2 მაისს გადაცემა “ცეცხლის ხაზის” თემა ქალთა უფლებებს უნდა დათმობოდა. თუმცა, გადაცემის ნაწილი ამ უფლებების დარღვევის გამართლებასა და საკითხის ანტიდასავლურ და ჰომოფობიურ კონტექსტში განხილვას დაეთმო. გადაცემაში ფორმალურად იყო დაცული ბალანსი და ისმოდა განსხვავებული მოსაზრებები. “ცეცხლის ხაზის” ამ გამოშვების მიზანი პრობლემის ძირეული გაშუქება არ ყოფილა. გადაცემის ინტერაქტივის კითხვის ფორმულირება კი კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებდა, რომ ქალთა უფლებები საქართველოში ირღვევა, კითხვა კი ასე იყო ფორმულირებული - “ირღვევა თუ არა ქალთა უფლებები საქართველოში”. გადაცემაში მოწვეულები იყვნენ: ორგანიზაციის „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ ხელმძღვანელი - ანა აბაშიძე, “უფლებადამცველთა გაერთიანების” თავმჯდომარე - ნიკოლოზ მჟავანაძე და შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომელი - მაკა ფერაძე, ჟურნალისტი - რამინა ალიევა და ფილოლოგი - გურამ ფალავანდიშვილი.

გადაცემის ერთ-ერთმა წამყვანმა, ვაკა გორგილაძემ ქალთა უფლებების საკითხზე საუბარი რამდენიმე დღის წინ მომხდარი შემთხვევის გახსენებით დაიწყო. ის 17 წლის გოგოს გამტაცებელს “სიძეს” უწოდებს და ფაქტს ოჯახის შექმნის ტრადიციასთან აკავშირებს. 28 აპრილს მარნეულის მუნიციპალიტეტში, არასრულწლოვანი, სკოლის მოსწავლე ცოლად მოყვანის მიზნით გაიტაცეს. გატაცებას მოჰყვა არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლების აქცია თბილისში მთავარ პროკურატურასთან გამტაცებლის დასჯის მოთხოვნით.

“სახლში დაბრუნებული მე-12 კლასელი ამბობს, რომ მზადაა დარჩეს გამტაცებელთან ერთად. მომავალ სიძეს აღარც მისი მშობლები უჩივიან. რა თქმა უნდა, საქართველოს ყველა მოქალაქე პატივს უნდა სცემდეს კანონს. ხოლო, ძალადობა, განსაკუთრებით არასრულწლოვანი ქალების მიმართ დასჯადი უნდა იყოს, მაგრამ სად გადის ზღვარი პირობით ძალადობასა და ეროვნულ ტრადიციებს შორის, იქნებ იმიტირებული ძალადობა მხოლოდ რიტუალური, თეატრალიზირებული ქმედებაა, რომელიც ასახავს კულტურულ თავისებურებებს და თემის წეს-ჩვეულებას. მახსოვს, სულ რაღაც 20 წლის წინ თბილისში, პატარძლის მოტაცება ჩვეულებრივ ამბად ითვლებოდა. ნეტავ, რატომ აღარ ვიტაცებთ შეყვარებულებს. ალბათ, არასამთავრობო ორგანიზაციების შიშით,” - თქვა წამყვანმა ვაკა გორგილაძემ, რომელიც თავს კონსერვატორს უწოდებს.



“უფლებადამცველთა გაერთიანების” თავმჯდომარე - ნიკოლოზ მჟავანაძე გადაცემაში აცხადებდა, რომ როდესაც სამართალდამცავები გატაცების მუხლით იწყებენ საქმის წარმოებას, არ აქვთ უფლება, რომ ვინმე დააკავონ, რადგან გამტაცებელი და მსხვერპლი ამბობენ, რომ გატაცება არ მომხდარა.

ქალთა მიმართ ჩადენილი ძალადობის მკვლელობით დასრულების შემთხვევებთან დაკავშირებით დასმულ კითხვაზე პასუხის გაცემისას კი, მჟავანაძე პარალელს ლგბტ თემთან ავლებს და ამბობს:

“ძირითადად, როდესაც, აი, მაგალითად, სექსუალური უმცირესობების მიმართულებით ხდება ასეთი მკვლელობა და გამოდიან, აი, თქვენი ორგანიზაციიდან [„პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“], ანდა თქვენი მომიჯნავე ორგანიზაციები, რომელებიც იმავე კუთხით მუშაობენ, საუბრობენ, რომ მკვლელობა მოხდა ქალთა მიმართ”.

