ჯამალ ხაშოჯი, ცნობილი ჟურნალისტი საუდის არაბეთიდან, Washington Post-ის მიმომხილველი, რომელიც თავისი ქვეყნის ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად იყო განწყობილი, ორი კვირის წინ გაუჩინარდა.

59 წლის ვეტერანი ჟურნალისტი ბოლოს 2 ოქტომბერს, თურქეთში საუდის არაბეთის საკონსულოში შემავალი ნახეს, სადაც განქორწინების დამდასტურებელი დოკუმენტის ასაღებად იყო. შემდეგ რა მოხდა, იდუმალებითაა მოცული.

თურქი სამართალდამცავების თქმით, მათ აქვთ კონკრეტული მტკიცებულება, რომ ხაშოჯის საკონსულოს შენობა არ დაუტოვებია და იქ მოკლეს. საუდის არაბეთის ხელისუფლება კი ყოველგვარი მტკიცებულებების წარდგენის გარეშე ამტკიცებს, რომ ჟურნალისტის გაუჩინარებასთან არაფერი აქვს საერთო და ამბობს, რომ ხაშოჯიმ საკონსულო უკანა კარიდან დატოვა. ხაშოჯი ბინადრობის უფლებით ერთი წლის განმავლობაში აშშ-ის ვირჯინიის შტატში ცხოვრობდა, რადგან ეშინოდა, რომ საუდის ხელისუფლება მას დისიდენტური ხედვების გამო მიზანში ამოიღებდა.

თუ ის ნამდვილად საკუთარმა ხელისუფლებამ მოკლა, დიდი კითხვის ნიშნები დაისმება ჟურნალისტების უსაფრთხოებაზე, სიტყვის თავისუფლებასა და საუდის არაბეთის ურთიერთობაზე თურქეთთან, აშშ-სთან და სხვებთან.

ჯამალ ხაშოჯი ცნობილი ჟურნალისტი იყო, რომელმაც ქვეყანა დაპატიმრების შიშის გამო დატოვა

ხაშოჯი საუდის სამეფო ოჯახთან საკმაოდ დაახლოებული იყო. ადრეულ 2000-იან წლებში ის საუდის არაბეთის სადაზვერვო სააგენტოს ყოფილი დირექტორის, პრინც ტურქი ბინ ფაისალის მრჩევლად მუშაობდა. ხაშოჯი ასევე იყო გაზეთ “ალ უატანის” რედაქტორი. მას გაუშუქებია ისეთი ამბები, როგორიცაა საბჭოთა კავშირის შეჭრა ავღანეთში და ოსამა ბინ ლადენის აღზევება. ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში კი ის განსაკუთრებით კრიტიკული იყო გვირგვინოსანი პრინცის მუჰამედ ბინ სალმანის და მისი მმართველობის მიმართ.

2017 წლის ივნისსში, ჯამალ ხაშოჯიმ, დაპატიმრების შიშის გამო, ქვეყანა დატოვა და აშშ-ში გადასახლდა. ის გახდა ხშირი კონტრიბუტორი ამერიკული გამოცემების, როგორიცაა Washington Post და გლობალური მოსაზრებების სექციისთვის საუდის ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულ ტექსტებს წერდა. გასულ სექტემბერში გამოქვეყნებულ სვეტში სათაურით “საუდის არაბეთი ყოველთვის რეპრესიული არ იყო. ახლა ეს გაუსაძლისია”, - იგი წერდა, როგორ გაუცრუვდა იმედი, რადგან გვირგვინოსანი პრინცი რეფორმებზე ორიენტირებული ეგონა.

“მე დავტოვე ჩემი სახლი, ჩემი ოჯახი, სამსახური და ახლა ვიმაღლებ ხმას”, - წერდა ხაშოჯი. “სხვაგვარად მოქცევა ციხეებში გამომწყვდეულთა ღალატი იქნებოდა. მე შემიძლია ლაპარაკი, ძალიან ბევრს კი - არა. მინდა იცოდეთ, რომ საუდის არაბეთი ყოველთვის ასეთი არ ყოფილა. ჩვენ საუდელები უკეთესს ვიმსახურებთ.”



ხაშოჯის არაერთხელ გამოუთქვამს ეჭვი, რომ მისი ხედვების გამო საუდელ ხელისუფლებას მიზანში ჰყავს აყვანილი. გაუჩინარებამდე სამი დღით ადრე მან BBC Newshour-ს უთხრა, რომ სამშობლოში დაბრუნების იმედი არ ჰქონდა.

