20-21 ივნისს, თბილისში, ანტისაოკუპაციო აქციის დაშლისას, მედიის 40-მდე წარმომადგენელი დაშავდა. დაშავებულები ამბობენ, რომ სამართალდამცავები მათ დამიზნებით ესროდნენ და ხელს უშლიდნენ მუშაობაში. ეს ნაწილობრივ მათივე გადაღებულ ვიდეომასალებშიც ჩანს. მომხდარიდან მეორე დღესვე, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ, შინაგან საქმეთა სამინისტროში შეიტანა მიმართვა, რომლითაც მოითხოვდა იმ სამართალდამცავების სასწრაფოდ გამოვლენას და სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემას, რომლებიც დამიზნებით ესროდნენ ჟურნალისტებს და ხელს უშლიდნენ პროფესიული საქმიანობის შესრულებაში. გარდა ამისა, რამდენიმე დაშავებულმა შესაბამის უწყებებს თავადაც მიმართა.

მომხდარიდან ერთი თვე გავიდა და მიუხედავად ამ ყველაფრისა, ამ ეტაპზე ჟურნალისტების საქმეზე არც ცალკე გამოძიება მიმდინარეობს და არც დაზარალებულის სტატუსი მინიჭებია რომელიმე დაშავებულს.

გურამ მურადოვი, თამარ ბაღაშვილი, ლიკა უროტაძე, გელა ბოჩიკაშვილი, ლიკა ალელიშვილი, მერაბ ცაავა…- ეს იმ ჟურნალისტების არასრული ჩამონათვალია, რომლებმაც 20 ივნისის ღამეს სამართალდამცავების მიერ ნასროლი ტყვიებით სხეულის დაზიანებები მიიღეს. დაშავებულები ამბობენ, რომ მიუხედავად იმისა, რომ მათი იდენტიფიცირება შესაძლებელი იყო (კამერა, მიკროფონი, წარწერა press და ა.შ.) სამართალდამცავები მათ მაინც დამიზნებით ესროდნენ და ხელს უშლიდნენ მუშაობაში.

20-21 ივნისის მოვლენების დროს დაშავებულების საქმეს მთავარი პროკურატურა ერთ დიდ საქმედ იძიებს. ჟურნალისტებს, ისევე როგორც სხვა დაშავებულებს, პროკურატურა მოწმის სტატუსით კითხავს.

დაშავებული ჟურნალისტების ნაწილი აპირებს სამართლებრივი დავის გაგრძელებას, ნაწილი კი - არა. ფოტოჟურნალისტმა გურამ მურადოვმა ამ დრომდე ვერ გადაწყვიტა, შეიტანოს თუ არა სარჩელი პროკურატურაში:

„ვფიქრობ, ვიჩივლო თუ არა. პროცედურები დიდ დროს წაიღებს და თან არც ვიცი, რა უნდა მოვითხოვო მათგან. ნორმალურ ქვეყანაში რომ ვცხოვრობდეთ, ვერავინ დამასწრებდა ჩივილს. ფიზიკური და მორალური ზიანი მომაყენეს, დიდი ხნის განმავლობაში უმოქმედოდ ვიყავი ზურგის გამო. ვიცი, რომ მორალურ ზიანს არავინ ამინაზღაურებს, შეიძლება დამცინონ კიდეც.“

„ნეტგაზეთის“ ჟურნალისტი გიორგი დიასამიძე კი, რომელსაც პოლიციელებმა ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენეს, ტექნიკა დაუზიანეს და ხელი შეუშალეს ჟურნალისტურ საქმიანობაში, ამბობს, რომ საქმეს ბოლომდე მიიყვანს.

„ფეისბუკის ლაივი მქონდა ჩართული და მაყურებელს ვუხსნიდი სიტუაციას, როდესაც ერთ-ერთი აგრესიულად განწყობილი პოლიციელი მომვარდა, დამაგდებინა ტელეფონი, მიმათრევდა და იძულებით მიპირებდა გაგდებას. ბეიჯს ვაჩვენებდი და მოვუწოდებდი, ნუ არღვევთ კანონს და ნუ მიშლით ხელს ჟურნალისტურ საქმიანობაში-მეთქი, ამის პარალელურად, ზოგიერთი პოლიციელი მაგინებდა და მირტყამდა. ბოლოს, ზურგში ჩამარტყა წიხლი ერთმა და ასე გამომაგდეს პარლამენტის ეზოდან. გადმომიგდეს ტელეფონიც“, - იხსენებს მომხდარს და ამბობს, რომ მისი საქმე მარტივად გამოსაძიებელია, რადგან თავისი ტელეფონის და პარლამენტის შიდა ეზოს კამერების ჩანაწერებში დეტალურად არის დაფიქსირებული, როგორ განვითარდა მოვლენები.

