საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ მედია ახალი მონიტორინგის ანგარიში გაასაჯაროა.

მკვლევრები 2021 წლის 1 თებერვლიდან 31 მარტის ჩათვლით აკვირდებოდნენ მედიას. მათი მიზანი იყო იმის განსაზღვრა, თუ როგორ აშუქებდა პოსტ საარჩევნო პერიოდში სხვადასხვა მედია პოლიტიკური პარტიების საქმიანობას.

ქარტია დააკვირდა ტელევიზიების მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებს, თოქშოუებს, გაზეთებსა და ონლაინ მედიებს.

ონლაინ მედიების მონიტორინგში 12 პორტალი მოხვდა: ambebi.ge, ინტერპრესნიუსი, kvira.ge, მარშალპრესი, ნეტგაზეთი, news.on.ge, პუბლიკა, რადიო თავისუფლება, რეგინფო, სამხრეთის კარიბჭე, სპუტნიკ-საქართველო და ტაბულა.

ანგარიშის ძირითდი მიგნებები:

● პოსტსაარჩევნო პერიოდში ონლაინ მედიაში ყველაზე აქტიურად ევროკავშირის წარმომადგენელთა მედიაციით გამართულ პოლიტიკურ მოლაპარაკებებთან და ნიკა მელიას დაკავებასთან დაკავშირებული საკითხები შუქდებოდა;

● მონიტორინგისთვის შერჩეული ვებგვერდების აბსოლუტური უმრავლესობა პოლიტიკურ პარტიებს შორის ძირითადად „ქართულ ოცნებასა“ და „ერთიან ნაციონალურ მოძრაობას“ აშუქებდა. ამ პარტიებიდან თითოეულს ეთმობოდა მეტი გაშუქება, ვიდრე ყველა სხვა პარტიას ერთად;

● ონლაინ მედიაში პოლარიზაცია ნაკლებად შეინიშნება. მონიტორინგისთვის შერჩეული 12 ვებგვერდიდან 2-ის შემთხვევაში ცალსახად გამოიკვეთა, ერთი მხრივ, ხელისუფლების მუდმივად დადებითად წარმოჩენის, მეორე მხრივ კი, ოპოზიციონერ პოლიტიკოსთა დისკრედიტაციის მცდელობა. ამასთან, მონიტორინგისთვის შერჩეულ არც ერთ ონლაინ მედიასაშუალებაში არ შეინიშნებოდა განსაკუთრებულად დადებითი განწყობა რომელიმე ოპოზიციური პარტიის მიმართ;

● თითქმის არ გვხვდებოდა ჟურნალისტთა ტექსტებში სიძულვილის ენისა და დისკრიმინაციული ტერმინოლოგიის გამოყენების შემთხვევები. თუმცა დაკვირვების დროს გამოვლინდა ორი ონლაინ მედიასაშუალება, სადაც ხდებოდა პოლიტიკოსთა თუ საზოგადოებისთვის ცნობილ სხვა პირთა მიერ დისკრიმინაციის წამახალისებელი განცხადებების ტირაჟირება;

● სარეკლამო და სარედაქციო მასალების გამიჯვნა მწვავე გამოწვევად რჩება ონლაინ მედიასაშუალებების ნაწილისთვის. ხშირ შემთხვევებში მკითხველს არ ეძლევა საშუალება, რომ ნათლად გაარჩიოს გამოქვეყნებული სტატიებიდან რომელია სარეკლამო და რომელი რედაქციის მიერ მომზადებული ჟურნალისტური ნამუშევარი;

● წინასაარჩევნო პერიოდში განხორციელებული მედიამონიტორინგის შედეგებთან შედარებით, პოსტსაარჩევნო პერიოდში, შერჩეული ვებგვერდების დიდ უმრავლესობაში შეინიშნებოდა საკითხების მეტად დაბალანსებულად გაშუქება, განსაკუთრებით ევროკავშირის წარმომადგენელთა მედიაციით გამართული პოლიტიკური მოლაპარაკებების პერიოდში.

„პლურალისტური, მაგრამ მაინც ძალიან პოლარიზებული“ - ასე აფასებს საქართველოს მედიაგარემოს მედიის საკითხებზე მომუშავე საერთაშორისო ორგანიზაცია „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ (RSF).

კვლევის ანგარიში ციფრებში:

• პრესის თავისუფლების კუთხით საქართველო 180 ქვეყნიდან მე-60 ადგილზეა.
• პრესის თავისუფლების ინდექსი 100-დან 28.64 ქულით შეფასდა.
• ეს მაჩვენებელი წინა წელთან შედარებით 0.05-ით გაუარესდა.
• მეზობელი ქვეყნებიდან საქართველოს რეიტინგში საუკეთესო მაჩვენებელი აქვს. პრესის თავისუფლების ინდექსით, სომხეთი - 63-ე, რუსეთი - 150-ე, თურქეთი -153, აზერბაიჯანი კი 167 ადგილზეა.
• საუკეთესო მაჩვენებელი აქვს ნორვეგიას, რომელიც 6,72 ქულით პირველ ადგილზეა.
• ბოლო ადგილზე კი ჩრდილო-აღმოსავლეთ აფრიკის სახელმწიფო ერიტრეაა - 81,45 ქულით

RSF-ის შეფასება: მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყანაში ბოლო წლებში გატარებულმა რეფორმებმა მედიის მფლობელობის გამჭვირვალობა და სატელიტური ტელევიზიების პლურალიზმი გააუმჯობესა, მფლობელები და ხელმძღვანელები კვლავ ხშირად ერევიან სარედაქციო დამოუკიდებლობაში. ამ ტენდენციის საჩვენებლად, ორგანიზაცია „რუსთავი 2-ისა„ და აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლში განვითარებულ მოვლენებს მიმოიხილავს.

ანგარიშში ვკითხულობთ:

• რუსთავი 2-ის პროსამთავრობო არხად იქცა მას შემდეგ, რაც წინა მფლობელს დაუბრუნდა.
• აჭარის ტელევიზია მმართველი პარტიის მხარდაჭერას შეუდგა მას შემდეგ, რაც ტელევიზიაში ახალი ხელმძღვანელები დაინიშნენ და ჟურნალისტები გაათავისუფლეს.

ორგანიზაციია საქართველოში მედიამფლობელებისა და ხელმძღვანელების მხრიდან მედიების სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევაზე 2020 წლის ანგარიშშიც საუბრობდა.

ცენზურისა და კონტროლის მცდელობა: RSF “შემაშფოთებელ ტენდენციას“ უწოდებს კომუნიკაციების კომისიის მცდელობას „ჩაერიოს მედიის საქმიანობაში“: “[მარეგულირებლის] პრეროგატივები ნელ-ნელა გაიზარდა და მიიწევს კონტროლისა და ცენზურისკენ”. ანგარიშში საუბარია კომუნიკაციის კომისიის პლატფორმა „მედიაკრიტიკაზეც“, რომელიც „ამოწმებს მედიის შინაარსს და ცდილობს დამოუკიდებელი ჟურნალისტიკის დისკრედიტაციას“.

ანგარიშში საუბარია პოლიციის მხრიდან ჟურნალისტებზე თავდასხმებზე და სამართალდამცავების დაუსჯელობაზე. ნათქვამია, რომ მსგავსი შემთხვევები განსაკუთრებით არჩევნების დროს ფიქსირდება.

კომუნიკაციების ეროვნული კომისია საქართველოში სატელევიზიო რეიტინგების მთვლელი კომპანიების საერთაშორისო აუდიტს გეგმავს. მედიის სპეციალისტებისა და ტელეკომპანიების ნაწილი მიიჩნევს, რომ კომისია სცდება კანონით მინიჭებულ უფლებამოსილებას.

სატელევიზიო აუდიტორიის მზომი კომპანიის საერთაშორისო აუდიტის შესარჩევად კომუნიკაციების კომისიის მიერ გამოცხადებულ ტენდერში მონაწილეობა ერთმა კომპან¬იამ მიიღო.

ფრაგნული კომპანია CESP (Centre d'étude des supports de publicité) მზადაა 161 950 ლარად ჩაატაროს საქართველოში „კანტარ მედიას“ ოფიციალური ლიცენზიანტის, „ტრი მედია ინტელიჯენსის“ (ტი-ემ-აი) საერთაშორისო აუდიტი.

“ტი-ემ-აი” 2016 წლიდან ზომავს საქართველოში სატელევიზიო რეიტინგებს და მის კლიენტებს შორის არიან: “იმედი”, “რუსთავი 2”, “მაესტრო”, “ჯი დი ესი”, “POS-TV”, “პალიტრა”.

კომუნიკაციების კომისიის დაკვეთით საერთაშორისო აუდიტის ჩატარებაზე უარი განაცხადეს “თი-ვი ემ-არ საქართველოში“, რომელიც ამერიკული “ნილსენის” სატელევიზიო აუდიტორიის გაზომვების ოფიციალური ლიცენზირებული პარტნიორია.

“თი-ვი ემ-არი” 2005 წლიდან ზომავს საქართველოში სატელევიზიო რეიტინგებს და მის კლიენტებს შორის არიან ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ტელევიზიები: “მთავარი არხი”, ტვ პირველი, “ფორმულა”, “კავკასია”.

კოალიციაში მედიის ადვოკატირებისთვის, რომელიც 10-ზე მეტ არასამთავრობო ორგანიზაციას აერთიანებს, მიიჩნევენ, რომ კომისია სცდება კანონით მინიჭებულ უფლებამოსილებას, როდესაც რეიტინგების მთვლელი კომპანიის აუდიტის მომსახურებას ყიდულობს.

კომუნიკაციის კომისიის არგუმენტები

კომისიამ 2 აპრილს გამოაქვეყნა განცხადება, რომელშიც ჩამოაყალიბა არგუმენტები, თუ რატომ გადაწყვიტა ტელერეიტინგების მთვლელი კომპანიისთვის აუდიტის მომსახურების შესყიდვა.

