„საქართველო და მსოფლიო“ ეხმაურება იმ გადაწყვეტილებას, რომლითაც 13 ივლისს საკონსტიტუციო სასამართლომ არაკონსტიტუციურად მიიჩნია ჯანდაცვის სამინისტროს ბრძანება, ჰომოსექსუალი პირებისთვის სისხლის დონორობის აკრძალვის შესახებ.

გარდა იმისა, რომ ტექსტი ჰომოფობიურია, იგი შეიცავს ცრუ ინფორმაციასაც, თითქოს ჰომოსექსუალობა სისხლით გადადის და დღეს უკვე არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმა თავის დროზე სწორედ იმიტომ მიიღეს, რომ ჰომოსექსუალი მამაკაცის სისხლის გადასხმის შემთხვევაში „არავინ იყო დაზღვეული, რომ ერთ მშვენიერ დღეს გული სხვა კაცისკენ გაუწევდა“.

„ახლა კი, არ არის გამორიცხული, სისხლის ბანკში ნაყიდი სისხლი არატრადიციული ორიენტაციის ადამიანისა იყოს და ჩვენს შვილებს გადავუსხათ, მერე კი… მერე ის, რომ მოზარდის ორგანიზმში მიმდინარე ცვლილებები ჩვენც შეგვაშინებს და ბავშვსაც; საბოლოოდ კი, ვერც მივხვდებით, რა მოხდა და რატომ აერია ცხოვრება თუ გონება შვილს, რომელსაც მანამდე ანალოგიური ნიშნები არ ჰქონდა,“ - წერდა ავტორი.

სინამდვილეში, მიზეზი, რის გამოც მსმ პირებს საკონსტიტუციო სასამართლოს 13 ივლისის გადაწყვეტილებამდე სისხლის დონორობა ეკრძალებოდათ, არა მასალაში დასახელებული დეზინფორმაცია, არამედ ის გახდა, რომ შრომის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2000 წლის 5 დეკემბრის ბრძანებით, ჰომოსექსუალი ადამიანები ინფექციური დაავადების შეძენის მაღალი რისკის მქონე დონორთა კატეგორიაში მოხვდნენ.

დღეისათვის კი, საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ დადგენილია, რომ ჰომოსექსუალი ადამიანებისთვის დაწესებული აკრძალვა იყო აბსოლუტური და არ განსაზღვრავდა კონკრეტული დროის პერიოდს, რომლის განმავლობაშიც აღნიშნული ქცევა ქმნიდა რისკებს დონაციის პროცესის უსაფრთხოებისათვის. სასამართლოს განმარტებით, „არსებული ტექნოლოგიებით აივ-ვირუსის გამოვლენა სრულად არის შესაძლებელი ე. წ. „ფანჯრის პერიოდის(ფარული პერიოდის, როდესაც ინფიცირებული დონორის გამოვლენა ტესტირების არსებული მეთოდებით ვერ ხერხდება)“ შემდეგ. შესაბამისად, სისხლისა და მისი კომპონენტების დონაციის განუსაზღვრელი ვადით შეზღუდვა სარისკო ქცევის მქონე ჰომოსექსუალი მამაკაცებისათვის არათანაზომიერია“.

„ქართულ მიწებს არაბები, ინდოელები, ირანელები და თურქები ინაწილებენ,“ - ამ სათაურით ქვეყნდება მასალა გაზეთ „რეზონანსის“, 17 მაისის ნომერში, რუბრიკაში „საფრთხე“. მასალაში მიწის გასხვისების საკითხი ქსენოფობიურ კონტექსტშია განხილული. მასალის ავტორიც და წყაროც მიწის უცხოელებზე მიყიდვას პრობლემურ საკითხად სახავენ და აძლიერებენ საზოგადოებაში არსებულ სტიგმებს.