გიორგი ფიქრობს, რომ ჟურნალისტების ხელისშეშლის ფაქტებზე გამოძიება აუცილებლად ცალკე უნდა დაიწყოს: „ველოდები რას მოიმოქმედებენ. მინიმუმ სისხლის სამართლის სამი დანაშაული იკვეთება ჩემს საქმეზე - ძალადობა, უფლებამოსილების გადამეტება და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლა. უნდა დაისაჯონ ის პოლიციელები, ვინც სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა მომაყენა. ბოლომდე მივიყვან ამ საქმეს. თუ საქართველოში არ გამოიძიებენ ამ საქმეს, სტრასბურგამდე ჩავალ.“

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოსიაციის (საია) მედია მიმართულების იურისტი მარიამ გოგოსაშვილი ამბობს, რომ საია მზად არის სამართლებრივი დახმარება გაუწიოს მედიის თითოეულ წარმომადგენელს, რომლებსაც უნდათ სამართლებრივი დავა, როგორც სისხლის სამართლის, ისევე სამოქალაქო კუთხით.

საიას გარდა, დაშვებულების დასახამარებლად მზად არიან ორგანიზაციები: კონსტიტუციის 42-ე მუხლი, ადამიანის უფლებათა ცენტრი და საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა (GDI).

ადამიანის უფლებათა ცენტრის ხელმძღვანელი ალეკო ცქიტიშვილი ამბობს, რომ ორგანიზაციამ ორი ჟურნალისტის საქმეზე პროკურატურას უკვე მიმართა: „ველოდებით პროკურატურის პასუხს. ჩვენი მიზანი ამ ეტაპზე არის ის, რომ მათ დაზარალებულის სტატუსი მიენიჭოთ. შემდგომში უკვე გამოძიებამ უნდა დაადგინოს დამნაშავეები.“

„კონსტიიტუციის 42-ე მუხლის“ ხელმძღვანელის უჩა ნანუაშვილის თქმით კი, მათი ადვოკატები ამ ეტაპზე სამ ჟურნალისტს უწევენ სამართლებრივ დახმარებას.

21 ივნისს, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ორგანიზებით, ჟურნალისტებმა თბილისსა და რეგიონებში შინაგან საქმეთა სამინისტროს, მთავარი პროკურატურისა და ადგილობრივი სამმართველოების შენობებთან საპროტესტო აქციები გამართეს.

ქარტიამ სპეციალური მიმართვაც მოამზადა საქართველოს მთავრობის, შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და დიპლომატიური კორპუსის სახელზე, რომელიც იმავე დღეს უწყებაში წარადგინეს და მოითხოვეს იმ სამართალდამცავების სასწრაფოდ გამოვლენა და სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემა, რომლებიც დამიზნებით ესროდნენ ჟურნალისტებს და ხელს უშლიდნენ პროფესიული საქმიანობის შესრულებაში.

აქციაზე მყოფი ჟურნალისტები ხელს აწერენ მიმართვას, რომელიც შსს-ში უნდა შეიტანონ. 21 ივნისი, თბილისი. ფოტო: საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია

შსს-ს პრესსამსახუში მედიაჩეკერს უთხრეს, რომ ქარტიის განცხადება პროკურატურაში გადაამისამართეს.

პროკურატურის პრესსამსახურში დაგვიდასტურეს, რომ დაშავებული ჟურნალისტების საქმეზე ცალკე გამოძიება არ მიმდინარეობს. მედიის წარმომადგენლების შემთხვევებსაც, სხვა დაშავებულების საქმესთან ერთად, სამართალდამცავთა მხრიდან უფლებამოსილების შესაძლო გადამეტების მუხლით იძიებენ. მათივე ინფორმაციით, საქმეზე ასეულობით პირია გამოკითხული, მათ შორის წერილში დასახელებული მედიის წარმომადგენელთა უმრავლესობა, უკვე დაკავებულია შინაგან საქმეთა სამინისტროს განსაკუთრებულ დავალებათა დეპარტამენტის ორი თანამშრომელი.

“მიმდინაროებს საქმეზე მოპოვებული ვიდეო-აუდიო მტკიცებულებების დამუშავება და ანალიზი, ამოღებულია საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ნივთები. დანიშნულია სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზები”, - გვიპასუხეს საქართველოს მთავარი პროკურატურის პრესსამსახურში.

ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის" ყოფილი გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია აცხადებს, რომ ბევრი ფიქრისა და ინვესტორებთან კონსულტაციების შემდეგ, რამდენიმე პარტნიორთან ერთად ახალი ტელევიზიის შექმნის გადაწყვეტილება მიიღო. განცხადებაში, რომელიც ნიკა გვარამიამ ფეისბუკით გაავრცელა, იგი წერს, რომ ეს იქნება "ქვეყნის მთავარი და საუკეთესო ტელევიზია", იმაზე უკეთესი, ვიდრე რუსთავი 2.