• არგუმენტი #1: საქართველოში სატელევიზიო რეიტინგების მთვლელი 2 კომპანია არსებობს, რომელთა მონაცემები ერთმანეთს არ ემთხვევა;
• არგუმენტი #2: ტელერეიტინგების განსხვავებული მონაცემები ნეგატიურ გავლენას ახდენს სამაუწყებლო სარეკლამო ბაზრის განვითარებაზე;
• არგუმენტი #3: საერთაშორისო აუდიტი აუცილებელია მთვლელი კომპანიის მონაცემების სანდოობის უზრუნველყოფისთვის.

“ქართულ ბაზარზე მსგავსი სახის აუდიტი წლებია არ ჩატარებულა, პრობლემა კი ორი მთვლელის და ვალუტის არსებობის პირობებში აუდიტის ჩატარების გარეშე ვერ გადაიჭრება”, - ასეთია კომუნიკაციების კომისიის პოზიცია.

კონტრარგუმენტები

კომპანია “თი-ვი ემ-არმა“ და მისმა დამკვეთმა ტელევიზიებმა საპასუხო განცხადებაში ჩამოაყალიბეს კომუნიკაციების კომისიის კონტრარგუმენტები:

• კონტრარგუმენტი #1: საქართველოს ბაზარზე 2016 წელს მეორე მთვლელი კომპანიის “ტი-ემ-აის” შემოსვლა კომუნიკაციების კომისიას არ გაუპროტესტებია, რადგან ტელერეიტინგების მთვლელი კომპანიების რეგულირება არც მაშინ იყო კომისიის კომპეტენციაში და არც დღეს არის;
• კონტრარგუმენტი #2: სამაუწყებლო სარეკლამო ბაზრის განვითარებაზე ნეგატიურ გავლენას ახდენს არა მთვლელების განსხვავებული მონაცემები, არამედ კომისიის საკანონმდებლო ცვლილებები ან კომისიის მიერ კანონის ნორმების ფართო ინტერპრეტირება;
• კონტრარგუმენტი #3: ტელერეიტინგების მთვლელი კომპანიის საერთაშორისო აუდიტის მოთხოვნის უფლებამოსილება აქვს ამ კომპანიის დამკვეთებს და არა კომისიას.

“ჩვენ ამ აუდიტს მოვიწვევთ ჩვენ მიერ მოზიდული ფინანსური რესურსით და არც ერთ შემთხვევაში, არ დავუშვებთ, რომ ჩვენ მიერ გადახდილი რეგულირების საფასური გამოიყენოთ ამ მიზნით”, - ასეთია “თი-ვი ემ-არ საქართველოს” დამკვეთი ტელევიზიების - „ტვ პირველის“, „მთავარი არხის“, „კავკასიისა” და „ფორმულას“ პოზიცია.



რა საფრთხეებს წარმოშობსკომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილება

“კანონი მარეგულირებელი კომისიის შესახებ არსად ითვალისწინებს, რომ მისი კომპეტენციაში შედის კვლევითი კომპანიების რეგულირება რაიმე სახით, ან მათი აუდიტი, ანუ მარეგულირებელი ამით სცდება თავის კომპეტენციას”, - გვეუბნება “თი ვი ემ არ საქართველოს” დირექტორი ნინო გოგოლაძე.

გოგოლაძე ამბობს, რომ 2014 წლისთვის „თი ვი ემ არ საქართველოს“ ოთხი საერთაშორისო აუდიტი ჰქონდა ჩატარებული, თუმცა სახელმწიფო ორგანოებისგან შეტევის ობიექტი მაინც გახდა: „თუკი კომისია ფიქრობს, რომ საერთაშორისო აუდიტი პრობლემას, გადაწყვეტს, მაშინ რატომ არ იმუშავა ამ არგუმენტმა 2014 წელს“ - კითხულობს „თი ვი ემ არ საქართველოს“ დირექტორი.

ტელეკომპანია „ტვ პირველის“ კომერციული დირექტორი ნანა აბურჯანიძე მიიჩნევს, რომ კომუნიკაციების ეროვნული კომისია ცდილობს აუდიტი ჩაატაროს იქ, სადაც მისი რეგულირების სფერო არ არის:საგულისხმოა ის, თუ როგორ თანდათან იფართოვებს კომისია არეალს: ინტერპრეტაციას უკეთებს კანონს, ითხოვს ანგარიშგების ისეთ ფორმებს, რომლის წარდგენის ვალდებულებაც არ გვაქვს“ - ამბობს აბურჯანიძე.

ტვ პირველის კომერციული დირექტორი დარწმუნებულია, რომ კომუნიკაციების კომისიის მიერ აუდიტის ჩატარება ემსახურება სატელევიზიო მთვლელების ბაზარზე მხოლოდ “კანტარის” ლიცენზიანტი “ტი-ემ-აის” დატოვებას.

„ტი ემ აი“, რომელსაც ოპოზიციურად განწყობილი არხები არ ენდობიან, საქართველოს ბაზარზე 2016 წელს შემოვიდა. „თუ საქართველოს სატელევიზიო და სარეკლამო ბაზარზე 2 მთვლელის ყოფნა დაუშვებელია, რატომ არ რეაგირებდა კომუნიკაციების ეროვნული კომისია აქამდე?“ - კითხულობს ტელეკომპანია მთავარი არხის დირექტორი თამთა მურადაშვილი და დასძენს, რომ „ბაზარზე ორი მთველის ყოფნის პრობლემა კომისიის გადასაწყვეტი არ არის”.

მურადაშვილი მიიჩნევს, რომ კომისიის დაკვეთით შესრულებული აუდიტის დასკვნა კომისიის ინტერესებზე მორგებული იქნება.

რას ფიქრობენ მედიის პეციალისტები?

კოალიცია მედიის ადვოკატირებისთვის კოორდინატორი, ნათია კაპანაძე, მიიჩნევს რომ მედიაგარემო მნიშვნელოვნად დაზიანდება, თუკი სარეკლამო ბაზარზე მართვის წესებს ადმინისტრაციული ორგანო, ამ შემთხვევაში, კომუნიკაციების კომისია დაადგენს.

“ეს კიდევ უფრო გააუარესებს მედიაბიზნესის განვითარების პროცესს. კომისია გაცდება რეკლამის შინაარსობრივი კონტროლის სამართლებრივ მანდატს და შექმნის ახალ დღის წესრიგს სარეკლამო დამკვეთების ქცევის გასაკონტროლებლად. ეს რეალობა კი წინააღმდეგობაშია დემოკრატიული საზოგადოების მოლოდინთან”, - ამბობს ნათია კაპანაძე.

“თი-ვი ემ-არ საქართველოში” აცხადებენ, რომ საერთაშორისო აუდიტს დამკვეთი ტელევიზიების დაფინანსებით, სავარაუდოდ, მიმდინარე წლის ბოლომდე მოიწვევენ.

კომპანია “ტი-ემ-აიში” არ უპასუხეს ჩვენს შეკითხვებს, თუ რატომ გადაწყვიტეს კომუნიკაციების კომისიის დაკვეთითა და დაფინანსებით აუდიტის განხორციელება და რატომ არ გაიღეს ამის ფინანსური სახსრები იმ ტელევიზიებმა, რომლებიც მისი მომსახურებით სარგებლობენ.

ჟურნალისტების ნაწილმა დღეს “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” თავმჯდომარის ნიკა მელიას სასამართლო პროცესზე დასწრება ვერ შეძლო, მიუხედავად იმისა, რომ პროცესზე დასწრებისა და ფოტო-ვიდეო გადაღების შესახებ განაცხადი წინა დღით ჰქონდათ შეტანილი.

“რადიო თავისუფლების” ჟურნალისტი ნასტასია არაბული თბილისის საქალაქო სასამართლოში სხდომამდე ნახევარი საათით ადრე მივიდა, თუმცა სასამართლო დარბაზში შესვლა ვერ შეძლო. მას შევსებული ჰქონდა შესაბამისი განაცხადი, გზიდან სასამართლოს პრესსამსახურსაც დაუკავშირდა, შესასვლელთანაც დადგა, მაგრამ სხდომაზე მაინც ვერ მოხვდა.

“პრესსამსახური გეუბნება, რომ [დასწრების საკითხს] სხდომის მდივანი წყვეტს, რომელთან მისვლაც, შეუძლებელია, რადგან კარში ეჯახები მანდატურს, რომელიც ასევე გეუბნება, რომ ვერაფერს წყვეტს. შეუძლებელია ამხელა სისტემაში არ არსებობდეს ადამიანი, რომელსაც არ ესმის მედია როგორ ფუნქციონირებს” - ამბობს ნასტასია არაბული.

მომსამართლემ არ დააკმაყოფილა, ადვოკატების შუამდგომლობა, ნიკა მელიას სასამართლო პროცესის პირდაპირი ტრანსლირების დაშვებაზეც, რაც მედიის წარმომადგენლების თქმით, დარბაზს მიღმა დარჩენილ ჟურნალისტებს საქმეს გაუადვილებდა.

“სასამართლომ უნდა გააცნობიეროს, რომ ისეთ საქმეებზე, რომლებზეც განსაკუთრებულად მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესია, მედიას ტრანსლაციის უფლება უნდა მიეცეს, რათა მაყურებლამდე ამბავი ინტერპრეტაციის გარეშე მივიდეს”, - გვეუბნება ტელეკომპანია “პირველის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე.

კანონმდებლობით, სასამართლო პროცესიდან ფოტო-ვიდეო გადაღების პრივილეგია საზოგადოებრივ მაუწყებელს აქვს და ვალდებულია ჩანაწერი სხვა მედიასაშუალებებს მოთხოვნისთანავე გადასცეს. თუმცა, როგორც ნასტასია არაბული ამბობს, ასეთი ფორმით ინფორმაციის მიღება სხვა მედიებისთვის პროცესს აჭიანურებს, რის გამოც “ამბის სრულფასოვნად და დროულად გაშუქება შეუძლებელია.”

