“მოვუწოდებთ საერთაშორისო საზოგადოებას, საქართველოში პოლიტიკური პროცესების გააქტიურებასთან ერთად, გააძლიერონ მათი ყურადღება ხელისუფლების მხრიდან ჟურნალისტებზე თავდასხმის, მათი დისკრიმინაციის მცდელობის ფაქტებზე, ყველა მსგავს შემთხვევას მისცენ სათანადო შეფასება და რეაგირება”, - ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ ამ განცხადებით საერთაშორისო საზოგადოებას და ხელისუფლებას დღეს 15 ნოემბერს მიმართა და შეშფოთებას გამოთქვა ხელისუფლების წევრების მხრიდან მედიის წარმომადგენლებზე გახშირებული თავდასხმების გამო.

ქარტიამ განცხადება მას შემდეგ გაავრცელა, რაც გუშინ, 14 ნოემბერს პარლამენტის ყოფილმა თავმჯდომარემ და “ქართული ოცნების” ერთ-ერთმა ლიდერმა ირაკლი კობახიძემ "ტელეკომპანია პირველის" ტოქშოუს წამყვანი და საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის წამყვანი, კრიტიკული კითხვების პასუხად, ოპოზიციის ინტერესების გატარებაში დაადანაშაულა.

“თქვენ ხართ ის პოლიტიკური ძალა, ნინო, რომელსაც საარჩევნო წარმატების რესურსი არ გაქვთ, ამიტომ ცდილობთ პროცესის რადიკალიზაციას... სიმშვიდისკენ მოგიწოდებთ, ნინო”, – ამ და მსგავსი რეპლიკებით ირაკლი კობახიძემ ტელეკომპანია პირველის ჟურნალისტი ნინო ჟიჟილაშვილი “ნაციონალურ მოძრაობასთან” არაერთხელ გააიგივა.



იმავე დღეს აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო გამოშვება „მთავარის“ წამყვანს, თეონა ბაკურიძეს კი მიმართა “მოგიწოდებთ, გაემიჯნეთ ნაციონალურ მოძრაობას”. კობახიძის გაღიზიანება, მთავრობის მხრიდან პროპორციული სისტემის ჩაგდებასთან დაკავშირებით, ჟურნალისტების მიერ დასმულ კრიტიკულ კითხვებს მოჰყვა.

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც “ქართული ოცნების” ლიდერები აჭარის ტელევიზიის ჟურნალისტებს თავს ესხმიან. ცოტა ხნის წინ ტელევიზიას მიკერძოებულობაში ბრალი ბიძინა ივანიშვილმაც დასდო. გარდა ამისა, პირდაპირ ეთერში წამყვანის მიმართ აგრესიული განცხადება აჭარის მთავრობის თავმჯდომარემაც გააკეთა.

“ხელისუფლების მხრიდან ამა თუ იმ მედიასაშუალების მიმართ ასეთი დამოკიდებულება ჩვენთვის იმის ნიშანია, რომ ხელისუფლების სურვილია შეცვალოს, დააშინოს, თუნდაც დააფიქროს ჟურნალისტები დაუბრკოლებლად გაავრცელონ თუ არა კრიტიკული ფაქტები და დასვან მწვავე კითხვები ხელისუფლების ნებისმიერი შტოს მიმართ”, - ვკითხულობთ ქარტიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

13 ნოემბერს, საღამოს 18:00 საათიანი საინფორმაციო გამოშვების წინ, ტელეკომპანია "მთავარ არხში" საინფორმაციო სამსახურის სერვერი და საეთერო გაეთიშათ. 

"დაუდგენელი მიზეზების გამო, გაითიშა მთავარი არხის საინფორმაციო სამსახურის სერვერი და საეთერო, რის გამოც ვერ ვახერხებთ ახალი ამბების გამოშვებების ეთერში გაშვებას.  ტექნიკური სამსახური ცდილობს პრობლემის აღმოფხვრას", - განაცხადეს ტელეკომპანიაში.

როგორც "მთავარის" საინფორმაციო სამსახურის უფროსმა ნოდარ მელაძემ "მედიაჩეკერს" განუცხადა, რომ მომხდარის გამო სამართალდამცველებისთვის არ მიუმართავთ: "ჩვენი მიზანია რომ ეთერში გავიდეთ, რადგან მთელი 20 წუთია 18:00 საათიანი გამოშვება ვერ გადის. ტექნიკური სამსახური მუშაობს და რამდენიმე წუთში ალბათ აღვადგენთ [მაუწყებლობას]". 

ნოდარ მელაძესთან საუბრიდან რამდენიმე წუთში, "მთავარზე" ეთერი ჩაირთო და საინფორმაციო გამოშვებაც გავიდა.  ამ ეტაპზე უცნობია რა პრობლემასა შეეძლო ამ ტექნიკური ხარვეზის გამოწვევა. კითხვაზე, ხომ არ უკავშირებენ მომხდარს კიბერ თავდასხმას, ნოდარ მელაძემ განაცხადა, რომ ახლა რაიმეს თქმა უჭირთ: "არ ვიცით, გათიშულია მთლიანი საეთერო და არა მხოლოდ კომპიუტერები". 

შეგახსენებთ, ოქტომბრის ბოლოს, ათობით მედიაზე კიბერთავდასხმა მოხდა.   საიტების გახსნისას მათზე ჩნდებოდა ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკააშვილის ფოტო ინგლისურენოვანი წარწერით - “მე დავბრუნდები” (“I’ll be back”).  ტექნიკური პრობლემა შეექმნა ტელეკომპანიებს “იმედს”, “მაესტროსა” და “GDS-საც”.

“იმედსა” და “მაესტროზე”,  2-3 ნოემბერს, კიბერთავდასხმა მეორედ განხორციელდა. ტელეკომპანიის წარმომადგენლები ამბობენ, რომ მეორე შეტევა ბევრად უფრო მძიმე იყო, ვიდრე პირველი.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მრჩეველთა საბჭოს თავმჯდომარედ გიგა ჩხარტიშვილი აირჩიეს. კენჭისყრაში, რომელიც დღეს, 12 ნოემბერს გაიმართა, მრჩეველთა საბჭოს ოთხმა წევრმა მიიღო მონაწილეობა. მათგან სამმა გიგა ჩხარტიშვილის კანდიდატურას დაუჭირა მხარი.

“მე წარმატებებს ვუსურვებ მრჩეველთა საბჭოს ამ შემადგენლობას და, იმედია, ერთობლივი ძალისხმევით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზია და რადიო იქნება წარმატებული და ყველაზე ყურებადი და სმენადი მაუწყებელი საქართველოში”, - განაცხადა ჩხარტიშვილმა კენჭისყრის შედეგების გამოცხადების შემდეგ.

აჭარის მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭო თავმჯდომარეს 6 წლის ვადით ირჩევს, თუმცა, რადგან გიგა ჩხარტიშვილს უფლებამოსილება 5 წელში ეწურება, იგი ბორდს ხუთი წლის ვადით უხელმძღვანელებს.

გიგა ჩხარტიშვილი ბორდში “ქართული ოცნების” კვოტით არის შესული.  10 აპრილს სწორედ მან მიმართა დირექტორის იმპიჩმენტის მოთხოვნით საბჭოს. მას შემდეგ აჭარის მაუწყებელი დირექტორის გარეშეა დარჩენილი.

აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მრჩეველთა საბჭო სულ 5 წევრისგან შედგება, თუმცა ამჟამად ოთხი წევრით არის დაკომპლექტებული. მეხუთე წევრის შესარჩევად, აჭარის უმაღლესმა საბჭომ კონკურსი 6 ნოემბერს განმეორებით გამოაცხადა, რადგან ფრაქცია "ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ" წინა კონკურსზე კანდიდატის წარდგენაზე უარი თქვა.