"გადავწყვიტე რამდენიმე პარტნიორთან ერთად, გავაკეთო ამ ქვეყნის მთავარი ტელევიზია, მთავარი და საუკეთესო. უკეთესი, ვიდრე ნებისმიერი სხვა. უკეთესი, ვიდრე ის, რომელიც აქამდე ყველაზე საუკეთესო მგონია. ჩემთვის ეს, ალბათ, ცხოვრების მთავარი გამოწვევაა - მე კრიზის-მენეჯერი ვარ, არ მიყვარს რუტინა და არასდროს მიშენებია ნულიდან. მე შემიძლია გავაცოცხლო მკვდარი კომპანია, მაგრამ არასდროს მიმიცია დასაბამი ახალი კომპანიის სიცოცხლისთვის. ამ გამოწვევაში ზუსტად ვიცი, ვისი დახმარება მჭირდება, ვინ იქნება ჩემი მთავარი დასაყრდენი - ჩემი გუნდი. ჩემი ამბიცია მხოლოდ საუკეთესოს გაკეთებაა, და საუკეთესოს, ცხადია, მხოლოდ საუკეთესოები გააკეთებენ", - წერს გვარამია.

როგორც მისი საჯარო წერილიდან ირკვევა, ახალი ტელევიზიის შესაქმნელად ინვესტორები არიან, თუმცა, "ხარჯი უფრო მეტია, როგორც ყოველთვის" და ამიტომ, ტელევიზიის დასახმარებლად მალე ფინანასების მოგროვების საჯარო კამპანია დაიწყება.

"თავს უფლებას მივცემ და ჩემს თხოვნასაც გავაჟღერებ: სრულიად არ მეპარება ეჭვი, რომ ძალიან მალე ახალი ტელევიზია ქვეყნის მთავარი არხი გახდება და მის შემოსავლებს უკიდურესად ოპტიმისტურად ვუყურებ. თუმცა, თავიდან, მნიშვნელოვანი ინვესტიციებია საჭირო. ინვესტორები არიან, მაგრამ ხარჯი უფრო მეტია, როგორც ყოველთვის :) ძალიან მალე დავიწყებთ საჯარო კამპანიას ახალი ტელევიზიის დასახმარებლად. დიდი იმედი მაქვს თქვენი", - ვკითხულობთ წერილში.

ნიკა გვარამიას ამ განცხადებამდე ერთი დღით ადრე "მედიაჩეკერმა" "რუსთავი 2-ის" გუნდის გეგმების შესახებ გამოაქვეყნა მასალა. ამ სტატიაში საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე ამბობდა, რომ ახლა გუნდს ერთადერთი ამოცანა აქვს, შეინარჩუნოს რუსთავი 2-ზე სარედაქციო დამოუკიდებლობა და შეინარჩუნოს "რუსთავი 2" როგორც კრიტკული პლატფორმა. მელაძე ახალი პლატფორმის შექმნას გამორიცხავდა და ამბობდა, რომ ჯერ ამაზე გუნდს მუშაობა არ ჰქონდა დაწყებული.

შეგახსენებთ, ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, „რუსთავი 2-ის" საქმეზე, ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის არცერთი მუხლის დარღვევა არ დაადგინა. ეს გადაწყვეტილება 18 ივლისს გამოქვეყნდა. იმავე დღეს, არხი ქიბარ ხალვაშმა გადაიფორმა, გაათავისუფლა გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია და მის ადგილას თავისი ნდობით აღჭურვილი პირი პაატა სალია დანიშნა.

“ჩვენ ვიბრძვით არა ჩვენი სამსახურისთვის, არამედ იმ ძლიერი პლატფორმის კრიტიკულობის შესანარჩუნებლად, რომელსაც ჰქვია "რუსთავი 2" და "კურიერი". "რუსთავი 2-ის“ საინფორმაციო გუნდი შეკრულია და ამ ეტაპზე არსად გადასვლა არ განიხილება. ახალი პლატფორმის შექმნა მარტივი არ არის, ფიქრი და მობილიზება სჭირდება. ყოველ შემთხვევაში ახლა ამაზე ფიქრი და მუშაობა გუნდის შიგნით არ დაგვიწყია”, - ამბობს “რუსთავი 2-ის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე “მედიაჩეკერთან” სამომავლო გეგმებზე საუბრისას.

დასჭირდებათ თუ არა გუნდის წევრებს სხვა სამსახურის, ან ახალი პლატფორმის შექმნა, იმაზეა დამოკიდებული, რას გადაწყვეტს “რუსთავი 2-ის” ახალი [ძველი] მფლობელი ქიბარ ხალვაში “რუსთავი 2-ის” სარედაქციო პოლიტიკასთან დაკავშირებით.

მას შემდეგ, რაც გამოქვეყნდა სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება და ტელეკომპანია "რუსთავი 2" ქიბარ ხალვაშის მფლობელობაში გადავიდა, ზუსტად ერთი კვირა გავიდა. ამ დრომდე არხზე მხოლოდ ერთი საკადრო ცვლილება მოხდა - გაუშვეს ტელევიზიის გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია და მის ადგილას ახალი მფლობელის ადვოკატი, მისი ნდობით აღჭურვილი პირი პაატა სალია დანიშნეს.

