ეთიკა
კატეგორია - ეთიკა
24 თებერვალს ტელეკომპანია „კავკასიის“ საინფორმაციო გამოშვება "დღეში" გავიდა მოკლე ინფორმაცია სააფთიაქო ქსელ PSP-ს შესახებ.

„ეროვნული ვალუტის რეკორდული ვარდნის გამო სააფთიაქო ქსელმა „პეესპემ“ პირველადი მოხმარებისათვის საჭირო მედიკამენტების ფასი გააიაფა. როგორც პეესპეში აცხადებენ, იმ მედიკამენტებზეა შემცირებული ფასი, რომელიც მოსახლეობაში ხშირი გაყიდვით სარგებლობს, მათი თქმით, მედიკამენტებზე ფასები იქამდე არ მოიმატებს, ვიდრე ლარის კურსი არ დასტაბილურდება"- აღნიშნავს ჟურნალისტი თავის საკადრო ტექსტში.

ამავე მასალის სინქრონში რესპონდენტი ამბობს: "ჩვენ მუდმივად ვმუშაობთ გაიაფებაზე და დღესაც ათეულობით მედიკამენტი გავაიაფეთ,", "ჩვენ უარს ვამბობთ მოგებაზე, რათა ჩვენი საქციელით გვერდში დავუდგეთ საქართველოს მოსახლეობას".

რესპონდენტს არ ადევს ტიტრი და მისი ვინაობა მაყურებლისათვის უცნობი დარჩა. კადრ-სინქრონში არ ჩანს, დაინტერესდა თუ არა მედია, რა მდგომარეობაა სხვა სააფთიაქო ქსელებში, მათაც გააიაფეს თუ არა მედიკამენტები ან, ზოგადად, რა ვითარებაა, ლარის კურსის ვარდნის ფონზე სააფთიაქო ბაზარზე.

მასალას არ ჰქონდა მინიშნება იმის შესახებ, რომ ის სარეკლამოა.

ქართული კანონმდებლობა ტერმინ „ფარულ რეკლამას“ არ ცნობს, თუმცა სარეკლამო მასალის სარედაქციო მასალისგან გამიჯვნას არეგულირებს მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი და კანონი მაუწყებლობის შესახებ. „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის თანახმად , რეკლამა და ტელეშოპინგი იდენტიფიცირებული და პროგრამისაგან მკაფიოდ გამიჯნული უნდა იყოს.

ქცევის კოდექსის 59-ე მუხლში კი აღნიშნულია, რომ რეკლამისა და პროგრამის შინაარსის მკაფიო გამიჯვნა არის გადამწყვეტი სარედაქციო დამოუკიდებლობისა და აუდიტორიის მიმართ ანგარიშვალდებულების უზრუნველყოფისათვის.

„დაუშვებელია მაუწყებლის მიერ ახალი ამბების გამოშვებებში რაიმე პროდუქციის ან მომსახურების რეკლამირება. რეკლამირებად არ ჩაითვლება ინფორმაციის გადაცემა ახალი პროდუქციის ან მომსახურების ბაზარზე განთავსების თაობაზე“- აღნიშნულია ქცევის კოდექსის 58-ე მუხლში.
კატეგორია - ეთიკა
ნიკა გვარამიას განცხადება იმასთან დაკავშირებით, რომ მას ხელისუფლება აშანტაჟებს, 21 ოქტომბრის თითქმის ყველა მთავარი საინფორმაციო გამოშვების პირველი ამბავი იყო. ამ საკითხის გაშუქებას ტელევიზიებმა საკმაოდ დიდი დრო დაუთმეს. ერთადერთი მაუწყებელი, რომლის საინფორმაციო ბადეშიც ეს თემა ვერ მოხვდა, გადაცემა „2030-ია“. "მაესტრომ" საკითხი მეთერთმეტე წუთზე, მეოთხე სიუჟეტად გააშუქა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ მომზადებულ მასალაში კი მხოლოდ სახელისუფლებო გუნდის წევრების შეფასებები წარმოადგინეს.

2030

GDS და მისი საინფორმაციო გადაცემა „2030“ იყო ერთადერთი, რომელსაც ნიკა გვარამიას განცხადება საერთოდ არ გაუშუქებია. აქ 21 ოქტომბერს მთავარი ამბავი ლალი მოროშკინას მიერ გავრცელებული კადრები იყო, ეს ამბავი გამოშვებაში პირველ სიუჟეტად გავიდა. „რა პირობებში იხდიდნენ მსჯავრს პატიმრები“ - სწორედ ასე იწყებს გუშინდელი „2030- ის“ გამოშვებას წამყვანი. რესპონდენტები კი ცდილობენ გაარკვიონ, რა კადრები გადასცა მოროშკინამ უკრაინულ არხებს. სიუჟეტის ბოლოს სახალხო დამცველის აპარატის წარმომადგენელი წინა ხელისუფლების დროს ციხეებში არსებულ გაუსაძლის მდგომარეობაზე საუბრობს.

სიუჟეტების შემდეგ ეთერი დისკუსიას დაეთმო, რომელიც ზოგად თემას ეხებოდა: „რა არის მედიის თავისუფლება“. გადაცემის მეორე ნაწილის დაწყებამდე წამყვანმა საზოგადოებას მოკლედ მიაწოდა ინფორმაცია გვარამიას განცხადების, პროკურატურის პასუხისა და ქიბარ ხალვაშის გამოხმაურების შესახებ. სტუმრებთან საუბარი კი შემდეგი კითხვით დაიწყო: "რამდენად გამართლებულია იგივე მედიის ხელმძღვანელის მხრიდან, თუ შეიძლება ასე ითქვას, მედიის სახელით საკმაოდ ისეთი რადიკალური განცხადებების გაკეთება?"
საზოგადოებრივი მაუწყებელი
ნიკა გვარამიას განცხადება ხელისუფლების მხრიდან მისი დაშანტაჟების შესახებ „მოამბემ“ პირველივე მასალად გაუშვა. მასალაში წარმოდგენილი იყო გვარამიას განცხადება, შემდეგ კი ამ განცხადების შეფასებები. „ხელისუფლება გვარამიას განცხადებას პროვოკაციად აფასებს“ - ამბობს ჟურნალისტი და სახელისუფლებო გუნდის წარმომადგენლების კომენტარებს გვთავაზობს. პრეზიდენტის მრჩეველი კახა კოჟორიძე ამბობს, რომ საქმის გამოძიება პროკურატურამ აუცილებლად უნდა დაიწყოს, გია ვოლსკიც, საპარლამენტო უმრავლესობიდან, იმავეს იმეორებს, თუმცა იმასაც ამატებს, რომ შესაძლოა, ნიკა გვარამია იტყუებოდეს. უმრავლესობის კიდევ ერთი წევრი ზვიად კვაჭანტირაძე ამბობს, რომ რუსთავი 2-ის ხელმძღვანელობის მხრიდან სიტუაციის ესკალაციას მომავალში, „თავად რუსთავი 2 -ის თანამშრომლები დაარქმევენ საკუთარ სახელს“. ბოლოს კი მედიასაშუალება გედევან ფოფხაძის კომენტარს უშვებს, ის თითქმის იმავეს იმეორებს, რასაც მისი თანაგუნდელები და ამბობს, რომ თუკი ვინმეს დაშანტაჟება ხდება, ეს აუცილებლად უნდა გამოიძიონ საგამოძიებო უწყებებმა.

