10.05.2016
ინფორმაციის გავრცელებამდე ცოტა ხნით ადრე, გერმანულ გაზეთ, „ზუდდოიჩე ცაიტუნგზე“ გამოქვეყნდა იმ წყაროს მანიფესტი, რომელმაც საერთაშორისო მედიას უდიდესი ბაზა მიაწოდა. „მედიაჩექერი“ გთავაზობთ გერმანული გამოცემის გვერდზე განთავსებულ მანიფესტს.
"წელიწადზე მეტი ხნის წინ, გერმანიის ერთ-ერთ უმსხვილეს გაზეთ “ზუდდოიჩე ცაიტუნგს” წყარო დაუკავშირდა, რომელიც ანონიმურად დარჩენას დაჟინებით ითხოვდა. წყარო საკუთარ თავს “ჯონ დოუს” ეძახდა და და გაზეთს პანამური იურიდიული კომპანიის, Mossack Fonseca-ს შესახებ, შიდა ინფორმაცია შესთავაზა.ზუდდოიჩე ცაიტუნგმა” გადაწყვიტა, ჟურნალისტთა საერთაშორისო კონსორციუმთან ერთად შეესწავლა მონაცემები (ICIJ). კვლევის პერიოდში თანამშრომლობა გაფართოვდა და 100-ზე მეტი მედიასაშუალება 80-ზე მეტი ქვეყნიდან მოიცვა. პანამას დოკუმენტებმა მსოფლიოს მასშტაბით უზარმაზარი გამოხმაურება გამოიწვია: პოლიტიკოსები და თანამდებობის პირები გადადგნენ. იყო უამრავი სახალხო პროტესტი და ისტორიებმა ათობით ქვეყანაში გამოძიების დაწყებას ჩაუყარა საფუძველი.
6 მაისს “ჯონ დოუმ” ზუდდოიჩე ცაიტუნგს გამოუგზავნა მანიფესტი, რაც შეიძლება იქნას გაგებული, როგროც მისი განმარტება საკუთარ საქციელზე. მანიფესტსა და მასში გაჟღერებულ პოლიტიკურ პოზიციას არ ჰქონია, არ აქვს და არ ექნება გავლენა “ზუდდოიჩე ცაიტუნგისა” და იმ მედიაორგანიზაციებზე, რომლებიც პანამას დოკუმენტების საქმეში იყვნენ ჩართულნი. ზუდდოიჩე ცაიტუნგი არ ყოფილა ვალდებული, დათანხმებოდა თემასთან დაკავშირებულ ნებისმიერ გარემობას იმისათვის, რომ მიეღო ინფორმაცია პანამას დოკუმენტების შესახებ". © ზუდდოიჩე ცაიტუნგის რედაქცია.
“ჯონ დოუ” მანიფესტი:
არათანაბარი შემოსავლები ჩვენი დროის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საკითხია. ის ყველა ჩვენგანს, მსოფლიოს ნებისმიერ კუთხეში ეხება. წლების განმავლობაში ამ თემის გარშემო დებატები არ წყდებოდა. მიუხედავად უამრავი საჯარო გამოსვლისა, სტატისტიკური ანალიზისა, იშვიათი დოკუმენტაციებისა თუ პროტესტისა, ვერავინ შეძლო შეეჩერებინა არათანაბარი შემოსავლების ტენდენციის ზრდა. ამ ვითარებაში რჩება კითხვა: რატომ? და რატომ ახლა?
პანამას დოკუმენტები კითხვაზე შეუვალ პასუხს იძლევა: მიზეზი მასობრივი, ღრმა კორუფციაა და სულაც არ არის შემთხვევითი, რომ პასუხის გამცემი იურიდიული კომპანიაა. პანამას საქმე იყო უფრო მეტი, ვიდრე “მდიდარი მენეჯმენტის” მექანიზმს ამოფარებული თაღლითობა. Mossack Fonseca იყენებდა თავის გავლენას რათა მთელი მსოფლიოს მასშტაბით, კანონები საკუთარ თავზე მოერგო და ათწლეულების განმავლობაში კრიმინალების კეთილგანწყობა მოეპოვებინა. “ნიუის კუნძულის” საქმის დაწყებიდან მის დასრულებამდე, ფირმა არსებითად გაურბოდა გადასახადებს.
