“რუსთავი 2-ის” ყოფილმა დირექტორმა და „მთავარი არხის“ დამფუძნებელმა ნიკა გვარამიამ, “რუსთავი 2-ის” საქმეზე მოსამართლის აცილება მოითხოვა. მოსამართლემ კი შუამდგომლობა არ დააკმაყოფილა.

რა მოხდა

15 დეკემბერს, "რუსთავი 2-ის" ქონების მართლსაწინააღმდეგოდ გამოყენებისა და გაფლანგვის საქმეზეზე გამართულ სასამართლო სხდომაზე გაირკვა, რომ საქმის განმხილველი მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძე ამავე საქმეზე გამოკითხული ერთ-ერთი მოწმის, “რუსთავი 2-ის” მმართველი კომპანიის, სს "მედია ჰოლდინგის" დირექტორის ზაზა გველესიანის მეგობარია.

ნიკა გვარამიას თქმით, მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძემ ზაზა გველესიანი მოწმეთა სიიდან ამოიღო. თუმცა, მხარეებს მასთან კავშირის შესახებ არ აცნობა.

სასამართლო სხდომაზე მოსამართლემ დაადასტურა, რომ ზაზა გველესიანთან მეგობრული ურთიერთობა აკავშირებს, თუმცა, თქვა, რომ მან არ იცოდა რა თანამდებობას იკავებს "რუსთავი 2-ში" მისი მეგობარი.

მოსამართლემ განმარტა, რომ მეგობრობა არ ნიშნავს, რომ გველესიანთან საქმესთან დაკავშირებითაც საუბრობს.

საქმის აცილების შესახებ შუამდგომლობის არდაკმაყოფილების მიზეზად მოსამართლემ მისი "უსაფუძვლობა" დაასახელა.

ნიკა გვარამიას საქმე

“რუსთავი 2-ის” ყოფილ დირექტორს ნიკა გვარამიას, საქართველოს პროკურატურამ ბრალი 2019 წლის 9 აგვისტოს სისხლის სამართლის კოდექსის 220-ე მუხლით წარუდგინა. მას უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებასა და ორგანიზაციის ინტერესის საწინააღმდეგოდ მოქმედებას ედავებიან, რითაც მაუწყებელს 7 მილიონ ლარამდე ზარალი მიადგა. საქმე ეხება 2015 წელს, სარეკლამო კომპანია „ინტერ მედია პლიუსთან“ გაფორმებულ ხელშეკრულებას.

ნიკა გვარამიას წინააღმდეგ გამოძიება მას შემდეგ დაიწყო, რაც 16 ივლისს „რუსთავი 2-ის“ 9%-იანი წილის ყოფილმა მფლობელმა, ნინო ნიჟარაძემ მის წინააღმდეგ პროკურატურაში საჩივარი შეიტანა.

კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისთვის“ უარყოფითად აფასებს აზარტული თამაშების და მათი რეკლამების შემზღუდავი საკანონმდებლო პაკეტის დაჩქარებული წესით განხილვას.

რა მოხდა?

2021 წლის 13 დეკემბერს, საქართველოს პარლამენტის ბიურომ “ქართული ოცნების” წევრების მიერ აზარტული თამაშების რეკლამის შესახებ ინიცირებული კანონპროექტის დაჩქარებული წესით განხილვა გადაწყვიტა. 

ცვლილებები “მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონსაც ეხება. ცვლილების მიხედვით, აზარტული თამაშობის, ტოტალიზატორის, ლოტოს, ბინგოს, აზარტული თამაშობის, ასევე მათი მოწყობის ორგანიზატორის შესახებ რეკლამის გავრცელება დაუშვებელი იქნება.

გამონაკლისია, როდესაც ასეთ რეკლამას მაუწყებელი სპორტული ღონისძიების, სპორტული შეჯიბრების ან/და სპორტული ორგანიზაციის საქმიანობის მაუწყებლობის სპონსორობის სანაცვლოდ გაავრცელებს.

რაშია პრობლემა?

მედიაკოალიციის შეფასებით, კანონპროექტის განმარტებით ბარათში წარმოდგენილი არგუმენტაცია „უკიდურესად პრობლემური და არასაკმარისია“.