სხდომაზე დასწრება ვერ მოახერა გამოცემა “ნეტგაზეთის” ჟურნალისტმაც. “შეშვება გამართლების პრინციპით არის და არა იმით, რომ პირველმა დაწერე განცხადი ან პირველი იდექი რიგში. ინერციით უნდა გკრას ვინმემ ხელი და შევარდე. არათანაბარ პირობებში აღმოვჩნდით იმ მედიასაშუალებებთან, რომლებმაც შესვლა მოახერხეს“, - ამბობს “ნეტგაზეთის” რეპორტიორი ნათია ცქიფურიშვილი.

თბილისის საქალაქო სასამართლოს პრესსამსახურის ინფორმაციით დარბაზი, რომელშიც “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” თავმჯდომარის პროცესი მიმდინარეობდა, შენობაში სიდიდით მეორეა ნაფიც მსაჯულთა განსჯადი საქმეებისთვის გამოყოფილი დარბაზის შემდეგ.

პანდემიის გამო დაწესებული შეზღუდვებით სასამართლო დარბაზში მხოლოდ 20 ადამიანი დაიშვებოდა. თბილისის საქალაქო სასამართლოს პრესსამსახურის უფროსის, ქეთევან ბასილაშვილის თქმით, სხდომას პოლიტიკოსები, დამკვირვებლები, საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და დაახლოებით 10-მდე ჟურნალისტი ესწრებოდა.

“ჩვენი უფლებაა, რომ ვიყოთ [სხდომაზე] და მოვალეობაა გავაშუქოთ ის, რაც ხალხს აინტერესებს. მიუხედავად შევსებული განაცხადისა, გარანტია იმისა, რომ შეხვალ ღია სხდომაზე, სადაც ისედაც უნდა შედიოდე სულ რომ მედია არ იყო, არასოდეს არ გაქვს.” - ამბობს “რადიო თვისუფლების” ჟურნალისტი, ნასტასია არაბული.

განახლება: "ფორმულას" თანამშრომლებზე თავდასხმას გმობს აშშ-ის საელჩო საქართველოში. საელჩო ხელისუფლებას გუშინ მომხდარისა და თებერვალში, "ფორმულას" ჟურნალისტის, ვახო სანაიას, ცემის ინციდენტის სწრაფი, სრულყოფილი და მიუკერძოებელი გამოძიებისკენ მოუწოდებს. 

ტელეკომპანია „ფორმულას“ ინფორმაციით, 8 აპრილს, ღამით მათ თანამშრომლებს თავს დაესხნენ. მაუწყებელში თავდასხმებს კრიტიკულ მედიასაშუალებაში მუშაობას უკავშირებენ. ორივე დაზარალებული მაუწყებლის მძღოლია. ერთზე ფიზიკურად იძალადეს, მეორე მძღოლს კი, მანქანა დაუზიანეს.
“არის ნაცემი, აღენიშნება ფიზიკური დაზიანებები” - ამბობს “ფორმულას” გენერალური დირექტორი, ზუკა გუმბარიძე მძღოლზე, რომელსაც გუშინ საღამოს 9 საათზე დაესხნენ თავს. მაუწყებლის ინფორმაციით, თავდამსხმელები მას “სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ და ახსენებდნენ “ფორმულას”.

მეორე შემთხვევა კი უფრო გვიან ღამით მოხდა. გუმბარიძე ამბობს, რომ “ფორმულას” მძღოლის მანქანა, რომელზეც ტელეკომპანიის ლოგოა დატანილი, გვიან ღამით, კომენდანტის საათის დროს, დააზიანეს”.

“სახლში ვიყავი, ხმა გავიგე და რომ გადმოვიხედე ფანჯრიდან, დავინახე, რომ დამტვრეული იყო წინა საქარე მინა. ჩამოვედი, გამოვიძახე საპატრულო პოლიცია და ვნახე, რომ ჩამტვრეული იყო შუშები” - ჰყვება “ფორმულას” მძღოლი.

“ფორმულას” ტელეწამყვან გიორგი თარგამაძის თქმით, ჯერჯერობით არცერთი დამნაშავე იდენტიფიცირებული არ არის.

დღეს, “ფორმულას” მენეჯმენტის მიერ სპეციალურად გამართულ ბრიფინგზე, ზუკა გუმბარიძემ სახალხო დამცველს და დიპლომატიურ კორპუსს მიმართა და პროცესში ჩარევა სთხოვა.

“ეს არის გაგრძელება ქვეყანაში არსებული უკიდურესი პოლარიზაციის და არსებული ძალადობრივი ფონის, რომელიც, ჩვენი აზრით, ხშირ შემთხვევაში უკავშირდება იმ უპასუხისმგელო რიტორიკას, რომელიც აქვს მმართველ პარტიას, მათ დეპუტატებს და მათ ხელმძღვანელობას და მათ მიერ ტირაჟირებული სიძულვილის ენა არის გამომწვევი ყველა ასეთი ტიპის პრობლემის” - ამბობს ზუკა გუმბარიძე

ბოლო პერიოდში მედიაზე თავდასხმის გახშირებულ შემთხვევებს ჟურნალისტურ ეთიკის ქარტიაში ხელისუფლების აგრესიულ რიტორიკას და სამართალდამცავი უწყებების არასათანადო რეაგირებას უკავშირებენ. დღეს გავრცელებულ განცხადებაში, ქარტია მოუწოდებს ხელისუფლებას, დაიცვას ჟურნალისტთა უსაფრთხოება და დროულად გამოიძიოს ჟურნალისტთა თავდასხმის, საქმიანობაში უკანონო ხელშეშლისა და ქონების დაზიანების ყველა ფაქტი.

ტელეკომპანია "ფორმულას" თანამშრომლებზე თავდასხმის ფაქტზე განცხადება გაავრცელა მედიაკოალიციამაც. მათი ინფორმაციით, თავდასხმის მოტივი კრიტიკულ მედიასაშუალებაში მუშაობაა.

შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, მაუწყებლის მძღოლის მანქანის დაზიანების ფაქტზე გამოძიება 187-ე მუხლით მიმდინარეობს. რაც შეეხება მეორე თანამშრომელს, უწყება აცხადებს, რომ "ფორმულას" მძღოლზე თავდასხმის შემთხვევაზე შსს-ში ჯერჯერობით შეტყობინება არ შესულა და ინფრომაციის მიღებისთანავე შესაბამისად ირეაგირებენ.

25 თებერვალს თავს დაესხნენ ამავე ტელევიზიის ტელეწამყვან ვახო სანაიასაც.
იხილეთ ამ თემაზე: თავდასხმა ვახო სანაიაზე - რა მოხდა, მოკლედ

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ოპერატორი ალექსანდრე მეტრეველი სამსახურიდან მივლინებაში იყო, როდესაც დაურეკეს და შეატყობინეს, რომ ტელევიზიიდან გაათავისუფლეს. მეტრეველი, რომელიც ამ არხზე 35 წლის განმავლობაში მუშაობდა, ამბობს, რომ ეს მისთვის “წარმოუდგენელი ამბავი” იყო:

“1983 წლიდან ვმუშაობდი მაუწყებელში. ცხელ წერტილებში მაქვს ნამუშევარი - აფხაზეთში, ჩეჩნეთში, სპეცდავალებებით დავდიოდი პირველი არხიდან. ერთი საყვედური არ მიმიღია არასდროს და მადლობის მეტი არაფერი უთქვამთ” - გვიყვება პირველი არხის ყოფილი ოპერატორი.

2018 წლის 18 სექტემბერს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მაშინდელმა დირექტორმა, ვასილ მაღლაფერიძემ სულ 20 თანამშრომლის სამსახურიდან დათხოვის ბრძანება გასცა. მათ შორის იყო კიდევ ერთი ოპერატორი, მაუწყებელში მუშაობის თითქმის 35 წლიანი გამოცდილებით, დავით სიმონიშვილი.

მეტრეველმა და სიმონიშვილმა სამსახურიდან გათავისუფლება სასამართლოში გაასაჩივრეს და სამივე ინსტანციაში საქმე მათ სასარგებლოდ გადაწყდა. დავა სამი წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა, რაც საბოლოოდ 2021 წლის 5 თებერვალს დასრულდა, როდესაც უზენაესმა სასამართლომ დაუშვებლად ცნო საზოგადოებრივი მაუწყებლის საჩივარი და ძალაში დატოვა სააპელაციო სასამართლოს 2020 წლის გადაწყვეტილება: დავით სიმონიშვილისა და ალექსანდრე მეტრეველის სამსახურში აღდგენა და განაცდურის ანაზღაურება.

ორ თვეზე მეტი გავიდა, თუმცა, სასამართლოს ეს გადაწყვეტილება საზოგადოებრივ მაუწყებელს ჯერაც არ აღუსრულებია.

სანამ სასამართლოს მიმართავდნენ, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა გათავისუფლებულ თანამშრომლებთან მოლაპარაკება სცადა. დავით სიმონიშვილი ტელეკომპანიის ტექნიკურ დირექტორთან შეხვედრას იხსენებს: “დაგვიბარეს და შემოგვთავაზეს, ხელფასი არ გექნებათ და საათობრივ ანაზღაურებაზე გადაგიყვანთო, თუ დაგვჭირდები გამოგიძახებთ და ერთ გამოძახებაში 100 ლარს გადაგიხდითო”.

თუმცა ამ შეთავაზებით გაურკვეველი იყო, თუ რამდენად ხშირად მიიღებდნენ მსგავს “შეკვეთებს”. პარალელურად კი მათ სხვა კომპანიაში მუშაობის უფლება არ ექნებოდათ. “შეიძლება ორი თვე ისე გავიდეს, არ დაგვჭირდეთ და არ გამოგიძახოთო. რომელი ნორმალური ადამიანი დათანხმდებოდა ამ პირობას?”, - გვეუბნება სიმონიშილი.

ჩაშლილი მოლაპარაკებების შემდეგ გათავისუფლებული 20 თანამშრომლიდან 18-მა მაუწყებლის წინააღმდეგ დავა საქალაქო სასამართლოში დაიწყო. პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ, მაუწყებელმა 5 თანამშრომელი სამსახურში აღადგინა. დანარჩენ თანამშრომლებზე კი დავა გაგრძელდა.

