მედია ჩეკერი ეთიკა

ეკა მიშველაძის საქმე - დაწუნებული პროექტი, ინტერესთა კონფლიქტი თუ პოლიტიკური მოტივი

კატეგორია - ეთიკა

საზოგადოებრივი მაუწყებლის მონიტორინგის საბჭომ 15 მარტს ეკა მიშველაძის სამსახურიდან გათავისუფლება პოლიტიკურ გადაწყვეტილებად შეაფასა.

საბჭოს წევრის, ემზარ გოგუაძის თქმით, მაუწყებელის მიერ ეკა მიშველაძის გათავისუფლების მიზეზი მისი მეუღლეა, რომელიც ერთ-ერთი ოპოზიციური პარტიის ლიდერია. გარდა ამისა, ემზარ გოგუაძემ აღნიშნა, რომ მიშველაძის გათავისუფლება შრომით კანონმდებლობასაც ეწინააღმდეგება.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის მონიტორინგის საბჭო 3 წევრისგან შედგება. მათ შორის არიან მწერალი ემზარ გოგუაძე, გაზეთ “24 საათის” დამფუძნებელი მამუკა ფაჩუაშვილი და რეჟისორი დავით კანდელაკი.

ეკა მიშველაძე მონიტორინგის საბჭოს დასკვნას სასამართლოში წარადგენს, სადაც მან სარჩელი საზოგადოებრივი მაუწყებლის წინააღმდეგ 7 მარტს შეიტანა.

მიშველაძე საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სამსახურიდან 11 თებერვალს გაათავისუფლა. ასევე 11 თებერვლით დათარიღებული ბრძანებით დაიხურა მიშველაძის გადაცემა “პირველი სტუდია”, რომელიც 2015 წლის 10 ივლისის შემდეგ ეთერში არ გასულა.

მიშველაძე სასამართლოში მისი სამსახურიდან გათავისუფლებისა და გადაცემა “პირველი სტუდიის” დახურვაზე მაუწყებლის გადაწყვეტილებების ბათილად ცნობას ითხოვს.

საზოგადოებრივი მაუწყებელი კი საკუთარ პოზიციაზე საჯაროდ არ საუბრობს. ერთადერთი კომენტარი, კოალიციის "მედია ადვოკატირებისთვის" მიერ ორგანიზებულ კონფერენციაზე, 2015 წლის 4 სექტემბერს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის მრჩეველმა ბასა ჯანიკაშვილმა გააკეთა. მან განაცხადა, რომ ეკა მიშველაძეს ინტერესთა კონფლიქტი აქვს, რადგან პოლიტიკოსის, პარტია “თავისუფალი დემოკრატების წევრის” ალექსი (ბუკა) პეტრიაშვილის მეუღლეა. ასე ჯანიკაშვილი მიშველაძის გადაცემის შესაძლო დახურვის შესახებ იმ დროისთვის გავრცელებულ ინფორმაციას გამოეხმაურა (უნდა აღინიშნოს, რომ პეტრიაშვილი და მიშველაძე ოფიციალურად ერთი თვის შემდეგ, 4 ოქტომბერს დაქორწინდნენ).

“ქალბატონ ეკას მინდა მივულოცო მთელი გულით და სულით ოჯახის შექმნა. იყო პრომოს დამზადების პროცესი, ველოდებოდით, რომ ეკა უნდა ჩამოსულიყო, ეს პრომო უნდა დაგვემზადებინა და ასეთი კარგი ამბავი დაგვახვედრა, რომ გათხოვდა პოლიტიკურ ლიდერზე, მომავალ პარლამენტის თავმჯდომარეზე, სხვათა შორის, აქვე ვიწინასწარმეტყველე. მაუწყებელს აქვს თავისი კოდექსი, როგორც მარეგულირებელ კომისიას, ასევე მაუწყებელს, სადაც ინტერესთა კონფლიქტი შეიძლება იყოს საზოგადოებრივი. მე შემიძლია გამოგიგზავნოთ ეს მეილზე. ეს არის პრობლემა”.- განაცხადა ბასა ჯანიკაშვილმა.

მონიტორინგის საბჭოს დასკვნა და ბასა ჯანიკაშვილის მაშინდელი განცხადება უარყო მაუწყებლის სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარემ გრიგოლ გოგელიამ 15 მარტს. მედიასთან საუბრისას მას მიშველაძის გათავისუფლების მიზეზებზე არ უსაუბრია.

„ბასა ჯანიკაშვილმა სადღაც რაღაც თავისი პოზიცია დააფიქსირა, ეს არ ნიშნავს, რომ ეს არის მაუწყებლის პოზიცია. ბასა ჯანიკაშვილი არ არის ადამიანი, რომელსაც შეიძლება დაეყრდნო, როგორც ოფიციალური საზოგადოებრივი მაუწყებლის წარმომადგენელი, რადგან მას ამ წარმომადგენლის უფლებამოსილება არ ჰქონია. ჩემი აზრით, ეს პოლიტიკური დევნა არ ყოფილა“ - განაცხადა საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარემ გრიგოლ გოგელიამ „რუსთავი 2-თან" საუბრისას.

ჟურნალისტის ვერსია

ეკა მიშველაძე იხსენებს, რომ მისი გადაცემის დახურვის შესახებ მედიიდან შეიტყო 2015 წლის სექტემბერში. როდესაც საკითხის გარკვევა სცადა, მაუწყებელში უთხრეს, რომ მიმდინარე გადაცემები რეორგანიზაციის გამო შეაჩერეს. მას სხვა პროექტის გაკეთება შესთავაზეს. მიშველაძის აზრით, ეს შეთავაზება საზოგადოების ზეწოლის შედეგი იყო.

მისი თქმით, ახალი პროექტი ჯერ ოქტომბერში, შემდეგ ნოემბერში, შემდეგ კი იანვარში უნდა გასულიყო ეთერში. თუმცა თებერვალში მაუწყებელმა პროექტი, რომლის ფორმატიც ხელმძღვანელობასთან შეთანხმებული იყო, არ დაამტკიცა და მიშველაძის გათავისუფლების შესახებ გადაწყვეტილება მიიღო.

თებერვლის დასაწყისში მისთვის გაგზავნილ ოფიციალურ დოკუმენტში მიშველაძის გათავისუფლების მიზეზად საზოგადოებრივი მაუწყებლის საბჭოს მიერ პროექტის არდამტკიცებაა დასახელებული:

“მიმდინარე წლის თებერვლის დასაწყისში თქვენ მიერ წარმოდგენილი იქნა ახალი საავტორო გადაცემის პროექტი. იგი განსახილველად გადაეცა სსიპ “საზოგადოებრივი მაუწყებლის” დებულებით გათვალისწინებულ აღმასრულებელ საბჭოს, რომელიც სხვა ფუნქციებთან ერთად, ამზადებს რეკომენდაციებს ახალი სატელევიზიო პროექტების წარმოებაში ჩაშვების მიზანშეწონილობასთან დაკავშირებით. პროექტს არ მიეცა შესაბამისი რეკომენდაცია და ასევე არ იქნა მიღებული დადებითი გადაწყვეტილება მისი წარმოების დაწყების შესაძლებლობასთან დაკავშირებით”, - აღნიშნულია საზოგადოებრივი მაუწყებლის წერილში, რომელსაც მისი დირექტორი გიორგი ბარათაშვილი აწერს ხელს.

ეკა მიშველაძე კი აღნიშნავს, რომ პროექტის ფორმატი წინასწარ ჰქონდა შეთანხმებული არხის ხელმძღვანელობასთან.

“თავიდან საუბარი იყო შაბათ-კვირის ეთერზე, გასართობ გადაცემაზე. რაზეც მე ვუთხარი, რომ მაგ საკითხს არც კი განვიხილავდი, საერთოდ. ეს ჩემი პროფილი არ არის, არც ვიცი ეგეთი გადაცემა როგორ უნდა გავაკეთო-მეთქი. მათი მხირდან მეორე შემოთავაზება იყო, რომ ანალიტიკური ტოკ-შოუ გამეკეთებინა, ოღონდ ერთი პირობით - არ უნდა მომეწვია პოლიტიკოსები, რაზეც მე დავთანხმდი. არ იყო ჩემი კომპეტენცია გადაცემის პროექტის მომზადება, თუმცა რაკი მოვილაპარაკეთ გარკვეულ ფორმატზე, ამ კუთხით მოვამზადე. თუმცა ესეც არ დააკმაყოფილეს”, - ამბობს მიშველაძე.

ჟურნალისტის ადვოკატის, ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის იურისტის, თათია კაჭარავას თქმით, სასამართლოს, გარდა სამსახურისა და განაცდურის აღდგენისა, დისკრიმინაციული ფაქტის დადგენასაც სთხოვენ.

“მივიჩნევთ, რომ მისი გათავისუფლების რეალური მოტივი და საფუძველი არის დისკრიმინაცია მისი მეუღლის, კერძოდ, მისი ოჯახის წევრის პოლიტიკური პარტიისადმი კუთვნილების ნიშნით და ვითხოვთ, აქედან გამომდინარე, მორალური ზიანის ანაზღაურებასაც”, - აღნიშნა კაჭარავამ.

მისი თქმით, ინტერესთა კონფლიქტი, რაზეც ბასა ჯანიკაშვილი მიუთითებდა, სავარაუდოდ, მიშველაძის გათავისუფლების რეალური მიზეზი შეიძლება იყოს. თუმცა თავად იურისტი გამორიცხავს მისი დაცვის ქვეშ მყოფი პირის ინტერესთა კონფლიქტს. თავის მხრივ, ინტერესთა კონფლიქტის არსებობას გამორიცხავს ეკა მიშველაძეც.

“მე ვთქვი კიდეც და მათთვისაც ნათქვამი მაქვს, რომ ეთერში თუ გავალთ და როგორც კი შეამჩნევთ, ან ერთხელ მაინც თუ მივიღებ შენიშვნას ჩემს მიკერძოებულობასთან დაკავშირებით, არა მარტო ამ არხიდან, ჟურნალისტიკიდანაც წავალ-მეთქი. შემდეგ, დავთანხმდი, რომ გავაკეთებდი გადაცემას, რომელშიც პოლიტიკოსებს საერთოდ არ მოვიწვევდი, თუმცა ეთერში არც ეს გადაცემა გავიდა”, - ამბობს ეკა მიშველაძე.

ინტერესთა კონფლიქტი

რა არის ინტერესთა კონფლიქტი და როგორ უნდა მოიქცეს თავად ჟურნალისტი და მისი დამსაქმებელი, როცა საქმე ინტერესთა კონფლიქტს ეხება?

ინტერესთა კონფლიქტი არის სიტუაცია, როდესაც პირის პირადი, პროფესიული ანდა საზოგადოებრივი ინტერესი შესაძლებელია ერთმანეთთან წინააღმდეგობაში მოვიდეს, რაც ხელს შეუშლის დაკისრებული მოვალეობის შესრულებას.

“ჟურნალისტის შემთხვევაში ინტერესთა კონფლიქტი უმთავრესად მის მიუკერძოებლობას და სამართლიანობას აყენებს ეჭვქვეშ. კონფლიქტი ინტერესებს შორის შეიძლება წარმოიქმნას რამდენიმე მხრიდან, მათ შორისაა – ოჯახი, პირადი ურთიერთობები, ფინანსები/ბიზნესი, სამოქალაქო აქტიურობა. საჭიროა ჟურნალისტმა გადახედოს საკუთარ ურთიერთობებს და დაფიქრდეს, როგორ უკავშირდებიან ისინი მის პროფესიულ საქმიანობას” - ვკითხულობთ ეთიკის ქარტიის სახელმძღვანელო რეკომენდაციაში.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში აღნიშნულია, რომ ჟურნალისტმა არ უნდა შელახოს მაუწყებლის დამოუკიდებლობა საკუთარი სამოქალაქო, პოლიტიკური, ეკონომიკური და საზოგადოებრივი საქმიანობით და თავიდან უნდა აიცილოს ინტერესთა კონფლიქტი (მუხლი 29, პუნქტი - 7).

საერთაშორისო მედიაში ინტერესთა კონფლიქტისა და მისი გადაჭრის არაერთი მაგალითია, 2011 წელს, როდესაც აშშ-ს საზოგადოებრივი რადიოს გადაცემა „All Things Considered-ის“ წამყვანის მიშელ ნორისის ქმარი ბროდერიკ ჯონსონი პრეზიდენტობის კანდიდატ ბარაკ ობამას საარჩევნო კამპანიის მრჩევლად დაინიშნა, წამყვანმა საკუთარ ხელმძღვანელობას აცნობა ამის შესახებ.

„ჩვენ ვიმსჯელეთ და გადავწყვიტეთ, რომ ბროდერიკის ახალი როლი სირთულეებს შემიქმნიდა გადაცემის წაყვანაში. საარჩევნო კამპანიისას ბროდერიკის მიერ დაკავებული პოზიციის თავისებურებიდან და იმ გავლენიდან გამომდინარე, რაც მას შეიძლება ჩვენს ოჯახზე ჰქონდეს, მივიღე გადაწყვეტილება, რომ დროებით, 2012 წლის არჩევნების დასრულებამდე აღარ წავიყვანო გადაცემა“, – განაცხადა მიშელ ნორისმა და იმავე ორგანიზაციაში სხვა პოზიციაზე გადაინაცვლა.

ჟურნალისტმა გააცნობიერა, რომ ქმრის ახალი პოზიცია ხელს შეუშლიდა საარჩევნო კამპანიის გაშუქებაში;

მან ხელმძღვანელობას იქამდე აცნობა ქმრის ახალი პოზიციის შესახებ, ვიდრე ის დაიკავებდა ამ თანამდებობას;

ხელმძღვანელობასთან შეთანხმებით მიიღეს გადაწყვეტილება – ჟურნალისტი დარჩა ორგანიზაციაში, თუმცა მისი საქმიანობა გაიმიჯნა პოლიტიკური საკითხების გაშუქებისგან. ნორისი წამყვანის პოზიციას დაუბრუნდა 2013 წელს.

ინტერესთა კონფლიქტის დროს მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ჟურნალისტის პასუხისმგებლობა, არამედ რედაქციის მზაობა საკითხის გადასაჭრელად. რედაქციამ უნდა ჩამოაყალიბოს საკუთარი პოზიცია ამ საკითხებზე, ამგვარი დეტალების გადაწყვეტა სარედაქციო პოლიტიკის შესაბამისად უნდა ხდებოდეს. დასაქმებულები კი ინფორმირებულნი უნდა იყვნენ ყველა იმ რეგულაციის შესახებ, რაც რედაქციის შიგნით არსებობს.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ქცევის კოდექსში ინტერესთა კონფლიქტის საკითხს ცალკე თავი ეძღვნება. კოდექსში განმარტებულია, რა არის ინტერესთა კონფლიქტი, როდის, რა ვითარებაში შეიძლება დადგეს ეს პრობლემა.

არის თუ არა ინტერესთა კონფლიქტი სამსახურიდან გათავისუფლების მიზეზი? ამის შესახებ ქცევის კოდექსში არაფერია ნათქვამი. ამავე დოკუმენტში აღნიშნულია: “ინტერესთა კონფლიქტის თავიდან ასაცილებლად მაუწყებელმა და თანამშრომელმა ყველა სათანადო ზომა უნდა მიიღონ. ვითარებიდან გამომდინარე, თანამშრომელს შესაძლოა გარკვეული საკითხების გაშუქებაზე უარის თქმა ან სხვა სამსახურის შესრულება მოუწიოს”.

იყო თუ არა მიშველაძის გათავისუფლების მიზეზი შესაძლო ინტერესთა კონფლიქტი? მიმართა თუ არა მაუწყებელმა ყველა ზომას საკითხის მოსაგვარებლად? რატომ დაიხურა გადაცემა “პირველი სტუდია”? ამ კითხვებზე პასუხის მიღება მედიაჩეკერმა საზოგადოებრივი მაუწყებლისგან სცადა. თუმცა მაუწყებელში პასუხის გაცემაზე უარი გვითხრეს. მედიაჩეკერი კვირის განმავლობაში ისევ შეეცდება მათთან დაკავშირებას.

17.03.2016

ვრცლად

ტელეკომპანია “პირველზე” სექსუალური სცენების ამსახველი ანონსი გავიდა

კატეგორია - ეთიკა

კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ განიხილა განცხადება 2016 წლის 9 თებერვალს ”TV პირველის” ეთერში გასული ანონსის შესახებ. გადაცემა „ღალატის“ ანონსში, რომელიც ეთერში 19:50 წუთზე გავიდა, ნაჩვენები იყო სექსუალური სცენები.

„მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის“ 47–ე მუხლის მე–8 პუნქტის შესაბამისად,იმ პროგრამის ანონსები, რომლის ჩვენება უნდა მოხდეს წყალგამყოფის მოქმედების პერიოდში უნდა იყოს შესაფერისი საოჯახო ჩვენებისთვის.შესაბამისად, აღნიშნული ანონსის წყალგამყოფის მოქმედების პერიოდში განთავსება „მაუწყებელთა ქცევის კოდექსით“ განსაზღვრული მოთხოვნების დარღვევას წარმოადგენს“ - აღნიშნავს კომისია. დარღვევა კონკრეტულ სანქციას არ ითვალისწინებს, რადგან ქცევის კოდექსით დადგენილი ეთიკური ნორმებისა და პროფესიული სტანდარტების დარღვევებზე რეაგირება მხოლოდ თვითრეგულირების მექანიზმის ფარგლებში ხდება.

„ღალატი“ გასართობი ხასიათის რუსული გადაცემაა, რომლშიც წყვილები მეორე ნახევრებს ერთგულებაში ამოწმებენ და ხშირად ღალატში ამხელენ. გადაცემის გმირები, კერძო დეტექტივების დახმარებითა და ფარული მიყურადებით ცდიან საკუთარი პარტნიორების ერთგულებას.

კომუნიკაციების კომისიის ცნობით, კომისიასთან არსებულმა მომხმარებელთა ინტერესების საზოგადოებრივი დამცველის სამსახურმა შპს „ტვ პირველს“ გადაცემის ანონსის განთავსების თაობაზე ტელეკომპანიის თვითრეგულირების ფარგლებში განხილვის რეკომენდაციით მიმართა.

16.03.2016

ვრცლად

მრავალათასიანი კონტრაქტები ინტერნეტ მედიას ხელისუფლებისგან

კატეგორია - ეთიკა

სახელმწიფო უწყებები ონლაინ მედიასაშუალებებს საინფორმაციო მომსახურებისთვის ათასობით ლარს უხდიან. საინფორმაციო მომსახურებაში შედის: მათი პრესრელიზების გავრცელება, ფოტოების, სასურველი სტატია/ინტერვიუების გამოქვეყნება და გამოკითხვების ჩატარებაც. მკითხველისთვის სულ უფრო ძნელი ხდება გაარჩიოს, რომელი მასალაა რედაქციის მიერ მომზადებული და რომელი - შეკვეთით გამოქვეყნებული.

ერთ-ერთი ყველაზე დიდი შემსყიდველი “ინტერპრესნიუსია”. მათივე მოწოდებული ინფორმაციით, გამოცემამ 2016 წელს სახელმწიფოს მიერ გამოცხადებული ტენდერებიდან 18 - ში მიიღო მონაწილეობა და 17-ში გაიმარჯვა. მათ შორის ერთ-ერთი ჯანდაცვის სამინისტროს ტენდერი იყო.

“ინტერპრესნიუსი” მხოლოდ ჯანდაცვის სამინისტროს ბიუჯეტიდან 11 თვის განმავლობაში 7 ათას ხუთას ლარს მიიღებს. სანაცვლოდ კი ვალდებულია, მოამზადოს და გაავრცელოს ინფორმაცია ჯანდაცვის სამინისტროს ანონსების, პრესკონფერენციების, პრეზენტაციებისა და კონფერენციების შესახებ, გადაიღოს ფოტოები სამინისტროს მიერ ორგანიზებულ ღონისძიებებში თვეში არანაკლებ 2-ჯერ. ხელშეკრულების თანახმად, თვეში ერთხელ სააგენტოს სამინისტროსთვის მნიშვნელოვანი და საინტერესო თემების შესახებ ინტერვიუების და კომენტარების მომზადება და გავრცელებაც ევალება.

"ნეტგაზეთის" მთავარი რედაქტორი ნესტან ცეცხლაძე ფიქრობს, რომ საჯარო უწყებებს სატენდერო პირობები კონკრეტული მედიასაშუალებისთვის აქვთ დაწერილი.

“თუ გავაანალიზებთ საჯარო უწყებების მიერ გამოცხადებულ თითქმის ყველა ასეთი ტენდერის პირობებს, ცხადი ხდება, რომ მათი უმრავლესობა იდენტურია. მაგალითად, ყველა უწყებას უჩნდება სურვილი, რომ ისეთ საინფორმაციო სააგენტოსთან გააფორმოს ხელშეკრულება, რომელსაც დღეში არანაკლებ 40-50 ათასი მომხმარებელი ჰყავს. ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს სამინისტროს სატენდერო პირობებში უწერია, რომ პრეტენდენტის ოფიციალურ საიტს ყოველდღიურად უნდა ჰყავდეს მინიმუმ 50 000 უნიკალური და 2 000 000 მნახველი. ბევრი ასეთი ნიუანსია ყველა ამ სატენდერო განცხადებაში, რაც ნათლად აჩვენებს, რომ ამა თუ იმ საჯარო უწყებამ თვითონ კი არ შეიმუშავა პრეტენდეტის კრიტერიუმები, არამედ უბრალოდ ჩაწერა კონკრეტული კომპანიის მიერ მიწოდებული ინფორმაცია. თორემ ჯერ ერთი ისე არ ჩაწერდა, როგორც ზემოთ ვახსენე და მეორეც, თუ ამა თუ იმ სამინისტროს სურს დღეში 40 ათას ინტერნეტის მომხმარებელს მიწვდეს, პროფესიონალი კარგად გაიაზრებს, რომ ამისთვის სულაც არაა აუცილებელი ერთ კონკრეტულ საიტს ჰყავდეს ამდენი უნიკალური მომხმარებელი. მე შესაძლოა რამდენიმე საიტი მაქვს და ჯამში ჩემი ვიზიტორების რაოდენობა არის იმდენი, რამდენსაც სატენდერო პირობები ითხოვს”, - ამბობს ნესტან ცეცხლაძე.

საინტერესოა ისიც, რომ საგარეო საქმეთა სამინისტროს სატენდერო დოკუმენტაციის ფაილს, რომელიც სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტოს საიტზეა განთავსებული, პირდაპირ ჰქვია “სატენდერო დოკუმენტაცია_IPN“ (სავარაუდოდ, „ინტერპრესნიუსი“) ანუ იმ დოკუმენტს, რომელსაც საგარეო საქმეთა სამინისტრო კანონით ყველა მედიაორგანიზაციას უნდა აცნობდეს, სადაც ახსნილია, როგორ მედიაორგანიზაციას ეძებს და რა მომსახურების შესყიდვა უნდა, გადაწყვეტილებას კი საუკეთესო ფასისა და პირობების შემოთავაზების შემდეგ უნდა იღებდეს, თავიდანვე ჰქვია: IPN . ჩვენ რამდენიმე დღის განმავლობაში ვცდილობდით საგარეო საქმეთა სამინისტროსგან ამ საკითხზე კომენტარის ჩაწერას, მაგრამ სამინისტროში ჩვენს კითხვებს არ უპასუხეს. ინტერპრესნიუსში კი ამაზე განგვიცხადეს რომ ტენდერები ცხადდება სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტოს საიტზე, დაინტერესების შემთხვევაში მონაწილეობას იღებენ და ტენდერში გამარჯვებულს სატენდერო კომისია ავლენს.

პირდაპირი მიყიდვის წესი

გარდა ამისა, სახელმწიფოს შეუძლია, საინფორმაციო მომსახურების ხელშეკრულებები, რომლის ფასიც ხუთი ათას ლარზე ნაკლებია, უტენდეროდ, კონკურენციის გარეშე, ერთ პირთან მოლაპარაკების წესით გააფორმოს კომპანიებთან. სახელმწიფო უწყებებს საინფორმაციო მომსახურების მიზნით მედიასაშუალებებთან მსგავსი ათობით ხელშეკრულება აქვთ გაფორმებული. ასეთ შემთხვევაში, საინტერესოა, რა ნიშნით არჩევენ მედიასაშუალებებს საჯარო უწყებები? მაგალითად, ვაკის რაიონის გამგეობას ერთ პირთან მოლაპარაკების წესით ერთდროულად ორ მედიასაშუალებასთან “ინფო9-სთან“ და “პრაიმ ტაიმთან” აქვს ხელშეკრულება გაფორმებული. მერიაში ამბობენ, რომ მედიასაშუალებები ვიზიტორების სიმრავლისა და ფასის მიხედვით შეარჩიეს და ორივე მედიასაშუალებას ჯამში დღეში 35 ათასი მნახველი ჰყავს. ერთი წლის განმავლობაში ვაკის გამგეობა ამაში დაახლოებით 9 ათას ლარს გადაიხდის.

თელავის გამგეობამ ასევე პირდაპირი მიყიდვის წესით საინფორმაციო მომსახურება “ეტალონი მედიასგან” შეიძინა. მედიასაშუალებას ძირითადად რეგიონებში სხვადასხვა მუნიციპალიტეტთან აქვს ხელშეკრულებები გაფორმებული და ის, 2016 წელს პირდაპირი მიყიდვის წესით 10-ზე მეტ საჯარო უწყებას გაუწევს საინფორმაციო მომსახურებას. ხელშეკრულების ფარგლებში მასალებს www.etanews.ge და www.etatv.ge-ზე აქვეყნებს. ვებგვერდის მფლობელი მანანა ღოღობერიძე ამბობს, რომ მათი ნიშა რეგიონში მომხდარი ამბების გაშუქებაა და საჯარო უწყებების მიერ მოწოდებულ მასალებსაც გაფორმებული ხელშეკრულებების ფარგლებში ავრცელებენ. მანანა ღოღობერიძე ტელეწამყვან გოჩა ტყეშელაშვილის ცოლია. ტელეწამყვანი სხვადასხვა ვიქტორინას მოსწავლეებს შორის მუნიციპალიტეტებში გამგეობების დაკვეთითაც ატარებს.

ჩვენ თელავის მუნიციპალიტეტის გამგებელ ალექსანდრე შათირიშვილს ვკითხეთ, როგორ შეარჩია “ეტალონი მედია”, რომელსაც ინფორმაციის გავრცელების სანაცვლოდ 1 წლის განმავლობაში ბიუჯეტიდან 2 ათას ლარს გადაუხდის. მისი თქმით, გოჩა ტყეშელაშვილმა თელავში მოსწავლეებს შორის ვიქტორინა ჩაატარა და ამ ვებგვერდთან ხელშეკრულების გაფორმებაც სთხოვა. ჩვენს კითხვაზე, რამდენად ეფექტურია ვებგვერდზე გავრცელებული მასალა, ამბობს, რომ საკუთარი გამოცდილებით, ეფექტურია: “მე ხშირად ვნახულობ სხვადასხვა მუნიციპალიტეტების ამბებს”, თუმცა კითხვაზე, რამდენად ნახულობს ამას ხალხი, პასუხის გაცემა უჭირს: “ხალხიც ნახავს ალბათ, მე ზუსტად ვერ გეტყვით თუ ნახულობს”, - ამბობს ის “მედიაჩეკერთან” საუბრისას.

ეთიკური დილემები

რა განსხვავებაა რეკლამასა და სარედაქციო მასალას შორის? რეკლამაში რედაქცია ფულს იღებს და შესაბამისად, ეთიკური სტანდარტების მიხედვით, მკითხველს უნდა აცნობდეს, რომ ამ მასალაში ფული აქვს აღებული. ხოლო სარედაქციო მასალა არის ის მასალა, რომელზეც რედაქცია მუშაობს, დეტალურად ამოწმებს მის სისწორეს, სიზუსტეს და აქვეყნებს არა იმიტომ, რომ ვინმემ ფული გადაუხადა, არამედ იმიტომ, რომ მიიჩნევს საჭიროდ და მნიშვნელოვნად. როცა მედიასაშუალება აქვეყნებს მასალას, რომელსაც არ აქვს მითითება, რომ ის დაფინანსებულია, ან რეკლამაა, ან მომზადებულია რომელიმე უწყებასთან/კომპანიასთან ხელშეკრულების ფარგლებში, მკითხველს ლოგიკურად აქვს მოლოდინი, რომ მასალა სარედაქციოა, შესაბამისად, მას გავლილი აქვს ყველა ის სარედაქციო ფილტრი (ინფორმაციის გადამოწმება, დაზუსტება და ა.შ.) რასაც ჩვეულებრივ, ნებისმიერი ტიპის ჟურნალისტური პროდუქტი უნდა გადიოდეს.

გარდა ამისა, პრობლემაა ისიც, არის თუ არა სიახლე, რომელიც ხელშეკრულების ფარგლებში ქვეყნდება, „ნიუსღირებულების“ , გადის თუ არა ის, ე.წ. „გეითქიფინის“ იმ პროცესს, რასაც ამბავი ჩვეულებრივ უნდა გადიოდეს ხოლმე. გამოაქვეყნებდა თუ არა იმავე ამბავს სააგენტო, მისი გაშუქება კონკრეტულ კომპანიასთან ან უწყებასთან დადებული ხელშეკრულების პირობა რომ არ იყოს?! (მასკომუნიკაციის თეორიების მიხედვით, „გეითქიფინგის თეორია“ გულისხმობს პროცესს, როცა გარკვეული კრიტერიუმების მიხედვით, რედაქცია წყვეტს რამდენად აქვს ამბავს „ნიუსღირებულება“, რამდენად ღირს მისი გაშუქება, საინფორმაციო ბადეში ან გაზეთისა თუ ონლაინგამოცემების გვერდებზე მოხვედრა“).

“რელიზს მოწოდებისთანავე არ ვდებთ, ადგილზე არის ჟურნალისტი, რომელიც ამოწმებს, მართალია თუ არა მოწოდებული ინფორმაცია, ფოტოებს თუ შეხედავთ, ჩვენი კორესპონდენტის გადაღებულია. მეორე მხარის კომენტარიც არის ან იქვე, ტექსტში, ან სხვა ნიუსში. ამიტომ იმის აუცილებლობას, რომ დავწერო პრესრელიზია/რეკლამაა - ვერ ვხედავ ამ შემთხვევაში”, - ამბობს თამუნა ლეფსვერიძე Ipress.ge-ს რედაქტორი.

სააგენტო “აქცენტების” მთავარი რედაქტორის, ეკა ცანავას, თქმით კი, ისინი ხელშეკრულების ფარგლებში მოწოდებულ ინფორმაციაში წერენ, რომ “ნათქვამია მათ მიერ გამოქვეყნებულ პრესრელიზში”.

“ამას ისე კი არ ვდებთ, რომ ჩვენი თვალით ვნახეთ, აშენებულია, გაკეთებულია და მოსახლეობა კმაყოფილია, არამედ ჩვენ ვწერთ რომ, მაგალითად, ამის შესახებ ნათქვამია მუნიციპალიტეტის გამგეობის მიერ გამოქვეყნებულ პრესრელიზში. მკითხველი წესით უნდა მიხვდეს, რომ ეს მასალა მე არ მომიპოვებია და გაავრცელა გამგეობამ”, - ამბობს ეკა ცანავა.

მედიაორგანიზაციების თქმით, ამ ხელშეკრულების გაფორმება აუცილებელია მათი არსებობისთვის.

მედიაჩეკერის მიერ 2015 წლის ივლისში გამოქვეყნებულ სტატიაში "პალიტრამედიის" ნიუსრუმის მთავარი რედაქტორი ნატა მუმლაძე გვპასუხობდა, რომ ხელმომწერების მიერ გამოქვეყნებულ მასალებს რომ დააწერონ “რეკლამა”, მაშინ “ინტერპრესნიუსის“ ნიუსების 90 პროცენტი რეკლამის ნიშნით უნდა გავიდეს”. დღეს ნატა მუმლაძე ამბობს, რომ გაითვალისწინა Mediachecker-ის და ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის რეკომენდაცია და მსგავსი მასალებისთვის შემოიღეს აღნიშვნა"NS", ნიშანზე მაუსის მიტანისას კი იწერება "news from subscriber".თუმცა რამდენად ხვდება მკითხველი, რას ნიშნავს NS ან news from subscriber, ეს სხვა საკითხია. ნატა მუმლაძე გვპასუხობს, რომ ეს “ჩვენს შესახებშია” განმარტებული. იქ კი ერთი წინადადებით აღნიშნულია, რომ “ხელშეკრულების ფარგლებში დადებული სიახლეები დაიდება "NS" – News from Subscriber ნიშნით”. (შენიშვნა: ინტერვიუს ჩაწერის მომენტში, ნატა მუმლაძე „ინტერპრესნიუსის“ რედაქტორი იყო).

www.liberali.ge-ის ბიზნეს განვითარების მენეჯერის ქეთევან ქავთარაძის თქმით, სახელმწიფოს მიერ გამოცხადებულ ტენდერებში მონაწილეობისგან თავს იკავებენ, რადგანაც სახელმწიფო სტრუქტურების პიარ მასალების გამოაქვეყნება არ სურთ. რაც შეეხება სხვა სახის სარეკლამო მასალებს, რედაქციას მკაცრად აქვს განსაზღვრული, რომ სარედაქციო კონტენტი და რეკლამა მკაფიოდ უნდა გაიმიჯნოს ერთმანეთისგან.

