სამყარო რომ უფრო თუხთუხებს, ვიდრე, ვთქვათ, 10 წლის წინ, მგონი, ვთანხმდებით.

დღე არ გავა, მსოფლიოს რომელიმე წერტილიდან ისეთი ცნობა არ გავრცელდეს, წინა დღისას რომ ფარავს, მეორეხარისხოვანს ხდის, ისტორიის მოსახვევებში კარგავს.

ინფორმაციის გავრცელების ტემპმაც თავისი როლი შეასრულა ამ დინამიზმში - ის, რაც დროის შემდეგ ვრცელდებოდა, ვთქვათ, მე-20 საუკუნის მიწურულს, წამებში ვრცელდება 21-ე საუკუნის ათიან წლებში. ამ საუკუნის გარიჟრაჟიდან კი არა, ბოლო ათ წელიწადში ბევრი რამ თვალხილული გახდა ყველაზე მივიწყებული ადგილიდანაც კი.

ვინ გააკეთა ეს? ვინ გარდაქმა სამყარო პოლიტიკური გადაწყვეტილებების გარეშე?.. ვინ აათავდაყირავა ყველაფერი?

პოეტი რომ ვიყო, ან, თუნდაც, ცუკერბერგის ან ჯობსის "კარის მწერალი", ამ კითხვებს პასუხს ასე გავცემდი:

"ეჰ, მარკ და სტივ, რომ არა თქვენ - ადამები 21-ე საუკუნიდან, ვინ იცის, იქნებ ბევრი რამ შეუცნობელიც გამხდარიყო ბევრი ჩვენგანისათვის და, ამდენად, წინასწარ კი არ ვიცით, გადარჩება თუ არა რომელიმე მომავალი ნოეს კიდობანი წარღვნისას (თუ ის, რა თქმა უნდა, მოხდა), მაგრამ ის კი ვიცით, რომ წარღვნამდე თუ წარღვნის შემდეგ (გადარჩენის შემთხვევაში), თქვენ უთუოდ დაგიდგამენ ძეგლებს"... :)

ამას რომ დავწერდი, ელფოსტით გავაგზავნიდი ხელმოწერილ კონტრაქტს და მშვიდად დავიძინებდი მორიგ განცდამდე, რომ: "მონა ვარ მისი მუდამ ჟამ და მისი შემამკობელი" .

... მაგრამ, არც მწერალი, არც პოეტი (მით უფრო, ბესიკის ნიჭისა) და ამგვარი ხოტბაც, GOOGLE - ისა თუ FACEBOOK - ის ოფისებში ალბათ არავის სჭირდება. ამდენად, ახლა მაინც უნდა ვანებო თავი ფუჭ ოცნებას და რეალური პრობლემები უნდა აღვწერო.

***

მაშ ასე - ინფორმაციის გავრცელების სისწრაფემ თავდაყირა კი დააყენა წარმოდგენები ბევრ კუნჭულზეც კი, თუმცა, სამწუხაროდ, დახშულობის პრობლემა ამით ბოლომდე სულაც არ აღმოფხვრილა.

მსოფლიოში, სამწუხაროდ, ჯერაც არსებობს არაერთი სივრცე, რომელშიც ვერც "სიტყვის ჩიტი" აღწევს შიგნით და ვერც ამ სივრცეების მცხოვრებლებს გამოაქვთ გარეთ ამბები.

მაგალითად, ჩვენ ვიცით, როგორი ქვეყანაა ჩრდ.კორეა... მაგრამ, ეს ცოდნა სულაც არაა სრულყოფილი, ყოველდღიურად განახლებული... ხოლო ჩრდ.კორეელებს წარმოდგენაც კი არ აქვთ, რომ მათი შეშლილი ლიდერის შექმნილის მიღმაც არსებობს სხვა სამყარო - ანუ დანარჩენი მსოფლიო და ეს მსოფლიო მათზე მინიმუმ დარდობს... მათ გათავისუფლებას თუნდაც უბადრუკად ცდილობს.

წარმოიდგინეთ - ჩრდ.კორეაში უმრავლესობას არათუ არ უნახავს, არამედ არც იცის კომპიუტერის, პლანშეტის, მობილური ტელეფონის, ინტერნეტის არსებობის შესახებ... და რომ იცოდეს კიდეც, ეს მათ ცხოვრებაში ბევრს ვერაფერს შეცვლის - შეშლილი ლიდერი სჯის ყველას, ვისაც თავისუფლების იოტისოდენა სურვილი უჩნდება.

ამიტომ, როცა ვფიქრობთ ამ ქვეყანაზე, ჩვენ ვართ არა ხსენებული და და-დითირამბებული ცუკერბერგის ან ჯობსის სასწაულების, არამედ მხოლოდ იმის იმედად, რომ ამ ქვეყნის ჩინეთთან საზღვარს სიცოცხლის რისკის ფასად გადმოლახავენ ჩვეულებრივი ჩრდ.კორეელები და ჩვენ - "ცივილიზებულებს" გვიამბობენ, რას ჩადის კიმ ჩენ ინი...

ეს "განახლებული" ცნობები ამ შემთხვევაში მოხვდება ტრადიციულ მედიაში თუ FACEBOOK-სა და სხვა ქსელებში და იქნებ ამის შემდეგ მაინც მოიფიქრონ "სამყაროს ძლიერებმა", როგორ მოუგრიხონ კისერი ხსენებულ შეშლილ დიქტატორს.

***

ჩრდ.კორეის პრობლემა საყოველთაოა, იქ, როგორც ვთქვი, "სიტყვის ჩიტი" შიგნით ვერ აღწევს... ჩვენ კი ჩვენი ვთქვათ სათქმელი - ჩვენს ქვეყანაზე, ჩვენს ქვეყანაში სიტყვის, უფრო კი თავისუფალი სიტყვის გავრცელებზე.

***

ჩვეულებრივი ფაქტია, რომ საქართველოში ყველაზე პოპულარული ქსელია სწორედ FACEBOOK–ი, რომელშიც, დაუზუსტებელი ცნობებით, 600-650 ათასი მომხმარებელია რეგისტრებული.

თუ მხედველობაში მივიღებთ, რომ 3.7 მილიონი მოქალაქიდან მილიონამდე პენსიონერი და ამდენივე არასრულწლოვანია, გამოდის, რომ დაახლოებით ყოველი მეორე სარგებლობს ამ "ჯადო წიგნით".

ფაქტია ისიც, რომ სოციალურმა ქსელებმა (და, განსაკუთრებით FACEBOOK- მა) სრულიად დაანგრია ოდინდელი (და არა მხოლოდ საბჭოთა) წარმოდგენები სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდულობაზე...

