ბავშვთა საკითხების გაშუქების მედიამონიტორინგის 2017 წლის შუალედური ანგარიშის მიხედვით, მნიშვნელოვნადაა შემცირებული არასრულწლოვანთა იდენტიფიცირება ისეთ ჟურნალისტურ პროდუქტში, რომელშიც კანონთან კონფლიქტში მყოფი, ან ძალადობის მსხვერპლი ბავშვი ფიგურირებს, თუმცა მონიტორინგის პროცესში გამოვლინდა რამდენიმე მასალა, რომლშიც ჟურნალისტებმა ბავშვები საჭირო დროს არ დაფარეს, ან სხვა დეტალები გაამჟღავნეს, რამაც არასრულწლოვნის სახის დაფარვას აზრი დაუკარგა. გარდა ამისა, კვლავაც პრობლემაა ბავშვების სახის დაფარვა მაშინ, როცა ამის საჭიროება არ არსებობს.

კრიტიკას იმსახურებდა მედიასაშუალებების მიერ ცხენის ქურდობაში ბრალდებული არასრულწლოვნის შესახებ მომზადებული მასალები. მიუხედავად იმისა, რომ „ბავშვების დაფარვა უპირობოდ აუცილებელია, როდესაც ის ბრალდებული, მსჯავრდებული ან მოწმეა,“ სიახლეებში სრულად ან ირიბად ხდებოდა არასრულწლოვნის იდენტიფიცირება. დღეისათვის „გუგლის“ საძიებო სისტემაში ბავშვის სახელის და გვარის ჩაწერისას მარტივად იძებნება ამ თემაზე მომზადებული მასალები, საიდანაც ვიგებთ, რომ ბავშვს ცხენების ქურდობაში სდებენ ბრალს და საქმეზე გამოძიება სწორედ ქურდობის მუხლით დაიწყო.

პრობლემაა იმ არასრულწლოვნების იდენტიფიცირებაც, რომელთაც ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემები აქვთ. მაგალითად, „იმედის კვირაში“ 25 მაისს გავიდა სიუჟეტი C ჰეპატიტის პროგრამის მუშაობისა და მისი ბენეფიციარების შესახებ. სიუჟეტი იწყება ერთ-ერთი არასრულწლოვნით, რომელსაც აქვს C ჰეპატიტი. ბავშვი სრულადაა იდენტიფიცირებული, გამჟღავნებულია მისი ჯანმრთელობის მდგომაროება და სამედიცინო ისტორია. ასევე, ჟურნალისტი ამბობს, რომ ბავშვი არ არის მშობლების ბიოლოგიური შვილი, მის ბიოლოგიურ დედას კი აივ ინფექცია ჰქონდა. ანგარიშში აღნიშნულია, რომ მაუწყებელს არ გაუთვალისწინებია აღნიშნულ დაავადებასთან დაკავშირებული საზოგადოებრივი სტიგმისა და დისკრიმინაციის საფრთხეები.

მედიისთვის გამოწვევად რჩება ბავშვების დაფარვა ტექნიკური თვალსაზრისითაც: „როდესაც მაუწყებლები მიიღებენ ბავშვის არაიდენტიფიცირების გადაწყვეტილებას, ტექნიკურ ხარვეზად რჩება ბავშვების ისე გადაღება, რომ დაფარვის შემდეგ კადრში ბავშვის ნაცვლად გადღაბნილი წრე არ ჩანდეს,“- ვკითხულობთ კვლევის ანგარიშში.

არასაჭირო იდენტიფიცირებასთან ერთად, არანაკლებ პრობლემურია არასაჭირო დაფარვა - ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ ჩატარებულმა მედიამონიტორინგმა ცხადყო, რომ მედია ხშირად ზედმეტ, უსაფუძვლო სიფრთხილეს იჩენს და ბავშვებს ფარავს მაშინ, როცა ამის საჭიროება არ არის. ამის კარგი მაგალითია, ტელეკომპანია “რუსთავი 2”-ის „სხვა შუადღის“ ერთ-ერთი სიუჟეტი, რომელიც ბავშვთა საკითხების გაშუქების 2016 წლის ანგარიშში მოხვდა. გადაცემა ეძღვნებოდა თემას, ასეირნებენ თუ არა ძიძები სიცივეში ბავშვებს. ერთ-ერთი წამყვანი შეხვდა ძიძას, რომელიც იდენტიფიცირებული იყო, მაგრამ ბავშვების ნაცვლად კადრში გადღაბნილი წრეები „სეირნობდნენ“.

„ბავშვის დაფარვა მხოლოდ მაშინ არის საჭირო, როდესაც იდენტიფიცირების შემდეგ შესაძლებელია მისი მდგომარეობა გაუარესდეს. როდესაც ბავშვის სახის გარდა ყველაფერი იდენტიფიცირებულია, მაშინ მისი სახის დაფარვა აზრს კარგავს,“ - ვკითხულობთ ამავე ანგარიშის რეკომენდაციებში.

როგორ დავფაროთ არასრულწლოვნები, ამის შესახებ რეკომენდაციებს შეიცავს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მომზადებული ბავშვთა გაშუქების სახელმძღვანელოც, სადაც ვკითხულობთ:

· ბავშვის დაფარვა საჭიროა მხოლოდ მაშინ, როდესაც შესაძლებელია მას რაიმე ტიპის ზიანი მიადგეს, მაგალითად, იძალადონ მასზე, გახდეს ბულინგის მსხვერპლი, მოხდეს მისი სტიგმატიზება, გარიყვა ან ნებისმიერი სახით გაუარესდეს მისი მდგომარეობა.

· ბავშვის დაფარვა უპირობოდ აუცილებელია როდესაც ის არის:

✔ძალადობის/დანაშაულის მსხვერპლი; ✔ ბრალდებული/მსჯავრდებული/მოწმე; ✔ არის ჩართული არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების სისტემაში; ✔ რაიმე ფორმით არის დაკავშირებული სექსუალურ ძალადობასთან; ✔ აივ-დადებითი ან შიდსით დაავადებული, გარდა იმ შემთხვევებისა, თუ ბა­ვშვი, მშობელი ან მასზე პასუხისმგებელი პირი არ განაცხადებს თანხმობას სრულიად შეგნებულად.

მასალა მომზადებულია UNICEF- ის მიერ დაფინანსებული პროექტის ფარგლებში - "ბავშვთა საკითხების ეთიკური გაშუქება მედიაში". პუბლიკაციაში გამოხატული მოსაზრებანი ეკუთვნის ავტორს და არ ასახავს გაეროს ბავშვთა ფონდის ოფიციალურ თვალსაზრისს .

გაზეთმა “ახალმა თაობამ” 22 მარტს ინტერვიუ გამოაქვეყნა მოძრაობა “ქართული იდეის” თავმჯდომარესთან, ლევან ჩაჩუასთან. რესპონდენტი ავრცელებს დეზინფორმაციას ამერიკელი პროკურორების საქართველოში ჩამოსვლასთან დაკავშირებით, რომლებმაც, თითქოს უნდა შეისწავლონ USAID-ის (აშშ–ს საერთაშორისო განვითარების სააგენტო) მიერ საქართველოში დახარჯული ფინანსების მიზნობრიობა. გაზეთმა პუბლიკაცია გამოაქვეყნა შემდეგი სათაურით: ლევან ჩაჩუა: “ამერიკელი პროკურორები ამერიკული გრანტების ხარჯვის მიზნობრიობას საქართველოში შეისწავლიან”.

დეზინფორმაცია ამერიკული ფონდის ფინანსების შესახებ

ინტერვიუში ლევან ჩაჩუა ამბობს, რომ ტრამპის არჩევის შემდეგ, აშშ–ს ახალი ადმინისტრაცია “დაუპირისპირდა მარგინალურ ლიბერალურ ინტერნაციონალს, რომელმაც მსოფლიოში ხალხს თავი მოაბეზრა. თეთრი სახლი ორიენტირებულია ღვთის რწმენაზე, პატრიოტიზმსა და ოჯახების სიძლიერეზე. ამერიკამ ხელი აიღო სექსუალური უმცირესობების უფლებების აგრესიულ დაცვასა და ცხოვრების წესის სხვა ქვეყნებისათვის მოხვევაზე. ეს მიმართულებები არ ფინანსდება”.

