საერთაშორისო ორგანიზაცია Freedom House-ის 2018 წლის ანგარიში ის თემა აღმოჩნდა, რომელიც მედიამ სხვადასხვა ჭრილში გააშუქა. ანგარიში 11 აპრილს გამოქვეყნდა. დოკუმენტში ნათქვამია, რომ საქართველოში დემოკრატიის საერთო ინდიკატორთან ერთად მედიის დამოუკიდებლობის მაჩვენებელი გაუარესდა და 2009 წლის მდგომარეობას დაუბრუნდა. ანგარიშის მიხედვით მედიის თავისუფლების კუთხით არსებული მაჩვენებლის შემცირება რამდენიმე მიზეზმა განაპირობა. ესენია: ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული ტელევიზიის "რუსთავი 2"-ის საქმე, პროსახელისუფლებო კერძო ტელევიზიების - იმედის, GDS-ისა და მაესტროს გაერთიანება, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პოლიტიზებული სარედაქციო პოლიტიკა ახალი ხელმძღვანელობის პირობებში და აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის აფგან მუხტარლის გატაცება.

Freedom House-ის ამ შეფასებით განაწყენებული დარჩა როგორც მმართველი გუნდი, ისე მედიის კრიტიკულ კონტექსტში განხილული ნაწილიც. ეს, განსაკუთრებით ანგარიშის გამოქვეყნებიდან მეორე დღეს დოკუმენტის  შეფასებების შესახებ მომზადებულ მასალებში გამოჩნდა. 12 აპრილის სიუჟეტებში მთავარი აქცენტი სწორედ ანგარიშის შეფასებები იყო.

პირველი არხი

12 აპრილის საინფორმაციო გამოშვებაში საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა, რომლის მენეჯმენტის მუშაობა მედიის დამოუკიდებლობის მაჩვენებელის შემცირების ერთ-ერთ მიზეზად არის დასახელებული, Freedom House-ის ანგარიშს უნდობლობა გამოუცხადა და შეცდომების ძებნა დაიწყო.

“ამერიკული საერთაშორისო ორგანიზაციის ბოლო ანგარიშის ობიექტურობა საქართველოში კითხვის ნიშნის ქვეშ დგება. მმართველი გუნდის ლიდერები Freedom House-ის კვლევის ავტორებს მიკერძოებულობაში ადანაშაულებენ. მწვავე კრიტიკის საგანია დოკუმენტის ის ნაწილი, რომლის მიხედვითაც 2017 წელს ქართული მედიისა და სასამართლოს დამოუკიდებელი მაჩვენებლი გაუარესდა და 2009-2012 წლების მონაცემებს გაუტოლდა. დოკუმენტში უზუსტობები მედიაორგანიზაციების ნაწილმაც იპოვა”, - ამ ტექსტით წარადგინა თემა მოამბის მთავარი გამოშების წამყვანმა.

საზოგდოებრივი მაუწყებლის მიერ დოკუმენტში აღმოჩენილ უზუსტობაზე საუბრით დაიწყო სიუჟეტი ჟურნალისტმაც. მან განმარტა, რომ Freedom House - ის ანგარიშში მეორე არხის დახურვასთან დაკავშირებით არსებული ჩანაწერი არაზუსტია. თქვა, რომ არხი მაუწყებლობას დღესაც განაგრძობს და სპორტულ ღონისძიებებთან ერთად პარლამენტის სხდომებისა და საკომიტეტო მოსმენების ტრანსლირებას უზრუნველყოფს.

ამის შემდეგ, ჟურნალისტმა ანგარიშში აღმოჩენილ იმ უზუსტობაზე ისაუბრა, რომელიც მისივე თქმით, ტელეკომპანია “იმედმა” აღმოაჩინა და მაყურებელს ტელეკომპანიის განცხადების ნაწილი გააცნო, რომელიც ასე იკითხება:

“შევახსენებთ Freedom House” - ს, რომ 2007 წლის ნოემბრიდან 2012 წლის ბოლომდე იმედი არათუ კონტროლდებოდა და შესაბამისად, არ იყო კრიტიკული მმართველი პარტიის “ნაციონალური მოძრაობის” მიმართ, არამედ უშუალოდ მათ მფლობელობაში იმყოფებოდა”.