ოპოზიციის გარდა, ბორდის წევრების შერჩევის პროცედურამ არაერთი კითხვა გააჩინა არასამთავრობა სექტორსა და ასევე, მაუწყებლის გუნდის ნაწილშიც.

 

• 5-დან 3 ხმა ხელისუფლებას - ხარვეზები და კითხვები აჭარის ტელევიზიის ბორდის დაკომპლექტებაში
  
  

ბორდში ოთხი წევრიდან სამი - სოსო სტურუა, თამილა დოლიძე და გიგა ჩხარტიშვილი ''ქართული ოცნების'' კვოტით, ხოლო ერთი თამარ წილოსანი კი დამოუკიდებელი დეპუტატების კვოტით არის შესული.

 

2000-ანი წლების დასაწყისში ქუთაისში 10-ზე მეტი ადგილობრივი გაზეთი გამოიცემოდა. ზოგი - ყოველკვირეული იყო, ზოგი - კვირაში 2-ჯერ ან მეტჯერაც იბეჭდებოდა. დღეს ამ ქალაქში ასეთი სტაბილური ბეჭდური გამოცემა აღარ არსებობს. თითქმის იდენტური ვითარებაა სხვა ქალაქებშიც. დასრულდა თუ არა რეგიონებში გაზეთების ეპოქა? რა გამოწვევების წინაშეა დღეს რეგიონული მედია? - “მედიაჩეკერი” ამ კითხვებზე პასუხების მოძიებას შეეცადა.

“გაზეთების ეპოქა დასრულდა, რა თქმა უნდა, ამას ჩვენ უკვე 2011 წლიდან მივხვდით და გადავედით ახალი მედიის მიმართულებით”, - გვითხრა შიდა ქართლის საინფორმაციო ცენტრის qartli.ge-ის დამფუძნებელმა საბა წიწიკაშვილმა, რომელიც წლების განმავლობაში გამოსცემდა გორში ადგილობრივ გაზეთს “ქართლის ხმა”.

მისი თქმით, ბეჭდური მედია ნაკლებად მნიშვნელოვანია ახალგაზრდებისთვის, თუმცა, განსხვავებული მდგომარეობაა სოფლად მცხოვრებ უფროსი თაობის მოსახლეობაში, რომლებისთვისაც გაზეთებია პრიორიტეტული: “აბა, მე ვერ ვნახავ ინტერნეტში; მე არაფერი ვიცი მაგეების“ - მოგვისმენია ხშირად. მიმაჩნია, რომ ამ თაობისთვის ნაადრევად დასრულდა გაზეთების ეპოქა. ისინი ხშირად ცენტრალურ პრესას ეცნობიან, რადგან რეგიონული გაზეთები თითქმის აღარ არსებობს”.

“გაზეთი ბათუმელები” ბოლო წლებში მხოლოდ ონლაინ პლატფორმებზე - batumelebi.ge netgazeti.ge მუშაობს. “ბათუმელების” მთავარი რედაქტორი ეთერ თურაძე იმ მიზეზებზე საუბრობს, რის გამოც, ბეჭდური გამოცემები ქრება მედიაბაზრიდან:

“ჯერ ერთი, ეს არის ძვირადღირებული პროდუქტი. მეორე - აუდიტორია, რომელიც გაზეთს არჩევს, რომ წაიკითხოს ბეჭდური ფორმით, უფრო და უფრო მცირდება. მესამე ის არის, რომ სოციალური მდგომარეობა მოქალაქეების უარესდება: ჩვენი მომხარებლები ძირითადად იყვნენ პენსიონერები და არსებული ინფლაციის ფონზე ადამიანებს უბრალოდ აღარ აქვთ შეძენის შესაძლებლობა. პლუს ამას, ინტერნეტი წამოვიდა დიდი დოზით ახალ თაობაში. ანუ ცალკე აღებული არც ერთი გარემოება არ მოქმედებს. ჩემი აზრით, ეს არის კომპლექსური ამბავი”.

გაზეთი „კახეთის ხმა“ ყოველკვირეულად აღარ გამოდის. როგორც მისი დამფუძნებელი მაია მამულაშვილი გვიყვება, 2019 წლიდან გაზეთი არარეგულარულად გამოიცემა და მხოლოდ საგანმანათლებლო და ვიწრო პროფილური სახით მზადდება: “მაგალითად, არჩევნების წინა პერიოდში ეთნიკური უმცირესობების, აზერბაიჯანულ ენაზე უკვე 15 წელია რეგულარულად გამოიცემა, ანდა რომელიმე პროექტის ფარლებში კონკრეტული მოწყვლადი ჯგუფისათვის, ვისაც არ აქვს ინტერნეტთან ხელმისაწვდომობა”.

“რეგიონული გაზეთების უმეტესობა ბაზრიდან გაქრა”, - ამბობს ია ბობოხიძე, “საქართველოს რეგიონული მედიის ასოციაციის” აღმასრულებელი დირექტორი, რომელიც რამდენიმე ათეულ მედიაორგანიზაციას აერთიანებს საქართველოს რეგიონებიდან. ია თავადაც გამოსცემდა ქუთაისში რეგიონულ ყოველკვირეულ გაზეთს - “ახალ გაზეთს”, თუმცა ბოლო წლებში ის ონლაინ პლატფორმით - newpress.ge ჩაანაცვლა.

“მიუხედავად იმისა, რომ მე პირადად, სულით ხორცამდე „მწერალი“ ჟურნალისტი ვარ და ბეჭდური მედია ჩემთვის ძალიან მშობლიურია, რეალობა სხვა სურათს გვაჩვენებს. ახალი მედიის განვითარების კვალდაკვალ გაზეთების ხანა მალე დასრულდება,” - ამბობს ია ბობოხიძე, თუმცა იქვე დასძენს, რომ რამდენიმე რეგიონში ბეჭდური მედია ისევ ცდილობს პოზიციების შენარჩუნებას.

ასეთი რეგიონია გურია, სადაც კვლავაც გამოიცემა, მაგალითად, გაზეთები “გურია ნიუსი” და “გურიის მოამბე”.

“მართალია, ბეჭდური ვერსია მილევადი ბიზნესია, მაგრამ არ ვთვლი, რომ ეპოქა დასრულდა,” - ამბობს ია მამალაძე, “გურია ნიუსის” გამომცემელი. ის რამდენიმე მიზეზს გამოყოფს: “1. ესაა გარკვეული ასაკობრივი ჯგუფისთვის მნიშვნელოვანი პლატფორმა; 2. ესაა სოციალური პროექტი, რადგან ხელმოკლე ადამიანებს, რომლებსაც უყვართ ინფორმაციის მიღება, არ აქვთ საშუალება შეიძინონ პერსონალური კომპიუტერი, მობილური და ამჯობინებენ თვეში 5 ლარად (“გურია ნიუსი” სახლში მიტანით ასე ღირს) მიიღონ ინფორმაცია; 3. თბილისიდან ასე ჩანს, მაგრამ ასე არაა, რომ ინტერნეტი ყველასთვის ხელმისაწვდომია - რეგიონების ცენტრებშიც კი არაა ყველგან ინტერნეტი (სოფლებში - მითუმეტეს) და თან ძვირია. ის, რომ გაზეთ “გურია ნიუსს“ 1500-1800 ხელმომწერი ყავს ახლაც, ამის გამოა სწორედ”.