ჩაჩუას აღნიშნულ ჰომოფობიურ განცხადებასა და არსობრივად მცდარ ინფორმაციას არ მოჰყოლია ჟურნალისტის კრიტიკული შეკითხვები, მაგალითად, საიდან ასკვნის, რომ ტრამპის ადმინისტრაციისთვის ნაკლებად პრიორიტეტულია სექსუალური უმცირესობების უფლებები და რაში გამოიხატება აღნიშნული საკითხისთვის ნაკლები მნიშვნელობის მინიჭება. მაგალითად, ტრამპის ადმინისტრაციამ თქვა, რომ ის ძალაში ტოვებს ბარაკ ობამას მიერ 2014 წელს მიღებული ბრძანებას, რომლის მიხედვითაც, სამუშაო ადგილებზე იკრძალება სექსუალური ორიენტაციის ნიადაგზე ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია. გარდა ამისა, ტრამპი თავის საარჩევნო კამპანიისას ხაზს უსვამდა ლგბტქი (ლესბოსელი, გეი, ბისექსუალი, ტრანსსექსუალი, ინტერსექსი) პირების უფლებების დაცვის მნიშვნელობას.

ფოტო: Reuters/Carlo Alleg

ლევან ჩაჩუა ინტერვიუში ასევე ამბობს, რომ “ლიბერალურ ინტერნაციონალს შავად აქვს საქმე” და ამის დასტურად ის მის ხელთ არსებულ ინფორმაციას ასახელებს:

“ეს ახალი ამბავია და საჯაროდ პირველად ვამბობ. საქართველოში აშშ–დან ჩამოდის პროკურორთა ჯგუფი. ამერიკელმა პროკურორებმა უნდა შეისწავლონ იმ გრანტების ხარჯვის მიზნობრიობა და კანონიერება, რომელიც საქართველოს გამოეყო. ეს იუსაიდის ეგიდით გამოყოფილი გრანტებია”.

ლევან ჩაჩუა ასევე ამტკიცებს, რომ მსგავსი გამოძიება უკრაინაში უკვე მიმდინარეობს და საქმე უკავშირდება ფულის შესაძლო გათეთრებას. მისივე თქმით, არსებობს ინფორმაცია, რომ “საქმეში სენატორ მაკკეინის ხელი ურევია”.

ინფორმაცია საქართველოსა და უკრაინაში ამერიკელი პროკურორების ჩასვლისა და USAID–ის ფინანსების კვლევის შესახებ, მით უმეტეს ამ საქმეში მაკკეინის რაიმე სახით მონაწილეობაზე, სიცრუეა. მსგავსი ინფორმაცია არც ამერიკულ მედიაში გამოქვეყნებულა და არც აშშ–ს მთავრობას განუცხადებია.

პირიქით, 22 მარტს ცნობილი გახდა, რომ USAID–მა უკრაინაში “ფინანსური სისტემის ტრანსფორმაციისთვის” 23 მილიონი აშშ დოლარის ღირებულების პროექტი წამოიწყო. პროექტის მნიშვნელობაზე კი უკრაინაში აშშ–ს დიპლომატიური მისიის ხელმძღვანელმა, ჯორჯ კენტმა ისაუბრა. USAID საქმიანობას ჩვეულებრივ აგრძელებს საქართველოშიც.

“ახალი თაობა” არ დაინტერესებულა, საიდან ჰქონდა ინფორმაცია ლევან ჩაჩუას საქართველოში ამერიკელი პროკურორების ჩამოსვლის შესახებ, ან უკრაინაში დაწყებულ გამოძიებაზე. ჟურნალისტს ამ საკითხებზე კრიტიკული კითხვები არ დაუსვამს. პირიქით, როდესაც რესპონდენტმა საქართველოზე ისაუბრა, ჟურნალისტმა მას შეახსენა: “უკრაინაშიც უნდა შეესწავლათ ამერიკული თანხების საკითხი”. სწორედ ამ შეხსენებას მოჰყვა ჩაჩუას კომენტარი უკრაინაში გამოძიების წარმოებაზე და საქმეში მაკკეინის ჩართულობაზე.

პოლიტიკური განცხადებები USAID–ის შესახებ ამერიკაში

შესაძლოა, ლევან ჩაჩუას კომენტარი USAID-ის შესახებ იყოს აშშ–ს პოლიტიკურ წრეებში დაწყებული დისკუსიის ინტერპრეტაცია, რომელსაც სიმართლესთან კავშირი არ აქვს.

მიმდინარე წლის მარტში რამდენიმე რესპუბლიკელმა სენატორმა სახელმწიფო მდივანს, რექს ტილერსონს წერილი მისწერა. დეპუტატებმა ტილერსონს მოუწოდეს, შეესწავლა USAID–ის მიერ აშშ–ს საზღვრებს გარეთ დახარჯული თანხების მიზნობრიობა, კერძოდ, აშშ–ს გადამხდელების ფულით რატომ ფინანსდება ისეთი “მემარცხენე, რადიკალური” ორგანიზაციები, როგორიცაა ჯორჯ სოროსის ფონდი “ღია საზოგადოება”. მაგალითად კი მოყვანილია მაკედონიაში სოროსის ფონდის მიერ USAID-ის ფულით ოპოზიციურად განწყობილი სამოქალაქო აქტივისტების დაფინანსების საკითხი.

სენატორები წერილში წერენ, რომ მათთან ვიზიტისას სხვადასხვა სახელმწიფოს ლიდერები გამოთქვამენ წუხილს “ამერიკელი გადასახადების გადამხდელთა ფულით მათ ქვეყანაში ოპოზიციური მოძრაობების დაფინანსების გამო”. თუმცა, აღნიშნულ წერილში არაფერია ნათქვამი საქართველოსა და უკრაინის შესახებ.

ამერიკელ რესპუბლიკელებსა და მემარცხენე ჯორჯ სოროსს შორის პოლიტიკური დაპირისპირება ახალი ამბავი არ არის. ჯორჯ სოროსი დონალდ ტრამპის პრეზიდენტად არჩევის ერთ–ერთი აქტიური მოწინააღმდეგე იყო. შესაბამისად, დონალდ ტრამპი კეთილგანწყობილი არ არის და ჯორჯ სოროსისა და მისი ფონდის საქმიანობის მიმართ იდეოლოგიური შეუთავსებლობის გამო. მას სოროსი არაერთხელ გაუკრიტიკებია საჯაროდ.

გარდა ამისა, ტრამპის პოლიტიკა გულისხმობს მეტი რესურსის დახარჯვას ქვეყნის შიდა პოლიტიკაზე და ნაკლები ყურადღების გამახვილებას სხვა ქვეყნებში არსებულ პრობლემებზე. ეს იყო მისი ერთ–ერთი წინაასაარჩევნო დაპირება. სწორედ ამიტომ გადაწყდა სახელმწიფო დეპარტამენტისა და USAID-ის ბიუჯეტის მნიშვნელოვანი შემცირება. თუმცა, არანაირი ოფიციალური გამოძიება, ან მოკვლევა USAID-ის მიერ თანხების არამიზნობრივ ხარჯვაზე, არ დაწყებულა, ლევან ჩაჩუასა და “ახალი თაობის” მიერ გავრცელებული ინფორმაცია კი სიმართლეს არ შეესაბამება.

ვინ არის ლევან ჩაჩუა?

ლევან ჩაჩუა. ფოტო: რადიო თავისუფლება / მზია საგანელიძე

ლევან ჩაჩუა იყო “მართლმადიდებელ მშობელთა კავშირის წევრი”. ის იმ პირებს შორის იყო, რომლებიც 2010 წელს ტელეკომპანია “კავკასიას” ეთერში შეიჭრნენ და შემდეგ დააპატიმრეს. სასამართლომ ის დამნაშავედ სცნო ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლისა და ხულიგნობის გამო. ჩაჩუამ ციხე პოლიტპატიმრის სტატუსით, ხელისუფლებაში “ქართული ოცნების” მოსვლის შემდეგ დატოვა.