დღეს მხოლოდ დავით სიმონიშვილის და ალექსანდრე მეტრეველის პროცესია დასრულებული - სააპელაციო სასამართლომ დაავალდებულა საზოგადოებრივი მაუწყებელი, დავით სიმონიშვილი და ალექსანდრე მეტრეველი სამსახურში აღადგინოს და განაცდური აუნაზღაუროს. უზენაესმა სასამართლომ კი არ მიიღო ამ საკითხზე მაუწყებლის საჩივარი. ეს გადაწყვეტილება საბოლოოა და ვეღარ გასაჩივრდება.

მიუხედავად იმისა, რომ სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილება კანონიერ ძალაშია შესული “პირველი არხის” მენეჯმენტი გადაწყვეტილების შესრულებაზე უარს ამბობს: ოფიციალურ წერილში, რომელიც მაუწყებლის დირექტორმა ოპერატორების იურისტ გიორგი იასაშვილს მიწერა, ნათქვამია, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილების შესრულება შეუძლებელია. წერილში შემდეგი გარემოებებია მოყვანილი:

“ა) საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყველა ოპერატორი დასაქმებულია კონკრეტულ პროექტზე/გადაცემაზე;

ბ) ორგანიზაციას არ აქვს საშტატო განრიგი და შესაბამისად - ვაკანტური პოზიციები, რაც თავისთავად გამორიცხავს სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულების შესაძლებლობას;

გ) როგორც სასამართლომ დაადგინა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის იძულება დაასაქმოს მოსარჩელეები, წარმოადგენს პირდაპირ და უხეშ ჩარევას მის სარედაქციო, მმართველობით და ფინანსურ დამოუკიდებლობაში, რაც გარანტირებულია საქართველოს კონსტიტუციის 17(6) და 20(1) მუხლებით, ასევე, “მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-15 და მე-18 მუხლებით;

დ) სასამართლო არ არის თანმიმდევრული და ერთი და იმავე საქმეებზე (როგორც ფაქტობრივი, ასევე, სამართლებრივი თვალსაზრისით), სხვადასხვა ინსტანციაში და საქართველოს უზენაეს სასამართლოში სხვადასხვა კოლეგიის მიერ გამოდის რადიკალურად განსხვავებული გადაწყვეტილებები.”

იურისტ სულხან სალაძისთვის, რომელიც 2016-2017 წლებში საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრი იყო, ტელეკომპანიის ეს არგუმენტები არადამაჯერებელია:

“მე დამრჩა შთაბეჭდილება, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი ამბობს, რომ ამ გადაწყვეტილებას კი ვერ აღასრულებს, არამედ არ აღასრულებს. გადაწყვეტილება, რომელიც საბოლოო ინსტანციას ეკუთვნის და კანონიერ ძალაშია შესული, ეს ნიშნავს იმას, რომ გადაწყვეტილება უნდა აღსრულდეს.” - ამბობს სალაძე.

მისივე თქმით, უფრო სწორი იქნება, რომ მაუწყებელმა მეტი ყურადღება დაუთმოს იმ გადაწყვეტილებებს, რომელსაც იღებს ტელევიზიაში დასაქმებული ადამიანების მიმართ, ხოლო წერილში მოყვანილი არგუმენტები უნდა გამოეყენებინათ სასამართლო პროცესების დროს და არა ახლა, “იმიტომ, რომ აბსოლუტურად ამოვარდნილია კონტექსტიდან.”

“არანაირი ვალდებულება საზოგადოებრივ მაუწყებელს, რომ აღასრულოს ეს გადაწყვეტილება, ჯერ არ წარმოშობია” - ამბობს მაუწყებლის იურისტი დიმიტრი ბერძენიშვილი და დასძენს, რომ “სააღსრულებლო წარმოება დაწყებული არ არის, საკითხი ჯერ არ განუხილავს და კომენტარს ამასთან დაკავშირებით ვერ გააკეთებს”.

იურიდიულად, საზოგადოებრივ მაუწყებელს სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება სააღსრულებლო ბიუროს მიმართვის გარეშეც შეუძლია. სააღსრულებლო წარმოების დასაწყებად კი უკანონოდ გათავისუფლებულმა პირებმა დამატებითი თანხა უნდა გადაიხადონ, რომელიც შემდგომში ასევე საზოგადოებრივი მაუწყებლის ასანაზღაურებელი გახდება.

“თუ მენეჯმენტი გადაწყვეტილებას ნებაყოფლობით არ ასრულებს, ეს ერთი საკითხია. მაგრამ, [აღსრულების ბიუროს] რომ მიმართავენ მერე რას აპირებენ? პრობლემა ის არის, რომ თვითონაც იციან, რომ ამის აღსრულებას ვერსად გაექცევიან, მაგრამ დროში აჭიანურებენ. მაქსიმალურად ცდილობენ რომ სადამდეც შეუძლიათ, გაწელონ”, - ამბობს სულხან სალაძე.

2020 წლის 31 მარტს საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭომ ერთ-ერთ საკითხად განიხილა მაუწყებლის პროფკავშირების იურისტის წერილები. გიორგი იასაშვილი საბჭოს სთხოვს, რომ დაავალდებულოს არხის მენეჯმენტი - აღასრულოს სასამართლოს გადაწყვეტილება.

ყველა წევრი ერთხმად თანხმდებოდა, რომ სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილება უნდა აღსრულდეს.

საბჭოს ერთ-ერთი წევრი, ჟურნალისტი ბონდო მძინარაშვილი სხდომაზე საუბრობდა, რომ მათ არ აქვთ სანქციების გამოყენებისა და იძულების უფლება და შესაძლებლობა, ამიტომ, “ სრულიად ბუნებრივია, რომ ჩვენ ვეთანხმებით იმას, რომ მენეჯმენტმა უნდა აღასრულოს სასამართლოს გადაწყვეტილება.”

სამეურვეო საბჭოს წევრი, ირინა ფუტკარაძე გვეუბნება, რომ “სასამართლოს გადაწყვეტილება თუ არის კანონიერ ძალაში შესული და ექვემდებარება აღსრულებას, ბუნებრივია, ეს გადაწყვეტილება უნდა აღსრულდეს, თუ ყველა ინსტანცია ამოწურულია. თუ არის რაიმე სამართლებრივი მექანიზმი დარჩენილი, ისიც უნდა ამოიწუროს.” გიორგი იასაშვილმა, ბოლო ერთი თვის განმავლობაში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს ამ საკითხის განხილვის თხოვნით ხუთჯერ მიმართა. მისი თქმით, სხვა შემთხვევაში მოუწევს, პროკურატურას მიმართოს, “რითაც “პირველი არხის” რეპუტაცია კიდევ უფრო შეილახება, ამიტომაც ყველანაირად ცდილობენ, რომ საქმე გართულებების გარეშე დამთავრდეს”.

რაც უფრო დიდხანს გრძელდება დავა, მით უფრო იზრდება საზოგადოებრივი მაუწყებლის მხრიდან გათავისუფლებული თანამშრომლებისთვის გადასახდელი საკომპენსაციო თანხა.

“სამართლებრივად, ბუნებრივია, ჩვენ ვერ ჩავერევით. პირდაპირი მნიშვნელობით, არ ვართ შუაში, და მენეჯმენტის გადასაწყვეტია რა უნდა აღასრულოს და რა - არა. [...] აქ რეპუტაციულ ზიანზედაც არის საუბარი, ფინანსურზეც. სადაც შესაძლებელია, რომ დროულად დამთავრდეს ამ ტიპის საქმეები, ეს ნაკლებად დაგვაზიანებს ფინანსურადაც და რეპუტაციულადაც” - თქვა ირინა ფუტკარაძემ 31 მარტს, სამეურვეო საბჭოს სხდომაზე.

ფუტკარაძის ინფორმაციით, 2020 წელს საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა გათავისუფლებული თანამშრომლებისთვის კომპენსაციის სახით 78 000 ლარი გადაიხადა, რაც, მისივე სიტყვებით, “არ არის პატარა თანხა”.

მაუწყებლიდან გამოთხოვილი ინფორმაციით, 2017-2019 წლებში "პირველ არხს" კომპენსაციების სახით 270 000 ლარამდე აქვს გადახდილი.



პროცესის გაჭიანურების პარალელურად, ყოველდღიურად იზრდება მაუწყებლის მიერ ალექსანდრე მეტრეველისთვის და დავით სიმონიშვილისთვის გადასახდელი თანხაც. “პირველი არხი” ვალდებულია, რომ 2018 წლის 18 სექტემბრიდან სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებამდე, ყოველთვიურად მეტრეველს 1 271 ლარი, ხოლო სიმონიშვილს - 1 155 ლარი გადაუხადოს.

დავით სიმონიშვილი ამბობს, რომ მორიგება მათთვის მიუღებელია. რადგან ეს უკვე უშედეგოდ სცადეს: “სასამართლოს განაჩენის არშესრულების უფლება არავის არ აქვს. კუთვნილი განაცდური უნდა ამინაზღაურონ და სამსახურში დამაბრუნონ, ამას ვითხოვ. უმუშევარი ვარ, 3 წელი შევალიე, ტყუილად ვიწვალე?”

თუ საზოგადოებრივი მაუწყებელი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებაზე უარს იტყვის, დაზარალებულები ამბობენ, რომ პროკურატურას მიმართავენ.

2019 წლის 20 ივნისის აქციაზე დაშავებული მოქალაქეების, მათ შორის ჟურნალისტების სახელით "საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ" "ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპულ ცენტრთან" (EHRAC) ერთად ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში 2 საჩივარი გააგზავნა.

საჩივრები 2019 წლის 20-21 ივნისს ანტისაოკუპაციო აქციის დაშლისას 22 პირის, მათ მედიის 11 წარმომადგენლის მიმართ, სახელმწიფოს მიერ ძალის გადამეტებასა და საქმის არაეფექტურ გამოძიებას ეხება.