“გვქონია კონტრაქტი ღვინის ეროვნულ სააგენტოსთან, რომელიც ღვინის პოპულარიზაციას ისახავდა მიზნად და ამიტომ იყო ჩვენთვის საინტერესო. რა თქმა უნდა, დავაწერეთ, რომ რეკლამა იყო (ნიშნით „რეკლამა“). საერთოდ, მიგვაჩნია, საზოგადოებრივ-პოლიტიკური გამოცემისთვის საჯარო უწყებების მიერ შეკვეთილი მასალების გამოქვეყნება, თუნდაც იმ შემთხვევაშიც კი, როცა აწერია, რომ რეკლამაა, მიზანშეწონილი არ არის, მკითხველისთვის რთული აღსაქმელია ერთი მხრივ „კრიტიკული“ და მეორე მხრივ კი პიარ სტატიები ერთ სივრცეში ხვდებოდეს”, - ამბობს ქეთევან ქავთარაძე

“ნეტგაზეთს” პრაქტიკაში არსებული პირობებით საჯარო ორგანიზაციებთან ხელშეკრულებები გაფორმებული არ აქვს. მათი თქმით, ბუნდოვანია “საინფორმაციო მომსახურების” განმარტება და ისიც, თუ რით განსხვავდება ის რეკლამისგან.

“ორი წლის წინ ერთ-ერთ სამინისტროსთან, რომელსაც ანალოგიური ტენდერი ჰქონდა გამოცხადებული, ვცადეთ დაზუსტება, რას გულისხმობდნენ ამ ტერმინში და ვეკითხებოდით, იყო თუ არა ეს სარეკლამო მომსახურება. პასუხად რამდენიმე წერილზე ერთი და იგივე მივიღეთ, რომ ეს ეხებოდა არა სარეკლამო, არამედ საინფორმაციო მომსახურებას”,- ამბობს ნესტან ცეცხლაძე.

სახელმწიფო ორგანოების პასუხისმგებლობა?

სახელმწიფო უწყებების წარმომადგენლების ნაწილი, რომელსაც Mediachecker ესაუბრა, პრობლემას ვერ ხედავს იმაში, რომ სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მედიას ინფორმაციის გავრცელებაში ფულს უხდიან. ისინი, საინფორმაციო სააგენტოების ნაწილის მსგავსად, ფიქრობენ, რომ ამ ტიპის მასალები არა რეკლამა, არამედ „საინფორმაციო მომსახურებაა“.

მაგალითად, ჯანდაცვის სამინისტრო განმარტავს, რომ “პრესრელიზი ვერც ერთ შემთხვევაში ვერ ჩაითვლება რეკლამად. ეს არის საინფორმაციო ხასიათის და უმეტეს შემთხვევაში (თანაც სამინისტროს სპეციფიკის გათვალისწინებით) შეიცავს საზოგადებისთვის მნიშვნელოვან და საჭირო ინფორმაციას”, - ჯანდაცვის მინისტრის მრჩეველი მედიასა და საზოგადოებასთან ურთიერთობის საკითხებში ნინო შუბლაძე.

“სააგენტოებში იგზავნება პრესრელიზი და ფოტომასალა, ეს ინფორმაცია არ არის რეკლამა, არამედ წარმოადგენს მიმდინარე ან შესრულებული სამუშ აოების შესახებ ინფორმაციას”, - ამბობენ თბილისის მერიის პრეს სამსახურში.

მედიაორგანიზაციების იმ ნაწილის აზრით, რომლებიც სახელმწიფოსთან ამგვარი ხელშეკრულებების გაფორმებაზე უარს ამბობენ, ხელისუფლების და მედიაორგანიზაციების მსგავსი ურთიერთობა მედიისთვის არაჯანსაღ გარემოს ქმნის.

“დამკვეთს, სახელმწიფო იქნება ეს თუ კერძო კომპანია, რა თქმა უნდა, ურჩევნია კონტრაქტი გააფორმოს იმ მედიაორგანიზაციასთან, რომელიც არ აღნიშნავს, რომ მასალა რეკლამაა. ჩვენი პოლიტიკის გამო ხშირად ვამბობთ უარს კონტრაქტებზე, სადაც მასალების გამოქვეყნებას რეკლამის ნიშნის გარეშე გვთხოვენ. შესაბამისად ჩვენი ტიპის მედიები არაკონკურენტულ გარემოში ვხვდებით და სარეკლამო შემოსავალზე უარის თქმა გვიწევს, “- ამბობს "ლიბერალის" წარმომადგენელი ქეთევან ქავთარაძე.

„ნეტგაზეთის“ რედაქტორის ნესტან ცეცხლაძის თქმით, სამინისტროების მსგავსი მიდგომა არის ხელისუფლების მხრიდან პირდაპირი ჩარევა მედიის სარედაქციო დამოუკიდებლობაში.

“აქ ჩემთვის არსებითი მნიშვნელობა არ აქვს ეს ნებაყოფლობითი პროცესია თუ არა, რადგან ასეთი ჩარევით ზარალდებიან არა მხოლოდ იმ კონკრეტული მედიასაშუალებების მკითხველები, რომლებიც ამ “ტენდერს იგებენ”, არამედ ზარალდება მთლიანად მედიაგარემო, რომელიც ვეღარ უზრუნველყოფს მოქალაქეებს მაღალი სტანდარტის ჟურნალისტიკით, გადამოწმებული ინფორმაციით, ინტერვიუებით იმ თემებზე, რომლებიც გამოცემებს მიაჩნიათ მნიშვნელოვნად და არა ამა თუ იმ სამინისტროს. ხელისუფლების და ზოგიერთი მედიასაშუალების მიერ წლების განმავლობაში დამკვიდრებული ეს ე.წ. “საინფორმაციო მომსახურება” სხვა არაფერია თუ არა უპასუხისმგებლობა მოქალაქეების მიმართ, თუმცა ამ შემთხვევაში მგონია რომ საჯარო დაწესებულებებს უფრო მეტი პასუხისმგებლობა აქვთ და უნდა გადახედონ ამ პოლიტიკას”, - ამბობს ნესტან ცეცხლაძე.

მისი თქმით, ერთ-ერთი მიზეზი იმისა, რომ ჩვენ ჯერ კიდევ გვიწევს დისკუსია ჟურნალისტიკის ანბანზე - რა არის ახალი ამბავი, რა არის პრესრელიზი და რა არის პროპაგანდა, როგორ უნდა გაიმიჯნოს სარედაქციო და სარეკლამო კონტენტი - სწორედ ამ “საინფორმაციო მომსახურებების” პრაქტიკის დამსახურებაა.

/media/1001663/2018/02/20/2db1f18d520b7005bb6d38065609bd7d.jpg

15.03.2016

ვრცლად

ქართული მედია და პირადი ცხოვრების ამსახველი ფარული კადრები

კატეგორია - ეთიკა

11 მარტს ქართულ მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია ერთერთი პოლიტიკოსის პირადი ცხოვრების ამსახველი ფარული ვიდეომასალის გამოქვეყნების შესახებ.

ეს ფაქტი ქართული მედიის დიდმა ნაწილმა მაიდენტიფიცირებელი ინფორმაციის სრულად დაფარვით გააშუქა. მათ მხოლოდ აღნიშნეს, რომ ოპოზიციონერი პოლიტიკოსის პირადი ცხოვრების შესახებ ფარულად გადაღებული კადრები გავრცელდა.

მედიის დიდმა ნაწილმა საკითხის გაშუქების საკმაოდ მაღალი სტანდარტი აჩვენა, თუმცა რამდენიმე მედიასაშუალებაში მაინც მოხდა პოლიტიკოსის იდენტიფიცირება. ზოგიერთმა მათგანმა შეცდომა გააცნობიერა, ზოგიერთმა - არა.

ინფორმაცია საინფორმაციო სააგენტო “ინტერპრესნიუსმა” (ipn.ge) 16 საათსა და 11 წუთზე გამოაქვეყნა. გამოცემას ვიდეო არ გაუვრცელებია, თუმცა მასალაში ჩანდა პოლიტიკოსის ვინაობა (ნახსენები იყო ვიდეოს სახელი, რომელშიც პოლიტიკოსის გვარი და სახელი ფიგურირებდა). ინფორმაცია ასეთივე ფორმით გაავრცელა სააგენტო Etanews.ge-მ და რადიო “ფორტუნას” ვებ-გვერდმა Fortuna.ge-მ. Etanews.ge-მ ვიდეოდან ფოტოკადრიც გამოიყენა, სადაც შესაძლებელი იყო კადრებში ასახულ პირთა იდენტიფიცირება. თუმცა ამ ვებ-გვერდებმა მაიდენტიფიცირებელი ინფორმაცია მალევე წაშალეს და ბოდიშიც მოიხადეს. Etanews.ge-მ საერთოდ სტატია წაშალა. სააგენტო “ინტერპრესნიუსში” კი ამ შეცდომის გამო სამსახური დატოვა სააგენტოს პასუხისმგებელმა რედაქტორმა.

ინფორმაცია იდენტიფიცირებით გაავრცელა ერთმა ქართულენოვანმა და ერთმა რუსულენოვანმა ვებგვერდმა. მათ სახელწოდებას შეგნებულად არ ვასახელებთ, რადგან არცერთმა მათგანმა არ შეცვალა მასალა და არ წაშალა მაიდენტიფიცირებელი მონაცემები.

საზოგადოების რეაქცია საკმაოდ ხისტი იყო. უფრო ხისტი აღმოჩნდა მთავრობის წევრთა პოზიცია. იუსტიციის მინისტრმა თეა წულუკიანმა, თავდაცვის მინისტრმა თინათინ ხიდაშელმა და პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ მათი უწყებების ფარგლებში თანამშრომლობა შეწყვიტეს სააგენტო “ინტერპრესნიუსთან”, წულუკიანმა - რადიო “ფორტუნასთანაც”.

თეა წულუკიანმა განაცხადა: “სამინისტროს სისტემა ipn.ge-თან და ასევე რადიო ფორტუნასთან, მომხდარის გამო, აღარ ითანამშრომლებს. ეს ნიშნავს იმას, რომ ნიუსებს ჩვენგან ოფიციალური რელიზების თუ ინფორმაციების სახით, აღარ მიიღებთ”.

თინა ხიდაშელისა და პრეზიდენტის ადმინისტრაციის განცხადებებში საუბარი იყო მხოლოდ კონტრაქტის შეწყვეტაზე. მათ არ უსაუბრიათ საინფორმაციო სააგენტოსთვის პრესრელიზების არგაგზავნის შესახებ.

“სრულიად მიუღებელი, უზნეო და ამორალური ფაქტის მოწმე გავხდით მორიგ ჯერზე. ჩვენ ყველამ ერთად უნდა ვაჩვენოთ მსგავსი ქმედების მიუღებლობა და შეურიგებლობა. პროტესტი უნდა იყოს ქმედითი. თავდაცვის სამინისტრო და ყველა ჩვენს დაქმვემდებარებაში მყოფი სუბიექტი წყვეტს ამ სააგენტოსთან ურთიერთობას. არ შეიძლება, აღარ უნდა დავუშვათ, არ უნდა შევეგუოთ,”- აღნიშნა ხიდაშელმა სოციალურ ქსელში.

"დღეს საინფორმაციო სააგენტო "ინტერპრესნიუსის" მიერ, რომელთანაც თანამშრომლობს პრეზიდენტის ადმინისტრაცია, განხორციელდა პირადი ცხოვრების შემცველი ინფორმაციის ტირაჟირება, ჩვენ გვქონდა მოლოდინი, რომ სააგენტოს მიერ გაკეთებული განმარტება და რეაგირება იქნებოდა ადეკვატური, რაც, სამწუხაროდ, არ მოხდა. აღნიშნულიდან გამომდინარე საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაცია წყვეტს კონტრაქტს საინფორმაციო სააგენტო "ინტერპრესნიუსთან", - აღნიშნულია ადმინისტრაციის განცხადებაში.

აღნიშნული კადრების გავრცელებას გამოეხმაურნენ არასამთავრობო ორგანიზაციების და სხვა მედიასაშუალებების წარმომადგენლებიც. საზოგადოების ზოგიერთი წარმომადგენელი ცალსახად, პასუხისმგებლობას აკისრებდა საინფორმაციო სააგენტო “ინტერპრესნიუსს”, ზოგი მათგანი კი საუბრობდა ხელისუფლების წარმომადგენელთა მცდარ აქცენტებზე.

“ინტერპრესნიუსს” მისი შეცდომის შემდეგ, მიუხედავად ბოდიშისა, არა მხოლოდ სამთავრობო უწყებები, არამედ მედიასაშუალებებიც გაემიჯნენ.

ამ ფორმას მიმართეს ჯერ ტელეკომპანია “მაესტრომ” და შემდეგ “რუსთავი 2”-მა. გარდა იმისა, რომ მათ ვიდეოს გავრცელება დაგმეს, ჩამოთვალეს სხვა მსგავსი ფაქტები, დაგმეს IPN-ის და სხვა მედიასაშუალებების ქმედებები, პოლიტიკოსის პირადი ცხოვრების ფარული კადრების შესახებ ინფორმაციის გავრცელებისას. “რუსთავი 2”-მა განცხადებაში აღნიშნა, რომ აღარ დაეყრდნობა სააგენტო IPN-ის მიერ გავრცელებულ არცერთ ინფორმაციას, “რადგან სააგენტომ უგულებელყო როგორც ჟურნალისტური ეთიკის, ასევე ადამიანის პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის პრინციპები”.

"ჩვენთვის მიუღებელია ნებისმიერი მედიაორგანიზაციის მიერ, ოპერატიულობისა და რეიტინგის სახელით ადამიანის პირადი ცხოვრების ნებისმიერი ფორმით გამოყენება”, - ასე დაასაბუთა “მაესტრომ” თავისი გადაწყვეტილება.

ორგანიზაცია “საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს” მედია პროგრამის მენეჯერმა ნინო რობაქიძემ მთავრობის პასუხისმგებლობაზე ისაუბრა. მისი თქმით, მთავრობის წარმომადგენელთა მიერ აქცენტის გადატანა და პასუხისმგებლობის მედიაზე დაკისრება , არასწორია.

“ჩვენ პასუხისმგებლობას ვაკისრებთ ხელისუფლებას, კონკრეტულად სამართალდამცავ სტრუქტურებს იმ გამოუძიებელი ფაქტების გამო, რომელიც ამ შემთხვევას წინ უსწრებდა. მსგავსი ფაქტების არაეფექტური გამოძიება, ჩვენი აზრით, ქმნიდა ნოყიერ ნიადაგს მსგავსი ფაქტის გამეორებისთვის. ამ დროს ოფიციალური პირებისგან მედიის პასუხისმგებლობაზე საუბარი, უბრალოდ არასწორია. მიუხედავად იმისა, თუ რა სტანდარტი დაარღვია მედიამ და რა დააშავა. მედია პასუხისმგებელია მისი აუდიტორიის, საზოგადოების და არა პოლიტიკოსების წინაშე”, - აღნიშნა რობაქიძემ.

ჟურნალ “ინდიგოს” რედაქტორის ჟურნალისტ ნინო ჯაფიაშვილის თქმით კი, არ არის კარგი, როდესაც სახელმწიფო მოხელეები მედიას შეცდომის გამო, რომელიც აღიარა და რომლის გამოც ბოდიში მოიხადა, ინფორმაციის შეზღუდვას უწესებენ.

“ამასთან ცუდია ის, რომ ხელისუფლება პროპაგანდისა და პიარისთვის იყენებს მედიას და მედია ცხადად არ ამბობს, ან მალავს, რომ ამაში ფული აქვს აღებული”, - აღნიშნა ჯაფიაშვილმა.

მედიაჩეკერი აგრძელებს თემაზე მუშაობას და მასალებს, დღის განმავლობაში, კიდევ შესთავაზებს მკითხველს.

12.03.2016

ვრცლად

პროტესტი სახელმწიფო უნივერსიტეტში და მედიის დაგვიანებული რეაქცია

კატეგორია - ეთიკა

თსუ-ში სტუდენტთა ნაწილის საპროტესტო აქციები 7 მარტს დაიწყო. ისინი თვითმმართველობის ბიუჯეტის გამჭვირვალობას ითხოვდნენ და კანცლერობის კანდიდატად გიორგი გაფრინდაშვილის დასახელებას აპროტესტებდნენ. იმავე დღეს გავრცელდა ლადო პაპავას პასუხი სტუდენტების შეკითხვაზე, სადაც ის ამბობდა, რომ თსუ-ში ე.წ. ოდეერი არსებობს. ტელევიზიების უმრავლესობამ სახელმწიფო უნივერსიტეტის ამბების გაშუქება 2 დღის შემდეგ, 9 მარტიდან დაიწყო .

