომ საქმეზე დამატებითი განმარტებები გამოაქვეყნეს.

პროკურატურის განცხადებაში ნათქვამი იყო, რომ ტელევიზიაში შეჭრას არ აპირებენ და ასევე, ტელევიზიას უფლება აქვს არ გადასცეს მასალები. პროკურატურამ ამ განცხადებაში იმედი გამოთქვა, რომ "TV პირველი" თავად მიიტანს მასალებს საგამოძიებო უწყებაში.

თბილისის საქალაქო სასამართლომ კი თქვა, რომ განჩინებაში არსებული ჩანაწერი წინააღმდეგობის შემთხვევაში იძულების პროპორციული ზომის შესახებ იყო მასალების ამოღების სტანდარტული ფორმა და "TV პირველის" მიმართ განსხვავებული წესი არ გამოუყენებიათ.

გიორგი მშვენიერაძე, რომელიც “TV პირველის” ინტერესებს იცავს მასალის ამოღების საქმეში, აცხადებს, რომ სასამართლოს განჩინებას გაასაჩივრებენ, რადგან, ვიდრე ეს განჩინება ძალაში ექნება, პროკურატურას ექნება საშუალება, ნებისმიერ დროს შევიდეს ტელევიზიაში იმ ნივთის ამოსაღებად, რომელიც ფიზიკურად არ არსებობს.

“დღეს დავიწყეთ აქტიურად მუშაობა იმასთან დაკავშირებით, რომ ის უკანონო და არაკონსტიტუციური სასამართლოს განჩინება, რომელიც გუშინ ჩაბარდა "TV პირველს", გასაჩივრდეს ქვეყნის შიგნით სასამართლოში, პირველ რიგში”, - ამბობს მშვენიერაძე და აზუსტებს, რომ არსებობს გარკვეული საკანონმდებლო ხარვეზი, მაგრამ ამის მიუხედავად, გასაჩივრებას ჯერ ქვეყნის შიგნით შეეცდებიან და თუ ეს არ იქნება საკმარისი, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოსთვის მიმართვასაც განიხილავენ, დროებითი ღონისძიების გამოყენებასთან დაკავშირებით.

ადვოკატის თქმით, ტელევიზია აცხადებს მზადყოფნას, თუ გამოძიება დაინტერესდება, გადასცეს მას აუდიო ფაილი, სადაც მოცემულია ჩანაწერი, მაგრამ, კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს, რომ ტელევიზიაში არ არსებობს ის დოკუმენტი თუ მტკიცებულება, რის ამოღებასაც განჩინება ეძღვნება, - “და რომ არსებობდეს ტელევიზია მის გადაცემაზე მაინც უარს განაცხადებდა”.

________________________________________

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს.

საქართველოს პროკურატურამ ეს მასალები იმ გამოძიების ფარგლებში მოითხოვა, რომელიც უწყებამ 9 მარტს დაიწყო, "TV პირველზე" გასულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებით. უწყება ამ საქმეს კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების კუთხით იძიებს.

"ტელეკომპანია პირველის" ჟურნალისტების, ნოდარ მელაძისა და მაკა ჩიხლაძის სიცოცხლის შესაძლო ხელყოფის სავარაუდო ფაქტზე, შინაგან საქმეთა სამინისტრომ, ორი ან მეტი პირის განზრახ მკვლელობის მუხლით დაიწყო გამოძიება.

ნოდარ მელაძის განცხადბით, გამოძიება ამ საქმით მას შემდეგ დაინტერესდა, რაც მან ამ თემაზე პირდაპირ ეთერში ისაუბრა და თქვა, რომ აინტერესებდა, "მედიით" გავრცელებული ინფორმაციის შემდეგ, დაინტერესდა თუ არა ამ საქმით სამართალდამცავი უწყება. მისივე თქმით, მას და მაკა ჩიხლაძეს უწყებამ სახელმწიფო დაცვა შესთავაზა.

