24.08.2015
ქიბარ ხალვაში ტელეკომპანიის ერთ-ერთი ყოფილი მეწილეა. მისი და „რუსთავი 2“-ის კავშირის შესახებ ყველა მითი და რეალობა საინტერესოდაა თავმოყრილი „საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს“ მიერ 2013 წელს გამოქვეყნებულ ბლოგში: „2004 წლის 16 ივნისს, პაატა კარსანიძემ, რომლის ბიზნეს საქმიანობაზეც ცნობები არ მოიპოვება, ვალებში მყოფი „რუსთავი 2“-ის 605 შეიძინა 930-305 ჯარჯი აქიმიძისგან და დავით დვალისგან0, იმავე დღეს კი წილები სრულად ქიბარ ხალვაშს მიჰყიდა. ოფიციალური დოკუმენტების მიხედვით, კარსანიძემ თითოეულ მფლობელს 100,000 აშშ დოლარი გადაუხადა, ხალვაშს კი წილები 200,000 აშშ დოლარად მიყიდა. ხალვაშის კომპანია შპს „პანორამამ“ ნიკა ტაბატაძის 105 და ეროსი კიწმარიშვილის 305-იც შეისყიდა. საჯარო დოკუმენტებში აღნიშნულია, რომ ტაბატაძემ წილები ნებაყოფლობით დათმო და სანაცვლოდ 200 ლარის ანაზღაურება მიიღო, რაც მის მიერ საწესდებო კაპიტალში შეტანილი თანხა იყო. ეროსი კიწმარიშვილმა კი თავისი წილების სანაცვლოდ 50,000 აშშ დოლარი მიიღო. ოქტომბერში კიწმარიშვილმა სავაჭრო პალატის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა და აღარც „რუსთავი 2“-ის ხელმძღვანელობაში ფიგურირებდა. მედიაში გავრცელებული ცნობების მიხედვით მისი მეგობრული ურთიერთობა პრემიერმინისტრ ზურაბ ჟვანიასთან დასრულდა.
გავრცელებული ინფორმაციით, ქიბარ ხალვაში ირაკლი ოქრუაშვილის მეგობარი იყო. ოქრუაშვილს სხვადასხვა დროს მთავარი პროკურორის 920040, შინაგან საქმეთა მინისტრის 920040, თავდაცვის მინისტრისა 92004-20060 და ეკონომიკური განვითარების მინისტრის 920060 თანამდებობები ეკავა. ხალვაში „პროქტერ 7 გემბელის“ სადისტრიბუციო ქსელს და „პეპსის“ ფლობდა. 2007 წლის დეკემბერში, მას მერე, რაც ოქრუაშვილმა სააკაშვილის მთავრობა დატოვა, ხალვაშის კომპანიის საცავები ხანძრის შედეგად დაიწვა“.
ქიბარ ხალვაშის ისტორია და ხელისუფლების კავშირი ერთადერთი არ ყოფილა ეროვნული მაუწყებლის ისტორიაში. ამ საკითხებს შეეხებოდა ასევე, საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის კვლევა “მედიაბიზნესი საქართველოში“, სადაც გადმოცემული იყო „რუსთავი 2-ის“ მეწილეთა შესახებ მნიშვნელოვანი ფაქტები. ამონარიდი კვლევიდან: „2012 წლის 05 ოქტომბერს „რუსთავი 2“-ის 405-იანი წილის მფლობელი გახდა შპს „მედია ჯორჯია“, ხოლო „მედია ჯორჯიას“ 1005 წილის მფლობელი საქართველოს თავდაცვის ყოფილი მინისტრი დავით კეზერაშვილია. ამ ცვლილებას საზოგადოების დაინტერესება მოჰყვა. რამდენიმე დღეში კეზერაშვილმა ისევ ძველ მფლობელს გიორგი ყარამანიშვილს მიჰყიდა კომპანიის წილის 405. დღეისათვის გიორგი გეგეშიძე კომპანიის 105 წილს ფლობს, ხოლო დანარჩენი წილები ლევან ყარამანიშვილის 95050 და გიორგი ყარამანიშვილის 94050 საკუთრებაა. 2011 წლის 28 დეკემბერს გამოქვეყნდა მაია მეცხვარიშვილის სტატია - „რუსთავი 2” და „მზე” სააკაშვილის მეგობრის ოჯახის საკუთრებაში“. სტატიაში მითითებულია, რომ მედიაბიზნესის ერთ-ერთი მეწილე ლევან ყარამანიშვილი, გარდა იმისა, რომ პოკერის საყოველთაოდ ცნობილი მოთამაშეა, იმავდროულად, პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის ახლო მეგობრის, ბიზნესმენ გია ყარამანიშვის ახლო ნათესავია“.