„2011-12 წლებში სახელმწიფოს დაუდევრობითა და ქართველი ბიზნესმენების ხელშეწყობითაც, უცხოელ მოქალაქეებზე 29 620 ჰა მიწა გაიყიდა,“ - წერს ჟურნალისტი მასალის პირველივე აბზაცში. შემდეგ კი, ცდილობს “გავრცელებულ ინფორმაციაზე” დაყრდნობით, თავისი ხედვით პრობლემურ საკითხზე, უცხოელი მოქალაქეების მიერ საქართველოში მიწის ყიდვის საკითხს კიდევ ერთხელ შეეხოს.

“გავრცელებული ინფორმაციით, მცხეთაში შესაძლოა, 3-4 ახალი სოფელი გაშენდეს, რომელიც უცხოელი მოქალაქეებით იქნება დასახლებული. ეს არ არის გამონაკლისი. მსგავსი საფრთხე დიდია სამეგრელოში, გურიასა და კახეთის რამდენიმე სოფელში, სადაც ქართულ მიწებს ინდოელები, ბურები, თურქი და ჩინელი მოქალაქეები ეუფლებიან. მსგავსი პრობლემის წინაშე ახლახან თბილისის ახლომდებარე სოფელი კუმისი აღმოჩნდა, რომლის მცხოვრებლებმა უცხოელზე მიწის მიყიდვის ფაქტი გააპროტესტეს,” - წერს ჟურნალისტი.

“პრობლემად” დასახული მოვლენის სიმწვავის კიდევ უფრო ნათლად დასანახად ჟურნალისტმა მკითხველს ანზორ მესხიშვილის კომენტარები შესთავაზა. ის მასალაში სასოფლო-სამეურნეო სფეროს სპეციალისტადაა მოხსენიებული. კომენტარით ირკვევა, რომ ჟურნალისტსა და რესპონდენტს მიწის გასხვისებასთან დაკავშირებით მსგავსი შეხედულებები აქვთ. მესხიშვილს არ სჯერა, რომ საჯარო რეესტრი უცხო ქვეყნის მოქალაქეების საკუთრებაში არსებულ მიწის შესახებ სწორ ინფორმაციას აქვეყნებს. „ქართული მიწის უცხოელებზე მიყიდვა საშიში ტენდენციაა, ეს შეცდომა ჩვენმა წინაპრებმაც დაუშვეს თავის დროზე და დღეს არ უნდა ვიმეორებდეთ, ცნობილი ფაქტია, რომ წარსულში მაჩაბელმა ჩამოიყვანა რამდენიმე ოჯახი პირუტყვის მოსავლელად და ეს პროცესი დიდი ხნის შემდეგ დასრულდა იმით, რომ ამ ტერიტორიიდან ქართველები გამოყარეს,“ - განუცხადა მესხიშვილმა “რეზონანს.”

მასალა ქსენოფობიური კონტექსტის მატარებელი და დაუბალანსებელია. არ ისმის საკითხთან დაკავშირებით განსხვავებული მოსაზრებები და არ ჩანს ჟურნალისტის მცდელობა მოეპოვებინა განსხვავებული მოსაზრებები. ჟურნალისტი არ ერიდება ისეთი სიტყვების გამოყენებას, როგორიცაა “დაუდევრობა”, “პრობლემა”, “საფრთხე”... მასალის რუბრიკაში - “საფრთხე” გამოქვეყნება მკითხველს უთითებს, რომ საკითხი პრობლემატურია, სტატიაში მიწის უცხოელებისთვის მიყიდვა კი “შეცდომადაა” მიჩნეული.