"პირველ საათზე მქონდა პირდაპირი ჩართვა თეა ადეიშვილთან, სადაც საჯაროდ დავსვი კითხვა: როდესაც მედიით ხდება ტირაჟირება ამბის, რომ იგეგმება ჟურნალისტის სიცოცხლის ხელყოფა, მანამდე 11-საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში ვთქვი, რომ სახელმწიფოს მოვალეობაა დაიცვას თითოეული მოქალაქის უსაფრთხოება და მოახდინოს რეაგირება, თუ იცის, რომ ვინმე საფრთხეში არის. ამის შემდეგ მიკავშირდება შინაგან საქმეთა სამინისტრო, ამბობს, რომ ჩემი და მაკა ჩიხლაძის სიცოცხლის ხელყოფის სავარაუდო ფაქტზე დაწყებული არის გამოძიება და მთავაზობენ, რომ ჩავერთო მოწმეთა დაცვის პროგრამაში, ანუ სახელმწიფომ გამომიყოს დაცვა ჩემი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად“, — განაცხადა ნოდარ მელაძემ TV პირველზე 11 მარტს.

10 მარტს, ტელეკომპანია „იმედმა“ გაავრცელა ყოფილი მაღალჩინოსნის, ლევან მამალაძის განცხადება, რომელშიც ის ამბობს, რომ მიხეილ სააკაშვილი და ზურაბ ადეიშვილი საქართველოში ჟურნალისტების მკვლელობას გეგმავენ. ჟურნალისტის კითხვაზე, რომელ ჟურნალისტებზეა საუბარი, მამალაძე ამბობს, რომ ის ნოდარ მელაძეს და მაკა ჩიხლაძეს გულისხმობს.



 ნოდარ მელაძე ფიქრობს, რომ ეს განცხადება და მისი გავრცელება ხელისუფლებასთან აფილირებული მედიით, შემთხვევითი არ არის და მას აქვს განცდა, რომ ეს  ერთგვარი ნიადაგის მომზადება იყო.

„TV პირველიდან“ მასალების ამოღების მოთხოვნაში არსებულ ჩანაწერს, წინააღმდეგობის შემთხვევაში იძულების პროპორციული ზომის შესახებ, თბილისის საქალაქო სასამართლო მასალების ამოღების სტანდარტულ ფორმით ხსნის და აცხადებს, რომ არხის მიმართ განსხვავებული წესი არ გამოუყენებიათ.

სასამართლოს განმარტება დღის ბოლოს, მას შემდეგ გამოქვეყნდა, რაც TV პირველისთვის გაგზავნილ განჩინებას მკაცრი კრიტიკა მოჰყვა და დემოკრატიისა და გამოხატვის თავისუფლების სტრანდარტის გაუარესებად შეფასდა.

„საგამოძიებო მოქმედებების ჩასატარებლად გაცემულ სხვა განჩინებებშიც, სასამართლო ხელმძღვანელობს და მიუთითებს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 111-ე მუხლის მე-7 ნაწილით, რომლის თანახმადაც დასაშვებია საგამოძიებო მოქმედებების ჩამტარებელმა პირმა ან ორგანომ საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარებისათვის წინააღმდეგობის გაწევის შემთხვევაში, გამოიყენოს იძულების პროპორციული ზომა და ეს კანონის დანაწესიდან გამომდინარეობს.

შესაბამისად აღნიშნული დათქმა წარმოადგენს სტანდარტულ ფორმას, რომელიც სხვა უამრავ მსგავს შემთხვევებშიც ეთითება ანალოგიურ განჩინებებში და არანაირი განსხვავებული წესი ამ შემთხვევაში არ გამოყენებულა“, - ნათქვამია სასამართლოს განცხადებაში.