ჟურნალისტი ქიბარ ხალვაშის განცხადებასაც გვაცნობს. მასალაში ნიკა გვარამიას განცხადების შეფასება მხოლოდ ამ კომენტარებით შემოიფარგლება, არ გვხვდება ოპოზიციური პარტიებისა თუ სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლების კომენტარები.


ტელეკომპანია „მაესტრო“

„მაესტროს“ დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ეს საკითხი მეოთხე ამბად, მეთერთმეტე წუთზე გაშუქდა, „საგანგებო განცხადება საინფორმაციო გამოშვების ნაცვლად: რუსთავი 2 ტელევიზიაში ძალისმიერი შეჭრის შემთხვევაში თავს ძალისმიერად დაიცავს. გენერალური დირექტორი დარწმუნებულია, რომ ხვალ მოსამართლე გადაწყვეტილებას ქიბარ ხალვაშის სასარგებლოდ მიიღებს" - მაესტროს წამყვანის ამ შესავალ ტექსტს მეორე წამყვანის ტექსტი ენაცვლება: "ნიკა გვარამია დიპლომატებს, პოლიტიკოსებსა და ხალხს მოუწოდებს მეტი აქტიურობისკენ და ამბობს, რომ პირადი ცხოვრების ამსახველი კადრების გავრცელებით ემუქრებიან" - წამყვანების ტექსტებს ჟურნალისტის ჩართვა მოსდევს.

ტელეკომპანიამ ნიკა გვარამიას განცხადება მაყურებელს კომენტარების სახით შესთავაზა. ეთერში წაიკითხეს ქიბარ ხალვაშის გამოხმაურებაც.

გვარამიას განცხადებას კი „მაესტროზე“ პრეზიდენტის მრჩეველი კახა კოჟორიძე და „სამართლიანი არჩევნების“ ხელმძღვანელი ნინო ლომჯარია აფასებენ.

ტელეკომპანია „იმედი“

ეს თემა „იმედმაც“ პირველ ამბად გააშუქა. „ტელეკომპანია რუსთავი 2 ის დირექტორი ირწმუნება, რომ მას დღეს ხელისუფლების წარმომადგენლები პირადი ცხოვრების ამსახველი ვიდეოკადრების გამოქვეყნებით დაემუქრნენ“ - ამბობს წამყვანი, შემდეგ კი გვარამიას განცხადებას და შეფასებებს გვაცნობს.

საზოგადოებრივი მაუწყებლისგან განსხვევბით, „იმედის“ შეფასებების ნაწილი უფრო მრავალფეროვანია და წარმოდგენილია როგორც მთავრობის, ისე ნაციონალური მოძრაობისა და სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლების შეფასებები. თუმცა, ნაციონალური მოძრაობის გარდა სხვა ოპოზიციური პარტიების შეფასებები არც ამ შემთხვევაშია წარმოჩენილი.

მასალის პირველ ნაწილში საუბრობენ ნაციონალური მოძრაობის წევრი სერგო რატიანი და სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენელი ელენე ხოშტარია. ასევე, წარმოდგენილია ქიბარ ხალვაშის განცხადებაც. მეორე ნაწილში კი ვხვდებით უმრავლესობის წარმომადგენლების: დიმიტრი ხუნდაძის, გია ვოლსკისა და გედევან ფოფხაძის შეფასებებს, მათი კომენტარები თითქმის იდენტურია. ისინი ამბობენ, რომ საკითხი საგამოძიებო უწყებებმა უნდა შეისწავლონ.

თემა პრეზიდენტისა და იუსტიციის მინისტრის გამოხმაურებებით გრძელდება. პრეზიდენტი თავის კომენტარში აღნიშნავს, რომ მედიის მრავალფეროვნება დემოკრატიული სახელმწიფოსთვის უმნიშვნელოვანესი საკითხია, სწორედ ამიტომ, ის რუსთავი 2-ის გარშემო განვითარებულ მოვლენებს ყურადღებით აკვირდება. იუსტიციის მინისტრი კი აღნიშნავს, რომ მთავრობა სასამართლოზე ზეწოლას არ ახდენს. წულუკიანი მოუწოდებს სასამართლოს, უზრუნველყოს პროცესის სანდოობა და გამჭვირვალობა.

რუსთავი 2-თან დაკავშირებულ საკითხებს „ქრონიკაში“ ჯამში დაახლოებით 11 წთ დაეთმო.

ტელეკომპანია „კავკასია“

„კავკასიის“ დღის მთავარ გამოშვებაშიც გვარამიას განცხადება პირველ ამბად გავიდა. მასალაში გვარამიას სინქრონი (ჩანაწერი რუსთავი 2-ის სტუდიაში, განცხადების გაკეთებისას) საკმაოდ ვრცლად, თითქმის სრულადაა წარმოდგენილი. ასევე ნაჩვენებია იმავე სტუდიაში პაატა დავითაიას, სერგო რატიანის, ელენე ხოშტარიას, ნინია კაკაბაძის მიერ გაკეთებული განცხადებები. ხელისუფლებას მკაცრად აკრიტიკებენ. თემა კახა კოჟორიძის და ნინო ლომჯარიას შეფასებებით გრძელდება. ასევე წარმოდგენილია ქიბარ ხალვაშის კომენტარიც. სიუჟეტის ქრონომეტრაჟი ჯამში 12 წუთია.
კატეგორია - ეთიკა
19თებერვალს www.ambebi.ge-ზე გამოქვეყნდა საქართველოს საგარეო საქმეთა ყოფილი მინისტრის გრიგოლ ვაშაძის “ფეისბუქის” სტატუსი, სადაც ის ხელისუფლებას “იმბეცილებს” უწოდებს.

“რით არის დაკავებული ყრუ პროვინციალების გაერთიანება, თავის თავს “ხელისუფლებას” რომ ეძახის?ვენდეტით: უკრაინისგან პრეზიდენტ სააკაშვილის გადმოცემას ითხოვენ, მიუხედავად იმისა, რომკიევმა ისინი უკვე სამჯერ გააგზავნა სამ ასოსკენ გრძელ სექსუალურ მოგზაურობაში. ამისთანა იმბეცილები გინახავთ?" - წერს ვაშაძე.

ფსიქოლოგ მაია ცირამუას აზრით, სიტყვა “იმბეცილის” გამოყენება დისკრიმინაციულია და მედიამ მის ტირაჟირებას ხელი არ უნდა შეუწყოს: “თანამედროვე მედიცინაში გონებრივი შეზღუდვის განსაზღვრა ხდება შემდეგი ხარისხებით - მსუბუქი, საშუალო და მძიმე. ტერმინი "იმბეცილი" მედიცინაში აღარ გამოიყენება, ისევე, როგორც სხვა ტერმინები. თუმცა, ადამიანის ან ადამიანთა ჯგუფის მოხსენიება ამ კონტექსტში, გამომდინარე იქიდან, რომ ჩვენს ცნობიერებაში ეს ტერმინი გონებრივ შეზღუდვასთან ასოცირდება, ვფიქრობ, დისკრიმინაციულია”, - ამბობს ფსიქოლოგი მაია ცირამუა.

ამავე მასალაში რუსები მოხსენიებული არიან, როგორც „ნაცისტები“:

„რუსი ნაცისტები კიდევ ერთხელ არღვევენ საერთაშორისო შეთანხმებას და კიდევ ერთხელ ახდენენ იმის დემონსტრირებას, რომ მათთვის საერთაშორისო სამართალი არაფერს ნიშნავს”, - წერს გიორგი ვაშაძე.
კატეგორია - ეთიკა
19 თებერვალს ვებგვერდ www.ambebi.ge-ზე რუბრიკაში „საზოგადოება“ გამოქვეყნდა სტატია სათაურით - “ავერსი რაციონალმა" მედიის წარმომადგენლებისთვის გაცნობითი ტური მოაწყო“. მთელი სტატია “ავერსის” უპირატესობების მიმოხილვას ეძღვნება.

