„დრაკონის ცეკვა: ჩინეთის გავლენა ქართულ მედიასა და აკადემიაზე“ „ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის“ ახალი კვლევაა, რომელიც „სამოქალაქო იდეასთან“ თანამშრომლობით განხორციელდა.  

როგორც ანგარიშში ვკითხულობთ, სამაუწყებლო მედიის დეტალურმა ინსტიტუციურმა ანალიზმა აჩვენა, რომ ქართულ სამაუწყებლო მედიაში 2023 წელს, 2021-2022 წლებთან შედარებით გაზრდილია კომუნისტური ჩინეთის, ან მასთან აფილირებული ბიზნესაქტორების მხრიდან მიღებული დაფინანსების სიხშირე. ამ მხრივ ზრდა გვაქვს, როგორც პროსამთავრობო, ისე ოპოზიციურ მაუწყებლებში. როგორც პროსამთავრობო, ისე ოპოზიციურ სამაუწყებლო მედიაში გაჩნდა ჩინეთის თემის გაშუქებისადმი გარკვეული სარედაქციო მიდგომები. 2021- 2022 წლების კვლევა აჩვენებდა, რომ მედიას ჰქონდა ქაოტური და არათანმიმდევრული მიდგომა ჩინეთის შესახებ ამბების გაშუქების მიმართ. თუმცა მას შემდეგ, რაც ჩინეთთან სტრატეგიული პარტნიორობა სამთავრობო ინტერესად იქცა, პროსამთავრობო მედიებში გაიზარდა ჩინეთის დადებითი გაშუქების ტონი და შემცირდა ნეგატიური გაშუქების მაჩვენებელი, ხოლო ოპოზიციურ მედიებში პირიქით.

კვლევის ავტორებს სიღრმისეულმა ინტერვიუებმა საშუალება მისცა ჩაღრმავებოდნენ საზოგადოებრივი მაუწყებლის სარედაქციო მიდგომებს. 

„ინტერვიუს შედეგად გამოიკვეთა, რომ საზოგადოებრივ მაუწყებელზე ჩინეთის თემის გაშუქების პოზიტიური მაჩვენებელი უმეტესად გამოწვეულია კონკრეტული სარედაქციო ჯგუფის მემარცხენე - სოციალისტური იდეოლოგიით. აქ არ გვხვდება გარდა იდეოლოგიური თანხვედრისა და ინტერესისა, ჩინეთის მხრიდან გავლენის მცდელობები, არც მაგალითად ტექნიკის მიწოდების (საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაიარაღების პროცესში გამოცხადებულ ტენდერში, მაგალითად ტექნიკის მიწოდების ინტერესი ჩინურ კომპანიებს არ გამოუხატავთ)“.

კვლევამ აჩვენა, რომ პროსამთავრობო მედიებში პროსამთავრობო დღის წესრიგთან ერთად, პოლიტიკურ-იდეოლოგიური მიდგომებიც ახდენს გავლენას პროჩინური და ანტიდასავლური მედიაკონტენტის ზრდაზე და ეს ნარატივები რეალურად აღწევს მიზნობრივ აუდიტორიამდე.

კვლევის მიხედვით, ერთ-ერთი ოპოზიციური არხის წარმომადგენელთან ინტერვიუმ აჩვენა, რომ ოპოზიციურ სამაუწყებლო მედიას ჯერ კიდევ არ აქვს თანმიმდევრული მიდგომა ჩინეთის თემის გაშუქების მიმართ და სიღრმისეული შინაარსების, მათ შორის კრიტიკული ნარატივების შექმნა ამ ორგანიზაციებში მომუშავე კონკრეტული ინდივიდების იდეოლოგიურ მიდგომებსა და უნარებს უკავშირდება. ფოკუსჯგუფებმა კი აჩვენეს, რომ ჩინეთის სიღრმისეული კრიტიკით შექმნილი ნარატივები მიზნობრივ აუდიტორიამდე ნაკლებად მიდის.