პანამას საქმემ აჩვენა ეჭვის ჩრდილს მიღმა არსებული სინამდვილე - მფარველი კომპანიის სტატუსი არ ნიშნავს არალეგალურობას, თუმცა მათ იყენებენ იმისათვის, რათა ბოლომდე მიიყვანონ ის დაწყებული სერიოზული დანაშაული, რაც გადასახადების დამალვის უკან დგას. მე გადავწყვიტე, მეჩვენებინა Mossack fonseca, რადგან ჩემი აზრით, მისმა დამფუძნებლებმა, თანამშრომლებმა და კლიენტებმა უნდა გასცენ პასუხი კითხვას, თუ რა იყო მათი როლი იმ დანაშაულებში, რომელთაგანაც, ამჟამად, მხოლოდ რამდენიმე გამოვიდა დღის სინათლეზე. აქვე ისიც უნდა ვთქვათ, რომ კომპანიის ყველა საქმისა და თაღლითური სქემის გამოაშკარავებას, წლები, შესაძლოა, ათეული წლებიც სჭირდება.
ამავდროულად, პანამას საქმის შემდეგ, ახალი საერთაშორისო დებატები დაიწყო. ეს მისასალმებელია.
არსებულ ვითარებაში მე რამდენიმე მოსაზრება მაქვს.
პირველ რიგში: მე არ ვმუშაობ არც ერთი მთავრობისა თუ სადაზვერვო სამსახურისათვის არც პირდაპირ და არც საკონტრაქტო ხელშეკრულებით. არც არასოდეს მიმუშავია. ჩემი შეხედულება აბსოლუტურად ჩემი პირადია, ისევე როგორც გადაწყვეტილება, ეს დოკუმენტები “ზუდდოიჩე ცაიტუნგისათვისა” და გამომძიებელ ჟურნალისტთა საერთაშორისო კონსორციუმისათვის გამეზიარებინა. ეს არ ყოფილა რაიმე პოლიტიკური მიზანი, უბრალოდ, მე საკმარისად კარგად გავეცანი მათ შინაარსს, რათა გამეანალიზებინა უსამართლობის ის უმაღლესი მაჩვენებელი, რასაც ისინი აღწერდნენ.
უნდა ვთქვათ, რომ მედია უმეტესად ფოკუსირებული იყო სკანდალზე და განიხილავდა, თუ რა არის სამართლებრივი და რის ნებას რთავს სისტემა. სინამდვილეში, ის, რის ნებასაც სისტემა იძლევა, ნამდვილად სკანდალურია და უნდა შეიცვალოს. მაგრამ არ უნდა დავკარგოთ სხვა მნიშვნელოვანი ფაქტი: იურიდიული ფირმა, მისი დამფუძნებელი და დასაქმებულები ნამდვილად გაცნობიერებულად, სისტემატურად არღვევდნენ უამრავ კანონს მსოფლიოს მასშტაბით. დოკუმენტები აჩვენებს წინასწარ განზრახულ დანაშაულს. დაბოლოს: ჩვენ უკვე ვიცით, რომ მოსაკმა ნევადაში, ფედერალური სასამართლოს წინაშე ცრუ ინფორმაცია თქვა. ისიც, რომ მისი ინფორმაციული ტექნოლოგიების განყოფილება ცდილობდა, მიეჩქმალა ამ ცრუ ინფორმაციის მიღმა არსებული ტყუილები. სპეციალური გარემოებების გამო გამოძიება ყველა მათგანის მიმართ უნდა დაიწყოს.