„მას შემდეგ რაც ტრანსგენდერი ზიზი შეყელაძე დაჭრეს, სექსუალური უმცირესობების უფლებადმცველები კვლავ სიძულვილისა და დისკრიმინაციის მოტივზე ალაპრაკდნენ. ამბავი იმითაც გახდა საინტერესო, რომ ლგბტ თემს ტრანსგენდერთა ნაწილი გამოეყო და საკუთარი ორგანიზაცია დაარსა“ - წამყვანის ამგვარი შესავლის შემდეგ, „იმედის დროში“ 11 წუთიანი სიუჟეტი ვიხილეთ. 11 წუთიდან ჯამში ალბათ, 2 წუთზე ნაკები დაეთმო ტრანსგენდერ ქალზე ძალადობის ფაქტსა და ზოგადად, იმ მძიმე გარემოზე საუბარს, რაშიც ამ ადამიანებს ცხოვრება უწევთ. სიუჟეტის უდიდეს ნაწილში კი, ლგბტ ორგანიზაციების დემონიზაცია მოვისმინეთ. ორგანიზაციები „გრანტიჭამიებად“ და ფულის არამიზნობრივად მფლანგველებად იყვნენ წარმოჩენილნი, თანაც ყოველგვარი კონკრეტული ფაქტისა და არგუმენტის გარეშე. გარდა ამისა, სიუჟეტში ტრანსგენდერი ადამიანები სტერეოტიპულად იყვნენ წარმოჩენილნი, მათ ძირითად საქმიანობად კი, სხეულით ვაჭრობა დასახელდა. ამავე სიუჟეტის მიხედვით, საქართველოში 40-ამდე ტრანსგენდერი ცხოვრობს, ბუნდოვანი დარჩა, რა სტატისტიკას ეყრდნობა ეს მონაცემი.

სიუჟეტში გვიყვებიან, როგორ გაიყო ლგბტ ჯგუფის წარმომადგენლები ორ ნაწილად, ჟურნალისტის თქმით, დაჭრილი ტრანსგენდერი ქალის საქმის სასამართლო პროცესისას, სასამართლოს ეზოში საპროტესტო აქცია გაიმართა. აქციის მონაწილეთა ნაწილი „სახელმწიფოს სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულის გამოძიებას თხოვდა, ნაწილი კი უფლებადამცველებს აკრიტიკებდა“.

სიუჟეტის ავტორებმა გადაწყვიტეს რომ მასალის მთავარი ხაზი უნდა ყოფილიყო სწორედ ეს მეორე საკითხი - ლგბტ ორგანიზაციების საქმიანობის კრიტიკა. ფაქტობრივად, არაფერი თქმულა ლგბტ ადამიანების დაცვის კუთხით სახელმწიფოს როლსა და ვალდებულებებზე, არსებულ საკანონმდებლო ჩარჩოზე, პრაქტიკაზე და ა.შ. სამაგიეროდ, მოვისმინეთ, რომ ლგბტ ორგანიზაციები ფულს ფლანგავენ, მხოლოდ საკუთარ კეთილდღეობაზე ზრუნავენ და არა თემის საჭიროებებზე და უფლებების დაცვაზე.



„ტრანსგენდერთა ნაწილი უფლებადამცველებისგან თავს საკმარისად დაცულად არ გრძნობს“ -ამბობს ჟურნალისტი და ამის შემდეგ, სინქრონებსაც გვთავაზობს:

„ასეთი ტიპის ორგანიზაციები ახორციალებენ ისეთი ტიპის მიზნობრივ პროექტებს, რომელებიც არ არის სოციალურ პაკეტებთან მიბმული. ორგანიზაციები, რომლებიც საქმიანობენ, განცხრომაში, ქონებრივ მდგომარეობაში, პირადი მიზნებისთვის გამოყენებული ფულით ყველაფერს აკეთებენ და აქვთ საკმაოდ დიდი ქონებაც დაგროვილი“.

„რამდენჯერმე მივმართე და გასამართლებელი იყო, რომ აი რესურსები არ გვაქვს, დაიშალა იდენტობა, არ გვაქვს გრანტები, არ გვაქვს დაფინანსება. ამ დროს კარგად ვხედავდი, ოფისს არაფერი არ აკლდა, ხელფასებს იღებდნენ“.

„რამდენჯერმე რაღაც დამჭირდა და ნუ, არ მივმართე, იქიდან გამომდინარე, რომ არ ჰქონდა აზრი, არ შეიბერტყავდა ყურებს. არ მოხდებოდა რეაგირება“.