კოალიციის განცხადებით, ძლიერდება ეჭვი, რომ საკანონმდებლო პაკეტის დაჩქარებული წესით მიღების საჭიროება არ არსებობს და პარლამენტის რეალური მიზანი, სრულყოფილი და პროფესიული განხილვების თავიდან აცილებაა.

მედიაკოალიცის შეფასებით:

• საგანგაშოა, რომ “მაუწყებლობის შესახებ” კანონში შესატანი ცვლილების გავლენა მაუწყებლების შემოსავლებზე არ არის სათანადოდ შეფასებული.

• არსებობს რისკი, რომ კანონპროექტის მიღება მნიშვნელოვნად დააზარალებს მაუწყებლების ფინანსურ დამოუკიდებლობას.

• კანონპროექტის მომზადების პროცესში არ არის მიღებული კონსულტაციები სახელმწიფო, არასახელმწიფო ან/და საერთაშორისო ორგანიზაცია/დაწესებულებებისგან, კანონპროექტს არ ერთვის დარგის ექსპერტების, მათ შორის, კომუნიკაციების კომისიის, სათანადო დასკვნები და შეფასებები.

კოალიციის განმარტებით, კანონპროექტის დაჩქარებული წესით განხილვა და ერთ დღეში მისი ორი მოსმენით მიღება გამორიცხავს სრულფასოვან საპარლამენტო განხილვას, დაინტერესებული პირების მიერ მოსაზრებების წარდგენას და კანონპროექტის დახვეწას.

„აღნიშნული პროცედურები პრინციპულად მნიშვნელოვანია ინიციატივებზე, რომლებსაც მნიშვნელოვანი ფინანსური ეფექტების გამოწვევა შეუძლია სახელმწიფო ბიუჯეტისა და მედია სექტორისთვის“, - წერია განცხადებაში.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია 2021 წლის მუნიციპალური არჩევნების მედიაში გაშუქების მონიტორინგის საბოლოო ანგარიშებს აქვეყნებს.

ანგარიშები: სატელევიზო ახალ ამბებს, სატელევიზიო ტოქშოუებს, ონლაინ მედიასა და სოციალურ მედიას მოიცავს.

მონიტორინგის დროს რამდენიმე ძირითადი მიგნება გამოიკვეთა:

სატელევიზიო ახალი ამბები (5 ივლისი - 14 ნოემბერი, 2021)

• მაუწყებელთა პოლარიზაცია წინა წელთან შედარებით კიდევ უფრო გაიზარდა - ტელესივრცე ორ ბანაკად გაიყო. ტელეარხების ნაწილი მიკერძოებულია ხელისუფლებისადმი, მეორე ნაწილს კი ოპოზიციის მიმართ მიკერძოებული სარედაქციო პოლიტიკა აქვს.

• პოლიტიკური პოლარიზაციის შედეგად ეროვნული მაუწყებლები წინასაარჩევნო პერიოდში ხშირად არღვევდნენ სამართლიანი და თანაბარი გაშუქების პრინციპს.

• გამოიკვეთა სიუჟეტების სიმცირე საარჩევნო თემაზე, რომელიც ამომრჩეველს მეტად დაეხმარებოდა ინფორმაციის საფუძველზე შეგნებული არჩევანის გაკეთებაში.

• სატელევიზიო ახალ ამბებში ხშირად გვხვდებოდა პროფესიული ეთიკის დარღვევისა და მანიპულაციის ფაქტები.

• ხელისუფლების მიმართ ლოიალურ სარედაქციო პოლიტიკას ინარჩუნებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი.

• საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი ყველაზე დადებითად მთავრობას აშუქებდა (21%) ყველაზე უარყოფითად კი საქართველოს მესამე პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი გაშუქდა (21%).

• საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ყველაზე პოზიტიურად (21%) ადგილობრივ ხელისუფლებას აშუქებდა.

• ტელეკომპანია ,რუსთავი 2“ მფლობელის შეცვლიდან ორი წლის თავზე შეუერთდა იმ მაუწყებელთა რიგს, რომლებიც განსაკუთრებით უარყოფითად აშუქებენ ოპოზიციას, მმართველ პარტია „ქართულ ოცნებას“ და მთავრობას კი დადებითად.