პანამას დოკუმენტებიდან ათასობით გამოძიების დაწყება შეიძლებოდა, თუ აქტუალურ დოკუმენტებს კანონის ძალით მოეყრებოდა თავი. ICIJ-ი და მისი პარტნიორი გამომცემლობები სწორად მიხვდნენ, რომ ისინი კანონისმიერ ძალას ვერ გამოიყენებდნენ. მე კი, მაინც მსურდა, კანონთან მეთანამშრომლა და მის ფარგლებში მემოქმედა იმდენად, რამდენადაც ის ამის საშუალებას მომცემდა.
თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ვუყურებდი, თუ როგორ ანგრევდნენ საკუთარ ცხოვრებას ერთმანეთის მიყოლებით აქტივისტები და ადამიანები, რომლებიც ამა თუ იმ კომპანიაში მუშაობდნენ და მათი სამსახურების უკანონო ქმედებების შესახებ საჯაროდ ჰყვებოდნენ. ვუყურებდი მათ ამერიკასა და ევროპაში, თუ როგორ აღმოაჩინეს საკუთარი თავი დამნაშავეებად მაშინ, როდესაც სხვის დანაშაულებს მოფინეს ნათელი. ედუარდ სნოუდენი, საკუთარი ქვეყნიდან ობამას ხელისუფლების მიერ გაძევებული და ჯაშუშობის ბრალდებით გასამართლებული, მოსკოვში ცხოვრობს, იმის მიუხედავად, რომ ეროვნული უსაფრთხოების სააგენტოს საქმიანობის შესახებ გამოაშკარავებული ინფორმაციის გამო, ის გმირივით შეხვედრასა და მატერიალურ ჯილდოს იმსახურებს და არა ქვეყნიდან გაძევებას. ბრედლი ბირკენ ფილდი ჯერ მილიონებით დააჯილდოვეს იმ ინფორმაციისათვის, რომელიც შვეიცარულ ბანკ UBS-ს ეხებოდა, თუმცა ახლაც პატიმრობა აქვს მისჯილი. ანტონი დელტორს დღემდე სასამართლოში აქვს საქმე ინფორმაციის გამო, რომელიც მან ჟურნალისტებს გადასცა და სადაც საუბარი იყო, თუ როგორ იპარავდნენ ლუქსემბურგში მოქმედი საერთაშორისო კომპანიების დახმარებით მილიარდებს გადასახადების დაფარვით მეზობელი ქვეყნის მოქალაქეები. მაგალითების მოყვანა კიდევ შეიძლება..
მე მოვუწოდებ ევროკომისიას, ბრიტანეთის პარლამენტსა და შეერთებული შტატების კონგრესს, ყველა ერს, რომ არამხოლოდ სწრაფად იმოქმედონ და დაიცვან ადამიანები, რომლებიც შიგნიდან გასცემენ უკანონობის შესახებ ინფორმაციას, არამედ ბოლოსდაბოლოს დაასრულონ გლობალური უკანონობა, რომლებსაც კორპორატიულად ჩადიან. ევროკავშირში, ყველა წევრმა ღია უნდა გახადოს კოოპერატივების რეესტრი, ინფორმაცია მის პირველ და ბოლო მფლობელებამდე დეტალური უნდა იყოს. გაერთიანებულ სამეფოს შეუძლია, იამაყოს თავისი შიდა ინიციატივებით, მაგრამ მას კიდევ აქვს სასიცოცხლო როლის თამაშის შესაძლებლობა, დაასრულოს ფინანსური იდუმალებები მის მფლობელობაში არსებულ სხვადასხვა კუნძულზე, რომელიც მსოფლიო მასშტაბის ინსტიტუციონალური კორუფციის ნამდვილი ქვაკუთხედია. რაც შეეხება შეერთებულ შტატებს, საკუთარი კოოპერატიული მონაცემების გამჭვირვალობისთვის, შეუძლია, საერთოდ აღარ ენდოს თავის 50 შტატს. ამერიკის კონგრესს ძალიან დიდი დრო დასჭირდება იმისათვის, რომ სისტემა გამჭვირვალე გახადოს და ინფორმაციის გავრცელებისა და მასზე წვდომის სტანდარტები დააწესოს.