მნიშვნელოვანი ისიც, რომ “რუსთავი 2-ის“ ისტორიაში მონაწილეობდა წარსულში საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს დაფინანსებით მოქმედი „ტელეკომპანია საქართველოც“ - 2009 წლის 1 აგვისტოს, ტელეკომპანია "საქართველოსა" და რუსთავი 2-ს შორის დაიდო ხელშეკრულება ნასყიდობის პირობების შესახებ. ქონების შესყიდვის მთლიანი სახელშეკრულებო თანხა შეადგენდა 5 970 600 ლარს, დღგ-ს ჩათვლით. ხელშეკრულების ვადად ერთი წელი განისაზღვრა, თუმცა 2010 წელს ხელშეკრულების ვადა კიდევ ერთ წლით გაგრძელდა. საბოლოოდ, ტელეკომპანია "საქართველომ" აღნიშნული უძრავი ქონება იყიდა და 2012 წლის 24 ოქტომბრის მონაცემებით, სანდრო ეულის 35ა-ში მდებარე შენობა-ნაგებობები, დაზუსტებული ფართი 2202.00 კვ.მ, "საქართველოს" საკუთრება იყო. უკვე 2012 წლის 13 ნოემბერს ვითარება შეიცვალა და 515 წილის სანაცვლოდ, ტელეკომპანია "საქართველომ" სწორედ იგივე შენობა ნაგებობები და მიწა დაუბრუნა რუსთავი 2-ს, რომელშიც სულ რამდენიმე ხნით ადრე 6 მილიონ ლარამდე გადაუხადა და ამ გზით ტელეკომპანიის ერთ-ერთი მეწილე გახდა.
ასე მოხდა თუ ისე, „რუსთავი 2“ თითქმის 20-ჯერ გასხვისდა. ყველაზე ნოვატორი და „ამინდის შემქმნელი“ არხის მფლობელებზე, მათ კავშირებზე და ინტერესებზე მუდმივად საუბრობდნენ ჩვენს საზოგადოებაში, საუბრობდნენ უმეტესად მკვლევარები და ზოგიერთი ჟურნალისტიც, ტელეკომპანიის გარედან. ყველა ხედავდა, რომ ტელეკომპანიის მეწილე თუ დირექტორი, უმეტესად ან ხელისუფლებიდან მოდიოდა, ან ხელისუფლებაში მიდიოდა. ამის საბუთად მხოლოდ ეროსი კიწმარიშვილის (კომპანიის დამფუძნებელი, მოგვიანებით გახდა სავაჭრო პალატის პრეზიდენტი, ის იყო საქართველოს ბოლო ელჩი რუსეთში, ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენელი, გარდაიცვალა გაურკვეველ ვითარებაში) ირაკლი ჩიქოვანის (ის 2007-2009 წლებში რუსთავი 2- ის დირექტორი იყო, 2009-2013 წლებში კი, საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის თავმჯდომარის პოსტს იკავებდა) და ნიკა გვარამიას (2012 წლის ნოემბრიდან რუსთავი 2-ის დირექტორი, განათლებისა და იუსტიციის ყოფილი მინისტრი, ასევე მთავარი პროკურორის ყოფილი მოადგილე) კარიერისთვის თვალის გადავლებაც
დღემდე ტელევიზიის ქონებაზე და მასთან დაკავშირებულ პროცესებზე ყველა საჯარო პირი აფიქსირებდა საკუთარ აზრს. სხვადასხვა პერიოდში ოფიციალური მიმართვებიც გაკეთდა, ასევე გავრცელდა საჯარო განცხადებებიც. მაგრამ სახელმწიფომ მხოლოდ 2015 წლის 05 აგვისტოს მიიღო კონკრეტული გადაწყვეტილება - ყადაღა. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის თანახმად, ეს არ არის ქონების გამოყენების აკრძალვა, სარჩელის უზრუნველყოფის ტიპიური ღონისძიებაა. ეს შეზღუდვის ერთ-ერთი სახეა, რომელიც რეგისტრაციის მომენტიდან გამორიცხავს ნივთსა და არამატერიალურ ქონებრივ სიკეთეზე სხვა რაიმე უფლების/ვალდებულების ან საკუთრების უფლების მიტოვების შესაძლებლობას. თუმცა განსაკუთრებულ საქმეში ნებისმიერი პროცესუალური ქმედება კიდევ უფრო განსაკუთრებული დატვირთვის ხდება და მეტ დასაბუთებას თუ გამოკვლევას საჭიროებს.
ყველას აქვს უფლება თავის უფლებათა და თავისუფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს. ეს უფლება თანაბრად ვრცელდება ქიბარ ხალვაშზეც, სხვებზეც. რთულია ვთქვათ - არის თუ არა დავა ხანდაზმული, რა შანსები აქვთ მხარეებს - საქმეზე სრული წარმოდგენის შექმნა მხოლოდ მასალების შესწავლის შემდეგ შეიძლება, ამ გადასახედიდან ვერავინ იტყვის დაზუსტებით ვინ და რა პოლიტიკური გარიგებები დადო წამოწყებულ პროცესებთან დაკავშირებით, არის თუ არა ეს წინასაარჩევნოდ ნიადაგის მომზადება მოქმედი ხელისუფლების მხრიდან.