"ივანიშვილის რეჟიმის გადაწყვეტილება, თავს დაესხას დამოუკიდებელ და ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილ მედიას, სრულიად უკანონო, დანაშაულებრივი გადაწყვეტილებით შეიჭრას ტელევიზიაში, მოსთხოვოს მას მამხილებლის პიროვნების გათქმა, არის ავტორიტარიზმის საშიში ნიშანი, რომელსაც ქართული საზოგადოება და დემოკრატიული ოპოზიციური პარტიები არ შევეგუებით", - ამ განცხადებით ეხმაურებიან ოპოზიციური პარტიები სასამართლოს განჩინებას "TV პირველიდან" მასალების ამოღების თაობაზე.

 განცხადებაში ნათქვამია, რომ რეჟიმის სურვილი, დასაჯოს ყველა ვინც ივანიშვილსა ან მის ოჯახს უსიამოვნებას მოგვრის, ამხელს მათ დანაშაულებრივ საქმიანობას, მიუთითებს თუ რამდენად დიდი საშიშროების წინაშე დგას ქართველი ხალხის დემოკრატიული არჩევანი.

ტელეკომპანია პირველის ერთ-ერთი წამყვანი ინგა გრიგოლია ხელისუფლებას მიმართავს არ გაიმეოროს წინა ხელისუფლების შეცდომები. 

სპეციალურ ბრიფინგზე, რომელიც დღეს TV პირველის დამფუძნებელმა და ჟურნალისტებმა გამართეს, ინგა გრიგოლიამ განაცხადა, რომ მათ მედიასთან ბრძოლის ბევრი გზა უნახავთ, ბევრი რამ აქვთ გამოცდილი საკუთარ თავზე და გავლილი, იმისათვის, რომ ამ ბრძოლისთვის მზად იყვნენ და ტელევიზია არ დათმონ.

“გავლილი გვაქვს ყველაფერი, ვართ ძალიან გამოწრთობილი თაობა, ამ ბრძოლისთვის რომ ვიყოთ მზად და გაძლევთ პირობას, არ დავთმობთ არც ერთი წამით ამ ტელევიზიას, რომელიც ამ ხელებით გვაქვს აშენებული”.

გრიგოლია ამბობს, რომ შეტევას ელოდებოდა და პროკურატურის განცხადებებზე, რომ TV პირველში შეჭრას არ აპირებენ, კითხულობს, მაშინ რას ნიშნავს ის ჩანაწერი, რომელიც არის განჩნებაში იძულებით აღსრულებასთან და პროპორციული ძალის გამოყენებასთან დაკავშირებით.

 

საქართველოს სახალხო დამცველი მიიჩნევს, რომ სასამართლოს განჩინება, რომელიც ტელეკომპანია „TV პირველში“ ამოღების ჩატარების შესახებ გაიცა, დაუსაბუთებელია და ეწინააღმდეგება საქართველოს კანონმდებლობასა და ადამიანის უფლებათა ევროპულ სამართალს.

 2021 წლის 9 მარტს თბილისის საქალაქო სასამართლომ ნებართვა გასცა საგამოძიებო ორგანოს მიერ ტელეკომპანია „TV პირველში“ ამოღების ჩასატარებლად, რათა გამოძიებამ მოიპოვოს ტელეკომპანიისთვის გადაცემული ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობა და კონვერტი ან სხვა შეფუთვა, რომელშიც მოთავსებული იყო აღნიშნული მოწყობილობა.

"ტელეკომპანიის მიერ გავრცელებული ჩანაწერი, რასთან დაკავშირებითაც საქართველოს პროკურატურამ გამოძიება დაიწყო, მოპოვებულია ჟურნალისტის კონფიდენციალური წყაროს გამოყენებით. ჟურნალისტის უფლება, არ დაასახელოს წყარო და არ გადასცეს გამოძიებას პროფესიული საქმიანობისას მიღებული ინფორმაცია, პირველ რიგში, დაცულია შიდა კანონმდებლობით. მასმედიაში ჩხრეკა-ამოღების განხორციელება დაშვებულია მხოლოდ ისეთ შემთხვევაში, როცა „არსებობს აშკარა და დამაჯერებელი დასაბუთება, რომ აღნიშნული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება არ გამოიწვევს საქართველოს კონსტიტუციით დაცული სიტყვის, [..] უფლების ხელყოფას“, - ნათქვამია ომბუდსმენის განცხადებაში.