და სანამ მთავრობის გამჭვირვალობის ღირსებებს სამიტებსა და შეხვედრებზე განიხილავენ, უნდა გვახსოვდეს, რომ აბსოლუტურად სხვა რამეა, ასეთი გამჭვირვალობის რეალურ ცხოვრებაში გადმოტანა. საიდუმლოს არ წარმოადგენს, რომ ამერიკის შეერთებულ შტატებში, არჩეული წარმომადგენლობითობა დროის დიდ ნაწილს ფინანსების მოზიდვაში ხარჯავს. გადასახადების დამალვის პრობლემა შესაძლოა არასოდეს მოიხსნას, სანამ არჩეული პოლიტიკოსები ფულისათვის ლობირებენ ელიტას, რომელსაც უდიდესი მოტივაცია აქვს, გადასახადებს თავი აარიდოს. ასეთი სახის უსიამოვნო პოლიტიკური პრაქტიკა წრეზე ტრიალებს.
აქ კიდევ ერთი საკითხია, რომელსაც მოგვარება სჭირდება. ზელანდიის პრემიერი, ჯონ ქეი უცნაურად დუმს მისი ქვეყნის როლზე ფინანსური თაღლითობის იმ მექაში, რაც კუნძულზე ხდება. ბრიტანეთში, პარლამენტარებს უნდა შერცხვეთ საკუთარი პრაქტიკისა, რომელიც ოფშორულ კომპანიებთან აკავშირებთ. და ეს ყველაფერი მხოლოდ ექოდ ჟღერს იმ საერთაშორისო დუმილში, ათასობით ახლახან აღმოჩენილ მფლობელებს შორის რომ ჩამოწოლილა. ისინი ლოცულობენ, რომ შემცვლელი მასსავით უპრინციპო იყოს. პოლიტიკური სიმხდალის ფონზე, დამარცხების სურვილი და იმისი მტკიცება, რომ პანამას საქმის არსებობამდე სტატუს ქვო ფუნდამენტურად უცვლელი რჩება, ცდუნებაა.
მაგრამ საბოლოოდ, მასალა უკვე საჯაროა. ის, რომ ცვლილებას დრო სჭირდება, ახალი არ არის. სამართლებრივმა და იურიდიულმა შტოებმა მსოფლიოს მასშტაბით, სრული კრახი განიცადა. დღესაც, პანამის მოსახლეობა ამბობს, რომ სურს იცოდეს უფრო მეტი, ვიდრე დოკუმენტებიში წერია, მაგრამ მისი მთავრობა მოხერხებულად ცდილობს, ამბის მხოლოდ ერთი მხარე აჩვენოს.
კრახი განიცადეს ბანკებმა, ფინანსურმა მარეგულირებლებმა და საგადასახადო სისტემის მმართველებმაც. მათ გადაწყვეტილი ჰქონდათ, მდიდრებზე ყოფილიყვნენ კონცენტრირებული და არა შუა და დაბალი შემოსავლების მქონე მოქალაქეებზე.
კრახი განიცადა უიმედოდ ჩამორჩენილმა და უმოქმედო სასამართლომაც. მოსამართლეები ხშირად უსიტყვოდ ეთანხმებოდნენ მდიდართა არგუმენტებს. მხოლოდ Mossack Fonseca-ს ადვოკატები არ არიან კარგად დატრენინგებული, ერთდროულად პატივი სცენ სასამართლოსა და სიმართლეს და თან ყველაფერი გააკეთონ, მის წასაბილწად.
კრახი განიცადა მედიამაც. ბევრი საინფორმაციო ქსელი საკუთარი თავის პაროდია გახდა. მილიარდელებს ჰობად აქვთ გაზეთების ფლობა. მაშინ, როდესაც გარკვეული გამოცემები მდიდარი შემოსავლების მქონენი არიან, სერიოზული საგამოძიებო ჟურნალისტიკა ფინანსების ნაკლებობას განიცდის. რამდენიმე დიდი და ცნობილი მედიაგამოცემის რედაქტორმა, გადახედა რა პანამის დოკუმენტებს, დუმილი ამჯობინა და გამოქვეყნებისაგან თავი შეიკავა.