ცუკერბერგის და სხვების სასწაულთა გაჩენამდე არსებობდა სტერეოტიპი, რომ აზრის საზოგადოებისთვის გაცნობა (საზოგადოებამდე მიტანა) მხოლოდ მედიის საშუალებებით იყო შესაძლებელი.

სოციალურმა ქსელებმა ჩამოაყალიბა ახალი - სტატუსის შემქმნელთა "კასტა" და სულაც არაა აუცილებელი, გქოდეთ ჟურნალისტური განათლება (საერთოდაც, სისულელეა ეს ჟურნალისტური განათლება, რადგან ჟურნალისტობა წესით მეორადი პროფესიაა, ანუ კარგი ფეხბურთელიც კი შეიძლება გარდაიქმნას კარგ ჟურნალისტად არცთუ დიდხნიანი წვრთნის შემდეგ).

მოკლედ, სასწაულმა გვითხრა - კარგი ჟურნალისტი, უფრო ზუსტად, კარგი მთხრობელი შეიძლება იყოს კარგი ექიმიც, მასწავლებელიც, ინჟინერიც და მემანქანეც კი, ვისაც ტელეფონის კლავიატურა ემორჩილება.

რასაკვირველია, "მასწავლებელი ჟურნალისტი" ზუსტად ისე ვერ შეედრება "პროფესიონალ ჟურნალისტს", როგორც ეს უკანასკნელი ვერ გაეჯიბრება მას პედაგოგობაში, მაგრამ, მეორე მხრივ, საკმარისია, გქონდეთ ინტერნეტთან მიერთებული მობილური ტელეფონი (ჩვენს შემთხვევაში ჩატვირთული ქართული შრიფტით) და FACEBOOK - ი, რომ შეიძლება გაავრცელოთ გაცილებით ღირებული ინფორმაცია, ვიდრე "სასიქადულო" და ცნობილმა ყველა ჟურნალისტმა (ჩემი ჩათვლით) ერთად.

აღარაფერს ვიტყვი ისეთ "ჭეშმარიტებაზე", როგორიცაა ... ბლოგერობა - ხსენებული კარგი ექიმი (სათანადო მოკლევადიანი მომზადების შემდეგ) შეიძლება გახდეს ბლოგერი... (მთავარია, მან წეროს მედიცინაზე და არა ინჟინერიაზე); კარგი პედაგოგიც (სათანადო, მცირეხნიანი მომზადების შემდეგ) - განათლების (და არა პოლიტიკის) ბლოგერი... დაპატარევებულ და შეცვლილ სამყაროში კარგად გამოჩნდა, რომ კარგი ჟურნალისტი არა ხელოვანი, არამედ ხელოსანია და ეს ხელოსნობა დასაძრახი სულაც არაა.

***

... და ახლა მთავარი!

რას ვხედავთ ჩვენ ჩვენივე სოციალურ ქსელებში? მიმდინარეობს კი "მოქალაქე ჟურნალისტების", უფრო კი ბლოგერების (ექიმების, მასწავლებლების, სპორტსმენების, მეპურეების, მეწაღეების, მემანქანეების და ა.შ.) პროფესიული მსჯელობა თავიანთ სფეროებზე?

მაგალითად - გინახავთ სადმე, რომ ცალკეული ექიმი წერდეს დაახლოებით შემდეგს:

"მე, მზევინარ მთვარიაშვილი, კარგად ვიცნობ სამედიცინო სფეროს და ჩემს სამსახურში ყოველდღიურად ვაწყდები პრობლემას, რომელიც ექიმთა შრომის ანაზღაურებას ეხება... აი, შესაბამისი ფაქტიც... აი, ჩემეული ხედვა, როგორ უნდა გამოსწორდეს ვითარება"

არა, ამგვარი დისკუსიის ინსპირაცია ჩვენში არ ხდება!!!

ისევე, როგორც ვერ ვხედავთ რკინიგზის თანამშრომელთა პროფესიულ მსჯელობას რკინიგზის პრობლემებზე... მეპურეთა მსჯელობას ფქვილის ხარისხზე... პედაგოგთა მსჯელობას სკოლის პრობლემებზე.

მეტიც - უფლებაშელახულებიც კი (და მე ვიცი სამი გაუხმაურებელი ფაქტის თაობაზე), არაფერს წერენ თემაზე – როგორ დაარღვია სახელმწიფომ მათი უფლებები (ერთ შემთხვევაში პოლიციაში ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს მოქალაქეს)... ისინი, უკლებლივ ყველანი, ამჯობინებენ არა მხოლოდ დუმილს ტრადიციულ მედიასთან (არ აწვდიან მათ ცნობებს), არამედ, დუმილს სოციალურ ქსელებშიც კი.

რა არის ამის მიზეზი?

ჩვენ არ ვართ კიმ ჩენ ირის სამფლობელო...

და ხეებს კი დაატარებს, მაგრამ, საბედნიეროდ, არც ბიძინაა კიმ ჩენ ირი და არც კვირიკაშვილია ჩრდ.კორეის დე-ფაქტო მმართველი.

მეტიც, დამოუკიდებლობის აღდგენის დღიდან საქართველოს სათავეში მყოფი უკლებლივ ყველა ხელისუფალის დამსახურებით, ჩვენგან დემოკრატიისა და სიტყვის თავისუფლების მექა სახელმწიფოებამდე გაცილებით მოკლე მანძილია ვიდრე ჩრდილოეთ კორეიდან საქართველოს დღევანდელ მდგომარეობამდე...

ჩვენი ტრადიციული მედია ისედაც "დაუნდობლად" საკრიტიკოა მისივე ზედმეტად ხშირი სიყვითლის გამო (მათ შორის, საინფორმაციო პროგრამებში)... და ასევე იმ მიზეზით, რომ ნაკლებად ინტერესდება ვიწრო თემებით (მეპურეთა, ექიმთა, მასწავლებელთა და ა.შ. პრობლემებით)... მაგრამ, რაში გვჭირდება ტრადიციული მედია, როცა არსებობს ხსენებული FACEBOOK–ი? რა საჭიროა პროფესიონალი ოპერატორის მიერ გადაღებული კადრი მაშინ, როცა ვცხოვრობთ IPHONE -ანდროიდის ეპოქაში?

დიახ, ვაღიაროთ, რომ ტრადიციულ ქართულ მედიას არც დრო და არც რესურსი ჰყოფნის უკლებლივ ყველა თემის გაშუქებისთვის და მეტიც, სამწუხაროდ, ამჯობინებს რა სიყვითლეს, ის არც ინტერესდება ყველა თემა-პრობლემით.

