ამერიკის შეერთებულ შტატებში, 2016 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ, რუსული პროპაგანდა საყოველთაო ინტერესის და ცხარე პოლიტიკური დებატის საგნად იქცა. სწორედ მაშინ გახდა ცხადი, რომ რუსეთი, საინფორმაციო კამპანიის საშუალებით, შტატების შიდა პოლიტიკურ პროცესზე გავლენის მოპოვებას ცდილობდა.

კრემლი 2016 წლის არჩევნებზე ზეგავლენისთვის მრავალფეროვან მეთოდებს იყენებდა. სოციალური მედია და რუსული ხელისუფლებისგან დაფინანსებული საერთაშორისო მედიასაშუალებები პროპაგანდისტული მესიჯების ტრიბუნად იქცა. მთელ ამ პროცესში განსაკუთრებული როლი ჰქონდა მედიასაშუალება Russia Today-ს, რომელმაც რამდენიმე წლის წინ სახელი შეიცვალა ამჟამად პოზიციონირებს, როგორც RT.

RT არასაარჩევნო პერიოდშიც აქტიურობს. ის ყოველდღიურად ცდილობს დაარწმუნოს საკუთარი აუდიტორია, რომ დასავლური ღირებულებები დევალვირებულია, რუსეთი და მისი პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინი კი საერთაშორისო ასპარეზზე ყველაზე მნიშვნელოვანი მოთამაშეები არიან.


RT რუსეთის ხელისუფლების მიერ დაფინანსებული მედიასაშუალებაა, რომელიც საერთაშორისო ამბებს 24 საათიან რეჟიმში აშუქებს. არხი 2005 წელს შეიქმნა და ოთხ ენაზე მაუწყებლობს. თავად RT ირწმუნება, რომ მისი აუდიტორია 700 მილიონ ადამიანზე მეტია.

„დასვი მეტი კითხვა“ - ეს არის RT-ის სლოგანი. ბრალდებებს, იმის შესახებ, რომ ტელეარხი რუსული პროპაგანდის პირდაპირი ტრიბუნაა, თავად მაუწყებელი, ბუნებრივია, უარყოფს. „ჩვენ გთავაზობთ საერთაშორისო მოვლენებს ალტერნატიული პერსპექტივიდან“, - ასე ხსნის RT საკუთარ საქმიანობას. თუმცა რეალობაში, მისი „ალტერნატიული პერსპექტივა“ ხშირად, ამბების მხოლოდ ერთი - რუსული რაკურსით გაშუქებას, დეზინფორმაციას, მანიპულაციას და აუდიტორიის შეცდომაში შეყვანის აშკარა მცდელობას ნიშნავს.


“ერთი მხრივ, რუსეთი ცდილობს მუდამ ჩანდეს საერთაშორისო სივრცეში, როგორც მნიშვნელოვანი მოთამაშე, მეორე მხრივ კი საზოგადოების პოლარიზება და დასავლური ღირებულებების დისკრედიტაცია სურს“, - ამბობს ჯენ ფიშერი, აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის ევროპისა და აზიის ბიუროს უფროსი მრჩეველი. მისი თქმით, ამ მიზნის მისაღწევად კრემლისთვის ამერიკის შეერთებულ შტატებში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი იარაღი არის Russia Today.

“მესიჯი იმგვარია, რომ თითქოს, დასავლური ღირებულებები ტრადიციულს ეწინააღმდეგება. რუსეთი წარმოჩენილია, როგორც ტრადიციების დამცველი, დასავლეთი კი მისი მოწინააღმდეგე. პროცესში აქტიურად იყენებენ ორთოდოქსულ ეკლესიასაც. ამ ყველაფრით, რუსეთი ცდილობს საერთაშორისო აუდიტორია დაარწმუნოს, რომ ის მნიშვნელოვანი აქტორია“, - ამბობს ფიშერი.

