რამდენად პოლარიზებული იყო 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ ონლაინ მედია, რა ტიპის ინფორმაცია აღწევდა ფართო აუდიტორიამდე, რა აჩვენა 6 თვიანმა დაკვირვებამ და რა ძირითადი მიგნებები გამოიკვეთა მონიტორინგისას - “მედიაჩეკერი” ონლაინ მედიის მონიტორინგის ხელმძღვანელ გიორგი ჯოლოგუას ესაუბრა.

- 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე 6 თვის განმავლობაში 13 გამოცემას აკვირდებოდით. რა პრინციპით შეარჩიეთ აღნიშნული მედიები?

ჩვენ ყოველთვის ვცდილობთ, რომ შევარჩიოთ ყველაზე რეიტინგული გამოცემები, რადგან, ცხადია, ჩვენთვის მნიშვნელოვანია, დავაკვირდეთ იმ ვებგვერდებს, რომლებსაც ყველაზე მეტი ადამიანი კითხულობს. ერთი სირთულე ის გვაქვს, რომ არ არსებობს ასე გაწერილი რეიტინგები ონლაინ მედიასაშუალებების. ამიტომ ყოველი მონიტორინგის წინ ვატარებთ კვლევას, ვქირაობთ სოციოლოგიური კვლევის ორგანიზაციას და ვთხოვთ, რომ დაგვითვალონ რეიტინგები. ბოლო რამდენიმე წელია ამას დავუმატეთ მეორე კომპონენტიც - მედიის ექსპერტებს, მიუკერძოებელ ადამიანებს, ვთხოვთ, რომ გამოგვიგზავნონ სია, მათი აზრით, რომელი საიტები იქნებოდა საინტერესო მონიტორინგისთვის. ამ ორ შედეგს ვაჯამებთ და შედეგად, ვადგენთ იმ მედიასაშუალებების სიას, რომელსაც დავაკვირდებით.

- რა აჩვენა 6 თვიანმა დაკვირვებამ?

ონლაინ მედიაზე ბევრი კარგის თქმა შეიძლება, წლიდან წლამდე გაუმჯობესება გვაქვს. ერთ-ერთი მიგნება ის არის, რომ გვაქვს საკმაოდ ბევრი ვებგვერდი, რომელიც ცდილობს მაღალი ჟურნალისტური სტანდარტით იმუშაოს, ობიექტურად და მიუკერძოებლად გააშუქოს მოვლენები და სიღრმისეული ინფორმაცია მიაწოდოს მკითხველს. 13 საიტიდან 6 მაინც გვქონდა ისეთი, რომ მხოლოდ დადებითის თქმა შეგვიძლია და ვფიქრობ, რომ ეს ძალიან კარგად მეტყველებს ქართული ონლაინ მედიის განვითარებაზე.

რაც შეეხება სხვა ძირითად მიგნებებს, არ გვხვდებოდა ისეთი მძიმე დარღვევები, რომლებიც უფრო ხშირია, ვთქვათ, პრესაში, ტელევიზიაში, რაც გამოიხატება ჟურნალისტთა მხრიდან განსაკუთრებულად აგრესიულ, შეურაცხმყოფელ, დისკრიმინაციულ, სიძულვილის ენის შემცველ გაშუქებაში. წელს სულ 2-3 პრობლემური ვებგვერდი გვქონდა, თუმცა, ამ ვებგვერდებზეც კი არ შეგვხვედრია ამ ტიპის განცხადებები ჟურნალისტთა ტექსტებში. პრობლემა იყო ის, რომ ჰომოფობიური, ქსენოფობიური, სექსისტური, სიძულვილის ენის შემცველი განცხადებები შუქდებოდა უკომენტაროდ.

- რა ტიპის ეთიკური დარღვევები გვხვდებოდა ყველაზე ხშირად ონლაინ მედიაში?

ერთ-ერთი სერიოზული დარღვევა არის სარეკლამო მასალების არასათანადო გამიჯვნა სარედაქციო სტატიებისგან. ეს არის ძალიან სერიოზული პრობლემა ქართულ ონლაინ მედიაში. ერთ მაგალითს გეტყვით, რომ უფრო კარგად აღსაქმელი იყოს, რა მასშტაბის პრობლემაზეა საუბარი. მაგალითად, ერთ-ერთ ყველაზე რეიტინგულ ვებგვერდ “ინტერპრესნიუსს” რომ დავაკვირდით, მონიტორინგის პერიოდში გამოქვეყნებული სტატიების (რომლებიც ეხებოდა პოლიტიკის და არჩევნების თემებს) თითქმის ⅓ იყო გამოქვეყნებული სარეკლამო ნიშნით - NS - რომელიც არ არის შესაბამისი მითითება და არ არის მარტივად აღსაქმელი მკითხველისთვის.

წარმოიდგინეთ, როცა ვებგვერდის არჩევნებთან და პოლიტიკასთან დაკავშირებული სტატიების ⅓ იყო დაფინანსებული, ეს მთლიანად ცვლის გაშუქებას და ეს პიარ მომსახურებას უფრო ემსგავსება, ვიდრე ჟურნალისტიკას. ფაქტობრივად, მკითხველს არ ეძლევა საშუალება, რომ გაარჩიოს რომელი სტატიაა რედაქციის მიერ მომზადებული, ჟურნალისტის ნამუშევარი და რომელი შეკვეთილი, კომერციული სარგებლის სანაცვლოდ გამოქვეყნებული.

სხვა ტიპის პრობლემებს რაც შეეხება, ყველაზე ხშირი და გავრცელებული დარღვევა ონლაინ მედიაში არის ბრალდებების ცალმხრივად გაშუქება. როდესაც არის კონკრეტული ბრალდება კონკრეტული პირის მიმართ, ზოგი ვებგვერდი ამას აშუქებს ისე, რომ არ ცდილობს იმავე სტატიაში წარმოადგინოს ბრალდების მხარის პოზიცია და, შესაბამისად, მკითხველს ეძლევა მხოლოდ ერთი მხარის მოსაზრება. ესეც შეინიშნებოდა ისეთ ვებგვერდებზე, რომლებიც ძალიან ტენდენციურად აშუქებენ მოვლენებს. ვთქვათ, ისეთი ვებგვერდები, რომლებიც უფრო ხელისუფლებისკენ იხრება, ასეთ ბრალდებებს ცალმხრივად აშუქებენ ოპოზიციის მისამართით. 

---

• იხილეთ ონლაინ მედიის მონიტორინგის ანგარიში სრულად ამ ბმულზე

---

- ამბობთ, რომ ბრალდებების ცალმხრივი გაშუქება უფრო იმ ვებგვერდებზე შეინიშნებოდა, რომლებიც მიკერძოებული იყვნენ. თუმცა, მონიტორინგის შუალედურ ანგარიშში აღნიშნულია, რომ შერჩეულ ვებგვერდთა დიდ ნაწილში არ ჩანდა მცდელობები, რომ ჟურნალისტებს გადაემოწმებინათ მასალებში წარმოდგენილი კონკრეტული ბრალდებები ან მოეძიებინათ ბრალდებულ მხარეთა კომენტარები...

დიახ, იყო გამონაკლისის სახით რამდენიმე შემთხვევა მონიტორინგის საწყის ეტაპზე ისეთ ვებგვერდებზე, რომლებიც ცდილობენ, რომ ეთიკური სტანდარტების დაცვით გააშუქონ მოვლენები. თუმცა, მონიტორინგის შემდეგ ეტაპებზე გამონაკლისის სახითაც აღარ გვხვდებოდა. ეს გამონაკლისიც მხოლოდ კვლევების გაშუქებისას გვხვდებოდა.

ბალანსის და ბრალდებების ცალმხრივად გამოქვეყნების პრობლემები გვხვდებოდა სამ ვებგვერდზე “მარშალპრესი”, “კვირა” და “პრაიმტაიმი”. ამ საიტებზე სისტემატურად გვხვდებოდა მძიმე ბრალდებების ცალმხრივად გაშუქება. თუმცა, ესეც არ იყო ჟურნალისტთა ტექსტები, ეს იყო პოლიტიკოსების მიერ გაჟღერებული ბრალდებები მათი ოპონენტების მიმართ.

- თქვენი დაკვირვებით, ბრალდებების ცალმხრივად გაშუქების მიზანი კონკრეტული პოლიტიკური სუბიექტების დისკრედიტაცია იყო?

