24 თებერვალს რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ ომის ზონაში საერთაშორისო ჟურნალისტების რიცხვი კიდევ უფრო გაიზარდა. ასეთ დროს კი დიდ როლს ასრულებენ ადგილობრივი "ფიქსერები", რომლებიც უცხოელ ჟურნალისტებს მრავალმხრივ ეხმარებიან. თუმცა ხშირად ამ ადამიანებს, რომლებიც უცხოელ ჟურნალისტებს თავდაუზოგავად ეხმარებიან, მასალაში თანაავტორებადაც არ მოიხსენიებენ.

---

უკრაინაში რუსეთის ომის მე-20 დღეს გავრცელდა ინფორმაცია, რომ “ფოქს ნიუსის” გადამღებ ჯგუფთან ერთად მყოფი 24 წლის უკრაინელი პროდიუსერი ალექსანდრა (საშა) კუვშინოვა დაიღუპა.

• კუვშინოვა "ფოქს ნიუსის" რეპორტიორთან ბენჯამინ ჰოლთან და ოპერატორთან პიერ შაშევსკისთან ერთად იმ ავტომობილში იმყოფებოდა, რომელსაც 14 მარტს კიევთან ახლოს, ჰორენკაში ცეცხლი გაუხსნეს. შემთხვევას ემსხვერპლა პიერ შაშევსკიც.

საშა კუვშინოვა ამერიკული მედიასაშუალებისთვის ე.წ ფიქსერი იყო.

უცხო ქვეყნებიდან საერთაშორისო მედიის გაშუქებაში ერთ-ერთი გადამწყვეტი როლი სწორედ “ფიქსერებს” აქვთ.

ვინ არიან “ფიქსერები”?

შეიძლება ითქვას, რომ “ფიქსერი” შუამავალს ნიშნავს, რომელიც გარკვეულ საკითხებს აგვარებს. თუმცა ჟურნალისტიკაში ეს ტერმინი გულისხმობს:

• ადგილობრივ მცხოვრებს ამა თუ იმ ქვეყანაში, რომელსაც საერთაშორისო ჟურნალისტები ქირაობენ, ამ ქვეყანაში მუშაობის გასაადვილებლად.
• “ფიქსერები” კარგად იცნობენ ადგილობრივ გარემოს, ერკვევიან მოვლენების კონტექსტში, ითავსებენ თარჯიმნის როლს.
• ხშირად, “ფიქსერები” თავადაც ჟურნალისტები არიან და დამატებით ჟურნალისტურ სამუშაოსაც ასრულებენ.
• “ფიქსერები” უცხოელ რეპორტიორებს ეხმარებიან თავიანთი პროფესიული სამუშაოს შესრულებაში. ზოგჯერ ევალებათ სასტუმროს და მძღოლების დაჯავშნა, ინტერვიუების შეთანხმება, კონკრეტულ ადგილებზე წვდომის მოპოვება, მარშრუტების დაგეგმვა.

თუმცა, ეს ადამიანები კადრს მიღმა მუშაობენ. მათ სახელებსაც მომზადებულ ჟურნალისტურ მასალებში იშვიათად შეხვდებით.

“საგამოძიებო ჟურნალისტიკის გლობალური ქსელი” წერს, რომ ის იშვიათი შემთხვევები, როდესაც “ფიქსერები” ჩრდილიდან გამოდიან არის, როდესაც მათ აკავებენ, იტაცებენ ან კლავენ.

პოტენციურად სახიფათო გაშუქებების დროს შესაძლოა “ფიქსერს” დაევალოს გუნდის უსაფრთხოების უზრუნველყოფაც. ამბის გამოქვეყნების შემდეგ კი შესაძლოა მათაც საფრთხე შეექმნათ, რადგან, როგორც ფრანგი ჟურნალისტი და “ფიქსერი” მარი ნუდაშერი ამბობს: “შენ ადგილობრივი ხარ. რესპონდენტებს შენი მობილურის ნომერი აქვთ.”

• “ფიქსერებს” არ აქვთ დაზღვევა და ფიქსირებული ხელფასი. მათ სამუშაოს ძირითადად ნაღდი ფულით ანაზღაურებენ.
• “გლობალური რეპორტინგის ცენტრის” 2017 წლის კვლევის მიხედვით, “ფიქსერების” დღიური ანაზღაურება $50-დან $400-მდე მერყეობს.

ავტორად მოხსენიება “ფიქსერების” ნაწილისთვის ერთ-ერთი პრობლემური საკითხია, რადგან უმეტეს შემთხვევებში მათი შრომა მასალის მიღმა რჩება და თანაავტორებად მითითებულები არ არიან.

• ზოგიერთი მათგანისთვის ნაკლებად მისაღებია ტერმინი “ფიქსერი” და მის ნაცვლად “პროდიუსერს” იყენებს, რაც მათი აზრით, უფრო მეტ უფლებას ანიჭებთ კორესპონდენტთან ერთობლივად იმუშავონ ამბის შექმნაში.
• “ფიქსერი” არასწორი ტერმინია, ისინი რეალურად ჟურნალისტები არიან და მათი საქმე გაშუქების იმავე ეთიკურ სტანდარტებს მოითხოვს”, - ამბობს The Philadelphia Inquirer კორესპონდენტი ენდრიუ მეიკუთი.