• მონიტორინგის პერიოდში „ტვ პირველი“ მაუწყებლობდა ხელისუფლებასთან მკვეთრი დაპირისპირებისა და პროტესტის პირობებში.

• „მთავარი არხი“ 6 ოქტომბრიდან ეკრანზე წარწერით #თავისუფლებამიშას მაუწყებლობდა.

• ,,მთავარ არხს “წინასაარჩევნო პერიოდში პოლიტიკური სუბიექტების საარჩევნო კამპანიის გაშუქებისას შერჩევითი მიდგომა ჰქონდა. ის ძირითადად დროს „ნაციონალური მოძრაობის“ აქტივობის გაშუქებას უთმობდა.

• 18 ოქტომბერს, ტელეკომპანია იმედმა ღიად განაცხადა, რომ საგანგებო რეჟიმზე გადადის. მისი მთავარი მიზანია, არ დაუშვას „ნაციონალური მოძრაობის“ რევანში საქართველოში.

• ტელეარხების მიკერძოება კონკრეტული სუბიექტის მიმართ ნათლად ჩანდა ისეთი მნიშვნელოვანი თემების გაშუქებისას, როგორიცაა „5 ივლისის მოვლენები“, „ევროკავშირის მაკროფინანსურ დახმარებაზე უარის თქმა“, „შარლ მიშელის შეთანხმების ანულირება“ და, სავარაუდოდ, „სუსიდან გამოჟონილი ჩანაწერები“ და „მიხეილ სააკაშვილის დაპატიმრება“.

• მეტწილად გაუარესებულია წინა წლებთან შედარებით რეგიონული ტელევიზიების საინფორმაციო გამოშვებების ხარისხი, როგორც ტექნიკური, ისე შინაარსობრივი თვალსაზრისით

• რეგიონული არხების ნაწილი ხშირად იყენებდა სამთავრობო უწყებების პრესსამსახურების მომზადებულ მასალებს, მკაფიო მინიშნების გარეშე;

• კვლავ პრობლემად რჩება რეგიონულ მაუწყებლებში გასული სიუჟეტების ზედაპირულობა და სიღრმისეული მასალების არარსებობა;

• რეგიონულ მაუწყებელთა უმეტესობის მაყურებლები ამომწურავ ინფორმაციას ვერ იღებდნენ არათუ საარჩევნო პროცესების, არამედ ქვეყანაში განვითარებული მოვლენების შესახებ;

• რამდენიმე რეგიონული არხის საინფორმაციო გამოშვებაში დაფიქსირდა სარეკლამო შინაარსის შემცველი სიუჟეტები, რაც დაუშვებელია;

• ტვ 25 კრიტიკულად აშუქებდა ,,ქართული ოცნების” და ხელისუფლების აქტივობებს.

• მეცხრე არხს და ტელეკომპანია „გურიას“ ხელისუფლების და ,,ქართული ოცნების” მიმართ კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკა აქვს.

• ტელეკომპანია „გურჯაანი“ ხელისუფლებისა და მმართველი პარტიისადმი მიკერძოებული არხია. მონიტორინგის პერიოდში უკრიტიკოდ, დადებითად შუქდებოდა ადგილობრივი და ცენტრალური მთავრობის საქმიანობა.

• ხელისუფლებისა და მმართველი პარტიისადმი დადებითი განწყობა გამოიკვეთა ტელეკომპანია „თრიალეთზე“, TV 4-სა და ტელეკომპანია „რიონზე“ დაკვირვების შედეგად

ონლაინ მედია ( 5 ივლისი - 14 ნოემბერი, 2021)

• ონლაინ მედიის უმეტეს ნაწილში შეინიშნებოდა სარედაქციო დამოუკიდებლობის მაღალი ხარისხი. შედეგად, ონლაინ მედიაში ნაკლებად იგრძნობოდა მკვეთრი პოლიტიკური პოლარიზაცია.

• ონლაინ გამოცემები მონიტორინგის სუბიექტებს შორის ყველაზე ხშირად და დიდი რაოდენობით მთავრობას (ადგილობრივი და ცენტრალური) და მმართველ პარტიას აშუქებდნენ, ხოლო ოპოზიციიდან - “ერთიან ნაციონალურ მოძრაობასა” და მიხეილ სააკაშვილს.