მიზნის თქმა ზუსტად შეუძლებელია, ჩვენ ვაკვირდებით იმ მესიჯს, გზავნილებს, რაც მოდის მედიაპროდუქტიდან. მიზანს, ამის უკან რა დგას, ჩვენ არ ვიკვლევთ. თუმცა, მიზანზე მიუთითებს ის, რომ ასეთი ბრალდებების გაშუქება გვხვდებოდა მხოლოდ ოპოზიციონერ კანდიდატთა მიმართ. ეს გვაძლევს იმის ვარაუდის საშუალებას, რომ ეს ხდებოდა მიზანმიმართულად და არა შემთხვევით, ან უბრალოდ სტანდარტების არცოდნის გამო.

- რამდენიმე მედიასაშუალება დაასახელეთ და თქვით, რომ ძალიან აშკარა იყო ამ ვებგვერდებზე ხელისუფლების მიმართ მიკერძოება. დანარჩენ სამონიტორინგო ვებგვერდებს რაც შეეხება, ხომ არ გამოკვეთილა ზოგადად ოპოზიციის ან რომელიმე კონკრეტული ოპოზიციური პარტიის მიმართ მიკერძოება ან სიმპატია?

არა, ერთ-ერთი მთავარი მიგნება წლევანდელი მონიტორინგის სწორედ ეს არის, რომ არ გვხვდებოდა პოლარიზაცია. წელს გვხვდებოდა ვებგვერდები, რომლებიც აშკარად ხელისუფლებისკენ იყო, ასევე, გვხვდებოდა ვებგვერდები, რომლებიც ძალიან კრიტიკულად იყო ხელისუფლების მიმართ. თუმცა, ჩვენ არცერთი ვებგვერდი არ შეგვხვედრია, რომელზეც რომელიმე ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიის მიმართ განსაკუთრებული, აშკარა მხარდაჭერა გამოკვეთილიყო.

ერთადერთი იყო “ტაბულა”, რომელზეც “ევროპულ საქართველოს” ჰქონდა ბევრად მეტი გაშუქება, ვიდრე სხვა ოპოზიციურ პარტიებს, თუმცა იქაც არ ჩანდა განსაკუთრებულად დადებითად გაშუქების ტენდენცია. ამბები ამ პარტიის მიმართ უარყოფით ტონშიც შუქდებოდა. ანუ აქაც შეგვიძლია ვთქვათ, რომ საკმაოდ დაბალანსებული გაშუქება იყო და აშკარა მხარდაჭერა არ შეინიშნებოდა.

- დასაწყისში ახსენეთ, რომ მკითხველს ჰქონდა საშუალება სიღრმისეულ, ანალიტიკურ სტატიებს გაცნობოდა და ამ მხრივ წინა წლებთან შედარებით გაუმჯობესება შეინიშნებოდა. მონიტორინგის საბოლოო ანგარიშში კი ერთ-ერთ მიგნებად გამოყოფილია, რომ ონლაინ მედიაში კვლავ პრობლემად რჩება ზედაპირული გაშუქება. ამ ნაწილში იმ მედიასაშუალებებს გულისხმობთ, რომლებიც ხელისუფლების მიმართ იყო მიკერძოებული?

დიახ, სწორედ ასეთ ვებგვერდებზე იყო ზედაპირული გაშუქების პრობლემა. ჩვენ ვთქვით, რომ 13 მედიასაშუალებიდან 6-ზე შეგვიძლია კარგი დასკვნების გაკეთება, თუმცა, მეორე მხარეს რჩება 7 ვებგვერდი, სადაც კვლავ პრობლემად რჩება მოვლენების ზედაპირული გაშუქება. ნადვილად ვერ ვიტყვით, რომ ეს ეხება მთლიანად ონლაინ მედიას, თუმცა გვაქვს მედიასაშუალებები, სადაც ეს პრობლემა კვლავ არსებობს.

---

• ამ თემაზე იხილეთ: ზედაპირული გაშუქება და კრიტიკული ანალიზის ნაკლებობა - რა აჩვენა ონლაინ მედიის წინასაარჩევნო მონიტორინგმა

---

- პანდემიის გამო, წლევანდელი საარჩევნო პერიოდი განსხვავებული იყო წინა წლებისგან. როგორ აისახა ეს მონიტორინგზე? ხომ არ ფიქრობთ, რომ პანდემიასთან დაკავშირებულმა თემებმა ჩაანაცვლა მედიაში წინასაარჩევნო დღის წესრიგი?

ჩვენ ვაკვირდებოდით მხოლოდ ისეთ მასალებს, რომლებშიც ჩვენი სუბიექტები იყვნენ - პოლიტიკური პარტიები, პოლიტიკოსები, სახელმწიფო უწყებები, ქვეყნის მეთაურები. ერთადერთი, რაც ძალიან ნათლად აისახა ონლაინ მედიის მონიტორინგის შედეგებზე პანდემიით გამოწვეული მდგომარეობიდან იყო ის, რომ აბსოლუტურად ყველა ვებგვერდზე ძალიან მაღალი დადებითი ტონის მაჩვენებელი ჰქონდა პრემიერ მინისტრს. ისეთ ვებგვერდებზეც კი, რომლებიც ზოგადად ძალიან კრიტიკულად იყვნენ განწყობილი მთავრობის და თავად პრემიერ მინისტრის მიმართ. ეს გამოიწვია იმან, რომ პანდემიის პირობებში მთავრობის მიერ მომზადებული სხვადასხვა სახის დახმარების პაკეტები ყოველთვის ჟღერდებოდა პრემიერ მინისტრის მხრიდან. შესაბამისად, ეს აისახა მისი გაშუქების მაჩვენებელში.

- თქვენი დაკვირვებით, რამდენად ჰქონდა ონლაინ მედიის მკითხველს ინფორმირებული არჩევანის გაკეთების საშუალება?

ნამდვილად შეიძლება ითქვას, რომ ვებგვერდების ნაწილი საარჩევნო პერიოდში მკითხველს აწვდიდა სანდო, სიღრმისეულ ინფორმაციას პოლიტიკოსების საქმიანობის შესახებ, მათი საარჩევნო პროგრამების, ხედვების შესახებ. შემაჯამებლად, შეგვიძლია იმის თქმა, რომ დღეს საქართველოს მოქალაქეს აქვს იმის შესაძლებლობა, რომ ონლაინ მედიიდან მიიღოს სანდო ინფორმაცია ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენების შესახებ.

ჩვენ ონლაინ მედიას 2012 წლიდან ვაკვირდებით და თავისუფლად შემიძლია ვთქვა, რომ ეს 8 წელი უწყვეტად არის გაუმჯობესების პროცესი. 2012 წელს უკიდურესად პოლარიზებული იყო ქართული ონლაინ მედია. ნაწილი ერთ მხარეს იდგა და ნაწილი - მეორე მხარეს და ეს ძალიან აშკარა იყო. შემდეგ წლებში სულ უფრო და უფრო მცირდებოდა პოლარიზაცია. პარალელურად, ჩნდებოდა ასეთი პრობლემა, რომ რეიტინგულად ძალიან მაღლა მიიწევდნენ ისეთი ვებგვერდები, რომლებიც ზედაპირულად აშუქებდნენ მოვლენებს. ამ კუთხით ბევრად უკეთესი სიტუაცია გვაქვს. ისეთი ვებგვერდების რეიტინგები უფრო გაიზარდა, რომლებიც მიუკერძოებლად, ეთიკური სტანდარტების დაცვით და სიღრმისეულად აშუქებენ მოვლენებს. ამიტომ, ნამდვილად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ 2012 წლიდან მოყოლებული სულ გაუმჯობესება გვაქვს ქართულ ონლაინ მედიაში. წელს შერჩეული მედიასაშუალებების თითქმის ნახევარი იყო აბსოლუტურად სანდო და საიმედო საარჩევნო პერიოდში.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს მომდევნო ერთი წლის განმავლობაში "რადიო მარნეულის" დამფუძნებელი და დირექტორი კამილა მამედოვა უხელმძღვანელებს. ამ პოზიციაზე მან "სტუდია მონიტორის" რედაქტორი ნანა ბიგანიშვილი ჩაანაცვლა.

კამილა მამედოვა ქარტიის საბჭოს განახლებულმა შემადგენლობამ აირჩია. ქარტიის საბჭოში დღეს, 19 დეკემბერს, ქარტიის წევრთა ტრადიციულ საერთო კრებაზე, სამი ახალი წევრი აირჩიეს - ნინო ჯაფიაშვილი, გულო კოხოძე და სოფო ჟღენტი.  უფლებამოსილების ვადის ამოწურვის გამო კი საბჭო დატოვეს - გელა მთივლიშვილმა, მაია მერკვილაძემ და ლიკა ზაკაშვილმა. 