ვაღიაროთ ისიც, რომ ტრადიციულმა მედიამ საზოგადოებას დაუბრუნა ამ უკანასკნელის მიერ დაკვეთილი ყვითელი (მე ამას ქართულად ყვითელს უფრო ვუწოდებდი) პროდუქტი, რომელიც მეტწილად დამყნობილია არა იმდენად უტყუარ, გადამოწმებულ ფაქტზე, რამდენადაც შეგრძნებებზე, ემოციებზე... ემოციებით მანიპულაციაზე.

ვაღიაროთ და შევეგუოთ - ვიდრე ეკონომიკურად გაჭირვებულია ქვეყანა, სიყვითლეზე ზუსტად ისევე იქნება მოთხოვნა, როგორც, ვთქვათ, ძვირ ფულზე, იაფ ლომბარდზე და ბევრ სიგარეტზე... მაგრამ აღიარების შემდეგ თავად ჩვენ - მოსწავლეებმა, სტუდენტებმა... ინჟინრებმა, ექიმებმა და სხვა პროფესიების წარმომადგენლებმა, თავად უნდა გამოვჩორკნოთ, გამოვძერწოთ ჩვენი აწმყოც და მომავალიც - დავიწყოთ დისკუსიები არსებულ პრობლემებზე "თანამედროვე ადამის" - მარკ ცუკერბერგის (თუ სხვათა) შექმნილ სივრცეში და ასე უნდა მივაწვდინოთ ხმა გადაწყვეტილებების მიმღებთ.

მხოლოდ ამგვარი დისკუსიების სიხშირე გამოძერწავს პასუხისმგებლიან და ინფორმირებულ ამომრჩეველს, რომელიც ძალზედ საჭიროა ჩვენივე ქვეყნის განვითარებისათვის.

მხოლოდ ამგვარი პროტესტები და "მიკრორევოლუციები" შეცვლის სფეროებს - განათლების სფეროს, სამედიცინო სფეროს... ხელს შეუწყობს დაქირავებულთა უფლებების დაცვას... შეამცირებს და აღმოფხვრის მოქალაქეთა უფლებათა დარღვევას.

***

გვეშინია?

დარწმუნებული ვარ - არა!

რეალურად, არც საშიში ადამიანები არიან ჩვენ გვერდით...

პრობლემებს გავურბივართ?

დარწმუნებული ვარ - არა!

ყველა პრობლემისგან თავის არიდება, რეალურად, ზრდის ამ პრობლემათა რაოდენობას.

მაშ, რაღა გვიშლის ხელს?

***

"ინფორმაციის გავრცელების ტემპი შეცვლის სამყაროს", - თქვა სტივ ჯობსმა.

მე ვეთანხმები და ცვლილებებიც მინდა!

ჩვენში, სამწუხაროდ, კრიტიკამ გაკილვა-გაკიცხვის, უარეს შემთხვევაში კი გალანძღვის მნიშვნელობა შეიძინა - კრიტიკოსი ხარ? უფ, გამოდის, რომ ობიექტს (ან სუბიექტს) ქარცეცხლი უნდა დაატეხო თავს და ისიც ერთგვარად იბოჭება მაშინ, როცა მისი კრიტიკოსი "ავტორიტეტული" პირია.

რეალურად, ნამდვილი კრიტიკა პროდუქტის "სრულქმნილად" მიმოხილვაა - კარგის მოწონება და ცუდის დაწუნება, მერე ერთმანეთთან ყველაფრის ოსტატურად გაერთიანება და საზოგადოების "სამსჯავროზე" ახალი საკრიტიკო მასალის გამოტანა... იმ მასალისა, რომელსაც უკვე სხვა კრიტიკოსები "სრულქმნილად" მიმოიხილავენ, კრიტიკის ავტორს კარგს მოუწონებენ, ხოლო ცუდს, რასაკვირველია, დაუწუნებენ...

ასე გაგრძელება "უსასრულოდაც" შეიძლება ... ინსპირაციას მოჰყვება პირველი კრიტიკა; კრიტიკას - კრიტიკა; მერე კრიტიკის კრიტიკას - კიდევ კრიტიკა; მერე კრიტიკის კრიტიკის კრიტიკას - კრიტიკა და ვიდრე თემა არ ამოიწურება, ერთი თემა შეიძლება მიმოიხილოს ათეულობითა ავტორმაც კი... უკლებლივ ყველას მიაჩნდეს, რომ ჭეშმარიტებას ღაღადებს, ხოლო მისი ოპონენტები მცდარნი და შემცდარნი არიან.

წესით, ასე გარდაიქმნება კრიტიკა პოლემიკად... დისკურსად. ასე, ამ აზრთა ჭიდილში ყალიბდება დამოკიდებულება საგნისა და მოვლენის მიმართ. ასე იხვეწება თავად საგანიც.

სხვათა შორის, არათუ მე-19 საუკუნეში, გასული საუკუნის 70-იან, 80-იან და 90-იან წლებშიც კი მიმდინარეობდა არაერთი საჯარო პოლემიკა სხვადასხვა თემაზე. მახსოვს, გაზეთი "7 დღე" ერთ კრიტიკოსს უთმობდა გვერდებს, ხოლო მას გაზეთ "ივერია ექსპრესის" სხვა ავტორი პასუხობდა საკუთარი გვერდებიდან... არც დათოს და არც ფიქრიას (გვარებს შეგნებულად არ დავასახელებ) არაფერი სწყენიათ ერთმანეთისგან... მეტიც, "ენამწარეობის", უფრო კი ენაკვიმატობის მიუხედავად არ მიუ-დაურღვევიათ ეთიკის ნორმები... ესთეტიკური თვალსაზრისით კი, ორივეს წერილები იყო იმგვარი "შედევრები", რომ, კითხვისას, უნებურად, ხან ერთის არგუმენტებს იზიარებდი და ხან - მეორისას.

აღარაფერს ვიტყვი მე-19 საუკუნის და, ვთქვათ, გასული საუკუნის 70-80-იან წლებში მიმდინარე ერთ დისკუსიაზე, რომლის შედეგადაც გამოიძერწა ზღაპრის გმირ ნაცარქექიას სრულიად ახალი სახე - დევის თავზე შემოსკუპებული ეს უქნარა კაცი ჩვენ თვალწინ გარდაიქმნა გონიერ პირად, რომელსაც უზარმაზარი დევის გაცურებაც შეუძლია... ამ ყველაფერს სიმბოლურ პოლიტიკურ კონტექსტსაც თუ შევძენთ - დევს გველვეშაპად, ანუ სახელმწიფოებრიობის მოწინააღმდეგე ქვეყანა რუსეთად წარმოვაჩენთ, აღმოვაჩენთ, რომ ღონე სულაც არაა აუცილებელი მაშინ, როცა გონება გვიჭრის და მოწინააღმდეგის დამარცხებას ხერხით ვცდილობთ.

ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ ნაცრის ქექვა და ყველის დევის თავზე გაწურვა საუკეთესო გზაა? რასაკვირველია, არა. თუმცა, რადგან ამ თემაზე მსჯელობა შორს წაგვიყვანს, ამაზე აღარ გავხურდები. ხოლო ამ თემის დასასრულ (ვიდრე ძირითად სათქმელამდე), იმას კი ვიტყვი, რომ, ჩემი დაკვირვებით, ამგვარი პოლემიკები მოისპო თუ დასრულდა 90-იანი წლების მიწურულს, როდესაც ერთმა, ხელისუფლებისაგან მხარდაჭერილმა ლიტერატურულმა გამოცემამ და მისმა "მარადმა" რედაქტორმა სიძულვილის ტირაჟირება დაიწყეს.

ეს მათ ყოველთვის გასდიოდათ - გაზეთს პოლიტიკას, ხოლო კრიტიკოსს კვიმატ ენას იმდენად ძალიან უწონებდნენ ძლიერნი და მმართველნი... ოპუს-პასკვილებს დამოუკიდებელი საქართველოს ცენტრალურ კომიტეტშიც მიმოიხილავდნენ და არც სახლმწიფო სუბსიდიებს იშურებდნენ მათთვის.

... ასე ყალიბდებოდა სახელმწიფო პოლიტიკა... დამატებით ასე იკვეთებოდა დამოუკიდებელი საქართველოს წითელი ინტელიგენტის მჭმუნვარე სახე.

ამ კონიუნქტურამ მთავარ კრიტიკოსს მიმდევრებიც გაუჩინა.

მე არ ვიცი, რა დავარქვა მათ - თამაზისტები?.. თუმცა, ამას მნიშვნელობა არც აქვს... მთავარი მაინც ისაა, რომ ჰამლეტისეული - "სიტყვები, სიტყვები, მხოლოდ სიტყვები..." , უფრო კი შინაარსისაგან დაცლილი ღვარძლის ტირაჟირება ქართულ პერიოდიკაში ახლაც გრძელდება.

... და თუ კრიტიკის მიუღებლობაზეც ვსაუბრობთ, უნდა ვთქვათ კიდეც - გასაკრიტიკებელ, მაგრამ იმავდროულად კვალიფიციურ პირებს ერთგვარი შიში, უფრო კი მიუღებლობა აქვთ დამკვიდრებული თამაზისტების მიერ დამკვიდრებული კრიტიკის სტილის მიმართ. ჰგონიათ, რომ უკლებლივ ყველაფერი ცილისწამება და პასკვილია.

***

"სრულქმნილი" და ნამდვილი კრიტიკა მოვლენის, პროდუქტის და პიროვნების "სრულქმნილ" შეფასებას კი მოითხოვს, მაგრამ მათ ქებას - არავითარ შემთხვევაში (შესაქი, ანუ, საქები, თუ პოეტებს დავესესხებით მხოლოდ ორია - ნიკორწმინდა (გალაკტიონ ტაბიძე) და ქართული ენა (იოანე ზოსიმე).

ამდენად, მეც არ შევუდგები კოლეგათა ქებას (უფრო კი დიდებას), თუმცა აღვნიშნავ:

ბოლო დროის მსოფლიო მოვლენა - სირიის ავიაბაზის სარაკეტო იერიში და სხვა თანმდევი მოვლენები (მსოფლიოს ლიდერთა რეაქციები, წარსულის მიმოხილვა, გლობალური კონტექსტის ანალიზი და ა.შ.) პრაქტიკულად სრულყოფილად გააშუქა ორმა ქართულმა არხმა - საზოგადოებრივი მაუწყებლის (მათ შორის, გაეროს უშიშროების საბჭოს სხდომათა მიმოხილვა) და რუსთავი 2-ის სიუჟეტები არაინფორმირებულ მაყურებელსაც კი "მოიყვანდა აზრზე" თემაზე - რა ხდება ახლო აღმოსავლეთში.

ერთადერთი, ვისურვებდი, რომ ეს, უდავოდ საინტერესო სიუჟეტები, საეთერო ბადეებში განთავსებულიყო უკეთეს დროს. (მე მესმის ტელემენეჯერებისა, რომლებიც უპირატესობას ლოკალურ ამბებს ანიჭებენ, მაგრამ, მეორე მხრივ, მოვლენები, რომლებმაც შეიძლება მსოფლიოს შეცვალოს (დღის წესრიგს ნამდვილად ცვლის), ჩემი აზრით, უფრო ადრე ანუ წინ უნდა ხვდებოდეს საინფორმაციო გამოშვებებში).

ეს უკანასკნელი შენიშვნა, ცხადია, სუბიექტურია... საერთოდაც - კრიტიკა ყოველთვის სუბიექტურია... და მეტიც, ჟურნალისტიკაც სუბიექტურია (გარდა ახალი ამბისა) და, მაგალითად, ტოქშოუს ავტორს ნამდვილად უნდა ჰქონდეს საკუთარი დამოკიდებულება ამა თუ იმ მოვლენის მიმართ.

მედია კარგია სწორედ მაშინ, როდესაც ის სუბიექტურია, ოღონდ სუბიექტურობა გამდიდრებული უნდა იყოს კვალიფიკაციითაც. ანუ მედია უნდა იყოს სუბიექტური და ყოვლისმომცველი.

დასმული სუბიექტური აქცენტები კი არაა მისი - მედიის პრობლემა, არამედ, სწორედ არასრულფასოვანი, ზერელე მიმოხილვები აქტუალური თემებისა.

სირიის თემის გაშუქებას თუ მივუბრუნდებით, ხსენებულმა ორმა არხმა საუკეთესოდ გააშუქა მოვლენები, თუმცა, მათ კიდევ ერთ შენიშვნას ვკადრებ - ალბათ უკეთესი იქნებოდა, მაყურებელს ენახა ოდნავ ხანგრძლივი ინტერვიუებიც (და არა კომენტარები) ქართველ და არა მხოლოდ ქართველ ექსპერტებთან (თანამედროვე ტექნოლოგიები -მაგალითად, სკაიპით ჩართვა, იძლევა საშუალებას, საინფორმაციო პროგრამებშიც კი ჩავრთოთ ექსპერტები ვაშინგტონიდან, ბრიუსელიდან, ბერლინიდან, პარიზიდან თუ ანკარადან... მედია, მათ შორის, ხსენებული არხებიც, ამ შესაძლებლობას არ ან იშვიათად იყენებენ).