ცნობილია კიდევ ერთი დეტალი - მფლობელი აპირებს არხზე “მაღალი რეპუტაციის და დიდი სატელევიზიო გამოცდილების მქონე ევროპელი ან ამერიკელი მედია-მენეჯერი” მიიწვიოს. და, გაცხადებულია ისიც, რომ “რუსთავი 2-ის” საინფორმაციო - პოლიტიკური დეპარტამენტის გუნდი არ აპირებს დათმოს სარედაქციო დამოუკიდებლობა. სხვა გეგმაზე, ამ ეტაპზე, გუნდის წევრები არც კი ფიქრობენ.

ვინ რა გზით ცდილობს სარედაქციო დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფას

“კომპანიას აუცილებლად სჭირდება სწორედ დასავლური გამოცდილების მქონე მედია მენეჯერი, რომელიც დაეხმარება არხს მაღალი ხარისხის, ჟურნალისტური სტანდარტების შესაბამისი, კრიტიკული სატელევიზიო პროდუქტის შექმნაში. სწორედ [საერთაშორისოდ აღიარებული] პრინციპების და სტანდარტების განუხრელად დაცვის ხელშესაწყობად ვარჩევთ მაღალი რეპუტაციისა და დიდი პრაქტიკული გამოცდილების მქონე უცხოელ მედია-მენეჯერს და დარწმუნებული ვართ, რომ არხზე ამჟამად მომუშავე პროფესიონალები იოლად გამონახავენ მასთან საერთო ენას”, - აღნიშნულია ხალვაშის განცხადებაში.

“რუსთავი 2-ის” ჟურნალისტები კი ფიქრობენ, რომ მხოლოდ უცხოელი მედიამენეჯერის ჩამოყვანა ვერ ჩაითვლება სარედაქციო დამოუკიდებლობის შენარჩუნების გარანტად.

“როგორც ქართველი, ასევე უცხოელი შეიძლება იქცეს მედია ცენზორად. მსგავსი პრაქტიკა გვინახავს სხვა არხებზე, უცხოელი მედიამენეჯერები ვერ აღმოჩნდნენ სარედაქციო პოლიტიკის ცვლილების შემაკავებელი ბერკეტები”, - ეს უკვე ხალვაშის პასუხად, “რუსთავი 2-ის” ჟურნალისტების წერილშია ნათქვამი.

“საინტერესოა ვინ იქნება და ვინ მონაწილეობს ამ შერჩევის პროცესში. როგორც ვიცი, ეს არ არის პაატა სალია. როგორ მიმდინარეობს შერჩევის პროცესი, ვინმე აგენტები დაიქირავეს, რომლებიც უცხოეთში კონსულტაციას უწევენ ამ თემასთან დაკავშირებით, ბატონი ქიბარი აგზავნის მესიჯებს, გუგლში ეძებს, მეილებს აგზავნის თუ კონსულტანტი ჰყავს ვინც არჩევს - ეს ყველაფერი ძალიან ბუნდოვანი პროცესია და არაფერი არ ვიცით. ჯერ [ქიბარ ხალვაში] ტელევიზიაშიც არ მოსულა", - განმარტავს ნოდარ მელაძე.

 

რა მოხდება თუ გუნდის ბრძოლა უშედეგო აღმოჩნდება

 

ამ ეტაპზე "რუსთავი 2" ხელისუფლების მიმართ ისეთივე კრიტიკულია, როგორიც ბოლო წლების განმავლობაში იყო.

“როცა დაიწყება სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევა, ამის შესახებ ვიტყვით ხმამაღლა, მათ შორის ჩვენსავე ეთერში. სანამ მე ვიქნები საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი სახელისუფლებო "მესიჯ ბოქსების" ტირაჟირება ეთერში არ მოხდება", - აცხადებს მელაძე და ამატებს, რომ მათი პრიორიტეტი ახლა სტაბილური მაუწყებლობის უზრუნველყოფაა.

“შესაბამისად, კონსტრუქციულად ვთანამშრომლობთ, ვურთიერთობთ დღეში რამდენჯერმეც. დირექტორის მხრიდან ჯერჯერობით ამ დრომდე სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის მცდელობა არ ყოფილა. ვიცი, რომ გარკვეულწილად მფლობელს ჰქონდა სერიოზული ვნებათაღელვა შაბათისა და კვირის სამაუწყებლო ბადესთან დაკავშირებით, გვაქვს ინფორმაცია, რომ [ქიბარ ხალვაში] იყო გაბრაზებული შაბათის კურიერისა და P.S-ის გამო. თუმცა იმის მცდელობა არ ყოფილა, რომ ვინმე ეთერში გვყოლოდა ან არ გვყოლოდა ან ვინმე მოგვეხსნა", - აცხადებს მელაძე.

რა მოხდება იმ შემთხვევაში, თუ გუნდის ბრძოლა უშედეგო აღმოჩნდება და ახალი მფლობელი არხის სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლას მაინც გადაწყვეტს?