განცხადებაში ხაზგასმულია, რომ სასამართლოს მიერ გაცემულ ორგვერდიან განჩინებაში საერთოდ არ გვხვდება მსჯელობა იმასთან დაკავშირებით, თუ რა გავლენა შეიძლება იქონიოს მსგავსი შინაარსის საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებამ ჟურნალისტის სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების დაცვის ხარისხზე, რის გამოც აღნიშნული განჩინება საპროცესო-სამართლებრივი დასაბუთებულობის ელემენტარულ ზღვარსაც კი ვერ აკმაყოფილებს.

"სასამართლოს გადაწყვეტილებაში მითითება გვხვდება მხოლოდ გამოძიების ინტერესთან დაკავშირებით. სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმაზე, ხომ არ ცდილობს გამოძიება ჟურნალისტის გამოკითხვის გვერდის ავლით მისი კონფიდენციალური წყაროს ვინაობის დადგენას, რაც ჟურნალისტური საქმიანობის ძირითადი პრივილეგიის დარღვევაა. კონფიდენციალური წყაროს გამჟღავნებაზე უარი წარმოადგენს ჟურნალისტის გამოხატვის თავისუფლების ელემენტს, რასაც ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო უმნიშვნელოვანეს საჯარო ინტერესად აღიქვამს.

ევროპულმა სასამართლომ არაერთ გადაწყვეტილებაში მიუთითა, რომ ხელისუფლება უაღრესი სიფრთხილით უნდა მოეპყრას ჟურნალისტის უფლებას, არ გასცეს საკუთარი წყაროს ვინაობა. კონვენციის მეათე მუხლის (გამოხატვის თავისუფლების) დარღვევა დგინდება ყველა შემთხვევაში, როდესაც ხელისუფლება (მოცემულ შემთხვევაში - სასამართლო) გადაწყვეტილების მიღებისას არ ითვალისწინებს ჟურნალისტის წყაროს კონფიდენციალობის დაცვის აუცილებლობას მიუხედავად იმისა, თუ რა კატეგორიის საქმის გამოძიებას აწარმოებს პროკურატურა. თბილისის საქალაქო სასამართლოს არც იმაზე უმსჯელია, განჩინების აღსრულება ხომ არ გამოიწვევდა ჟურნალისტის ხელთ არსებული სხვა წყაროს ვინაობის გამჟღავნებას, რაც მეათე მუხლის დარღვევის დამატებითი საფუძველია.  

შესაბამისად, თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ გაცემული განჩინება არის დაუსაბუთებელი როგორც ეროვნული კანონმდებლობის, ისე - ადამიანის უფლებათა ევროპული სამართლის გათვალისწინებით. იგი წარმოადგენს მძიმე პრეცედენტს, რომლის აღსრულებამ შესაძლოა სერიოზულად შეაფერხოს ჟურნალისტთა მიერ საქმიანობის თავისუფლად განხორციელება", - ნათქვამია სახალხო დამცველის განცხადებაში.

საქართველოს პროკურატურა ამბობს, რომ გავრცელებული ინფორმაცია, თითქოს პროკურატურა “ტვ პირველში” შეჭრას აპირებს, სიცრუეა. უწყებამ განცხადება მას შემდეგ გაავრცელა, რაც “ტვ პირველმა” გამოაქვეყნა სასამართლოს განჩინება, რომელმაც პროკურატურას მაუწყებლიდან ფარული ჩანაწერების შესახებ მასალების ამოღების უფლება მისცა. მაუწყებელში აცხადებენ, რომ მოსამართლემ პროკურატურას, ფაქტობრივად, იძულების გზით მაუწყებელში შესვლის და ჩხრეკის ჩატარების უფლება მისცა.