მომჩივნები მედიის წარმომადგენლების შემთხვევაში ევროპული კონვენციის მე-10 (გამოხატვის თავისუფლება) მუხლის დარღვევას ასაჩივრებენ. აქვე საუბარია კონვენციის "წამების აკრძალვის", " შეკრებისა და გაერთიანების თავისუფლების", "სამართლებრივი დაცვის ქმედითი საშუალების უფლების" შესახებ მუხლების დარღვევაზე.

"საიას" განცხადებაში ვკითხულობთ, რომ რეზინის ტყვიები სამართალდამცავებმა გამოიყენეს იმ პირების მიმართ, ვინც აქციაზე საფრთხეს არ წარმოადგნდნენ, ხოლო ჟურნალისტებს საქმიანობაში ხელი შეეშლათ.

“აქტიური სპეციალური საშუალებების გამოყენებისა და სამართალდამცავთა მხრიდან ფიზიკური თუ სიტყვიერი ძალადობის შედეგად დაირღვა მედიის წარმომადგენელთა უფლებები, მათ შორის, გამოხატვის თავისუფლება, არასათანადო მოპყრობისგან დაცვის უფლება.”

" საქართველოს" ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაში" ამბობენ, რომ გამოძიების დაწყებიდან დღემდე, 21 თვეზე მეტი დროის გასვლის მიუხედავად, საგამოძიებო პროცესი ხარვეზიანად მიმდინარეობს, არ არის სრულყოფილი და არ აკმაყოფილებს ეფექტიანი გამოძიების სტანდარტს. მათ შორის, იკვეთება ჩადენილ დანაშაულთა არასწორი კვალიფიკაცია: "საიას" დაცვის ქვეშ მყოფი მედიის წარმომადგენლების საქმეზე გამოძიება არ მიმდინარეობს სსკ-ის 154-ე მუხლით, რაც ჟურნალისტებისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლას გულისხმობს.

---

ფოტო: ანტისაოკუპაციო აქცია თბილისში. 20 ივნისი, 2019 წ. - მარიამ ნიკურაძე/OC Media

ონლაინ გამოცემა “მთის ამბების” რედაქტორი გელა მთივლიშვილი 3 აპრილს სოფელ ნამოხვანში ჰესის მშენებლობის საწინააღმდეგო პროტესტის გასაშუქებლად ავიდა, თუმცა მუშაობაში ხელი შეეშალა. მთივლიშვილი ჰყვება, რომ იმ დღეს ნამოხვანში ინტერნეტი შეზღუდული იყო.

“ჩვენ გვიწევდა ნამოხვანიდან გუმათამდე [დაახლოებით 17 კილომეტრის მანძილზე] წასვლა, რომ ინტერნეტი მიეღო ტელეფონს და ინფორმაცია გადაგვეცა. დროულად ვერც ფოტომასალა გავავრცელეთ და ვერც ახალ ამბებს გადავცემდით”, - ამბობს "მთის ამბების" რედაქტორი.

რიონის ხეობაში 3 აპრილს კომპანია “ენკამ” “ნამახვანჰესის” მოსამზადებელი სამშენებლო სამუშაოები განაახლა, რასაც მოსახლეობის პროტესტი მოჰყვა. პოლიციამ ნამოხვანის მიმართულებით, სოფელ გუმათთან გზა გადაკეტა. ადგილზე მობილიზებული იყო სპეცრაზმი და წყლის ჭავლის მანქანაც.

იმავე დილას, “მთის ამბებმა” გამოაქვეყნა შსს-ს სპეციალური ავტომობილის ფოტოც, რომელზეც, როგორც გამოცემა წერდა, “სპეციალისტების თქმით, სიგნალის ჩამხშობი აპარატურა იყო დამაგრებული”.



“რადიო ინჟინრების განმარტებით, ერთი ანტენა მაღალი ალბათობით, შსს-ს თანამშრომლების კავშირის გაძლიერებას ემსახურებოდა, მე-2 ე.წ ქსელის ანტენა კი, სავარაუდოდ, ხეობიდან სიგნალებს კრებდა და შემდეგ ამ კავშირს წყვეტდა, ანუ ინტერნეტს ახშობდა” - ამბობს გელა მთივლიშვილი.

ასეთივე გამოცდილება ჰქონდა ტელეკომპანია “მთავარის” ჟურნალისტ ირაკლი ვაჩიბერიძესაც. ის ამბობს, რომ ვერც სოციალური ქსელით და ვერც ტელევიზიით მოვახერხეთ პირდაპირ ეთერში გასვლაო.

ერთადერთი სატელეფონო ქსელი, რომელიც სოფელ ნამოხვანში ჩვეულებრივ, გამართულად მუშობს, “მაგთიკომია”. “სილქნეტის” უახლოესი ანძა დაახლოებით 12 კილომეტრში დგას. მისი დაფარვის ზონა კი, როგორც კომპანიაში ამბობენ, 500 მეტრია.

როგორც “ნამახვანჰესის” მოწინააღმდეგე აქტივისტებმა, მაკა სულაძემ და ვარლამ გოლეთიანმა გვითხრეს, სოფელში, ჩვეულებრივ, შეფერხებით მუშაობს კომპანია “ბილაინიც” და მხოლოდ “მაგთიკომის” სიგნალია გამართული. თუმცა, როგორც გელა მთივლიშვილი ჰყვება, 3 პრილს არც “მაგთის” ინტერნეტი მუშაობდა.

ამ ამბავს 3 და 4 აპრილს გამოხმაურა რამდენიმე არასამთავრობო ორგანიზაცია და სახალხო დამცველი. სიგნალის ჩამხშობი აპარატის გამოყენებას ომბუდსმენმა “გამოხატვისა და ინფორმაციის გავრცელების კონსტიტუციურ უფლებებში ჩარევა” უწოდა. “სოციალური სამართლიანობის ცენტრმა”, “საიამ” და “მწვანე ალტერნატივამ” კი ეს შეკრების, მანიფესტაციის, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებების უხეშად დარღვევად შეაფასეს . კავშირგაბმულობის შეზღუდვა დაგმო კოალიციამაც “მედიის ადვოკატირებისთვის”.

შინაგან საქმეთა სამინისტრომ 4 აპრილს სიგნალის ჩამხშობი აპარატურის გამოყენების შესახებ ინფორმაცია უარყო. უწყების განმარტებით, “სპეციალური სატრანსპორტო საშუალება [შსს-ის] რადიოკავშირის გამართულ მუშაობას უზრუნველყოფდა.”

გელა მთივლიშვილი იხსენებს, რომ 3 აპრილს საღამოს გადაღებულ ფოტოში ე.წ ქსელის ანტენა უკვე აღარ ჩანს. ნამოხვანში ინტერნეტკავშირი მხოლოდ 4 აპრილს დილიდან განახლდა. “პირდაპირი ეთერის ჩართვა, ვიდეოს გაგზავნა, “მესენჯერში” პასუხის გაცემა და ა.შ., მხოლოდ არასამთავრობო სექტორის მძლავრი რეაქციის შემდეგ გახდა შესაძლებელი” - ამბობს მთივლიშვილი.

პანდემიის უარყოფა და კონსპირაციები ვირუსის წარმომავლობის შესახებ, ვაქცინაცია, ავტორიტარული ქვეყნები (რუსეთი/ჩინეთი) დასავლეთის საპირწონედ, რელიგია და იდენტობა, დიაგნოსტიკა, რეგულაციები და სხვა - ამ 5 თემად ერთიანდება ის გზავნილები, რომლებიც გასულ, 2020 წელს, პანდემიასთან დაკავშირებით ვრცელდებოდა.

MDF-ის კვლევა, რომელიც  30 მარტს გამოქვეყნდა და სადაც ეს მიგნებები იკითხება, აჩვენებს, რომ მონიტორინგის პერიოდში ზემოთჩამოთვლილი თემებიდან პანდემიის უარყოფისა და ვირუსის წარმომავლობის საკითხები დომინირებდა. ორგანიზაციის დაკვირვებით, კორონავირუსი წარმოჩენილი იყო, როგორც გლობალური კონტროლისა და ახალი მსოფლიო წესრიგის დამყარების მიზნით თავსმოხვეული მოვლენა, რომელიც ხელოვნურად შექმნილია და „ციფრული დიქტატურის“ დამყარების მიზნით ვრცელდება.

“პანდემიის გამო საზღრების ჩაკეტვას, როგორც მიგრაციისა და უცხო ქვეყნების ექსპანსიის შეჩერების შესაძლებლობას, ულტრანაციონალისტური ჯგუფები პოზიტიურად განიხილავდნენ. ამასთანავე საზღრების ჩაკეტვას, როგორც ულტრანაციონალისტური „ქართული მარში“ (ირანთან და ჩინეთთან), ასევე ოპოზიციური ნაციონალური მოძრაობის დამფუძნებელი, პრეზიდენტი სააკაშვილი (ჩინეთთან) ითხოვდა”, - ვკითხულობთ კვლევაში.



ანგარიშში ნათქვამია, რომ ქსენოფობიური კონტექსტის გარდა, პანდემიას ანტიდასავლურ, ანტილიბერალურ დისკურსში ულტრანაციონალისტური ჯგუფები განიხილავდნენ, როცა კორონავირუსს ლიბერალიზმის და დასავლური ცხოვრების წესის გამო მოვლენილ ღვთის სასჯელად აცხადებდნენ.

MDF-მა 14 ფეისბუკ ჯგუფი გამოავლინა, რომელსაც, ორგანიზაციის თქმით, რამდენიმე ანტივაქსერი მართავს. ასევე, გამოავლინა 30 ყალბი პროფილი, რომელთაგან 7 თავად არის ცალკეული ანტივაქსერული ჯგუფის ადმინისტრატორი, ხოლო დანარჩენი 23 ანტივაქსერულ პოსტებს მხოლოდ აზიარებს ან აკომენტარებს.