• ამ თემაზე:  ქარტიამ საბჭოს ახალი შემადგენლობა აირჩია
  
  

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭო 9 ჟურნალისტისგან შედგება. 9 წევრიან საბჭოში 3-ს თბილისის კვოტით ირჩევენ, 6-ს კი რეგიონების. საბჭოს წევრები 3 წლის ვადით ირჩევიან. თავის მხრივ, საბჭოს წევრები შემადგენლობიდან ერთი წლის ვადით ირჩევენ საბჭოს თავმჯდომარეს. ერთსა და იმავე პირს საბჭოს თავმჯდომარეობა ზედიზედ მხოლოდ ორჯერ შეუძლია.

ქარტიის საბჭო, მომდევნო ერთი წლის განმავლობაში, საქმეებს შემდეგი შემადგენლობით განიხილავს:

1. ზვიად ქორიძე - მედიაექსპერტი, "მთის ამბების" კონსულტანტი; 
2. ნანა ბიგანიშვილი - სტუდია მონიტორი
3. კამილა მამედოვა - რადიო მარნეული
4. ნინა ხელაძე - TOK TV
5. ირმა ზოიძე - სტუდია REC 
6. ნინო ჯაფიაშვილი - რადიო თავისუფლება
7. სოფო ჟღენტი - აჭარის ტელევიზია
8. გულო კოხოძე - "სამხრეთის კარიბჭე"
9. ნათია ზოიძე - დამოუკიდებელი ჟურნალისტი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია 2009 წელს დაარსდა. დღეის მდგომარეობით ქარტია აერთიანებს 339 ჟურნალისტს მთელი საქართველოს მასშტაბით. ქარტიის წევრი შეიძლება გახდეს ნებისმიერი ფიზიკური პირი, რომელიც ეწევა ჟურნალისტურ საქმიანობას და იზიარებს ქარტიის პრინციპებს.

დღეს, 19 დეკემბერს, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წევრთა მეთორთმეტე საერთო კრებაზე, ქარტიის ხელმომწერმა ჟურნალისტებმა ქარტიის საბჭოს სამი ახალი წევრი აირჩიეს.

ქარტიის საბჭოს სამი ახალარჩეული წევრიდან, ერთი თბილისის კვოტითაა არჩეული, ორი კი რეგიონების.

საბჭოს წევრები გახდნენ:

თბილისის კვოტით - ნინო ჯაფიაშვილი
რეგიონის კვოტით - გულო კოხოძე და სოფო ჟღენტი
მათ ამ პოზიციაზე ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი და მაია მერკვილაძე ჩაანაცვლეს.

ქარტიის საბჭოში სულ 9 წევრია, 6 წევრი რეგიონულ მედიას წარმოადგენს, 3 კი - თბილისს.

ქარტიის საბჭოს ახალი შემადგენლობა შემდეგნაირად გამოიყურება:

1. ზვიად ქორიძე
2. ნანა ბიგანიშვილი
3. კამილა მამედოვა
4. ნინა ხელაძე
5. ირმა ზოიძე
6. ნინო ჯაფიაშვილი
7. სოფო ჟღენტი
8. გულო კოხოძე
9. ნათია ზოიძე

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ დღეს, 19 დეკემბერს, ქარტიის საერთო კრებაზე "ქარტიის პრიზი 2020-ის" გამარჯვებულები გამოავლინა.

დამოუკიდებელმა ჟიურიმ საუკეთესოდ შემდეგი ნამუშევრები მიიჩნია:

• ვიდეორეპორტაჟი - თამარ გელაშვილი - თავისუფლების მონიტორი - უშგულის ზარი
  
  
• მულტიმედია - თეა თოფურია - რადიო თავისუფლება - "3 კვირა საარსებო მინიმუმზე"
  
  
• ჟურნალისტური გამოძიება - ზურა მოდებაძე - თავისუფლების მონიტორი - სუს-ის პროტეჟეები
  
  
• სტატია - თამარ ბაბუაძე, სალომე მელუა - ინდიგო - აკრძალული ჰაერი
  
  
  
• მულტიმედია COVID-19-ზე - მანანა ქველიაშვილი - ბათუმელები - COVID-19 აჭარაში 
  
  
• სტატია COVID-19-ზე - რობიზონ ზარიძე - სამხრეთის კარიბჭე - საკარანტინო სასტუმროების პროგრამა - მილიონები პარტიის მეგობრებს 
  
  
• ვიდეორეპორტაჟი COVID-19-ზე - ვლადიმერ ჩხიტუნიძე - სათემო რადიო მარნეული - „ძალიან მეშინოდა“, "არ ვიცოდი ომი იყო თუ რა“ - Covid-19 და მარნეულის ყრუთა კავშირის ბენეფიციარები 
  
  
• გამოძიება COVID-19-ზე - გიორგი მგელაძე - რადიო თავისუფლება - “პირბადე ლუგარის სერტიფიკატით” - სარეკლამო მინაწერი თუ ხარისხის ნიშანი 

პირველ ოთხ კატეგორიაში პრიზი გაიცა აშშ-ს საელჩოს დემოკრატიის კომისიის მცირე გრანტების პროგრამის მხარდაჭერით, ხოლო COVID-19-ის საკითხებზე პრიზი დაწესებული იყო IREX-ის M-TAG პროგრამის მიერ.

გამარჯვებულებს საჩუქრად ქარტიის სპეციალური პრიზები გადაეცათ.

პროფესიული ეთიკის დარღვევისა და მანიპულირების გაზრდილი შემთხვევები, სიღრმისეული, მოკვლევითი სიუჟეტების სიმცირე და სიძულვილის ენისა და დისკიმინაციული ლექსიკის გამოყენება - ასეთი იყო ტელემედია წინასაარჩევნოდ, რომელიც კვლავ რჩება პლურალისტურად, თუმცა მკვეთრად პოლარიზებულად.

მონიტორინგის საბოლოო ანგარიშის მთავარი მიგნებების თანახმად, ყველა არხის მონაცემებით, პარტიებს შორის ყველაზე მეტი დრო დაეთმო „ქართულ ოცნებას“. მას მოსდევს „ნაციონალური მოძრაობა“ და „ევროპული საქართველო".

ანგარიშში ნათქვამია, რომ  წინასაარჩევნო მედიაგარემო პლურალისტური, თუმცა მკვეთრად პოლარიზებული იყო. მაუწყებელთა ერთი ნაწილი ხელისუფლებისადმი იყო მიკერძოებული, მეორე კი ოპოზიციისადმი. მიკერძოება არასასურველი საარჩევნო სუბიექტის ნეგატიურ გაშუქებაში გამოიხატებოდა. 

მაგალითად, ანაგრიშის მიხედვით, „ქართული ოცნება“ ყველაზე დადებითად POSTV-ზე გაშუქდა (დადებითი ტონი იყო დათმობილი დროის 39%), ყველაზე უარყოფითად კი "მთავარ არხზე“ - (72% უარყოფითი ტონი). „ქართული ოცნების“ მიმართ ყველაზე კრიტიკული სიუჟეტები ხშირად ამ არხის ეთერში გადიოდა. 

რაც შეეხება "ნაციონალურ მოძრაობას“, ეს პარტია ყველაზე დადებითად „მთავარი არხის“ ეთერში გაშუქდა(დათმობილიდროის 13 %),  ყველაზე უარყოფითად „ობიექტივზე“  (დროის 91 %); "ევროპულ საქართველოს“ ყველზე მეტი დრო „ფორმულას“ ეთერში დაეთმო, "ობიექტივი" კი ტრადიციულად,  ყველაზე მეტ დროს „პატრიოტთა ალიანსს“ უთმობს.

ანგარიშის მიხედვით, "ქართული ოცნების" მსგავსად, მთავრობაც ყველაზე პოზიტიურად POSTV-ს ეთერში გაშუქდა (დროის 38% დადებითი ტონით გაშუქებას დაეთმო), ხელისუფლებისადმი ყველაზე კრიტიკული ტონი კი „მთავარ არხს“ აქვს (დროის 69%).  

