31.07.2023
- სალომე ზურაბიშვილმა ხელი მოაწერა საპარლამენტო უმრავლესობის მიერ, სამი მოსმენით მიღებულ ცვლილებებს კანონში "მაუწყებლობის შესახებ".
- პრეზიდენტმა არ გაიზიარა მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციების მოსაზრებები და მოწოდება, გამოეყენებინა ვეტოს უფლება და მხარი არ დაეჭირა "ოცნების" საკანონმდებლო პროექტისთვის.
სხვა ცვლილებებთან ერთად,
- გაუქმდა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭო;
- გაიზარდა პირველი არხის ბორდის შემადგენლობა 9-დან 11 წევრამდე, აჭარის უმაღლესი საბჭოსთვის მინიჭებული კვოტით, სადაც, პარლამენტის მსგავსად, უმრავლესობას "ოცნება" ფლობს.
- დაუქვემდებარა აჭარის საზმაუს მენეჯმენტი პირველი არხის ბორდს, რომელსაც ხელმძღვანელობს ვასილ მაღლაფერიძე — "ქართული ოცნების" თავმჯდომარის ყოფილი მოადგილე და მმართველი პოლიტსაბჭოს ყოფილი წევრი.
- მეურვეთა უმრავლესობას შეეძლება უნდობლობა გამოუცხადოს მაუწყებლების დირექტორს.
რა კანონია?
- ეს კანონი ზოგადად, მედიამომსახურების სფეროში რეგულირების პირობებს განსაზღვრავს, და ამავდროულად, ადგენს საქართველოში მოქმედი საზოგადოებრივი მაუწყებლების ფუნქციონირებასთან დაკავშირებულ წესებს.
რატომ ითხოვდნენ ორგანიზაციები ვეტოს?
- "მედიაომბუდსმენის" არგუმენტით, "ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციას, უპირისპირდება აჭარის ავტონომიურობის ცნებას, არ ითვალისწინებს აჭარის მაუწყებლის საჭიროებებს, გააღრმავებს უნდობლობას საზოგადოებრივი მაუწყებლების მიმართ და გამოიწვევს ახალ კრიზისებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მართვის პროცესში." ორგანიზაციის ხელმძღვანელმა, ნათია კაპანაძემ, ეს მოსაზრებები პრეზიდენტ ზურაბიშვილს ღია წერილით მიმართვისას გაუზიარა.
- "ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის" არგუმენტით, "ეწინააღმდეგება საზოგადოებრივი მაუწყებლის არსებული მოწყობის პრინციპებს და აჭარის ტელევიზიას საზოგადოებრივ მაუწყებელს უქვემდებარებს". "ქარტიამ" ვეტოს დადების მოთხოვნით, საქართველოს პრეზიდენტს საჯარო განცხადებით მიმართა.
- მედიის ადვოკატირების კოალიცია (16 ორგანიზაციის გაერთიანება) მიიჩნევს, რომ ამით "გამოუსწორებელი ზიანი ადგება ქვეყანაში საზოგადოებრივი მაუწყებლის არსებულ მოდელს და სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარის ვასილ მაღლაფერიძის ძალაუფლების განმტკიცებას ემსახურება."
რა რისკებს შეიცავს ცვლილება?
შესაძლოა,
- მმართველი პარტიის სასარგებლოდ დაირღვეს წარმომადგენლობითი ბალანსი საზმაუს სამეურვეო საბჭოში, რომელთანაც ანგარიშვალდებულება ერთდროულად უკვე ორი საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტს ექნება;
- და ხელისუფლებისთვის აღმოჩნდეს ბერკეტი, მოიპოვოს გავლენა სამეურვეო საბჭოს უმრავლესობაზე, რადგან, მეურვეთა არჩევის წესის მიხედვით, 3-3 კანდიდატის წარდგენის უფლება აქვს საპარლამენტო უმრავლესობასაც და აჭარის უმაღლეს საბჭოსაც, სადაც უმრავლესობას ასევე მმართველი პარტია ფლობს; ეს "ოცნების" მიმართ კეთილგანწყობილი ექვსი მეურვის არჩევას ნიშნავს, რაც საკმარისი რაოდენობაა ორივე მაუწყებლის პრიორიტეტების განსასაზღვრად მისაღები გადაწყვეტილებებისთვის, რადგან მეურვეთა დანარჩენი ხუთი კანდიდატიდან სამს საპარლამენტო უმცირესობა, ორს — სახალხო დამცველი წარადგენს, თუმცა, საბჭოს გადაწყვეტილებებზე ხუთი — ექვსის წინააღმდეგ, გადამწყვეტ გავლენას ვერ მოახდენს.