გაზეთ “გურიის მოამბის” დამფუძნებელი ლადო მენაბდე ფიქრობს, რომ რეგიონში გაზეთების ეპოქა არ დასრულებულა:

“ეს განცდა დამეუფლა ბოლო ორი თვის განმავლობაში და რატომ? - ჩვენი ბეჭდური ვერსია ფინანსური პრობლემის გამო ბოლო ორი თვე 4-გვერდიან და შავ თეთრ ფორმატზე გადავიდა... ვერ აგიწერთ მდგომარეობას, რომელშიც ჩვენ ავღმოჩნდით... როგორც დისტრიბუტორების ე. "კრიკუნებისა" თუ დამტარებლების პირით, ასევე უშუალოდ უამრავი ადამიანი გვაკითხავდა ან სხვადასხვა ქსელით გვიკავშირდებოდა, რომ ძველ ფორმატს დავბრუნებოდით... თავისთავად გავითვალისწინეთ და ახლა ისევ 8-გვერდიანი და ფერადი ვართ. სამწუხაროდ, მოგვიხდა ფასის გაზრდა: ახლა ერთი თვის ღირებულებამ 2 ლარიდან აიწია 3.20 ლარზე”.

ბოლო პერიოდში რეგიონული მედიაორგანიზაციები აქტიურად ეძებენ ახალ კადრებს. რით არის ეს განპირობებული? ია მამალაძის თქმით, გადინებული კადრების დიდი ნაწილი საჯარო სამსახურში, პიარში ან კონფორმისტულ მედიასაშუალებებში მიდის, სადაც ნაკლები შრომა და მეტია ანაზღაურებაა.

“ეს ეხება ტექნიკური უნარების მქონე პერსონალსაც - IT სპეციალისტები, ოპერატორები და ასე შემდეგ. მედიასაშუალებებს ან/და საჯარო სამსახურებს, სადაც უსაფრთხო და გარანტირებული ჯამაგირია, ვერასდროს გაუწევს კონკურენციას მიუკერძოებელი (აქ პირველ რიგში, “უპატრონო“ მედიებს ვგულისხმობ - ვისაც არ სურს პოლიტიკური ან მსხვილი ბიზნესპატრონის საკუთრება იყოს) მედია, რადგან თუ ვთანხმდებით, რომ ეკონომიკა სავალალო დღეშია, სარეკლამო შემოსავლები, მითუმეტეს, პატარა მუნიციპალიტეტებში, არ არსებობს. აქვე დავამატებდი საერთაშორისო დონორების პასიურობას მედიის მიმართულებით”.

მამალაძის თქმით, პრობლემურია ახალი კადრების მოზიდვის საკითხიც:

“შეიძლება ითქვას, რომ ახალგაზრდები, რომლებიც ჟურნალისტიკით არიან დაინტერესებული ან მომიჯნავე სპეციალობებზე სწავლობენ, თითქმის არც ერთი არ ბრუნდება უკან; თუ უმაღლესი განათლების მქონე ახალგაზრდა დაბრუნდა რეგიონში, განსაკუთრებით პატარა მუნიციპალიტეტებში, ამჯობინებენ, რომ იმუშაონ საჯარო სამსახურებში, რომლებიც, სხვათაშორის “წელვადი“ და “უძიროა“ - საშტატო ერთეულების კატასტროფული მატებაა და უკვე დასაჯდომი კი არა, დასადგომი ადგილი აღარაა მუნიციპლიტეტების გამგეობებში, აიპებში და სახელმწიფო შპს-ებში. ეს იმიტომ, რომ სტაბილურობის მეტი განცდაა; “უსაფრთხო“ და “უწყეინებელი“ სამსახურია ჟურნალისტიკისგან განსხვავებით და ასევე, უშრომელი შემოსავალია - ყავის სმა და ბაასი (უმეტეს შემთხვევაში) არ მოითხოვს დიდ ძალისხმევას და შრომას ჟურნალისტის საქმიანობისგან განსხვავებით”.

“მთავარი პრობლემაა ადამიანური რესურსი. იმიტომ, რომ ახალგაზრდები მიდიან სასწავლებლად დედაქალაქში ან სხვა ქალაქებში და უკან აღარ ბრუნდებიან, იქვე რჩებიან სამუშაოდ. არაერთხელ გამომიცხადებია ვაკანსია, ნორმალური ანაზღაურებით, მაგრამ ვერ ვიშოვეთ შესაბამისი კადრი. ამას გარდა, გაყიდვების აგენტი რამდენჯერაც ავიყვანეთ, ყოველთვის სხვა სამსახურში გადავიდა - ერთხელ აფთიაქმა წაიყვანა და მეორეჯერ ბანკში გადავიდა, სადაც უფრო მეტ ხელფასს სთავაზობენ. ძალიან დიდი კონკურენაციაა ამ სფეროში ხელფასის მხრივ. ახლა არ გვყავს მაგალითად გაყიდვების მენეჯერი ამ პრობლემების გამო”, - ამბობს გერონტი ყალიჩავა, სამეგრელოში მოქმედი ონლაინ-გამოცემის, livepress.ge-ის დამფუძნებელი.

ლადო მენაბდის თქმით, მთავარი გამოწვევა დღეს რეგიონული მედიისთვის კვალიფიციური კადრების გადინებაა, ასევე, ფინანსური კრიზისი, ლარის დევალვაცია და გაზეთებზე ფასების ზრდა:

“ასევე ის, რომ გაზეთები რეგიონებში არ არის მომგებიანი. თვითკმარობა კი არ იძლევა განვითარების შესაძლებლობას”, - ამბობს მენაბდე.

ია ბობოხიძის აზრით, ფინანსური პრობლემები დიდ გავლენას ახდენს მედიის კონტენტის ხარისხზე, რადგან კარგი კონტენტის შექმნას ჭირდება კვალიფიციური კადრები, რომლის შენარჩუნებას ბევრი მედიაორგანიზაცია სწორედ ფინანსური პრობლემების გამო ვერ ახერხებს:

“პრობლემაა ისიც, რომ საერთაშორისო ორგანიზაციების მხარდაჭერით, რომელიმე მედია ორგანიზაცია ახერხებს მუდმივად იზრუნოს თანამშრომლების კვალიფიკაციის დონის ამაღლებაზე, ახალი უნარების შეძენა-განვითარებაზე სხვადასხვა ტრენინგების და სასწავლო პროგრამების დახმარებით. გაიზრდება ეს ახალი კადრი, შეიძენს გამოცდილებას, უნარებს და მიდის... წასვლის ბევრი მიზეზი შეიძლება არსებობდეს, როგორც ობიექტური, ასევე სუბიექტური”.

“ჩვენთვის სხვა გამოწვევები უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე კადრების გადინება” - ამბობს ეთერ თურაძე. მისი თქმით, აჭარის რეგიონში მათ ყავთ ისეთი კონკურენტები, რომლებსაც გარანტირებული ფინანსური შემოსავლები აქვთ:

“როცა ნიჩბიანი და მოტორიანი ნავი ეჯიბრება ერთმანეთს, ასეთი ამბავია. როცა შენს კონკურენტებს აქვთ უფრო მეტი ფულადი რესურსი, დახმარება და ა.შ. ეს ერთგვარად გასუსტებს შენ, მაგრამ ჩვენი ძლიერი მხარეა ის, რომ ვართ მიუკერძოებლები საერთაშორისო შეფასებებით და ადამიანები ჩვენს ინფორმაციას ენდობიან უფრო მეტად.”

მაია მამულაშვილის თქმით, პრობლემურია ის, რომ რეგიონში ვერ ვითარდება ბიზნესი, შესაბამისად, მედიისთვის მწირია სარეკლამო შემოსავალი. ამას ემატება საკადრო რესურსის სიმწირე: “რეგიონული მედიის დამოუკიდებელი განვითარებისათვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორია ღია სარეკლამო ბაზარი და პროფესიონალი კადრი, რისი დეფიციტიც, სამწუხაროდ, ყველაზე მეტად უშლის ხელს მედიის მდგრადობას”.