ნოდარ მელაძე ამბობს, რომ “რუსთავი 2-ის” ჟურნალისტებზე, წამყვანებსა და პროდიუსერებზე, მათი გამოცდილებისა და კვალიფიკაციიდან გამომდინარე, ცხადია, ნებისმიერ არხზე იქნება მოთხოვნა, მაგრამ, ახლა ვინმეს სადმე წასვლა დღის წესრიგში არ დგას.

“ბუნებრივია, თუ აქედან კადრების გადინება დაიწყება, ქუჩაში არავინ დარჩება. აქ ჩვენ ვიბრძვით არა ჩვენი სამსახურისთვის, არამედ ვიბრძვით იმ ძლიერი პლატფორმის კრიტიკულობის შესანარჩუნებლად, რომელსაც ჰქვია "რუსთავი 2" და "კურიერი". ამ ეტაპზე "რუსთავი 2-ის“ საინფორმაციო გუნდი შეკრულია და არსად გადასვლა არ განიხილება”.

მასთან საუბრიდან ირკვევა, რომ რაიმე გეგმა, თუ მაინც შეიცვალა არხის სარედაქციო დამოუკიდებლობა, გუნდს ჯერ არ აქვს: "ახალი პლატფორმის შექმნა მარტივი არ არის, ფიქრი და მობილიზება სჭირდება. ყოველ შემთხვევაში ახლა ამაზე ფიქრი და მუშაობა გუნდის შიგნით „რუსთავი 2-ში“ ვინც ვმუშაობთ ჯერ არ დაგვიწყია. ჩვენ ვართ ისევ კურიერელები”.

 

გაგრძელდება თუ არა სამართლებრივი ბრძოლა

 

"რუსთავი 2-ის" იურისტი თამთა მურადაშვილი ამბობს, რომ სამართლებრივი კუთხით ბრძოლა გაგრძელდება. მისი განმარტებით, არხის ყოფილი მფლობელები ძმები ყარამანიშვილები და ტელეკომპანია "საქართველო" სასამართლოს გადაწყვეტილებას ზედა პალატაში გაასაჩივრებენ, რასაც შესაძლოა განსხვავებული სამართლებრივი შედეგი მოჰყვეს.

"შეიძლება საერთოდ შემობრუნდეს საქმე, დიდმა პალატამ თქვას, რომ "რუსთავი 2-ის" საქმეზე ნამდვილად იყო დარღვეული სამართლიანი სასამართლოს უფლება, რაც თავის მხრივ ნიშნავს იმას, რომ ქართული სასამართლოების მიერ მიღებული გადაწყვეტილება (თუ მიღებული იყო სამართლიანი სასამართლოს უფლების დარღვევით) უნდა გაუქმდეს. შებრუნდეს ხელახლა განსახილველად და მიღებულ იქნას ახალი გადაწყვეტილება", - განმარტავს მურადაშვილი.

 

რუსთავი 2-ის საქმე მოკლედ

 

სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, „რუსთავი 2-ის" საქმეზე გადაწყვეტილება 18 ივლისს გამოაქვეყნა. სასამართლომ ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის არცერთი მუხლის დარღვევა არ დაადგინა.

"რუსთავი 2" და მისი ამჟამინდელი მფლობელები შემდეგი მუხლების დარღვევაზე დაობდნენ:

• სამართლიანი სასამართლო განხილვის უფლება (მუხლი 6 § 1)
• გამოხატვის თავისუფლება (მუხლი 10)
• უფლებების შეზღუდვათა გამოყენების ფარგლები (მუხლი 18)
• საკუთრების დაცვა (პირველი პროტოკოლის პირველი მუხლი)

ექვსი ხმით ერთის წინააღმდეგ სამართლიანი სასამართლოს უფლების შელახვა არ დადგინდა. სხვა უფლებების შელახვაზე კი სასამართლოს არც უმსჯელია, რადგან ამ მუხლებზე სარჩელი წარმოებაში არ მიიღო . "რუსთავი 2-მა" სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპულ საამართლოს მას შემდეგ მიმართა, რაც საქართველოს სასამართლომ ტელეკომპანია ადრინდელ მესაკუთრეს, ქიბარ ხალვაშს მიაკუთვნა. სტრასბურგის სასამართლომ 2017 წლის 3 მარტს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება შეაჩერა, ერთი კვირის წინ კი სწორედ ამ აღსრულების შეჩერება გააუქმა.

18 ივლისს, სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების გამოცხადებიდან რამდენიმე საათში, ტელეკომპანია "რუსთავი 2" ქიბარ ხალვაშმა ოფიციალურად გადაიფორმა. არხიდან გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია მოიხსნა და მის ადგილზე პაატა სალია დანიშნა.