„ISO 9001 და GMP EU - საერთაშორისო დონის სტანდარტის შესაბამისობის სერტიფიკატები, უახლესი მოდელის აპარატურა, ხარისხის კონტროლი, თანამშრომელთა პროფესიონალიზმი - ეს "ავერსი რაციონალის" სავიზიტო ბარათია (...) ლაბორატორია, ისევე როგორც წარმოება, უახლესი მოდელის აპარატურით, ხელსაწყოებითა და ინვენტარითაა აღჭურვილი“ - ასე აფასებს სტატიის ავტორი კომპანიის საქმიანობას.

სტატიაში „ავერსის“ დამფუძნებელი პაატა კურტანიძეც საუბრობს თავისივე კომპანიის უპირატესობებზე: „მსოფლიოში ვერც ერთი ფარმაცევტული ქარხანა და ლაბორატორია ვერ იტყვის, რომ მათ აქვთ უფრო მაღალი დონე, ვიდრე "ავერსი რაციონალს", ვინაიდან ჩვენი როგორც აპარატურა, ასევე თანამშრომლები არიან უმაღლეს დონეზე მომ ზადებულები და სრულ გარანტიას ვიძლევით, რომ "ავერსი რაციონალის" მიერ გამოშვებული პროდუქტი ხარისხიანია და მსოფლიოს ფარმაცევტული წარმოების არც ერთ პროდუქტს არ ჩამოუვარდება".

სტატიას არსად აქვს მითითებული, რომ ის სარეკლამოა.

ჟურნალიტური ეთიკის ქარტია, მუხლი 9:

„სარედაქციო მასალები მკვეთრად უნდა გაიმიჯნოს მარკეტინგული, სარეკლამო და სპონსორის მიერ დაფინანსებული მასალებისგან“.
კატეგორია - ეთიკა
პრეზიდენტის მიერ უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეობის კანდიდატად ნინო გვენეტაძის დასახელება 17 თებერვლის საინფორმაციო