“ხაზგასმით უნდა აღვნიშნოთ, რომ საჯაროდ გავრცელებული ინფორმაცია, თითქოსდა პროკურატურა აპირებს ტელევიზიაში შეჭრას, არის სიცრუე და ემსახურება საზოგადოების მიზანმიმართულად შეცდომაში შეყვანას. აღნიშნულის დადასტურებას წარმოადგენს ისიც, რომ სასამართლოს მიერ გაცემულია მხოლოდ კონკრეტული ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობის ამოღების და არა ტელეკომპანიის ოფისის ჩხრეკის განჩინება” - ნათქვამია პროკურატურის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

პროკურატურა აცხადებს, რომ გამოძიებასთან თანამშრომლობის სურვილის შემთხვევაში, მაუწყებელს შეუძლია მათთვის მისაღებ დროს, პროკურატურაში წარადგინონ ხელთ არსებული ფარული ჩანაწერები და ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობა, მიუხედავად მათ მიერ გაჟღერებული პოზიციისა სასამართლოს განჩინების შინაარსთან დაკავშირებით.

პროკურატურა განმარტავს, რომ გამოძიების მიზანია დროულად მიიღონ ჩანაწერები, რათა დაინიშნოს შესაბამისი ექსპერტიზები მათი ავთენტურობის დასადგენად და ჩატარდეს სხვა საჭირო საგამოძიებო და საპროცესო მოქმედებები.

მას შემდეგ, რაც სასამართლოს გადაწყვეტილება გავრცელდა, მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ “ტვ პირველიდან” ჩანაწერების ამოღების შესახებ განჩინება არღვევს სიტყვის თავისუფლებას, საფრთხეს უქმნის დემოკრატიას და აქვს მსუსხავი ეფექტი ხელისუფლებების შესაძლო დანაშაულებრივი ქმედებების გამოძიებისთვის. 

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.

გიორგი მშვენიერაძე, რომელიც “TV პირველის” ინტერესებს იცავს მასალის ამოღების საქმეში, აცხადებს, რომ სასამართლოს განჩინებას გაასაჩივრებენ, რადგან, ვიდრე ეს განჩინება ძალაში ექნება, პროკურატურას ექნება საშუალება, ნებისმიერ დროს შევიდეს ტეელვიზიაში იმ ნივთის ამოსაღებად, რომელიც ფიზიკურად არ არსებობს. და იქვე ხაზს უსვამს, რომ ეს ნივთი რომც არსებობდეს, მის გადაცემაზე ტელევიზია მაინც უარს განაცხადებდა.

“დღეს დავიწყეთ აქტიურად მუშაობა იმასთან დაკავშირებით, რომ ის უკანონო და არაკონსტიტუციური სასამართლოს განჩინება, რომელიც გუშინ ჩაბარდა ტვ პირველს, გასაჩივრდეს ქვეყნის შიგნით სასამართლოში, პირველ რიგში”, - ამბობს გიორგი მშვენიერაძე და ამატებს, რომ სანამ არსებობს ეს განჩინება და ეს არის ძალაში, იქამდე აქვთ პროკურატურას და სამართალდამცავ ორგანოებს შესაძლებლობა, იძულების სახით, ნებისმიერ დროს განახორციელონ ტვ პირველში” იმ ნივთის ამოღება, რომელიც ფიზიკურად არ არსებობს, - “და რომც არსებობდეს, მაინც არ აპირებს ტელევიზია ამის გადაცემას საგამოძიებო ორგანოებისათვის”.