"რუსთავი 2-ის" მოვლენებს გამოეხმაურა 20 არასამთავრობო ორგანიზაცია. მათ ქართულ მედიასივრცეში კრიტიკული მაუწყებლის მფლობელისა თუ მენეჯმენტის ცვლილების სარედაქციო პოლიტიკაზე ასახვის უკვე არსებული გამოცდილების გამო, საერთაშორისო ორგანიზაციებს მიმართეს, რომ ყურადღებით მიადევნონ თვალი "რუსთავი 2-ის" ირგვლივ მიმდინარე მოვლენებს, რათა არ გაუარესდეს მედიაგარემო.

შენიშვნა: მასალის მთავარ ფოტოდ გამოყენებულია რადიო თავისუფლების ფოტო

"2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ აუცილებელია შენარჩუნდეს ქართული მედიალანდშაფტის პლურალიზმი და შემცირდეს მედიის მფლობელებისა და პოლიტიკური პარტიების გავლენა სარედაქციო პოლიტიკაზე", - ვკითხულობთ განცხადებაში, რომელიც ორგანიზაციამ  "რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე" "რუსთავი 2-ის" ირგვლივ განვითარებული მოვლენების შესახებ გაავრცელა.

"გასულ კვირას ოპოზიციური ტელეკომპანიის "რუსთავი 2-ის" ყოფილი მფლობელისთვის დაბრუნების შემდეგ, საქართველოში მედია პლურალიზმის მომავალთან დაკავშირებული შეშფოთებების ფონზე "რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე" მოუწოდებს პატივი სცენ არხის სარედაქციო დამოუკიდებლობას, ტელევიზიის მფლობელებმა და პოლიტიკურმა პარტიებმა ნაკლები გავლენა იქონიონ წამყვან მედიაზე", - წერია განცხადებაში.

აღმოსავლეთ ევროპასა და ცენტრალური აზიაში "რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს" ხელმძღვანელი იოჰან ბირი წინასაარჩევნოდ მედია პლურალიზმის აუცილებლობას უსვამს ხაზს.

“რუსთავი 2-ის სარედაქციო დამოუკიდებლობა და ეკონომიკური გადარჩენა გარანტირებული უნდა იყოს. 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ აუცილებელია შენარჩუნდეს ქართული მედიალანდშაფტის პლურალიზმი და შემცირდეს მედიის მფლობელებისა და პოლიტიკური პარტიების გავლენა სარედაქციო პოლიტიკაზე", - აცხადებს იოჰან ბირი.

ორგანიზაციის განცხადებაში აღნიშნულია, რომ "რუსთავი 2-ზე" მთავრობები წლების განმავლობაში ცდილობდნენ კონტროლის მოპოვებას.

"საქართველოში პოლიტიკური პარტიის მიერ მედია ორგანიზაციის პირდაპირ ფლობა კანონით იკრძალება, თუმცა წამყვანი მედიები, როგორც წესი, თავიანთი მფლობელების ბიზნესსა და პოლიტიკურ ინტერესებზე არიან დამოკიდებული. საქართველო მსოფლიო პრესის ინდექსში 2019 წელს 180 ქვეყანას შორის მე-60 ადგილზეა", - წერია განცხადებაში.


  18 ივლისს სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, „რუსთავი 2-ის" საქმეზე, ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის არცერთი მუხლის დარღვევა არ დაადგინა.

კერძოდ, 2017 წლის 2 მარტს საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდმა პალატამ ტელეკომპანია "რუსთავი 2" ადრინდელ მესაკუთრეს ქიბარ ხალვაშს მიაკუთვნა. რის შემდეგაც "რუსთავი 2-მა" სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოს მიმართა, რომლის საფუძველზე, სტრასბურგის სასამართლომ 2017 წლის 3 მარტს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება შეაჩერა. ერთი კვირის წინ კი სწორედ ამ აღსრულების შეჩერება გააუქმა სტრასბურგის სასამართლომ.

• სამართლიანი სასამართლო განხილვის უფლება (მუხლი 6 § 1)
• გამოხატვის თავისუფლება (მუხლი 10)
• უფლებების შეზღუდვათა გამოყენების ფარგლები (მუხლი 18)
• საკუთრების დაცვა (პირველი პროტოკოლის პირველი მუხლი)

ექვსი ხმით ერთის წინააღმდეგ სამართლიანი სასამართლოს უფლების შელახვა არ დადგინდა. სხვა უფლებების შელახვაზე კი სასამართლოს  არც უმსჯელია, რადგან ამ მუხლებზე სარჩელი წარმოებაში არ მიიღო .

"რუსთავი 2-მა" სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპულ საამართლოს მას შემდეგ მიმართა, რაც საქართველოს სასამართლომ ტელეკომპანია ადრინდელ მესაკუთრეს, ქიბარ ხალვაშს მიაკუთვნა.