• გაშუქების ტონი ონლაინ მედიაში უმეტესად ნეიტრალური იყო; გამოიკვეთა მხოლოდ რამდენიმე ვებ-გვერდი, რომლებზეც აშკარად შეინიშნებოდა დადებითი განწყობა სახელისუფლებო გუნდის ან ოპოზიციის მიმართ.

• რეგიონული გამოცემების უმრავლესობა ვერ ახერხებდა ადგილობრივი მოსახლეობის სათანადოდ ინფორმირებას რეგიონში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესების შესახებ. • ონლაინ გამოცემების ნაწილი ცდილობდა და ახერხებდა, რომ ჯეროვნად დაეცვა ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტები.

• ვებგვერდების ნაწილი არასათანადოდ მიჯნავდა სარედაქციო მასალებისგან სარეკლამო მასალებს და მათ შესაბამისი მითითების გარეშე აქვეყნებდა.

• ონლაინ მედიის ყველაზე დიდ გამოწვევად მოვლენების ზედაპირული გაშუქება გამოიკვეთა.

• მერობის კანდიდატთა გაშუქებისას, უმეტეს შემთხვევებში, დედაქალაქის თუ სხვა მუნიციპალიტეტების კანდიდატების გაშუქება ხდებოდა პარტიული დაპირისპირებების კონტექსტში.

• 2020 წელს განხორციელებული მედიამონიტორინგის შედეგებთან შედარებით, მკვეთრად გაუმჯობესდა მედიასაშუალებების მიერ გენდერულად სენსიტიური გაშუქება.

სატელევიზიო ახალი ამბების შემთხვევაში აკვირდებიან: 14 სატელევიზიო (5 ეროვნულ, 9 რეგიონულ) არხს: პირველი არხი, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, ტელეკომპანია მთავარი, რუსთავი 2, იმედი, ტვ პირველი, ტვ 25, თრიალეთი, მე-9 არხი, ტვ ოდიში, ტელეკომპანია გურჯაანი, ტვ გურია, ტელეკომპანია რიონი, ტვ 4.

ონლაინ მედიამონიტორინგისთვის შეირჩა 17 ონლაინ მედიასაშუალება: ambebi.ge, batumelebi.ge, guriismoambe.com, interpressnews.ge, knews.ge, kutaisipost.ge, livepress.ge, mpn.ge, netgazeti.ge, news.on.ge, publika.ge, qartli.ge, radiotavisupleba.ge, reginfo.ge, sknews.ge, sputnik-georgia.com, tabula.ge.

მონიტორინგი რაოდენობრივი და თვისებრივი კვლევის კომპონენტებისგან შედგება.

აჭარაში მოქმედი მედიასაშუალებების ჟურნალისტები TV25-ის საინფორმაციო სამსახურის უფროსის მიმართ “შეურაცხმყოფელი და ღირსების შემლახავი” ინფორმაციის გავრცელებასთან დაკავშირებით პარტია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მხრიდან რეაგირებასა და განმარტებას ითხოვენ.

8 დეკემბერს ტვ 25-ის ეთერში „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ წევრების მონაწილეობით კოვიდ რეგულაციების დარღვევით გამართული წვეულების შესახებ გასულ სიუჟეტს, ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაცია „ალტერნატივის“ თავმჯდომარე, ხათუნა ბერიძე, ფეისბუკ პოსტით გამოეხმაურა, თუმცა რამდენიმე წუთში წაშალა.

ტვ 25-ის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი სულხან მესხიძე ამ პოსტს “მადესკრედიტირებელს” და “ღირსების შემლახავს” უწოდებს. ის ირწმუნება, რომ “ალტერნატივა”, “ნაციონალურ მოძრაობასთან” დაკავშირებული ორგანიზაციაა.

საჯარო რეესტრიდან 2021 წლის აგვისტოს ამონაწერის თანახმად, “ალტერნატივას” გამგეობის წევრია ნატო ნაცარაშვილი, რომელიც ამავე დროს “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობიდან” ბათუმის საკრებულოს ახალი მოწვევის წევრიცაა.