RT-ზე ვერ ნახავთ რუსეთის ხელისუფლების კრიტიკას. სამაგიეროდ, აქ მოისმენთ იმ „ექსპერტების“ პრორუსულ პოზიციებს, რომელთა სახელი და გვარი რუსული გამოცემების გარდა, ინტერნეტში არსად იძებნება, აქ გაგაცნობენ გაუგებარი და საეჭვო ორგანიზაციების მიერ მომზადებული კვლევის შედეგებს. ასე მაგალითად, ერთ-ერთ ასეთ კვლევაზე დაყრდნობით RT იუწყებოდა, რომ ევროკავშირის ყოველი 3 მოქალაქიდან 1 ფიქრობს, რომ ყირიმი რუსეთის უნდა იყოს. RT არის ერთადერთი არხი, რომელიც გეტყვით, რომ საფრანგეთის პრეზიდენტი ნანობს რუსეთისთვის სანქციების დაკისრებას, აქ გაიგებთ, რომ თურმე შვედეთი ომისთვის ემზადება, ევროკავშირი კი რუსეთის მოქალაქეებს გენოციდს უწყობს, აქვე ნახავთ რუსეთ-უკრაინის ომის გაშუქებას, მხოლოდ რუსული პერსპექტივიდან.

RT ცდილობს, რაც შეიძლება სარწმუნო მედიასაშუალებად გამოჩნდეს აუდიტორიის წინაშე. პენსილვანიის უნივერსიტეტის პროფესორი კეტლინ ჯეიმსონი ამბობს, რომ სახელმაც კი შესაძლოა აუდიტორია შეცდომაში შეიყვანოს: „შტატებში უამრავი აკრონიმი გვაქვს. აკრონიმებით აღვნიშნავთ მედიასაც. მაგალითად, როცა ვამბობ, რომ სტატია AP ზე წავიკითხე, ეს ნიშნავს, რომ Associated Press-ს ვგულისხმობ. 2008 წელს Russia Today-მ სახელი შეიცვალა და RT დაირქვა. RT- ჟღერადობით ძალიან ჰგავს დასავლური მედიასაშუალებების სახელს, მის სახელში აღარ ფიგურირებს სიტყვა „რუსეთი“, შესაბამისად, აუდიტორია შესაძლოა, მარტივად შევიდეს შეცდომაში და ვერ მიხვდეს, რომ ინფორმაცის, რომელსაც ის ეცნობა, რუსეთის ხელისუფლების მიერ დაფინანსებული მედია ავრცელებს“.

RT ცდილობს მოიზიდოს სხვადასხვა სანდო მედიასაშუალებების ცნობილი სახეებიც. მაგალითად ლარი კინგი, რომელიც წლების განმავლობაში CNN-ის სახე იყო, დღეს RT –ს წამყვანია. “როცა გადართავ RT-ზე, და ხედავ ნაცნობ სახეს, შესაძლოა არ დასვა ბევრი კითხვა, რა არხია, ვინ აფინანსებს, რამდენად სანდოა მის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია და ა.შ.“ - ამბობს ჯეიმსონი.

2017 წლის იანვარში, ამერიკის სადაზვერვო სააგენტომ (NIC) გამოაქვეყნა ანგარიში, რომელშიც აღნიშნულია, რომ RT 2016 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების დროს წარმოადგენდა პროპაგანდის მთავარ წყაროს. ანგარიშის მიხედვით, მედიაგაშუქება მიზნად ისახავდა არჩევნების შედეგზე გავლენის მოხდენასა და რუსული ინტერესების წარმოჩენას.

„საარჩევნო კამპანიის დროს RT -ს მიერ კანდიდატ ჰილარი კლინტონის გაშუქება იყო მკვეთრად ნეგატიური. მედიასაშუალება კანდიდატს წარმოაჩენდა, როგორც კორუფციაში ეჭვმიტანილ, არასანდო ადამიანს, რომელსაც კავშირი ჰქონდა ისლამურ სახელმწიფოსთან. გარდა ამისა, RT აუდიტორიას ამცნობდა, რომ კლინტონს ფიზიკური და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები ჰქონდა“ .