საბა წიწიკაშვილი კადრებთან მიმართებაში პრობლემად გამოყოფს საუნივერსიტეტო განათლების ხარვეზებს, რის გამოც მედიაორგანიზაციები ადეკვატური კადრებით ვერ მარაგდებიან:

“უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებში ჟურნალისტიკას სხვა მეთოდით ასწავლიან. როდესაც ეს ჟურნალისტები მიდიან რედაქციებში, აწყდებიან სხვა რეალობას. ახალგაზრდა ჟურნალისტს ვერ წარმოუდგენია, რომ შესაძლოა ამბავი მოყვე ისე, რომ არ გჭირდებოდეს ვრცელი ტექსტის დაწერა, ან რეპორტაჟის მომზადება ვრცელი ინტერვიუებით. ჩემი აზრით, სასწავლებლებში, სტუდენტებმა, რომლებსაც ზოგჯერ არაჩვეულებრივი განათლება აქვთ, იციან ქართული ენა და ლიტერატურა, დიდი დრო უნდა დაუთმონ აუდიტორიის შესწავლას. ამ მიმართულებით ნაკლებად მუშაობენ. ვერც კი ხვდებიან ხშირად, რომ თვითონ არიან ამ აუდიტორიის წარმომადგენლები. მაგალითად, იყო შემთხვევა, რომ ერთ-ერთმა სტუდენტმა ჟურნალისტმა სმარტფონით არაჩვეულებრივი ამბავი გადმოცა. ანალოგიურად, იქცევიან სხვებიც. მათი საერთო ინტერესის შესწავლით კი, ვიღებთ იმ სურათს, რომელიც შემდგომში რედაქციებმა უნდა გაითვალისწინონ. ამიტომ, მნიშვნელოვანია აუდიტორიის კვლევა”.

სწორედ კადრებთან დაკავშირებული პრობლემებით ხსნის “გურია ნიუსის” გამომცემელი იმას, რომ რეგიონული მედიის დიდ ნაწილში ადგილობრივი ამბები დეფიციტური გახდა.

“ადგილობრივი ამბების კვალიფიციურად გამშუქებელი და გაშუქებაა დეფიციტი და არა ადგილობრივი ახალი ამბები,” - ამბობს ია მამალაძე, მისი თქმით, კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი რაკურსის შესახებაც ღირს საუბარი: “მუნიციპალიტეტებში მომუშავე ჟურნალისტებისთვის რეალური პრობლემაა შეჩვევა - უმწვავესი თემები, რომელიც გაშუქებას მოითხოვს, ეხება ადამიანებს, რომლებიც ჩვენ გვერდით ცხოვრობენ, ჩვენი ნათესავები ან კარგად ნაცნობები არიან. მათ შესახებ წერა, ხშირ შემთხვევაში, უსიამოვნებებს, კონფლიქტებს იწვევს, რასაც ყველა ვერ უძლებს და დროთა ვითარებაში, კონფორმიზმით, არასასურველი ფარული შეთანხმებებით მთავრდება; და ამ ფონზე, როცა ანაზღაურებაც, კვალიფიკაციაც, პროფესიული ღირსებაც, კრიტიკაზე სწორი და სახელმწიფოებრივი რეაგირებაც არაა საკმარისი, მხოლოდ ჟურნალისტების “ბრალეულობაზე“ რთულია საუბარი”.

მამალაძის თქმით, ამ მიზეზების გამო, ადგილობრივი მედიის ყურადღების მიღმა რჩება რეგიონებში ნეპოტიზმი, საკადრო პოლიტიკა, უნებართვო მშენებლობები და ბევრი სხვა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი თემები.

“რეგიონული მედიის ასოციაციის” აღმასრულებელი დირექტორი მიიჩნევს, რომ რეგიონული მედია უნდა აშუქებდეს ადგილობრივ ამბებს, მთავარი აქცენტები უნდა კეთდებოდეს ადგილობრივ პრობლემებზე: “ადგილობრივი მედია უნდა მივიდეს ყველა სოფელში, თემში, ყველაზე ძნელად მიღწევად ადგილებში და ყვებოდეს მათ გასაჭირსა და პრობლემებზე. მაგრამ ამისთვის დიდი რესურსია საჭირო, როგორც ფინანსური, ასევე - პროფესიული. არსებული რეალობის გათვალისწინებით, რეგიონული მედიიის უმეტესობაც, როგორც დანარჩენი მედია, ცდილობს მკითხველის დაინტერესებას უფრო სკანდალური ამბებით”.

“ჩვენი ორიენტირი არის ვიმუშაოთ აფხაზეთის, სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონზე და შესაბამისად, ცენტრალური ამბებისთვის არ უნდა დავხარჯოთ ჩვენი მცირე ადამიანური რესურსი,” - ამბობს გერონტი ყალიჩავა.

მედია ჯგუფი „კახეთის ხმა“ ამჟამად 3 ონლაინ პლატფორმას მართავს, ესენია: საინფორმაციო ანალიტიკური გვერდი www.knews.ge, სოფლის მეურნეობის პროფილური გვერდი www.agromedia.ge, სამოქალაქო პლატფორმა www.Initiative.ge. მაია მამულაშვილის თქმით, მათ მედია პლატფორმაზე თითქმის 100% -ით არის წარმოდგენილი კახეთის რეგიონში არსებული ამბები და საკვანძო საკითხები.

“ამ თვალსაზრისით, ვიზიარებ იმ მედია მენეჯერების მოსაზრებას, რომლებიც თვლიან, რომ მკითხველისთვის ადგილობრივი ამბები უფრო მნიშვნელოვანია. სწორედ ამიტომ ჩვენი მედია ჯგუფი ვამზადებთ მულტიმედიურ მასალებს ისეთ თემებზე, რომელიც რეგიონული აუდიტორიისათვის უფრო მნიშვნელოვანი და ხელშესახებია”, - ამბობს მაია მამულაშვილი.

“იმ რეგიონულ მედიას, რომელიც დიდ დროს უთმობს დედაქალაქის ამბებს, ვფიქრობ, რომ საერთოდ არ აინტერესებს საკუთარი გარემო - ქალაქი და სოფელი”, - მიიჩნევს საბა წიწიკაშვილი. მისი თქმით, ყოველ ფეხის ნაბიჯზე შეიძლება ამბის გაგება - “რა თქმა უნდა, თუ გაინტერესებს, კონკრეტულ უბნის მოსახლეობას რა აწუხებს, რა უხარია. შესაძლოა, ერთმა ერთი შეხედვით, უმნიშვნელო ამბავმა მთელი რეგიონის აუდიტორია მოგიზიდოს”.

“მე მიმაჩნია, რომ რეგიონალური მედია ძირითადად უნდა იყოს დაკავებული ლოკალური ამბებით. ეს ჩვენი ნიშა იყო და ამაში უცხოელმა პარტნიორებმაც გამოგვარჩიეს და რამდენჯერმე დაგვაჯილდოვეს. ე.წ. თბილისური ამბები დასაშვებია იმ დოზით რა დოზითაც აინტერესებს ეს ჩვენს აუდიტორიას,” - ამბობს “გურიის მოამბის” გამომცემელი. მისი თქმით, გაზეთში მხოლოდ რეგიონულ ამბებს აშუქებენ, ვებ-გვერდზე კი, როგორც თვითონ ამბობს, დედაქალაქიდან ე.წ. ცენტრალურ ამბებს 30% უჭირავს და ადგილობრივს - 70%.

იმას, რომ რეგიონული ონლაინ პლატფორმები დიდ ადგილს უთმობენ უფრო მეტად საერთო ეროვნულ ამბებს და ნაკლებ ყურადღებას უთმობენ ადგილობრივ ამბებს, კონკურენციით ხსნის ია მამალაძე:

“ინტერნეტპლატფორმების არსებობამ, ერთმანეთის კონკურენტებად აქცია ყველა მედია, მიუხედავად იმისა, სად საქმიანობს. ამიტომ ჭარბია ცენტრალური ამბები და ლოკალური არეალისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ადგილობრივი ამბები სულ უფრო და უფრო მცირდება. ეს კიდევ უფრო მტკივნეული და თვალსაჩინო გახდება არჩევნების პერიოდში, როცა ადგილობრივი ამბები, პროცესის სრულად გაშუქების კონტექსტში, კიდევ უფრო დიდ მნიშვნელობას იძენს”.