თუმცა, თემათა უფრო სრული მიმოხილვა შეიძლება ტოქშოუებშიც... აი, აქ კი გვარიანად გვიჭირს - მოვიშველიებ სიტყვას - პროვინციული და - სწორედ პროვინციული ყვითელი თემები სჭარბობს ტოქშოუთა უმრავლესობაში. ხსენებული სირია, ან, ვთქვათ, რუსული პროპაგანდის მეთოდები და გავლენა საქართველოში, უკუგდებული, მეორეხარისხოვანია.

აქაც, ამ შემთხვევაშიც, კარგ ანალიზს გვთავაზობს სამი არხი - ხსენებული ორის გარდა, "ტვ პირველიც" არაფრით ჩამოუვარდება ამ ორ "მონსტრს".

სხვა არხებს აშკარად უჭირთ - ისინი, გიბოდიშებთ სიტყვისთვის და "აკატავებენ" უცხოურ მასალებს, ამასთან, თუ დავუკვირდებით, პირველწყაროდ გამოყენებულია არა მხოლოდ რუსული არხების ვიზუალური მასალები, არამედ, ის ვერბალური გზავნილებიც, რომლებიც რუსული მედიიდან ისმის.

არადა, ცალსახაა კოლეგებო - აშშ-მ სარაკეტო იერიში მიიტანა იმიტომ, რომ ასადის ხელისუფლებამ ქიმიური იარაღი კიდევ ერთხელ გამოიყენა... რუსული არხების და მისი პოლიტ.ელიტის ვიშვიში, რომ, თურმე, ჯერ კიდევ შესასწავლია იყო თუ არა ქიმიური იარაღი, არაფერია, გარდა სიცრუისა და ტყუილების შეგნებულად გავრცელებისა, რომლის მიზანიც იმ პირთა გაორებაა, ვისაც რუსეთი შესაძლოა, არ მოსწონს, მაგრამ არც ცივილიზებულ სამყაროზე ამოსდის მზე და მთვარე.

როდესაც რუსული, ვიმეორებ, რუსული!!! არხები ტყუიან, ეს შეუცვლელი რეალობაა... მაგრამ, როდესაც რუსულ შინაარსს ავრცელებენ ქართული არხები, ეს, უკეთეს შემთხვევაში, არაკვალიფიციურობაა.

***

ყურადღებას მიაქცევდით, სტატიაში შეგნებულად არ დამისახელებია ის არხები (და მით უფრო კონკრეტული კოლეგების გვარები), ვინც ამ მხრივ მართლაც გასაკრიტიკებელია. იმედია, ისინი კრიტიკას, როგორც იტყვიან, ჯანსაღად მიიჩნევენ და თუ მიპასუხებენ, პასუხის პასუხსაც, ბუნებრივია, არ დავზარდები.

***

P.S.

სტატიის წერტილის დასმამდე თვალი მოვკარი ეკა ქადაგიშვილის სიუჟეტს რუსთავი 2-ის P.S-ში... კი ვთქვი მანამდე, კოლეგებს არ ვაქებ–მეთქი, მაგრამ ამ შემთხვევაში თავს ვერ შევიკავებ.

ეკა, შენი სიუჟეტი რუსეთის საინფორმაციო პროპაგანდაზე ქრესტომათიულია... მე რომ რომელიმე უმაღლესი სასწავლებლის ჟურნალისტიკის ფაკულტეტის დეკანი (ან გადაწყვეტილების მიმღები) ვიყო, მას სასწავლო პროგრამაში ჩავრთავდი.

ირაკლი ტაბლიაშვილი, ჟურნალისტი, გადაცემა "ვექტორის" წამყვანი

... როდესაც სატელევიზიო კომენტარის გაკეთება გიწევს, ან როცა რომელიმე LIVE თოქ-შოუში მონაწილეობ, თავმოყრილი აზრების უმრავლესობის გადმოცემას მიზეზთა გამო ვერ ახერხებ, - კომენტარისას ეთერში მხოლოდ ის ნაწილი ხვდება, რომელიც სიუჟეტის ავტორს მოსწონს, ხოლო თოქ-შოუთა დიდი ნაწილი იმდენად სწრაფი და მხოლოდ რეიტინგზე ორიენტირებულია, ცოტა ემოციური თუ ხარ, წნევამ, როგორც ამბობენ, შეიძლება, გხიოს!

ტელევიზიას ვერ ანაცვლებს ვერც სოციალური ქსელი, FACEBOOK-ის ვრცელ, ანალიტიკურ, რესპექტაბელურ, აკადემიურ ბლოგს არ ჰყავს ბევრი მკითხველი. კვლევებიც ადასტურებს, ქსელის მომხმარებელთა დიდი ნაწილისთვის მაქსიმუმ ერთაბზაციანი, ანუ, აი, თვალის ერთი მიმოვლებით აღქმად-კითხვადი სტატუსია უფრო საინტერესო... ხოლო თუ ვიდეოს გადაიღებ და შესთავაზებ მკითხველ-მნახველს, მეათე წამიდან უმრავლესობა მას უბრალოდ აღარ უყურებს.

რაღა შეგრჩენია ამ დინამიკურ, ზედაპირულ და ყოვლისმომცველ მედიაგარემოში? როგორ, რა საშუალებით უნდა მიაწვდინო ხმა გადაწყვეტილების მიმღებთ... ფართო აუდიტორიას... თუნდაც ერთგულ მკითხველს?

სვეტი ამ მხრივ, შესაძლოა, იდეალურიცაა - თავსაც მოუყრი აზრებს, გამოქვეყნებამდე გადახედავ, სიტყვასაც აწონი და თუ რედაქციის ხელმძღვანელობისაგან გაქვს გარანტია, რომ სასვენი ნიშანი მძიმე რაა, მძიმესაც არ შეცვლიან, შენი ნააზრევის MICROSOFT WORD-ის ფაილში კლავიატურით დატანა არ უნდა გაგიჭირდეს.

ამავე დროს, წერისას უნებურად მაინც გიტივტივდება კითხვები და ვიდრე სტატიის ბოლო წერტილს დასვამ, მოუსვენრად ხარ.

მაგალითად: კითხვა - რომ არ წაიკითხონ?! - დასაწყისშია აქტუალური, ხოლო მეორე კითხვა: არის კი საკმარისად პოპულარული ეს გვერდი?! - სადღაც შუაში გირევს ფიქრებს.

ბოლოს კი, როგორც წესი, ასე ხდება - ყველა კითხვა უმნიშვნელოდ მაშინ გეჩვენება, როცა შემკვეთს ელექტრონული ფოსტით გადაუგზავნი წერილს.