RT აქტიურად თანამშრომლობდა ვიკილიქსთან და მის დამფუძნებელ, ჟულიან ასანჟთან. საარჩევნო პერიოდში გამოქვეყნდა მასალები შემდეგი სათაურებით:

„ჟულიენ ასანჟი: ვიკილიქსს აქვს ისეთი იმეილი, რის გამოც კლინტონი შესაძლოა ციხეში ჩასვან?“
„კლინტონს და ისლამურ სახელმწიფოს ერთი და იგივე დამფინანსებელი ჰყავს“.
„როგორ მიდიოდა ქველმოქმედებისთვის განკუთვნილი თანხა კლინტონების ჯიბეში?"

ამ ტიპის ვიდეოებს, იუთუბის არხზე მილიონობით ნახვა ჰქონდა. RT-ს ვიდეოპროდუქტი ფეისბუკსა და ტვიტერზე სპონსორდებოდა, სოცმედიაში აქტიურობდნენ ე.წ. ტროლებიც. მაგალითად, მხოლოდ სამმა ექაუნთმა, რომელიც RT- ს ეკუთვნოდა, ტვიტების დასპონსორებაში, საარჩევნო პერიოდში, 274 თას დოლარზე მეტი დახარჯა.

შტატების არჩევნებში ჩარევის გამო, 2017 წელს ტვიტერმა RT –ს ოფიციალურად აუკრძალა ტვიტების დასპონსორება. ტელეარხმა ეს გადაწყვეტილება რუსულ მედიაზე და სიტყვის თავისუფლებაზე თავდასხმად შეაფასა.

რა არის RT, რა მიზანი აქვს მას - უბრალოდ რუსული პერსპექტივების წარმოჩენა, თუ კრემლის პროპაგანდის ტირაჟირება? ამ საკითხზე პირველი ეჭვი 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის დროს გაჩნდა. გაშუქება ცალმხრივი იყო.

RT უწყვეტ რეჟიმში აშუქებდა ამ ომს, ამცნობდა საზოგადოებას, როგორ შეიჭრა „აგრესორი საქართველო სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიაზე და როგორ ჩაერთო რუსეთი მშვიდობისა და სამართლიანობის დასამყარებლად“. ტელეარხი აუდიტორიას უჩვენებდა ადამიანურ ტრაგედიებს და ომის სისასტიკეს, თუმცა მასალების მიხედვით, სასტიკები მხოლოდ ქართველი ჯარისკაცები იყვნენ.

„RT ამ ომის მონაწილე მხარედ იქცა. ჩვენ გვეუბნებოდნენ, რომ უნდა გვედევნებინა თვალი CNN-ისთვის, BBC-ისთვის, გვარწმუნებდნენ, რომ მათი გაშუქება მიკერძოებული იყო და შესაბამისად, ჩვენც გვქონდა უფლება, იგივე გაგვეკეთებინა“, - იხსენებს RT-ს კორესპონდენტი CJR- თან საუბარში.

უილიამ დანბარი, რომელიც იმ დროს საქართველოში RT-ს კორესპონდენტი იყო, CJR- ისთვის მიცემულ ინტერვიუში ამბობს: „ერთ-ერთი ჩართვისას ვთქვი, რომ დაუდასტურებელი ინფორმაციით, რუსეთმა საქართველოს ტერიტორიები დაბომბა. შემდეგ, ისევ უნდა მქონოდა ლაივი, შეთანხმება იყო რედაქციასთან, რომ საათში ერთხელ უნდა გავსულიყავი ეთერში. თუმცა ჩართვიდან მალევე დამირეკეს და მითხრეს, რომ ლაივები უქმდებოდა, მე კი საჭირო აღარ ვიყავი და შემეძლო სახლში წავსულიყავი“.