ჩაჩუამ 2013 წელს საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობაც სცადა. მან 2014 წელს რუსულ საინფორმაციო სააგენტო “რია ნოვოსტის” პრესკლუბში პრესკონფერენცია გამართა და საზოგადოებას აცნობა პოლიტიკური გაერთიანება “ქართული იდეის” დაფუძნების შესახებ. აღნიშნულმა პარტიამ შემოწირულობები მხოლოდ 2016 წლის განმავლობაში მიიღო და მისი ჯამური ოდენობა 14 459 ლარი იყო.

23 მარტს ყაზბეგის გამზირზე მომხდარი ავტოავარიის გაშუქებისას, საინფორმაციო სააგენტოების ნაწილი მიუთითებდა მძღოლის სქესს, მაშინ როცა ეს დეტალი დამატებით, მნიშვნელოვან ინფორმაციას არ აწვდიდა მკითხველს.

„როგორც თვითმხილველები აცხადებენ, მძღოლმა - ახალგაზრდა გოგომ საჭე ვერ დაიმორჩილა და სავალი ნაწილიდან გადავიდა,“ - წერს interpresnews.ge. „,ავტომანქანა, რომელსაც ქალბატონი მართავდა, საჭე ვერ დაიმორჩილა და ჯერ გაჩერებაზე, შემდეგ კი იქვე მდგარ ჯიხურში შევარდა,“ - წერია „newpost.ge-ს“ მასალაში. „არსებული ინფორმაციით, მანქანა, რომელსაც გოგო მართავდა, სავარაუდოდ, დიდი სიჩქარით მოძრაობდა,” - ვკითხულობთ „pia.ge-ზე“ გამოქვეყნებულ სიახლეში. მძღოლის სქესი აღნიშნა „მარშალპრესმა", ოლნიუსმა, presa.ge-მ.

„პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ (PHR) ხელმძღვანელი ანა აბაშიძე მიიჩნევს, რომ ამგვარი გაშუქება სექსისტური და სტერეოტიპულია:

„რა თქმა უნდა, ზოგიერთ დანაშაულზე, დანაშაულის ჩამდენის სქესი მნიშვნელოვანია, მაგალითად, ასეთი დანაშაულია ქალთა მიმართ ძალადობა. საგზაო მოძრაობის წესების დარღვევის შემთვევაში კი არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს, სამართალდამრღვევი კაცია თუ ქალი. ამ კონკრეტულ შემთვევაში, სიახლეში მძღოლის სქესის აღნიშვნა მომდინარეობს სტერეოტიპებიდან, რომ ქალის ქცევა უფრო საკონტროლებელია, ვიდრე მამაკაცის, ეს ხელს უწყობს ქალთა მიმართ სტერეოტიპების შენარჩუნებას და მათ მიმართ გარკვეული საზოგადოებრივი წნეხის გაძლიერებასაც“.

ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ რუსთავი 2–თან დაკავშირებით უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულების შეჩერებაზე, ანტიდასავლური პროპაგანდის მორიგი ტალღა გამოიწვია სხვადასხვა ონლაინ გამოცემაში.

პრორუსული, ქართული მედიასაშუალებების სამი მთავარი გზავნილი იყო:



ანტიდასავლური მედიასაშუალებები, სარედაქციო წერილების გარდა, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს განჩინებას გამოეხმაურნენ ისეთი მოსაზრებების გაშუქებით, რომელიც ცალსახად აყენებს ეჭვქვეშ მისი განჩინების ლეგიტიმურობას, ასევე, მსგავს სტატიებს თან დართული აქვს მანიპულაციური, დამონტაჟებული ფოტოები.

„სტრასბურგის გადაწყვეტილების აღსრულების ვალდებულება უვიზო მიმოსვლის სანაცვლოდ“

საქინფორმი არის ის მედიასაშუალება, რომლებმაც რუსთავი 2–თან დაკავშირებული გადაწყვეტილება ანტიდასავლური მოსაზრებების გავრცელების საბაბად გამოიყენა. მედიასაშუალების რედაქტორმა, არნო ხიდირბეგაშვილმა სარედაქციო წერილი გამოაქვეყნა სათაურით “ევროპისკენ გზამ “ტაძრის” მაგივრად, ტრ….სკენ მიგვიყვანა!”

აღნიშნულ სარედაქციო წერილში ხიდირბეგაშვილი წერს: “ბევრჯერ გამიფრთხილებია თანამემამულეები, რომ ევროკავშირთან ასოცირებას, უფლებების - მაგალითად, შენგენის ზონაში ყოველ 6 თვეში 90 დღის განმავლობაში უვიზოდ ყოფნის - გარდა, „მედლის მეორე მხარეც“ აქვს. ეს გულისხმობს კაბალურ მოვალეობებს, მაგალითად, უსიტყვო მორჩილებას სტრასბურგის, ანუ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს გადაწყვეტილებებისადმი, რომლებიც არაასოცირებული ქვეყნებისათვის მხოლოდ და მხოლოდ რეკომენდაციებს წარმოადგენს”.

ხიდირბეგაშვილის მოსაზრება, რომ ამ გადაწყვეტილებას არაასოცირებული ქვეყნებისთვის (ანუ საქართველოსთვის) სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს, სიცრუეა. როცა საქართველო ევროპის საბჭოს წევრი გახდა, მან 1999 წელს ხელი მოაწერა ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპულ კონვენციას, რაც სხვადასხვა ვალდებულებასთან ერთად, გულისხმობს ევროსასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილების პატივისცემას და დამორჩილებას. შესაბამისად, ასევე სიცრუე და მანიპულაციაა პარალელის გავლება საქართველოსთვის უვიზო მიმოსვლასა და ევროსასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებას შორის. ეს ორი მოვლენა ერთმანეთს არ უკავშირდება. საქართველომ შენგენის ზონაში უვიზო მიმოსვლა 2017 წელს მიიღო საბოლოოდ.

მსგავს კონტექსტში სტრასბურგის გადაწყვეტილება გააშუქა ინტერნეტ გამოცემა თბილისი 24 მედიასაშუალებამ გამოაქვეყნა საინფორმაციო სააგენტო “ივერიონის” რედაქტორის, ზაურ ნაჭყებიას ფეისბუკ პოსტი სათაურით: “ჭირსაც წაუღია „რუსთავი-2" .... რა თავში ვიხლით ასეთ ვიზალიბერალიზაციას?”

არნო ხიდირბეგაშვილის მსგავსად, ნაჭყებიაც მიიჩნევს, რომ სტრასბურგის გადაწყვეტილება “შეურაცხმყოფელია” და ეს უნდა გახდეს “ერის გამოფხიზლების” ბოლო წვეთი. “ივერონის” რედაქტორი აგრძელებს ხიდირბეგაშვილის ნარატივს და არარელევანტურ შედარებას აკეთებს სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებასა და საქართველოსთვის უვიზო მიმოსვლის მინიჭებას შორის.

„სტრასბურგის სასამართლო ხელყოფს საქართველოს სუვერენიტეტს“

ანტიდასავლური მედიასაშუალებების ერთ–ერთი მთავარი გზავნილი, რუსთავი 2–ის საქმის გაშუქებისას, იყო საქართველოს სუვერენიტეტის ეჭვქვეშ დაყენება ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ.

„საქინფორმის“ მთავარი რედაქტორი, არნო ხიდირბეგაშვილი სარედაქციო წერილიში ასევე წერს, რომ თუ ხელისუფლება დაემორჩილება სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილებას, ქვეყანაში “ომი დაიწყება”: “თუკი დღეს ხელისუფლება დათმობაზე წავა და დასავლეთის ზეწოლით მართლაც შეაჩერებს შესრულებას - ანუ გააუქმებს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებას, ამით, პირველ რიგში, საკუთარ განაჩენს მოაწერს ხელს, უღალატებს თავის ამომრჩევლებს და საქართველოს, რომელიც სისხლისმღვრელ სამოქალაქო ომში აღმოჩნდება ჩათრეული და როგორც სახელმწიფო, არსებობას შეწყვეტს!”

საქინფორმმა 7 მარტსაც გამოაქვეყნა ნიუსი სათაურით “ჩვენთან რევიზორი ჩამოდის – საქართველოში მედიამეურვეებს - ცენზორებს აგზავნიან!”. აღნიშნულ მასალაში ისევე, როგორც “საქინფორმის” სხვა სტატიებში, სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება შემდეგნაირადაა ახსნილი: “საქართველოს შეახსენეს, რომ ის მხოლოდ დასავლეთის პროტექტორატია, ანუ - კოლონია”.