რას ამბობს კანონპროექტის ავტორი?
![სტუდენტური მოძრაობა - „თავისუფლებისთვის“ დამფუძნებელი, ნიკო
მანაგაძე სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა ჟურნალისტურ
საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის ფაქტზე დაწყებული გამოძიების
ფარგლებში გამოკითხვაზე დაიბარა.
გუშინ, 20 ნოემბერს საგამოძიებო სამსახურმა გაავრცელა
ინფორმაცია, რომ 18-19 ნოემბერს, ჭავჭავაძისა და მელიქიშვილის
გამზირზე აქციის მიმდინარეობის დროს, სხვადასხვა ტელეკომპანიის
თანამშრომლებისთვის ჟურნალისტურ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის
ფაქტზე გამოძიება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 154-ე
მუხლის პირველი და მეორე ნაწილით დაიწყო. სამსახურმა „მედიაჩეკერთან“
განმარტა, რომ ამ ტელეკომპანიებში „იმედი“, „მთავარი არხი“ და
„პირველი არხი“ იგულისხმება.
როგორც მანაგაძე ფეისბუკის პირად გვერდზე
წერს:
„იმედის ჟურნალისტს პირდაპირ ეთერში ვკითხე, გმობდნენ თუ არა მათ
კოლეგაზე (“მთავარი არხის” ოპერატორზე) პოლიციის მხრიდან ძალადობას,
კამერის დამტვრევას და მის უკანონოდ დაკავებას. და უთხრეს თუ არა ამის
შესახებ თავიანთ მაყურებელს, გაუშვეს თუ არა ამის ამსახველი კადრები
ეთერში.. (ტელევიზია, რომელიც მუდმივად 7 ნოემბერზე და თავიანთი
ჟურნალისტების მიმართ არასათანადო მოპყრობაზე აპელირებს წინა
ხელისუფლების კონტექსტში).
და ტრაგიკომიკური ისაა, რომ იმ “პოლიციელებზე” კი არ
აღძრეს საქმე, რომლებმაც (რბილად რომ ვთქვათ) მართლა ხელი შეუშალეს
მედიის წარმომადგენელს ბრუტალური მეთოდებით მუშაობაში, ფიზიკურად
გაუსწორდნენ, კამერა დაულეწეს და დააკავეს, მე გამომაცხადეს
ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შემშლელად ამაზე კითხვა რომ დავუსვი
პირდაპირ ეთერში მათ “კოლეგებს”.
საქართველო. 2024. პ.ს. ტელეკომპანია “იმედმა” მოგვმართა
ამასთან დაკავშირებითო. :))“.
19 ნოემბერს პროფესიულ საქმიანობაში ხელი მედიის 4
წარმომადგენელს შეუშალეს:
პროფესიული მოვალეობის
შესრულებისას ფიზიკურად იძალადეს
და დააკავეს „მთავარი არხის“ ოპერატორი სერგი ბარამიძე; ის
მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს.
სამართალდამცველებმა ფიზიკური
შეურაცხყოფა მიაყენეს “პუბლიკას” ჟურნალისტს მინდია გაბაძეს.
სპეციალური დანიშნულების რაზმის
წევრებმა ხელი შეუშალეს OC Media-ს ჟურნალისტს, მარიამ ნიკურაძეს
პროფესიული მოვალეობის შესრულებაში;
სამართალდამცველებმა Netgazeti-ს
კორესპონდენტს, გივი ავალიანს არ მისცეს გადაღების საშუალება.