დღეს კითხვები პასუხებზე მეტია.
ფაქტია ერთი - მნიშვნელოვანი და საინტერესო - კომპანიის მთელი ამ ისტორიის მანძილზე არასოდეს შექმნილა მხარდამჭერთა ჯგუფები ტელევიზიის დასაცავად, თითქმის 20 ახალი მფლობელის შემსწრე ჟურნალისტებს არასოდეს არ გამოუხატავთ საჯაროდ ინტერესი, მფლობელების მუდმივ ცვლილებაზე, არ დაუფიქსირებიათ მოსაზრებები თუ რა გავლენას ახდენდა მათ საქმიანობაზე თითოეული ცვლილება.
ახლა ყველაფერი შეიცვალა - დღეს ჟურნალისტები ამბობენ, რომ მფლობელები შეძლებენ გაუწერონ მათ დღის წესრიგი - ისინი იბრძვიან, იბრძვიან ძველი მეწილეების პრეტენზიების წინააღმდეგ. ცხადია, ფიქრობენ, რომ მეწილეების ნებისმიერი ცვლილება ჩარევა იქნება მათ საქმიანობაში. ნებისმიერი მეწილე კურსს შეუცვლის ჟურნალისტების საქმიანობას. შესაძლოა, ასე შიში საფუძველს მოკლებული სულაც არ იყოს, ჟურნალისტებმა ხომ ყველაზე უკეთ იციან წლების მანძილზე ერეოდნენ თუ არა მეწილეები მათ ყოველდღიურობაში, პოლიტიკური ამინდის გავლენით იგეგმებოდა თუ არა სარედაქციო პოლიტიკა. შესაძლოა, მათ აქვთ ზუსტი განცდა როგორ შეიძლება განმეორდეს ეს მომავალშიც.
ახლა აგვისტოს დღეებივით „ცხელი“ სიტუაციაა, მაგრამ ამ პროცესს ჯანსაღი მხარეები აქვს. ტელეკომპანიის ჟურნალისტების პროტესტი, მოდავეთა მზაობა ითანამშრომლონ დაინტერესებულ პირებთან, არასამთავრობო სექტორის აქტიური გამოხმაურებები, მხარდამჭერთა ჯგუფები, მოწინააღმდეგეთა ჯგუფებიც კი მაფიქრებინებს, რომ დღეს უფრო განვითარებული საზოგადოება ვართ, ვიდრე ოდესმე. დღეს ყველა ვაღიარებთ, რომ მედიამფლობელების გამჭვირვალობა ყველაზე დიდი ლუსტრაციაა მედიის კონტენტის ანალიზისათვის, რომ წილი ერთგვარად ნიშნავს მედიაზე გავლენას.
ამიტომ მინდა დავიჯერო, რომ ეს გამოხმაურებები წერტილს დაუსვამს მედიაში წილების ხელისუფლების ინტერესის შესაბამისად „გადაბარების“ პროცესს.
და კიდევ - მე ვაფასებ „რუსთავი 2-ის“ ძალას და გამოცდილებას. ვუყურებ და წლების მანძილზე მისი ყოველი მეწილის ცვლილება/გავლენა ჩემთვის ერთნაირად თვალიშისაცემი და მტკივნეული იყო და იქნება. დღეს დავის თითოეული მხარის ღიაობა და სასამართლოს კეთილსინდისიერება გადაარჩენს ტელეკომპანიას, ხელისუფლებას, ძველ და მომავალ მეწილეებსაც კი. ამიტომაც ჩემნაირ გულშემატკივრებთან ერთად მეც გამადიდებელი შუშით დავაკვირდები მიმდინარე პროცესებს. ახლა უკვე ამავე კომპანიის ჟურნალისტებთან ერთად ვიტყვი, რომ პოლიტიკოსებს და პოლიტიკასთან დაკავშირებულ პირებს არასდროს, არასდროს არ აქვს უფლება განსაზღვროს ტელევიზიის სარედაქციო პოლიტიკა.
ისტორია ამბობს, რომ პოლიტიკისა და მედიის დაახლოების მცდელობები ყოველთვის კრახით მთავრდება. შედეგი კი თანაბრად წამგებიანია საზოგადოებისთვის, მედიისთვის და პოლიტიკოსებისთვის. ჩვენ უკვე ბევრჯერ წავაგეთ. ამიტომაცაა ასეთი ცხადი, რომ მედიის მართვა პოლიტიკასთან დაახლოებული პირების მიერ ეს არის მარცხისთვის განწირული თამაში სახელად „ი-წილო, ბი-წილო"