კიდევ ერთი ონლაინ მედიასაშუალება, რომელმაც ევროსასამართლოს გადაწყვეტილება ანტიდასავლური ნარატივით გააშუქა, “მარშალპრესია”. აღნიშნულმა გამოცემამ მკითხველს, ძირითადად, სხვა მედიასაშუალებებსა და ასევე, სოციალურ ქსელებში გამოქვეყნებული უარყოფითი შინაარსის შეფასებები შესთავაზა.

“მარშალპრესის” მსგავსად, “მკითხველს” ანტიდასავლური შინაარსის შეფასებები შესთავაზა სააგენტო “რესპორტიორმაც”. აღნიშნული მედიასაშუალების ვებსაიტზე გამოქვეყნდა მასალები შემდეგი სათაურებით:

· ნიკოლოზ მჟავანაძე: სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილებას პოლიტიკური ელფერი დაჰკრავს.

· ია მეტრეველი: „რუსთავი 2“-ის საქმეზე სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება ჩვენი ქვეყნისა ღირსების შელახვაა”

· გიორგი ფოფხაძე: ყარამანიშვილებსა და ხალვაშს შორის ატეხილი დავა სტრასბურგის კომპეტენცია არ არის!

· დარეჯან ლიპარტელიანი: მოკალი, დაარბიე, სცემე, აწამე - სტრასბურგი შენია!

· „სტრასბურგის სასამართლოს არანაირი ბერკეტი არ აქვს, „რუსთავი 2“-ის საქმეზე უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება შეცვალოს“

„სტრასბურგი მუშაობს ორმაგი სტანდარტებით. მისი გადაწყვეტილება პოლიტიკურია“

სტრასბურგის სასამართლოსთან დაკავშირებით დაწერილ ანტიდასავლური პუბლიკაციებში ერთ–ერთი მთავარი ხაზი იყო, რომ ის მუშაობს „ორმაგი სტანდარტებით“. ამის დასტურად ავტორები იხსენებენ საქართველოდან გაგზავნილ არაერთ საქმეს, რომელთა განხილვასაც წლები სჭირდება. თუმცა, ამ მასალებში არ წერია, რომ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს განჩინება, რუსთავი 2–ის საქმეზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულების შეჩერებაზე, მხოლოდ დროებითი ღონისძიებაა, სასამართლოს ჯერ წარმოებაშიც არ მიუღია საქმე. წარმოებაში მიღების შემთხვევაში კი, სხვების მსგავსად, მის განხილვასაც, შესაძლოა წლები დასჭირდეს. ანტიდასავლურ მასალებში არც ის არის ნახსენები, რომ საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება რუსთავი 2–ის იურისტებმა მოითხოვეს, საქმეების დიდ ნაწილზე კი, რომელსაც ისინი ადარებენ, ან არავინ მოითხოვა მსგავსი რამ, ან არ იყო შესაბამისი გარემოება.

„საქინფორმის“ რედაქტორმა, არნო ხიდირბეგაშვილმა თავისი მედიასაშუალების ვებსაიტზე 10 მარტსაც გამოაქვეყნა წერილი სათაურით: “გაგზავნის თუ არა იუსტიციის სამინისტრო სტრასბურგში საქინფორმის განცხადებებს? ორმაგი სტანდარტები: და სად იყავით თქვენ 2007 წლის 10 აგვისტოს ღამეს?!”

ხიდირბეგაშვილის თქმით, “აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი, სტრასბურგის სასამართლო, ევროკავშირი, საქართველოს პრეზიდენტი, ყველა ოპოზიციური პარტია და მათ მიერ კონტროლირებადი მედიასაშუალებები, აგრეთვე მთელი “სამოქალაქო სექტორი” - სოროსის ფონდი და დასავლურ გრანტებზე შექმნილი სხვა არასამთავრობოები” იცავენ მხოლოდ რუსთავი 2–ს და არ იცავენ სხვა მედიასაშუალებებს.

“აი ისინი, თქვენი ევროპული ორმაგი სტანდარტები!” – ასკვნის არნო ხიდირბეგაშვილი სარედაქციო სტატიის ბოლოს. საქინფორმის სხვა მასალებში ის პირები, რომლებიც რუსთავი 2–ს მხარს უჭერენ, შეფასებულნი არიან პრორუსული პროპაგანდისთვის დამახასიათებელი ისეთი ტერმინებით, როგორიცაა “გრანტიჭამიები”, “ლიბერასტები” და ა.შ.

სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების შეფასებისას, გაცილებით შორს წავიდა კიდევ ერთი ქართული ონლაინ გამოცემა თბილისი 24. აღნიშნული გამოცემის ერთ–ერთ სტატიაში რუსთავი 2–თან დაკავშირებით ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლო შეფასებულია, როგორც სპეცოპერაცია სააკაშვილისა და გვარამიას გადასარჩენად. სტატიის ავტორია “საერთო გაზეთის” რედაქტორი ვახტანგ ხარჩილავა.

ხარჩილავა წერს: “შეიძლება საქმე გვქონდეს ქრთამთან, რომელიც, როგორც ცნობილია, ჯოჯოხეთსაც კი ანათებს და, რა თქმა უნდა, ანათებს ევროპაშიც, აზიაშიც, ამერიკის კონტინენტზეც და ა. შ. თუ საერთაშორისო სასამართლო ქრონიკებს თვალს მივადევნებთ, ადვილად დავრწმუნდებით, რომ ქრთამს იღებენ ყველგან და, მათ შორის, ევროპაშიც”.

სტატიის ავტორი ასევე მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას, დაადგინოს “რატომ დადგა ეს მოსამართლე [სტრასბურგის სასამართლოში] "რევოლუციონერობის" ხასიათზე ასე მოულოდნელად და რატომ დაარღვია დადგენილი ნორმები და წესები?”

სტატიის ბოლოს კი ავტორი ამბობს, რომ თუ სტრასბურგმა რუსთავი 2–ის სასარგებლო გადაწყვეტილება მიიღო, მაშინ “არ ყოფილა სამართალი ამ ცოდვილ დედამიწაზე და ეგ არის...”

“ივერიონის” უარყოფითი დამოკიდებულება “რუსთავი 2–თან” დაკავშირებით სტრასბურგის მიერ გამოტანილ გადაწყვეტილებაზე, ძირითადად, სწორედ მისი რედაქტორის წერილებში ჩანს. მაგალითად, ზაურ ნაჭყებიამ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებას კიდევ ერთი წერილი მიუძღვნა სათაურით: “რუსთავი-2-ის“ გადარჩენაზე კი არა, სულის გადარჩენაზე ვიფიქროთ და ქვეყანაც გადარჩება!”. აღნიშნულ მასალაში კი გაკრიტიკებულია ის საერთაშორისო და ადგილობრივი ორგანიზაციები, რომლებმაც რაიმე ფორმით მხარდაჭერა გამოხატეს ტელეარხის მიმართ.

სტრასბურგის სასამართლოს შესაძლო პოლიტიკურ მოტივაციაზე წერდა “მარშალპრესი”. მედიასაშუალებამ 9 მარტს გამოაქვეყნა ნაწყვეტი პოლიტოლოგ რამაზ საყვარელიძესთან ჩაწერილი ინტერვიუდან, რომელიც გაზეთ “რეზონანსში” დაიბეჭდა. საყვარელიძე აღნიშნულ ინტერვიუში აქცენტს აკეთებს სტრასბურგში მომუშავე ქართველ მოსამართლეზე, ნონა წოწერიაზე, რომელიც წლების წინ იუსტიციის მინისტრის, ზურაბ ადეიშვილის მოადგილე იყო. მასალაში ნათქვამია, რომ სტრასბურგის გადაწყვეტილება რუსთავი 2–ის საქმეზე, “ლობისტების ნამუშევარია”.

“მარშალპრესმა” მკითხველს ასევე შესთავაზა ორგანიზაციის, “ჩვენი უფლებებისთვის”, თავმჯდომარის, დავით ლილუაშვილის კომენტარი, რომელიც წერს: “იმედის მფლობელი და ჟურნალისტთა დასი ფეხებზე დაიკიდე და მრავალი წელი უიმედობაში ამყოფე, ხოლო რუსთავი 2–ის აღვარღვარებულ ცრემლებს ერთი დღეს ვერ გაუძელი? რა ქენი სტრასბურგი ესა?”

