„რამ დააჩქარა ვირუსის გავრცელება - პანდემიის მეორე ტალღას ზაფხულშივე ელიან“- ამ სათაურით 6 ივნისს გამოცემა რეზონანსმა გამოაქვეყნა სტატია, რომელშიც ნათქვამია, რომ 90%-ით კორონავირუსის მეორე ტალღა ზაფხულშივეა მოსალოდნელი. გამოცემა მასალას „დეილი მეილზე“ დაყრდნობით აქვეყნებს და წერს, რომ ეს მტკიცება გამოცემის კვლევასა და იაპონელი ექიმი - ინფექციონისტის მოსაზრებას ემყარება. თუმცა, სტატიაში არაფერია ნათქვამი რა კვლევაზეა საუბარი და რამდენად სანდოდ შეიძლება მივიჩნიოთ იგი.

გამოცემა წერს, რომ „ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ გამოქვეყნებულ სტატისტიკაზე დაყრდნობით გაირკვა, რომ ახალი ტიპის კორონავირუსმა უფრო სწრაფი ტემპით დაიწყო გავრცელება, თუმცა, პარალელურად, აღინიშნა, რომ COVID-19-ით გამოწვეული ლეტალური შედეგის სტატისტიკურმა მონაცემებმა იკლო. ამის შესახებ საინფორმაციო სააგენტო „დეილი მეილი" წერს მათ მიერ ჩატარებულ კვლევაზე დაყრდნობით“.

მტკიცება, რომ ვირუსის მეორე ტალღა ზაფხულშივეა მოსალოდნელი, იაპონელ ექი - ინფექციონისტს აკიჰირო სატოს ეფუძნება, რომელიც ამბობს, რომ „პანდემიის მეორე ტალღის დაწყება თითქმის გარდაუვალია, რადგან მსოფლიო მოსახლეობის 99%-ს არ აქვს ახალი ვირუსის მიმართ გამომუშავებული იმუნიტეტი“.

იაპონელი ინფექციონისტის ეს ვარაუდი რამდენიმე გამოცემაში ნამდვილად იძებნება, თუმცა აღასანიშნავია, რომ ეს გამოცემები თავის მხრივ რუსულ მედიასაშუალებებს ეყრდნობიან, ისეთებს მაგალითად, როგორიცაა რუსული სახელმწიფო მედიასაშუალება „რია ნოვოსტი“, ან/კიდევ Gazeta.ru.

აქვე, საინტერესოა, რომ ამ გამოცემების თქმითაც, აკიჰირო სატო ვარაუდებს გამოთქვამს, რომ ვინაიდან მოსახლეობის უემტესობას არ აქვს გამომუშავებული იმუნიტეტი და ვირუსი კვლავ სწრაფად ვრცელდება, მეორე ტალღის ალბათობა 90%-ია. იგი ამბობს, რომ ეს შეიძლება მოხდეს შემოდგომით ან ზამთარში, მაგრამ შესაძლოა მოხდეს ისეც, რომ მეორე ტალღა გაცილებით ადრე დაიწყოს, მაგალითად, ივლისში ან აგვისტოში.

COvid-19-ის მეორე ტალღა რომ მოსალოდნელია და ადამიანებმა ვირუსთან ერთად ცხოვრება უნდა ვისწავლოთ, ამას არავინ უარყოფს. მეტიც, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია ბოლო პერიოდში აქტიურად მოუწოდებს იმ ქვეყნებს, სადაც საგანგებო მფგომარეობები გაუქმდა და დაწესებულებები იხსნება, რომ მკაცრად დაიცვან უსაფრთხოების ზომები. თუმცა, მტკიცებით ფორმაში განცხადება, რომ ვირუსის მეორე ტალღა, რომელიც შესაძლოა უფრო მძლავრი იყოს, უახლოეს პერიოდში, მაგალითდ, ზაფხულშივე იქნება, არსად იძებნება.

კორონავირუსის მეორე ტალღას ელიან საქართველოშიც. როგორც საქართველოს ინფექციური პათოლოგიისა და შიდსის ცენტრის ხელმძღვანელმა, თენგიზ ცერცვაძემ საქართველოს პირველ არხს განუცხადა, მეორე ტალღა მოსალოდნელია ოქტომბერ-ნოემბრიდან და ეს დამოკიდებულია იმაზე, აქვს თუ არა ვირუსს სეზონური ბუნება. ცერცვაძე ფიქრობს, რომ მეორე ტალღა ნაკლებად ძლიერი იქნება.