კვლევის მიხედვით, ვაქცინებთან მიმართებით ყველაზე გავრცელებული გზავნილი ჩიპიზაციას და ბილ გეიტსის მიერ მოსახლეობის დეპოპულაციის გეგმებს უკავშირდებოდა, დომინირებდა ასევე მოსაზრება, რომ ვაქცინებს/ პრეპარატებს საქართველოს მსგავსს მესამე ქვეყნებზე ცდიდნენ.

კვლევის მიხედვით, როგორც სასულიერო პირების, ასევე ჟურნალისტების და პოლიტიკოსების ნაწილი ანტივაქსერულ განწყობებს რელიგიური მოტივით ხსნიდა და ამკვიდრებდა მოსაზრებას, რომ კორონავირუსისგან დაცვა მხოლოდ ღმერთს შეუძლია. ცალკეულ შემთხვევაში კი აქცენტი კეთდებოდა ქართველების განსაკუთრებულ გენეტიკაზე, რომელიც რეზისტენტული იყო კორონავირუსის მიმართ.



“ზოგიერთ შემთხვევებში ისინიც, ვინც ვაქცინაციის საწინააღმდეგო მოსაზრებებს გამოთქვამდნენ, რუსული ვაქცინის უპირატესობაზე ამახვილებდნენ ყურადღებას, რაც ჯანმრთელობის საკითხის პოლიტიკური მიზანშეწონილობის პრიზმიდან განხილვაზე მეტყველებს და ყველაზე მკაფიოდ კრემლთან დაკავშირებული მედიების შემთხვევაში გამოვლინდა. რუსული ვაქცინის ბაზარზე დამკვიდრების ხელშეწყობის მიზნით კრემლის მიერ დაფუძნებული „სპუტნიკი“, ერთი მრივ, Sputnik V-ის უპირატესობის წარმოჩენას ცდილობდა, ხოლო მეორე მხრივ, ამკვიდრებდა აზრს იმის შესახებ, რომ დასავლური ვაქცინები არასაიმედოა, ხოლო რუსულ ვაქცინაზე დასავლეთი პოლიტიკური მოტივით ამბობს უარს”.

MDF-ის დაკვირვებით, „სპუტნიკის“ მსგავსად, სხვა კრემლისტური ქართული მედიასაშუალებებიც ქმნიდნენ დიქოტომიას, რომლის ერთ მხარეზე პანდემიასთან გამკლავებაში დაწინაურებული რუსეთი და ჩინეთი იდგნენ, რომლებიც სხვა ქვეყნებს დახმარების ხელს უწვდიდნენ, მეორე მხარეს კი დასავლეთი, რომელიც არც სხვა ქვეყნების მიმართ იყო სოლიდარული და არც პანდემიასთან გამკლავების უნარი შესწევდა.

“რუსეთის ხელისუფლების მიერ დაფუძნებული სპუტნიკის და სხვა რუსული არხების გარდა, კრემლის პოზიციებს ინფოდემიის პროცესში ქართულენოვანი მედიებიც ახმოვანებდნენ, რომლებიც მეტწილად პირდაპირ ან ირიბად არიან დაკავშირებული რუსეთთან („საქართველო და მსოფლიო“, News Front საქართველო, tvalsazrisi.ge, საქინფორმი და ობიექტივი). ანტიდასავლური გამოცემებიდან პანდემიის შესახებ მცდარ ინფორმაციას და შეცდომაში შემყვან გზავნილებს გაზეთები „ასავალ-დასავალი“ და „ალია“ ავრცელებდნენ ,” - ვკითხულობთ ანგარიშში.

MDF-ის კვლევა 2020 წლის სოციალური და ტრადიციული მედიამონიტორინგის შედეგების ასახავს. ავტორების თქმით, კვლევის მიზანი პანდემიასთან დაკავშირებული მთავარი გზავნილების და ყალბი ინფორმაციის იდენტიფიცირება და მათი წყაროების გამოვლენაა, მათ შორის ანტივაქსერული ჯგუფებისა და ინფორმაციის გავრცელების არხების.

აჭარის ტელევიზიისა და "რუსთავი 2-ის" საქმეები, კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე მედიების მფლობელების წინააღმდეგ აღძრული სისხლის სამართლის საქმეები, ხელისუფლების მხრიდან სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის მცდელობები, თანამშრომელთა გათავისუფლებები, ჟურნალისტების პროფესიულ საქმიანობაში ხელშეშლა, ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფა - ეს ნაწილია იმ საკითხებისა, რაც ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშში მოხვდა.

გამოხატვის, მათ შორის პრესის თავსუფლებას 2020 წლის დოკუმენტში ცალკე თავი ეთმობა. ანგარიშის ეს ნაწილი ძირითადად არასამთავრობო სექტორისა და უფლებადამცველი ორგანიზაციების შეფასებებს ეყრდნობა.

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენიტის გამოქვეყნებულ ადამიანის უფლებების შესახებ 2020 წლის ანგარიშში მედიასთან დაკავშირებით რამდენიმე ასპექტია გამოყოფილი:

• დოკუმენტში ნათქვამია, რომ დამოუკიდებელი მედია “ძალიან აქტიური იყო და მრავალფეროვან შეხედულებებს გამოხატავდა”. არასამთავრობო ორგანიზაციები შეშფოთებას გამოთქვამდნენ საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლისა და “კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიის” ხელმძღვანელებსა და მმართველი პარტიას შორის მჭიდრო ურთიერთობის, მმართველი პარტიის სასარგებლოდ საზოგადოებრივი მაუწყებლის სარედაქციო მიკერძოების, მედია პლურალიზმის შემცირებისა და მედიის მფლობელების წინააღმდეგ სამართლებრივი დევნის საქმეებზე, რომლებიც პოლიტიკურად მოტივირებულად ჩანდა.
  
  
• პარლამენტის მიერ საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრად ბონდო მძინარაშვილის დანიშვნა, რომელიც ცნობილია თავისი ჰომოფობიური რიტორიკით ტელეკომპანია “ობიექტივზე”.
  
  
• ზოგიერთი მედიასაშუალება, სადამკვირვებლო ჯგუფი და არასამთავრობო ორგანიზაცია შეშფოთებას გამოხატავდა მედიის პლურალიზმის შემცირებისა და მედიაზე პოლიტიკური გავლენის გაგრძელების, ასევე ზოგიერთ მედიასაშუალებაში პოლიტიკური ჩარევის გამო. ბრალდებები იყო საზოგადოებრივ მაუწყებელზე პოლიტიკური ზეწოლის შესახებაც.
  
  ანგარიშში ნახსენებია, რომ გასულ წელს სამოქალაქო ჯგუფების განცხადებით, 2019 წელს აჭარის ტელევიზიის დირექტორის ნათია კაპანაძის გათავისუფლების შემდეგ მმართველი პარტია “აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელზე” გადაჭარბებული გავლენის მოპოვების მცდელობას აგრძელებდა.
  
  კაპანაძემ გადაწყვეტილება სასამართლოში გაასაჩივრა, თუმცა წააგო. რამდენიმე ცდის შემდეგ კი აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლობის მრჩეველთა საბჭომ ახალ დირექტორად გიორგი კოხრეიძე დანიშნა, რომელმაც მენეჯმენტისადმი კრიტიკულად განწყობილი ათობით თანამშრომელი სამსახურიდან გაათავისუფლა.
  
  
• თებერვალში გადადგა აჭარის ტელევიზიის დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძე, “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს” ცნობით ამის მიზეზად “პოლიტიკური ზეწოლა” სახელდებოდა. აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაახლოებით ⅓-მა (100) თანამშრომელმა თავიანთი უფლებების დასაცავად ალტერნატიული პროფკავშირი დააფუძნა. სოლიდარობის აქციები გაიმართა რამდენიმე ქალაქში, მათ შორის ბათუმში, ქუთაისსა და თბილისში.
  
  მარტში არასამთავრობო სექტორმა და უფლებადამცველმა ორგანიზაციებმა შეშფოთება გამოხატეს იმის შესახებ, რომ განვითარებულ მოვლენებს შესაძლოა ნეგატიური გავლენა ჰქონოდა გამოხატვის თავისუფლებაზე. აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილმა თანამშრომლებმა რამდენიმე სარჩელი შეიტანეს და პროკურატურას მიმართეს გიორგი კოხრეიძის წინააღმდეგ, მათ შორის ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევასთან დაკავშირებით.
  
  

---

« ანგარიშში ნახსენებია, რომ სამოქალაქო ჯგუფების განცხადებით, აჭარის ტელევიზიის დირექტორის ნათია კაპანაძის გათავისუფლების შემდეგ, მმართველი პარტია “აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელზე” გადაჭარბებული გავლენის მოპოვების მცდელობას აგრძელებდა »

---

• “რუსთავი 2-ის” საქმეზე ქიბარ ხალვაშის სასარგებლოდ სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ შეშფოთებები გრძელდებოდა მედიის პლურალიზმის შემცირებასა და მმართველი პარტიის სასარგებლოდ მედიასაშუალებების კონცენტრაციის გაზრდის თაობაზე, ვინაიდან არხის წინა მფლობელი აფილირებული იყო”ერთიან ნაციონალურ მოძრაობასთან”, ხალვაში კი მმართველ პარტიასთან. მენეჯმენტის ცვლილების გამო გათავისუფლებულმა ზოგიერთმა ჟურნალისტმა შრომითი უფლებების დაცვა სასამართლოში სცადა.
  
  ანგარიშში ნახსენებია, რომ დეკემბრის მდგომარეობით მთავრობის მიმართ "რუსთავი-2-ის" კრიტიკულობა შერბილდა, განსაკუთრებით წინასაარჩევნო პერიოდში. არხის ყოფილი გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია და ყოფილი თანამშრომლები გადავიდნენ 2019 წელს დაფუძნებულ "მთავარ არხზე", რომელიც დაკავშირებულია ოპოზიციურ პარტია "ენმ-სთან" და რომელიც მმართველი პარტიის ერთ-ერთი ყველაზე მკაცრი კრიტიკოსია. "რუსთავი 2-ის" სხვა ყოფილი ჟურნალისტები "ფორმულას” ან "TV პირველს" შეუერთდნენ. 
  