“ჩვენ იმის გათვალისწინებით, რომ ვფიქრობდით, რომ ლოკალური ნიუსი უნდა იყოს ლოკალური ნიუსი, გავაკეთეთ ისეთი გამოცემა, როგორიცაა netgazeti.ge ნაციონალური ამბებისთვის. ვფიქრობთ, რომ ბათუმის მერიის, ქუჩების, ინფრასტრუქტურული პროექტების შესახებ ამბები არ არის მთელი ქართული საზოგადოებისთვის საინტერესო, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანია ბათუმის მოსახლეობისთვის. ამიტომ ასეთი დახარისხება ინფორმაციის სწორია, რადგან ადამიანები ამ ზღვა ნაკადში მათთვის საჭირო ინფორმაციას უფრო მარტივად მოიპოვებენ, შესაბამისად კარგია, რომ იყოს გამიჯნული ამბები რეგიონის და ქვეყნის მასშტაბით. მაგრამ არც იმას ვფიქრობ, რომ ლოკალური გამოცემები არ უნდა აშუქებდნენ, მაგალითად, 20 ივნისის ამბებს. ჩვენ batumelebi.ge-ზე 30% მაინც გვაქვს წარმოდგენილი ნაციონალური ამბები”, - ამბობს ეთერ თურაძე.

ჩვენ ამჯერად რეგიონებში მოქმედი მხოლოდ ონლაინ და ბეჭდური გამოცემების წარმომადგენლებს გავესაუბრეთ. რეგიონულ მაუწყებლებში არსებულ პრობლემებზე “მედიაჩეკერი” შემდეგ მასალებში გიამბობთ.

დღეიდან, 8 ნოემბრიდან, თბილისისა და ბათუმის კინოთეატრებში, ლევან აკინის ფილმის, “და ჩვენ ვიცეკვეთ” (And then we danced) საპრემიერო ჩვენება იწყება.  სხვადასხვა პირთა ჯგუფები, ბოლო რამდენიმე დღეა, ფილმის ჩაშლის მიზნით, კინოთეატრებთან აქტივისტების მობილიზებას გეგმავენ. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ, ფილმის ჩვენებამდე რამდენიმე საათით ადრე, გაავრცელა განცხადება, რომლითაც სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, უზრუნველყონ ამბის გასაშუქელბლად მისული ჟურნალისტების უსაფრთხოება.

ქარტია განცახდებაში უთითებს, რომ იმ პირთა ნაწილი, ვინც ფილმის პრემიერის ჩაშლის შესახებ განცხადება გაავრცელა, უახლოეს წარსულში შემჩნეულია ჟურნალისტების მიმართ არასათანადო მოპყრობასა და ჟურნალისტური საქმიანობის განხორციელების ხელშეშლაში.

აქედან გამომდინარე, ქარტიის საბჭო მოუწოდებს:

• აქციების ორგანიზატორებს - მუშაობაში ხელი არ შეუშალონ მედიის წარმომადგენლებს;
• სამართალდამცავ უწყებას - განსაკუთრებული ყურადღება გამოიჩინონ ამბის გასაშუქებლად მისული ჟურნალისტების უსაფრთხოების დასაცავად;

ქარტიის საბჭო, ასევე მიმართავს მედიის წარმომადგენლებს მაქსიმალურად აღიჭურვონ ამომცნობი, მაიდენტიფიცირებელი ნიშნებით (ბეჯით, ჟილეტით და ა.შ.) რათა სამართალდამცავებმა მარტივად შეძლონ საჭიროების შემთხვავაში მათი ამოცნობა და უსაფრთხოების უზრუნველყოფა.

“ქარტია განსაკუთრებული ყურადღებით აკვირდება მიმდინარე მოვლენებს და იმ შემთხვევაში,თუ ამის საჭიროება იქნება, მზად არის ჟურნალისტებს გაუწიოს კონსულტაცია და დახმარება”, - ვკითხულობთ ქარტიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

ბოლო პერიოდში იყო შემთხვევები, როდესაც, მასობრივი თავშეყრის ადგილებში, საპროტესტო აქციებსა და თუ დემონსტრაციებზე, მედიის წარმომადგენლებს მუშაობისას ხელი შეუშალეს, არ მისცეს გადაღების უფლება, დაუზიანეს ტექნიკა, დაზიანებები მიაყენეს და ა.შ. “მედიაჩეკერის” არქივში რამდენიმე მასალა იძებნება, რომლებშიც საუბარია როგორ უნდა მოიქცნენ ჟურნალისტები მსგავს შემთხვევებში.

ერთ-ერთ ასეთ მასალაში, რომელიც საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ შემუშავებული, აქციებისა და დემონსტრაციების გაშუქების სახელმძღვანელო წესების მიხედვით არის მომზადებული, საუბარია მსგავს შემთხვევებში წინასწარ მომზადების მნიშვნელობაზე.

სანამ გადასაღებად წახვალთ წინასწარ დაგეგმეთ რას მოიმოქმედებთ სიტუაციის გამწვავების შემთხვევაში. კარგად შეისწავლეთ ტერიტორია და რუკის დახმარებით გაარკვიეთ ცხელ წერტილთან ახლოს მდებარე უსაფრთხო ადგილები და გასასვლელები.

ასევე, რეკომენდაციებს შორის არის გაფრთხილება, წინასწარ მოვამზადოთ ყველა საჭირო პირის საკონტაქტო მონაცემი, იმ შემთხვევაში, თუ დახმარება დაგვჭირდა.

ტელეფონში პროდიუსერისა და სხვა მნიშვნელოვანი საკონტაქტო პირების ნომრები გამოყავით ცალკე ( შეგიძლიათ თითოეულს წინ მიაწეროთ ანბანის პირველი ასო A, რაც მათ მოძებნას გაგიადვილებთ ან ეს ნომრები გადაიყვანეთ მნიშვნელოვანი კონტაქტების სიაში). ასე დაზოგავთ დროს და ოფისსა და კოლეგებთან კომუნიკაციას გაამარტივებთ.

ვრცლად, კიდევ რა შეიძლება გაითვალისწინოთ წინასწარ, ან როგორ შეიძლება მოიქცეთ ადგილზე, შეგიძლიათ ქვემოთ წაიკითხოთ

• უსაფრთხოების წესები და რჩევები საპროტესტო აქციების გაშუქებისას

კიდევ ერთ მასალაში, რომელიც უშუალოდ ადგილზე ჟურნალისტისთვის მოსალოდნელ ხელისშეშლის შემთხვევებს ეხება, ვკითხულობთ, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ინფორმაციის მოპოვება და გავრცელება კონსტიტუციით დაცული უფლებაა, სამართალდამცავების მხრიდან მუდმივად არსებობს მისი შეზღუდვის ცდუნება.

კონსტიტუციის 24-ე მუხლში კი ვკითხულობთ, რომ:

• ყველა ადამიანს აქვს უფლება თავისუფლად მიიღოს და გაავრცელოს ინფორმაცია, გამოთქვას და გაავრცელოს თავისი აზრი ზეპირად, წერილობით ან სხვაგვარი საშუალებით;
• მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები თავისუფალია. ცენზურა დაუშვებელია;
• სახელმწიფოს ან ცალკეულ პირებს არა აქვთ მასობრივი ინფორმაციის ან მისი გავრცელების საშუალებათა მონოპოლიზაციის უფლებაა.
  
  

მეტი დეტალებისთვის იხილეთ:

• ჟურნალისტთა უფლებები აქციების გაშუქებისას

ასევე:

• საზოგადოების აგრესია გადამღები ჯგუფის მიმართ - როგორ უნდა მოიქცნენ ჟურნალისტები
  
  
  
  
  

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მრჩეველთა საბჭოს მეხუთე წევრის შესარჩევად, აჭარის უმაღლესმა საბჭომ განმეორებითი კონკურსი გამოაცხადა. ამ კვოტით კანდიდატი "ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ" უნდა წარადგინოს, რომელმაც წინა კონკურსზე კანდიდატის წარდგენაზე უარი თქვა. 