აი, აქედან იწყება "თვითტკბობა":

- "კარგი წერილი გამომივიდა..."; "რედაქციას, იმედია, აქვს ამ წერილის რეკლამირების თანხა..."; "იმედია, მკითხველს მოეწონება" და ა.შ.

განსაკუთრებით იმედიანად ხარ მაშინ, როცა წერილის სათაური მომხიბვლელად თავადვე გეჩვენება... აი, ახლაც, დააკვირდით - წერილი ასე დავასათაურე: „საზოგადოებრივი მაუწყებლის მოკრძალებული ხიბლი"... მე რომ ვიყო ამ სათაურის სტატიის მკითხველი, მას ბოლომდე ჩავიკითხავდი.

***

მაშ ასე - ვიდრე საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მოკრძალებულ ხიბლზე ვისაუბრებდეთ, გავიხსენოთ ჟურნალ NEWSWEEK-ის რამდენიმე წლის წინანდელი სარედაქციო წერილის ერთი მონაკვეთი:. "ჩვენი კვალიფიციური ჟურნალისტიკა სულ უფრო ცოტა თქვენგანს აინტერესებს... ჩვენ უკვე ვმარცხდებით ბაზრის კონიუნქტურასთან ბრძოლაში" - ეწერა დახურვის პირას მისული NEWSWEEK-ის EDITORIAL-ში.

NEWSWEEK–ი იდგა იმ დილემის წინაშე, რომელიც შემდგომ გახდა თვალხილული სხვა არაერთი რესპექტაბელური გამოცემისათვისაც - უკლებლივ ყველა არხის, ყველა გაზეთის, ყველა ჟურნალის და ზოგადად მედიის ყველა საშუალების რედაქციებში დაისვა მთავარი, ჩერნიშევსკი-ლენინისეული კითხვა: რა ვქნათ? ...და უკლებლივ ყველამ (NEWSWEEK-ის ჩათვლით) ამ კითხვას შესაბამისი ინდივიდუალური პასუხი გასცა. კრიტიკოსები ამბობენ, რომ დღევანდელი TIMES - იც კი აღარ ჰგავს ოდინდელს... WASHINGTON POST - მაც მიაყვითლა საკუთარი გვერდების ნაწილი... კონიუნქტურამ განაპირობა "საპნის ოპერათა" მოყვარული საზოგადოების გემოვნების გათვალისწინება, მისი დაწესებული თამაშის წესების უპირობო მიღება.

ამ კონიუნქტურამ ოდნავ გააყვითლა, სხვაგვარად რომ ვთქვა, გაა-SUN -ა INDEPENDENT-იც კი... აშშ-ს მედიის საშუალებებსაც კი შეაცვლევინა "სტერეოტიპული მიდგომები" მედიის როლის, მისიის და ფუნქციის მიმართ.

მედიამ, უფრო ზუსტად, კომერციულმა მედიამ და უფრო კონკრეტულად მედია-მაგნატებმა, თავად გასცეს ამ გამოწვევას პასუხი:

- ბიზნესია - ითქვა ლამის ერთხმად და ზოგიერთმა მთლიანად დათმო "ოდინდელი და ნამდვილი ჟურნალისტიკის" მთავარი პრინციპები, ხოლო უმრავლესობამ მხოლოდ ნაწილობრივ, შეფარვით და ტაქტიკურად დაიხია უკან.

***

რასაკვირველია, ამასობაში გამოჩდნენ იდეალისტებიც, რომლებიც დღესაც აგრძელებენ შეურიგებელ ბრძოლას "მწარე რეალობასთან".

- რატომ უნდა გარდაიქმნას Mainstream აკადემიური მედია? - კითხულობენ ისინი და თავადვე პასუხობენ ამ კითხვას - "თუ ყველაფერი ნელ-ნელა ან ერთბაშად გაყვითლდა, საზოგადოებას აღარ ექნება ინფორმირებული და პასუხისმგებლიანი არჩევანის გაკეთების შესაძლებლობა... ამას დაუმატეთ 21-ე საუკინისთვის დამახასიათებელი საინფორმაციო პროპაგანდა და მიხვდებით, რომ მედიას მოკვლა კი არა, გადარჩენა სჭირდება".

არავინ კამათობს, ლოგიკურია მათი არგუმენტები... თუმცა, არავინ კამათობს იმაზეც, რომ მედია, როგორც აღვნიშნეთ, ბიზნესია!

***

ეს ამბავი კომერციულ მედიას შეემთხვა... მედიას, რომელიც იძულებული იყო, ფეხი აეწყო ბაზრის კონიუნქტურისთვის. უფრო ზუსტად, ფეხს მას ისედაც უწყობდა, უბრალოდ, მე-20 საუკუნის მიწურულიდან და უფრო 21-ე საუკუნიდან ბაზარი, ანუ მომხმარებლის იერი სწრაფად, საოცრად შეიცვალა... გადასხვაფერდა.

ეხება თუ არა ეს ამბავი, ანუ, კონიუნქტურა არაკომერციულ მედიასაც?.. საჭიროა კი ის, საერთოდ?!

ბრიტანეთში ამას არ კითხულობენ - BBC-ის სტანდარტი და რეიტინგიც იმდენად მაღალია, რომ საზოგადოებას უღირს გადაიხადოს ფული მის უკლებლივ ყველა არხში... (თუმცა, ბრიტანეთშიც ისმის კრიტიკა თემაზე - რატომ გაიხსნა ვთქვათ არაბულენოვანი BBC რამდენიმე არხის დახურვის ხარჯზე).

სამაგიეროდ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეას ეჭვქვეშ აყენებენ კონტინენტური ევროპის რამდენიმე იმ სახელმწიფოში, რომლებშიც ამგვარი მაუწყებლები არ, ან ძნელად შედიან კონკურენციაში კერძო, კომერციულ არხებთან.

რასაკვირველია, დისკუსია ვთქვათ, დანიაში გაცილებით კვალიფიციურია, ვიდრე, ვთქვათ, ქართული კოლექტიური "ასავალ-დასავალის" მიერ შემოთავაზებული, სიძულვილით გაჟღენთილი რიტორიკა, მაგრამ, დისკუსია რომ მიმდინარეობს, არც ესაა უარსაყოფი.

მაუწყებლის ადვოკატებს ერთი, როგორც იტყვიან, შეუვალი არგუმენტი აქვთ - მედიასტანდარტებს ყველაზე კარგად იცავს სწორედ საზოგადოებრივი მაუწყებელი და, თუ დაბალ რეიტინგზე ვსაუბრობთ, ამის მიზეზი, შესაძლოა, სწორედ ეს ბალანსის ვალდებულებაცაა.