თუმცა, ამავე მასალაში ლილუაშვილი წერს, რომ “ევროპაზე ხელის ჩაქნევა და გულის გატეხვა არ იქნებოდა სწორი”.

საბოლოო ჯამში, შეიძლება ითქვას, რომ ზემოაღნიშნულმა მედიასაშუალებებმა სტრასბურგის სასამართლოს 7 მარტის გადაწყვეტილება აქტიურად გამოიყენეს ანტიდასავლური მოსაზრებების გასავრცელებლად არარელევანტური პარალელების, რადიკალური შეფასებებისა და ცრუ ფაქტების გამოყენებით.

20 დეკემბრის „მოამბის“ და „ქრონიკის“ დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში პარლამენტში მომხდარი დაპირისპირება გაშუქდა, თუმცა არ თქმულა, რომ პრემიერმა „ნაციონალური მოძრაობის“ წევრ ნიკა მელიას აგინა. ამის შესახებ არც წამყვანს და არც ჩართვაზე მყოფ ჟურნალისტებს აღუნიშნავთ, არ გასულა დაპირისპირების ამსახველი კადრების არც ის მონაკვეთი, სადაც პრემიერის გინება ისმოდა. კადრები ისე იყო შერჩეული, რომ უმეტესად, მხოლოდ ნიკა მელიას მიერ გიორგი კვირიკაშვილის მისამართით გამოთქმული ბრალდებები ისმოდა.

„მოამბის“ ჟურნალისტმა მაყურებელს უთხრა, რომ პრემიერმა „უცენზურო გამონათქვამი“ გამოიყენა, „ქრონიკაში“ კი აღინიშნა, რომ „პრემიერს მწვავე რეაქცია ჰქონდა“. ორივე საინფორმაციო გამოშვებაში ხაზი გაესვა, რომ პრემიერს წონასწორობა ნიკა მელიამ დააკარგვინა:

„მოამბის“ ჟურნალისტი: „საინტერესო იყო ის, რომ მას შემდეგ, რაც ნიკანორ მელიამ პრემიერ მინისტრს კორუმპირებული უწოდა და რამდენიმე შეურაცხმყოფელი ფრაზა გამოიყენა, ამის შემდეგ პრემიერ მინისტრმა უკვე მისი მისამართით გამოიყენა უცენზურო გამონათქვამი“.


„ქრონიკის“ წამყვანი: „სიტუაცია უკიდურესად დაიძაბა მაშინ, როცა პრემიერი ფრაქცია „ნაციონალურ მოძრაობას“ ხვდებოდა. ინციდენტი შეხვედრის დასრულებისას მოხდა, როცა გიორგი კვირიკაშვილს ნიკა მელია დაუპირისპირდა, მან მთავრობა კორუფციაში დაადანაშაულა, რასაც პრემიერის მწვავე რეაქცია მოჰყვა“.


მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში აღნიშნულია, რომ შეურაცხმყოფელი ლექსიკის გამოყენება/ტირაჟირება დასაშვებია მაშინ, როცა საჯარო ინტერესი მაღალია და როცა გამოუყენებლობის შემთხვევაში „ინფორმაციის მთლიანობა ირღვევა“. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში კი, როცა ქვეყნის მაღალი თანამდებობის პირი საკანონმდებლო ორგანოში იგინება, საჯარო ინტერესი ეჭვს არ იწვევს.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, მუხლი 56: “შეურაცხმყოფელი ლექსიკის გამოყენებაზე გადაწყვეტილების მიღებისას გათვალისწინებული უნდა იქნას ტონალობა და სარედაქციო კონტექსტი. შეიძლება ზოგჯერ აუცილებელი გახდეს შეურაცხმყოფელი ლექსიკის გამოყენება ინფორმაციის მთლიანობის უზრუნველსაყოფად“.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მესამე პრინციპში კი აღნიშნულია, რომ „ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია“.

ვალერი კვარაცხელიას გადაცემა „ოქროს კვეთა“ ობიექტივის ეთერში დაბრუნდა და ის ყოველ კვირას, 20:30 წუთზე გადის. ვალერი კვარაცხელია და მისი პარტია „ნეიტრალური საქართველო“ 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებშიც მონაწილეობდა. მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის მიხედვით, პოლიტიკური პარტიის წევრი გადაცემის წამყვანი არ შეიძლება იყოს.

ვალერი კვარაცხელიას ობიექტივის ეთერში გადაცემა წინასაარჩევნო პერიოდშიც მიჰყავდა, თუმცა მაშინ, გადაცემა 6 თვით შეჩერდა.

„ეთერშია 6 თვის წინ შეწყვეტილი „ოქროს კვეთა,“- ასე მიესალა წამყვანი 5 მარტს აუდიტორიას. გადაცემას, რომელიც 50 წთ-ს გრძელდება, არ ჰყავს მოწვეული სტუმრები და რესპონდენტები, მაყურებელს ტელეეკრანიდან მხოლოდ წამყვანი ვალერი კვარაცხელია ესაუბრება.

„მე დღეს მაქვს შეწყალების სიგელი მიღებული და ეთერი დავიბრუნე. საითაც გული გამიწევს, იქით წავალ, რის თქმასაც ჩავთვლი აუცილებლად, იმის შესახებ მოგიყვებით იმიტომ, რომ დასაკარგი არაფერი მაქვს,“ - ასე დააანონსა წამყვანა გადაცემის მომავალი თემები. „ის, რის შესახებაც მე ვსაუბრობ თქვენთან, მე მგონი, რომ სჭირდება ჩვენს სამშობლოს, საქართველოს, ჩვენს ხვალინდელ დღეს,“ - მოვისმინეთ გადაცემის დასაწყისში.

ვალერი კვარაცხელია გადაცემის განმავლობაში ღიად გამოხატავდა თავის ანტიდასავლურ განწყობებსა და რუსეთის პოლიტიკის მიმართ სიმპათიას:

„ჩემი მთავარი მოწინააღმდეგე გახლავთ აშშ იმიტომ, რომ მე მთელი ამ წლების განმავლობაში, როგორც შემიძლია და რითაც შემიძლია, ვებრძვი, ვეწინააღმდეგები და ვაკრიტიკებ მათ იმ პოლიტიკას, რომელიც არის ძალმომრეობის პოლიტიკა, რომელიც არის უსინდისო და უნამუსო პოლიტიკა, რომელიც არის მსოფლიოზე ერთპიროვნული გაბატონების პოლიტიკა და რაც მთავარია, რომელიც არის უზნეობის, უხამსობისა და უტიფრობის დანერგვა მთელ მსოფლიოში.“

„მე რუსული პოლიტიკის მიმართ მაქვს ძალიან პოზიტიური განწყობა. მთელი უკანასკნელი 15—16 წლის განმავლობაში რუსეთში ნაწარმოები პოლიტიკა, ასე მგონია, რომ ძალიან დიდ პოზიტიურ გავლენას ახდენს მთელ მსოფლიოზე,“- ამბობდა კვარაცხელია.

წამყვანი უარყოფით კონტექსტში საუბრობდა ვიზალიბერალიზაციის საკითხზეც: „ჩვენი მთავრობა ხალხს ატყუებს და ზეიმობს იმასთან დაკავშირებით, რომ ვიზალიბერალიზაცია მოხდა ევროპასთან და ეს თურმე ძალიან დიდი ბედნიერების მომტანია. გარწმუნებთ, რომ ეს არანაირი ბედნიერების მომტანი არ არის საქართველოს მოსახლეობის დაახლოებით 70-80%-ისთვის იმიტომ, რომ ისინი, ვინც გულშიც კი ვერ გაივლებდა ევროპაში სამოგზაუროდ წასვლას, ხვალაც და ზეგაც და მაზეგაც გულში ვერ გაივლებენ იქ წასვლას, ხოლო ის 10 %, რომელიც ისედაც ახერხებდა ამას, ყოველგვარი ვიზალიბერალიზაცის გარეშე, რა თქმა უდნა, ამას ხვალაც და ზეგაც მოახერხებს“.

