24 თებერვალს ტელეკომპანია რუსთავი 2-ის ეთერში, ტოკ შოუ „არჩევანში“, უმრავლესობის წევრმა ზვიად ძიძიგურმა სავიზო კონტროლის გამკაცრებაზე ისაუბრა.

„ირანელი ტურისტი შემოვიდა, არაფერი არა მაქვს ირანელების საწინააღმდეგო, 3 დოლარი ედო ჯიბეში, ფეხზე ეცვა სანდლები თუ რაღაცა და გამოჭრა ყელი მარიამ კოჩალიძეს, პატარა აჭარელ გოგონას. არ შეიძლება, რომ ყველამ, ვისაც მოუნდება, გამოიაროს საქართველოში. უნდა არსებობდეს რეგულაციები, ევროკავშირიც ამას ითხოვდა ჩვენგან,“- განაცხადა ძიძიგურმა.

წამყვან გიორგი გაბუნიას, ამ კომენტარის გამო, რესპონდენტისთვის არც შენიშვნა მიუცია და არც კონტრკითხვა დაუსვამს.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მედიამონიტორინგის ჯგუფის აზრით, დეპუტატის ნათქვამში ეთნიკურად ირანელები ნეგატიურ კონტექსტში იყვნენ ნაჩვენებნი. შეიქმნა შთაბეჭდილება, თითქოს, ისინი საქართველოში შემოდიან უფულოდ და ხოცავენ ხალხს. მათთვის რეგულაციების დაწესებას კი ევროკავშირი ითხოვს. გარდა ამისა, კონკრეტული პირის ეთნიკური იდენტობა უადგილოდ იყო ნახსენები და მას არანაირი კავშირი არ აქვს პირის ბრალდებასთან.

„მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის“ თანახმად, „თუ წყარო პირდაპირ ეთერში ან ახალ ამბებში უსაფუძვლოდ ასახელებს ეთნიკურ წარმომავლობას ... როგორც პრობლემის გამომწვევ მიზეზს ან იყენებს შეურაცხმყოფელ ტერმინოლოგიას რომელიმე ჯგუფის მიმართ, წამყვანი არ უნდა აჰყვეს ასეთ დიალოგს და შეეცადოს შეურაცხმყოფელი განცხადების ავტორს დაუსვას შეკითხვა გამოთქმული მოსაზრების დასაბუთების მიზნით.“

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეცხრე პრინციპის თანახმად, „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე, ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად“. ამავე პრინციპის განმარტებით ნაწილში აღნიშნულია, რომ რესპონდენტის მიერ პირდაპირ ეთერში გამოთქმულ დისკრიმინაციულ გამონათქვამს ჟურნალისტი პირდაპირ ეთერშივე უნდა დაუპირისპირდეს და გაემიჯნოს.

24 თებერვალს ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის საინფორმაციო გამოშვება „კურიერში“ გავიდა ე.წ. „კადრ სინქრონის“ ტიპის მასალა ლუდსახარშ „ზედაზენის“ შესახებ.

წამყვანმა აღნიშნა: "ლუდსახარშმა „ზედაზენმა“ დღეს რუსთავი 2-სა და „მარაოს“ წამყვანებს უმასპინძლა. ცნობილმა სახეებმა ახალი პროდუქტის, დიეტური ლიმონათის დამზადების პროცესი ნახეს. ლიმონათი 0 კალორიით არა მხოლოდ ჭარბი წონისგან დასაცავად, არამედ დიაბეტით დაავადებულთათვისაც არის დასაშვები".

წამყვანის ტექსტის შემდეგ რესპონდენტები ამ ლიმონათის დადებით მხარეებზე საუბრობენ. ვიდეომასალაში საუბარი არ არის სხვა კომპანიის მიერ წარმოებულ ლიმონათებზე, არის თუ არა ბაზარზე სხვა ლიმონათი დიაბეტით დაავადებულთათვის, რა განსხვავებაა მათ შორის როგორც შემცველი ნივთიერებების, ასევე ფასების მიხედვით. ვინაიდან მასალაში ყურადღება მხოლოდ „ზედაზენის“ დადებით მხარეზეა გამახვილებული, იქმნება შთაბეჭდილება, რომ მასალა სარეკლამო ხასიათისაა.