მჟავანაძის პათოსს ნაწილობრივ იზიარებს გადაცემის წამყვანი ვაკა გორგილძეც:

“ცხადია, რომ ეს არის პრობლემა. ეს პრობლემა მოითხოვს ძალიან დიდ ძალისხმევას და პარტნიორობას, მათ შორის არასამთავრობო ორგანიზაციებთან ერთად. ამდენად, გადაბრალება შინაგან საქმეთა სამინისტროზე, აი, ამ პრობლემის, ამ სიმწვავის, მე მგონი არ არის სამართლიანი და მემგონი, გარკვეულწილად, სამართლიანია ის პრეტენზიები, რომელსაც ბატონი ნიკოლოზი [მჟავანაძე] გამოთქვამს არასამთავრობო სექტორის მიმართ. რას იტყვით?”- ასეთი ფორმულირებით დასვა კითხვა გადაცემის წამყვანმა ვაკა გორგილაძემ.

მას შემდეგ კი, რაც სტუმარმა პასუხის გაცემა დაიწყო, გორგილაძე დაინტერესდა რა მოცულობის თანხა მიიღო რესპონდენტის ორგანიზაციამ და შემდეგ კი აღნიშნა, რომ ამ თანხით შესაძლებელი იქნებოდა მოქალაქეთა ცნობიერების ასამაღლებლად ბუკლეტები დაბეჭდილიყო.

გადაცემის მეორე ნახევარში ეთერში ფილოლოგი გურამ ფალავანდიშვილი ჩაერთო. ფალავანდიშვილის არც ეს გამოსვლა ყოფილა სხვა დანარჩენისგან განსხვავებული და ამჯერადაც, მისი საუბარი ჰომოფობიური და ანტიდასავლური შინაარსის ტექსტებით იყო გაჯერებული. ის ამართლებდა ადრეულ ქორწინებას და ამბობდა:

“ჩვენ ვნახეთ 8 მარტს ქალთა უფლებების დასაცავი აქცია, სადაც იყვნენ ფემინისტები, მათ შეუერთდნენ კაცები, ვინც თავის თავს თვლიან ქალებად… მათ გამოიტანეს ფოტო და ისინი შეურაცხყოფდნენ ქალებს. აი, ეს არასამთვარობო ორგანიზაციები და ლიბერალური, ლიბერასტული ფრთა შეურაცხყოფს ქალს. რაც შეეხება ადრეულ ქორწინებას, 17-18 წლის ახალგაზრდა შეიძლება დაოჯახდეს, მაგრამ მათი მიზანია, რომ ადამიანი არ დაოჯახდეს, ოჯახს ებრძვიან”.

გარდა ამისა, ფალავანდიშვილს მიაჩნია, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციები ხელს უწყობენ ბავშვთა სექსუალურ ურთიერთობებს სკოლაში და ხელს უშლიან მათ გათხოვებას.

“ქალებს უკარგავენ ქალობას, ეუბნებიან, რომ დედობა, შვილიერება არის ჩამორჩენილობა, პატიოსნება არის მონობა. და მათთვის, ბოდიში და, ბოზობა არის წარმატება და ლიბერალიზმი და თვითრეალიზაცია. ეს არის თქვენი ტენდენცია,” - დასძენდა ფალავანდიშვილი ადამიანის უფლებებზე მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციებზე საუბრისას.

გადაცემის ამავე ნაწილში მჟავანაძემაც საკითხზე საუბარი ანტიდასავლურ კონტექსტში დაიწყო, სექსისტურ განცხადებებსაც არ მოერიდა და ქალთა მიმართ ჩადენილი დანაშაული სხვა ტიპის დანაშაულს გაუთანაბრა.