კვარაცხელია ანტიდასავლური განწყობების გაღვივებას 19 მარტის ეთერშიც განაგრძობდა: „ახლა, ზუსტად ახლა, დამდგარია ის დრო, რომ ჩვენ პრინციპულად შევცვალოთ ჩვენი დამოკიდებულება დასავლეთთანაც და რუსეთთანაც. ჩვენ ერთმნიშვნელოვნად უნდა განვაცხადოთ, რომ ხელს ვიღებთ დასავლეთის სტრატეგიულ პარტნიორობაზე... და ვიწყებთ მუშაობას იმისათვის რომ გავხდეთ რუსეთის სამხედრო სტრატეგიული პარტნიორები.“

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, მუხლი 16

"დაუშვებელია პოლიტიკური თანამდებობის პირის ან პოლიტიკური პარტიის წევრის მონაწილეობა ახალი ამბების ან საინფორმაციო პროგრამებში წამყვანის, ინტერვიუერის ან ჟურნალისტის სახით".

საქინფორმის რედაქტორმა, არნო ხიდირბეგაშვილმა სარედაქციო წერილი გამოაქვეყნა სათაურით “ევროპისკენ გზამ “ტაძრის” მაგივრად ტრაკისკენ მიგვიყვანა!” ამ სარედაქციო წერილში ხიდირბეგაშვილი წერს: “ბევრჯერ გამიფრთხილებია თანამემამულეები, რომ ევროკავშირთან ასოცირებას, უფლებების - მაგალითად, შენგენის ზონაში ყოველ 6 თვეში 90 დღის განმავლობაში უვიზოდ ყოფნის - გარდა, „მედლის მეორე მხარეც“ აქვს. ეს გულისხმობს კაბალურ მოვალეობებს, მაგალითად, უსიტყვო მორჩილებას სტრასბურგის, ანუ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს გადაწყვეტილებებისადმი, რომლებიც არაასოცირებული ქვეყნებისათვის მხოლოდ და მხოლოდ რეკომენდაციებს წარმოადგენს”.

განცხადება, რომ ამ გადაწყვეტილებას არაასოცირებული ქვეყნებისთვის (ანუ საქართველოსთვის) სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს, სიცრუეა. როცა საქართველო ევროპის საბჭოში გაწევრიანდა, მან 1999 წელს ხელი მოაწერა ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპულ კონვენციას, რაც სხვადასხვა ვალდებულებასთან ერთად, გულისხმობს ევროსასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილების პატივისცემას და დამორჩილებას. შესაბამისად, ასევე სიცრუე და მანიპულაციაა პარალელის გავლება საქართველოსთვის უვიზო მიმოსვლასა და ევროსასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებას შორის. ეს ორი მოვლენა ერთმანეთს არ უკავშირდება.

„8 მარტს რუსთაველის გამზირზე ერთგვარი გეი-აღლუმი გაიმართა! ოღონდ განსხვავება ის იყო, რომ ამ „აღლუმზე“ მამათმავლების ნაცვლად, დედათმავლები დაშლიგინებდნენ,“-ამ სათაურით გამოქვეყნდა სტატია „ასავალ-დასავალის“ 13-19 მარტის ნომერში, რომელიც 8 მარტს ქართველი ფემინისტების მიერ გამართულ აქციას ეხება. სტატიაში ავტორი აღვივებს ჰომოფობიურ განწყობებს. ტრანსფარანტებისა და მათზე გამოტანილი წარწერების შინაარსიდან გამომდინარე, აქტივისტების მოთხოვნას ჟურნალისტი აფასებს როგორც „ბოზობის ლიბერალიზაციას“. ლესბოსელობა მოხსენიებულია აღვირახსნილობად და მეძავობად. „მადლობა ღმერთს, ჩვენში გრანტმოსილი მეძავები და ლესბოსელები - თითო-ოროლაა, ხოლო ტრადიციული ზნეობრივი პრინციპების ერთგული აბსოლუტური უმრავლესობა“. ამ თემას ეხმიანება გაზეთი „ალიაც“ 13-19 მარტის ნომერში. “ვინც სიტყვის თავისუფლება მიიღო მარგალიტად, ყველანაირ სისაძაგლეს გაჰყვირის.“ აქციის მონაწილეთა გაჟღერებულ ფრაზებს ავტორი „ავადმყოფობის დაბრეხვებად“ მოიხსენიებს.

16 მარტს საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაცემა „კაცების დროში“ საქართველოში ლტოლვილთა ბანაკების გახსნის პერსპექტივაზე ისაუბრეს. "ლტოლვილთა ვნებანი" - გადაცემა ასე იყო დასათაურებული. საუბრისას არაერთხელ აღინიშნა, რომ ავსტრიის საგარეო საქმეთა მინისტრის ნათქვამი, რომ ევროკავშირმა უნდა განიხილოს ლტოლვილთა ბანაკების აშენების საკითხი ევროკავშირის საზღვრებს მიღმა, მაგალითად, ბალკანეთსა და საქართველოში, შესაძლოა ევროკავშირის სატყუარა იყოს და ვიზის ლიბერალიზაციის სანაცვლოდ, საქართველოს ლტოლვილთა ბანაკების აშენება მოუწიოს. საკითხი სტუდიაში პოლიტოლოგ მამუკა არეშიძესთან და ისტორიკოს პაატა ჩიქოვანთან ერთად განიხილეს.

წამყვანის შესავალი:

„ჩვენ ამ რამდენიმე დღის წინ მოვისმინეთ ასეთი განცხადება, რომ კარგი იქნება, რომ საქართველოში განთავსდეს ლტოლვილთა ბანაკები. ბუნებრივია, მას შემდეგ ბევრმა წყალმა ჩაიარა, გამოითქვა ბევრი მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ეს არ შეესაბამება სინამდვილეს, თავად ბატონი სებასტიანი, ვინც ახსენა, თქვა, რომ საერთოდ მე ეს არ ვიგულისხმე, საქართველო საერთოდ სხვა კუთხით ვახსენე და ა.შ. მიუხედავად ამისა, ეს ჩვენთვის გახდა ინსპირაციის საგანი და შთაგონების საგანი, რომ ვისაუბროთ ლტოლვილთა მიღების ცენტრებზე“.

მეორე წამყვანი აქვე ცდილობს დააზუსტოს, ვინ სებასტიანზეა საუბარი: „ჯობს დავაზუსტოთ ვინ სებასტიანზეა საუბარი, ეს არ არის იოჰან სებასტიან ბახი, ეს იყო... ვინ სებასტიანზეა საუბარი?“ - მიმართავს კითხვით სტუმარს, რომელიც განგვიმარტავს, რომ საუბარია სებასტიან კურცზე, ავსტრიის საგარეო საქმეთა მინისტრზე. მისგანვე ვიგებთ, რომ ის ახლაგაზრდა და თანაც ფლეიბოია.

გადაცემაში ისმის ის მესიჯები, რაც რამდენიმე დღის წინ პრორუსულ მედიაში აქტიურად შუქდებოდა. კურცის განცხადება გადაცემაში დაკავშირებულია ვიზის ლიბერალიზაციის პროცესთან და ისეა წარმოჩენილი, თითქოს, ევროკავშირი საქართველოსგან ვიზის ლიბერალიზაციის სანაცვლოდ, ლტოლვილთა ბანაკების მშენებლობას ითხოვს.

წამყვანი: „ხომ არ არის რაღაცა ტიპის საფასური, აი თქვენ ვიზა ლიბერალიზაცია მიიღეთ, მალე ვთქვათ შემობრძანდებით ევროპულ თავისუფალ ზონაში და აი ამის გამო ... ჩვენ ქართველებს ლოჯების მიშენება გვიყვარს და ამ ლოჯის მაგვარ რაღაცას ხომ არ გულისხმობს, იმ სატყუარასთან რაც მანამდე არის“- ჟურნალისტის ეჭვებს საფუძვლიანს უწოდებს სტუმარი მამუკა არეშიძეც.