„მთავარი არხის“ ოპერატორის დაკავების შემდეგ საპატრულო
პოლიციის დეპარტამენტის მთავარი სამმართველოს უფროსის მოადგილემ, გოგა
მემანიშვილმა ამავე ტელეკომპანიასთან საუბრის დროს
განაცხადა,
რომ „სასამართლოზე მიბრძანდება[სერგი ბარამიძე] და იქ დაამტკიცოს
თავისი უდანაშაულობა. ოპერატორი ან ჟურნალისტი თუ კანონს არღვევს,
ხელშეუხებელია? თვითონ დაკავებულს განემარტებოდა დაკავების არსი. თუ
უდანაშაულოდ ცნობს თავს, სასამართლოში იტყვის“. ტელეკომპანია
„ფორმულასთან“ კი, მემანიშვილმა იკითხა:
„იმუნიტეტი იცავს ოპერატორს ან ჟურნალისტს?.. კანონს თუ არღვევს და არ
ემორჩილება პოლიციას, არ უნდა დავაკავოთ?“
„მედიაომბუდსმენმა“ მედიის ამ წარმომადგენლების დევნისა
და დაკავების შეტყობინებებით სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს იმ
დღესვე
მიმართა. საგამოძიებო სამსახურში გამოკითხვაზე
დაბარებულია მინდია გაბაძე და მარიამ ნიკურაძე, გივი ავალიანი კი
უწყებამ უკვე გამოკითხა.
მედიის წარმომადგენლებისთვის პროფესიულ საქმიანობაში
ხელშეშლისა და ფიზიკური შეურაცხყოფის შემთხვევებს
გამოეხმაურა „ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტი“ - CPJ
და სამოქალაქო საზოგადოების არაერთი
ქართული ორგანიზაცია.
პოლიციის მხრიდან ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის
ფაქტებს ერთობლივი განცხადებით გამოეხმაურნენ
საქართველოში მომუშავე ონლაინ მედიებიც: On.ge, „პუბლიკა“, „ტაბულა“,
Netgazeti, „ბათუმელები“.
სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს 19 ნოემბერსვე მიმართა
ტელეკომპანია
„იმედმაც“. „იმედი“ პროფესიულ საქმიანობაში
ხელშეშლად მიიჩნევს იმას, რომ აქციის დარბევისა და ჟურნალისტებზე
ძალადობის შემდეგ პროტესტის მონაწილეები პროსამთავრობო მედიის კამერის
წინ საქართველოს დროშით დგებოდნენ და „მთავარი არხის“ ოპერატორისთვის
მიყენებული ფიზიკური შეურაცხყოფის დაგმობას სთხოვდნენ.
„იმედის“ მიერ საგამოძიებო სამსახურისთვის მიმართვას
ბრიფინგზე გამოეხმაურა
„ქართული ოცნების“ აღმასრულებელი მდივანი.
„„ნაცმედიის“ რომელიმე წარმომადგენელს ვიღაცა
რაღაცას ეტყვის, გადაკრულ სიტყვას და კიოდნენ და წიოდნენ, ჟურნალისტურ
საქმიანობაში ხელს გვიშლიანო”, - თქვა მამუკა მდინარაძემ.
ვოდეო
„იმედის“ მიმართ პატივისცემა გამოხატა „ქართული ოცნების“
კიდევ ერთმა ლიდერმა, ნინო წილოსანმა:
„რაც ეხლა იმედის , საზოგადოებრივი მაუწყებლის და სხვა ობიექტური
ჟურნალისტების მიმართ ხდება აქციაზე არის სიბნელე და ჩვეულებრივი
ფაშიზმი..“
„პირველმა არხმა“ კი, 19 ნოემბერს გამოაქვეყნა მასალა
სათაურით - „აქციის მონაწილეები ჟურნალისტებს მუშაობაში ხელს უშლიან“.
ვიდეოში ჩანს, რომ მოქალაქე პროტესტის ნიშნად „მოამბის“ ჟურნალისტის,
შალვა სუმბაძის პირდაპირ ეთერში ჩართვისას კამერასთან ევროკავშირის
დროშას
აფრიალებს.
თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პირველ კორპუსთან
მიმდებარე ტერიტორია პროტესტანტებს კარვებით გადაკეტილი 17 ნოემბრიდან
ჰქონდათ. ისინი 26 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებს გაყალბებულად
მიიჩნევენ და ხელახალ არჩევნებს მოითხოვენ.