"ახალი კონკურსის პირველ ეტაპს ვინც გაივლის, მათ შორის შევარჩევთ ერთ-ერთ კანდიდატს. ჯერჯერობით ჩამოყალიბებული არ ვართ, ვინაიდან არც ვიცით ვინ ღებულობს კონკურსში მონაწილეობას", -  განაცხადა   ფრაქციის წარმომადგენელმა  ასმათ დიასამიძემ "მედიაჩეკერთან" საუბარში.

პირველ კონკურსში კანდიდატის წარდგენაზე "ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ" იმ მოტივით თქვა უარი, რომ მათ არ მიეცათ შესაძლებლობა კანდიდატებს გასაუბრებოდნენ. ფრაქციაში პროცესს მართული უწოდეს. 

• ენმ აჭარის ტელევიზიის ბორდში კანდიდატის წარდგენაზე უარს ამბობს და კონკურსის ხელახლა გამოცხდებას ითხოვს
  

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის მრჩეველთა საბჭო 5 წევრისგან შედგება. თავდაპირველად კონკურსი 4 ვაკანტურ ადგილზე იყო გამოცხადებული და მათგან სამ ადგილზე აჭარის უმაღლესმა საბჭომ  სამი წევრი  დაამტკიცა, -  სოსო სტურუა - “ქართული ოცნება - აჭარის”, თამილა დოლიძე - “ქართული ოცნება - მაჟორიტარების” და თამარ წილოსანი დამოუკიდებელი დეპუტატების კვოტით.  საბჭოს მეოთხე წევრი - გიგა ჩხარტიშვილი 2018 წლის ნოემბრიდან არის არჩეული და შესაბამისად, ის ახალ საბჭოშიც აგრძელებს მუშაობას. 

საერთაშორისო ორგანიზაცია Freedom House-ის მიერ ინტერნეტის თავისუფლების შესახებ 5 ნოემბერს გამოქვეყნებული ანგარიშის მიხედვით, საქართველო ინტერნეტის თავისუფლების ინდექსში 75 ქულით, გასული წლის მსგავსად, კვლავ თავისუფალი ქვეყნების ჩამონათვალშია.

ანგარიშის მიხედვით, რომელიც 2018 წლის 1 ივნისიდან 2019 წლის 31 მაისამდე პერიოდს მოიცავს, საქართველოში ციფრული უფლებები ზოგადად დაცულია, რაც Freedom House-ის შეფასებით, ახალი კონსტიტუციის მიღებით არის განპირობებული, რომლითაც თითოეული მოქალაქს ინტერნეტზე წვდომა გარანტირებული და უზრუნველყოფილია.

“თუმცა, ინტერნეტის თავისუფლებისადმი საფრთხეები მთელი რიგი მიმართულებებით კვლავ ნარჩუნდება”, - აცხადებენ ორგანიზაციაში.

Freedom House-ი განმარტავს, რომ ე.წ. ხელისუფლებასთან აფილირებული ე.წ. “ტროლები”, “ბოტები” და მომხმარებლები განსაკუთრებით 2018 წლის გაზაფხულზე დედაქალაქში მიმდინარე საპროტესტო აქციების, საპრეზიდენტო არჩევნებისა და სხვა მნიშვნლოვანი მოვლენების პარალელურად აქტიურდებოდნენ. მაგალითად, სოციალური მედიის საშუალებით, ანონიმური წყაროები ჩნდებოდნენ და ყალბი ინფორმაციის გავრცელებით საინფორმაციო ლანდშაფტს ანადგურებდნენ.

ანგარიშში ხაზგასმით არის ნათქვამი, რომ მიუხედავად იმისა, რომ საანგარიშო პერიოდში, ქვეყანაში უშუალოდ ხელისუფლების კონკრეტული ონლაინ კონტენტის სისტემატურ მანიპულაციას არ ჰქონია ადგილი, ხელისუფლებასთან აფილირებული ჯგუფები საზოგადოებაზე გავლენის მოხდენის მიზნით, სოციალურ მედიაში ყალბ ინფორმაციას მიზანმიმართულად ავრცელებდნენ.

ანგარიშში ე.წ. “ტროლებისა” და “ბოტების” მიერ გავრცელებული ყალბი ამბების გავრცელების რამდენიმე კონკრეტული შემთხვევაც არის მოყვანილი. მაგალითად, Freedom House-ის განმარტებით, მათთვის ერთ-ერთი აქტივისტის მიერ მიწოდებული ინფორმაციის თანახმად, 2019 წლის ზაფხულში, ანტისამთავრობო აქციების დროს, სოციალურ მედიაში სახელისუფლებო ტროლებისა და ბოტების ანგარიშები ამ აქციების დისკრედიტაციისთვის იყო გამოყენებული.

Freedom House “მედიის განვითარების ფონდის” მიერ მიწოდებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, ამბობს, რომ სოციალურ მედიაში ყალბი ანგარიშები ოპოზიციური პარტიების, არასამთავრობო ორგანიზაციების, ჟურნალისტების, ბიზნესსექტორის წარმომადგენლებისა და ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი სხვა ჯგუფების იმიჯის შესალახად იყო გამოყენებული.

ანგარიშში 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების მონიტორინგზე დაყრდნობით, ხაზგასმულია, რომ საარჩევნო კამპანიის პერიოდში, დეზინფორმაციის გავრცელება ხდებოდა როგორც მმართველი პარტიის, ისე ოპოზიციის მხრიდან. Freedom House-ი არასამთავრობო ორგზანიცია “სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო” საზოგადოების (ISFED) ინფორმაციაზე დაყრდნობით, იმაზეც მიუთითებს, რომ საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურის წინ, საგრძნობლად გაიზარდა ანონიმური მომხმარებლების სახელით გამოქვეყნებული დასპონსორებული პოსტები და გვერდები, რომელთა მიზანიც მეორე ტურში გადასული ორი კანდიდატის დისკრედიტაცია იყო. ანგარიშში ნათქვამია, რომ სოციალურ მედიაში მაშინ გავრცელებული ყალბი ამბები ძირითადად ოპოზიციური საპრეზიდენტო კანდიდატის გრიგოლ ვაშაძის წინააღმდეგ იყო გამოყენებული. თუმცა, ყალბი ამბები მმართველი პარტიის მიერ მხარდაჭერილი საპრეზიდენტო კანდიდატის სალომე ზურაბიშვილის წინააღმდეგაც ვრცელდებოდა.

ამასთან, ანგარიშში ასევე ნათქვამია, რომ ინტერნეტსსივრცეში თავდასხმებისა და შევიწროების შემთხვევები კვლავაც გრძელდება და საანგარიშო პერიოდში არაერთი ასეთი ფაქტიც დაფიქსირდა. აღნიშნულ კონტექსტში, პარლამენტის დეპუტატის ეკა ბესელიას პირადი ცხოვრების ამსახველი კადრების გავრცელებისა და სექსუალური განათლების აქტივისტის ხატია ახალიას მიმართ ინტერნეტის მეშვეობით გამოხატული მუქარის ფაქტებია მოყვანილი.

Freedom House-ი განმარტავს, რომ ბოლო წლების განმავლობაში, საქართველოში ყალბი ამბების გამავრცელებელი Facebook-ის გვერდები და მათი მომხმარებელთა რაოდენობა საგრძნობლად გაიზარდა. ანგარიშში Facebook-ის 2019 წლის იანვრის განცხადებაც არის მოხმობილი, რომლის მიხედვითაც, კომპანიამ საქართველოზე ფოკუსირებული რამდენიმე გვერდი წაშალა, რომლებიც რუსეთში იყვნენ დარეგისტრირებულნი.