ამ საკითხს მამუკა არეშიძე კიდევ ერთხელ ბალკანეთის კონტექსტშიც შეეხო:

„მან (კურცმა) ახსენა დასავლეთ ბალკანეთი, იგულისხმა სერბეთი. მე უკვე ველაპარაკე სერბ კოლეგებს და ნუ იქ არიან დასაბმელები. ჩვენ გვინდა ევროკავშირში შესვლა და ამის გამო ყველაფერს, რასაც უნდათ გვეუბნებიან, გვავალებენო“. ამავე სტუმრისგან მოგვიანებით, ისმის შფოთვა, აღმაშენებლის გამზირზე არსებული ეთნიკური სიჭრელის გამო:

„კრიტიკულმა მასამ პლეხანოვზე უკვე მიაღწია, მე არ ვამბობ რომ ისინი კრიმინალები არიან, მაგრამ ჭრელია ძალიან“, აღნიშნა სტუმარმა და ჩამოთვალა, რა ეროვნების ადამიანები ცხოვრობენ აღმაშენებლის გამზირზე, შემდეგ კი დაამატა: „ამ პატარა ქუჩაზე ყველაფერი არეულია“ - სტუმრის დისკრიმინაციულ გამოხატვას წამყვანებისგან შესაბამისი რეაგირება არ მოჰყოლია, შესაბამისად, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერი დისკრიმინაციული ენის ტრიბუნად იქცა.

შეგახსენებთ, რომ გასულ კვირას რუსულ მედიაში აქტიურად ისმოდა პროპაგანდისტული მესიჯი, რომ ევროკავშირი საქართველოსგან ვიზის ლიბერალიზაციის სანაცვლოდ ლტოლვილთა ბანაკების მშენებლობას ითხოვდა. ერთ-ერთი პირველი მათ შორის იყო Gazeta.ru, რომელმაც ინფორმაციის დასტურად მოიყვანა რუსეთის დუმის სენატორის, ალექსეი პუშკოვის მიერ ტვიტერზე გამოქვეყნებული იმავე შინაარსის განცხადება. უვიზო მიმოსვლის სანაცვლოდ, ბანაკების მშენებლობის შესახებ ინფორმაცია ქართული გამოცემების ნაწილმაც გამოაქვეყნა.

Gazeta.ru-ს შემდეგ, ეს ინფორმაცია თითქმის ყველა ძირითადმა რუსულმა საინფორმაციო საშუალებამ გაავრცელა, მათ შორის NTV-მ, Russia Today-მ და ა.შ. როგორც აღმოჩნდა, რუსული მედია ეყრდნობოდა ავსტრიის საგარეო საქმეთა მინისტრის, სებასტიან კურცის მიერ გერმანულ გაზეთ ბილდისთვის მიცემულ ინტერვიუს, სადაც ის ამბობს, რომ ევროკავშირმა უნდა განიხილოს ლტოლვილთა ბანაკების აშენების საკითხი ევროკავშირის საზღვრებს მიღმა, მაგალითად, ბალკანეთსა და საქართველოში. თუმცა, ინტერვიუში არსად არ არის ნახსენები, რომ ეს საქართველომ უვიზო მიმოსვლის სანაცვლოდ უნდა გააკეთოს.ეს კავშირი არის მხოლოდ და მხოლოდ რუსი სენატორისა და რუსული მედიის ინტერპრეტაცია.

რუსული მედიის ამ ნარატივს მიჰყვა რამდენიმე ქართული მედიასაშუალებაც. საგარეო საქმეთა სამინისტრომ კი განცხადება გაავრცელა, სადაც წერია: “ევროკავშირის ტერიტორიაზე მყოფი მიგრანტების გადანაწილების საკითხი ქართულ მხარესთან არასდროს, არც ერთ დონეზე ოფიციალურად არ დამდგარა. მათ შორის, ამ საკითხს არ შეხებია თავად ბატონი კურცი არც საქართველოში სტუმრობისას და არც რაიმე სხვა ფორმატში. ეს საკითხი საქართველოში დღის წესრიგში არ დგას, რადგან შეუძლებელია დღევანდელი ჩვენი გამოწვევების გამო ამ პროექტის განხორციელება”.

იაფი, სწრაფი და ხარისხიანი მკურნალობა - აი რა შემოთავაზება შეიძლება მივიღოთ გაზეთ „ასავალ-დასავალის“ იმ გვერდებიდან, რომლებიც მედიცინას ეხება. ამ რუბრიკაში უგულებელყოფილია ტრადიციული მედიცინა და შემოთავაზებულია მკურნალობის ალტერნატიული მეთოდები. მაგალითად, გამოქვეყნებული სტატიების მიხედვით, ამა თუ იმ ავადმყოფობისგან ხსნა სხვადასხვა სახის ბალახოვან ნაყენებში, ნახარშებსა თუ მუხლის ქვედა ნაწილის სტიმულაციაშია.

გაზეთს აქვს რუბრიკა „ექიმის ტრიბუნა“, სადაც თავმოყრილია დაავადებათა არატრადიციული განკურნების გზები. „ასავალ-დასავალი“ გვარწმუნებს რომ: „ჰომეოპათია შესაძლებელია ეფექტიანი აღმოჩნდეს იქ, სადაც კლასიკური, ოფიციალური მედიცინა, ანუ ქიმიური მედიკამენტებით მკურნალობა არანაირ შედეგს არ იძლევა“.

„ეს სასწაულმოქმედი ნაყენია, რომელიც ყველა სახის სიმსივნეს ამარცხებს!“ -ვკითხულობთ გაზეთის ერთ-ერთ ნომერში. როგორც ტექსტიდან ვიგებთ, ამ „წამლის“ დამზადება ყველა მსურველს შეუძლია, დამზადების პროცესში თუ რაიმე სახის სირთულე წარმოიქმნა, „ასავალ-დასავალი“ გვირჩევს, რომ მივმართოთ დეკანოზ სერაფიმე დანელიას. ოღონდ წამლის ეფექტურობა დამოკიდებულია იმაზე, რომ “ადამიანი ხორცთან ერთად, სულის განკურნებასაც უნდა შეეცადოს“.

„პროსტატის ადენომის უოპერაციოდ განკურნება სავსებით შესაძლებელია!“-ვკითხულობთ გაზეთის ამავე რუბრიკაში. სხვა სტატიებში კი მდოგვისა სოდის სასწაულმოქმედი თვისებების შესახებ მოგვითხრობენ. ამ თემებზე მომზადებულ მასალებში არ ჩანს პროფესიონალი ექიმების მოსაზრებები, არაა შემოთავაზებული ალტერნატიული აზრი ან მკურნალობის სხვა საშუალებები. ხშირად, ამ რუბრიკაში ვკითხულობთ სკეპტიკურ მოსაზრებებს ტრადიციული მედიცინისა და ექიმების მიმართ. მაგალითად, ერთ-ერთ ასეთ სტატიაში აღნიშნულია: „დღეისათვის კომერციულ სამედიცინო დაწესებულებაში, ძირითადად, პროდუქტიულად მუშაობენ ის ექიმები, ვისაც შეუძლია მიიღოს სერიოზული სახე და მოახერხოს პაციენტის დარწმუნება, ჩაიტაროს ძვირადღირებული კვლევები, შეიძინოს ძვირად ღირებული მედიკამენტები“. „ჯობია წამალი საერთოდ არ მიიღო და ხალხური საშუალებებით იმკურნალო, ვიდრე შენი ფინანსები საკუთარი ორგანიზმის განადგურებას მოახმარო!“

იყო დრო, როცა რუსული პროპაგანდა, ძირითადად, რუსეთის შიდა აუდიტორიაზე იყო გათვლილი, რათა მოსახლეობაში ყოფილიყო ხელისუფლების უპირობო მხარდაჭერა. თუმცა, საკითხის მნიშვნელობა და აქტუალობა უკვე დიდი ხანია ისევე გასცდა რუსეთის საზღვრებს, როგორც თავად რუსული პროპაგანდა. მის სამიზნეს უკვე არ წარმოადგენს მხოლოდ რუსეთის მოსახლეობა - ის მისწვდა ევროპას, ჩრდილოეთ ამერიკას, კარიბის აუზის ქვეყნებს, სამხრეთ ამერიკას, არაბულ სამყაროს, აზიას. ამის დასტურია თუნდაც ის, რომ რუსეთის სახელმწიფო მედიასაშუალებები მსოფლიოს ყველა წერტილში მუშაობენ. მაგალითად, Russia Today თითქმის ყველა ძირითად ენაზე მაუწყებლობს - ინგლისურად, ესპანურად, არაბულად, ფრანგულად, გერმანულად და რა თქმა უნდა, რუსულადაც. რაც შეეხება ასევე რუსეთის ხელისუფლების მიერ დაფინანსებულ "სპუტნიკს", ის მსოფლიოს 30-ზე მეტ ქვეყანასა თუ რეგიონში, ამდენივე ენაზე მუშაობს - დაწყებული ევროპა-კავკასიიდან, დამთავრებული სამხრეთ ამერიკითა და აღმოსავლეთ აზიით.