სულხან მესხიძე ამბობს, რომ სამართლებრივ რეაგირებას არ აპირებს და არც ბოდიშის მოხდას ითხოვს, თუმცა 56 ჟურნალისტი განმარტებებს ოპოზიციურს პარტიას სთხოვს.



„ვფიქრობთ, რომ მსგავსი ლექსიკის და ღირებულებების ადამიანს არც პოლიტიკურ სივრცეში და არც სამოქალაქო საზოგადოების ველზე ასპარეზი არ უნდა მიეცეს. ველით პარტიის მხრიდან ამ საკითხზე განმარტებას და რეაგირებას",- წერია ერთობლივ განცხადებაში.

არასამთავრობო ორგანიზაცია „ალტერნატივას“ თავმჯდომარე TV25-ის საინფორმაციო სამსახურის უფროსს არხზე “დაბლოკვასა” და დისკრედიტაციაში ადანაშაულებს. ხათუნა ბერიძე ფიქრობს, რომ სიუჟეტის ავტორს რესპონდენტად ისიც უნდა ჩაეწერა, რადგან ქორწილის ამსახველი ვიდეომასალა მისი ფეისბუკ გვერდიდან აიღეს და წყაროს მითითების გარეშე გამოიყენეს.

„როცა ჟურნალისტი აკეთებს სიუჟეტს ვისი ლაივიც აიღეს ხომ უნდა ჩაწეროს და განმარტება გამაკეთებინოს? ეს [ ჩემი დისკრედიტაცია] არის სუსის დაკვეთა და ახლა ცდილობენ, რომ TV 25-ის ან ჟურნალისტების საშუალებით მტკივნეულზე დამარტყან. ამ მიმართვით აიძულებენ პარტიას უარი თქვან ჩემთან თანამშრომლობაზე“,- გვითხრა ბერძიემ.

არასამთავრობო ორგანიზაციის ხელმძღვანელი ამბობს, რომ სიუჟეტთან დაკავშირებით საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას მიმართავს.

9 დეკემბერს, მთავრობის სხდომაზე, თბილისის მერი კახა კალაძე მედიებს დაემუქრა. მან თქვა, რომ იმ მედიებთან, რომლებიც მერიის ღონისძიებაზე მივლენ და მის შესახებ ინფორმაციას არ გააშუქებენ, “ურთიერთობას გადახედვა და ამ მიმართულებით კონკრეტული ზომების მიღება“ მოუწევთ.

კალაძე ამბობს, რომ მერიის პროექტების გასაშუქებლად განურჩევლად ყველა მედიას იწვევენ, მათ „ეძლევათ შესაძლებლობა, გააშუქონ ის პროექტები, რომლებსაც მუნიციპალიტეტი ახორციელებს სხვადასხვა მიმართულებით“, ზოგიერთი მედიასაშუალება კი, ღონისძიებაზე მიდის, მაგრამ მიზანმიმართულად არ აშუქებს.

„არ იფიქროთ, რომ ვინმეს საინფორმაციო პოლიტიკას ვაკონტროლებ, მაგრამ რაღაც წესი, ჩარჩოები ხომ არსებობს, არა?! მოდიხართ, იღებთ და არ აშუქებთ. მაქსიმალურად ვცდილობ, ვიყო კომუნიკაბელური თქვენთან ურთიერთობაში, სვამთ შეკითხვას სხვადასხვა თემაზე და ვცდილობ, ჩემი კომპეტენციის ფარგლებში, მაქსიმალურად გიპასუხოთ ამ შეკითხვებზე”

კალაძემ თქვა, რომ ასე გაგრძელების შემთხვევაში, მერია გადახედავს მედიასთან ურთიერთობას და მიიღებენ კონკრეტულ ზომებს.

კონტექსტი

ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი მედიასაშუალებები ხშირად ხდებიან მმართველი გუნდის წევრების მხრიდან დისკრიმინაციული მიდგომის, მუქარის და თავდასხმების სამიზნეები.