  
• სახალხო დამცველის აპარატი და არასამთავრობო ორგანიზაციები ეჭვს გამოთქვამდნენ, რომ მედიასაშუალებების ან მათი მფლობელების წინააღმდეგ სამართლებრივი დევნა პოლიტიკურად მოტივირებული იყო. ომბუდსმენი აცხადებდა, რომ დამოუკიდებელი სატელევიზო კომპანიების მფლობელების წინააღმდეგ აღძრული სისხლის სამართლის საქმეები წარმოშობდა კითხვებს "ქვეყანაში დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედიის დევნის მცდელობების შესახებ".
  
  სახ.დეპის ანგარიშში საუბარია “მთავარი არხის” წლის მფლობელის გიორგი რურუას თავისუფლების აღკვეთის შესახებ, რაც არასამთავრობო სექტორმა პოლიტიკურად მოტივირებულად მიიჩნია. რამდენიმე უფლებადამცველი ჯგუფი და ოპოზიციური პარტია რურუას მიმართ სასამართლოს გადაწყვეტილებას 2019 წლის ივნისის აქციებში მის აქტიურობასა და ოპოზიციურ ტელევიზიაში წილის შეძენას უკავშირებდა.
  
  
• ანგარიშში მოხვდა 1 დეკემბერს "მთავარი არხის" დირექტორის ნიკა გვარამიას წინააღმდეგ სასამართლო პროცესის განახლების შესახებ შეტყობინება, რომელიც ოპოზიციამ მმართველი პარტიის მხრიდან სამაგიეროს გადახდად მიიჩნია "ენმ-სადმი" მთავარი არხის კეთილგანწყობილი გაშუქების გამო. დოკუმენტში საუბარია ნიკა გვარამიას წინააღმდეგ წაყენებულ ბრალდებებზე. ასევე გვარამიასა და მედიის ადვოკატირების რამდენიმე ჯგუფის განცხადებებზე ამ ბრალდებების პოლიტიკურად მოტივირებულობის შესახებ. დოკუმენტში ნათქვამია ისიც, რომ გვარამიას თქმით, მას ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს, მის ოჯახს კი უთვალთვალებდნენ.
  
  
• ანგარიშში ნახსენებია იანვარში ტელეკომპანია "მაესტროს" ბიზნეს გადაცემის ჟურნალისტების განცხადება ტელეკომპანია "იმედის" დირექტორის მხრიდან პოლიტიკურ ჩარევასა და ცენზურაზე, მარტში გადაცემა დაიხურა.
  
  
  

---

⇒  ამ თემაზე ნახეთ: "არხი იყო დაბალანსებული, სანამ ჩვენ ჩაგვითრევდნენ ამ ომში, ახლა ჩვენ ვართ მიკერძოებული" - იმედის დირექტორი

---

• სახ. დეპის ანგარიშში აღნიშნულია "ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ კანონში მთავრობისა და “კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის” მიერ ინიცირებული და შემდგომ უკვე მიღებულ ცვლილებები, რომლის თანახმადაც, კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას უფლება აქვს ელექტრონული საკომუნიკაციო მომსახურების მიმწოდებელ კომპანიებში სპეციალური მმართველი დანიშნოს მის მიერვე მიღებული გადაწყვეტილების აღსრულების მიზნით, რასაც ადგილობრივი სატელეკომუნიკაციო კომპანიები და მედიის უფლებადამცველი ჯგუფები სამაუწყებლო მედიის თავისუფლების შეზღუდვად და მთავრობის მხრიდან მედიაზე კონტროლის მოპოვების მცდელობად აფასებენ. 

---

⇒  აქვე შეგახსენებთ, ამ თემაზე მოსაზრებები გამოაქვეყნა ვენეციის კომისიამ, რომელიც ამბობს, რომ "ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონში ცვლილებები მედიის თავისუფლებას რისკის წინაშე აყენებს

---

• "ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ" კანონში ცვლილებები დაემთხვა "კომუნიკაციების ეროვნული კომისიისადმი" გამოთქმულ შეშფოთებებს, იმასთან დაკავშირებით, რომ სააგენტო გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვას ცდილობდა თავისი ონლაინ პლატფორმის "მედიაკრიტიკის" საშუალებით, რომელიც 2019 წელის დეკემბერში შეიქმნა. აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი "მედიაჩეკერის" შეფასებას იშველიებს, რომლის თანახმადაც, "მედია კრიტიკის" მთავარი საქმიანობა დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების კრიტიკაა.
  
  

---

⇒  წაიკითხეთ "მედიაჩეკერის" მასალა "მედიაკრიტიკაზე": ვის და რას  (არ) აკრიტიკებს მედიაკრიტიკა

---

• ეუთოს სადამკვირებლო მისიის შეფასებით, საპარლამენტო არჩევნების პერიოდში მრავალფეროვანი და პლურალისტური მედია ძალიან პოლარიზებული იყო, ასევე ნაკლებად იყო ანალიტიკური გაშუქება. ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის შეფასებით კი საზოგადოებრივი მაუწყებლის საინფორმაციო გამოშვებებში დროის უდიდესი ნაწილი მმართველ პარტიას ეთმობოდა და მთავრობა პოზიტიური გაშუქების ყველაზე მაღალი მაჩვენებლებით სარგებლობდა. 
  
  
• ანგარიშში ნახსენებია არჩევნების პერიოდში, ოქტომბერში თავდასხმები ჟურნალისტებზე პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლების მხრიდან. სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფები მედიის წარმომადგენლების მიმართ არჩევნების დღეს უცნობი თავდამსხმელების მხრიდან, საარჩევნო უბანზე Publika.ge-ს ჟურნალისტზე თავდასხმის შედეგად მისი დაშავება და კამერის დაზიანება, ფიზიკური შეურაცხყოფის ფაქტი “TV პირველის” ჟურნალისტის მიმართ და On.ge-ის რეპორტიორის კამერის დაზიანება.
  
  ასევე, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ინფორმაციით, ცენტრალურ საარჩევნო კომისიასთან მიმდინარე აქციის დროს სამართალდამცავი ორგანოების მიერ ძალის არაპროპორციული გამოყენება, რა დროსაც, მედიაში გავრცელებული ცნობით, პოლიციამ დააზიანა 4 ჟურნალისტი და მათი აპარატურა. "ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის" განცხადებით, პოლიცია მედიის წარმომადგენლების მიმართ წყლის ჭავლს დამიზნებით იყენებდა.

---

ამ თემებზე გაიხსენეთ "მედიაჩეკერის" მასალები:

⇒ გლდანის 79-ე უბანზე "პუბლიკისა" და "ტვ პირველის" ჟურნალისტები დაშავდნენ
⇒ ცესკოსთან მიმდინარე აქციის გაშუქებისას დაშავდნენ გადამღები ჯგუფები და დაზიანდა ტექნიკა

---

 

• ანგარიშში ნახსენებია 2019 წლის ივნისში აქციის დროს ჟურნალისტების დაშავება და პროკურატურის მიმდინარე გამოძიება სამართალდამცავების მხრიდან ჟურნალისტებზე თავდასხმების საქმეზე. "მთავარი" არხის ჟურნალისტის გიორგი გაბუნიას სავარაუდო მკვლელობის მცდელობის საქმეზე რუსეთის მოქალაქის დაკავება. მოგვიანებით, გაბუნიას დაზარალებულის სტატუსი მიენიჭა. 
  
  
• სუს-ის მიერ გამოძიების დაწყება მთავარ არხზე 20 ივნისს გასული რეპორტაჟის შემდეგ. 
  
  
• თბილისის მერის კახა კალაძის Facebook-ზე “მთავარი არხის”, “ფორმულასა” და “TV პირველის” წინააღმდეგ მიმართული ფოტოს გამოქვეყნება, რომელიც მერის ინიციატვიას - “სიმართლის მუშტს” უკავშირდებოდა (Facebook live-ით მედიაში გავრცელებული დეზინფორმაციასთან ბრძოლისთვის) რაც კოალიციამ “მედია ადვოკატირებისთვის” მერის პოლიტიკური ძალაუფლების მედიაზე თავდასხმების გაძლიერების მცდელობად შეაფასა.
  
  
• 21 ოქტომბერს, არჩევნებამდე რამდენიმე დღით ადრე, “TV პირველის” მფლობელის მამის, ავთანდილ წერეთლის, განცხადება მისდამი მუქარების შესახებ. 
  
  
• ზოგიერთი სადამკვირვებლო ჯგუფისა და "საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს" მიერ გამოთქმული შეშფოთება სამართალდამცავი ორგანოების მიერ ჟურნალისტების დაბარებისა და წყაროს იდენტიფიცირების თხოვნის შესახებ. მაშინ, როდესაც კანონი ჟურნალისტებს საშუალებას აძლევს შეინარჩუნონ წყაროების ანონიმურობა და არ არიან იძულებულნი მოწმის სახით ჩვენება მისცენ. 
  
  
• სახ.დეპის ანგარიშში ნახსენებია მედია დამკვირვებლების, არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებისა და ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების განცხადება, რომლის თანახმადაც ყოფილი პრემიერმინისტრი ბიძინა ივანიშვილი აგრძელებდა გავლენას მთავრობასა და სასამართლოზე, მათ შორის მთავრობის ქმედებებზე "TV პირველის" მფლობელისა და "მთავარი არხის" გენერალური დირექტორის წინააღმდეგ. 
  
  
• 5 მაისს Facebook-მა "ქართული ოცნების" საზოგადოებასთან ურთიერთობის ყოფილი კონსულტანტის მფლობელობაში არსებულ საინფორმაციო სააგენტო "ესპერსონასთან" დაკავშირებული გვერდების, ჯგუფებისა და ანგარიშების ქსელი წაშალა და განაცხადა, რომ ეს "ყალბი ახალი ამბების" გვერდები იყო. ამავე დროს, Facebook-მა წაშალა "ენმ-სთან" დაკავშირებული გვერდებიც. ორივე პარტიამ წაშლილ ანგარიშებთან კავშირი უარყო. 
  