“კომუნისტების პერიოდში იყო ასეთი ორგანიზაცია - “მებრძოლ უღმერთოთა კავშირი” და მისი წევრი იყო 200 ათასი კაცი. და რას აკეთებდა ეს “მებრძოლ უღმერთოთა კავშირი”? გაზეთიც ჰქონდათ, ანუ მაშინ ტელევიზიები არ იყო, მედიაშიც კარგად იყვნენ წარმოდგენილები და ანგრევდნენ ეკლესიებს, ეროვნულ ფასეულობებს ებრძოდნენ… მე ვავლებ პარალელს, რომ ეს ადამიანებიც [არასამთავრობო ორგანიზაციები] ებრძვიან ეკლესიას, ებრძვიან ოჯახს, ებრძვიან ეროვნულ ფასეულობებს,” “მე მანდილოსნების მიმართ უძლური და განიარაღებული ვარ”, “ქალის მიმართ არავითარი ძალადობა არ არის და ახლა როდესაც საუბარია ძალადობაზე, საქართველოში ვერავინ ვერ მოსპობს დანაშაულს, ეს ოდითგანვე იყო, უბრალოდ, პრევენცია უნდა მოხდეს, რომ რაც შეიძლება ნაკლები დანაშაული მოხდეს. ახლა ქურდობა რომ არის, მკვლელობა როა, ყაჩაღობა, შეიძლება ვთქვათ, რომ საქართველო მიაქვს დანაშაულს?”

შემდეგ კი მჟავანაძემ ოჯახში მომხდარ ძალადობაზე საკუთარი მოსაზრების ჩამოყალიბება განაგრძო და თქვა, რომ ოჯახში ქალების მკვლელობა სქესის ნიშნით არ ხდება. ამ საუბარს მალევე გადაცემის წამყვანების ჩაკითხვა და რეპლიკა მოჰყვა. მაგდა ანიკაშვილმა მჟავანაძეს ჰკითხა: “უფრო მეტი ცოლი კვდება, თუ უფრო მეტი ქმარი?” ანიკაშვილის ამ კითხვას მისმა თანაწამყვანმა გორგილაძემ უპასუხა: ”ჩვენ გვინდა, რომ უფრო მეტი ქმარი მოკვდეს”.

გადაცემის კიდევ ერთი მონაწილე რამინა ალიევა იზიარებდა გადაცემის იმ მონაწილეების მოსაზრებას, რომლებიც ქალთა მიმართ ძალადობას სხვა ტიპის დანაშაულთა კონტექსტში განიხილავდნენ:

“უფლებას არ აქვს სქესი, უფლების დაცვას არ აქვს სქესი. ადამიანის უფლებები უნდა დავიცვათ ჩვენ, სადაც კაციც ადამიანია და ქალიც ადამიანია, მაგრამ თუ ასეთი აქტუალურია ქალის უფლება, ეს უკვე ნიშნავს იმას, რომ ჩვენ უფრო ნაზი და უფრო სუსტი არსებები ვართ და გვჭირდება უფრო მეტი დაცვა, ვიდრე კაცებს,” - ამბობდა ალიევა. მისივე თქმით, აზერბაიჯანულ თემში ქალის დაქორწინებისას სიძის მხრიდან ქალის ოჯახისთვის თანხის გადახდა არის არა “ქალის ყიდვა”, არამედ ოჯახის ფინანსური დახმარება.

2 მაისს “ცეხცლის ხაზის” მაყურებელი ვერ შეძლებდა გაერკვია, რეალურად რა პრობლემა არსებობს ქვეყანაში ქალთა მიმართ ძალადობის კუთხით. გადაცემის მსვლელობის დროს გამოთქმული მოსაზრებებით პარალელების გავლება ხდებოდა სხვა მოწყვლად ჯგუფებთან, რითაც ჩანდა მცდელობა, რომ ქალთა მიმართ ძალადობა უფრო ნაკლებმნიშვნელოვან საკითხად ყოფილიყო წარმოჩენილი. გარდა ამისა, უცნობია, რა მიზანს ემსახურებოდა გადაცემის ინტერაქტივის შეკითხვა, რომლითაც მაყურებელს ქალთა მიმართ არსებულ პრობლემაზე უნდა დაეფიქსირებინა პასუხი, შეკითხვა კი ასე იყო დასმული - ირღვევა თუ არა ქალთა უფლებები საქართველოში. მაშინ როცა ქვეყანაში ფემიციდის არაერთი შემთხვევა ფიქსირდება, ოჯახში ძალადობა კი საზოგადოების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი გადაწყვეტილებაა, კითხვის ამ ფორმულირებით დასმა არის პრობლემის მნიშვნელობას ხელოვნურად დაკნინება.