ამავე დოკუმენტში ვკითხულობთ, რომ 

• „პირველ არხს“ ხელისუფლებისადმი არაკრიტიკული, ლოიალური სარედაქციო პოლიტიკა აქვს;
  
  
• „მთავარ არხს“ მიკერძოებული სარედაქციო პოლიტიკა აქვს „ნაციონალური მოძრაობის“ და მიხეილ სააკაშვილის მიმართ;
  
  
• იმედი“ და POSTV ხელისუფლებისადმი მიკერძოებით გამოირჩევა. აქ მმართველი გუნდი აბსოლუტურად დადებითადაა წარმოჩენილი. ამ არხებზე ოპოზიცია მაქსიმალურად დისკრედიტირებულია.

 

რაც შეეხება საქართველოს მესამე პრეზიდნეტს, მიხეილ სააკაშვილს, ანგარიშის მიხედვით, მიხეილ სააკაშვილს ყველაზე მეტი დრო POSTV-მ დაუთმო და ამავე დროს, მიხეილ სააკაშვილი ყველაზე უარყოფითადაც ამ არხზე გაშუქდა (86%), ყველაზე დადებითად კი სააკაშვილი "მთავარმა არხმა" გააშუქა, - მისთვის დათმობილი დროის 24 % მის დადებით შეფასებას მიეძღვნა.

რაოდენობრივი მონაცემების გარდა, საინტერესოა თვისებრივი კვლევის მიგნებებიც. ამ მიგნებების თანახმად, გასულ წლებთან შედარებით ტელემედიაში გაზრდილია პროფესიული ეთიკის დარღვევისა და მანიპულირების შემთხვევები. ხშირია გონივრული ბალანსის დარღვევის და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელების ფაქტები.

ასევე, ტენდენციებში ვკითხულობთ, რომ:

• სატელევიზიო ახალ ამბებში პრობლემად რჩება მოვლენების ზედაპირულად გაშუქება. მაუწყებელების ეთერში იშვიათად გვხვდება საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვანი საკითხების სიღრმისეული ანალიზი;
  
  
• წინა წლების მსგავსად, თითქმის ყველა არხზე პრობლემად რჩება საარჩევნო თემატიკასთან დაკავშირებული სიღრმისეული, მოკვლევითი სიუჟეტების სიმცირე, რაც ამომრჩეველს დაეხმარებოდა ინფორმირებული არჩევანის გაკეთებაში;
  
  
• მაუწყებლების ნაწილი ხშირად იყენებდა სამთავრობო უწყებების პრესსამსახურების მომზადებულ მასალებს მათ წარმომავლობაზე ნათლად მითითების გარეშე;
  
  
• სატელევიზიო ახალ ამბებში კვლავ გვხვდება სიძულვილის ენისა და დისკიმინაციული ლექსიკის გამოყენების შემთხვევები. ამ მხრივ გამორჩეულია „ობიექტივი“, სადაც, ტრადიცულად, ამჯერადაც არაერთხელ დაფიქსირდა ქსენოფობიური განცხადებები;
  
  
• წინა წლების მსგავსად, კვლავ პრობლემას წარმოადგენდა გენდერული სტერეოტიპებისა და გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი განცხადებების უცვლელად და უკომენტაროდ გაშუქება;
  
  
• მონიტორინგის პერიოდში სექსისტური განცხადებების ტირაჟირების რამდენიმე შემთხვევა დაფიქსირდა. სექსისტური განცხადების ავტორები პოლიტიკოსებთან ერთად იყვნენ ჟურნალისტებიც.

ანგარიშის სრული ვერსია იხილეთ აქ 

 

---

ტელემედიის გარდა, წინასაარჩევნოდ მონიტორები აკვირდებოდნენ ასევე ონლაინ მედიას, სოციალურ ქსელს, ტოქშოუებს, გაზეთებსა და რადიოებს. ასევე, მონიტორინგდებოდა როგორ აშუქებს მედია უცხოურ გავლენას საქართველოზე. 

მედიამონიტორინგი ხორცილდება ევროკავშირისა (EU) და გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) ხელშეწყობით, სამ არასამთავრობო ორგანიზაციასთან თანამშრომლობით – საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიასთან, ინტერნიუს საქართველოსსა და CRRC-საქართველოსთან.

საქართველოში სატელევიზიო სარეკლამო ბაზარი ყოველწლიურად მცირდება. ამის მიუხედავად, ბოლო წლებში არაერთი ახალი მაუწყებელი გამოჩნდა ბაზარზე. შეამცირა თუ არა პანდემიამ ტელე-მედიაორგანიზაციების შემოსავლები? - ამის გასარკვევად "მედიაჩეკერმა" კომუნიკაციების კომისიაში  თავად მაუწყებლების მიერ გაგზავნილი მონაცემები შეისწავლა, რომელიც 2020 წლის პირველი 9 თვის პერიოდს მოიცავს.


2020 წლის იანვრიდან სექტემბრის ჩათვლით პერიოდში ტელევიზიებმა ჯამში 42,204,809 ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღეს, რაც 3,272,873 ლარით, ანუ 7%-ით ნაკლებია წინა წლის ანალოგიურ მაჩვენებელთან (45,477,682 ლარი) შედარებით. თავის მხრივ, გასულ წელს, როდესაც პანდემია არ არსებობდა და არც მისგან გამოწვეული ნეგატიური ეკონომიკური ეფექტი, სატელევიზიო სარეკლამო შემოსავლების მოცულობა ქვეყანაში 10%-ით შემცირდა 2018 წელთან შედარებით.

სატელევიზიო რეკლამის ეგიდით კომუნიკაციების კომისია ითვლის ტელევიზიებში უშუალოდ რეკლამით, სპონსორობით, პროდუქტის განთავსებით, განცხადებებითა და ტელეშოპინგით მიღებულ შემოსავლებს.

ყველაზე მაღალი სარეკლამო შემოსავლების მქონე მაუწყებლების ათეულში სამი ტელევიზია ბოლო ერთ წელში შეიქმნა: "მთავარმა არხმა" მაუწყებლობა 2019 წლის სექტემბერში დაიწყო, “ფორმულამ” - გასული წლის ოქტომბერში, ხოლო "პოსტვ-მ" - ასევე გასული წლის ნოემბერში. ამის მიუხედავად, სარეკლამო შემოსავლების მიხედვით, მაუწყებლების ტოპ ათეულში "მთავარი" მესამე პოზიციაზეა (4,727,804 ლარი), "ფორმულა" (1,245,520 ლარი) და "პოსტვ" (923,928.49 ლარი) კი მე-6 და მე-7 პოზიციებს ინაწილებენ.

წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით მნიშვნელოვნად, 784 ათასი ლარით გაიზარდა ტვ პირველის სარეკლამო შემოსავალი, რამაც 2020 წლის 9 თვეში 3,163,680 ლარი შეადგინა; 336 ათასი ლარით გაიზარდა GDS-ის სარეკლამო შემოსავალი და 1,575,037 ლარი შეადგინა; 155 ათასი ლარით არის გაზრდილი “იმედის” სარეკლამო შემოსავლები, რამაც 2020 წლის 9 თვეში 16,970,834 ლარი შეადგინა; თითქმის 52 ათასი ლარით გაიზარდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის სარეკლამო შემოსავალი და 816,089 ლარი შეადგინა.

ყველაზე მეტად, 9.4 მილიონი ლარით შემცირდა “რუსთავი 2”-ის სარეკლამო შემოსავალი და 7,689,254 ლარი შეადგინა; 1 მლნ 300 ათასი ლარით შემცირდა “სილქნეტის” სარეკლამო შემოსავალი და 671,687 ლარი შეადგინა; “სეტანტამ” კი 2020 წლის 9 თვეში 502,213 ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო, რაც წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, თითქმის 300 ათასი ლარით ნაკლებია.

გასული წლის მონაცემებით, მაღალი სარეკლამო შემოსავლების მქონე ტელევიზიების ათეულში იყო, "პირველი გასართობი" არხი და პალიტრა ტვ, რომლებიც 2020 წლის რეიტინგში "ფორმულამ" და "პოსტვ-მ" ჩაანაცვლა.

აღსანიშნავია, რომ მთლიანი სარეკლამო შემოსავლების 91% სწორედ პირველ ათეულზე ნაწილდება.

ეროვნულ მაუწყებლებს შორის კვლავაც მწირი სარეკლამო შემოსავლები აქვს ტელეკომპანია "კავკასიასა" (178,443 ლარი) და “ობიექტივს” (48,890 ლარი). ამასთან, “კავკასიის” სარეკლამო შემოსავლები მიმდინარე წლის 9 თვეში 79,563 ლარით შემცირდა, წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, ხოლო “ობიექტივის” - 87,228 ლარით.