გამოშვებების მთავარი თემა იყო. საკითხის გაშუქებისას მედია ორად გაიყო: თუ ტელეკომპანიების ერთი ნაწილისთვის გვენეტაძე „პრინციპული“, „პროფესიონალი“ და „სამართლიანობისთვის მებრძოლი მოსამართლეა“, მეორე ნაწილი მას შევარდნაძის დროინდელი პროკურატურის მორჩილ და მექრთამე მოსამართლეებთან აიგივებს.
„უფლებამოსილება შეჩერებული მოსამართლე“
ამ თემას ვრცელი სიუჟეტი მიუძღვნა ტელეკომპანია „ტაბულას“ ტოკ-შოუ „ფოკუსმა“ . წამყვანმა აღნიშნა, რომ გვენეტაძე იმ კომისიის მუშაობაში იღებდა მონაწილეობას, რომელმაც „ე. წ. პოლიტპატიმრები გაათავისუფლა“, მათ შორის „საქართველოს სახელმწიფოს წინააღმდეგ შეიარაღებული აჯანყების მონაწილეებიც“. სიუჟეტში არ არის დაზუსტებული, რა როლს ასრულებდა გვენეტაძე ამ კომისიის მუშაობაში.
თემა ვრცელად გაშუქდა ტელეკომპანია „რუსთავი 2-ის“ საინფორმაციო გადაცემა „კურიერშიც“ . წამყვანმა ანონსიდანვე აცნობა მაყურებელს, რომ „წლების წინ უფლებამოსილება შეჩერებული მოსამართლე პრეზიდენტმა უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის პოსტზე წარადგინა“. ეპითეტი - „უფლებამოსილება შეჩერებული“ იმ დღეს ჟურნალისტებმა ნინო გვენეტაძესთან მიმართებით არაერთხელ გამოიყენეს.
„კურიერის“ სიუჟეტში ხაზგასმულია, რომ კოალიცია „ქართული ოცნება“ უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის თანამდებობაზე ნინო გვენეტაძის კანდიდატურას ჯერ კიდევ 2012 წელს განიხილავდა. ამ დროს კადრში ჩანს ნინო გვენეტაძის პირადი გვერდი სოციალურ ქსელ Facebook-ზე და 2013 წლის 20 ნოემბრით დათარიღებული ჩანაწერი, სადაც ის ბიძინა ივანიშვილს მადლობას უხდის.
როგორც „კურიერში“, ისე „ფოკუსში“ ხაზგასმითაა აღნიშნული, რომ 2005 წელს ნინო გვენეტაძე „დისციპლინარული გადაცდომისთვის სკანდალურად გაათავისუფლეს“. ორივე არხზე გათავისუფლების მიზეზს იუსტიციის საბჭოს სადისციპლინო კოლეგიის იმდროინდელი წევრი, ნინო კალანდაძე განმარტავს. კალანდაძის განცხადებით, გვენეტაძის გათავისუფლების მიზეზი „სხვა საქმეებთან ერთად ერთ-ერთი ბრალდებულისთვის 7-წლიანი უკანონო პატიმრობის შეფარდება გახდა“. კალანდაძე ამბობს, რომ კოლეგიის გადაწყვეტილება მართებული იყო და ამას ის ფაქტიც ადასტურებს, რომ უზენაესმა სასამართლომ კოლეგიის გადაწყვეტილება ძალაში დატოვა და საპირისპირო გადაწყვეტილება არც სტრასბურგის სასამართლოს გამოუტანია. არც „კურიერის“ და არც „ფოკუსის“ სიუჟეტში სადისციპლინო კოლეგიის მიერ გათავისუფლებულ მოსამართლეებს ბრალდებებზე პასუხის გაცემის საშუალება არ მისცეს. არ არის ნაჩვენები არც სტრასბურგის სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილების დამადასტურებელი დოკუმენტი. „კურიერის“ არც ერთ სიუჟეტში არ არის აღნიშნული, რომ ტელეკომპანია „რუსთავი 2-ის“ ამჟამინდელი გენერალური დირექტორი, ნიკა გვარამია იუსტიციის საბჭოს იმ სადისციპლინო კოლეგიის წევრი იყო, რომელმაც ნინო გვენეტაძეს უფლებამოსილება შეუჩერა.
გვენეტაძის კანდიდატად წარდგენას სიუჟეტი მიუძღვნა „ბიზნეს კურიერმაც“ . ალბათ, ბევრს გაუჩნდა კითხვა, რა კავშირშია „ბიზნეს კურიერის“ ფორმატთან ნინო გვენეტაძის თემა. ამას თავად წამყვანი ასე ასაბუთებს: „სასამართლო სისტემა არის ის მთავარი ფაქტორი, რასაც ინვესტორები საგულდაგულოდ აკვირდებიან" და იქვე აცხადებს, რომ ხელისუფლება ისეთ ხალხს აბრუნებს სასამართლოს სათავეში, „ვისი ხელმძღვანელობითაც შევარდნაძის პერიოდში სასამართლო მორჩილიც იყო, კორუმპირებულიც და არაკომპეტენტურიც“ და რიტორიკულ კითხვასაც სვამს: „ვის სჭირდება ტურავა-გვენეტაძის სასამართლო, რომელიც პროკურატურის კარნახით უდანაშაულო ხალხს ციხეში სვამდა და ფულს სძალავდა“. სიუჟეტში გამოყენებულია გადაცემა „60 წუთის“ მიერ 2003 წელს გადაღებული კადრები, სადაც ჩანს, როგორ იღებს გარდაბნის რაიონული სასამართლოს მოსამართლე მამუკა ჩხეიძე ქრთამს. ჟურნალისტი ამბობს, რომ გვენეტაძე, რომელსაც იმ დროს სასამართლოში კორუფციაზე რეაგირება ევალებოდა, „ამას არ აკეთებდა“, მერაბ ტურავა კი „ისეთ განაჩენს წერდა, რომ ციხეში ვერ არკვევდნენ, უნდა ჩაესვათ მსჯავრდებული თუ არა“. გადაცემის ერთ-ერთი წამყვანი სიუჟეტის დასრულების შემდეგ დასკვნასაც აკეთებს: "ხელისუფლებას სურს, რომ ტურავა და გვენეტაძე კვლავ სასამართლო სისტემას ჩაუყენოს სათავეში. შესაბამისად, თუ კი მათ ძველი სისტემა აღადგინეს, ადვილი მისახვედრია საინვესტიციო გარემოს რა მოუვა“.
კორუფციასა და არკომპეტენტურობაში დადანაშაულებულ მოსამართლეებს სიუჟეტის არც ერთ ბრალდებაზე პასუხის გაცემის საშუალება არ მისცეს. არ ჩანს მცდელობაც, რომ ჟურნალისტებმა მათთან დაკავშირება სცადეს.
„სამართლიანობისთვის მებრძოლი მოსამართლე“
უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეობის კანდიდატზე მომზადებულ ხუთ სიუჟეტს „ქრონიკის“ 17 თებერვლის გამოშვებაში ჯამში 21 წუთი დაეთმო, რასაც გვენეტაძის 4-წუთიანი ჩართვაც დაემატა. ტელეკომპანია „იმედის“ საინფორმაციო გადაცემაში კანდიდატი წარმოდგენილი იყო, როგორც პრინციპული, „მეამბოხე მოსამართლე“, რომელიც წინა ხელისუფლების პირობებში სასამართლოს დამოუკიდებლობისთვის იბრძოდა და რის გამოც ის უზენაესი სასამართლოდან დაითხოვეს.
სიუჟეტში, რომელსაც „გვენეტაძის სამომავლო გეგმები“ ერქვა და რომელიც რატომღაც დიდწილად არა სამომავლო გეგმებს, არამედ მის ახლანდელ საქმიანობას ასახავდა, ჟურნალისტმა გვიჩვენა, როგორ კითხულობს გვენეტაძე ქართულ-ამერიკულ უნივერსიტეტში „სავარაუდოდ ერთ-ერთ ბოლო მასტერკლასს“.
სიუჟეტის ხაზგასმულად დადებითი ტონის კულმინაცია იყო კადრი, როცა თავად ნინო გვენეტაძე სოციალურ ქსელ Facebook-ზე მის შესახებ გამოქვეყნებულ დადებით გამოხმაურებებს კითხულობდა: „ნინო გვენეტაძე არის გამორჩეული, კარგი იურისტი, მაღალი კვალიფიკაციის მქონე...“. სოციალურ ქსელში გვენეტაძის კანდიდატურასთან დაკავშირებით უარყოფითი გამოხმაურებაც მრავლად არის. თუმცა, კრიტიკული გამონათქვამები სიუჟეტში ვერ მოხვდა.
„მედიაში მეამბოხე მოსამართლედ ცნობილი სამართალმცოდნე, რომელმაც ჯერ კიდევ 10 წლის წინ საზოგადოებას თავი მაშინდელი ხელისუფლების საწინააღმდეგო ღია განცხადებებებით დაამახსოვრა“, - ამ სიტყვებით წარადგინა „მოამბის“ წამყვანმა პრეზიდენტის მიერ უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის კანდიდატურაზე შერჩეული ნინო გვენეტაძე. საინფორმაციო გამოშვების პირველი 17 წუთის განმავლობაში მაყურებელმა ნახა როგორც კორესპონდენტის მიერ მომზადებული სიუჟეტი, ასევე ინტერვიუ კანდიდატთან.
წამყვანის წარმდგენი ნაწილისგან განსხვავებით, გაცილებით მეტი კრიტიკული შეფასება რესპონდენტების კომენტარების მეშვეობით გადაიცა, თუმცა, ეს შეფასებები ფრაგმენტული იყო და მაყურებელმა საბოლოოდ მაინც ვერ გაიგო, თუ რატომ დაიწყო 2005 წელს გვენეტაძისა და მისი კოლეგების წინააღმდეგ დისციპლინური დევნა და რატომ შეუწყდათ მათ უზენაესი სასამართლოს მოსამართლის უფლებამოსილება.
„იმედისა“ და „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ ეთერში ნინო გვენეტაძე წარმოჩენილი იყო როგორც უკომპრომისო, მეამბოხე, სამართლიანობისთვის მებრძოლი სამართალმცოდნე, რომელმაც ძალა პოლიტიკაშიც მოსინჯა, საბოლოოდ კი არჩევანი მაინც აკადემიურ საქმიანობაზე გააკეთა, ახლა კი საპასუხისმგებლო თანამდებობის დასაკავებლად ემზადება.
საერთო ჯამში, ტელემედიამ ნინო გვენეტაძის კანდიდატურა ცალმხრივად - ან დადებით, ან ძალიან უარყოფით კონტექსტში განიხილა. თუ საზოგადოებრივი მაუწყებლის და "იმედის" ეთერში სიუჟეტებს ჯანსაღი კრიტიკა აკლდა, "კურიერის", "ბიზნეს კურიერის" და "ფოკუსის" მიერ მომზადებულ მასალებში კორუმპირებულობასა და ხელისუფლებისადმი მორჩილებაში "მხილებულ" მოსამართლეებს რატომღაც მათ მიმართ წაყენებულ ბრალდებებზე პასუხის გაცემის საშუალებაც კი არ მისცეს.
იყო კიდევ ერთი ტენდენცია, რაც ყველა ტელეკომპანიისთვის საერთო აღმოჩნდა - მათ მიერ მომზადებული სიუჟეტებიდან ყველაზე მცირე დრო ნინო გვენეტაძის სამოქმედო გეგმას დაეთმო - რის გაკეთებას აპირებს გვენეტაძე უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარედ დამტკიცების შემთხვევაში და რა არის მისი პრიორიტეტი, ეს მაყურებელმა არც ამ სიუჟეტებამდე იცოდა და არც ახლა იცის.
კატეგორია - ეთიკა
ძირითადი აქცენტი ქვეყნის შიდაპოლიტიკურ საკითხებსა და კრიმინალზე, მწირი ცნობები რეგიონებიდან, არც ერთი რეპორტაჟი რელიგიურ, ეთნიკურ და სექსუალურ უმცირესობებზე, ხელისუფლებაზე საზოგადოებრივი კონტროლის ამსახველი მასალების ნაკლებობა - ეს არის საზოგადოებრივი მაუწყებლის “პირველი არხის” საინფორმაციო გამოშვება “მოამბის” თითქმის ორკვირიანი დაკვირვების შედეგად გამოკვეთილი ტენდენციები. ხაზგასასმელია ისიც, რომ მცირე გამონაკლისების გარდა, რედაქციის მიერ მომზადებული სიუჟეტები ეყრდნობა არა უშუალოდ ჟურნალისტების მოპოვებულ ინფორმაციას, არამედ პოლიტიკოსთა და საჯარო სივრცის სხვა წარმომადგენელთა განცხადებებს.