როგორც დოკუმენტში ვკითხულობთ, კვლევამ დაადასტურა, რომ გვხვდება პრესის კიდევ ერთი განსხვავებული მოდელი: ეს არის პრესის კაპიტალისტური მოდელი/თეორია. ამ კუთხით, კვლევამ ბიზნესმედია BM.GE გამოყო, რომელიც მონიტორინგისთვის განსაკუთრებული საფუძვლების გამო შეირჩა.

„BM.GE სწორედ ბიზნეს მიდგომით ახერხებს ჩინეთის სიღრმისეულ კრიტიკასაც, პოზიტიურად მიკერძოებულ გაშუქებასაც და ნეიტრალური გაშუქებისას ისევ ბიზნესის სასარგებლოდ მიკერძოებას“.

რაც შეეხება ონლაინ მედიას, 2021-22 წლების მონიტორინგის შედეგებთან შედარებით პროჩინურ მედიაში კონტენტის რაოდენობა გაზრდილია და მკაფიოდაა ხაზგასმული ჩინეთის ეკონომიკური და პოლიტიკური როლი გლობალური მასშტაბით. 

„აღსანიშნავია, რომ ,,სინომედიაზე“ ჩინეთის გლობალური სამშვიდობო როლის წარმოჩენის პარალელურად, ვხედავთ აშშ-ის კრიტიკას, არა მხოლოდ ტაივანთან მიმართებით გატარებულ პოლიტიკასთან დაკავშირებით. გლობალურად ჩინეთის საკვანძო როლის და დასავლურ კულტურასთან უპირატესობის წარმოსაჩენად ცალკეულ შემთხვევებში გამოიყენება განათლების და კულტურის თემაც“.

პროკრემლისტური მედია „სპუტნიკ საქართველო“ კი კვლავ რჩება საქართველოში ჩინეთის პოპულარიზაციის და აუდიტორიისთვის უკიდურესად დადებით ტონში მიმწოდებელ პლატფორმად. 

„აქტიურ რუსულ პროპაგანდასთან ერთად, „სპუტნიკ საქართველო“ არის ჩინეთის ინტერესების გავრცელების აქტიური ხელსაწყო, რომელიც დასავლეთის აქტიურ დისკრედიტაციასთან ერთად, ახალი გეოპოლიტიკური ცენტრის შექმნის საკუთარ ვერსიას სხვადასხვა თემის მეშვეობით უწევს პროპაგანდას. ამ მიზნით იყენებს პოლიტიკური ანალიზის შემცველ მანიპულაციურ სტატიებთან ერთად, მსუბუქად საკითხავ კონტენტს“.

ზემოთხსენებული პროჩინური პლატფორმებისგან განსხვავდება Chinesestories. ის კვლავაც ჩინეთის შესახებ კულტურული, ტრადიციული, საგანმანათლებლო შინაარსის გამავრცელებლად რჩება, თუმცა, ოპერირებს უფრო პერსონალური ბლოგის ფორმატში, ვიდრე სტანდარტული საინფორმაციო ხასიათის მედიის. 

როგორც ანგარიშში ვკითხულობთ, დამოუკიდებელი ინტერნეტგამოცემები მაგალითად ისეთი, როგორიცაა „ნეტგაზეთი“ პერიოდულად ამზადებენ სიღრმისეულ, ვრცელ კრიტიკულ ტექსტებს ჩინეთთან დაკავშირებით, "მაგრამ მათსავე გვერდებზე ჩინეთის შესახებ სარეკლამო მასალებს, რეკლამის სახით გამოქვეყნებულს, აუდიტორიის გაცილებით უფრო ფართო წვდომა აქვს". 

„ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის“ კვლევა 10 მედიასაშუალების:„მთავარი არხი“ „ტვ პირველი“ „საზოგადოებრივი მაუწყებელი“ „იმედი“ „პოსტ ტვ“ BM.ge Chinesestories.ge Sinomedia.ge Sinologia.ge „სპუტნიკ საქართველო“ მედიამონიტორინგს მოიცავდა. საკვლევი დრო კი 2023 წლის 1 აპრილიდან  1 ნოემბრის ჩათვლით პერიოდია.

ნინა ხელაძე „ჟურნალისტიკის რესურს ცენტრის“ კვლევის შედეგებზე: