კატეგორია: ეთიკა
25 სექტემბერს, მედიასაშუალებებში თბილისში, შარტავას ქუჩაზე,
გარდაცვლილი კაცის ცხედრის პოვნის შესახებ ინფორმაცია გავრცელდა.
მოგვიანებით კი გაირკვა, რომ პირი არ გარდაცვლილა და მას რეანიმაციაში
საჭირო სამედიცინო პროცედურებს უტარებდნენ. თავდაპირველად
გამოქვეყნებული სიახლეებიდან იკვეთებოდა, რომ გარდაცვალების შესახებ
ინფორმაციას შსს ადასტურებდა.
მას შემდეგ რაც ცნობილი გახდა, რომ ინფორმაცია არაზუსტი იყო, ონლაინმედიის ნაწილმა თავდაპირველად გამოქვეყნებულ მასალაშივე შესწორება შეიტანა და იქვე, შენიშვნის სახით აღნიშნა, რომ გავრცელებული ინფორმაცია პირის გარდაცვალების შესახებ, სწორი არ იყო. შესაბამისად, ამ გამოცემებში არასწორი ინფორმაცია აღარ იძებნება.
მედიასაშუალებების მეორე ნაწილმა კი ახალი მასალა გამოაქვეყნა, სადაც აზუსტებს, რომ პირი გარდაცვლილი არაა და თავდაპირველად გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია. თუმცა მათ ვებგვერდებზე ახლაც იძებნება ძველი სიახლეები, რომელიც იტყობინება, რომ ცხედარია ნაპოვნი. მინიშნება იმის შესახებ, რომ ეს ინფორმაცია ძველი და არასწორია, ამ მასალებს არ აქვს.
როგორია ასეთ დროს შესწორების სტანდარტი? საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს მიერ ქარტიის მეხუთე მუხლზე (შესწორება) მიღებული გადაწყვეტილებების პრაქტიკა აჩვენებს, რომ ის ინფორმაცია, რომელიც მცდარი იყო, აღარ უნდა იძებნებოდეს ინტერნეტსივრცეში. არსებობს მეორე ვარიანტიც, სტატია შესაძლოა იძებნებოდეს ძველი ფორმით, ახალი მასალის ბმული, რომელიც ასწორებს ძველ სტატიას, აუცილებლად უნდა იყოს ძველშიც მითითებული, რადგან მკითხველს შეეძლოს ზუსტი ინფორმაციის მიღება. გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია მითითება, რომ მასალა ჩასწორებულია, მედიამ აუდიტორიას უნდა აუხსნას, რა და რატომ ჩაასწორა.
ქარტიის მეხუთე მუხლის განმარტებაში ვკითხულობთ: “ამ მუხლით ჟურნალისტები და რედაქტორები პასუხისმგებლობას იღებენ, რომ პატიოსნად განაცხადონ არაზუსტი ინფორმაციის გამოქვეყნების შესახებ და შეასწორონ ის. მიუღებელია შესწორება იმგვარად, რომ თავიდან გაკეთდეს სიუჟეტი ან სტატია, სადაც არაზუსტ ინფორმაციას ჩაენაცვლება ზუსტი ინფორმაცია, მაგრამ არ იქნება გაცხადებული უკვე დაშვებული შეცდომის შესახებ”.
მას შემდეგ რაც ცნობილი გახდა, რომ ინფორმაცია არაზუსტი იყო, ონლაინმედიის ნაწილმა თავდაპირველად გამოქვეყნებულ მასალაშივე შესწორება შეიტანა და იქვე, შენიშვნის სახით აღნიშნა, რომ გავრცელებული ინფორმაცია პირის გარდაცვალების შესახებ, სწორი არ იყო. შესაბამისად, ამ გამოცემებში არასწორი ინფორმაცია აღარ იძებნება.
მედიასაშუალებების მეორე ნაწილმა კი ახალი მასალა გამოაქვეყნა, სადაც აზუსტებს, რომ პირი გარდაცვლილი არაა და თავდაპირველად გავრცელებული ინფორმაცია არაზუსტია. თუმცა მათ ვებგვერდებზე ახლაც იძებნება ძველი სიახლეები, რომელიც იტყობინება, რომ ცხედარია ნაპოვნი. მინიშნება იმის შესახებ, რომ ეს ინფორმაცია ძველი და არასწორია, ამ მასალებს არ აქვს.
როგორია ასეთ დროს შესწორების სტანდარტი? საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს მიერ ქარტიის მეხუთე მუხლზე (შესწორება) მიღებული გადაწყვეტილებების პრაქტიკა აჩვენებს, რომ ის ინფორმაცია, რომელიც მცდარი იყო, აღარ უნდა იძებნებოდეს ინტერნეტსივრცეში. არსებობს მეორე ვარიანტიც, სტატია შესაძლოა იძებნებოდეს ძველი ფორმით, ახალი მასალის ბმული, რომელიც ასწორებს ძველ სტატიას, აუცილებლად უნდა იყოს ძველშიც მითითებული, რადგან მკითხველს შეეძლოს ზუსტი ინფორმაციის მიღება. გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია მითითება, რომ მასალა ჩასწორებულია, მედიამ აუდიტორიას უნდა აუხსნას, რა და რატომ ჩაასწორა.
ქარტიის მეხუთე მუხლის განმარტებაში ვკითხულობთ: “ამ მუხლით ჟურნალისტები და რედაქტორები პასუხისმგებლობას იღებენ, რომ პატიოსნად განაცხადონ არაზუსტი ინფორმაციის გამოქვეყნების შესახებ და შეასწორონ ის. მიუღებელია შესწორება იმგვარად, რომ თავიდან გაკეთდეს სიუჟეტი ან სტატია, სადაც არაზუსტ ინფორმაციას ჩაენაცვლება ზუსტი ინფორმაცია, მაგრამ არ იქნება გაცხადებული უკვე დაშვებული შეცდომის შესახებ”.
26.09.2017