წარმოდგენილი ტენდენციები, 23 მარტიდან 2 აპრილის ჩათვლით, “საზოგადოებრივი მაუწყებლის” პირველი არხის” 8 საათიანი “მოამბის“ დაკვირვების შედეგად გამოიკვეთა.

მონიტორინგის შედეგად გამოიკვეთა ისიც, რომ “პირველი არხის” საინფორმაციო სამსახური “საზოგადოებრივი მაუწყებლის” სამეურვეო საბჭოს მიერ 2013 წლის 24 ივნისს დამტკიცებული პროგრამული პრიორიტეტების დოკუმენტის მოთხოვნას ნაწილობრივ ასრულებს, კერძოდ:“მოამბე”, გაცხადებული პროგრამული პრიორიტეტების შესაბამისად, საკმარის დროს უთმობს ევროკავშირისა და NATO-ს თემატიკას; ცდილობს საქართველოსა და ევროპულ/ევროატლანტიკურ გაერთიანებებს შორის მიმდინარე მოლაპარაკებებს, შეხვედრებს, სხვადასხვა შეთანხმებით გათვალისწინებული პირობების შესრულების პროცესს თვალი მიადევნოს. ამიტომაც “მოამბის” მიერ ზემოაღნიშნულ პერიოდში გაშუქებული ამბებიდან საგარეო პოლიტიკაზე მომზადებული რეპორტაჟები რაოდენობით მეოთხე ადგილზე დგას; “მოამბე” ევროკავშირის, NATO-ს, ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ლიდერებთან ჩაწერილი ექსკლუზიური ინტერვიუებით ცდილობს საქართველოს აუდიტორიას მეტ-ნაკლებად ამომწურავი ინფორმაცია მიაწოდოს რიგის სამიტზე მოსალოდნელი შედეგების, და ზოგადად, სახელმწიფოს ევროპული პერსპექტივის შესახებ;

მაუწყებლის გაცხადებული პრიორიტეტების საპირიპისპიროდ, „მოამბეში“ იშვიათად გვხვდება ხელისუფლების საზოგადოებრივი კონტროლის განმახორციელებელი ორგანიზაციების, გაერთიანებების, არასამთავრობო თუ საერთაშორისო ორგანიზაციების საქმიანობის ამსახველი მასალები.

ხელისუფლების კრიტიკა, ძირითადად, პოლიტიკური ოპონენტების მხრიდან ისმის, რაც შეიცავს გარკვეულ საფრთხეს, რომ პრობლემის წარმოჩენისას აქცენტი ზედაპირულ ასპექტებზე გაკეთდება და არა იმგვარ არგუმენტირებულ დასაბუთებაზე, როგორსაც რომელიმე ნეიტრალური კვლევითი ორგანიზაცია შესთავაზებდა საზოგადოებას. მართალია, ამის კომპენსირებას „მოამბე“ ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანის საავტორო ბლოკში ცდილობს, მაგრამ სტატისტიკურად, ამ ბლოკშიც ორი კვირის განმავლობაში გაცილებით მეტი პოლიტიკოსი იყო მიწვეული, ვიდრე რომელიმე არასამთავრობო ან საერთაშორისო ორგანიზაციის წარმომადგენელი ან სხვადასხვა დარგის სპეციალისტი.

სიმპტომატურია ისიც, რომ „მოამბე“ ნაკლებად მუშაობს უშუალოდ არხის ჟურნალისტების მიერ ინფორმაციის მოძიება-გაშუქებაზე, არ ჩანს არც წინასწარი მოკვლევის, ჟურნალისტური გამოძიების ან თემების წინასწარ, რამდენიმე დღით/კვირით ადრე დაგეგმვის ნიშნები. ბიუჯეტის შესრულება, ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელების მონიტორინგი, ნეპოტიზმი, საკადრო გადაწყვეტილებების მიზანშეწონილობა, თვითმმართველობებში მიმდინარე პროცესები - ეს და სხვა მნიშვნელოვანი საკითხები მხოლოდ მაშინ ხვდება „მოამბის“ ობიექტივში, როცა ესა თუ ის პოლიტიკოსი მორიგ ხმამაღალ განცხადებას აკეთებს, არადა, სარედაქციო გუნდი თავად უნდა ზრუნავდეს მსგავსი ინფორმაციის მოძიებაზე, საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვაზე. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, „მოამბე“ ექსკლუზიური მასალების მოპოვებაზე მეტად, საჯარო პირთა მიერ წამოწეული თემების გაშუქებაზე არის ორიენტირებული.

პრიორიტეტების დოკუმენტის მოთხოვნის მიუხედავად, გაშუქებული თემების ჩამონათვალში ერთ-ერთ ბოლო ადგილს იკავებს ოკუპირებული ტერიტორიების მიმდებარე სოფლებში მომხდარი ამბები. რედაქცია მხოლოდ მაშინ აქცევს ყურადღებას სამხრეთ ოსეთისა და აფხაზეთის ადმინისტრაციულ საზღვრებთან მცხოვრები მოქალაქეების პრობლემას, როცა დე ფაქტო ხელისუფლებებისა და რუსეთის შეირაღებული ძალების წარმომადგენლები ე.წ. საზღვრის გადაკვეთის გამო ადგილობრივ მოსახლეს აკავებენ ან როცა ხელისუფლების წარმომადგენლები ჩადიან აღნიშნულ ტერიტორიაზე.

პრობლემურია ისიც, რომ საქართველოს რეგიონებს სათანადო ყურადღება არ ექცევა, რომ არაფერი ვთქვათ ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობების პრობლემატიკის გაშუქებაზე. “მოამბის” მთავარ გამოშვებაში რეგიონებიდან მომზადებული ახალი ამბავი მხოლოდ მაშინ ხვდება, როცა ამა თუ იმ მუნიციპალიტეტში სტიქია ხდება ან როცა იქაურობას მაღალი თანამდებობის პირები სტუმრობენ.

უკიდურეს გაჭირვებაში მცხოვრები მოქალაქეების ყოველდღიურობა “მოამბის” ობიექტივის სამიზნე იშვიათადაა.

„მოამბის“ მიერ მომზადებულ სიუჟეტებში ყურადღება, ძირითადად, ქვეყნის შიდაპოლიტიკურ პროცესებზეა გამახვილებული: 23 მარტიდან 2 აპრილის ჩათვლით გაშუქებულ თემებში სწორედ ქვეყნის შიდაპოლიტიკური თემები ჭარბობს. მათგან კი ყველაზე მეტი დრო მთავრობის მუშაობის გაშუქებას ეთმობა, მეორე ადგილზეა - პარლამენტი, რომელსაც პრეზიდენტისა და მისი ადმინისტრაციის აქტივობებზე მომზადებული სიუჟეტები მოსდევს, ყველაზე ნაკლები დრო სასამართლოს ეთმობა.

აღსანიშნავია ერთი გარემოებაც - ამ პერიოდში პარლამენტმა უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარედ ნინო გვენეტაძე დაამტკიცა, თუმცა მაყურებელმა გვენეტაძის სამომავლო გეგმებსა და მის ხედვაზე სრულყოფილი ინფორმაცია ვერ მიიღო - “მოამბის” არც ძირითად და არც დასკვნით ნაწილში (ვგულისხმობთ ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანის ეთერს) გვენეტაძე სტუმრად მიწვეული არ ყოფილა.