გაშუქება საკმაოდ ფრაგმენტული და არათანმიმდევრული იყო. გამონაკლისია საზოგადოებრივი მაუწყებელი, რომელმაც ამბის შესახებ ინფორმაცია 7 მარტსვე გაავრცელა და როგორც საინფორმაციო გამოშვებაში, ისე ტოკ-შოუ “რეალურ სივრცეში” აუდიტორიას თანმიმდევრულად და ამომწურავად აწვდიდა თსუ-ში მიმდინარე ამბების შესახებ ინფორმაციას.

7 მარტის მოვლენათა განვითარება

თსუ-ში საპროტესტო აქციები დაიწყო. სტუდენტების ნაწილი სტუდენტური თვითმმართველობის მიერ უნივერსიტეტის ბიუჯეტიდან თანხების არამიზნობრივ ხარჯვას აპროტესტებდა.

მოგვიანებით აქციას დაემატა გიორგი გაფრინდაშვილის, კანცლერობის კანდიდატის, წინააღმდეგ პროტესტი. სტუდენტები ამბობდნენ, რომ გაფრინდაშვილი სტუდენტური თვითმმართველობის წევრი იყო და წლების განმავლობაში მათ ძალადობრივ პოლიტიკას უჭერდა მხარს. მას კი დღეს ე.წ. “ოდეერი” “მფარველობს”. საპროტესტო აქციამ ეზოდან უნივერსიტეტში გადაინაცვლა. სტუდენტები რექტორისგან და აკადემიური საბჭოსგან ითხოვდნენ პასუხს გაფრინდაშვილის კანცლერობის კანდიდატად დასახელებისა და თვითმმართველობის ხარჯების შესახებ.

შეხვედრაზე ვლადიმერ პაპავამ აქციის მონაწილის კითხვაზე უპასუხა, რომ უნივერსიტეტში ე.წ. “ოდეერი” არის, ხოლო სტუდენტების მიერ “ოდეერად” დასახელებული პირი, რექტორის თქმით, გიორგი გაფრინდაშვილის მეგობარია.

რა გააშუქა მედიამ

საზოგადოებრივი მაუწყებელი

7 მარტს საზოგადოებრივი მაუწყებელის მთავარმა საინფორმაციო გამოშვებამ სახელმწიფო უნივერსიტეტში მიმდინარე საპროტესტო აქცია მეოთხე მასალად შესთავაზა მაყურებელს. მასალის მიხედვით, სტუდენტები კანცლერობის კანდიდატად გიორგი გაფრინდაშვილის დასახელებას აპროტესტებდნენ. “საარჩევნო მარათონში ჩართულ ერთადერთ კანდიდატს პოლიტიკურ მიკერძოებაში ადანაშაულებენ” - აღნიშნა წამყვანმა შესავალ ტექსტში. მასალაში არ იყო ახსნილი, თუ რაში გამოიხატებოდა გაფრინდაშვილის პოლიტიკური მიუკერძოებლობის მიმართ კითხვები. “მოამბეს” მაყურებლისთვის ასევე არ მიუწოდებია ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ თსუ-ს რექტორმა, ფაქტობრივად, დაადასტურა ე.წ. ოდეერის არსებობა უნივერსიტეტში.

იმავე დღეს “რეალურ სივრცეში”, ღამის 9 საათზე, სტუდიაში სკაიპით ჩართეს აქციის მონაწილე ლევან ლორთქიფანიძე, რომელმაც სტუდენტთა პროტესტის მიზეზებზე ისაუბრა. თუმცა “ოდეერების” თემა არც აქ გაჟღერებულა.

კავკასია

თემაზე “კავკასიის” 20:30-იან გამოშვებაში 2 წუთიანი (2 წთ და 19 წმ) მასალა გამოშვების 38-ე წთ-ზე გავიდა. მასალის ძირითადი აქცენტი გაკეთდა სტუდენტების მოთხოვნაზე ბიუჯეტის თანხის ხარჯვის გამჭვირვალედ ხარჯვასთან დაკავშირებით. ვისმენთ აქციის მონაწილეების სინქრონებსაც. მათ ბრალდებებს თვითმმართველობის პრეზიდენტი პასუხობს.

უნივერსიტეტში ე.წ. “ოდეერების” არსებობის საკითხი “კავკასიის” სიუჟეტში არ განხილულა.

ამავე დღეს ამბავი ტოკ-შოუ „ბარიერის“ თემაც გახდა. გადაცემაში წარმოდგენილნი იყვნენ როგორც თვითმმართველობის, ისე აქციის მონაწილე სტუდენტები.

GDS

2030-მა ვრცლად გააშუქა თემა. 7 წუთიან ჩართვაში საუბარი იყო სტუდენტების მოთხოვნასა და ლადო პაპავას მიერ ე.წ. “ოდეერის” არსებობის დადასტურების შესახებ. ასევე, ახსნილი იყო, კონკრეტულად რა პრეტენზიები აქვთ სტუდენტებს კანცლერობის კანდიდატის გიორგი გაფრინდაშვილის მისამართით.

თემა არ გაშუქდა შემდეგი არხების დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში:

ტელეკომპანია “იმედი”

ტელეკომპანია “რუსთავი 2”

ტელეკომპანია “მაესტრო”

8 მარტის მოვლენათა განვითარება

საღამოს დაახლოებით 22:00 სთ-ზე აქციის ერთ-ერთმა აქტიურმა მონაწილემ, ირაკლი კუპრაძემ საკუთარ ფეისბუქ გვერდზე დაწერა, რომ მის ოჯახთან ორჯერ მივიდნენ უშიშროების თანამშრომლები და ოჯახის წევრებს ირაკლისა და მათი ოჯახის შესახებ ცნობების მიწოდებას სთხოვდნენ;

რა გააშუქა მედიამ

საზოგადოებრივი მაუწყებელი

8 მარტს თემას აღარ დაბრუნებიან “მოამბეში”, თუმცა ამ დღის “რეალური სივრცის” ერთ-ერთი მთავარი თემა სწორედ 7 მარტს დაწყებული სტუდენტური პროტესტი იყო. გადაცემის მეორე ნახევარი მთლიანად ამ თემის განხილვას დაეთმო სტუმრებთან ერთად. ჟურნალისტებმა მაყურებელს ვრცლად უჩვენეს 7 მარტს თსუ-ში განვითარებული მოვლენების ქრონოლოგია, რის შემდეგაც დისკუსია სტუდიაში დაპირისპირებულ მხარეებს შორის გაგრძელდა. გადაცემის სტუმრები იყვნენ როგორც აქციის მონაწილეები, ისე თვითმმართველობის წარმომადგენელი. წამყვანებმა სტუმრებს საშუალება მისცეს, დეტალურად ესაუბრათ თავიანთ მოთხოვნებსა და განმარტებებზე. მაყურებელს ამ გადაცემით ჰქონდა საშუალება, მიეღო სრულყოფილი და ამომწურავი ინფორმაცია თსუ-ში განვითარებულ მოვლენებზე. თუმცა “ოდეერების” თემა არც 8 მარტს განუხილავთ.

თემა არ გაშუქდა შემდეგი არხების დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში

ტელეკომპანია “კავკასია”

ტელეკომპანია “რუსთავი2”

ტელეკომპანია GDS - “2030”

ტელეკომპანია “მაესტრო”

ტელეკომპანია “იმედი”

9 მარტის მოვლენათა განვითარება

პროტესტი გაგრძელდა, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში უარყვეს, რომ თსუ-ში უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენელია;

უსაფრთხოების სამსახურმა ასევე უარყო, რომ აქციის მონაწილე სტუდენტის ოჯახში მათი თანამშრომლები მივიდნენ;

რა გააშუქა მედიამ

საზოგადოებრივი მაუწყებელი

სახელმწიფო უნივერსიტეტში ე.წ. “ოდეერის” არსებობის შესახებ ეჭვები და რექტორის განცხადება საზოგადოებრივი მაუწყებლის დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში სწორედ 9 მარტს გაშუქდა. (“ოდეერის” არსებობის შესახებ ვლადიმერ პაპავამ სტუდენტებთან შეხვედრისას 7 მარტს ისაუბრა).მოამბემ გააშუქა სუს–ის განცხადება, სადაც აღნიშნული იყო, რომ უნივერსიტეტში სუს-ის თანამშრომელი არ არის.

გარდა ამისა, “მოამბის” სიუჟეტში გაშუქდა აქციის მონაწილე ირაკლი კუპრაძის განცხადება, რომლის მიხედვითაც მან შსს დაადანაშაულა ოჯახზე ზეწოლაში.

სიუჟეტში ვრცლად ისაუბრეს კანცლერობის კანდიდატზე გიორგი გაფრინდაშვილზეც და მის მიმართ სტუდენტების მხრიდან არსებულ შეკითხვებსა და პროტესტზეც. სიუჟეტში არ ყოფილა გაფრინდაშვილის კომენტარი. როგორც ჟურნალისტმა აღნიშნა, ის მედიასთან არ კონტაქტობს.

“რეალური სივრცის” 9 მარტის გადაცემის ერთ–ერთი მთავარი თემა კვლავ თსუ იყო. გადაცემის პირველი ნაწილი მთლიანად ამ პრობლემას დაეთმო, გადაცემაში სტუმართან, პარლამენტარ თამარ კორძაიასთან, აქციის მონაწილე ირაკლი კუპრაძესა და არასამათავრობო ორგანიზაცია” ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრის” წარმომადგენლებთან ერთად ამომწურავად ისაუბრეს “ოდეერის” ინსტიტუტზე.

რუსთავი 2

“რუსთავი 2 - მა" ამბის გაშუქება 9 მარტს, 2 დღის დაგვიანებით დაიწყო. სიუჟეტი 42-ე წუთზე გავიდა და ძირითადი აქცენტი ირაკლი კუპრაძის ოჯახში სუს-ის თანამშრომლების მისვლაზე გაკეთდა.

სიუჟეტში წამყვანი ამბობს: “სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში ამ დრომდე უარყოფენ ინფორმაციას, რომ თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში მათი თანამშრომელი მუშაობს. თუმცა უნივერსიტეტის სტუდენტის, ირაკლი კუპრაძის ოჯახში სამართალდამცველები სწორედ ამ ინფორმაციისა და სუს-ის თანამშრომლის გვარის გასაჯაროების შემდეგ მივიდნენ”

ამავე სიუჟეტში სტუდენტებმა ისაუბრეს, თუ რა პრეტენზიები აქვთ კანცლერობის კანდიდატთან, გიორგი გაფრინდაშვილთან.

სიუჟეტში ჩაწერილია თვითმმართველობის პრეზიდენტი და ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ გიორგი გაფრინდაშვილის გადაწყვეტილებით, ის არჩევნებში კვლავ მიიღებს მონაწილეობას.

“იმედი”

მე-18 წუთზე ქრონიკაში თემაზე დაახლოებით 4 წუთიანი სიუჟეტი გავიდა. ძირითადი აქცენტი უნივერსიტეტში სუსის თანაშრომლების არსებობას ეხებოდა. სიუჟეტში ისმის ლადო პაპავას კომენტარი, სადაც ადასტურებს რომ უნივერსიტეტში სუსის თანამშრომელი არის. სიუჟეტში ვხვდებით არასამთავრობო ორგანიზაციების განმარტებას, რატომ არ შეიძლება უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენელი უნივერსიტეტში იყოს. წარმოდგენილია განათლების მინისტრისა და უსაფრთხოების სამსახურის განცხადებაც. ისინი “ოდეერის” არსებობას უარყოფენ.

სიუჟეტში ფაქტობრივარდ არ ჩანს სტუდენტების სხვა მოთხოვნები, მაგალითად, თვითმმართველობის ბიუჯეტის გამჭვირვალობის საკითხი, ასევე არაფერი თქმულა წინა დღეს, 8 მარტს, აქციის ერთ-ერთი აქტიური მონაწილის ირაკლი კუპრაძის საკუთარ ფეისბუქ გვერდზე დაწერილი სტატუსის შესახებ, სადაც ის ამბობდა, რომ მის ოჯახთან 2-ჯერ მივიდნენ უშიშროების თანამშრომლები და ოჯახის წევრებს ირაკლისა და მათი ოჯახის შესახებ ინფორმაციის მიწოდებას სთხოვდნენ.

თემა არ გაშუქდა შემდეგი არხების დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში

ტელეკომპანია “კავკასია”

ტელეკომპანია GDS „2030“

ტელეკომპანია “მაესტრო”

10 მარტის მოვლენათა განვითარება

10-ში სენატს გაფრინდაშვილის კანდიდატურა უნდა განეხილა. სტუდენტებმა უნივერსიტეტში იმ ოთახის პიკეტირება მოახდინეს, სადაც აქცია უნდა ჩატარებულიყო. ხმაურიანი აქციის ფონზე კრება ჩაიშალა. სტუდენტების ნაწილსა და სენატის წევრებს შორის შეთანხმება ვერ შედგა. ისინი მოითხოვდნენ, გაფრინდაშვილს უარი ეთქვა კანცლერის არჩევნებში მონაწილეობაზე. სტუდენტებს ნაწილმა პროტესტის ნიშნად ღამით უნივერსიტეტში დარჩენა გადაწყვიტა.

რა გააშუქა მედიამ

საზოგადოებრივი მაუწყებელი

10 მარტის “მოამბემ” თსუ-ში მიმდინარე პროტესტი პირველ ამბად გაუშვა. სიუჟეტში ასახული იყო სტუდენტთა პრეტენზიები კანცლერობის კანდიდატის მიმართ, მათი მოთხოვნები და განწყობები. გარდა ამისა, სიუჟეტში ნაჩვენები იყო კადრები სტუდია “მონიტორის” არქივიდან. პირველი არხის თქმით, კანცლერობის კანდიდატ გიორგი გაფრინდაშვილს სტუდენტების ცემაში წლების წინ ადანაშაულებდნენ. გიორგი გაფრინდაშვილმა ამჯერადაც უარი თქვა მედიასთან ურთიერთობაზე.

სხვა დღეების მსგავსად, 10 მარტსაც თსუ-ში განვითარებულ მოვლენებს, “რეალური სივრცე” ფეისბუქზე ონლაინ რეჟიმშიც აქტიურად აშუქებდა. საღამოს გამოშვებაში კი რამდენიმე წუთი დაეთმო თსუ–ს ამბების მიმოხილვას და სტუდენტის ჩართვას უნივერსიტეტიდან.

რუსთავი 2

10 მარტს "კურიერი" გაიხსნა უნივერსიტეტში მიმდინარე ამბებით. “კურიერმა” 7 წუთიან მასალაში მთელი დღის განმავლობაში მიმდინარე პროცესების დეტალური მიმოხილვა შემოგვთავაზა: სტუდენტების მიერ იმ ოთახის პიკეტირება, სადაც კანცლერი უნდა აერჩათ, სტუნტების დაპირისპირება უნივერსიტეტის დაცვასთან და პრობლემები პოლიციასთან, რექტორის და სტუდენტების პოზიციები.

2030

თემის გაშუქებას „2030“ ათ მარტს დაუბრუნდა. პირველივე სიუჟეტში თსუ-ში მიმდინარე ამბები დეტალურად აღწერეს. მეორე ბლოკი კი მთლიანად ამ თემას დაეთმო. გადაცემის სტუმარი იყო აქციის 2 მონაწილე, ასევე სხვადასხვა პოზიციის მქონე პროფესორები. თვითმმართველობის წარმომადგენლები გადაცემაში არ იყვნენ.

იმედი

ტელეკომპანია “იმედმა” ძირითადი აქცენტები თსუ-ში პოლიციის შესვლის ფაქტზე და ფიზიკურ შეხლა-შემოხლაზე გააკეთა. ჟურნალისტის თქმით, “სტუდენტებმა გაარღვიეს პოლიციის კორდონი, რა დროსაც მოხდა დაპირისპირება. რამდენიმე სტუდენტი აცხადებს, რომ მათ მიიღეს ფიზიკური დაზიანება”.

მაესტრო

მაესტრომ თსუ-ში მიმდინარე ამბები პირველად სამი დღის დაგვიანებით, სწორედ 10 მარტს გაუშვა დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში.

ჟურნალისტმა აღწერა დღის განმავლობაში მიმდინარე მოვლენები და იქვე აღნიშნა, რომ გიორგი გაფრინდაშვილის კანდიდატურას დადებითად აფასებენ სენატის წევრები. მათი თქმით, ბრალდებები, რომლებსაც გაფრინდაშვილს უყენებენ, უსაფუძვლოა. სიუჟეტში კი სენატის მხოლოდ ერთი წევრი ჰყავთ ჩაწერილი, რომელიც ამბობს, რომ ის მხარს უჭერს სხდომის ჩატარებას იმისთვის, რომ ყველა პოზიცია მოისმინოს. მას გაფრინდაშვილზე მხოლოდ კარგი სმენია, “უარყოფით კონტექსტში მოვისმინე სტუდენტებისგან, ამიტომ საინტერესოა რა არგუმენტი აქვთ მათ”.