ევროპულმა სასამართლომ დროებითი ღონისძიება გამოიყენა და 2017 წელს შეაჩერა უზენაესი სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, რამაც ტელეკომპანიას  საშუალება მისცა რომ იმავე მფლობელების და მენეჯმენტის პირობებში გაეგრძელებინა მუშაობა. სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ეს შეჩერების მექანიზმიც გაუქმებულია. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს სამეურვეო საბჭომ მაუწყებლის დირექტორი ვერ აირჩია. კენჭისყრა დღეს 10 ივლისს, ორ ტურად შედგა, თუმცა, დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონაწილე კანდიდატებიდან დირექტორობისთვის საკმარისი 3 ხმა ვერცერთმა კანდიდატმა ვერ დააგროვა.

კონკურსის პირველ ტურში, სადაც  12 კანდიდატი  მონაწილეობდა,  ხმები ასე გადანაწილდა:

• მერაბ წულუკიძე - 2 ხმა;
• თინათინ ცისკარაძე - 2 ხმა;
• შოთა გურაბანიძე - 1 ხმა. 

კვლავ ორ - ორი ხმა მიიღეს მეორე ტურში მერაბ წულუკიძემ და თინათინ ცისკარაძემ, მეხუთე ბიულეტენზე კი ტელევიზიის ყოფილი დირექტორის, ნათია კაპანაძის სახელი და გვარი ეწერა. 

აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს დირექტორის თანამდებობის დასაკავებლად კონკურსი მას შემდეგ გამოცხადდა, რაც მრჩეველთა საბჭომ ყოფილი დირექტორი ნათია კაპანაძე იმპიჩმენტის წესით გადაირჩია. პირველ მცდელობაზე, 31 მაისს, კონკურსი ჩავარდა, რადგან დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონაწილე რვა კანდიდატიდან დირექტორობისთვის საკმარისი 3 ხმა ვერცერთმა კანდიდატმა ვერ დააგროვა.

მრჩეველთა საბჭოს გადაწყვეტილებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს დირექტორის შესარჩევი კონკურსის მესამედ გამოსაცხადებლად, საბჭო რიგგარეშე სხდომაზე 12 ივლისს შეიკრიბება.

 2 ხმა მერაბ წულუკიძეს, ასევე 2 ხმა თინათინ ცისკარაძეს და 1 ხმა შოთა გურაბანიძეს - ამ შედეგებით დასრულდა დღეს, 10 ივლისს,  საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს დირექტორის განმეორებითი შესარჩევი კონკურსის პირველი ტური.  დირექტორის შესარჩევად მეორე ტურია საჭირო, რომელიც დღესვე, დაახლოებით ნახევარ საათში [19:30 სთ) გაიმართება. 

როგორც მრჩეველთა საბჭომ განმარტა, მეორე ტურში საუკეთესო შედეგის მქონე ორი  კანდიდატი მიიღებს მონაწილეობას, ესენი კი არიან მერაბ წულუკიძე და თინათინ ცისკარაძე.  მერაბ წულუკიძე არის საზოგადოებრივი მაუწყებლის კორესპონდენტი აჭარის რეგიონში,  თინათინ ცისკარიძე კი ჟურნალისტი, “დოიჩე ველეს აკადემიის” ტრენერი.

დირექტორის შესარჩევ კონკურსში 12 კანდიდატი მონაწილეობს: ციალა ქათამაძე, თინათინ ცისკარიძე, ფირუზ ბოლქვაძე, დავით დიასამიძე, შოთა ზოიძე, გიორგი კოხრეიძე, გიორგი წულაია, ირმა ზოიძე, ბაჩო გურაბანიძე, ბაჩუკი ჩხეიძე, მერაბ წულუკიძე და დავით ჩხარტიშვილი.  ამ 12-დან მხოლოდ 5-ია ისეთი კანდიდატი, რომელიც წინა, ჩაშლილ კონკურსში არ მონაწილეობდა - ციალა ქათამაძე, თინათინ ცისკარიძე, ფირუზ ბოლქვაძე, დავით დიასამიძე, შოთა ზოიძე.

აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს დირექტორის თანამდებობის დასაკავებლად კონკურსი მას შემდეგ გამოცხადდა, რაც მრჩეველთა საბჭომ ყოფილი დირექტორი ნათია კაპანაძე იმპიჩმენტის წესით გადაირჩია. პირველ მცდელობაზე, 31 მაისს, კონკურსი ჩავარდა, რადგან დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონაწილე რვა კანდიდატიდან დირექტორობისთვის საკმარისი 3 ხმა ვერცერთმა კანდიდატმა ვერ დააგროვა.