მშვენიერაძის შეფასებით, ეს განჩინება კარგად წარმოაჩენს გამოძიების სულისკვეთებას, რომელსაც არ აინტერესებს თავად ჩანაწერის შინაარსი: “ანგარიშგებაში არ არის მოთხოვილი აუდიო ფაილი, არამედ მიზანმიმართულად ითხოვენ იმ მოწყობილობას, რომელიც შესაძლებელია ყოფილიყო ჩაწერის ფაილი, ანუ მათ აინტერესებთ სწორედ ფაილის წარმომავლობა ანუ სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ჟურნალისტის პროფესიული საიდუმლოებით დაცული, აბსოლუტური პრივილეგიით დაცული წყარო”.

ადვოკატის თქმით, ტელევიზია აცხადებს მზადყოფნას, თუ გამოძიება დაინტერესდება, გადასცეს მას აუდიო ფაილი, სადაც მოცემულია ჩანაწერი, მაგრამ, კიდევ ერთხელ ხაზს უსვამს, რომ ტელევიზიაში არ არსებობს ის დოკუმენტი თუ მტკიცებულება, რის ამოღებასაც განჩინება ეძღვნება, - “და რომ არსებობდეს ტელევიზია მის გადაცემაზე მაინც უარს განაცხადებდა”.

“ამ განჩინებას უახლოეს პერიოდში გავასაჩივრებთ. აქვე განვმარტავ, რომ არსებობს გარკვეული საკანონმდებლო ხარვეზი, მაგრამ ამის მიუხედავად, გასაჩივრებას ქვეყნის შიგნით მაინც შევეცდებით და თუკი ეს არ იქნება საკმარისი, განვიხილავთ შესაძლებლობას, რომ მივმართოთ ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოსაც დროებითი ღონისძიების გამოყენებასთან დაკავშირებით”, - აცხადებს მშვენიერაძე.

---

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს.

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.

სპეციალურ ბრიფინგზე, რომელიც დღეს "TV პირველის" დამფუძნებლებმა და ჟურნალისტებმა გამართეს, ტელევიზიის დამფუძნებელმა ვატო წერეთელმა დიპლომატიურ კორპუსს მიმართა სწრაფად ირეაგირონ მომხდარზე:

"ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ და მინდა მოვითხოვო თქვენგან სწრაფი რეაგირება. დღეს უკვე სასამართლო დადგენილებაში გაჩნდა ჩანაწერი, რომ პროკურატურას დღეს შეუძლია შემოვიდეს ძალის გამოყენებით ტელეკომპანია პირველში. ეს არის ხელისუფლების, ქართული ოცნების დღის წესრიგი, რომ შემოვიდნენ და ტვ პირველი აღარ იყოს ამ ქვეყანაში და აღარ იმაუწყებლოს”, - განაცხადა წერეთელმა.

"ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ”, - ამ ფრაზით, ტელეკომპანია პირველის დამფუძნებელი ვატო წერეთელი დიპლომატიურ კორპუსს მიმართავს და მათგან სწრაფ რეაქციას ითხოვს.

სპეციალურ ბრიფინგზე, რომელიც ტელეკომპანია პირველის დამფუძნებლებმა და ჟურნალისტებმა გამართეს, ვატო წერეთელმა განაცხადა, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილებით, პროკურატურამ ამოიღოს ტვ პირველიდან მასალები, ხელისუფლება ყველანაირი კანონის ჩარჩოებიდან გავიდა

“მე მინდა მივმართო ქვეყნის ხელისუფლებას - გამორიცხულია თქვენ ტელეკომპანია პირველი” ჩააქროთ და არ იმაუწყებლოს ჩვენი ქვეყნის მასშტაბით. მოგმართავთ თქვენ, გამორიცხულია კრიტიკული მედია ჩაახშოთ და ჩვენი ხმა არ ისმოდეს ამ ქვეყანაში”.