კრიტიკულ კითხვებზე საპასუხოდ, კახა კალაძეს ჟურნალისტებისთვის შეურაცხყოფა არაერთხელ მიუყენებია. მაგალითად, 29 სექტემბერს ჟურნალისტის კითხვაზე, რომელიც მედიის წარმომადგენლებზე თავდასხმებს ეხებოდა, კალაძემ ჟურნალისტს მოუწოდა, “სიტყვები შეარჩიოს” და შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართა: “თქვენზე დიდი რადიკალები, თქვენზე უბინძურესი ადამიანები ამ ქვეყანაში არ არსებობენ. თქვენ ხართ თავი და თავი სიძულვილის, ბოროტების. თუ რაიმე ცუდი შეიძლება გაიფიქროს ადამიანმა, აი, თქვენ ხართ ამის სახე”.

ბოლო პერიოდში კრიტიკული მედიების წარმომადგენლებს სამთავრობო ბრიფინგებზე დასწრების შესაძლებლობაც ეზღუდებათ. მაგალითად, 8 დეკემბერს და 22 ნოემბერს კრიტიკული ტელევიზიების ჟურნალისტები კულტურის სამინისტროში თეა წულუკიანის ბრიფინგებზე არ შეუშვეს. 11 ნოემბერს კი იუსტიციის სამინისტროში გამართულ ბრიფინგზე ვერ მოხვდნენ.

არასამთავრობო ორგანიზაციები მუდმივად მოუწოდებენ ხელისუფლებას, შეწყვიტონ მედიაზე ზეწოლა და დისკრიმინაციული მიდგომა. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ არაერთხელ მიმართა “ქართულ ოცნებას” შეწყვიტოს აგრესიული რიტორიკა და გადავიდეს მედიასთან საქმიანი ურთიერთობის რეჟიმში.

თბილისის საქალაქო სასამართლომ არ დააკმაყოფილა ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის” დამფუძნებლების, დავით დვალისა და ჯარჯი აქიმიძის მოთხოვნა არხის 60%-იანი წილის დაბრუნებასთან დაკავშირებით. ტელევიზია რჩება მოქმედი მფლობელის, ბიზნესმენ ქიბარ ხალვაშის საკუთრებაში.

რა მოხდა

სასამართლოს გადაწყვეტილება მოსამართლე გოჩა დიდავამ 8 დეკემბერს გამართულ სასამართლო პროცესზე გამოაცხადა და განმარტა: „საქმეში არსებული მტკიცებულებების ურთიერთ შეჯერების შედეგად, არ დასტურდება, რომ ქიბარ ხალვაში არაკეთილსინდისიერი შემსყიდველია“.

დავით დვალი და ჯარჯი აქიმიძე 2004 წელს გაფორმებული ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობას ითხოვდნენ, რომლის მიხედვითაც „რუსთავი 2-ის“ საკონტროლო პაკეტი ქიბარ ხალვაშის ხელში გადავიდა.

„დასაბუთება და არგუმენტაცია, რომ თურმე, ქიბარ ხალვაში კეთილსინდისიერი შემძენი ყოფილა, ნიშნავს იმას, რომ სასამართლომ გვითხრა, არ მაინტერესებს თქვენი არც მტკიცებულებები, არც არგუმენტაცია, არც ჩვენებები“, - გვითხრა დავით დვალმა სასამართლო სხდომის დასრულების შემდეგ.

მისივე თქმით, დაცვის მხარესაც კი არ ჰქონია არგუმენტები იმაზე, რომ ხალვაში კეთილსინდისიერი მყიდველია „სასამართლომ კი, აბსურდული გადაწყვეტილება მიიღო“.

მოსამართლემ გააუქმა საქალაქო სასამართლოს 2021 წლის 14 მაისის განჩინებაც, რომლის საფუძველზე "რუსთავი 2-ის" 60%-იან წილს და უძრავ ქონებას ყადაღა ედო.

ქიბარ ხალვაშის 2014 წლის ჩვენება

ქიბარ ხალვაშმა “რუსთავი 2-ის” წილები მაშინდელი ხელისუფლების წარმომადგენლების შეთავაზებით, 2004 წელს შეიძინა. 2014 წელს სასამართლოსთვის მიცემულ ჩვენებაში რომელიც მოსარჩელე მხარის ადვოკატმა კახა კოჟორაძემ გაასაჯაროვა, ქიბარ ხალვაში ჰყვება, რომ ტელევიზიის 60%-იანი წილი აქიმიძისა და დვალისგან 1 200 000 დოლარად, ირაკლი ოქრუაშვილთან მოლაპარაკების შემდეგ იყიდა და მას არხის დამფუძნებლებთან უშუალო შეხება არ ჰქონია.