დანია მშვიდი სახელმწიფოა, კომპრომისის პრაქტიკა ამ სამეფოში დიდი ხანია არსებობს... არამშვიდ საქართველოში, სადაც საზოგადოების ერთი ნაწილი მკვეთრადაა დაპირისპირებული მეორესთან, სტანდარტების შენარჩუნებაზე ორიენტირებული მედიის არაპოპულარობა გასაკვირი სულაც არ უნდა იყოს.

***

მივუბრუნდეთ BBC - ის. კონტინენტურ ევროპაზე საზოგადოებრივი მაუწყებლის ექსპორტიორი სწორედ ეს მედიაგიგანტია. მისი ბიუჯეტი 3,8 მილიარდი ფუნტი სტერლინგია, ანუ თითქმის 13-13.5 მილიარდი ლარი (შედარებისათვის, საქართველოს ბიუჯეტიც დაახლოებით ამდენივეა, ხოლო BBC - ის ბიუჯეტი დაახლოებით 300-ჯერ აჭარბებს ჩვენი საზოგადოებრივი მაუწყებლის ბიუჯეტს).

შესაბამისად, ამ მედიაგიგანტს აქვს ბევრი ტელე და უფრო მეტი რადიომაუწყებელი. ერთ-ერთი მხოლოდ კლასიკურ მუსიკას სთავაზობს მაყურებელს.

ყოველი წლის ბოლოს BBC - ის მეურვეები სხდებიან და ყველა არხის სამომავლო პრიორიტეტებს, აგრეთვე, ბიუჯეტს განსაზღვრავენ. ყოველი წლის ბოლოს იზრდება კლასიკური მუსკის არხის ბიუჯეტი.

რატომ? რატომ ხდება ასე? რა არის მათი ამ გადაწყვეტილების რეალური საფუძველი? პასუხს თავადვე შემოგთავაზებთ - მათ არ სურთ, რომ კლასიკური მუსიკა ჩაყლაპოს პირობითმა "ლედი გაგამ"... სხვაგვარად რომ ვთქვათ - არ ეთმობათ ბეთჰოვენი "განგამსტაილის" სასარგებლოდ.

აქვს თუ არა უძლიერეს BBC-ის ამის უფლება?

რასაკვირველია, აქვს... მით უფრო, რომ გარდა ხსენებული კლასიკურისა მუსიკის არხისა, მას აქვს საზოგადოებასთან კომუნიკაციის კიდევ 25 მედიასაშუალება და თუ კლასიკური მუსიკის არხის რეიტინგი დაბალია (შესაბამისად, ის დოტაციურია), დანარჩენები მეტ-ნაკლებად შედიან კონკურენციაში კერძო მაუწყებლებთან და მეტიც, პრაქტიკულად ყოველთვის ამარცხებენ მათ.

აი, საქართველოს საზოგადოებრივ მაუწყებელს კი, ჯერ ერთი, სულ რაღაც 40-45 მილიონი ლარი აქვს ბიუჯეტი, მეორე - ამ ძალიან შავ-თეთრად მოფიქრალ საზოგადოებაში მის მიერ დაცული ბალანსი და სხვა სტანდარტები "არავის სჭირდება" და მთავარი - რეიტინგი აქვს იმდენად დაბალი (რომ ამბობენ - პულსი არ ესინჯებაო), რომ და ეს მართლაც დამაფიქრებელია.

***

იმისათვის, რომ კრიტიკა, უფრო კი ფიქრი ობიექტური იყოს, ჯერ თავად მაუწყებლის მისიაზე უნდა ვისაუბროთ.

როგორი მაუწყებელი უნდა საზოგადოებას?.. როგორი მაუწყებლის ხილვა სურს პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ ელიტებს? რა შეიძლება იყოს მისი მისია? ეს დღემდე პასუხგაუცემელი შეკითხვებია.

ერთადერთი, რაც კანონმდებელმა განსაზღვრა, პროგრამული პრიორიტეტებია... მაგალითად, ითქვა, რომ ეთნიკური უმცირესობების ენებზე უნდა მზადდებოდეს საინფორმაციო გამოშვებები... თუმცა, როდესაც ამ ეთნიკური უმცირესობების ენებზე მომზადებული საინფორმაციო პროგრამის კვლევა ჩატარდა, აღმოჩნდა, რომ თბილისელ... თბილისელ კი არა, ვაკე-ვერელ მოქალაქეებში ამ გადაცემის პოპულარობა მინიმალურ ნიშნულს ვერ ასცდა.

რატომ არ გაიზომა მარნეულის თუ ახალქალაქის მოსახლეობის ინტერესი ამ კონკრეტული გადაცემის მიმართ?

პასუხი მარტივია - ვერ გაიზომა, ყოველ შემთხვევაში, იმ რაოდენობრივი მთვლელებით, რომლებსაც ყველა არხი ეყრდნობა, რომელსაც იყენებს საზოგადოებრივი მაუწყებელიც და რომლებიც, რბილად რომ ვთქვა, არასრულყოფილია თუნდაც იმიტომ, რომ მარნეულ-ახალქალაქში დამონტაჟებული არაა.

სხვა კვლევა არავის ჩაუტარებია - ჩვენ არ ვიცით, მოსწონს თუ არა "მოამბე აზერბაიჯანულ ენაზე" აზერბაიჯანულენოვან მოსახლეობას... ან მოსწონს თუ არა "მოამბე სომხურ ენაზე" ჯავახეთის რეგიონის საზოგადოებას.

***

კიდევ ერთხელ გავიმეოროთ მთავარი კითხვა - როგორი მაუწყებელი უნდა საზოგადოებას?.. როგორი მაუწყებლის ხილვა სურს პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ ელიტებს? რა შეიძლება იყოს მისი მისია?

ვთქვათ შემდეგიც - კანონმდებლობიდან გამომდინარე, მაუწყებელი, რომც მოინდომოს, ვერ შეიძენს იმ ძვირადღირებულ პროდუქციას, რომელსაც გარე სტუდიები ან უკვე ამზადებენ, ან მომავალში დაამზადებენ... აქაც, კვლევის არ იყოს, ფასზე და მხოლოდ დაბალ ფასზეა დამოკიდებული, როგორ პროდუქციას შემოიტანს გარე სტუდიებიდან საზოგადოებრივი მაუწყებელი.

შესაბამისად, გადაცემათა ხარისხის (რაც ბუნებრივად აისახება რეიტინგზეც) გამოსწორება, მოცემულ ეტაპზე, პრაქტიკულად შეუძლებელია - წესია ასეთი - რაც იაფია, ის უხარისხოა და პირიქით - რაც ძვირია, ის ხარისხიანია.