არც ერთი ზემოთ მოყვანილი კომენტარიდან არ ჩანს კონკრეტული ფაქტი ან მტკიცებულება, რომელიც გაამყარებდა მოსაზრებას, რომ ლგბტ ორგანიზაციები თანხებს ფლანგავდნენ.

„რაში ხარჯავენ ფულს რეალურად ლგბტ ორგანიზაციები?“- სვამს რიტორიკულ შეკითხვას ჟურნალისტი და კითხვას თავადვე პასუხობს შემდეგი ტექსტით: „დაავადებათა კონტროლის ცენტრი 2014 წლიდან ახორციელებს შიდსთან, ტუბერკულოზთან და მალარიასთან ბრძოლის გლობალური ფონდის პროგრამას. ერთ- ერთ კომპონენტს წარმოადგენს შიდსის პრევენცია ტრანსგენდერ პოპულაციაში. წელს ტენდერის გზით გამოვლინდა განმახორციელებლი ორგანიზაცია - თანასწორობის მოძრაობა, იგივე „ლგბტ საქართველო“. კონტრაქტის ღირებულება 2017 წლის დეკემბრის ჩათვლით 585 500 ლარის შეადგენს“. ისეა წარმოჩენილი, თითქოს 585 500 ლარი უაზროდ გაიფლანგა, კონრეტულად რა აქტივობებს მოხმარდა ეს თანხა, ან რა აქტივობები იგეგმება 2017 წლამდე, დაკონკრეტებული არ ყოფილა.

მიუხედავად იმისა, რომ ლგბტ ორგანიზაციის წარმომადგენლების კომენტარები სიუჟეტში წარმოდგენილია, ზემოჩამოთვლილი კონკრეტული საკითხები პასუხგაუცემელი დარჩა. სიუჟეტის ავტორებმა ამის შესახებ რესპონდენტებს ან არაფერი კითხეს, ან ის ნაწილი, რომელშიც ამ თემაზე საუბრობდნენ, სიუჟეტში არ ჩასვეს.

გავიგეთ ისიც, რომ ადვოკატ ციალა რატიანის მუშაობით ლგბტ ადამიანების ნაწილი უკმაყოფილოა.

ერთ ერთი რესპონდენტი ამბობს, რომ გაიტაცეს და ციალა რატიანს დაურეკა:

„ციალას დავურეკე, იმან იქ დარეკა, აქ დარეკა მაგრამ დახმარება დღემდე არავის აღმოუჩენია“ - რა არის საქმის გარემოებები, ან რა სახის დახმარება უნდა აღმოეჩინა ადვოკატს მისთვის, არ დაკონკრეტებულა.

ლგბტ ორგანიზაციებისა და ადვოკატის მიმართ გამოთქმული ბრალდებების შემდეგ, ჟურნალისტი „საგულისხმო“ ფაქტს გვაცნობს:

„საგულისხმოა ისიც, რომ ერთსქესიანთა ქორწინების შესახებ ატეხილი ხმაურის პარალელურად, საკონსტიტუციო ცვლილებების ინიციატორი, იგივე ტრანსგერნდერი მაცაცო ტატიშვილი მოინათლა. მაშინ მისი იდენტობა გაურკვეველი გახდა, რადგან ის თავს ტრანსგენდერად აღარ თვლიდა. დღეს კვლავ ტრანსგენდერის სტატუსით ფიქსირდება“.

საერთო ჯამში, იმის ნაცვლად, რომ სიუჟეტს მაყურებლისთვის გაეცნო ის არატოლერანტული გარემო, რომელშიც ტრანსგენდერი ადამიანები ცხოვრობენ, ეჩვენებინა რა არის მათი უფლებების დაცვაში სახელმწიფოს როლი და პასუხისმგებლობა, როგორია საკანონმდებლო ჩარჩო, ან რამდენად საფუძვლიანად და დროულად ხდება ლგბტ ადამიანებზე თავდასხმისა და ძალადობის ფაქტების გამოძიება, სიუჟეტში მოვისმინეთ დაუსაბუთებელი ბრალდებული ლგბტ ორგანიზაციების მისამართით.