წინა წელთან შედარებით ყველაზე მეტი სარეკლამო შემოსავლების მქონე რეგიონული მაუწყებლების ხუთეულმა ცვლილება განიცადა. ხუთეულს გამოეთიშა ტელეკომპანია “რიონი”, რომლის სარეკლამო შემოსავლები 2020 წლის 9 თვეში, წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, 88,780 ლარით შემცირდა.

ხუთეულში “რიონი” ტელეკომპანია “გურჯაანმა” ჩაანაცვლა, რომლის სარეკლამო შემოსავლები 26 ათასი ლარით გაიზარდა და ჯამში, 118,188 ლარი შეადგინა.

მიუხედავად იმისა, რომ წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 60 ათასი ლარით ნაკლები მიიღო, წელსაც ლიდერის პოზიციას ინარჩუნებს სარეკლამო შემოსავლების კუთხით “ტვ25”. მიმდინარე წლის 9 თვეში მან 335,128 ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო.

ხუთეულში მეორე ადგილზეა ტელეკომპანია “თრიალეთი” - 165,457 ლარის სარეკლამო შემოსავლით, რაც წინა წელთან შედარებით 96 ათასი ლარითაა შემცირებული.

მესამე პოზიციაზეა “ტვ4” - 164,393 ლარი სარეკლამო შემოსავლით. ამასთან, ტვ4-ის შემოსავლები მიმდინარე წლის 9 თვეში, წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, 6 ათასი ლარითაა გაზრდილი.

ხუთეულში მეოთხე პოზიცია უჭირავს ტელეკომპანია ოდიშს, რომლის სარეკლამო შემოსავლები წინა წელთან შედარებით 46 ათასი ლარით შემცირდა და მიმდინარე წლის 9 თვეში 134,778 ლარი შეადგინა.






საქართველოში სარეკლამო შემოსავლები ხშირად არ არის მაუწყებლების მთლიანი შემოსავლების მთავარი განმსაზღვრელი.

მაგალითად, თუკი სარეკლამო შემოსავლევის მიხედვით, საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებელი მე-8 ადგილზეა, მთლიანი შემოსავლებით იგი ყველაზე მაღალშემოსავლიანი მაუწყებელია ქვეყნის მასშტაბით. ამასთან, მიმდინარე წლის 9 თვეში მისი ჯამური შემოსავალი 8.5 მილიონით გაიზარდა წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით და 53,486,057 ლარი შეადგინა. მათ შორის, სარეკლამო შემოსავალი მხოლოდ 816,089 ლარია.




ჯამური შემოსავლების მიხედვით, ქვეყნის მასშტაბით, მეორე ადგილზეა ტელეკომპანია “ფორმულა”. “ფორმულამ” მიმდინარე წლის 9 თვეში 24,996,074 ლარის შემოსავალი მიიღო, აქედან სარეკლამო შემოსავლის წილი მხოლოდ 1,245,520 ლარია.

შემოსავლევის მიხედვით, მეორედან მესამე ადგილზე გადაინაცვლა ტელეკომპანია “იმედმა”. მაუწყებლის ჯამურმა შემოსავალმა 17,074,347 ლარი შეადგინა, ანუ დაახლოებით 200 ათასით მეტი წინა წლის იგივე პერიოდთან შედარებით. “იმედის” ჯამური შემოსავლის ძირითადი ნაწილი - 16,970,834 ლარი სარეკლამო შემოსავალია.

“მთავარმა არხმა” 15,188,895.65 ლარის შემოსავალი მიიღო მიმდინარე წლის 9 თვეში და შესაბამისად, ათეულში მან მერვედან მეოთხე პოზიციაზე გადაინაცვლა. “მთავარი არხის” ჯამურ შემოსავალში რეკლამის წილი 4,727,804 ლარია.

თითქმის განახევრებულია “რუსთავი 2”-ის შემოსავალი და რეიტინგში მან მესამედან მეხუთე ადგილზე გადაინაცვლა. 2020 წლის 9 თვეში “რუსთავი 2”-მა 8,616,389 ლარის შემოსავალი მიიღო და ძირითადი ნაწილი - 7,689,254 ლარი სწორედ სარეკლამო შემოსავლებია.

მაღალშემოსავლიანი ტელევიზიების ათეულში მეექვსე პოზიცია უკავია “ევრონიუს ჯორჯიას”, რომელიც მიმდინარე წლის მარტიდან ამოქმედდა. “ევრონიუს ჯორჯიამ” 7,839,465 ლარის შემოსავალი მიიღო მიმდინარე წლის მარტიდან სექტემბრის ჩათვლით.

ათეულში შემდეგ ადგილებს ინაწილებენ - აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი (7,022,727 ლარი), ტვ პირველი (3,422,746 ლარი), აჭარასპორტ ტვ (2,084,443 ლარი) და ობიექტივი (1,698,731 ლარი).

გასული წლის ათეულში მყოფი ტელეკომპანიები “ჯიდიესი” და “სილქნეტი”, წელს “ევრონიუსმა” და “აჭარასპორტ ტვ”-მ ჩაანაცვლეს.

შესწორება: მასალაში შესწორდა 2 მონაცემი. თავდაპირველ ვერსიაში მითითებული იყო, რომ ტელეკომპანია “კავკასიაში” სარეკლამო შემოსავალი შემცირდა 144 ათასი ლარით და რეალურად შემცირების მაჩვენებელმა შეადგინა 79,563 ლარი. ანალოგიურად, ტელეკომპანია “რიონის” შემთხვევაშიც, შეცდომით იყო მითითებული, რომ სარეკლამო შემოსავალი შემცირდა 146 ათასი ლარით, რეალურად კი 88,780 ლარით შემცირდა.

კომუნიკაციების კომისიამ „მთავარი არხი“ 58,061 ლარით დააჯარიმა. კომისიის ინფორმაციით, მაუწყებელი კანონდარღვევის განმეორებით ჩადენის და წინასაარჩევნო/პოლიტიკური რეკლამების განთავსების დროისა და გავრცელების წესის შესახებ კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნების დარღვევით განთავსების გამო დაჯარიმდა.

საქმე ეხება 6 და 7 ნოემბერს გაერთიანებული ოპოზიციის „ძალა ერთობაშიას“ და პოლიტიკური გაერთიანება „ლელო საქართველოს“ დაკვეთით განთავსებულ ფასიან პოლიტიკურ რეკლამებს. კომუნიკაციების კომისია განმარტავს, რომ საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, წინასაარჩევნო რეკლამებს მაუწყებლები გადასცემენ მეორე ტურის დანიშვნის დღის მომდევნო ორშაბათიდან და „მთავარ არხს“ პოლიტიკური რეკლამების ეთერში განთავსების უფლება მხოლოდ მეორე ტურის დანიშვნის დღის მომდევნო ორშაბათიდან -16 ნოემბრიდან ჰქონდა.

“იმის გათვალისწინებით, რომ იდენტური დარღვევისთვის კომუნიკაციების კომისიას მაუწყებლის მიმართ თებერვალში უკვე გამოყენებული აქვს ფულადი სანქცია, კანონდარღვევის განმეორებით ჩადენის გამო, „მთავარ არხს“ ჯარიმა წლიური შემოსავლის 1%-ის ოდენობით დაეკისრა” - ვკითხულობთ კომისიის განცხადებაში.

“არ გამოვიდა ჩემზე, დაიწყეს რეპრესიები ტელევიზიაზე” - ამ განცხადებით კომინიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებას “მთავარი არხის” გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია ფეისბუქის პირად გვერდზე გამოეხმაურა:

“წინასაარჩევნო პერიოდში მოქმედებს “საარჩევნო კოდექსი”. კოდექსში შესაბამისი მუხლი ვერ მოძებნეს და “მაუწყებლობის კანონით” დაგვაჯარიმეს. დაჯარიმებისთვის გამოყენებული მუხლის მიხედვითაც კი შეეძლოთ 5000 ლარით დაჯარიმება, მაგრამ დაგვაჯარიმეს 58.000-ით. წახვალ და სასამართლოში უჩივლებ თუ რა?” - წერს გვარამია.

კომინიკაციების კომისიამ “რუსთავი 2” და GDS TV 2500-2500 ლარით დააჯარიმა „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონის დარღვევის გამო, კომინიკაციების კომისიამ ტელეკომპანია “რუსთავი 2“ და GDS TV 2500-2500 ლარით დააჯარიმა. კომისიის ინფორმაციით, აღნიშნულთან დაკავშირებით საჩივრით მოქალაქეებმა მიმართეს.

კომისიის მიერ გავრცველებულ განცხადებაში ნათქვმია, რომ საქმე ეხება მაუწყებლების მიერ ეთერში არასრულწლოვანთათვის შეუფერებელი ფილმებისა და სერიალების განთავსებას. კერძოდ, მაუწყებლებს დარღვევა გამოუვლინდათ მაუწყებელთა მიერ არასრულწლოვნებისთვის შეუფერებელი პროგრამების განთავსების დროითი შეზღუდვებისა და შესაბამისი ნიშანდების მინიჭების წესის აღსრულების ნაწილში.

კომისიის ინფორმაციით, ტელეკომპანია “რუსთავი 2“-მა საკითხის განხილვის დაწყების შემდეგ სრულად ამოიღო დარღვევით განთავსებული ფილმები, ხოლო GDS TV-იმ ნაწილობრივ და აღნიშნული მაუწყებელი ვალდებულია, რომ არასრულწლოვნებისთვის შეუფერებელი სერიალის კანონით აკრძალულ დროს განთავსება დაუყოვნებლივ შეწყვიტოს.

კომინიკაციების კომისია აცხადებს, რომ “ბავშვის უფლებათა კოდექსში შესული ცვლილებებით, მაუწყებლებმა არასრულწლოვნებისთვის შეუფერებელი პროგრამის განთავსებისგან თავი უნდა შეიკავონ დღის შემდეგ მონაკვეთებში: 18 წლამდე მოზარდისთვის შეუსაბამო პროგრამა 6-იდან 24 საათამდე, 15 წლამდე 6-იდან 23 საათამდე, 12 წლამდე 6-იდან 21 საათამდე, 7 წლამდე 6-იდან 21 საათამდე. „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 561-ე მუხლის თანახმად, მაუწყებელი ვალდებულია უზრუნველყოს საფრთხის შემცველი ინფორმაციისაგან ბავშვის დაცვა, რა მიზნითაც მაუწყებელი პროგრამულ ბადეს უნდა გეგმავდეს კანონით დადგენილი შეზღუდვების გათვალისწინებით.”

“შეგახსენებთ, რომ მიმდინარე წელს ძალაში შევიდა კომუნიკაციების კომისიის დადგენილება, რომელიც ბავშვებს ინტერნეტში განთავსებული საფრთხის შემცველი ინფორმაციისგან დაიცავს. მშობლებს ეძლევათ მოქნილი მექანიზმები შვილებისთვის ისეთ ვირტუალურ სივრცეებთან წვდომის შესაზღუდად, რომლებსაც მათ ფსიქიკაზე მავნე ზეგავლენის მოხდენა შეუძლიათ” - ვკითხულობთ განცხადებაში.

პოლიტიკური პარტიებისთვის ბიუჯეტიდან გამოყოფილი 2 მილიონ ლარზე მეტი დაიხარჯა მათი სატელევიზიო რეკლამისთვის. 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებში 8 პოლიტიკურმა გაერთიანებამ მიიღო შესაბამისი დაფინანსება. კონტრაქტები კი 32 მაუწყებელთან გაფორმდა.

საარჩევნო სუბიექტების მიერ ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში გაგზავნილი ინფორმაციის მიხედვით, ყველაზე მეტი თანხა - 477,739 ლარი “მთავარმა არხმა” მიიღო. სხვა ეროვნული მაუწყებლების მიერ მიღებული დაფინანსება ასე გადანაწილდა:

• მთავარი არხი - 477,739 ლარი 
• ტელეიმედი - 295,422 ლარი
• ტვ პირველი - 235,000 ლარი
• ფორმულა - 73,000 ლარი
• კავკასია - 34,080 ლარი

“მთავარ არხზე” პოლიტიკური რეკლამა განათავსეს ენმ-მ, ედპ-მ, ევროპულმა საქართველომ (ევსაქ), მოძრაობამ თავისუფალი საქართველოსთვის (მთპ) და ლეიბორისტულმა პარტიამ.

“იმედზე” კი სარეკლამო მომსახურებით ისარგებლეს პატრიოტთა ალიანსმა (სპა), ევროპულმა საქართველომ და მოძრაობამ თავისუფალი საქართველოსთვის.

“ქართულ ოცნებას” არც ერთ ეროვნულ მაუწყებელში არ განუთავსებია საბიუჯეტო დაფინანსებით პოლიტიკური რეკლამა. ამასთან სარეკლამო კონტრაქტი არც ერთ პოლიტიკურ პარტიას არ გაუფორმებია საბიუჯეტო დაფინანსების ფარგლებში სამაუწყებლო კომპანია “რუსთავი 2-თან".

რაც შეეხება რეგიონულ მაუწყებლებს, ჯამურად ყველაზე მეტი დაფინანსება - 225,373 ლარი ტელეკომპანია “დიამ” (შიდა ქართლი) მიიღო. ამ თანხის უმეტესი ნაწილი - 172,316 ლარი ამ ტელევიზიაში შოთა მალაშხიას ქრისტიან-კონსერვატიულმა პარტიამ (ქკპ) დახარჯა.

“დიას” შემდეგ ყველაზე მეტი დაფინანსება - 91,408 ლარი პოლიტიკური პარტიებისგან ტელეკომპანია “რიონმა” (იმერეთი) მიიღო. მას მოსდევს "ტვ25" (აჭარა), რომელთანაც პარტიებმა 85,389 ლარის ღირებულების კონტრაქტები გააფორმეს. ტოპ-ხუთეულში არიან ასევე “მეგა ტვ” (იმერეთი) - 51,398 ლარის ღირებულების კონტრაქტით და “თრიალეთი” (შიდა ქართლი) - 45,678 ლარის ღირებულების კონტრაქტებით.

სხვა რეგიონულ მაუწყებლებთან პოლიტიკური პარტიების მიერ გაფორმებული სარეკლამო კონტრაქტები, რომლებიც ცესკოს წარედგინა, თანხების მიხედვით ასე გადანაწილდა:




მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანების შესახებ კანონის მიხედვით, საპარლამენტო არჩევნების წელს პოლიტიკური პარტიების საარჩევნო კამპანიის ფინანსური მხარდაჭერისათვის საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან დამატებით გამოიყოფა დაფინანსება სატელევიზიო რეკლამის განთავსების ხარჯების დასაფარავად. ამ თანხის გამოყენება შეიძლება რეკლამის განსათავსებლად არჩევნების დანიშვნის შემდეგ არჩევნების დღემდე, ხოლო განმეორებითი კენჭისყრის, არჩევნების მეორე ტურის ან ხელახალი არჩევნების დანიშვნის შემთხვევებში − შესაბამისი კენჭისყრის დღემდე.

კანონის ამ მუხლით გათვალისწინებულ თანხას იღებენ მხოლოდ კვალიფიური პარტიები. კანონის მიხედვით, საარჩევნო სუბიექტისთვის გამოყოფილი თანხის არანაკლებ 15%-ისა გამოყენებული უნდა იქნეს წინასაარჩევნო რეკლამის განსათავსებლად სულ ცოტა 7 მაუწყებელში, რომლებიც არ არიან ეროვნული მაუწყებლები.

კანონის ამ მუხლით მიღებული დაფინანსების ფარგლებში ყველაზე მეტი თანხა 599,579 ლარი დახარჯა სატელევიზიო რეკლამაში ენმ-მ გასულ ადგილობრივ არჩევნებში მასთან ერთად ბლოკში მონაწილე 2 პარტიასთან (ედპ და ქრისტიან-კონსერვატიული პარტია) ერთად; 559,638 ლარი დახაჯრა “ქართულმა ოცნებამ”; 468,494 ლარი - “ევროპულმა საქართველომ” ბოლო ადგილობრივ არჩევნებში მასთან ერთად მონაწილე გაერთიანებსთან - “მოძრაობა თავისუფალი საქართველოსთვის” ერთად; 295,510 ლარი - “პატრიოტთა ალიანსმა” და 146,981 ლარი - ლეიბორისტულმა პარტიამ.

---

რედ.: ქავერზე გამოყენებულია "ნეტგაზეთის" ფოტო

მაშინ, როდესაც რეგიონებში კოვიდინფიცირებულთა რიცხვი ყოველდღიურად იზრდება და ქვეყანაში ეპიდვითარება უფრო და უფრო რთულდება, ადგილობრივი მედიების წარმომადგენლები ამბობენ, რომ ჯანდაცვის რეგიონულმა სამსახურებმა ფაქტობრივად, ჟურნალისტებს კარი ჩაუკეტეს და ერთგვარი ბოიკოტი გამოუცხადეს.