  
• ანგარიშში პრესის ნაწილის მიწურულს კი აღნიშნულია, მიუხედავად იმისა, რომ ოკუპირებულ აფხაზეთში ე.წ სამხრეთ ოსეთთან შედარებით უფრო მეტადაა მედიის მრავალფეროვნება. ორივე რეგიონში მედიას რუსეთის და დე-ფაქტო ხელისუფლებები ზღუდავენ.

“ქართული ოცნების” დეპუტატი კახა კახიშვილი აცხადებს, რომ კანონით არ არის განსაზღვრული ვინ არის ჟურნალისტი და ისე როგორც ყველა სფეროს, ამ სფეროსაც სჭირდება რეგულირება.

ამის შესახებ კახიშვილმა დღეს, 30 მარტს, პარლამენტის სესიაზე ისაუბრა:

"ყველაფერს სჭირდება რეგულაცია. ჩვენ ბოლო პერიოდში ისეთ მდგომარეობაში ვართ, როდესაც პასუხის გაცემის ქმედითი მექანიზმები, ფაქტობრივად, არ არის. რამდენიმე ტელევიზიაში გავიდა რაღაც ტიპის სიუჟეტები. ერთ-ერთი სიუჟეტის შესაბამისად თუ ვიმსჯელებთ, "ქართული ოცნების" ერთ-ერთი მსხვილი დამფინანსებელი ვარ, ამიტომ უკვე .. ზღვარს გადაცილებულია ასეთი მოქმედებები.

დღეს საქართველოს კანონმდებლობით არ არის განსაზღვრული, ვინ არის ჟურნალისტი. ტერმინი "ჟურნალისტი" და გრადაცია, ვინ არის ჟურნალისტი, არ არის.

ჟურნალისტი არის ის ადამიანი, რომელიც მედიაში, ელექტრონულ სივრცეში მუშაობს თუ ადამიანი, რომელიც იტყვის, რომ ჟურნალისტი ვარ და სამ სტატუსს დაწერს? ისე, სხვათაშორის, მეც "პალიტრაზე" ორი წელი გადაცემა მიმყავდა, რაღაც სტატუსებს მეც ვდებდი და ბლოგიც მიმყავდა "კვირის პალიტრაში". შესაბამისად, შეიძლება ჩავთვალოთ, რომ მეც ჟურნალისტი ვარ", - განაცხადა კახიშვილმა.

მოგვიანებით, "ქართული ოცნების" დეპუტატმა ჟურნალისტებთან საუბარში ეს საკითხი დააზუსტა და თქვა, რომ ჟურნალისტური მასალების გასაჩივრების არსებული ორი მექანიზმი: ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია და სასამართლო საკმარისი არაა, რადგან განხილვებს დიდი დრო სჭირდება და ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის შემთხვევაში „არავინ იცის, რა შედეგს გამოიტანენ“.

დეპუტატისვე განმარტებით, ის საუბრობს არა იმაზე “მედიას დაუწესონ, რა გააშუქოს და არა არა”, არამედ იმაზე, რომ “სასამართლო განხილვები, რომელიც დროში არ არის რეგლამენტირებული, დავარეგლამენტიროთ სარჩელი თუ შევიდა, რა ვადაში უნდა განიხილოს მოსამართლემ“.

გადაცემა “პროფილის” წამყვანი მაია ასათიანი და მისი გუნდი “რუსთავი 2-ს” ტოვებს. არხზე აღარც გადაცემა “შორენას ეფექტი” გავა, რომელზეც იგივე ჯგუფი მუშაობდა. ასათიანი ამბობს, რომ ის ამ არხზე “ვეღარ ხედავს სინათლეს და ამიტომ იძულებულია წავიდეს”. მაუწყებლის დირექტორი კი აცხადებს, რომ “შორენას ეფექტისგან” განსხვავებით, “პროფილის” დახურვა მენეჯმენტის გადაწყვეტილება არ ყოფილა და ასათიანის მუშაობაში არც არავინ ერეოდა.

“რუსთავი 2-ის” დატოვების შესახებ ინფორმაცია თავად მაია ასათიანმა დღეს, 25 მარტს გაავრცელა. თავდაპირველად, გადაცემის ფეისბუქის გვერდზე დაანონსდა, რომ “პროფილი” დღეს ბოლოჯერ გავიდოდა ეთერში, მოგვიანებით კი გადაცემის პრომო გამოქვეყნდა, რომელშიც მაია ასათიანი ამბობს: “დღეს მე აქ, ამ არხზე ჩემს 20 წლიან ისტორიას ვასრულებ. ბოლო გავდივარ, იმიტომ რომ აქ იმ სინათლეს, წლების წინ მთელი საქართველოს მთავარი იმედი რომ იყო, ვეღარ ვხედავ”.

გადაცემის წამყვანმა წასვლის მიზეზი ვრცლად განმარტა ემოციურ მონოლოგში, რომლითაც 25 მარტის, ბოლო “პროფილი” გაიხსნა. ასათიანმა არხზე მისვლის პერიოდი გაიხსენა, თქვა, რომ ის 20 წელი მუშაობდა ამ არხზე და როდესაც “რუსთავი 2-ზე” ცვლილებები დაიწყო, მან არხზე დარჩენა და ბრძოლის გაგრძელება გადაწყვიტა. ასევე, მაყურებელს უთხრა, რომ ერთი კვირის წინ, როდესაც ამ გადაცემას წერდა, მან ჯერ არ იცოდა, რომ ერთ კვირაში არხს დატოვებდა:

“როდესაც ეს ტელევიზია ინგრეოდა, მე ჩემ თავს და “რუსთავიორელებს” პირობა მივეცი, რომ ვიქნებოდი ბოლო, ვინც ამ ფასეულობისთვის იბრძოლებდა, რასაც “რუსთავი 2” ჰქვია და თუ ეს ბრძოლა შეუძლებელი გახდებოდა, მხოლოდ მაშინ, ბოლო გავიდოდი ამ შენობიდან. რუსთავი 2 კედლები არ არის, ეს არის ფასეულობები და ამ ფასეულობების გარშემო გაერთიანებული ადამიანები. პირობა შევასრულე, ბოლო გავდივარ ამ შენობიდან… დღეს ბოლო პროფილია. ეს გადაცემა ერთი კვირის წინ ჩაიწერა. მაშინ ვერც კი წარმოვიდგენდი, რომ ის იქნებოდა უკანასკნელი. მივდივარ იმიტომ, რომ იძულებული ვარ წავიდე. მივდივარ იმიტომ, რომ საბრძოლველი აღარაფერია”



იქამდე, ვიდრე ეთერში ბოლო “პროფილი” გავიდოდა, “რუსთავი 2-მა” ოფიციალური განცხადება გაავრცელა. განცხადებაში მაუწყებლის დირექტორი პაატა სალია ხსნის, რომ გადაცემის დახურვა მენეჯმენტის ინიციატივით არ მომხდარა და გადაწყვეტილება თავად მაია ასათიანმა მიიღო მას შემდეგ, რაც “პროფილის” გუნდის მიერ მომზადებული გადაცემა “შორენას ეფექტი” შეჩერდა. მისივე თქმით, მიუხედავად არხზე მიმდინარე ცვლილებებისა (შეგახსენებთ, არხზე რეორგანიზაცია მიმდინარეობს) მაია ასათიანს ჰქონდა სრული გარანტია, რომ ჩვეულ რეჟიმში განაგრძობდა მუშაობას:


“მედიაჩეკერის” დაუდასტურებელი ინფორმაციით, მაია ასათიანი “TV პირველზე” გადადის სამუშაოდ. ამ ინფორმაციის გადამოწმებას და ასევე, ასათიანის არხიდან წამოსვლის შესახებ დამატებითი ინფორმაციის მოძიებას “მედიაჩეკერი” მთელი დღის განმავლობაში ცდილობდა, მას შემდეგ, რაც გადაცემის პრომო გავრცელდა.

მაია ასათიანის ტელეფონი მთელი დღის განმავლობაში გამორთული იყო, მისი გადაცემის ერთ-ერთმა ჟურნალისტმა, დეტალები არ გაამხილა და გვითხრა, რომ გადაცემას დავლოდებოდით. მთელი დღის განმავლობაში “მედიაჩეკერის” არც ზარებს და არც შეტყობინებას არ უპასუხა “რუსთავი 2-ის” დირექტორმა პაატა სალიამ, “მედიაჩეკერის” ზარებს არ უპასუხა არც “რუსთავი 2-ის” მთავარმა პროდიუსერმა გიორგი ხაბურძანიამ, რომელთანაც, ასევე დაუდასტურებელი ინფორმაციით, მაია ასათიანს ჰქონდა გარკვეული პრობლემები.

ამ დრომდე “მედიაჩეკერმა” ვერც “TV პირველზე” გადასვლის შესახებ გავრცელებული ინფორმაციის გადამოწმება შეძლო, ვინაიდან, მთელი დღის განმავლობაში ჩვენს სატელეფონო ზარებს არც ამ არხზე უპასუხეს.

ბოლო “პროფილის” დასასრულს, ასათიანმა თქვა, რომ “რუსთავი 2-ზე” “პროფილი” დასრულდა, მაგრამ, ეს დასასრული არ არის:

“მე და ჩემი გუნდი პირველები ვართ და ჩვენ ამ გზას გავაგრძელებთ, გზას, სადაც პირველი ხარ. პირველად ვეღარ გეტყვით ხუთშაბათამდე, მაგრამ ეს დასასრული არ არის. Ჩემი ცხოვრების 20-წლიანი ისტორია “რუსთავი 2-ზე” დასრულდა, ახლა მივდივარ ახალი ტელეისტორიის დასაწერად, იმისთვის, რომ ვიყო პირველი”, - ასე დაემშვიდობა ასათიანი მაყურებელს.