მაგრამ ყველაზე მეტად, კრახი იურისტის პროფესიამ განიცადა. დემოკრატიული მმართველობა დამოკიდებულია პასუხისმგებლიან ინდივიდებზე, რომლებიც მთელ სისტემაში არსებობენ, რომლებსაც ესმით კანონი, იცავენ მას და არა პირიქით. იურისტები კი ისე ღრმად ჩაეფლნენ კორუფციაში, რომ მნიშვნელოვანი ცვლილებები სასწრაფოდ გასატარებელია. Mossack fonseca ვაკუუმში არ მუშაობდა - მიუხედავად განმეორებითი ჯარიმებისა და დოკუმენტებით არსებული რეგულარული დარღვევებისა, მან შეძლო, ვირტუალურად ეპოვა მოკავშირეები და კლიენტები ბევრ იურიდიულ კომპანიაში. ინდუსტრიის ნამსხვრევებად ქცეული ეკონომიკა რომ არ ყოფილიყო საკმარისი მტკიცებულება, ახლა ვერ უარვყოფდით, რომ იურისტებს აღარ ექნებათ ერთმანეთს დაბალანსების საშუალება - უბრალოდ, ეს არ მოქმედებს. ისინი კი, ვისაც შეუძლია, ბევრი გადაიხადოს, ყოველთვის იპოვის ადვოკატს, ვინც მოემსახურება, შესაძლოა, ეს Mossack Fonseca-სი თუ სხვა ფირმის ადვოკატი იყოს, რომლის შესახებაც არაფერი ვიცით. და რა მოუვა დანარჩენს საზოგადოებას?
ამ საყოველთაო კრახის საერთო გავლენა ეთიკური სტანდარტების ის სრული ეროზია იყო, რასაც საბოლოო ჯამში კაპიტალიზმს ვეძახით და რაც ეკონომიკური მონობის ტოლფასია. ჩვენს სისტემაში, მონებმა არ იციან თავისი სტატუსისა და ხელმძღვანელების შესახებ, რომლებიც არსებობენ ცალკე სამყაროში, სადაც უხილავი ბორკილები ფრთხილადაა გადამალული სამართლებრივი აქტების დასტას შორს. ზიანის შემაშფოთებელმა მაგნიტუდამ ყველა შოკით უნდა გამოგვაფხიზლოს. თუმცა, როდესაც ორგანიზაციაში მომუშავე ადამიანები პრობლემის შესახებ ტეხენ განგაშს, ამას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს. ეს მიგვანიშნებს, რომ დემოკრატიის ტესტმა და ბალანსმა ვერ ჩააბარა გამოცდა და ყველაფერმა კრახი განიცადა, რომ დაშლა და რღვევა სისტემურია. ახლა რეალური მოქმედებების დროა, რაც კითხვების დასმით იწყება.
ისტორიკოსებს მარტივად მოგვიყვნენ, როგორ დაუდო დასაბამი რევოლუციებს საგადასახადო სისტემის უთანასწორობამ. შემდეგ, ხალხის დასამორჩილებლად, სამხედრო ძალაც გახდა საჭირო. დღეს კი, არსებულ, ინფორმაციაზე წვდომა ისეთივე ეფექტურია. ინფორმაცია დაუფარავია. ულიმიტო ციფრული ინფორმაცია და სწრაფი ინტერნეტი მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეს, ქვეყანასა და ერებს ერთმანეთთან აკავშირებს. საჭირო წერტილებთან დასაკავშირებლად ბევრი არაფერია საჭირო - შემდეგი რევოლუცია ციფრული იქნება.
ანდაც, იქნებ, ის უკვე დაიწყო."
წყარო: The Süddeutsche Zeitung