23 მარტიდან 2 აპრილამდე “მოამბის” მთავარ გამოშვებაში მოწყვლად ჯგუფებზე მხოლოდ ორი სიუჟეტი გაკეთდა. ერთი ეხებოდა “112”-ის მიერ ახალი სერვისის ამუშავებას, რომელიც სმენის არმქონე და სმენადაქვეითებული მოქალაქეებისთვის სპეციალური მომსახურების დაწესებას გულისხმობდა; მეორე კი - აუტისტური სპექტრის აშლილობის მქონე არასრულწლოვნებისთვის სხვადასხვა გასართობი ღონისძიების მოწყობას დედაქალაქსა და რეგიონებში. ორივე შემთხვევაში რეპორტაჟის მომზადების საინფორმაციო საბაბი სახელმწიფო სერვისების მიმწოდებელი ორგანოს აქტივობაა და არა თავად რედაქციის მიერ მოპოვებული ინფორმაცია.

როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, “მოამბეს” მაყურებლისთვის დროის ამ მონაკვეთში რელიგიური, ეთნიკური და სექსუალური უმცირესობის შესახებ მომზადებული არც ერთი რეპორტაჟი არ შეუთავაზებია, რაც ასევე სამეურვეო საბჭოს მიერ დამტკიცებული პრიორიტეტების უგულებელყოფად უნდა მივიჩნიოთ.

თუმცა დადებით კონტექსტში უნდა ვთქვათ, რომ “მოამბე” ცდილობს სახელმწიფო ორგანოების მიერ ინიცირებული ახალი პროგრამების, სერვისების შესახებ აუდიტორიას ამომწურავი ინფორმაცია მიაწოდოს. რედაქციამ მსგავსი მიდგომა გამოიყენა C ჰეპატიტის მკურნალობის სახელმწიფო პროგრამასთან დაკავშირებით და ეთერში ჯანდაცვის მინიტრის მოადგილე ვალერი კვარაცხელია მიიწვია. ”მოამბემ” ასევე განსაკუთრებული ყურადღება მიაქცია სოციალურად დაუცველი მოსახლეობის შეფასების ახალი სისტემის ამოქმედებას - სიუჟეტიდან გამომდინარე, რეგიონსა თუ დედაქალაქში მცხოვრებ მოქალაქეებს შეეძლოთ გაეგოთ, თუ რა კრიტერიუმებს დაეყრდნობა ჯანდაცვის სამინისტრო მათი შეფასების დროს -სახელმწიფო შემწეობის დამტკიცებისას.
კატეგორია - ეთიკა
ქალაქის მერის არაერთ განცხადებას „ტაბულას“ ვებსაიტზე ნარმანიას ახალგაზრდული ოლიმპიური ფესტივალის
კატეგორია - ეთიკა
„ასავალ-დასავალსა“ და „კვირის ქრონიკაში“ მატულობს ჰომოფობიური და ანტიდასავლური პუბლიკაციების რაოდენობა. ეს ტენდენცია უკავშირდება აშშ-ის უზენაესი სასამართლოს 26 ივნისის გადაწყვეტილებას ერთი და იმავე სქესის ადამიანების ქორწინების თაობაზე. „ასავალ-დასავალისა“ და „კვირის ქრონიკის“ რედაქციები ამ მოვლენას განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობენ და უარყოფითად აფასებენ.

ჟურნალისტები და რესპონდენტები სიძულვილის ენას, უმეტესწილად - ჰომოფობიურ გამონათქვამებს იყენებენ. ამავე დროს, ამ საკითხზე აზრის გამოხატვას სთხოვენ მხოლოდ იმ რესპონდენტებს, რომლებიც ანტიდასავლური შეხედულებებით არიან ცნობილი. მათ მიერ მკითხველს თემა მიეწოდება „საფრთხის“ სახით, თითქოსდა ამერიკა ცდილობს, საქართველოშიც დააკანონოს ერთი და იმავე სქესის ადამიანთა ქორწინება. ეს რესპონდენტები, ასევე, შეურაცხმყოფელი ეპითეტებით მოიხსენიებენ არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლენს, რომლებიც ლგბტ-ჯგუფების უფლებებს იცავენ.

6-12 ივლისის „ასავალ-დასავალის“ ანტიამერიკული და ანტიდასავლური პათოსი ჩანს პირველივე გვერდიდან, სადაც სათაურის სახით გამოტანილია „ქართული მისიის“ ლიდერის, გია კორკოტაშვილის (კორკოტა) სიტყვები: „ამერიკელებმა სიტყვა „დემოკრატია“ შემაზიზღეს! მიმიფურთხებია ასეთი დემოკრატიისთვის“. ინტერვიუში კორკოტაშვილი ერთი და იმავე სქესის წარმომადგენელთა ქორწინებას ანომალიად, უზნეობად, უხამსობად აფასებს და აცხადებს, რომ პრემიერ მინისტრი ღარიბაშვილი „ყურთან ახლოსაც ნუ მიიტანს არასამთავრობო ორგანიზაციების პოპულისტურ გამოსვლებს. თანადგომა და დასაყრდენი უზნეო ადამიანებში კი არა, ხალხში ეძებოს“.

არასამთავრობო ორგანიზაციების წინააღმდეგ გამოდის „ასავალ-დასავალის“ კიდევ ერთი რესპონდენტი, საპარლამენტო უმრავლესობის წევრი, ლუკა კურტანიძე: „იმ არასამთავრობო ორგანიზაციებმა, რომლებიც საქართველოში ერთსქესიანთა ქორწინების დაკანონებას ლობირებენ, ასეთი რამ საკუთარ ოჯახებში დააკანონონ!“

გაზეთის მე-5, მე-6 გვერდებზე, სადაც კორკოტაშვილსა და კურტანიძესთან ინტერვიუებია დაბეჭდილი, ტრადიციულ რუბრიკაში - „კვირგვინოსნები“, ასევე, გამოქვეყნებულია ცნობილი ადამიანების (მათ შორის - რუსეთის პრეზიდენტის, ვლადიმერ პუტინის) ჰომოფობიური და ანტიდასავლური გამონათქვამები.

სიძულვილის ენა გვხვდება გაზეთის მომდევნო, მე-7 გვერდზეც, სადაც „უფლებადამცველთა გაერთიანების“ თავმჯდომარე, ნიკოლოზ მჟავანაძე აცხადებს: „იცით, რა მაინტერესებს? აშშ-ის მომავალი პრეზიდენტი როგორ დაადებს ხელს ბიბლიას და როგორ დადებს ფიცს მაშინ, როცა ქვეყანაში ასეთი სიბილწე და უღმერთობა დაკანონდა?“ მჟავანაძე იმ არასამთავრობო ორგანიზაციების აკრძალვას მოითხოვს, რომლებიც სექსუალური უმცირესობების უფლებებს იცავენ.

უმცირესობების უფლებების დამცველი არასამთავრობო ორგანიზაციების შესახებ შეურაცხმყოფელი სიტყვებით საუბრობს კინორეჟისორი გოგა ხაინდრავა, რომელთანაც „ასავალ-დასავალი“ ვრცელ ინტერვიუს აქვეყნებს.