თსუ-ს თემა კიდევ ერთმა გადაცემამ, მაესტროს “ფაქტორმა” გააშუქა. წამყვანის თქმით, თსუ-ში “უპრეცედენტო მღელვარება იყო” . სტუმრად ჰყავდათ მხოლოდ თვითმმართველობის წევრი გიორგი კაკაურიძე. წამყვანმა მას ჰკითხა, რას აპროტესტებდა და რა ეჭვები ჰქონდა კანცლერობის კანდიდატ გიორგი გაფრინდაშვილის მიმართ. სტუმარმა ლოგიკურად უპასუხა, რომ ის არაფერს აპროტესტებდა და არც კანცლერობის კანდიდატის მიმართ ჰქონდა რამე ეჭვი.

მთელი გადაცემის განმავლობაში სტუმარი გიორგი გაფრინდაშვილზე პოზიტიურ კონტექსტში საუბრობდა. წამყვანი ცდილობდა რესპონდენტისთვის გამოეკითხა, რომელი პოლიტიკური პარტიის ინტერესებს ხედავდა მიმდინარე მოვლენებში, სტუმარმა კი ეჭვი გამოთქვა, რომ რაც უნივერსიტეტში ახლა ხდება, ყველაზე მეტად რექტორის ინტერესებში შედის. გადაცემის ბოლოს წამყვანმა აღნიშნა, რომ სხვა დღეებში სტუდენტების სხვა მოსაზრებებს შემოგვთავაზებს.

თუმცა იმ ფონზე, როცა თსუ-ში მთელი დღე სტუდენტების საპროტესტო აქცია მიმდინარეობდა, როცა ისინი სტუდენტურ თვითმმართველობას უპირიპირდებოდებიან და ამბობენ, რომ კანცლერობის კანდიდატი თვითმმართველობის ყოფილი წევრია, თვითონ სტუდენტური თვითმმართველობის წევრის ეთერში მოყვანა და იმის კითხვა, თუ რას აპროტესტებდა და რა ეჭვები აქვს კანცლერის კანდიდატურასთან დაკავშირებით, ლოგიკას მოკლებულია.

შენიშვნა: მეთოთხმეტე და მეჩვიდმეტე აბზაციდან, ფაქტობრივი უზუსტობის გამო, ამოღებულია წინადადება: "აქცია უცვლელი მოთხოვნებით, ისევ გაგრძელდა". 13.03.2016, 14:30

11.03.2016

ვრცლად

რას სთავაზობს საზოგადებას ონლაინგამოშვება Geworld.ge

კატეგორია - ეთიკა

ონლაინ მედიაგამოშვება Geworld.ge-ზე გამოქვეყნებული ჰომოფობიური, ანტიდასავლური განწყობების შემცველი თუ ქსენოფობიური მასალები „მედიაჩეკერმა“ არაერთხელ განიხილა. ამჯერად ამ გამოცემის „წარმომავლობის“ შესახებ ვისაუბრებთ.

Geworld.ge გაზეთ „საქართველო და მსოფლიოს“ ელექტრონული გამოცემაა. ონლაინგამოცემას ბეჭდურისგან განსხვავებული და დამოუკიდებელი კონტენტი აქვს. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს“ მიერ ჩატარებული კვლევის - „ვის ეკუთვნის ქართული მედია“ - თანახმად, გაზეთი „საქართველო და მსოფლიო” 2009 წელს დაარსდა. გაზეთის გამომცემელი აიპ „ისტორიული მემკვიდრეობაა”, მისი მთავარი რედაქტორი კი ირაკლი თოდუაა. ირაკლი თოდუა „ასავალ-დასავალის” რედაქტორთან, ლაშა ნადარეიშვილთან, ერთად „საქართველოს ჟურნალისტთა შემოქმედებითი კავშირის” გამგეობის წევრია.

Geworld.ge-ს ვებგვერდის დომენი „ისტორიული მემკვიდრეობის” ხელმძღვანელის, ტარას გაგნიძის სახელზეა რეგისტრირებული. Geworld.ge და თავად ტარას გაგნიძე ორგანიზაციების: „ისტორიული მემკვიდრეობა“ და „ევრაზიის ინსტიტუტი“ პარტნიორები არიან. საიტზე განთავსებულია ევრაზიის ინსტიტუტის, როგორც პარტნიორი ორგანიზაციის ბანერიც. თავის მხრივ, „ევრაზიის ინსტიტუტის” პარტნიორები არიან Georus.org – “სახალხო მოძრაობა ქართულ-რუსული დიალოგისა და თანამშრომლობისთვის” და ლევ გუმილევის ცენტრი. „ევრაზიის ინსტიტუტი” საქართველოში 2009 წელს დაარსდა. „ევრაზიის ინსტიტუტი” დეკლარირებულად პრორუსული ორგანიზაციია და მის მთავარ პრიორიტეტად ქართულ-რუსული ურთიერთობების გაუმჯობესება რჩება.

საიტზე რუსოფილიის გამოვლინების არაერთი მაგალითია, ყველაზე თვალსაჩინო კი რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინისთვის დათმობილი სიახლეებია.

მაგალითად: „აშშ-ის ანალიტიკოსები: პუტინის 2007 წელს გამოთქმული პროგნოზები ბოლო 9 წლის განმავლობაში ახდა“ „პოლკოვნიკს ყველა წერს“ პუტინისა და ობამას სატელეფონო საუბარი სირიისა და უკრაინის საკითხებზე“.

საიტზე უხვადაა ანტიდასავლური, ანტიამერიკული, თურქოფობიური მასალები: „სერგეი ლავროვი: თუ ნატო საქართველოს ალიანსში “ჩათრევის” პრაქტიკულ ნაბიჯებს გადადგამს, რუსეთი ამას შესაბამისი ზომებით უპასუხებს“, „ვის მხარეზე უნდა იყოს საქართველო რუსეთ-თურქეთის ომის შემთხვევაში?“ „თინა ხიდაშელი მეუღლესთან ერთად ნატოში გაიქცა“ „სოდომია ვაშინგტონის დიადი გამარჯვება“ „უკრაინელებს ჰომოსექსუალიზმში საფოსტო მარკებით გაანათლებენ ანუ როგორ ნერგავენ უკრაინაში “დასავლურ ფასეულობებს”.

საინტერესო რუბრიკებია „ისტორია“ და „რელიგია“. პირველი მათგანი თითქმის სრულად აქვს დათმობილი სტალინს. მასალებიდან აშკარად ჩანს, რომ მედიასაშუალება სტალინის, როგორც ძლიერი ბელადის, პოლიტიკოსის, ზოგადად, ლიდერის რეაბილიტირებას ცდილობს.

სტატიაში „სტალინი დიდი მხედართმთავარი“ ვკითხულობთ: “მსოფლიოში ყველა თოფმომარჯვებულის _ მომხდურის თუ დამხდურის, ყველაზე დიდი მხედართმთავარი იყო ქართველი კაცი _ იოსებ ჯუღაშვილი. დღეს ვიღაც ისტორიკოსს, რომანისტსა თუ ბელეტრისტს ეშინია, კალამი არ გაექცეს და სტალინს იმაზე მეტი არ მიაწეროს, რაც ეკუთვნის...“

ხოლო სტატიაში „სიმართლე გულაგის არქიპელაგის შესახებ“ - საუბარია იმაზე, რომ სტალინის მმართველობის ეპოქაში სულაც არ იყო რეპრესირებულთა რაოდენობა განსაკუთრებით დიდი.

„დასავლელი მკვლევარების მიერ რეპრესირებულთა მონაცემების ფალსიფიკაციის მიზანი მეორე მსოფლიო ომში ჰიტლერულ გერმანიაზე გამარჯვების მისაკუთრება და სსრკ-ის, უწინარესად, ამ ომში გამარჯვების სულისჩამდგმელის, სტალინის, როლის დამცრობა-დაკნინება რომ იყო, კარგად წარმოაჩინა რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის რუსეთის ისტორიის ინსტიტუტის მთავარი მეცნიერი თანამშრომლის, ახლახან გარდაცვლილი ვიქტორ ზემსკოვის კვლევის შედეგებმა, რომლის შესახებაც მასალა _ “რეპრესიები უემოციოდ“.

რუბრიკა „რელიგიაში“ კი, უმეტესწილად, თავმოყრილია ინტერვიუები სასულიერო პირებთან. ხშირ შემთხვევაში განხილვის საგანი პოლიტიკური თემებია. საყურადღებოა ისიც, რომ ამ რუბრიკაში გამოქვეყნებულ მასალებში დასავლეთი მარლთმადიდებლურ რელიგიასთან მებრძოლადაა გამოყვანილი.

მასალაში: “ანტიმართლმადიდებლების მთავარი მიზანია, ერი დაიშალოს პატარ-პატარა ჯგუფებად და გახდეს იოლად სამართავი” - ვკიხულობთ: „დღეს მოდურ ტენდენციად იქცა ათეისტობა, მაგრამ უამრავ ადამიანს, რომლებიც საკუთარ თავს ათეისტს უწოდებენ, საერთოდ არ ესმის ამ სიტყვის მნიშვნელობა. ისინი, უბრალოდ, ექცევიან დასავლეთის მიერ წამოწყებული ანტიმართლმადიდებლური პროპაგანდის ზეგავლენის ქვეშ, ამის შემდეგ საკუთარი სარწმუნოების დაცვა და პატივისცემა სათაკილოა“.

რელიგიურ საკითხებთან მიმართებით ხშირადაა აქცენტირებული ის, რომ ამერიკა და ევროპა ცოდვების, „ნორმალურობად“ წარმოჩენისთვის იბრძვის, მაშინ როცა ამ უკანონობის აღმკვეთი ერთმორწმუნე რუსეთი შეიძლება იყოს. ამის დასტურად გამოდგება თუნდაც ისიც, რომ სასულიერო პირებთან ჩაწერილ ყველა ინტერვიუში ჟურნალიტები სვამენ კითხვას რუსეთთან დაახლოების და მისი როლის შესახებ.

მაგალითისთვის გამოდგება ინტერვიუ სასულიერო პირთან, დავით ნოზაძესთან, სათაურით: „მამა დავით (ნოზაძე): “ცისფერი კომისრები” უცხო ქვეყნის სპეცსამსახურის წარმომადგენლები არიან და ძირს უთხრიან სხელმწიფოს“, ინტერვიუში ვკითხულობთ:

ჟურნალისტი: „დასასრულ, რუსულ-ქართულ ურთიერთობებზეც გკითხავთ. ბევრი ფიქრობს, რომ სარწმუნოება ერთ-ერთი გადამწყვეტი ფაქტორი შეიძლება იყოს ორ სახელმწიფოს შორის დაძაბულობის განსამუხტავად, ზოგი კი ამას არარეალურად მიიჩნევს. თავის მხრივ, “ლიბერალები” ამაზე ბევრს ქილიკობენ, _ ერთმორწმუნეობა არაფერს ნიშნავსო. თქვენ როგორ ფიქრობთ: რა როლი ეკისრება ეკლესიას ამ პროცესებში?“

სასულიერო პირი დავით ნოზაძე: „რაც შეეხება ურთიერთობების დარეგულირებას, თუკი აჭარაში სამასი წლის განმავლობაში ფაშები ისხდნენ და დღეს თურქებს ძმებს ვეძახით (ირანში კიდევ გვახსოვს, წინა პრეზიდენტის ვიზიტისას რა განცხადებები გაკეთდა: ოდითგანვე ცნობილია ირანელებისა და ქართველების მეგობრობაო), ჩვენ და რუსები რომ ისევ დავმეგობრდეთ, რა დაშავდება?! ვფიქრობ, ეს ჩვეულებრივი ამბავია და, თუ ღმერთი ინებებს, ასე იქნება. მთავარია, არ გავტყდეთ სულიერად და არ წავიდეთ სარწმუნოებრივ კომპრომისზე, რომელსაც დღეს ამერიკა და ევროპა ითხოვს...“

ინტერვიუში სათაურით: „მამა გიორგი (რაზმაძე): თუ ასე გაგრძელდა, აჭარასაც საბოლოოდ დავკარგავთ“ ვკითხულობთ:

ჟურნალისტი: „ანტიდასავლური განწყობის გაძლიერებაში ზოგი რუსული პროპაგანდის კვალს ხედავს. საუბრობენ რუსული არხების აკრძალვაზეც.

სასულიერო პირი გიორგი რაზმაძე:„ეს აბსურდია და თვითონაც კარგად იციან. ანტიდასავლური, განსაკუთრებით ანტიამერიკული, განწყობა იმიტომ ძლიერდება, რომ ეს სახელმწიფო სჩადის უამრავ ბოროტებას“

მნიშვნელოვანია ისიც, რომ მედიის განვითარების ფონდის ჩატარებული კვლევის თანახმად, Geworld.ge და „საქართველო და მსოფლიო“ ონლაინ მედიაში ლიდერობენ ანტიდასავლური განწყობების ტირაჟირებით.

10.03.2016

ვრცლად

რვა მარტი და ქართული მედია

კატეგორია - ეთიკა

“მეტი ქალი პოლიტიკაში”, კვოტირების მომხრეები და მოწინააღმდეგეები, მსჯელობა ქალთა პოლიტიკაში მონაწილეობის მნიშვნელობაზე, ნაკლები ყვავილი და ნაკლები აქცენტი ქალზე, როგორც „ნაზ არსებასა“ და “სუსტ სქესზე” - შარშანდლისგან განსხვავებით, ქართულმა მედიასაშუალებებმა წლევანდელი 8 მარტი სწორედ ასე გააშუქეს. სიუჟეტების ძირითადი აქცენტი სწორედ ქალთა უფლებებზე იყო.

თბილისსა და რეგიონებში გამართული აქცია კვოტირებისა და ქალთა პოლიტიკური მონაწილეობის გაზრდის მიზნით თითქმის ყველა დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში მოხვდა.

მაგალითად, „საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა“ აქციის გაშუქების გარდა, მოკლე ისტორიული ექსკურსიც შესთავაზა მაყურებელს იმაზე, თუ რა მოიტანა კვოტირებამ მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში. გრაფიკების საშუალებით ინფორმაცია ამომწურავად და გასაგებად იყო გადმოცემული.

რვა მარტს ქალთა უფლებების თემას „რუსთავი 2-ის“ ეთერში ერთი სიუჟეტი მიეძღვნა. სიუჟეტი კვოტირების მომხრეთა მიერ გამართულ აქციას შეეხებოდა.

აქციის შესახებ სიუჟეტის გარდა „იმედის“ დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ქალთა სასჯელაღსრულების დაწესებულებაზე მომზადებული მასალაც მოხვდა. სიუჟეტი დაწესებულებაში მყოფი ქალების ცხოვრებას ასახავდა. მასალაში ძირითადი აქცენტი იყო იმაზე, რომ ქალები შეწყალებას ითხოვენ, დაწესებულებაში მყოფი მსჯავრდებულების სხვა პრობლემების შესახებ სიუჟეტში საუბარი არ ყოფილა. მასალა მსჯავრდებულების ცეკვისა და სიმღერის ამსახველი კადრებით დასრულდა.

აქცია ტელეკომპანია “კავკასიის” დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაშიც მოხვდა. თუმცა „კავკასიამ“ გაუშვა მასალა, თუ როგორ ულოცავენ ქალ მძღოლებს რვა მარტს საპატრულო პოლიციის თანამშრომლები.

წლევანდელი სარვამარტო გაშუქება ნაკლებად დისკრიმინაციული იყო, თუმცა მიუხედავად ამისა, ტერმინოლოგიური პრობლემები მაინც გამოიკვეთა. მაგალითად, „საზოგადოებრივ მაუწყებელზე“ კვოტირებისა და ქალთა ზოგადი მდგომარეობის მაჩვენებელზე საუბრისას, ოჯახში ძალადობის ნაცვლად ტერმინი “ოჯახური ძალადობა” გამოიყენეს. “მაესტრომ” ჟურნალ “სითის” ღონისძიების გაშუქებისას, არაერთხელ ახსენა ტერმინი “ქალბატონი” (ამავე მიმართვის ფორმას იყენებდა რესპონდენტი ეკა ხოფერიაც), ეს სიტყვა ხშირად იყო გამოყენებული “კავკასიის” საინფორმაციო გამოშვებაშიც.

09.03.2016

ვრცლად

თურქოფობია და პრორუსული მესიჯები geworld.ge-ზე

კატეგორია - ეთიკა

„ქართველ პოლიტიკოსებს „თურქული“ შეეყარათ“ – ამ სათაურით 27 ოქტომბერს geworld.ge - ზე გამოქვეყნდა სტატია, რომელიც დისკრიმინაციული, შეურაცხმყოფელი და ქსენოფობიური ტერმინოლოგიის გამოყენების თვალსაზრისით, პროფესიული სტანდარტების უხეში დარღვევის ტიპური მაგალითია.