რუსეთის საზღვრებს გარეთ მისი პროპაგანდის მასშტაბები იმდენად თვალსაჩინო, ხელშესახები და მრავალი პრობლემის გამომწვევი გახდა, რომ ევროპის პარლამენტმა მის წინააღმდეგ 2016 წლის შემოდგომაზე სპეციალური რეზოლუციაც კი მიიღო. ამ დოკუმენტში საუბარია იმ საფრთხეებზე, რასაც პროპაგანდა იწვევს და ამავე კონტექსტში ერთად არის ნახსენები რუსეთი და ტერორისტული ორგანიზაცია “ისლამური სახელმწიფო”.

ევროპარლამენტის რეზოლუციაში წერია, რომ რუსეთმა გააძლიერა თავისი პროპაგანდა ევროპულ მედიაში, რათა შექმნას თავისი პოლიტიკის მხარდამჭერი საზოგადოებრივი აზრი და ევროპის ერთიან საგარეო პოლიტიკას ძირი გამოუთხაროს. ევროპარლამენტი აცხადებს, რომ რუსეთი “აგრესიულად იყენებს” ისეთი პროპაგანდის საშუალებებს, როგორიცაა ორგანიზაცია “რუსკი მირი”, არასამთავრობო ორგანიზაციები, რელიგიური ორგანიზაციები, მრავალენოვანი ტელეარხი “Russia Today”, ფსევდო საინფორმაციო სააგენტოები, ასევე სააგენტო “სპუტნიკი”. როგორც ამ დოკუმენტშია აღნიშნული, რუსეთის მთავარი მიზანია, რომ საკუთარი თავი წარმოაჩინოს, როგორც ტრადიციული რელიგიური ღირებულებების ერთადერთი დამცველი, გაყოს ევროპა და ამისთვის გამოიყენოს ყველა შესაძლო რესურსი. ევროპარლამენტმა წევრ სახელმწიფოებს მოუწოდა, დაგეგმონ კოორდნირირებული სტრატეგია, რათა წინ აღუდგნენ დეზინფორმაციას.

რუსული პროპაგანდა დასავლეთში არაერთი ჟურნალისტისა და მკვლევარის დაკვირვების ობიექტი გახდა. სულ უფრო ხშირად და დეტალურად იწერება იმ ხერხებისა და მეთოდების შესახებ, რომლის საშუალებითაც ის მოქმედებს.

პირველი და უმთავრესი, რასაც რუსული პროპაგანდისტული საშუალებები აკეთებენ, ესაა დასავლური მეინსტრიმ მედიისგან განსხვავებული, ალტერნატიული რეალობის შექმნა და შემდეგ ამაზე განუწყვეტელი მსჯელობა. ამისთვის პროპაგანდა იყენებს შემდეგ საშუალებებს:

ამგვარი მესიჯების მიზანია არა იმის მტკიცება, რომ რუსეთი არის “კარგი”, არამედ ის, რომ სხვები მასზე არანაკლებ ცუდები არიან.

როგორც Pand Corporation-ის მკვლევარები ერთ-ერთ კვლევაში წერენ, Russia Today და მსგავსი პროპაგანდისტული არხების მიზანია ფაქტების გარშემო რაც შეიძლება ბევრი ცრუ, სავარაუდო ვერსია გაავრცელონ, რათა აუდიტორიაში დაბნეულობა გაიზარდოს. ისინი ცდილობენ, სხვებს დაასწრონ ახალი ამბავი და საინფორმაციო სივრცეში ამით დაიმკვიდრონ ადგილი, თუმცა არც ფაქტების გადამოწმება-დადასტურებისგან იწუხებენ თავს და არც - შეცდომის გასწორებისგან. მაგალითად, Russia Today-მ არაერთხელ გაავრცელა დეზინოფრმაცია იმის შესახებ, რომ ISIS-ის მებრძოლები უკრაინის სამხედროების მხარეს იბრძვიან უკრაინის აღმოსავლეთით, ასევე, თითქოს პოლონეთის პრეზიდენტი ითხოვს უკრაინისგან ტერიტორიის გადაცემას და ა.შ.

ხშირ შემთხვევაში, მსგავსი დეზინფორმაცია მუშაობს და არც თუ იშვიათად, რესპექტაბელური, არაპროპაგანდისტული მედიასაშუალებები ავრცელებენ Russia Today-ს მიერ გამოქვეყნებულ ინფორმაციას.

რუსული პროპაგანდისტული არხების ერთ-ერთი მთავარი იარაღია ცრუ თვითმხილველების მონათხრობისა და ცრუ ამბების გაშუქება. ამ საქმეში Russia Today და "სპუტნიკი" მარტო არ არიან. მაგალითად, Zvezda Tv-მ გააშუქა ინტერვიუ ქალთან, რომელიც ამტკიცებდა, რომ მას სირიელი ლტოლვილი თავს დაესხა გერმანიაში, რაც რეალურად არ მომხდარა. რუსულმა ტელეარხებმა 2015 წელს აქტიურად გააშუქეს დონბასში, უკრაინის სამთავრობო ძალების დაბომბვის შედეგად 10 წლის გოგონას “დაღუპვის” ამბავი, თუმცა, BBC-მ გამოიკვლია, რომ ეს იყო სიცრუე და სინამდვილეში მსგავსი 10 წლის გოგონა არც არსებობდა.



ტრადიციული მედიასაშუალებების გარდა, რუსული პროპაგანდისტული მანქანა აქტიურად იყენებს სოციალურ ქსელებს თავისი მიზენბისთვის. მაგალითად, მაშინ, როცა უკრაინის აღმოსავლეთში ომი დაიწყო, სხვადასხვა სოციალურ ქსელში ვრცელდებოდა ყალბი ფოტოები და ინფორმაცია იმის შესახებ, თითქოს უკრაინელი ნაციონალისტები ბავშვებს ჯვარზე აკრავენ. მსგავს პირობებში სულ უფრო რთული ხდება სიცრუის სიმართლისგან გარჩევა - ამ გარჩევაში კი იკარგება დრო და რესურსები, ადამიანები მსჯელობენ ფაქტებზე, რომელიც არ არსებობს, იზრდება გაურკვევლობა, დაბნეულობა, სკეპტიციზმი, რაც შეიძლება იმის ნიშანი იყოს, რომ რუსული პროპაგანდა თავის მიზანს ჯერჯერობით წარმატებით აღწევს. გამოყენებული მასალები http://smallwarsjournal.com/jrnl/art/nine-lessons-of-russian-propaganda http://www.stopfake.org/en/tag/russian-propaganda/ http://euromaidanpress.com/2016/05/05/a-guide-to-russian-propaganda-part-1-propaganda-prepares-russia-for-war/ http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=REPORT&reference=A8-2016-0290&language=EN https://www.bloomberg.com/view/articles/2016-11-28/how-russian-propaganda-really-works-in-the-west ფოტო: stopfake

digest.pia.ge და topnews.com ავრცელებენ ინფორმაციას, რომ „ქუთაისში ტანკებია მობილიზებული“. გამოქვეყნებულ მასალებში ვკითხულობთ, რომ „ტანკების გამოყვანა თავდაცვის მინისტრის ქუთაისში ვიზიტსა და სამხედროების სწავლებას უკავშირდება,“ თუმცა სათაურს მკითხველი შეცდომაში შეჰყავს და შესაძლოა გამოიწვიოს პანიკა, რასაც კომენტარის ველებში მკითხველთა გამოხმაურებებიც მოწმობს.გარდა ამისა, მასალებს თან ერთვის ფოტო, რომელზეც არა ტანკები, არამედ ქვეითთა საბრძოლო მანქანებია გამოსახული.