კამილა მამედოვა, მარნეულის სათემო რადიოს დამფუძნებელი და დირექტორი, ამბობს, რომ მათთვის ინფორმაციის მიღება იმავე დღიდან იქცა პრობლემად, რაც რეგიონში ინფიცირების პირველი შემთხვევა დაფიქსირდა. კამილა ფიქრობს, რომ თავდაპირველად ეს ერთგვარი თვითცენზურა იყო, რადგან, მისი ვარაუდით, რეგიონებში ჯერ არ ჰქონდათ ცენტრიდან მიღებული დირექტივები და ფიქრობდნენ, რომ ჯობდა ინფორმაცია არ გაეცათ, ვიდრე რამე ეთქვათ, რასაც, შესაძლოა, მათ წინააღმდეგ ემუშავა. თუმცა, ვითარება არც მოგვიანებით შეცვლილა, მას შემდეგ, რაც ეპიდემიამ ქვეყანაში სრული ლიფეთქა. პირიქით, კამილა ამბობს, რომ ის წყაროებიც ჩაიკეტა, ვინც მანამდე მედიას მცირე ინფორმაციას, ან თუნდაც, სტატისტიკას მაინც აწვდიდა.

“მას შემდეგ, რაც მეორე ტალღა დაიწყო, უფრო გართულდა. ადრე გეჩხუბებოდნენ მაინც, როცა ვრეკავდით და ვეკითხებოდით, და ახლა, რომც დავრეკოთ, გაფუჭებული ტელეფონის პრინციპია. 5-6 სტრუქტურის გავლა გვჭირდება, გვამისამართებენ და საბოლოო ჯამში გადამოწმებული ინფორმაცია მაინც არ გვაქვს”.

კამილა ამბობს, რომ მათი ძალისხმევა, ადგილობრივებს მათ ენაზე მიაწოდონ საჭირო ინფორმაცია და რეკომენდაციები, რაც ახლა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია და ეს სახელმწიფოს ინტერესშიც უნდა იყოს, უშედეგოა. ვერცერთხელ მოახერხეს ჩაეწერათ ეპიდემიოლოგი, რომელიც, ამავე დროს, ჯანდაცვის ცენტრის ხელმძღვანელია:

“პრესსამსახური გვაიგნორებს, აბსოლუტურად არაფერს გვირკვევს და ასე გრძელდება კვირები. მაგალითად, მთავარი ეპიდემიოლოგისგან, რომელიც ჩვენი ჯანდაცვის ცენტრის ხელმძღვანელია, ერთი ფრაზა არ გვაქვს ჩაწერილი, ჩვენი ლანძღვის გარდა. არ გვაქვს შესაძლებლობა, რომ ეს ადამიანი ესაუბროს თემს”.

იგივე პრობლემაზე საუბრობენ სამჯხე-ჯავახეთში. ონლაინგამოცემა “სამხრეთის კარიბჭეს” რედაქტორი თინათინ ზაზაძე ამბობს, რომ რთული ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობის ფონზე, ჟურნალისტებს “კარი ჩაუკეტეს”:

“პანდემიის დასაწყისში ძალიან მწირ ინფორმაციას ვგებულობდით როგორც დაავადებათა კონტროლის სამცხე-ჯავახეთის ოფისიდან, ისე საზოგადოებრივი ჯანდაცვიდან. თუმცა, ძალიან მალევე კარი ჩაგვიკეტეს ფაქტობრივად და მხოლოდ მშრალი სტატისტიკის იმედად დაგვტოვეს”.

მისივე თქმით, ხანდახან მონაცემების მიღება და გადამოწმებაც პრობლემაა:

"მაგალითად, ადიგენის შემთხვევაში ძალიან რთულად ვღებულობდით ინფორმაციას. ბოლოს ახალციხეშიც გართულდა ამის გადამოწმება. სიღრმისეულად გაშუქება რომ გვინდა, ამაზე საერთოდ პასუხი არავის არ აქვს. გვინდოდა გადაცემაში მოსულიყვნენ და გვესაუბრა რა არის კორონავირუსი, როგორ დავიცვათ თავი, პრევენციული ხასიათის რეკომენდაციები, საუბარი არ იყო კრიტიკულ გადაცემაზე. ყველა ექიმმა კატეგორიული უარი განაცხადა, ვგულისხმობ, საზოგადოებრივ ჯანდაცვას. იძულებული ვიყავით, კერძო კლინიკებიდან მოგვეწვია სტუმრები. საზოგადოებრივმა ჯანდაცვამ პირდაპირ აკრძალა ჩვენთან ურთიერთობა, როგორც ახალციხეში, ისე ადიგენში”.

იმავეზე წუხს ახალციხის ტელეკომპანია “მეცხრე არხის” დირექტორი მაია იველაშვილი. იგი ამბობს, რომ სამხარეო ადმინისტრაციის წარმომადგენელების იმედად არიან დარჩენილი:

“როდესაც, რაღაც ტიპის ვალდებულება გაქვს მაყურებლის წინაშე, უნდა მიაწოდო ინფორმაცია კოვიდ-19-ის შესახებ და ამ დროს ნებისმიერ თემაზე, არ აქვს მნიშვნელობა რომელი მუნიციპალიტეტია ან რა ტიპის ინფორმაცია გაინტერესებს, მხოლოდ და მხოლოდ ერთი პიროვნებაა გამოყოფილი რომ პასუხი გაგცეს, ფაქტობრივად ვერ მუშაობ. ცხადია, ამ ერთ პირზე ვერ ააგებ საინფორმაციო გამოშვებას”.

მაია იველიშვილის თქმით, ეს ერთი პირი რეგიონის სამხარეო ადმინისტრაციის წარმომადგენელია, რომელსაც შეუძლია ინფორმაცია გასცეს სტატისტიკის დონეზე, სხვა კითხვები კი პასუხგაუცემელი რჩება, ვინაიდან ის არ არის ეპიდემიოლოგი და ცხადია, სიღრმისეულ კითხვებს ვერ უპასუხებს:

“ერთი მხრივ, გვაქვს ვალდებულება, რომ ობიექტური, გადამოწმებული და კომპეტენტური პირებისგან მიღებული ინფორმაცია გავავარცელოთ, და მეორე მხრივ, ვართ ჩიხში. ვერ ვიღებთ საჭირო ინფორმაციას კომპეტენტური პირებისგან და მერე იძულებული ვხდებით, პირადი კონტაქტებით და პირადი ძალებით მოვიძიოთ გარკვეული პასუხები კითხვებზე”.

მაია იველიშვილი ამბობს, რომ როდესაც ვერ იღებენ ინფორმაციას ოფიციალური პირებისგან, ხშირად იძულებული ხდებიან რისკზეც წავიდნენ: “მაგალითად, ვთქვათ, როდესაც სამცხე-ჯავახეთში პირველი კოვიდინფიცირებული გარდაიცვალა, ჩვენი ძალებით მოვიძიეთ და გავარკვიეთ, რომ იყო ვალეში და ავედით. იძულებული ვიყავით, რომ იქ ვინმესგან მოგვეპოვებინა ინფორმაცია. ცხადია, ეს რისკებს ზრდის”.

ადგილობრივი ჯანდაცვის უწყებებიდან ინფორმაციის მიღების პრობლემა აქვთ აჭარაშიც. “ტვ 25-ის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი სულხან მესხიძე ამბობს, რომ უკვე ერთი წელია, რაც აჭარის მთავრობამ ტელევიზიას “ბოიკოტი გამოუცხადა”:

“გვაიგნორებენ, არ გვპასუხობენ კითხვებზე და უკვე ერთი წელია ეთერში რეპორტაჟები გადის ცალმხრივად, დაუბალანსებლად, რითაც ჩვენი აუდიტორია ზარალდება. ოფიციალური მიზეზი არ ვიცით, თუმცა, შიდა წყაროებიდან ვიცით, რომ ეს არის აჭარის მთავრობის გადაწყვეტილება, რომ კრიტიკულ მედიასთან არ ითანამშრომლოს ადგილობრივმა ხელისუფლებამ”.