(სხვაგვარად რომ ავხსნათ - თუ მაგალითად გოგი გვახარიას გადაცემაში მეტ ინვესტიციას განახორციელებს მაუწყებელი, ვთქვათ, თუ მოახდენს ამ გადაცემის სათანადო და ძვირ რეკლამირებას, მისი რეიტინგი ავტომატურად გაიზრდება).

მაგრამ, ესეც არაა მთავარი - მაუწყებლს ჰყავს და უნდა ჰყავდეს კიდეც სპეციფიური მაყურებელი. ვთქვათ, ხსენებულ "წითელ ზონას" ალბათ იშვიათად ნახავენ სპორტის მოყვარულები, ხოლო საბავშვო გადაცემას მუსიკის მოყვარულები ასევე იშვიათად ჩაუსხდებიან.

ჩვენს პირობებში, როდესაც საზოგადოებრივ მაუწყებელს აქვს არაერთი ვალდებულება, მისი რეიტინგი შეიძლება იყოს არა მაღალი, არამედ - მზარდი... ვიმეორებ, ზოგადად არხებისა და არა ცალკეული გადაცემებისა მის ოთხ (ორ ტელე და ორ რადიო) არხზე.

ხოლო იმისათვის, რომ მაუწყებლის პოპულარობა იყოს მზარდი, ხელმძღვანელობამ უნდა გამოიყენოს საზოგადოებასთან კომუნიკაციის სხვადასხვა, მათ შორის, ინოვაციური ფორმები.

(დღეს მიღებული პრაქტიკაა რომელიმე გადაცემის წამყვანის პორტრეტით ბილბორდის განთავსება მეტროს შესასვლელთან და შემდეგ თვითტკბობა, რომ გადაცემის სათანადო რეკლამირება მოხდა).

უმნიშვნელო როდია ინტერნეტმომხმარებელთა რაოდენობა - დღესაც კი, მაუწყებელი ზოგადად და კონკრეტულად მისი ცალკეული გადაცემები რეკორდს რეკორდზე ხსნიან ინტერნეტში (მაგალითად, გასულ წელს ყველა გადაცემის მომხმარებელთა რაოდენობამ 25 მილიონს გადააჭარბა. სამწუხაროდ, ამ თემაზე ყურადღება არავის გაუმახვილებია).

მოსაფიქრებელია ე.წ. გადახვევით გადაცემების მნახველთა რაოდენობის განსაზღვრის მექანიზმის კვლევაც, რადგან, ბუნებრივია, რომ მაგალითად "უცნობი მუსიკა" კონკურენციას ვერ გაუწევს კომერციული არხის იმ გადაცემას, რომელშიც კატების გატყავებაზე და მათი სისხლის სმის საზეიმო რიტუალზე საუბრობენ... თუმცა, მომხმარებელთა გარკვეული ნაწილი, შესაძლოა გადახვევის სისტემით უბრუნდება შესანიშნავ - "უცნობ მუსიკას".

***

ზემოთქმული მაინც ვერ პასუხობს მთავარ კითხვას - რა არის მაუწყებლის მისია? რა არის მისი არსი?

ჩემი აზრით, აუცილებელია, საზოგადოებამ გაიაზროს მთავარი - საზოგადოებრივი მაუწყებელი (წლიდან წლამდე გარანტირებული მზარდი ბიუჯეტით) ვერც იქნება და არც უნდა იყოს კომერციულ არხთა კონკურენტი, მისი მისიაა დაბალანსებული და მეტ-ნაკლებად ობიექტური ინფორმაციის გადაცემა. მოვლენების მიმოხილვა-ანალიზი ისე, რომ მაქსიმალურად იყოს წარმოჩენილი ყველა აქტორის პოზიცია; პროგრამული პრიორიტეტების დაცვა (სხვა საქმეა, რომ შეიძლება მათი გადასინჯვა); ქსელური კავშირების შექმნა (მაგალითად, სკოლის მოსწავლეები ეჯიბრებიან სკოლის მოსწავლეებს) და ა.შ. სწორედ ესაა საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მოკრძალებული ხიბლი.

***

დაბოლოს - ორიოდე აბზაცი (რედაქციას აქვს უფლება, წაშალოს ეს აბზაცები): გასული საუკუნის 90-იან წლებში შევუყევი ჟურნალისტის პროფესიის "მძიმე" აღმართს.

ჩემს რედაქტორ – მასწავლებელთა შორის იყვნენ გამორჩეულებიც - მამუკა ფაჩუაშვილი, პაატა ვეშაპიძე, ვასილ მაღლაფერიძე... უკვე შემდგომ 95-96 წლებში, კახა გაბუნია... მერე პაატა ნაცვლიშვილი და მარინა ვაშაყმაძე... ბევრი ვისწავლე გოგი ჩოჩიშვილისაგანაც.

თუ არ ვცდები, 1999 წელს, როდესაც მარინა ვაშაყმაძისაგან ვსწავლობდი "გაზეტჩიკობას", დიდ მაგიდაზე გაფენილი იყო ბევრ-ბევრი, ერთმანეთზე უკეთესი ფოტოები... მარინა გულმოდგინედ არჩევდა საპირველგვერდოს და შემდეგ პირველი გვერდის სვეტს წერდა (თუ ქართული პერიოდიკის მკვლევარები ოდესმე შეისწავლიან 90-იანი წლების ძალიან კარგ გაზეთებს, უთუოდ დაასკვნიან, რომ "ახალი ქართული გაზეთის" პირველი გვერდები იყო შედევრები და მხოლოდ შედევრები).

ვიჯექი მარინას გვერდით და თვალებდაჭყეტილი ვსწავლობდი სასწავლს.

"რთული პროფესიაა, ირაკლი" - მითხრა ერთხელ მან შუაღამისას, მაშინ, როდესაც ლამის ღამენათევებს გაზეთი დასასტამბად უნდა გაგვეშვა...

ვფიქრობ, რთულ პროფესიას დღეს განსაკუთრებით უჭირს, მაგრამ ჩვენ არ უნდა შევწყვიტოთ ბრძოლა პროფესიის გადარჩენისათვის... რადგან ოდესმე, შესაძლოა, ძალიან გვიან... მაგრამ უთუოდ დადგება დრო, როცა საზოგადოება ზურგს აქცევს სიყვითლეს და აღმოაჩენს, რომ მოკრძალებული ხიბლი ნამდვილ ჟურნალისტიკასაც ჰქონია.

ირაკლი ტაბლიაშვილი, ჟურნალისტი, გადაცემა "ვექტორის" წამყვანი