„ყველაფერი ეს ვარაუდებია და ეს ვარაუდები აგებულია იმაზე, თუ როგორ იქცევიან სხვა რესპირაციული ინფექციები, მაგალითად გრიპი და სხვა. ველოდებით ოქტომბერ-ნოემბრიდან, დამოკიდებულია იმაზე, რა ბუნება აქვს კორონავირუსს. მას აქვს ისეთივე ბუნება როგორც გრიპის ვირუსს, რომელიც ცივ პერიოდებში აქტივირდება, ხოლო ცხელ პერიოდებში მისი აქტივობა იკლებს. თუ კორონავირუსს არ აქვს ასეთი სეზონური ბუნება, შეიძლება, არც იქნეს მეორე ტალღა.

ვფიქრობ, რომ მას მაინც აქვს სეზონურობის ბუნება, მაგრამ არა ისე მკაფიოდ გამოხატული, როგორც გრიპს. მე მგონია, რომ მეორე ტალღა იქნება, მაგრამ ნაკლებად ძლიერი, ვიდრე პირველი“, – განაცხადა ცერცვაძემ.

„რამ დააჩქარა ვირუსის გავრცელება - პანდემიის მეორე ტალღას ზაფხულშივე ელიან“- რეზონანსის ეს სათაური სენსაციური და პანიკის შემცველია. პანიკურობა და სენსაციური ელემენტები არის ის, რაც კორონავირუსის პანდემიის გაშუქებას დასაწყისიდანვე თანსდევდა.

„ამით ახალი კორონავირუსი აქამდე გავრცელებული სხვა ვირუსული ეპიდემიებისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდება. მართალია, SARS‐მა, ახლო აღმოსავლეთის რესპირატორულმა სინდრომმა MERS‐მა და ზიკას ვირუსმა, სამივემ გამოიწვია პანიკა მსოფლიოში, მაგრამ კორონავირუსთან დაკავშირებული შიში სოციალურმა მედიამ განსაკუთრებით გაამძაფრა“, ‐ წერენ MIT Technology Review‐ს ჟურნალისტები კარენ ჰაო და ტანია ბასუ.

კოლუმბიის უნივერსიტეტის პროფესორი სტეფან მორსე ჟურნალისტებს ურჩევს, კრიზისის დროს უსაფუძვლო პანიკისა და შიშის დათესვას მოერიდონ.

ჰარვარდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგი, პროფესორი ბილ ჰენეჯი ჟურნალისტებს, რომლებიც კორონავირუსის თემაზე მუშაობენ, ურჩევს, რომ ექსპერტები, რომელთა მოსაზრებებსაც თავიანთ მასალებში გამოიყნებენ, ყურადღებით შეარჩიონ: „მეცნიერების ერთ დარგში ნობელის პრემიის მიღება არ ნიშნავს იმას, რომ ეს ადამიანი მეცნიერების ყველა დარგში ერკვევა. არც დოქტორის ხარისხი და პრესტიჟულ სამედიცინო სკოლაში სწავლება არ აქცევს მას სხვა კონკრეტულ საკითხში კომპეტენტურ და ავტორიტეტულ მეცნიერად. დაურეკეთ ოთხ ან ხუთ დამოუკიდებელ მეცნიერს, თუ ისინი ერთსა და იმავე პასუხს გაგცემენ კონკრეტულ საკითხზე, მაშინ თქვენს მასალაში ამ ინფორმაციის გამოყენება ღირს“.

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი რეკომენდაცია, რაც პანდემიის გაშუქების თემაზე გვხვდება, კვლევების მიგნებების გამოყენებას ეხება.

„გამოიყენეთ სანდო სამედიცინო კვლევები, აღწერეთ კვლევის მეთოდოლოგია“, - ვკითხულობთ გზამკვლევში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ მოამზადა სპეციალურად პანდემიის გაშუქებისთვის.

“არასდროს შესწიროთ ფაქტები კლიკებს და განსაკუთრებული ყურადღება ამას კრიზისების დროს მიაქციეთ. ყოველთვის ვცდილობ ისეთი სათაურის შერჩევას, რომელიც რეალობას ასახავს და სენსაციური არ არის”, - ამბობს ფრილანსერი ჟურნალისტი დოტოგრამა ბეტსი ჯოულსი, რომელიც კორონავირუსის პადემიას ჩინეთში, ვუჰანის პროვინციაში აშუქებდა.

---

სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.