RT-ის ეს ომი მომდევნო წლებშიც არ დავიწყებია. თემა განსაკუთრებით ომის წლისთავის დროს აქტიურდება ხოლმე. გაშუქებაში აფხაზეთი და ე.წ. სამხრეთ ოსეთი დამოუკიდებელ ქვეყნებად, რუსეთი მშვიდობისმყოფელად, საქართველო კი აგრესორადაა წარმოჩენილი. ამ საკითხზე ბოლო მასალა 3 თვის წინ, ომიდან 10 წლის თავზე გამოქვეყნდა. მასალა ასეა დასათაურებული: „10 წელი მას შემდეგ, რაც საქართველომ სამხრეთ ოსეთსა და რუსეთზე იერიში მიიტანა“ . სიუჟეტში აუდიტორიას კიდევ ერთხელ „შეახსენეს“, რომ ომი საქართველომ დაიწყო და რომ საერთაშორისო სამართლის პრინციპებიც დაარღვია. მასალაში ეთნიკური ოსები „ქართველების მიერ ჩადენილ სისასტიკეებზე“ საუბრობენ. მაგალითად, 9-10 წლის ბავშვი იხსენებს, „როგორ გადაუარა ქართულმა ტანკმა მის თვალწინ პატარა გოგონებს“.

ომის გარდა, RT-ს ინტერესის საგანი საქართველოსთან დაკავშირებული სხვა თემებიც ხდება. მაგალითად, ბოლო დროს აქტუალურია ლუგარის ლაბორატორია. იმის წარმოსაჩენად, თუ რა ცუდია დასავლეთი, RT ყალბ ინფორმაციას ავრცელებს და აუდიტორიას არწმუნებს, რომ თბილისში მდებარე ლუგარის ლაბორატორიაში “ადამიანებზე ექსპერიმენტებს ატარებენ“.

„ყოფილი მინისტრი: დასავლეთიდან დაფინანსებული ლაბორატორია საქართველოში შესაძლოა, ადამიანის ორგანოებზე უკანონო ექსპერიმენტებს ატარებდეს“ - ასეთია ერთ-ერთი სტატიის სათაური. სტატიის ტექსტიდან ირკვევა, რომ სათაურში ყოფილ მინისტრად მოხსენიებული პიროვნება, იგორ გიორგაძეა, რომელიც საქართველოს მხარის მოთხოვნით, წლებია წითელი ცირკულარით იძებნება, მას ბრალად ტერორისტული აქტის ორგანიზება ედება. ის ქვეყნის უშიშროების მინისტრი დაახლოებით 23 წლის წინ, 1993-1995 წლებში იყო. ამ თემაზე გამოქვეყნებული კიდევ ერთი სიახლე, ირწმუნება, რომ საქართველოში, ამ ლაბორატორიის მიერ ჩატარებული ცდების შედეგად, უკვე 73 ადამიანი დაიღუპა.

ლუგარის ლაბორატორიის შესახებ დეზინფორმაცია ხშირად ჩნდება ქართულენოვან გამოცემებშიც. ამ საკითხს „მითების დეტექტორი“ იკვლევს, მათ მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაში ვკითხულობთ: „ქართულ მედიაში გავრცელებული მოსაზრებები ლუგარის სახელობის ლაბორატორიაში მიმდინარე კვლევების შესახებ უსაფუძვლოა და წარმოადგენს რუსული მესიჯბოქსის ნაწილს“.

პერიოდულად, RT საქართველოს საგარეო კურსითაც ინტერესდება. გამოცემა ცდილობს წარმოაჩინოს, რომ საქართველოს ნატოსა და ევროკავშირში ინტეგრაციის შანსი არ აქვს. რამდენიმე მასალის სათაური:

• „საქართველო ჯერ მზად არ არის ევროკავშირში გასაწევრიანებლად“
• „საქართველო საბჭოთა ქვეყანაა“
• „საქართველოს ნატოში გაწევრიანების შანსი არ აქვს“
• „აშშ-მ საქართველოს უთხრა, რომ დაივიწყოს ნატო“.