ამავე ბრიფინგზე ვატო წერეთელმა დოპლომატიურ კორპუსს მიმართა, გაიღონ ძალისხმევა ამ ისტერიის შესაჩერებლად:

“მე მინდა მივმართო დიპლომატიურ კორპუსს, რადგან ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ და მინდა მოვითხოვო თქვენგან სწრაფი რეაგირება. დღეს უკვე სასამართლო დადგენილებაში გაჩნდა ჩანაწერი, რომ პროკურატურას დღეს შეუძლია შემოვიდეს ძალის გამოყენებით ტელეკომპანია პირველში. Ეს არის ხელისუფლების, ქართული ოცნების დღის წესრიგი, რომ შემოვიდნენ და ტვ პირველი აღარ იყოს ამ ქვეყანაში და აღარ იმაუწყებლოს”.

---

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს.

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.

 

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველო“ საშიშ პრეცენდენტად მიიჩნევს თბილისის საქალაქო სასამართლოს განჩინებას, რომლის მიხედვითაც პროკურატურას „ტვ პირველის“ „ნოდარ მელაძის შაბათის“ ეთერში გასული ფარული ჩანაწერის ჩვენების შემდეგ კონფიდენციალური წყაროს მიერ მიწოდებული მასალის ამოღების უფლება მისცა.

"აღნიშნული განჩინება ეწინააღმდეგება საქართველოს და საერთაშორისო სამართლით დადგენილ გამოხატვის თავისუფლებისა და კონფიდენციალური წყაროს გარანტიებს, სერიოზულ საფრთხეს უქმნის ქვეყანაში მედიის საქმიანობას და მედიის წინააღმდეგ სამართალდამცავი და სასამართლო სისტემის ვიწრო პოლიტიკური ინტერესებით გამოყენების ეჭვებს აჩენს", - ნათქვამია ორგანიზაციის განცხადებაში.

ორგანიზაციაში აცხადებენ, რომ საჯაროდ გავრცელებული სასამართლოს განჩინების გაცნობის შემდეგ იკვეთება, რომ იგი ვერ პასუხობს დასაბუთებულობის კრიტერიუმს: 

„სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ კანონით, მედია საშუალება წყაროს გაუთქმელობის აბსოლუტური პრივილეგიით არის დაცული. უფრო მეტიც, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით, ჟურნალისტს არ აქვს როგორც პროფესიულ საქმიანობასთან დაკავშირებით ჩვენების მიცემის, ასევე მასთან დაკავშირებული საგნის ან სხვა ობიექტის გადაცემის ვალდებულება.

ადამიანის უფლებების ევროპული სასამართლოს მიერ დადგენილი სტანდარტით (Nagla v. Latvia, Martin and Others v. France) დაუშვებელია მედიაში ჩხრეკის ან ამოღების ჩატარება, თუ საგამოძიებო ორგანოს მიზანი მხოლოდ წყაროს იდენტიფიცირებაა. სასამართლოს განჩინებაში მითითებული კონფიდენციალური წყაროს მიერ „ტვ პირველისთვის“ გადაცემული კონვერტის ამოღებაზე ნებართვა კი ცალსახად მიუთითებს იმ გარემოებაზე, რომ საგამოძებო ორგანოს მიზანი წყაროს იდენტიფიცირებაა.

ხელისუფლებას მოვუწოდებთ იმოქმედოს კანონის შესაბამისად. გააცნობიეროს ის სერიოზული რისკები, რომელიც სასამართლოს განჩინებიდან და მისი შესაძლო აღსრულებიდან გამომდინარეობს, რაც საფრთხეს უქმნის ქვეყანაში გამოხატვის თავისუფლებას. აუცილებელია ხელისუფლებამ შეწყვიტოს სასამართლო და სამართალდამცავი ორგანოების გამოყენება კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ და უზრუნველყოს ქვეყანაში ჯანსაღი მედია გარემოს შექმნა", - ნათქვამია ორგანიზაციის განცხადებაში.

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს.

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.

---

მთავარი ფოტო: TI