ანგარიშში ასევე ვკითხულობთ, რომ საქართველოს მთავრობა კონტრაქტების საშუალებით რამდენიმე ისეთი, მიკერძოებული მედიასაშუალების დაფინანსებას კვლავაც განაგრძობს, რომლებსაც რუსეთთან აქვთ კავშირები და ანტიდასავლური პროპაგანდის დღის წესრიგით არიან გამორჩეული.

Freedom House-ი აცხადებს, რომ საქართველოში მედია მრავალფეროვანია და მისი შინაარსიც მრავალმხრივი, თუმცა იქვე არასამთავრობო ორგანიზაციების “საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოსა” და “მედიის განვითარების ფონდის” მიერ მიწოდებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, კვლავ გარკვეული მედიასაშუალებების პოლიტიკურ აფილაციებსა და მათ მხრიდან დეზინფორმაციის მიზანმიმართულ გავრცელებაზე მიუთითებს.

თბილისის მერიამ 2018 წელს სარეკლამო რგოლების სატელევიზიო ეთერში განთავსებისათვის 519 ათასი ლარი დახარჯა. აქედან ყველაზე მეტი 360 ათასზე მეტი ლარის (69,5%) რეკლამა “იმედზე” განათავსა. ინფორმაციას თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI) ავრცელებს.

სარეკლამო რგოლებში გადახდილი თანხა დანარჩენი ტელევიზიების მიხედვით შემდეგნაირად ნაწილდება: “რუსთავი 2-მა” დაახლოებით 90 ათასი ლარი (17,3%), ტვ პირველმა - 30 ათასი (5,9%), საზოგადოებრივმა მაუწყბელმა - 19 ათასი (3,6%), იბერიამ კი - 13 ათასი (2,5%) ლარი მიიღო. ორგანიზაციამ აღნიშნული მონაცემები მერიიდან მიღებულ საჯარო ინფორმაციაზე დაყრდნობით დათვალა.

“მერიიდან მიღებული ოფიციალური ინფორმაციით, კომუნიკაციების სააგენტოს მიერ 2018 წელს დახარჯული 2 მილიონ 352 ათასი ლარიდან უშუალოდ სარეკლამო ხარჯებს 675 656 ლარი მოხმარდა. აქედან 137 ათას ლარზე მეტი დაიხარჯა სოციალურ ქსელ Facebook-ზე განთავსებულ რეკლამაში. 526 ათას ლარზე მეტი - საინფორმაციო ვიდეორგოლების სატელევიზიო ეთერში განთავსებისათვის, ხოლო 12 ათას ლარამდე - საინფორმაციო რგოლების რადიოში განთავსებისათვის.” - აღნიშნულია IDFI-ის კვლევაში.

თბილისის მერიის ბიუჯეტის შესრულების ანგარიშების მიხედვით, საზოგადოებისათვის მნიშვნელოვანი ინფორმაციის გავრცელების მუხლით, 2018 წელს ბიუჯეტიდან დაიხარჯა 2 მლნ 717 ათას ლარი, რაც 2017 წელს იმავე მუხლით დახარჯულ თანხებზე 1 მლნ 790 ათას ლარით მეტია.

IDFI-ის განმარტებით, მსგავსი ხარჯების ზრდა საზოგადოებასთან კომუნიკაციის სააგენტოს შექმნამ განაპირობა, “კერძოდ, 2018 წლის ხარჯიდან 2 მილიონ 352 ათასი - სააგენტოს ხარჯია, ხოლო 364 ათასი ლარი უშუალოდ მერიის ადმინისტრაციიდან დაიხარჯა. სააგენტოს მიერ დახარჯული თანხები რეკლამასთან ერთად მოიცავს ადმინისტრაციულ ხარჯსაც.”

IDFI-ის კვლევა, რომელიც 2017-2018 წლებში თბილისის მერიისა და საკრებულოს ხარჯებს ეხება, დღეს, 5 ნოემბერს გამოქვეყნდა. კვლლევაში არ მოხვდა თბილისის საკრებულოს 2017-2018 წლებში გაწეული სარეკლამო ხარჯები. ორგანიზაცია აცხადებს, რომ საკრებულომ აღნიშნული ინფორმაცია არ მოაწოდა.

შენიშვნა: სტატიის მთავარ ფოტოდ გამოყენებულია IDFI-ს ინფოგრაფიკა

“იმედსა” და “მაესტროზე”, 2-3 ნოემბერს, კიბერთავდასხმა მეორედ განხორციელდა. ტელეკომპანიის წარმომადგენლები ამბობენ, რომ მეორე შეტევა ბევრად უფრო მძიმე იყო, ვიდრე პირველი. მაუწყებლებს ფორს-მაჟორში უწევთ ეთერში გასვლა.

“პირველი შეტევის შედეგები თითქმის აღმოფხვრილი იყო, მეორე რომ დაგვატყდა თავს. მეორე შეტევამ ბევრად უფრო დიდი ზიანი მოგვაყენა. ახლა ძალიან რთულ მდგომარეობაში ვართ. როგორც ტექნიკოსები ამბობენ, პირველი შეტევა იყო გადამწყვეტი, მეორე ჯერზე, ასე ვთქვათ, უკვე გაკვალულ გზაზე გაიარეს”, - ამბობს “იმედის” იურისტი ანდრო ლაშხი.

“მაესტროს” ტექნიკური დირექტორი ლაშა გაბარაშვილი კი გვეუბნება, რომ კიბერთავდასხმები ერთმანეთისგან განსხვავდებოდა. “პირველი შეტევა მიმართული იყო ვინდოუსის დაზიანებისკენ. მეორე შეტევამ კი ფაილები დააზიანა”.

• ჰაკერული შეტევა მედიასაშუალებებზე
  

 

მეორე თავდასხმამ რომ მაუწყებლების მედიაკონტენტი მეტად დააზარალა ადასტურებს ანდრო ლაშხიც. მისი თქმით, გარკვეული ფაილები მთლიანად გაანადგურდა, მათ შორის ვიდეო კონტენტი. ზარალის ზუსტ ოდენობაზე ლაპარაკი ჯერჯერობით ორივე მაუწყებელში უჭირთ.

“ამ მომენტისთვის ზუსტი მონაცემები არ გვაქვს. თუმცა, დაზიანებულია 7 სამონტაჟო კომპიუტერი, რომლის აღდგენა ამ დრომდე ვერ მოხერხდა. ასევე, არ გვაქვს არც შიდა ქსელი და არც ინტერნეტი”, - ამბობს ლაშა გაბარაშვილი.

შინაგან საქმეთა სამინისტროში “მედიაჩეკერს” განუცხადეს, რომ გამოძიება ბოლო ერთ კვირაში განხორციელებულ კიბერთავდასხმებზე ერთად მიმდინარეობს. ამ ეტაპზე შსს-ში კონკრეტულ მიზეზებზე ვერ საუბრობენ. უწყება ორივე შემთხვევას სისხლის სამართლის კოდექსის 284-ე და 286-ე მუხლებით იძიებს, რაც კომპიუტერულ სისტემაში უნებართვო შეღწევასა და კომპიუტერული მონაცემების და/ან კონპიუტერული სისტემის ხელყოფას გულისხმობს.

მაუწყებლებზე კიბერთავდასხმა თავდაპირველად 28 ოქტომბრს განხორცილდა. ამავე დღეს კიბერშეტევის მსხვერპლი დაახლოებით 2 000-მდე საიტი გახდა, მათ შორის, მედიაორგანიზაციების ვებგვერდები. საიტების გახსნისას მათზე ჩნდებოდა ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკააშვილის ფოტო ინგლისურენოვანი წარწერით - “მე დავბრუნდები” (“I’ll be back”).  კიბერშეტევიდან რამდენიმე დღეში, რამდენიმე მაუწყებლის მისამართზე მუქარის წერილიც გაიგზავნა, რომელშიც ნათქვამი იყო, რომ თუ არხი სამ დღეში მათ მიერ გაგზავნილ ანგარიშის ნომერზე 500 ბიტკოინს არ ჩარიცხავდა, გაასაჯაროებდნენ იმ ინფორმაციას, რაც ჰაკერული შეტევის შემდეგ მათი სერვერიდან ამოიღეს.