„როგორ შეიძლება, მგელი და კრავი „სტრატეგიული პარტნიორები იყვნენ?!“ - ამ რიტორიკული შეკითხვით ავტორი ლევან ვარშალომიძის იმ ფრაზას ეხმაურება, სადაც პოლიტიკოსი ამბობს, რომ „ქართველები და თურქები სრულიად ერთნი ვართ, ერთი ხალხი - ორ სახელმწიფოში“.

ავტორი „ისტორიულ გამოცდილებაზე დაყრდნობით“ თურქეთს ქვეყნისთვის მთავარ საფრთხედ და ისტორიულ მტრად წარმოაჩენს: „საქართველოს უამრავი დამპყრობი და ამაოხრებელი ესეოდა - ასურელები, სპარსელები, არაბები, მონღოლები, მაგრამ ყველაზე დიდი ზიანი მაინც თურქული მოდგმის ხალხმა მოგვაყენა. თურქეთს დღესაც იმპერიალისტური მიზნები რომ ამოძრავებს და უდიდესი თურქული იმპერიის შექმნა სურს, საიდუმლო არავისთვის არის“.

მთელი სტატია ზემოაღნიშნული სულისკვეთებით არის გაჯერებული და მიზანმიმართულად აღვივებს ეთნიკურ შუღლს: „სად თურქი და სად ქართველი?! ჩვენ ხომ საერთო არაფერი გვაქვს?! თურქები შუა აზიელები არიან, ქართველები _ კავკასიელები და სხვადასხვა ენათა ჯგუფს მივეკუთვნებით. სისხლითაც და დნმ-ითაც ისე განვსხვავდებით ერთმანეთისგან, როგორც ცა და დედამიწა. არც ტრადიციები და ცხოვრების წესი გვაქვს ერთნაირი. სალაპარაკოდაც არ ღირს, რომ სარწმუნოებაც გვყოფს ერთმანეთისგან,“ – წერს ავტორი.

სტატია პრორუსულ მესიჯებსაც შეიცავს, რუსეთს ჩვენს მოკავშირედ და თურქეთისაგან საქართველოს „დამცავ ფარად“ წარმოაჩენს: „შეცდომაში ნუ შეგვიყვანს ის ფაქტი, რომ ახლა თურქეთი ძუძუს გოჭივით არის გატრუნული, ეს რუსეთის დამსახურებაა. რუსეთმა ისეთი სილა გააწნა თურქეთს, რომ მისი ხელისუფალი კრემლის ნებართვის გარეშე ნაბიჯსაც არ დგამს. რომ არა რუსეთი, თურქეთი საქართველოში ისეთ ამბებს დაატრიალებდა, სირია მონაგონი იქნებოდა,“- ვკითხულობთ სტატიაში.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 პრინციპიც ეხმიანება ადამიანის უფლებების უპირობო დაცვის იდეას და კრძალავს ნებისმიერი სახის დისკრიმინაციას: „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“.

08.03.2016

ვრცლად

Marshalpress.ge - ოპოზიციის კრიტიკა, ანტიდასავლური რიტორიკა და ჰომოფობიური გამონათქვამები

კატეგორია - ეთიკა

ვებგვერდი Marshallpress.ge 2015 წლის 1 თებერვალს დაარსდა. საიტი გამოირჩევა ყოფილი ხელისუფლებისა და “ნაციონალური მოძრაობის” წევრთა კრიტიკით, მათ მიმართ ბრალდებებითა და შეურაცხყოფით, ასევე - პრორუსული ორიენტაციით და ანტიდასავლური რიტორიკით, ჰომოფობიური გამონათქვამების გავრცელებით. ხშირად ვხვდებით გადაუმოწმებელ ინფორმაციასაც.

ვებგვერდს აქვს “პოლიტიკის” განყოფილება, ასევე რუბრიკა “ინტერვიუ”, “პრესის უნიკალური არქივი”, “პრესკლუბი”, “ანატომია (ვიდეო არქივი)“ და “დადას გვერდი” (დასასვენებელი ადგილი).

საიტი ძირითადად მიმდინარე პოლიტიკურ ამბებს აშუქებს. ახალი ამბების გარდა Marshalpress.ge-ს ყურადღების ცენტრში ხვდება უკრაინული wikileaks-ის მიერ საქართველოს ყოფილ პრეზიდენტსა და მთავრობის ყოფილ წევრებზე გავრცელებული ჩანაწერები.

ვებგვერდი ძირითადად, აკრიტიკებს ოპოზიციაში მყოფ “ნაციონალურ მოძრაობას” და შედარებით ნაკლებად გვხვდება სახელისუფლებო გუნდის კრიტიკა. Marshalpress.ge-ის მიერ სხვადასხვა პირებთან ჩაწერილ ინტერვიუებშიც რესპონდენტები უმეტესად ყოფილი ხელისუფლების მავნებლობაზე საუბრობენ.

დღის განმავლობაში მიმდინარე პოლიტიკური მოვლენების გაშუქების პარალელურად, Marshalpress.ge საკმაოდ ხშირად ინტერესდება შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ გახსნილი საქმეებით ან რომელიმე ინფრასტრუქტურული თუ მთავრობის მიერ დაგეგმილი და განხორციელებული სხვა პროექტებით.

გადაუმოწმებლად ქვეყნდება უკრაინული wikileaks-ის მიერ გავრცელებული ყოფილი ხელისუფლების წევრთა სავარაუდო საუბრის ჩანაწერები. აღსანიშნავია, რომ თითქმის არცერთ შემთხვევაში არ დევს აუდიო ან ვიდეომასალა, მოცემულია ტექსტის ტრანსკრიპტი და მკითხველმა უნდა იგულისხმოს, რომ ეს საუბარი მართლაც ამ ფორმით შედგა. თუმცა რთულია რეალურად დაადგინო, რამდენად ავთენტურია ეს მასალები. თანაც, მოპასუხე მხარის კომენტარები სტატიებში არ ჩანს.

ერთ-ერთ ჩანაწერში პრეზიდენტი სააკაშვილი და მისი მეუღლე სანდრა რულოვსი საუბრობენ. სტატიაში აღნიშნულია, რომ მათი საუბრის თემა ორგანოებით ვაჭრობაა. უნდა აღინიშნოს, რომ სააკაშვილისა და რულოვსის მიერ ორგანოებით ვაჭრობაზე ბევრჯერ დაწერილა, თუმცა ეს ფაქტი არასდროს დადასტურებულა. სარწმუნო დოკუმენტები არც ამ შემთხვევაშია მოყვანილი. მოპასუხე მხარის კომენტარი კი სტატიაში საერთოდ არ არის.

სხვა არაერთი ჩანაწერით Marshalpress.ge იმის წარმოჩენასაც ცდილობს, რომ საქართველოს ყოფილ პრეზიდენტს და მის გარემოცვას საქართველოში სიტუაციის დაძაბვა სურთ. მოპასუხე მხარე არც ამ მასალებშია წარმოდგენილი.

ზოგიერთ ასეთ მასალას ახლავს შენიშვნა, რომ „მარშალპრესის” რედაქცია პასუხს არ აგებს უკრაინულ მედიაში გავრცელებული ინფორმაციის სიზუსტეზე.

Marshalpress.ge-ზე გამოქვეყნებულია გადაცემა „ანატომიის“ ჩანაწერები. ყველა ვიდეო ყოფილი ხელისუფლების საქმიანობას ეხება. მხოლოდ ერთი გადაცემა შეეხებოდა ყოფილი პრემიერის, ირაკლი ღარიბაშვილის, სიმამრს, თამაზ თამაზაშვილს. განყოფილებაში ატვირთულია გადაცემები გივი თარგამაძეზე, გია უდესიანზე, გიგა ბოკერიაზე, ახალაიებზე, გიგი უგულავაზე, ვანო მერაბიშვილზე, ძმებ რურუებზე, მეგის ქარდავაზე. აღსანიშნავია, რომ „ანატომია“ ჯერ ტელეკომპანია „მაესტროს“, შემდეგ კი TV3-ის ეთერში გადიოდა, შემდეგ კი პროექტი შეწყდა. როგორც მისი ავტორი აცხადებდა, ტელეკომპანიამ უკვე მომზადებული გადაცემა არ გაუშვა ეთერში.

განყოფილებაში „პრესის უნიკალური არქივი“ Marshalpress.ge ქართული და უცხოური პრესის არქივს წარმოადგენს. პრესის საარქივო მასალები ძირითადად ყოფილ პრეზიდენტებს ედუარდ შევარდნაძესა და ზვიად გამსახურდიას შეეხება. ასევე საუბარია 2004 წლის ბიუჯეტის ხარჯებზე.

Marshalpress.ge ხელს უწყობს ჰომოფობიური გამონათქვამების გავრცელებას. ზოგჯერ ვებგვერდი სხვადასხვა პირის ფეისბუქის სტატუსებს აქვეყნებს უცვლელად, ან პრესაში გავრცელებულ განცხადებებს იყენებს. მაგალითად შემდეგი მასალებიც გამოდგება: „გიგაური: ლადო პაპავამ საკუთარი სტუდენტების გაპი*დარასტ-გალეს*ოსელებაზე განაცხადა თანხმობა“, „აი გეი იმენნა გრუზინი გეია რააა!!!!! პიდარასტობაშიც გრუზინები როგორ ხართ??“, „თქვენი ბანძი პიდარასტული “ვნებები” ყელში ამოგვივიდა – გეი აღლუმით”გაკეთებული ფულები და პოპულარობა“.

რაც შეეხება ანტიდასავლურ განწყობებს, ვებგვერდი აქვეყნებს მასალებს, სადაც ამერიკა და ევროპული ქვეყნების ცხოვრება გარყვნილებასთან არის დაკავშირებული. მაგალითად, მასალაში, რომელიც ფეისბუქის სტატუსს ეძღვნება, ამერიკაში მცხოვრები საქართველოს მოქალაქე წერს, ამერიკელებმა მოახერხეს ქართველთა უმრავლესობის დამსგავსება, რადგან ჩემს ქვეყანაშიც გარყვნილობას, უზნეობას ეძახიან თავისუფლებასო. ხოლო წერილში „რატომ გაუფერულდა ნატო-ევროკავშირის მითი – როგორ ვებრძოლოთ რუსულ პროპაგანდას?“, პოლიტოლოგი ჰამლეტ ჭიპაშვილი წერს, რომ საქართველოში რუსული პროპაგანდაზე საუბარი „ჭიქაში ქარიშხალია“. მისი თქმით, აშშ-სა და ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოების მოსახლეობას მეთოდურად უმალავენ უკრაინაში ან სირიაში მიმდინარე მოვლენებს და მთავარ დამნაშავეებად რუსეთს, ირანს, ან სირიის ხელისუფლებას ასახელებენ.

„მერკელმა მხარი ერდოღანს დაუჭირა, პრეზიდენტს, რომლის საოჯახო ბიზნესი მჭიდროდ უკავშირდება „ისლამურ სახელმწიფოს“, განსაკუთრებით ნავთობით ვაჭრობაში. მერკელმა დაბეჯითებით მოითხოვა სირიის ცაში ფრენების შეწყვეტა. ამ წინადადებით კარგა ხანია ერდოღანი გამოდის, რაც რუსეთის თვითმფრინავების სამხედრო ოპერაციების შეწყვეტას ნიშნავს. საჰაერო იერიშების გარეშე სირიის არმიის წინსვლა და „ისლამური სახელმწიფოს“ მიერ დაპყრობილი ტერიტორიების უკან დაბრუნება შეუძლებელია. არის თუ არა ეს ანტირუსული განცხადება „ისლამური სახელმწიფოსთვის“ დახმარების გაწევა? სიტყვით ყველა ებრძვის „ისლამურ სახელმწიფოს“, საქმით მხოლოდ ირანი, რუსეთი, ერაყი, „ჰესბოლა“ (ლიბანური დაჯგუფება) და სირიელი ქურთები“, - ამბობს ჭიპაშვილი.

ვებგვერდი თითქმის არ აქცევს ყურადღებას ჟურნალისტურ სტანდარტებს და მასალებს მეორე მხარის საპასუხო კომენტარების გარეშე აქვეყნებს. მაგალითად, 2016 წლის 13 თებერვალს გამოქვეყნებულ სტატიაში ავტორი აქვეყნებს ფოტოს, სადაც „ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთი ლიდერი მედიისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებთან ერთად რიგაში იმყოფებოდა. ფოტოზე მყოფ ყველა პირს სტატიის ავტორი „ნაცჭურნალისტებად“ მოიხსენიებს, „ნაცების მიერ ნაყიდ მედიას“ და „სააკაშვილის ზონდერ ჟურნალისტებს“ უწოდებს. სტატიაში არ ჩანს ალტერნატიული მოსაზრება, თუმცა ფოტოზე მყოფ მედიის რამდენიმე წარმომადგენელს ხშირად გაუკრიტიკებია „ნაციონალური მოძრაობის“ ხელისუფლების დროს მთავრობა.

საინტერესოა შემდეგი სტატიაც სათაურით: „ხიდაშელის ბრძანებით ყაზარმებში მეჩეთები და იეჰოვას მოწმეთა სასულიერო დაწესებულებები გაიხსნება!“ Marshalpress.ge ამ ინფორმაციას საკმაოდ ნეგატიური ფორმით სთავაზობს მკითხველს. სტატიის სათაური აგრესიულად განაწყობს მათ მუსლიმებისა და იეჰოვას მოწმეთა მიმართ.

საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს მონაცემებით Marshallpress.ge-ს მფლობელი, დირექტორი და რედაქტორი info9.ge-ს ყოფილი ჟურნალისტი ოთარ სტეფანიშვილია. მისივე ინფორმაციით, რომელიც TI-ს მიაწოდა, ვებგვერდს დღეში დაახლოებით 14 000 უნიკალური ვიზიტორი ჰყავს და მას სამ სხვა ვებგვერდთან აქვს პარტნიორული ურთიერთობა. ამ სამიდან ერთიქართული ვებგვერდი Reportiori.ge არის, ხოლო დანარჩენი ორი ვებგვერდი უკრაინაშია დარეგისტრირებული: slovo.net.ua და wikileaks-ua.livejournal.com. „ეს უკრაინული ვებგვერდები პრორუსული განწყობებით და ანტიდასავლური რიტორიკით გამოირჩევიან. ასევე, ორივე ვებგვერდი აქტიურად აქვეყნებს მასალებს საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის და ახლანდელი ოდესის ოლქის გუბერნატორის, მიხეილ სააკაშვილის და უკრაინაში მყოფი სხვა ქართველი ყოფილი მაღალჩინოსნების შესახებ,“ - ვკითხულობთ კვლევაში.

07.03.2016

ვრცლად

ქმრისა და შვილის მკვლელობაში ბრალდებულის საქმე მედიის ყურადღების ცენტრში

კატეგორია - ეთიკა

ქმრისა და შვილის მკვლელობაში ბრალდებული ქალის საქმე მედიის ყურადღების ცენტრში კიდევ ერთხელ მოექცა. 19 თებერვალს ამბის საინფორმაციო საბაბი პროკურატურის მიერ მტკიცებულებათა ნაწილის გასაჯაროება გახდა. საგამოძიებო უწყების მიერ ანგარიშის გამოქვეყნებას მალევე მოჰყვა იურისტებისა და უფლებათა დამცველი ორგანიზაციების მხრიდან კრიტიკული შეფასებები. მათი ნაწილი ამბობდა, რომ მტკიცებულებების ამ ფორმით გასაჯაროება არსებითად ზღუდავს ბრალდებულის უფლებრივ მდგომარეობას. პროკურატურის მიერ გამოქვეყნებული მტკიცებულებების კრიტიკა და იურისტების არგუმენტები ვერ მოხვდა რამდენიმე ტელეარხის მიერ თემაზე მომზადებულ სიუჟეტებში. თუმცა ახლო ხედით ვიხილეთ სისხლიანი ბალიშისა და ზეწრების კადრები, ჟურნალისტების თავდაუზოგავი მცდელობა, რომ გარდაცვლილის დედისგან კომენტარი მოეპოვებინათ, მედიასაშუალებების ნაწილმა ქალი „ქმრის მკვლელად“ გამოაცხადა.

„მაშინ, როდესაც გამოძიება ჯერ კიდევ გრძელდება და საქმის წინასასამართლო განხილვა არ დაწყებულა, ამგვარი ინფორმაციის და დასკვნების გასაჯაროვება მთლიანად აზრს აცლის ბრალდებულის ისეთ უმნიშვნელოვანეს უფლებებს, როგორიცაა უდანაშაულობის პრეზუმფცია, უფლება, საქმე განხილულ იქნეს დახურულ სხდომაზე და/ან ბრალდებულის საქმე განიხილონ ნაფიცმა მსაჯულებმა....ამასთან, იმპერატიული ტერმინოლოგიის გამოყენება და საზოგადოებრივი აზრის ერთმნიშვნელოვნად ბრალდებულის წინააღმდეგ ფორმირება, პრობლემურია არამხოლოდ კონსტიტუციური უფლებების რეალიზების კუთხით. გაჟღერებულმა ინფორმაციამ შესაძლოა, არსებითი საფრთხე შეუქმნას როგორც თავად ბრალდებულის, ასევე მისი ოჯახის წევრების ხელშეუხებლობასა და უსაფრთხოებას. აღნიშნული განსაკუთრებით საყურადღებოა იმ ფონზე, როცა ბრალდებულის განცხადებით, ის ერთხელ უკვე გახდა არასათანადო მოპყრობის მსხვერპლი“, - ეს განცხადება ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ 20:23 წუთზე გამოაქვეყნა.