სხვა რეგიონული მედიის წარმომადგენლების მსგავსად, სულხან მესხიძეც ამბობს, რომ მხოლოდ და მხოლოდ მშრალი სტატისტიკური მონაცემების იმედად არიან და საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვან საკითხებზე სიღრმისეულ რეპოსტაჟებს ვერ ამზადებენ:

“კორონავირუსთან დაკავშირებით მხოლოდ ბრიფინგებიდან ვიღებთ ინფორმაციას. ციფრების იქით არანაირი ინფორმაცია არ გვაქვს. სიღრმისეული რეპორტაჟების მომზადება, როგორ უმკლავდება რეგიონის ჯანდაცვის სისტემა ამ გამოწვევას, ამის შესახებ მასალების მომზადება ძალიან გვიჭირს, რადგან, მოპასუხე მხარე, ფაქტობრივად, არ არსებობს. მერამდენე თვეა უკვე, აჭარის ჯანდაცვის მინისტრს, მინისტრის მოადგილეს ღია ეთერს ვთავაზობთ და არ მონაწილეობენ. მათ შორის არც აჭარის ჯანდაცვის ცენტრი და NCDC-ის წარმომადგენლობა აჭარაში. პასუხი არის - არ გვცალია. ამ მიზეზების პარალელურად, იმავე დღეს სახელისუფლებო არხებზე ვხედავთ ამ ადამიანებს”.

სულხან მესხიძის დაკვირვებით, აჭარის ჯანდაცვის უწყებებმა მას შემდეგ გამოუცხადეს მედიას “ბოიკოტი”, რაც ეპიდვითარება გართულდა და საზოგადოებაშიც მეტი კითხვა გაჩნდა ვირუსის მართვასთან დაკავშირებით:

“თავიდან მოდიოდნენ თანამშრომლობაზე, სანამ ჯანდაცვის სისტემა ასე თუ ისე თავს ართმევდა ამ პროცესს, მაშინ იყო ღია ჯანდაცვის სისტემის ყველა რგოლი და მაშინ მოდიოდნენ ეთერებში. მაგრამ, მას შემდეგ, რაც ჯანდაცვის სისტემას გაუჭირდა, ჩვენი მოსაზრებით, ისინი კრიტიკულ არხებზე აღარ მიდიან”.

რეგიონული მედია გამონაკლისი არ არის. უპასუხო ზარებსა და შეტყობინებებზე პასუხგაუცემელი კითხვებსა და რესპონდენტებთან გაძნელებულ წვდომაზე საუბრობენ დედაქალაქში ბაზირებული ონლაინგამოცემებიც. ქვეყანაში გაუარესებული ეპიდვითარების ფონზე, როდესაც მედიას მნიშვნელოვანი როლი აქვს მოსახლეობის ინფორმირებაში და წესით პირიქით, ჯანდაცვის უწყებები მათთან კოორდინაციაში უნდა მუშაობდნენ, მედიასაშუალებების უმეტესობას მოსახლეობისთვის საჭირო კითხვებზე პასუხების მიღება უჭირს. ძირითადი წყარო, საიდანაც ჟურნალისტები ვირუსისა და მისი მართვის შესახებ იღებენ ინფორმაციას, სამთავრობო ბრიფინგებია. ამ ბრიფინგებზე მიღებული ინფორმაცია კი, უმეტესად ზედაპირულია და სტატისტიკური მონაცემებით შემოიფარგლება.

და ამ ყველაფრის ფონზე, დაავადებათა კონტროლის ცენტრში მედიის ამ წუხილების არ ესმით და ამტკიცებენ, რომ მედიას ინფორმაციის მიღების პრობლემა არ აქვს.

**** 

რეგიონულმა მედიამ, პანდემიის პირობებში, ინფორმაციის გამავრცელებლის გარდა, მოსახლეობისთვის სასიცოცხლოდ აუცილებელი არაერთი ფუნქცია შეითავსა. როგორ შეიცვალა მათი როლი ჯანდაცვის კრიზისი დროს, მოუსმინეთ მედიასაშუალებების წარმომადგენლებს "მედიაჩეკერის" პოდკასტების სერიაში - "ცხოვრება კოვიდთან ერთად".

საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ინფორმაციით, ყალბი ოფიციალური დოკუმენტის უკანონოდ შეძენის და გამოყენების ბრალდებით - ვასამბეკ ბოკოვის სახელით დაკავებულ პირს ბრალი დაუმძიმდა, ჟურნალისტ გიორგი გაბუნიას კი დაზარალებულის სტატუსი მიენიჭება.

საქმე ეხება 12 ივნისს სპეცოოპერაციისას დაკავებული რუსეთის მოქალაქეს. სუს-ის ინფორმაციით, ვასამბეკ ბოკოვის სახელით დაკავებულ პირი ჟურნალისტ გიორგი გაბუნიას უკანონოდ უთვალთვალებდა და მის შესახებ ინფორმაციას აგროვებდა.

"ჩატარებული ოპერატიულ-სამძებრო და საგამოძიებო მოქმედებების შედეგად გაირკვა, რომ ყალბი ოფიციალური დოკუმენტის უკანონოდ შეძენის და გამოყენების ბრალდებით დაკავებული პირი არის რუსეთის ფედერაციის მოქალაქე - მაგომედ გუციევი, რომელმაც ვასამბეკ ბოკოვის სახელზე გაცემული ყალბი პასპორტის გამოყენებით არაერთხელ უკანონოდ გადაკვეთა საქართველოს სახელმწიფო საზღვარი. აღნიშნული პირი სისტემატურად ახორციელებდა ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ ჟურნალისტის გიორგი გაბუნიას უკანონო თვალთვალს და მის შესახებ ინფორმაციის მოპოვებას”

სუს-ის ინფორმაციით, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 151 პირველი პრიმა მუხლის პირველი ნაწილით, 157-ე მუხლის პირველი ნაწილით, 344-ე მუხლის პირველი ნაწილითა და 362-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ქმედებებისათვის. უწყება აცხადებს, რომ კონტრტერორისტულ ცენტრში გამოძიება გრძელდება

15 ივნისს ტელეკომპანია "ფორმულამ" და "მთავარი არხის" დირეექტორმა ნიკა გვარამიამ გაავრცელეს ინფორმაცია, რომ 12 ივნისს, სპეცოოპერაციისას დაკავებული რუსეთის მოქალაქე გიორგი გაბუნიას ლიკვიდაციას გეგმავდა. გვარამიამ თქვა, რომ მათი ინფორმაციით, გაბუნიას ლიკვიდაცია რამზან კადიროვის დავალებით იგეგმებოდა.

ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, აჭარის ტელევიზია მაია მერკვილაძის პოზიციაზე ახალ თანამშრომელს ვერ დანიშნავს, სანამ შრომითი დავა არ დასრულდება. სასამართლომ მაუწყებელს აუკრძალა ახალი ამბების სამსახურის რედაქტორის სადავო პოზიციაზე ახალი თანამშრომლის განუსაზღვრელი ან 6 თვეზე მეტი ვადით დანიშვნა. ინფორმაციას EMC ავრცელებს.

“იმის გათვალისწინებით, რომ სასამართლოში საქმის განხილვა დიდ დროს მოითხოვს, არსებობდა რეალური საფრთხე, მოპასუხე სსიპ „საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიასა და რადიოს“ ახალი კადრით შეევსო ახალი ამბების რედაქტორის პოზიცია, რომელზე აღდგენასაც მაია მერკვილაძე მოითხოვს. ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ამ გადაწყვეტილებით მოსარჩელეს ეძლევა გარანტია, შრომითი დავის წარმატებით დასრულების შემთხვევაში, აღდგეს სადავო პოზიციაზე”, - აცხადებს EMC.

აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის უფროსის ყოფილი მოადგილე მაია მერკვილაძე საინფორმაციო სამსახურს 24 თებერვალს ჩამოაშორეს. მას ჯერ ტოქშოუს, შემდეგ კი რადიოს ახალი ამბების რედაქტორობა შესთავაზეს. მაია მერკვილაძე ამ შეთავაზებას დათანხმდა და პარალელურად მაუწყებლის წინააღმდეგ სასამართლოში დავა დაიწყო.

მაია მერკვილაძის საქმეს ბათუმის საქალაქო სასამართლო განიხილავდა, თუმცა, სასამართლომ არ დააკმაყოფილა მერკვილაძის სარჩელი, რომლითაც იგი იმ სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობას ითხოვდა, რის საფუძველზეც ტელევიზიაში მისი შტატი გააუქმეს.

EMC აცხადებს, რომ აგრძელებს მაია მერკვილაძის ინტერესების დაცვას საერთო სასამართლოების წინაშე და საზოგადოებას მიაწვდის ინფორმაციას დავის მიმდინარეობის შესახებ.