„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის თანახმად (მუხლი 63), რეკლამა და ტელეშოპინგი იდენტიფიცირებული და პროგრამისაგან მკაფიოდ გამიჯნული უნდა იყოს. ამავეს იმეორებს მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის 57-ე მუხლი. 58-ე მუხლის თანახმად კი „დაუშვებელია მაუწყებლის მიერ ახალი ამბების გამოშვებებში რაიმე პროდუქციის ან მომსახურების რეკლამირება. რეკლამირებად არ ჩაითვლება ინფორმაციის გადაცემა ახალი პროდუქციის ან მომსახურების ბაზარზე განთავსების თაობაზე“.

ზემოთ აღნიშნულ მასალაში კი მითითებული არ ყოფილა პროდუქტის ინოვაციურობის შესახებ. მაყურებლისთვის გაუგებარი დარჩა, აქამდე ბაზარზე უკვე არსებობდა დიაბეტური ლიმონათი, თუ მხოლოდ „ზედაზენმა“ შექმნა ასეთი გამორჩეული პროდუქტი.

ავტორი დავით კახიანი

გაზეთები „ალია“ და „ქრონიკა“ ბოლო ორი კვირის განმავლობაში ავრცელებენ ინფორმაციას კომპანია „ფრესკოს“ საკვებ პროდუქტებში აღმოჩენილი

19თებერვალს www.ambebi.ge-ზე გამოქვეყნდა საქართველოს საგარეო საქმეთა ყოფილი მინისტრის გრიგოლ ვაშაძის “ფეისბუქის” სტატუსი, სადაც ის ხელისუფლებას “იმბეცილებს” უწოდებს.

“რით არის დაკავებული ყრუ პროვინციალების გაერთიანება, თავის თავს “ხელისუფლებას” რომ ეძახის?ვენდეტით: უკრაინისგან პრეზიდენტ სააკაშვილის გადმოცემას ითხოვენ, მიუხედავად იმისა, რომკიევმა ისინი უკვე სამჯერ გააგზავნა სამ ასოსკენ გრძელ სექსუალურ მოგზაურობაში. ამისთანა იმბეცილები გინახავთ?" - წერს ვაშაძე.

ფსიქოლოგ მაია ცირამუას აზრით, სიტყვა “იმბეცილის” გამოყენება დისკრიმინაციულია და მედიამ მის ტირაჟირებას ხელი არ უნდა შეუწყოს: “თანამედროვე მედიცინაში გონებრივი შეზღუდვის განსაზღვრა ხდება შემდეგი ხარისხებით - მსუბუქი, საშუალო და მძიმე. ტერმინი "იმბეცილი" მედიცინაში აღარ გამოიყენება, ისევე, როგორც სხვა ტერმინები. თუმცა, ადამიანის ან ადამიანთა ჯგუფის მოხსენიება ამ კონტექსტში, გამომდინარე იქიდან, რომ ჩვენს ცნობიერებაში ეს ტერმინი გონებრივ შეზღუდვასთან ასოცირდება, ვფიქრობ, დისკრიმინაციულია”, - ამბობს ფსიქოლოგი მაია ცირამუა.

ამავე მასალაში რუსები მოხსენიებული არიან, როგორც „ნაცისტები“:

„რუსი ნაცისტები კიდევ ერთხელ არღვევენ საერთაშორისო შეთანხმებას და კიდევ ერთხელ ახდენენ იმის დემონსტრირებას, რომ მათთვის საერთაშორისო სამართალი არაფერს ნიშნავს”, - წერს გიორგი ვაშაძე.

19 თებერვალს ვებგვერდ www.ambebi.ge-ზე რუბრიკაში „საზოგადოება“ გამოქვეყნდა სტატია სათაურით - “ავერსი რაციონალმა" მედიის წარმომადგენლებისთვის გაცნობითი ტური მოაწყო“. მთელი სტატია “ავერსის” უპირატესობების მიმოხილვას ეძღვნება.

„ISO 9001 და GMP EU - საერთაშორისო დონის სტანდარტის შესაბამისობის სერტიფიკატები, უახლესი მოდელის აპარატურა, ხარისხის კონტროლი, თანამშრომელთა პროფესიონალიზმი - ეს "ავერსი რაციონალის" სავიზიტო ბარათია (...) ლაბორატორია, ისევე როგორც წარმოება, უახლესი მოდელის აპარატურით, ხელსაწყოებითა და ინვენტარითაა აღჭურვილი“ - ასე აფასებს სტატიის ავტორი კომპანიის საქმიანობას.