მე-5 გვერდზე „ქართული დასის“ ლიდერი, ჯონდი ბაღათურია აცხადებს: „პირადად ჩემთვის მამათმავალსა და პედოფილს შორის არავითარი განსხვავება არ არის!“

„ასავალ-დასავალის“ მე-14 გვერდზე, „პატრიოტთა ალიანსის“ ლიდერი ირმა ინაშვილიც ეხება „ერთსქესიანთა ქორწინების“ თემას და აცხადებს: „სამყაროში საოცარი პროცესები ხდება. ასე მაგალითად, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია „გვარწმუნებს“, ჰომოსექსუალიზმი დაავადება არ არისო! ხოლო მეორე მხრივ, იგივე ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია „გვიმტკიცებს“, რომ სიყვარული არის დაავადება!..“

24-ე გვერდზე გამოქვეყნებულ პუბლიკაციაში სიძულვილის ენას გაზეთის ჟურნალისტი იყენებს: „საქართველოში თუ ჩვენ დავუშვით ერთსქესიანთა ქორწინება, მაშინ უკლებლივ ყველა კაცი იქნება პედერასტი, ყველა ქალი კი - ლესბოსელი“. იგივე ჟურნალისტი 25-ე გვერდზე თავს ესხმის მწერალ ლაშა ბუღაძეს. ამ პუბლიკაციაში მრავლად გვხვდება პიროვნების შეურაცხმყოფელი და ჰომოფობიური ეპითეტები, რომელთა ტირაჟირებისაგან თავს შევიკავებთ.

32-ე გვერდზე, „ასავალ-დასავალის“ ტრადიციული რესპონდენტი „ჯაბა ექიმი“ 13 ივნისის წყალდიდობაზე საუბრისას აცხადებს: „ცხოველთა, მამათმავალთა თუ ლესბოსელთა დამცველები ერთი სექტაა და სწორედ მათი აზრისათვის ანგარიშის გაწევა მიგვიყვანს ყველა უბედურებასა და ტრაგედიამდე!“

გია კორკოტაშვილთან და ლუკა კურტანიძესთან ვრცელ ინტერვიუებს გაზეთი „კვირის ქრონიკაც“ აქვეყნებს. მათი შინაარსი და პათოსიც იგივეა, რაც „ასავალ დასავალში“ იყო.

სიძულვილის ენა „კვირის ქრონიკის“ პირველივე გვერდზე გვხვდება - ერთ-ერთი პუბლიკაციის ანონსში.

განსაკუთრებული აგრესიისა და ზიზღის შემცველია მე-14 გვერდზე გამოქვეყნებული პუბლიკაციის ავტორის ჰომოფობიური ფრაზები, რომელთა ტირაჟირებისაგან, ასევე, თავს შევიკავებთ.
კატეგორია - ეთიკა
მომღიმარსახეებიანი ბავშვები, ფერად-ფერადი ბუშტები, უფასო ატრაქციონები, ჭრელაჭრულა ქაღალდებში გახვეული შოკოლადები და კანფეტები, ბავშვებისთვის მოწყობილი სხვადასხვა სახალისო ღონისძიება - 1 ივნისი, ბავშვთა დაცვის საერთაშორისო დღე ქართულ ონლაინ მედიაში, სწორედ ამ კონტექსტში გაშუქდა.
Mediachecker- ის მიერ გაანალიზებულ მედიასაშუალებებში ბავშვთა საკითხებზე ჯამში 146 მასალა მომზადდა. უნდა აღინიშნოს, რომ მასალების ძირითად ნაწილში საუბარი იმ საქველმოქმედო და გასართობ ღონისძიებებზე იყო, რომლებიც ამ დღისთვის სხვადასხვა სახელმწიფო უწყებებმა თუ კერძო კომპანიებმა მოაწყვეს. ბავშვთა უფლებების მხრივ ქვეყანაში არსებული ვითარება არც ერთ მასალაში არ ყოფილა წარმოჩენილი.
ფაქტობრივად, ერთადერთი საჯარო პირი, რომელმაც 1 ივნისს ბავშვთა უფლებებზე ისაუბრა, სახალხო დამცველი იყო. მისი თქმით, ქვეყანაში ბავშვთა უფლებების დაცვის სტანდარტები არასათანადოა. ავტო-საგზაო შემთხვევის დროს ბავშვთა უსაფრთხოების საკითხზე ისაუბრა ტრანსპორტისა და გზების ასოციაციის თავმჯდომარემ, დავით მესხიშვილმა. ონლაინ მედიამ ეს თემებიც მოკლე ახალი ამბების სახით გააშუქა. პრობლემის სიღრმისეული ანალიზის მცდელობა არ ყოფილა. მედიის მთავარი განსახილველი თემა სახალხო დამცველისა და გზების ასოციაციის თავმჯდომარის განცხადებები იყო და არა თავად პრობლემა.
ბავშვთა დღე ონლაინ მედიაში ბავშვების გარეშე გაშუქდა. გაანალიზებული მასალიდან არც ერთში არ იყო წარმოდგენილი თავად ბავშვის მოსაზრება ან მისი საინტერესო ისტორია. არა მხოლოდ 1 ივნისს, არამედ ზოგადად, ბავშვთა თემების გაშუქებისას, ბავშვებს მათთან დაკავშირებულ საკითხებზე საკუთარი აზრის გამოთქმის საშუალება, როგორც წესი, არ ეძლევათ. ვინ აღარ საუბრობს მედიაში ბავშვებზე - ფსიქოლოგები, მასწავლებლები, მინისტრები, პოლიტიკოსები, ბავშვების მშობლები, საუბრობს ყველა, გარდა თავად ბავშვებისა.
მედიასაშუალებებში ფიქსირდება თითქმის იდენტური მასალები, იდენტური ტექსტებითა და ფოტოებით. რაც აჩენს ეჭვს, რომ პირველ ივნისს ბავშვთა საკითებზე მომზადებული მასალების დიდი ნაწილის ავტორი არა თავად მედიასაშუალება, არამედ საბავშვო ღონისძიების მომწყობი დაწესებულების საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეპარტამენტია, მედიასაშუალებები კი პრესრელიზებს უცვლელი სახით აქვეყნებენ.
კვლავაც პრობლემატურია ბავშვების ქველმოქმედებისა და მოწყალების მიმღებ ობიექტებად წარმოჩენა. 1 ივნისს მედიასაშუალების მიერ გაშუქებულ ამბებში ქველმოქმედების გამცემებად გვევლინებოდნენ სამინისტროები, მუნიციპალიტეტები, გამგეობები, საკრებულოს წევრები, მერები.
მედია ინტერესდებოდა იმითაც, თუ რომელი მაღალჩინოსანი ან საზოგადოებისთვის ცნობილი სახე რომელ გასართობ ღონისძიებაში იღებდა მონაწილეობას:
საქართველოს პირველი ლედი, მაკა ჩიჩუა, ჩვილ ბავშვთა სახლს ესტუმრა, მოგვიანებით კი მეუღლესთან ერთად მზიურში გადაინაცვლა და ბავშვთა დღისადმი მიძღვნილ ღონისძიებას დაესწრო. ეს ამბავი დაკვირვების ქვეშ მყოფი მედიასაშუალების უმრავლესობამ გააშუქა. მასალები ამ შემთხვევაშიც ერთმანეთს ჰგავდა.
ბავშვებისთვის ბავშვთა დღის მილოცვა არც პრემიერს გამორჩენია. მან „სოლიდარობის ფონდის მიერ დაფინანსებულ ბავშვებს უმასპინძლა“ (მედიასაშუალებების უმეტესობამ სწორედ ამ სათაურით გამოაქვეყნა მასალები) მოგვიანებით კი ილუზიონისტს პატარების სურვილების მოგროვებაში დაეხმარა. ამ ამბის გაშუქებისას მედიასაშუალებები მხოლოდ ფაქტების აღწერითა და პრემიერისა და მისი მეუღლის კომენტარების წარმოდგენით შემოიფარგლნენ.
ბავშვებისთვის სხვადასხვა საქველმოქმედო ღონისძიების მოწყობაში სამინისტროებიც აქტიურობდნენ. აქტიურობამ შედეგი გამოიღო და მათი ორგანიზებული ღონისძიებებიც მრავლად მოხვდა ონლაინ მედიის დღის წესრიგში. მაგალითად, საგარეო საქმეთა სამინისტრომ საოკუპაციო ხაზის გასწვრივ მცხოვრებ ბავშვებს უმასპინძლა და სხვადასხვა ქვეყნის საელჩოები დაათვალიერებინა. სოფლის მეურნეობის სამინისტროში კი დევნილ ბავშვებს ტორტით, ლიმონათითა და ნაყინით გაუმასპინძლდნენ.
ბავშვთა დაცვის დღეს ბავშვებისთვის სიურპრიზების, სხვადასხვა ღონისძებისა და საქველმოქმედო აქციის მოწყობა არც კერძო, კომერციულ კომპანიებს დავიწყებიათ და მედიის ყურადღების ცენტრში მათ მიერ მოწყობილი ღონისძებებიც მოექცა. ამ მასალების დიდი ნაწილიდან იკვეთება ფარული კომერციული რეკლამის ნიშნები, თუმცა სიახლეები სარედაქციო მასალების სახით იყო გამოქვეყნებული და რეკლამის აღმნიშვნელი მითითება არ ჰქონია.
მედიასაშუალებებს ბავშვთა საკითხებზე სიღრმისეული, მოკვლევითი სტატიები არ გამოუქვეყნებიათ. ყველა მათგანი მოკლე ინფორმაციას წარმოადგენდა. წინა წლების მსგავსად, წელსაც, ბავშვთა დაცვის დღე და ბავშვებთან დაკავშირებული საკითხები მედიისთვის მხოლოდ ერთი დღის „ნიუსი“ იყო.
სალომე აჩბა
კატეგორია - ეთიკა
„დღეს ქმრისგან მიტოვებული 12 წლის ორსულის შესახებ გიამბობთ. თემის დელიკატურობიდან გამომდინარე, მათი ვინაობა დაფარული იქნება. ამ თემით უკვე სამართალდამცველებიც დაინტერესდნენ. ნაადრევი ქორწინების ისტორიამ გურჯაანში განსაკუთრებული ყურადღება მას შემდეგ მიიქცია, რაც ცნობილი გახდა, რომ ქმრისგან მიტოვებული არასრულწლოვანი უკვე ექვსი თვის ორსულია“, - ასე დაიწყო 17 თებერვალს „იმედზე“საინფორმაციო გადაცემა „ქრონიკის“ ერთ-ერთი სიუჟეტი, სათაურით - „ქმრისგან მიტოვებული 12 წლის ორსული“.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-8 მუხლში აღნიშნულია, რომ ჟურნალისტმა ბავშვთა საკითხების გაშუქებისას უპირატესი მნიშვნელობა უნდა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს; არ უნდა მოამზადოს და გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის.