ჯამალ ხაშოჯი სტამბოლში, საუდის არაბეთის საკონსულოში პირველად 28 სექტემბერს წავიდა, თურქ საცოლესთან ჰატიჩე ჩენგიზთან ერთად. 2 ოქტომბერს, ჩენგიზის თქმით, ხაშოჯი საკონსულოში დაახლოებით 13 საათზე მივიდა. მისივე თქმით, საქმროს საკონსულოს ჭიშკრის გარეთ ელოდებოდა, თუმცა რამდენიმე საათის შემდეგ საკონსულო დაიხურა და ხაშოჯის კვალიც არ ჩანდა.

ჩენგიზის თქმით, ჯერ საკონსულოში დარეკა, შემდეგ კი დაცვას ესაუბრა, რომელმაც უთხრა, რომ შიგნით არავინ იყო. შემდეგ, როგორც საქმრომ დაარიგა, ქალმა დარეკა პოლიციაში და თურქეთის პრეზიდენტ რეჯეპ ტაიპ ერდოღანის მრჩეველთან. რამდენიმედღიანი დაბნეულობის შემდეგ თურქმა სამართალდამცველებმა განაცხადეს, რომ ჟურნალისტის სავარაუდოდ მოკლეს.

იასინ აკტაიმ, ხაშოჯის მეგობარმა და ერდოღანის მრჩეველმა როიტერსს უთხრა, რომ მისი რწმენით, ხაშოჯი საკონსულოს შიგნით მოკლეს და საქმეში 15-მდე საუდელი კაცი მონაწილეობს.

რამდენიმე დღის წინ, თურქეთმა ოფიციალურად მოითხოვა საუდის არაბეთის საკონსულოს გაჩხრეკის უფლება.

აშშ-ში საუდის არაბეთის ელჩმა, პრინცმა ხალიდ ბინ სალმანმა წერილი გამოქვეყნა, რომელშიც წერს, რომ საუდის ხელისუფლება თანამშრომლობს თურქეთის ხელისუფლებასთან. წერილში ის საკუთარ თავს “ჯამალის მეგობარს” უწოდებს და აღნიშნავს, რომ ჟურნალისტთან რეგულარული კონტაქტი ჰქონდა.

მომდევნო დღეს Washington Post-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ საუდის გვირგვინოსან პრინცს ხაშოჯის ქვეყანაში შესატყუებლად და მის დასაკავებლად გეგმა ჰქონდა შემუშავებული. Post-ის ცნობით, საუდის არაბეთის დედაქალაქიდან სტამბოლში, ხაშოჯის გაუჩინარების დღეს, ორი თვითმფრინავი ჩაფრინდა და ბორტზე 15 ადამიანი იყო, რომლებიც იმავე დღეს, მოგვიანებით დაბრუნდნენ რიადში. ზოგი სპეციალისტი სპეკულირებს, რომ მათ ხაშოჯის დაჭერა და საუდის არაბეთში წაყვანა ჰქონდათ დაგეგმილი, თუმცა ძალისხმევა უარყოფითად წარიმართა.

გასული დღეების განმავლობაში ტრამპის ადმინისტრაციამ, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციამ და სხვებმა მოუწოდეს თურქ სამართალდამცავებს გამჭვირვალე გამოძიებისკენ.

ჟურნალისტის გაუჩინარებასთან საუდის არაბეთის სავარაუდო კავშირის გამო, სამეფოს დედაქალაქში დაგეგმილი კონფერენციას “Future Investment Initiative” მძიმეწონიანი მონაწილეები გამოაკლდნენ.

მათ შორის:

• CNN
• The New York Times
• Bloomberg
• Huffington Post-ის დამფუძნებელი არიანა ჰაფინგტონი
• The Economis-ის მთავარი რედაქტორი ზენი მინტონ ბედოსი
• Financial Times
• UBER-ის აღმასრულებელი დირექტორი დარა ხოსროვშაჰი
• Viacom-ის აღმასრულებელი დირექტორი ბობ ბაკიში
• მსოფლიო ბანკის პრეზიდენტი ჯიმ იონგ კიმი
• CNBC
• LA Times-ის მფლობელი პატრიკ სუნ-შიონგი

წყარო: VOX