ნიკო მანაგაძეს მიმდინარე წლის 7 ივნისს თბილისის
სახელმწიფო უნივერსიტეტის წინ რამდენიმე ახალგაზრდა თავს დაესხა და
ფიზიკურად გაუსწორდა. ის კლინიკაშიც გადაიყვანეს. მანაგაძეს
დაზარალებულის სტატუსი აქვს, თუმცა მისი ცემის ფაქტზე ჯერ გამოვლენილი
არავინ არ არის.](https://cdn.gweb.ge/buffer/1001663/pictures/category/3bee9e21e678b6460d2bc0f042716503.jpg "სტუდენტური მოძრაობა - „თავისუფლებისთვის“ დამფუძნებელი, ნიკო
მანაგაძე სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა ჟურნალისტურ
საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის ფაქტზე დაწყებული გამოძიების
ფარგლებში გამოკითხვაზე დაიბარა.
გუშინ, 20 ნოემბერს საგამოძიებო სამსახურმა გაავრცელა
ინფორმაცია, რომ 18-19 ნოემბერს, ჭავჭავაძისა და მელიქიშვილის
გამზირზე აქციის მიმდინარეობის დროს, სხვადასხვა ტელეკომპანიის
თანამშრომლებისთვის ჟურნალისტურ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის
ფაქტზე გამოძიება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 154-ე
მუხლის პირველი და მეორე ნაწილით დაიწყო. სამსახურმა „მედიაჩეკერთან“
განმარტა, რომ ამ ტელეკომპანიებში „იმედი“, „მთავარი არხი“ და
„პირველი არხი“ იგულისხმება.
როგორც მანაგაძე ფეისბუკის პირად გვერდზე
წერს:
„იმედის ჟურნალისტს პირდაპირ ეთერში ვკითხე, გმობდნენ თუ არა მათ
კოლეგაზე (“მთავარი არხის” ოპერატორზე) პოლიციის მხრიდან ძალადობას,
კამერის დამტვრევას და მის უკანონოდ დაკავებას. და უთხრეს თუ არა ამის
შესახებ თავიანთ მაყურებელს, გაუშვეს თუ არა ამის ამსახველი კადრები
ეთერში.. (ტელევიზია, რომელიც მუდმივად 7 ნოემბერზე და თავიანთი
ჟურნალისტების მიმართ არასათანადო მოპყრობაზე აპელირებს წინა
ხელისუფლების კონტექსტში).
და ტრაგიკომიკური ისაა, რომ იმ “პოლიციელებზე” კი არ
აღძრეს საქმე, რომლებმაც (რბილად რომ ვთქვათ) მართლა ხელი შეუშალეს
მედიის წარმომადგენელს ბრუტალური მეთოდებით მუშაობაში, ფიზიკურად
გაუსწორდნენ, კამერა დაულეწეს და დააკავეს, მე გამომაცხადეს
ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შემშლელად ამაზე კითხვა რომ დავუსვი
პირდაპირ ეთერში მათ “კოლეგებს”.
საქართველო. 2024. პ.ს. ტელეკომპანია “იმედმა” მოგვმართა
ამასთან დაკავშირებითო. :))“.
19 ნოემბერს პროფესიულ საქმიანობაში ხელი მედიის 4
წარმომადგენელს შეუშალეს:
პროფესიული მოვალეობის
შესრულებისას ფიზიკურად იძალადეს
და დააკავეს „მთავარი არხის“ ოპერატორი სერგი ბარამიძე; ის
მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს.
სამართალდამცველებმა ფიზიკური
შეურაცხყოფა მიაყენეს “პუბლიკას” ჟურნალისტს მინდია გაბაძეს.
სპეციალური დანიშნულების რაზმის
წევრებმა ხელი შეუშალეს OC Media-ს ჟურნალისტს, მარიამ ნიკურაძეს
პროფესიული მოვალეობის შესრულებაში;
სამართალდამცველებმა Netgazeti-ს
კორესპონდენტს, გივი ავალიანს არ მისცეს გადაღების საშუალება.