 
 

1. ციალა ქათამაძე - აჭარის ტურიზმის დეპარტამენტის თანამშრომელი, იყო სახალხო დამცველის წარმომადგენელი აჭარაში
2. თინათინ ცისკარიძე - ჟურნალისტი, “დოიჩე ველეს აკადემიის” ტრენერი;
3. ფირუზ ბოლქვაძე - აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ჟურნალისტი;
4. დავით დიასამიძე - შპს "მი-ფა-სის" მფლობელი, მონაწილოებდა აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს დირექტორის კონკურსში 2016 წელს;
5. შოთა ზოიძე -  ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი. 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებში იყო "ქართული ოცნების" მაჟორიტარობის კანდიდატი შუახევში;
6. გიორგი კოხრეიძე - იყო საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრი. ამ პოზიციაზე ის სწორედ აჭარის უმაღლესი საბჭოს კვოტით იყო წარდგენილი;
7. გიორგი წულაია - საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ყოფილი თანამშრომელი;
8. ირმა ზოიძე - ბათუმში მოქმედი საგამოძიებო სტუდია "REC-ის" ჟურნალისტი;
9. ბაჩო გურაბანიძე - საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის გადაცემა "დილის ტალღის" ხელმძღვანელი;
10. ბაჩუკი ჩხეიძე - იყო აჭარის მთავრობის თავმჯდომარის, ლევან ვარშალომიძის მრჩეველი, თანამდებობიდან გადადგომის შემდეგ კი "ქართულ ოცნებას" შეუერთდა. 2018 წელს ის მონაწილეობდა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს წევრობის კონკურსშიც.ამჟამად საზოგადოება "ბათუმელის" წევრია;
11. მერაბ წულუკიძე - საზოგადოებრივი მაუწყებლის კორესპონდენტი აჭარის რეგიონში;
12. დავით ჩხარტიშვილი - ბათუმის მერიის მუნიციპალური სერვისების სააგენტოს თანამშრომელი.

ამ 12-დან მხოლოდ 5-ია ისეთი კანდიდატი, რომელიც წინა, ჩაშლილ კონკურსში არ მონაწილეობდა - ციალა ქათამაძე, თინათინ ცისკარიძე, ფირუზ ბოლქვაძე, დავით დიასამიძე, შოთა ზოიძე. 

აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს დირექტორის თანამდებობის დასაკავებლად კონკურსი მას შემდეგ გამოცხადდა რაც მრჩეველთა საბჭომ ყოფილი დირექტორი ნათია კაპანაძე იმპიჩმენტის წესით გადაირჩია. პირველ მცდელობაზე, 31 მაისს, კონკურსი ჩავარდა, რადგან დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონაწილე რვა კანდიდატიდან დირექტორობისთვის საკმარისი 3 ხმა ვერცერთმა კანდიდატმა ვერ დააგროვა.

აჭარის ტელევიზიისა და რადიო-ს დირექტორის თანამდებობაზე დანიშვნის (არჩევის) წესის მიხედვით, კანდიდატების განაცხადები მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭომ მომდევნო სამი დღის განმავლობაში უნდა განიხილოს. შემდგომი ეტაპი კანდიდატებთან გასაუბრებაა. ამის შემდეგ კი საბჭო, ფარული კენბჭისყრით, ხმათა უმრავლესობით ახალ დირექტორს აირჩევს.

აჭარის მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოში 5 წევრია. საბჭო უფლებამოსილია მიიღოს გადაწყვეტილება, თუ სხდომას წევრების უმეტესობა ესწრება.

მრჩეველთა საბჭოს წევრები არიან: ნატა იმედაიშვილი, გიორგი ირემაძე, ბეჟან გობაძე, გიგა ჩხარტიშვილი და ირაკლი დარცმელიძე. საბჭომ ახალი დირექტორი სამი წლის ვადით უნდა აირჩიოს.

ამ თემებზე:

აჭარის ტელევიზიის დირექტორი იმპიჩმენტის წესით გადაირჩიეს

აჭარის ტელევიზიის დირექტორი ვერ აირჩიეს - კონკურსი ხელახლა გამოცხადდება

ყოფილ დირექტორს ნათია კაპანაძეს უფლებამოსილების ვადის გასვლამდე 6 თვე ჰქონდა დარჩენილი. მის იმპიჩმენტს სამოქალაქო საზოგადოების ნაწილის კრიტიკა მოჰყვა. ისინი მიიჩნევდნენ, რომ საბჭოს გადაწყვეტილება იყო დაუსაბუთებელი და შეფასდა როგორც ამ მაუწყებლის დამოუკიდებელი სარედაქციო პოლიტიკის წინააღმდეგ გადადგმული ნაბიჯი, ვინაიდან ნათია კაპანაძის დირექტორობის პერიოდში აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი არაერთ ადგილობრივ და საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ მომზადებულ ანგარიშში დადებით კონტექსტში მოხვდა.

ნათია კაპანაძის მხარდამჭერი განცხადებები გააკეტეს ევროკავშირის, ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოს, ეუთოს წარმომადგენლებმა. მიუხედავად ამისა, მრჩეველთა საბჭომ უნდობლობა მას მაინც გამოუცხადა. ნათია კაპანაძემ ეს გადაწყვეტილება სასამართლოში გაასაჩივრა და მისი იმპიჩმენტის შემდეგ გამოცხადებული კონკურსის შეჩერება ითხოვა. თუმცა, სასამართლომ ეს მოთხოვნა არ დაუკმაყოფილა.