12 წლის ორსული გოგონას შესახებ „ქრონიკის“ სიუჟეტში ნაწილობრივ დაცულია ჟურნალისტური ეთიკის პრინციპები. მსხვერპლი, ბრალდებული და მათი ოჯახის წევრები იდენტიფიცირებულნი არ არიან. ამ მხრივ ისიც მნიშვნელოვანია, რომ სიუჟეტის ავტორები მომხდარის ადგილსაც არ აკონკრეტებენ და სიუჟეტის ტიტრში ფართო გეოგრაფიულ არეალს, კახეთს უთითებენ.

თუმცა, სიუჟეტში შესამჩნევია სხვა ტიპის პრობლემები. კერძოდ, თვალშისაცემია შემთხვევის ზედაპირული და ამავე დროს დრამატიზებული გაშუქება.

თუკი წამყვანის შესავალ ტექსტსა და სიუჟეტის პირველ ნაწილში აღნიშნულია, რომ საქმეში ბრალდებული 18 წლისაა, მეორე ნაწილში ნათქვამია, რომ ის 19 წლისაა.

"აწამებდნენ და აწვალებდნენ სახლში ყველანი“ – 12 წლის ორსული გოგონას მამის ეს ფრაზა „ქრონიკის“ მთავარ ანონსშიც გატანილი იყო. ანონსიდანვე დაიწყო ისტორიის გამძაფრება და დრამატიზება, თანაც - ძალადობაზე აქცენტით.

ბრალდებულის დედა (მისი სახე დაფარულია) სიუჟეტში უარყოფს გოგონაზე ძალადობას (აქვე ის ჟურნალისტებს მიმართავს: „არ გაგვიგდია ჩვენ და სხვა რაღა გინდათ?!“).

სიუჟეტში უფრო მეტი ადგილი ისეთ კომენტარებს ეთმობა, სადაც გოგონაზე ძალადობის თემაა წინ წამოწეული. ჟურნალისტი ამბობს - „მიტოვებული გოგონას ოჯახის წევრები ყოფილ სიძეს ძალადობაში ადანაშაულებენ და კანონის მთელი სიმკაცრით დასჯას მოითხოვენ“. „ძალადობდა ყველანაირად, მასხარადაც მიგდებდაო“, - ამბობს გოგონას მამა. მისი დაც აცხადებს, რომ დაკავებული გოგონას ფეხმძიმობის პერიოდშიც აიძულებდა სქესობრივ კავშირს, რაც მოზარდის ჯანმრთელობას აზიანებდა.

სიუჟეტის ბოლოს საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის თელავის ოფისის იურისტი იმ მუხლს განმარტავს, რომელიც 16 წელს მიუღწეველთან სქესობრივი კავშირის დამყარებას ეხება. მისი თქმით, ეს მუხლი თავისუფლების აღკვეთას 7-დან 9 წლამდე ვადით ითვალისწინებს.

საიას იურისტის მოკლე კომენტარის შემდგომ, ჟურნალისტებმა სიუჟეტი კვლავ ძალადობის თემაზე აქცენტით დაასრულეს: „არასამთავრობოები არასრულწლოვნებზე ძალადობის გახშირებულ შემთხვევებზე ამახვილებენ ყურადღებას. ცოტა ხნის წინ პროკურატურამ კახეთში 14 წლის მოზარდს სექსუალური ძალადობისთვის ბრალი წაუყენა. მე-7 კლასელ გოგონაზე ძალადობაში მონაწილე მეორე პირი კი დაუსჯელი რჩება, რადგან კანონით 14 წლის მოზარდის სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემა არ შეიძლება“.

როგორ და რატომ მოხდა, რომ ოჯახმა და სკოლამ თვალი დახუჭეს 18(თუ 19?) და 12 წლის მოზარდების„დაქორწინებაზე“? რატომ არ იყო ინფორმირებული პოლიცია ამ შემთხვევის შესახებ? ხოლო თუ იყო, რატომ არ რეაგირებდა? ეს კითხვები მასალაში არ დასმულა. სიუჟეტს მიღმა დარჩა ასევე ნაადრევი ქორწინების თემა და თანმდევი პრობლემები. ნაცვლად პრობლემის წარმოჩენისა, მისი მიზეზების ძიებისა, „ქრონიკის“ ჟურნალისტები 12 წლის გოგონას „საინტერესო ამბავს“გვიყვებიან.