სიტყვა “უზუსტობა” სიუჟეტში რამდენჯერმე გაჟღერდა. ასევე, ხაზი გაესვა იმას, რომ დოკუმენტი საზოგადოებასა და პოლიტიკურ წრეებში კამათისა და დაპირისპირების საგნად იქცა, რაც ქმნიდა შთაბეჭილებას, რომ ჟურნალისტი მსგავსი ჩანართებით საკუთარი ნათქვამის გამყარებას ცდილობდა და ხაზს უსვამდა, რომ ანგარიშს უნდობლობა არა მხოლოდ “საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა”, არამედ საზოგადოებისა და პოლიტიკურ სპექტრის ნაწილმაც გამოუცხადა. რაც დოკუმენტში მათ მიერ აღმოჩენილი “უზუსტობების” აქცენტს უფრო მეტ სიმყარეს მატებდა.

სიუჟეტში Freedom House - ის ანგარიშის შესახებ საკანონმდებლო და აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენლების არაერთი კრიტიკული შეფასებაც მოვისმინეთ.

იმედი

Freedom House -ის ანგარიშს თითქმის იდენტური პათოსით გაჯერებული მასალა მიუძღვნა ტელეკომპანია “იმედმაც”. მთავარი აქცენტი აქაც დოკუმენტში აღმოჩენილ უზუსტობებზე გაკეთდა.

“დასკვნას, რომლის მიხედვითაც საქართველოში დემოკრატიის ხარისხი გაუარესდა, პრემიერი უკიდურესად არაობიექტურს და დაუბალანსებელს უწოდებს. ორგანიზაციის არგუმენტების გაბათილება საგანგებო ბრიფინგით სცადა ირაკლი კობახიძემაც, პარლამენტის თავმჯდომარე მიკერძოებაზე საუბრობს და ანგარიშში არსებულ ფაქტობრივ შეცდომებზე მიუთითებს. ანგარიშში, რომელიც აზრთა სხვადასხვაობის მიზეზი გახდა, მოხვდა ტელეიმედიც, თუმცა საკმაოდ უცნაური შინაარსით და არასწორი კონტექსტით” - ამ ტექსტით წარადგინეს თემა დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანებმა და ასპარეზი ჟურნალისტს დაუთმეს, რომელმაც თემა ასევე ტელეკომპანიის მიერ გაკეთებული განცხადებით გახსნა, სადაც აღნიშნული იყოს რომ

“გამაოგნებელია მაღალი რეპუტაციის მქონე ორგანიზაციისთვის ასეთი ტიპის არასწორი ინფორმაციის გავრცელება”, შემდეგ Freedom House-ს შეახსენეს ის, რომ “იმედი” “ნაციონალური მოძრაობის” მფლობელობაში იმყოფებოდა. რასაც წინ უძღვოდა “შეიარაღებული თავდასხმა და ფიზიკური ტერორი ტელეკომპანიის ჟურნალისტებზე...ჩვენ არ ვართ პარტიულ-ოპოზიციური ტელევიზია, ჩვენ უბრალოდ ვაშუქებთ მოვლენებს, ისე, როგორც ეს არის და ვაძლევთ ტრიბუნას ყველას, ვინც მოვლენებში მოაწილეობს…”

ტელეკომპანიამ საერთაშორისო ორგანიზაციის მისამართით არც რჩევები დაიშურა: “იმედს ვიტოვებთ, რომ ორგანიზაცია გამონახავს უფრო მაღალი კომპეტენციის თანამშრომლებს და კვლავ იქნება მედიათავისუფლების სადარაჯოზე…”

Freedom House - ის ანგარიშის გარშემო გაკეთებული პოლიტიკური შეფასებები ყურადღების მიღმა არც “იმედმა” დატოვა და საზოგადოებას ანგარიშით განაწყენებულებისა და კმაყოფილების საპირისპირო შეფასებები გააცნო.

რუსთავი 2

თემის აბსოლუტურად განსხვავებული კონტექსტი შემოგვთავაზა ტელეკომპანია “რუსთავი 2- მა”. ზემოთ განხილული მაგალითებიგან განსხვავებით, აქ დოკუმენტებში შეცდომების ძებნა არავინ დაიწყო. მასალაში ხელისუფლების წარმომადგენლების მხრიდან Freedom House - ის ანგარიშის მიმართ გამოთქმული უკმაყოფილება საერთაშორისო ორგანიზაციაზე შეტევად შეფასდა და მთავარი ფოკუსი არაფორმალურ მმართველობასა და ყოფილ პრემიერზე ბიძინა ივანიშვილზე გაკეთდა.