სტატიაში „ავერსის“ დამფუძნებელი პაატა კურტანიძეც საუბრობს თავისივე კომპანიის უპირატესობებზე: „მსოფლიოში ვერც ერთი ფარმაცევტული ქარხანა და ლაბორატორია ვერ იტყვის, რომ მათ აქვთ უფრო მაღალი დონე, ვიდრე "ავერსი რაციონალს", ვინაიდან ჩვენი როგორც აპარატურა, ასევე თანამშრომლები არიან უმაღლეს დონეზე მომ ზადებულები და სრულ გარანტიას ვიძლევით, რომ "ავერსი რაციონალის" მიერ გამოშვებული პროდუქტი ხარისხიანია და მსოფლიოს ფარმაცევტული წარმოების არც ერთ პროდუქტს არ ჩამოუვარდება".

სტატიას არსად აქვს მითითებული, რომ ის სარეკლამოა.

ჟურნალიტური ეთიკის ქარტია, მუხლი 9:

„სარედაქციო მასალები მკვეთრად უნდა გაიმიჯნოს მარკეტინგული, სარეკლამო და სპონსორის მიერ დაფინანსებული მასალებისგან“.

---

ქართულმა ბეჭდურმა მედიამ გასული კვირის განმავლობაში რამდენიმე პუბლიკაცია დაუთმო 17 მაისს

ძირითადი აქცენტი ქვეყნის შიდაპოლიტიკურ საკითხებსა და კრიმინალზე, მწირი ცნობები რეგიონებიდან, არც ერთი რეპორტაჟი რელიგიურ, ეთნიკურ და სექსუალურ უმცირესობებზე, ხელისუფლებაზე საზოგადოებრივი კონტროლის ამსახველი მასალების ნაკლებობა - ეს არის საზოგადოებრივი მაუწყებლის “პირველი არხის” საინფორმაციო გამოშვება “მოამბის” თითქმის ორკვირიანი დაკვირვების შედეგად გამოკვეთილი ტენდენციები. ხაზგასასმელია ისიც, რომ მცირე გამონაკლისების გარდა, რედაქციის მიერ მომზადებული სიუჟეტები ეყრდნობა არა უშუალოდ ჟურნალისტების მოპოვებულ ინფორმაციას, არამედ პოლიტიკოსთა და საჯარო სივრცის სხვა წარმომადგენელთა განცხადებებს.

წარმოდგენილი ტენდენციები, 23 მარტიდან 2 აპრილის ჩათვლით, “საზოგადოებრივი მაუწყებლის” პირველი არხის” 8 საათიანი “მოამბის“ დაკვირვების შედეგად გამოიკვეთა.

მონიტორინგის შედეგად გამოიკვეთა ისიც, რომ “პირველი არხის” საინფორმაციო სამსახური “საზოგადოებრივი მაუწყებლის” სამეურვეო საბჭოს მიერ 2013 წლის 24 ივნისს დამტკიცებული პროგრამული პრიორიტეტების დოკუმენტის მოთხოვნას ნაწილობრივ ასრულებს, კერძოდ:“მოამბე”, გაცხადებული პროგრამული პრიორიტეტების შესაბამისად, საკმარის დროს უთმობს ევროკავშირისა და NATO-ს თემატიკას; ცდილობს საქართველოსა და ევროპულ/ევროატლანტიკურ გაერთიანებებს შორის მიმდინარე მოლაპარაკებებს, შეხვედრებს, სხვადასხვა შეთანხმებით გათვალისწინებული პირობების შესრულების პროცესს თვალი მიადევნოს. ამიტომაც “მოამბის” მიერ ზემოაღნიშნულ პერიოდში გაშუქებული ამბებიდან საგარეო პოლიტიკაზე მომზადებული რეპორტაჟები რაოდენობით მეოთხე ადგილზე დგას; “მოამბე” ევროკავშირის, NATO-ს, ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ლიდერებთან ჩაწერილი ექსკლუზიური ინტერვიუებით ცდილობს საქართველოს აუდიტორიას მეტ-ნაკლებად ამომწურავი ინფორმაცია მიაწოდოს რიგის სამიტზე მოსალოდნელი შედეგების, და ზოგადად, სახელმწიფოს ევროპული პერსპექტივის შესახებ;