ამას გარდა, სიუჟეტის კიდევ ერთი ხაზი თავად ტრანსგენდერი ადამიანების შესახებ გვიქმნიდა სტერეოტიპულ წარმოდგენებს. ახლო ხედებით გვიჩვენეს წითელპომადიანი ტუჩები და ქუსლიანი ფეხსაცმელები. საინტერესოა, ჰეტეროსექსუალი ქალის შესახებ საუბრის დროსაც იგივენაირად თუ აჩვენებდნენ მის ტუჩებსა და ქუსლიან ფეხსაცმელს ახლო ხედებით. ტრანსგენდერი - ტიტრში სახელისა და გვარის ქვემოთ სწორედ ასეთი მითითება ჰქონდათ ჩაწერილ ადამიანებს, თითქოს ტრანსგენდერობა პროფესია იყოს. მათ პროფესიას ჟურნალისტი კიდევ უფრო ჩაუღრმავდა და ყველა მათგანი სექსმუშაკად მონათლა: „ისინი ხშირად არიან ფიზიკური თუ სექსუალური ძალადობის მსხვერპლი, ვერ საქმდებიან, მათი ერთადერთი შემოსავლის წყარო სხეულით ვაჭრობაა“- ამბობს ჟურნალისტი. სიუჟეტში გამოყენებულმა ამგვარმა კადრებმა და შეფასებებმა, შესაძლოა კიდევ უფრო მეტად შეუწყოს ხელი ტრანსგენდერი ადამიანების მიმართ არსებული სტიგმის გაძლიერებას.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს სახელმძღვანელო წესები: ტრანსგენდერ ადამიანებთან დაკავშირებული თემის გაშუქება

გადაცემა „ღამის სტუდიაში“ სტუმარად მიწვეულმა დავით თარხან-მოურავმა ჰომოფობიური განცხადებები გააკეთა, რასაც წამყვანის მხრიდან რეაგირება არ მოჰყოლია, შესაბამისად, ტელეეთერი სიძულვილის ენისა და ჰომოფობიის ტრიბუნად იქნა გამოყენებული. მოგვიანებით კი, წამყვანი სტუმარს დაეთანხმა და უარყოფითად შეაფასა ჰომოსექსუალობის დაავადებების სიიდან ამოღება. სირიელი მიგრანტები კი, წამყვანმა გარეგან კანის დაავადებებს შეადარა.

20 მარტს, დღის ერთ-ერთ საინფორმაციო გამოშვებაში გავიდა ამბავი, რომელიც გიორგი ჩხარტიშვილის მიმართ პროკურატურის ბრალდებას ეხებოდა. წამყვანმა ტექსტში აღნიშნა: „ლგბტ თემის წარმომადგენელს, გიორგი ჩხარტიშვილს, იგივე მაცაცოს თაღლითობასა და მტკიცებულებების გაყალბებას ედავება გამოძიება. მას ბრალი პროკურატურამ გუშინ წაუყენა.“

კადრ-სინქრონში არ ჩანს, იკვეთება თუ არა დანაშაულში ბრალდებულის კავშირი რომელიმე თემთან.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის #33 მუხლი, რომელიც მრავალფეროვნების, თანასწორობისა და ტოლერანტობის პრინციპების დაცვას ეხება, ამბობს:

1.მაუწყებელმა თავი უნდა აარიდოს ეთნიკურ ან რელიგიურ კუთვნილებასა და უარყოფით მოვლენებს შორის დაუსაბუთებელი პარალელების გავლებას, მათ შორის ცალკეული პიროვნებების საქმიანობის ასოცირებას მთელ ჯგუფთან.

2.მაუწყებელმა თავი უნდა აარიდოს უმცირესობების და სოციალური პრობლემების შესახებ არასწორი და შეცდომაში შემყვანი განცხადებების გაკეთებას, ხელი არ უნდა შეუწყოს სტერეოტიპების ჩამოყალიბებას, აუცილებლობის გარეშე არ უნდა აღნიშნოს პირის ეთნიკური წარმოშობა და რელიგიური მრწამსი.