 

• კიბერშეტევის შემდეგ რამდენიმე მედიამ მუქარის წერილიც მიიღო

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორის პოზიცია გიორგი მგელაძემ დაიკავა.  ის 2009 წლიდან ამ დრომდე სტუდია "მონიტორის" გამომძიებელი ჟურნალისტი იყო.  ამასთან ორი ვადით იყო არჩეული ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრად და 5 წლის განმავლობაში იკავდებდა საბჭოს თავმჯდომარის პოზიციასაც.  არის არაერთი ჯილდოსა და პრიზის მფლობელი საუკეთესო ჟურნალისტური ნამუშევრების შექმნისთვის.

გიორგი მგელაძის გარდა გასაუბრების ეტაპზე კონკურსში მონაწილეობდნენ ნათია კაპანაძე, ეკატერინე ბასილაია და სალომე ცეცხლაძე.

ამ დრომდე ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორის პოზიციას ნატა ძველიშვილი იკავებდა, რომელიც ორგანიზაციას 4 წლის განმავლობაში ხელმძღვანელობდა. 

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მედიის დამოუკიდებელი თვითრეგულირების ორგანოა, რომელიც დაახლოებით 365 ჟურნალისტს აერთიანებს, რომლებიც საერთო კრებაზე ყოველ წელს ირჩევენ საბჭოს წევრებს. საბჭო კი თავის მხრივ ირჩევს დირექტორს.

ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ გენერალურ დირექტორს ნიკა გვარამიას გენერალურ პროკურატურა ახალ ბრალს უყენებს. გვარამია უწყებაში 19:00 საათზეა დაბარებული.

„სამაუწყებლო კომპანია რუსთავი 2-ის კანონიერი ინტერესის საწინააღმდეგოდ უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების, მისი კუთვნილი დიდი ოდენობით თანხების სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით მითვისების და ქონების მოჩვენებითი ან/და თვალთმაქცური გარიგებით გადამალვის საქმეზე, დღეს, 19:00 საათზე საქართველოს გენერალურ პროკურატურაში ახალი ბრალდების წარდგენის მიზნით, დაბარებულია ტელეკომპანია რუსთავი 2-ის ყოფილი გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია“, - აღნიშნულ განცხადებას  ავრცელებს გენერალური პროკურატურა.

ამავე საქმეზე ნიკა გვარამიას ბრალი უკვე აქვს წარდგენილი. მას უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებასა და ორგანიზაციის ინტერესის საწინააღმდეგოდ მოქმედებას ედავებიან, რითაც მაუწყებელს 7 მილიონ ლარამდე ზარალი მიადგა. საქმე ეხება 2015 წელს, სარეკლამო კომპანია „ინტერ მედია პლიუსთან“ გაფორმებულ ხელშეკრულებას.

• ასევე იხილეთ:  ახალი ბრალი გვარამიას და ორი ახალი ბრალდებული “რუსთავი 2-ის” თანხების გაფლანგვის საქმეზე

ტელეკომპანია პირველის მფლობელის ვატო წერეთლის ინფორმაციით, ტელეკომპანიამ მუქარის წერილი მიიღო. მისი გასაჯაროებული ფოტოდან, რომელიც მიღებული მეილის ფოტოასლია, ჩანს, რომ იგივე წერილი გაგზავნილია საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციის, სასამართლოსა და რამდენიმე მედიის მისამართზეც, მათ შორის, "მთავარი არხი", "რუსთავი 2", "იმედი", აჭარის ტელევიზია.

წერილში, რომლის გამომგზავნის ველში წერია Black Mirror (შავი სარკე), ნათქვამია, რომ თუ არხი სამ დღეში მათ მიერ გაგზავნილ ანგარიშის ნომერზე 500 ბიტკოინს არ ჩარიცხავს, გაასაჯაროებენ იმ ინფორმაციას, რაც ჰაკერული შეტევის შემდეგ მათი სერვერიდან ამოიღეს.

"ჩვენ ვიცით თქვენი ბნელი მხარე და შეგვიძლია ჩაგახედოთ შავ სარკეში. თქვენც მშვენივრად იცით, რაოდენ ღირებულ ინფორმაციას ვფლობთ და რა შეუძლია ამ ინფორამაციის გაჟონვას. თუ ეს წერილი ისევ უგულებელყოფილი იქნება, ეს აუცილებლად მოხდება და ისევ ისეთი გრანდიოზული ეფექტით, როგორც ეს თავდასხმა იყო", - ვკითხულობთ წერილში.

ვატო წერეთილი, ამ ფოტოს აღწერაში წერს, რომ მათ სერვერზე განსაკუთრებული არასდროს არაფერი ინახებოდა: "სერვერი ემსახურება გადაცემების ეთერში გაშვებას და დღის განმავლობაში ჩვენი ჟურნალისტების გადაღებული მასალების არქივს".



წერილში ასევე ნათქვამია, რომ რამდენიმე დღის წინ მომხდარი ჰაკერული შეტევა ათასობით საიტზე მათი დაგეგმილი იყო : "ჩვენ არ გვაინტერესებს სააკაშვილი და არც ივანიშვილი. ეს იყო, უბრალოდ, დაცინვის ჟესტი (I'LL BE BACK)". წერილი მთავრდება შემდეგი სიტყვებით: "ეს მხოლოდ დასაწყისია".

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში აცხადებენ, რომ დღეს სხვადასხვა ელექტრონულ ფოსტაზე მუქარის წერილის გაგზავნის ფაქტების შესწავლა კიბერშეტევის საქმეზე მიმდინარე გამოძიების ფარგლებში დაიწყეს.

"წერილის გამომგზავნის მიერ აღნიშნულია, რომ თუ ადრესატები კრიპტოვალუტით გარკვეულ თანხას არ გადარიცხავენ, კიბერშეტევა გაგრძელდება. მიმდინარე გამოძიების ფარგლებში, მათ შორის დღეს გაგზავნილი ელექტრონული შეტყობინების ფაქტებთან დაკავშირებით, ტარდება ყველა საჭირო საგამოძიებო მოქმედება", - ნათქვამია უწყების მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

კიბერშეტევის საქმეს შსს სისხლის სამართლის კოდექსის 284-ე და 286-ე მუხლების პირველი ნაწილებით იძებს.

სამი დღის წინ, 28 ოქტომბერს, ჰაკერული შეტევის მსხვერპლი არაერთი მედია გახდა. საიტების გახსნისას მათზე ჩნდებოდა ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკააშვილის ფოტო ინგლისურენოვანი წარწერით - “მე დავბრუნდები” (“I’ll be back”).

• ჰაკერული შეტევა მედიასაშუალებებზე

ამავე დღეს ტექნიკური პრობლემა შეექმნა ტელეკომპანიებს “იმედს”, “მაესტროსა” და “GDS-ს”. “იმედის” საინფორმციო სამსახურის უფროსის ირაკლი ჩიხლაძის ინფორმაციით, ტელევიზიის შიდა ქსელი დაახლოებით 20 წუთის განმავლობაში იყო პარალიზებული. როგორც ტელეკომპანიის იურისტმა, ანდრო ლაშხმა განაცხადა, დაზიანდა ძვირადღირებული ტექნიკა.

• კიბერშეტევის შემდეგ ონლაინ გამოცემების მუშაობა აღდგა, თავდასხმის სავარაუდო მიზეზი ცნობილია, თუმცა არ საჯაროვდება