მაუწყებლის გაცხადებული პრიორიტეტების საპირიპისპიროდ, „მოამბეში“ იშვიათად გვხვდება ხელისუფლების საზოგადოებრივი კონტროლის განმახორციელებელი ორგანიზაციების, გაერთიანებების, არასამთავრობო თუ საერთაშორისო ორგანიზაციების საქმიანობის ამსახველი მასალები.

ხელისუფლების კრიტიკა, ძირითადად, პოლიტიკური ოპონენტების მხრიდან ისმის, რაც შეიცავს გარკვეულ საფრთხეს, რომ პრობლემის წარმოჩენისას აქცენტი ზედაპირულ ასპექტებზე გაკეთდება და არა იმგვარ არგუმენტირებულ დასაბუთებაზე, როგორსაც რომელიმე ნეიტრალური კვლევითი ორგანიზაცია შესთავაზებდა საზოგადოებას. მართალია, ამის კომპენსირებას „მოამბე“ ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანის საავტორო ბლოკში ცდილობს, მაგრამ სტატისტიკურად, ამ ბლოკშიც ორი კვირის განმავლობაში გაცილებით მეტი პოლიტიკოსი იყო მიწვეული, ვიდრე რომელიმე არასამთავრობო ან საერთაშორისო ორგანიზაციის წარმომადგენელი ან სხვადასხვა დარგის სპეციალისტი.

სიმპტომატურია ისიც, რომ „მოამბე“ ნაკლებად მუშაობს უშუალოდ არხის ჟურნალისტების მიერ ინფორმაციის მოძიება-გაშუქებაზე, არ ჩანს არც წინასწარი მოკვლევის, ჟურნალისტური გამოძიების ან თემების წინასწარ, რამდენიმე დღით/კვირით ადრე დაგეგმვის ნიშნები. ბიუჯეტის შესრულება, ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელების მონიტორინგი, ნეპოტიზმი, საკადრო გადაწყვეტილებების მიზანშეწონილობა, თვითმმართველობებში მიმდინარე პროცესები - ეს და სხვა მნიშვნელოვანი საკითხები მხოლოდ მაშინ ხვდება „მოამბის“ ობიექტივში, როცა ესა თუ ის პოლიტიკოსი მორიგ ხმამაღალ განცხადებას აკეთებს, არადა, სარედაქციო გუნდი თავად უნდა ზრუნავდეს მსგავსი ინფორმაციის მოძიებაზე, საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვაზე. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, „მოამბე“ ექსკლუზიური მასალების მოპოვებაზე მეტად, საჯარო პირთა მიერ წამოწეული თემების გაშუქებაზე არის ორიენტირებული.

პრიორიტეტების დოკუმენტის მოთხოვნის მიუხედავად, გაშუქებული თემების ჩამონათვალში ერთ-ერთ ბოლო ადგილს იკავებს ოკუპირებული ტერიტორიების მიმდებარე სოფლებში მომხდარი ამბები. რედაქცია მხოლოდ მაშინ აქცევს ყურადღებას სამხრეთ ოსეთისა და აფხაზეთის ადმინისტრაციულ საზღვრებთან მცხოვრები მოქალაქეების პრობლემას, როცა დე ფაქტო ხელისუფლებებისა და რუსეთის შეირაღებული ძალების წარმომადგენლები ე.წ. საზღვრის გადაკვეთის გამო ადგილობრივ მოსახლეს აკავებენ ან როცა ხელისუფლების წარმომადგენლები ჩადიან აღნიშნულ ტერიტორიაზე.

პრობლემურია ისიც, რომ საქართველოს რეგიონებს სათანადო ყურადღება არ ექცევა, რომ არაფერი ვთქვათ ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობების პრობლემატიკის გაშუქებაზე. “მოამბის” მთავარ გამოშვებაში რეგიონებიდან მომზადებული ახალი ამბავი მხოლოდ მაშინ ხვდება, როცა ამა თუ იმ მუნიციპალიტეტში სტიქია ხდება ან როცა იქაურობას მაღალი თანამდებობის პირები სტუმრობენ.