დღის განმავლობაში გავრცელდა რამდენიმე არასამთავრობო ორგანიზაციის (კონსიტუციის 42-ე ხული, ადამიანის უფლებათა ცენტრი) დაახლოებით მსგავსი შინაარსის კომენტარები, სადაც ისინი პროკურატურას მტკიცებულებების გასაჯაროების გამო აკრიტიკებდნენ და ხსნიდნენ იმ საფრთხეს, რაც საქმეზე სამართლიანი მართლმსაჯულების განხორციელებას შეიძლება დაემუქროს. ტელეკომპანია„იმედის“და„ჯიდიესის“ მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში თემაზე მომზადებულ მასალებში ეს კუთხე წარმოჩენილი საერთოდ არ ყოფილა.

პრობლემა იყო პროკურატურის ვერსიის უტყუარი ფაქტების სახით წარმოჩენა, თემის სკანდალურ, სენსაციურ კონტექსტში გაშუქება და მედიის მიერ ბრალდებულისთვის „გამამტყუებელი ვერდიქტის“ გამოტანა.

„მასალები, რომლებიც ქმრის და შვილის მკვლელობისთვის დაკავებულის ბრალეულობას ადასტურებს (...)თბილისში ცოტა ხნის წინ მომხდარი შემზარავი დანაშაული დღეს კიდევ ერთხელ ექცევა საზოგადოების ყურადღების ცენტრში, პროკურატურის მიერ გამოქვეყნებული შუალედური ანგარიში ქმარ-შვილის მკვლელობისთვის დაკავებული გოგონას ბრალეულობას ადასტურებს“, - ასეთი იყო საზოგადოებრივი მაუწყებლის ,მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანის შესავალი ტექსტი.

თავად სიუჟეტში კი დეტალურად მოვისმინეთ პროკურატურის ვერსიაც და ახლო ხედით ვნახეთ სისხლიანი ბალიში და ზეწრები. საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა ისიც გვაჩვენა, როგორ არ სურს მოკლული მამაკაცის ოჯახს მედიისთვის კომენტარის მიცემა.... „უბრალოდ გადი, წადი, გეხვეწები... არ მაინტერესებს. მერე რომ გამოაქვეყნა, რაღა გინდათ“ - ეუბნება გარდაცვლილის ძმა ჟურნალისტს... სიუჟეტში ბრალდებულის დაც არის ჩაწერილი, რომელიც ამბობს, რომ არ ეთანხმება გამოძიების ვერსიას.

ტელეკომპანია „იმედისა“ და „2030-სგან“ განსხვავებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში იურისტების და უფლებადამცველების არგუმენტები პროკურატურის მიერ მტკიცებულებების გამოქვეყნებასთან დაკავშირებით ვრცლად იყო წარმოჩენილი.

პროკურატურის ვერსია პირდაპირ, უტყუარი ფაქტების სახით წარმოგვიდგინა “TV პირველმა” 17:00 იან გამოშვებაში. “უროთი მოკლული ქმარი“ - ასე დასათაურებულ მასალაში ჟურნალისტი ამბობს: „საგამოძიებო უწყების მიერ ფოტო და ვიდეო მასალებში დეტალურად აღწერილია 19 დეკემბრის ღამის საათები, ქალაქ თბილისში მაგდა პაპიძემ მკვრივი ბლაგვი საგნის, უროს თავის არეში ჩარტყმით მოკლა მეუღლე და გაგუდა მცირეწლოვანი შვილი. ბრალდებულმა სცადა კვალის დაფარვა და დანაშაულის ადგილიდან გაიტანა ნივთმტკიცებები“.

პროკურატურის მიერ გავრცელებული ჩანაწერის შესახებ კი წამყვანი ამბობს: „ბრალდებულ პაპიძის დღიურში ჩანაწერის საფუძველზე საგამოძიებო უწყებას აქვს მტკიცე საფუძველი იფიქროს, რომ ქმარ-შვილის მკვლელობა და დანაშაულის კვალის წაშლა პაპიძეს განზრახული ჰქონდა“. (სავარაუდოდ, წამყვანი პროკურატურის განცხადებიდან კითხულობს ამონარიდს, თუმცა მითითება იმის შესახებ, რომ ეს პროკურატურის განცხადებაა, არსად ჩანს, შესაბამისად, მაყურებლისთვის ისე აღიქმება, რომ ჟურნალისტი მკვლელობასთან დაკავშირებით თავის პოზიციას გვიზიარებს)

ამავე მასალაში თითქმის ერთი წუთის განმავლობაში გვიჩვენეს, როგორ ამბობს უარს მოკლულის ოჯახი ჟურნალისტისთვის კომენტარის მიცემაზე. „არ ვიცი, არ მომისმენია არაფერი“ - ამბობს დედა და ჟურნალისტს კარს უხურავს, მაგრამ ის დახურულ კარს მიღმა ისევ განაგრძობს კითხვების დასმას: „პროკურატურამ გამოაქვეყნა მტკიცებულებები, თქვენ რა კომენტარს გააკეთებთ“. შემდეგ კადრში გარდაცვლილის ძმა ჩნდება, რომელიც ჟურნალისტს სთხოვს გაწიოს კამერა, გადაღება მაინც გრძელდება და ჟურნალისტი ისევ ცდილობს კითხვებზე პასუხის მიღებას.

ამავე არხის 20:00-იან გამოშვებაში დაახლოებით მსგავსი ტიპის მასალა ვიხილეთ. თუმცა იმ განსხვავებით, რომ აქ უკვე საიას განცხადება წამყვანმა საკუთარ ტექსტში მოკლედ გაგვაცნო, აღნიშნა, რომ საიას აზრით, მტკიცებულებების გამოქვეყნება აზარალებს ბრალდებულის უფლებას... თუმცა რატომ აზარალებს, რას აზარალებს კონკრეტულად - განმარტებული არ ყოფილა. თემა ისევ პროკურატურის კომენტარებით გაგრძელდა.

რუსთავი ორის სიუჟეტი კი, ზემოგანხილული მასალებისგან იმით განსხვავდებოდა, რომ სიუჟეტში პროკურატურის მიერ გავრცელებული მტკიცებულები დეტალურად არ მიმოუხილავთ. მასალის მთავარი ფოკუსი იყო არა ის, რა გაავრცელა პროკურატურამ, არამედ ის, რატომ გაავრცელა და შეუშლიდა თუ არა ეს ფაქტი ხელს საქმის სასამართლო განხილვასა და საბოლოო ვერდიქტს. მასალაში ვრცლად, გასაგებად და ამომწურავად იყო წარმოჩენილი იურისტების არგუმენტები. ამავე მასალაში, საინტერესო დეტალია პროკურორის მოკლე სინქრონი და ჟურნალისტის კონტრშეკითხვები, რომლებსაც ის რესპონდენტს უსვამს. ამ მოკლე დიალოგით ნათლად გამოჩნდა, რომ ჟურნალისტი კარგად იყო მომზადებული.

პროკურორი ამბობს, რომ მტკიცებულებების გასაჯაროება ხელს არ შეუშლის ნაფიცი მსაჯულების მიერ საქმის განხილვას. სინქრონში ისმის "რუსთავი 2 ის"- ჟურნალისტის კონტრშეკითხვები: „მაგრამ ნაფიცმა მსაჯულებმა ხომ არ უნდა იცოდნენ მტკიცებულებები?“ რაზეც პროკურორი პასუხობს, რომ ნაფიცი მსაჯულები მტკიცებულებებს ყველა შემთხვევაში გაეცნობიან, ისე გადაწყვეტილებას ვერ მიიღებენ... აქვე ჟურნალისტი აზუსტებს, რომ ნაფიცმა მსაჯულებმა მტკიცებულებები სასამართლო დარბაზში, სასამართლო მოსმენისას უნდა მოისმინონ და არა მანამდე.

20.02.2016

ვრცლად

როგორ უნდა გავაშუქოთ რესპონდენტის დისკრიმინაციული გამონათქვამები

კატეგორია - ეთიკა

მედიის მხრიდან დისკრიმინაციული გამონათქვამით დაინტერესების ერთ-ერთი ბოლო შემთხვევა პარლამენტარ გოგი თოფაძის მიერ საპარლამენტო ტრიბუნიდან პრეზიდენტის მისამართით ნათქვამი სიტყვები იყო: “ქართველი ხალხი თქვენ დაუნებს შეადარეთ, ძალიან სამწუხაროა, რომ თქვენ ასე აფასებთ საქართველოს მოქალაქეებს”.

როგორ უნდა მოიქცეს ჟურნალისტი, რომ ხელი არ შეუწყოს დისკრიმინაციული გამონათქვამების ტირაჟირებას და მისი პლატფორმა რესპონდენტების სიძულვილს ენის ტრიბუნად არ იქცეს?! აქ მნიშვნელოვანია, იმის გათვალისწინება, რამდენად მაღალია საზოგადოებრივი ინტერესი, ვინ იყენებს დისკრიმინაციულ გამონათქვამს, საჯარო თუ არასაჯარო პირი. ასევე, რესპონდენტის დისკრიმინაციული ნათქვამი ჩანაწერია თუ პირდაპირ ეთერში ამბობს მას.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში წერია, რომ მაუწყებელმა თავიდან უნდა აიცილოს რელიგიური, ეთნიკური ან სხვა ნიშნის მიხედვით რომელიმე ჯგუფის შეურაცხყოფა, ხოლო თუ დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს რესპონდენტი პირდაპირ ეთერში ამბობს: “წამყვანი არ უნდა აჰყვეს ასეთ დიალოგს და შეეცადოს შეურაცხმყოფელი განცხადების ავტორს დაუსვას შეკითხვა გამოთქმული მოსაზრების დასაბუთების მიზნით”.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპის განმარტებით ნაწილში მითითებულია, რომ: “პირდაპირი ეთერის შემთხვევაში, ჟურნალისტი უნდა გაემიჯნოს დისკრიმინაციულ განცხადებას და დაუპირისპირდეს მას, რაც გულისხმობს შემდეგს: ჟურნალისტმა ან სხვა სტუმარს უნდა მისცეს სიტყვა, რომელიც გამოთქვამს საპირისპირო აზრს, ან თავადვე ამცნოს აუდიტორიას, რომ არსებობს განსხვავებული მოსაზრება, რომელიც აქვს საზოგადოების ნაწილს“. რაც შეეხება გადაცემის ჩანაწერს, ან სტატიას, განმარტებითი ნაწილის მიხედვით, მკაფიოდ უნდა ჩანდეს, რომ არატოლერანტული გამონათქვამები არ არის ჟურნალისტის პოზიცია: „საჯარო პირს დისკრიმინაციული გამონათქვამები უნდა დაუტოვოს ჟურნალისტმა, კერძო პირს კი შეიძლება ამოუჭრას, თუ მიზანი არატოლერანტული გარემოს ჩვენება არ არის. ზოგადად, ევროპული ტენდენცია იმგვარია, რომ ჟურნალისტი უნდა ებრძოდეს დისკრიმინაციულ გამონათქვამებს“.

გოგი თოფაძის დისკრიმინაციულ ნათქვამს რომ დავუბრუნდეთ, რამდენიმე დღის წინ პარლამენტის ტრიბუნიდან ნათქვამი სიტყვები მან საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირდაპირ ეთერშიც გაიმეორა. ჟურნალისტი სტანდარტების შესაბამისად, პირდაპირ ეთერშივე გაემიჯნა პოლიტიკოსის გამონათქვამს: "ბატონო გოგი, ბოდიშს გიხდით, თქვენ ჩვენი ეთერის საშუალებით კიდევ ერთხელ გამოიყენეთ ეს სიტყვა, მე მინდა მაყურებელს ვუთხრა, რომ ჩვენ ვემიჯნებით გოგი თოფაძის ამ განცხადებას, არ გვინდა რომ ჩვენი ეთერი იყოს ამისთვის გამოყენებული".

ვებგვერდებმა კი, გოგი თოფაძის დისკრიმინაციული გამონათქვამი სხვადასხვანაირად გააშუქეს. დიდმა ნაწილმა გოგი თოფაძის ციტატა პირდაპირ გამოაქვეყნა, ყოველგვარი მინაწერისა თუ დამატებითი კონტექსტის გარეშე.

განსხვავებული იყო „ნეტგაზეთის“ მიდგომა, გამოცემამ ამბავი ასე დაასათაურა: “გოგი თოფაძემ დაუნის სინდრომი სალანძღავ სიტყვად გამოიყენა” . რედაქციამ სტატიაში მკითხველს, გარდა თოფაძის გამონათქვამისა, შესთავაზა ამბის სრული კონტექსტი: გაახსენა, კიდევ რომელ პოლიტიკოსებს გამოუყენებიათ სიტყვა “დაუნი” სალანძღავ სიტყვად და სინდრომის სამედიცინო განმარტებაც დაწერა.

ვებგვერდის მთავარი რედაქტორის ნესტან ცეცხლაძის თქმით, უმჯობესია სათაური იყოს ნათელი, რადგან ბევრმა ახალი ამბის ტექსტი შეიძლება არც წაიკითხოს და სათაურმა სტიგმა, ამა თუ იმ ჯგუფის მიმართ, უფრო გააძლიეროს.

"როდესაც მოქალაქე იყენებს ინტერვიუში ასეთ ტერმინებს, ჩვენ მას საერთოდ არ ვაქვეყნებთ, მაგრამ როდესაც პარლამენტის წევრი, პარლამენტის ტრიბუნიდან, საჯარო გამოსვლისას იყენებს ამა თუ იმ დაავადებას სალანძღავ კონტექსტში, ვფიქრობთ, ეს სწორედაც არის ცალკე ახალი ამბის თემა. ასე მოხდა გოგი თოფაძის გამონათქვამთან დაკავშირებით. ამ თემაზე ცალკე ახალი ამბავი შევქმენით, მკითხველებს ყურადღება მივაქცევინეთ დეპუტატის ტერმინოლოგიაზე, თორემ ის, რომ თოფაძემ დაუნის სინდრომი სალანძღავ სიტყვად გამოიყენა არის ფაქტი და არა შეფასება. ჩვენი სარედაქციო პოლიტიკა ნამდვილად არის ასეთი მოწყვლადი ჯგუფების უფლებების დაცვა, ახალი ამბების გაშუქებისას," - ამბობს ნესტან ცეცხლაძე.

“ლიბერალმა” კი, გოგი თოფაძის განცხადების ციტირება გააკეთა და ბოლოში მიაწერა, რომ “ლიბერალის” რედაქციას გოგი თოფაძის განცხადება დისკრიმინაციულად მიაჩნია და ემიჯნება მას”.

“ლიბერალი“ მასალებს, რომელიც შეიცავს ძალადობისკენ მოწოდებას, სიძულვილის ენას და დისკრიმინაციას, თავის პლატფორმას არ უთმობს. ამის შესახებ ჩვენთან მომუშავე ყველა ჟურნალისტმა იცის. ეს განცხადება ჩვენს ვებგვერდზე დავდეთ, რადგან პარლამენტარს ეკუთვნოდა და მიგვაჩნია, რომ მკითხველმა უნდა იცოდეს როგორი კანონმდებელი გვყავს. ოღონდ იქვე განვმარტეთ, რომ გოგი თოფაძე სიტყვა “დაუნს” დამამცირებელ და სალანძღავ კონტექსტში იყენებს, პასუხისმგებლიანი მედიის ვალია, მკითხველს მიაწოდოს ინფორმაცია, რომ ეს განცხადება დისკრიმინაციულია,”- ამბობს ვებგვერდ “ლიბერალის” რედაქტორი ლიკა ზაკაშვილი.

გადაცემის მიმდინარეობისას რესპონდენტის მიერ დისკრიმინაციული გამონათქვამის გამოყენების შემთხვევა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ 2010 წელსაც განიხილა. ტელეკომპანია “კავკასიის” ჟურნალისტ ალეკო ელისაშვილს პირდაპირ ეთერში ერთ-ერთი სტუმრის მიერ გაკეთებული ჰომოფობიური განცხადებების გამო უჩივლეს. მომჩივანი ფიქრობდა, რომ ჟურნალისტს არაფერი გაუკეთებია რესპონდენტის მიერ ჰომოფობიური განცხადებების აღკვეთის მიზნით.