„მთავარი არხის“ ოპერატორის დაკავების შემდეგ საპატრულო
პოლიციის დეპარტამენტის მთავარი სამმართველოს უფროსის მოადგილემ, გოგა
მემანიშვილმა ამავე ტელეკომპანიასთან საუბრის დროს
განაცხადა,
რომ „სასამართლოზე მიბრძანდება[სერგი ბარამიძე] და იქ დაამტკიცოს
თავისი უდანაშაულობა. ოპერატორი ან ჟურნალისტი თუ კანონს არღვევს,
ხელშეუხებელია? თვითონ დაკავებულს განემარტებოდა დაკავების არსი. თუ
უდანაშაულოდ ცნობს თავს, სასამართლოში იტყვის“. ტელეკომპანია
„ფორმულასთან“ კი, მემანიშვილმა იკითხა:
„იმუნიტეტი იცავს ოპერატორს ან ჟურნალისტს?.. კანონს თუ არღვევს და არ
ემორჩილება პოლიციას, არ უნდა დავაკავოთ?“
„მედიაომბუდსმენმა“ მედიის ამ წარმომადგენლების დევნისა
და დაკავების შეტყობინებებით სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს იმ
დღესვე
მიმართა. საგამოძიებო სამსახურში გამოკითხვაზე
დაბარებულია მინდია გაბაძე და მარიამ ნიკურაძე, გივი ავალიანი კი
უწყებამ უკვე გამოკითხა.
მედიის წარმომადგენლებისთვის პროფესიულ საქმიანობაში
ხელშეშლისა და ფიზიკური შეურაცხყოფის შემთხვევებს
გამოეხმაურა „ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტი“ - CPJ
და სამოქალაქო საზოგადოების არაერთი
ქართული ორგანიზაცია.
პოლიციის მხრიდან ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის
ფაქტებს ერთობლივი განცხადებით გამოეხმაურნენ
საქართველოში მომუშავე ონლაინ მედიებიც: On.ge, „პუბლიკა“, „ტაბულა“,
Netgazeti, „ბათუმელები“.
სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს 19 ნოემბერსვე მიმართა
ტელეკომპანია
„იმედმაც“. „იმედი“ პროფესიულ საქმიანობაში
ხელშეშლად მიიჩნევს იმას, რომ აქციის დარბევისა და ჟურნალისტებზე
ძალადობის შემდეგ პროტესტის მონაწილეები პროსამთავრობო მედიის კამერის
წინ საქართველოს დროშით დგებოდნენ და „მთავარი არხის“ ოპერატორისთვის
მიყენებული ფიზიკური შეურაცხყოფის დაგმობას სთხოვდნენ.
„იმედის“ მიერ საგამოძიებო სამსახურისთვის მიმართვას
ბრიფინგზე გამოეხმაურა
„ქართული ოცნების“ აღმასრულებელი მდივანი.
„„ნაცმედიის“ რომელიმე წარმომადგენელს ვიღაცა
რაღაცას ეტყვის, გადაკრულ სიტყვას და კიოდნენ და წიოდნენ, ჟურნალისტურ
საქმიანობაში ხელს გვიშლიანო”, - თქვა მამუკა მდინარაძემ.
ვოდეო
„იმედის“ მიმართ პატივისცემა გამოხატა „ქართული ოცნების“
კიდევ ერთმა ლიდერმა, ნინო წილოსანმა:
„რაც ეხლა იმედის , საზოგადოებრივი მაუწყებლის და სხვა ობიექტური
ჟურნალისტების მიმართ ხდება აქციაზე არის სიბნელე და ჩვეულებრივი
ფაშიზმი..“
„პირველმა არხმა“ კი, 19 ნოემბერს გამოაქვეყნა მასალა
სათაურით - „აქციის მონაწილეები ჟურნალისტებს მუშაობაში ხელს უშლიან“.
ვიდეოში ჩანს, რომ მოქალაქე პროტესტის ნიშნად „მოამბის“ ჟურნალისტის,
შალვა სუმბაძის პირდაპირ ეთერში ჩართვისას კამერასთან ევროკავშირის
დროშას
აფრიალებს.
თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პირველ კორპუსთან
მიმდებარე ტერიტორია პროტესტანტებს კარვებით გადაკეტილი 17 ნოემბრიდან
ჰქონდათ. ისინი 26 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებს გაყალბებულად
მიიჩნევენ და ხელახალ არჩევნებს მოითხოვენ.
ნიკო მანაგაძეს მიმდინარე წლის 7 ივნისს თბილისის
სახელმწიფო უნივერსიტეტის წინ რამდენიმე ახალგაზრდა თავს დაესხა და
ფიზიკურად გაუსწორდა. ის კლინიკაშიც გადაიყვანეს. მანაგაძეს
დაზარალებულის სტატუსი აქვს, თუმცა მისი ცემის ფაქტზე ჯერ გამოვლენილი
არავინ არ არის.")