“მმართველი პარტიის ლიდერები შიდა დაპირისპირების შემდეგ, საერთაშორისო კონფლიქტში ერთვებიან, მთავრობისა და პარლამენტის მეთაურები მსოფლიოში ერთ-ერთ ყელაზე გავლენიან ორგანიზაციას მკაცრად და უხეშად აკრიტიკებენ. გიორგი კვირიკაშვილისა და ირაკლი კობახიძის გაღიზიანება საქართველოს დემოკრატიის ინდექსის დაწევამ და ამ გადაწყვეტილების მიზეზებმა გამოიწვია, მაგრამ, მათი განცხადებების შემდეგ გაუგებარი დარჩა ვის იცავენ პოლიტიკური ლიდერები, ქვეყნის იმიჯს, ხელისუფლებას, თუ არაფორმალურ მმართველს, ბიძინა ივანიშვილს, რომელიც საერთაშორისო ორგანიზაციის კრიტიკის პირდაპირი ადრესატი იყო”, - ამ ტექსტით გახსნა თემა საინფორმაციო გამოშვების წამყვანმა.

ბიძინა ივანიშვილის კონტექსტი შეინარჩუნა ჟურნალისტმაც, რომელმაც განმარტა, რომ პოლიტიკური ლიდერები Freedom House - ს ერთმანეთის მიყოლებით და იდენტური სიტყვებით იმის გამო აკრიტიკებდნენ, რომ ბიძინა ივანიშვილის ეპოქის დემოკრატიის ხარისხით ისეთივე კმაყოფილები არ არიან, როგორც ოცნების ლიდერები. ხაზი გაესვა ანგარიშის იმ ნაწილსაც, სადაც ივანიშვილის მხრიდან პოლიტიკურ ვენდეტაზე და მის მიერ წამოწყებულ და დაგეგმილ პროექტებზეა საუბარი.

მმართველი გუნდის განცხადებების პარალელურად, წარმოდგენილი იყო ოპოზიციური სპექტრის ის განცხადებები, სადაც აქცენტი კვლავ ბიძინა ივანიშვილზე იყო გადატანილი. მათი შეფასებით, მმართველი პოლიტიკური ძალის გაღიზიანება, Freedom House - ის ანგარიშში პანორამა თბილისისა და ბიძინა ივანიშვილის ხსენებამ გამოიწვია. სიუჟეტში ასევე წარმოდგენილი იყო ტელეკომპანია “იმედის” მიერ გავრცელებული განცხადებაც.

ტელეკომპანია პირველი

“ხელისუფლება Freedom House - ის წინააღმდეგ” - სწორედ ასე დაასათაურა ტელეკოპმანია “პირველმა” სიუჟეტი, რომელიც ამავე თემას ეხებოდა. აქ მთავარი აქცენტი ხელისუფლების მხრიდან გავლენიან საერთაშორისო ორგანიზაციაზე მმართველი გუნდის თავდასხმა იყო. მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანმა განმარტა, რომ დემოკრატიის ხარისხის გაუარესებას და “Freedom House” - ის შეფასებას არ ეთანხმება ქვეყნის პრემიერი. მანვე თქვა, რომ კრიტიკას კრიტიკითვე უპასუხეს მთავრობის ხვა წარმომადგენლებმაც. პარლამენტის თავმჯდომარე კი დოკუმენტს ღიმილისმომგვრელი უწოდა.

ტელეკომაპნია “პირველის” სიუჟეტიდან გავიგეთ, რომ “Freedom House” - მა გამოქვეყნებული ანგარიშის გამო ხელისუფლებისგან თავდასხმების უპრეცედენტო კასკადი დაიმსახურა. მასალაში ანგარიშის შესახებ წარმოდგენილი იყო როგორც მმართველი გუნდის კრიტიკული შეფასებები, ისე ოპოზიციური ფლანგის კომენტარები, რომლებიც ხელისუფლების პოზიციას სირაქლემის პოზაში ყოფნას ადარებდნენ.

განხილული მაგალითები აჩვენებს, თუ როგორ როგორ ქმნის მედია ერთი და იმავე თემის გარშემო რადიკალურად განსხვავებულ პერსპექტივებს და საკუთარი დღის წესრიგის გათვალისწინებით, როგორ სთავაზობს მაყურებელს ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავებულ კონტექსტს და რეალობის აღქმის პარალელურ “სინამდვილეს”.