უკიდურეს გაჭირვებაში მცხოვრები მოქალაქეების ყოველდღიურობა “მოამბის” ობიექტივის სამიზნე იშვიათადაა.

„მოამბის“ მიერ მომზადებულ სიუჟეტებში ყურადღება, ძირითადად, ქვეყნის შიდაპოლიტიკურ პროცესებზეა გამახვილებული: 23 მარტიდან 2 აპრილის ჩათვლით გაშუქებულ თემებში სწორედ ქვეყნის შიდაპოლიტიკური თემები ჭარბობს. მათგან კი ყველაზე მეტი დრო მთავრობის მუშაობის გაშუქებას ეთმობა, მეორე ადგილზეა - პარლამენტი, რომელსაც პრეზიდენტისა და მისი ადმინისტრაციის აქტივობებზე მომზადებული სიუჟეტები მოსდევს, ყველაზე ნაკლები დრო სასამართლოს ეთმობა.

აღსანიშნავია ერთი გარემოებაც - ამ პერიოდში პარლამენტმა უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარედ ნინო გვენეტაძე დაამტკიცა, თუმცა მაყურებელმა გვენეტაძის სამომავლო გეგმებსა და მის ხედვაზე სრულყოფილი ინფორმაცია ვერ მიიღო - “მოამბის” არც ძირითად და არც დასკვნით ნაწილში (ვგულისხმობთ ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანის ეთერს) გვენეტაძე სტუმრად მიწვეული არ ყოფილა.

23 მარტიდან 2 აპრილამდე “მოამბის” მთავარ გამოშვებაში მოწყვლად ჯგუფებზე მხოლოდ ორი სიუჟეტი გაკეთდა. ერთი ეხებოდა “112”-ის მიერ ახალი სერვისის ამუშავებას, რომელიც სმენის არმქონე და სმენადაქვეითებული მოქალაქეებისთვის სპეციალური მომსახურების დაწესებას გულისხმობდა; მეორე კი - აუტისტური სპექტრის აშლილობის მქონე არასრულწლოვნებისთვის სხვადასხვა გასართობი ღონისძიების მოწყობას დედაქალაქსა და რეგიონებში. ორივე შემთხვევაში რეპორტაჟის მომზადების საინფორმაციო საბაბი სახელმწიფო სერვისების მიმწოდებელი ორგანოს აქტივობაა და არა თავად რედაქციის მიერ მოპოვებული ინფორმაცია.

როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, “მოამბეს” მაყურებლისთვის დროის ამ მონაკვეთში რელიგიური, ეთნიკური და სექსუალური უმცირესობის შესახებ მომზადებული არც ერთი რეპორტაჟი არ შეუთავაზებია, რაც ასევე სამეურვეო საბჭოს მიერ დამტკიცებული პრიორიტეტების უგულებელყოფად უნდა მივიჩნიოთ.

თუმცა დადებით კონტექსტში უნდა ვთქვათ, რომ “მოამბე” ცდილობს სახელმწიფო ორგანოების მიერ ინიცირებული ახალი პროგრამების, სერვისების შესახებ აუდიტორიას ამომწურავი ინფორმაცია მიაწოდოს. რედაქციამ მსგავსი მიდგომა გამოიყენა C ჰეპატიტის მკურნალობის სახელმწიფო პროგრამასთან დაკავშირებით და ეთერში ჯანდაცვის მინიტრის მოადგილე ვალერი კვარაცხელია მიიწვია. ”მოამბემ” ასევე განსაკუთრებული ყურადღება მიაქცია სოციალურად დაუცველი მოსახლეობის შეფასების ახალი სისტემის ამოქმედებას - სიუჟეტიდან გამომდინარე, რეგიონსა თუ დედაქალაქში მცხოვრებ მოქალაქეებს შეეძლოთ გაეგოთ, თუ რა კრიტერიუმებს დაეყრდნობა ჯანდაცვის სამინისტრო მათი შეფასების დროს -სახელმწიფო შემწეობის დამტკიცებისას.

ქალაქის მერის არაერთ განცხადებას „ტაბულას“ ვებსაიტზე ნარმანიას ახალგაზრდული ოლიმპიური ფესტივალის