გაზეთ „ჯორჯიან თაიმსის” დამფუძნებელმა მალხაზ გულაშვილმა, რომელიც გადაცემაში სტუმრად იყო მიწვეული, წამოიწყო საუბარი ღირებულებებზე და განაცხადა: “ეს [ევროპული ღირებულებები] არის ფსევდოლიბერალური, რასაც ვითომ „თავისუფლების ინსტიტუტი” მართავს. რა უნდათ, რომ საქართველოში მაინცდამაინც ერთსქესიანთა ქორწინება დაამკვიდრონ? თუ რას აკეთებენ ამ აღვირახსნილი კამპანიით, რასაც საინფორმაციო საშუალებებში მასობრივად პროპაგანდას უწევენ ჰომოსექსუალიზმს და ლესბოსელობას. რა ხდება ეს გამაგებინეთ? ეს რომელ ქვეყანაში ხდება? დავით აღმაშენებლის და ქეთევან დედოფლის ქვეყანაში ხდება, რომელმაც სიშიშვლე რომ გამოუჩნდა, იმაზე შეჰკივლა, წამებაზე არ შეუკივლია? ამ ქვეყანაში ხდება? ამ ქვეყანაში შეიძლება ასეთი რამეები იყოს დაცული? ჩვენ ზუსტად აი ეს მოძრაობა შევებრძოლებით აი ესეთ გამოვლინებას …. გვჭირდება ევროპული ღირებულებები კი არა, იმიტომ რომ ევროპაში ღირებულება არის, ამტკიცებს ევროსაბჭო ერთსქესიან ქორწინებას, მე ამ ღირებულებას ვერ შევუერთდები ვერანაირად“; „ფაქტია, რომ ევროსაბჭოში ბოდიში და ცისფერები თამაშობენ წამყვან როლს“. მალხაზ გულაშვილის ამ გამონათქვამებზე მოწვეულ სტუმართაგან რეაგირება არავის მოუხდენია. ეს გამონათქვამები კომენტარის გარეშე დატოვა გადაცემის წამყვანმაც. ალექსანდრე ელისაშვილმა ზეპირი მოსმენის დროს დასმულ კითხვაზე უპასუხა შემდეგი: „იქ [გადაცემაში] რომ ყოფილიყო ეროვნულ უმცირესობაზე საუბარი და არა ჰომოსექსუალებზე, უფრო მეტად აღვკვეთდი, ვიდრე აღვკვეთე ჰომოსექსუალებზე. სიმართლე გითხრთ, არასოდეს ჩემს გადაცემაში ჰომოსექსუალიზმზე არ ყოფილა საუბარი, შესაბამისად, ამ თემის დისკრიმინაციულობა-არადისკრიმინაციულობაზე ნაკლები მგრძნობიარობა მაქვს. მე ეთნიკურ უმცირესობასთან ხშირად მაქვს საქმე და ვიცი, ამ თემას ისინი როგორ უყურებენ”. ქარტიის საბჭოს მიერ უფრო კონკრეტულად დასმულ კითხვაზე, თუ როგორ მოიქცეოდა ჰომოსექსუალების აღვირახსნილი პროპაგანდის ნაცვლად საუბარი ეროვნულ უმცირესობაზე ან შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანებზე რომ ყოფილიყო, მან უპასუხა, რომ ჩაერეოდა. კითხვაზე, ხედავს თუ არა სიძულვილის ენას ფრაზაში: „ჩვენ ყოველგვარ ასეთ გამოვლენას შევებრძოლებით“, ელისაშვილმა უპასუხა: „ამ ფრაზაზე დავფიქრდი მას შემდეგ, რაც რამდენჯერმე ვნახე გადაცემა. ეს ფრაზა დავაფიქსირე შემდეგ. მაშინ ეს ფრაზა არ დამიფიქსირებია. დღეის გადასახედიდან, ვკითხავდი „შევებრძოლები“-ში რას გულისხმობდა“.

„ალექსანდრე ელისაშვილი საბჭოს ხშირად მიუთითებდა გულაშვილის გამოხატვის თავისუფლებაზე, რომელიც არ შეზღუდა გადაცემის მსვლელობისას. გამოხატვის თავისუფლება ხშირ შემთხვევაში მოიცავს არაეთიკური გამონათქვამების თავისუფლებასაც. როდესაც ადამიანი იწყებს არაეთიკური გამონათქვამების გავრცელებას მედიის საშუალებით, სწორედ ამ მომენტიდან მოქმედებს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 მუხლი, ანუ ტელეწამყვანი ვალდებულია სტუმრის მეშვეობით გასცეს პასუხი ან პირადად გააკეთოს განცხადება და საზოგადოებას აცნობოს ალტერნატიული მოსაზრებების შესახებ. წინააღმდეგ შემთხვევაში გადაცემის მეშვეობით მოხდება ჰომოფობიური მოსაზრებების პროპაგანდა. ტელეკომპანია „კავკასიის“ 9 მარტის გადაცემის – „ბარიერის“ პირდაპირ ეთერში, რომელსაც ალექსანდრე ელისაშვილი უძღვებოდა, მალხაზ გულაშვილმა გამოიყენა სიძულვილის ენა და წაახალისა ჰომოსექსუალების დისკრიმინაცია. გადაცემაში მოწვეული სტუმრებიდან საწინააღმდეგო აზრი არავის გამოუხატავს, ანუ საზოგადოებამ ვერ გაიგო ალტერნატიული აზრის არსებობის შესახებ. არც წამყვანმა ალექსანდრე ელისაშვილმა გამოხატა აზრი, რომ ჰომოსექსუალი მოქალაქეები საქართველოს კონსტიტუციით და ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციით არიან უფლებრივად თანასწორნი და საზოგადოების ნაწილი სწორედ ასე ფიქრობს”, - აღნიშნა ქარტიის საბჭომ თავის გადაწყვეტილებაში და ჟურნალისტის მხრიდან მეშვიდე პრინციპის დარღვევა დაადგინა.

17.02.2016

ვრცლად

მცდარი შეხედულება აუტიზმისა და ვაქცინაციის კავშირზე

კატეგორია - ეთიკა

ქართულ ვებგვერდებზე გავრცელდა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ყოველწლიური საყოველთაო აცრები ბავშვებში აუტიზმს იწვევს. ამ თემის შესახებ მასალები ძირითადად ისეთ ვებგვერდებზე გამოქვეყნდა, რომელთა შინაარსი ჯანდაცვის საკითხებს ეხება და საკმაო პოპულარობით სარგებლობენ ინტერნეტმომხმარებლებში. ხშირად აქ გამოქვეყნებულ ინფორმაციას მოქალაქეები პრაქტიკულ ცხოვრებაშიც იყენებენ.

ასეთი მასალების გამოქვეყნება, ერთი მხრივ, ხელს უწყობს აცრების მიმართ საზოგადოებაში სტერეოტიპების ჩამოაყლიბებას და მეორე მხრივ, პირდაპირ კავშირშია ადამიანების ჯანმრთელობასთან. შესაძლოა მივიდეთ გართულებებთან, რასაც აცრების არგაკეთება გამოიწვევს.

სხვადასხვა დროს ამ შინაარსის სტატიები შემდეგი სათაურებით გამოქვეყნდა: “ბავშვთა აუტიზმის ერთ-ერთი მიზეზი, შესაძლოა, აცრა იყოს”, “ბავშვთა აუტიზმის ერთ-ერთი მიზეზი შესაძლოა ვერცხლისწყლის შემცველი ზოგიერთი ვაქცინა იყოს”, “აუტიზმის გამომწვევი მიზეზი და აცრა”, “აცრები...უდიდესი სიცრუე”, “რისგან მზადდება ვაქცინა და რითი გვწამლავენ”.

2016 წლის 5 იანვარს გამოქვეყნებულ სტატიაში აღნიშნულია, რომ “ბოლო მონაცემებით, ბავშვთა აუტიზმის ერთ-ერთი მიზეზი შესაძლოა იყოს ვერცხლისწყლის შემცველი კონსერვანტებიც, რომლებიც ზოგიერთი ვაქცინის შემადგენლობაში შედის. სპეციალისტებმა ყურადღება მიაქციეს იმას, რომ ბავშვებს აუტიზმი ხშირად სწორედ იმ ასაკში უვითარდებათ, როცა აქტიურად უტარებენ ვაქცინაციას. მკვლევარები ვარაუდობენ, რომ კონსერვანტები ბავშვის ორგანიზმში გროვდება და ტვინის ქსოვილს აზიანებს”.

სხვა მასალაში ვაქცინის დამზადების შესახებ უყვებიან მკითხველს და მას “მასობრივი განადგურების იარაღს” უწოდებენ. სტატიაში აღნიშულია, რომ ვაქცინები, რომლითაც აცრები ტარდება მზადდება ჰეპატიტით, სიმსივნით, ან სარკომით გარდაცვლილი ადამიანის ორგანოებითა და სისხლით.

“სწორედ ეს ორგანოები გახლავთ საწიყისი მასალა ვაქცინური ვირუსების გამოსაყოფად. როგორც კი ვირუსს გამოყოფენ, იწყება მისი გამოზრდა სპეციფიკურ კულტურულ გარემოში, რისთვისაც ისევ და ისევ (ამჯერად, უკვე „მკვებავი სუბსტრატის“ სახით) ადამიანის და ცხოველის სისხლი, ქსოვილი და ორგანოები გამოიყენება. და თუკი ვაქცინას იღებენ სიმსივნური ქსოვილებისგან, მაშინ ბავშვებში ხდება სიმსივნური დნმ-ს იმპლანტირება! მაშ რითი აიხსნება ბოლო 60 წლის მანძილზე სიმსივნური დაავადებების მკვეთრი ზრდა, რომელიც იდენტიფიცირებულია ვაქცინასთან!”, - ვკითხულობთ მასალაში.

ამ თემაზე გამოქვეყნებული სტატიების დიდ ნაწილში არ ჩანს პროფესიონალი ექიმების მოსაზრებები. გამონაკლისი არც ეს სტატიაა. უფრო მეტიც აღნიშნული მასალა იწყება შემდეგი ფრაზით: “ექიმი - ისეთივე კარგი კონსულტანტია აცრების საკითხში, როგორც ყასაბი - ვეგეტარიანულ საკითხებში“, - ბერნარდ შოუ”. ასეთი ფრაზის კონტექსტიდან ამოგლეჯილ მდგომარეობაში გამოყენება კი ისედაც ნდობადაკარგულ ექიმებს უფრო მეტად უკარგავს ნდობას საზოგადოებაში. ამასთან მკაფიოდ ჩანს ავტორის სუბიექტური დამოკიდებულება საკითხისადმი. ის ერთმნიშვნელოვნად უგულებელყოფს სახელმწიფოს პოზიციას ვაქცინაციასთან დაკავშირებით და მის დადებით ეფექტს.

“ყველაზე ცუდია ის, რომ ჩვენი „მშობლიური“ პედიატრები, იმუნოლოგები, სანექიმები და ჩინოვნიკები ჯანდაცვიდან, რომელთა პირდაპირი მოვალეობაა ადამიანის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის სადარაჯოზე დგომა, ყოველწლიურად ფანატიკურად თავს ახვევენ საზოგადოებას მასობრივი განადგურების იარაღის დახვეწილ ნაირსახეობას. ამასთან, ისინი ფარისევლურად ამტკიცებენ, რომ ეს არის „იმუნოპრიფილაქტიკის საშუალება“, და მეტიც... -„წამლები“! - ვკითხულობთ სტატიაში.

პირველ რიგში უნდა აღვნიშოთ, რომ აუტიზმისა და ვაქცინაციის კავშირის შესახებ პირველი ეჭვები 90-იანი წლების ბოლოს გაჩნდა. თუმცა ეს იყო კვლევის ჰიპოთეზა, რომელიც მოგვიანებით არ დადასტურდა და უფრო მეტიც, სამეცნიერო ჟურნალმა სადაც სამეცნიერო კვლევა გამოქვეყნდა, უკან გაიწვია ნაშრომი. მიუხედავად ამისა, მაინც მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია ვაქცინაციის იმიჯზე საზოგადოებაში.

საქართველოს სახელმწიფოს ოფიციალური პოზიციით იმუნიზაციის სისტემა მოქალაქეებს იცავს მართვადი ინფექციებისგან. ვაქცინაციით გამოწვეული გართულება კი გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე ეს დაავადებამ შეიძლება გამოიწვიოს.

საქართველო დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელი პაატა იმნაძე ამბობს, რომ იმუნიზაცია ყველაზე დიდი მიღწევაა, რაც მედიცინას გააჩნია.

“იმუნიზაცია კაცობრიობის მიღწევებს შორის აღსანიშნავია. ის, რაც მუსრს ავლებდა კაცობრიობას, ან მთელ რიგ ნაკლოვანებებს ტოვებდა ადამიანებში, იმუნიზაციის საშუალებით აღმოიფხვრა.

დღეს უკვე 12 დაავადებაზე ვცრით საქართველოში, რითაც დავეწიეთ განვითარებულ ქვეყნებს. მათთან საბოლოოდ დასაახლოვებლად 2-3 ვაქცინა დაგვრჩა დასანერგი.

ჯერ კიდევ მე-18 საუკუნის დასაწყისში, როდესაც ჯერენმა ყვავილის ვაქცინა გააკეთა, მაშინდელი პრესა წერდა, არ აცრათ ბავშვები, რქები და ჩლიქები ამოუვათო. საუბარია ე.წ. “ძროხის ყვავილზე”, რაც იმ დროს იყო გავრცელებული და ჯერენმა ყვავილის ვაქცინის შესაქმნელად გამოიყენა. არ მინდა, რომ დღევანდელი ქართული პრესა ისევე წერდეს ამ საკითხებზე, როგორც მაშინ”, - ამბობს პაატა იმნაძე.

მისი თქმით, აცრასა და აუტიზმს შორის არანაირი კავშირი არ არის და ეს ბევრი სამეცნიერო კვლევით დადასტურდა.

“თუკი სტატისტიკა გვინდა შევადაროთ, აუტიზმის მქონე 1000 ბავშვში ის კი არ უნდა გამოვიკვლიოთ, რამდენს ჩაუტარდა აცრა. არამედ უნდა შევადაროთ რამდენი შემთხვევა იყო აუტიზმისა მაშინ, როცა არ ხდებოდა აცრა და რამდენია, როცა იცრებიან ბავშვები”, - ამბობს იმნაძე.

ფსიქოტერაპევტი ზაზა ვარდიაშვილი ამბობს, რომ აუტიზმი იმ ადამიანებშიც გვხვდება, ვისაც საერთოდ არ გაუკეთებია აცრა. ამიტომ, ასე გადაჭრით იმის მტკიცება, რომ აცრები იწვევს აუტიზმს არასწორია.

“აუტიზმის გამომწვევია პოლიფაქტორული მდგომარეობა. გამომწვევი მიზეზების კვლევა ჯერ კიდევ მიმდინარეობს და არ არის დაზუსტებული. გამომწვევი მიზეზი შეიძლება იყოს ქიმიური დარღვევები ორგანიზმში, მეტალებით მოწამვლა. ხელაღებით აცრებთან დაკავშირება აუტიზმისა, არ შეიძლება. თავის მხრივ, აცრებიც იწვევს რაღაც გართულებებს და შემდეგ ხდება ამ გართულებების გამოკვლევა. მაგრამ ცალსახად მათ უარყოფით მხარეებზე ვერ ვისაუბრებთ”, - ამბობს ზაზა ვარდიაშვილი.

ჯანმრთელობის დაცვის მიზნით, თითოეულმა ქვეყანამ პროფილაქტიკური აცრების ეროვნული კალენდარი შეიმუშავა. კალენდარის მიხედვით, საქართველოში ტუბერკულიოზის, B ჰეპატიტის, დიფტერიის, ტეტანოსის, ყივანახველას, პოლიომილიტის, წითელას, წითურას და ყბაყურას წინააღმდეგ აცრები სავალდებულოდ ითვლება. ეს აცრები 14 წლის ასაკამდე კეთდება.

ამერიკის დავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის ცნობით, აუტიზმი, აუტისტური აშლილობის სპექტრი არის ტვინის ფუნქციების დარღვევა. თუმცა აუტისტური აშლილობის სპექტრის მქონე ადამიანებს შეუძლიათ კომუნიკაცია, ინტერაქცია, აქვთ ქცევები და სწავლობენ სხვადასხვა გზით. ამ უწყების წარმომადგენლებიც აღნიშნავენ, რომ არანაირი კავშირი ვაქცინაციასა და აუტიზმს შორის არ არსებობს.

“ის, რომ ვაქცინაცია იწვევს აუტიზმს, იყო რამდენიმე ადამიანის მოსაზრება, რაც კვლევებით არ დადასტურდა”, - აღნიშნულია ამერიკის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ვებგვერდზე. აქვე მოყვანილია კვლევები, სადაც ამ საკითხებზეა საუბარი.

15.02.2016

ვრცლად

61626364656667686970