ჩვენებაში ის ირწმუნება, რომ „მოგვიანებით გაიგო“ დვალისა და აქიმიძის მიერ „რუსთავი 2-ის“ წილის ხელისუფლებისგან ზეწოლის შედეგად დათმობის შესახებ.

ხალვაშის ჩვენების მიხედვით, მან 60%-იანი წილის შეძენის შემდეგ, ხელისუფლების წარმომადგენლებთან შეთანხმებით, “რუსთავი 2-ის” დარჩენილი წილის შეძენაც გადაწყვიტა, რათა ტელევიზია მხოლოდ მის მფლობელობაში ყოფილიყო. ვანო მერაბიშვილთან, ირაკლი ოქრუაშვილთან და ზურაბ ადეიშვილთან შეხვედრის შემდეგ კი გადაწყდა, რომ ხალვაშს კომპანია 7 000 000 დოლარად უნდა ეყიდა და დარჩენილი თანხაც სწორედ მათთვის გადაეხადა.

ჩვენებაში ხალვაში ამბობს, რომ 200 000 დოლარი, ნაღდი ფულის სახით, ყოველთვიურად ვანო მერაბიშვილთან მიჰქონდა და 4 მილიონი დოლარი აქვს გადახდილი. მისივე თქმით, კომპანიის წილები 2006 წელს, საქართველოს მესამე პრეზიდენტის მიხეილ სააკაშვილის მხრიდან ზეწოლის გამო გაასხვისა.

„რუსთავი-2-ის“ ყოფილი მფლობელების სასამართლო პროცესები

2012 წელს, ხელისუფლების ცვლილების შემდეგ, “რუსთავი 2-ის” წილების საქმეზე, დავით დვალმა და ჯარჯი აქიმიძემ პროკურატურას მიმართეს. მათი ადვოკატი კახა კოჟორიძე ამბობს, რომ „მოქმედ ხელისუფლებას არ აწყობს, ვინმესთვის ბრალის წაყენება და გამტყუნება. ამიტომ, 2012 წლიდან გამოძიება თაროზე შემოიდო და ხანდაზმულობის ვადა გაუვიდა”.

2015 წელს საქალაქო სასამართლოში სარჩელი ქიბარ ხალვაშმა შეიტანა იმის დასამტკიცებლად, რომ ტელეკომპანიის წილები არაკეთილსინდისიერი გარიგების საფუძველზე დაათმობინეს.

2015 წელსვე, ქიბარ ხალვაში, საქმის მოგების შემთხვევაში, ჯარჯი აქიმიძესა და დავით დვალს საჯაროდ შეჰპირდა „რუსთავი 2-ის“ 50%-იანი წილის გადაცემას.

2017 წელს საქართველოს სამივე ინსტანციის სასამართლომ ტელეკომპანია ქიბარ ხალვაშს დაუბრუნა, ”რუსთავი 2-მა" კი გადაწყვეტილება სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასმართლოში გაასაჩივრა.

2019 წლის 18 ივლისს ადამიანის უფლებების ევროპულმა სასამართლომ დაადასტურა საქართველოს სამივე ინსტანციის სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება და “რუსთავი 2”-ის მესაკუთრედ ქიბარ ხალვაში დარჩა.

2019 წელს, სტასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ, „რუსთავი 2-ის“ წილების დასაბრუნებლად სასამართლო დავა დავით დვალმა და ჯარჯი აქიმიძემ დაიწყეს. ისინი წილის დაბრუნებას იმავე არგუმენტებით ითხოვენ, რა არგუმენტებითაც უზენაესმა სასამართლომ ტელევიზია ქიბარ ხალვაშს დაუბრუნა.

„როგორც ჩანს, კარგი იქნებოდა, სასამართლო დავა 2019 წლამდეც დაგვეწყო“ ამბობს კახა კოჟორიძე. ის განმარტავს, რომ დვალი და აქიმიძე ელოდნენ ხალვაშის დაპირების შესრულებას 50%-იანი წილის გადაცემის შესახებ, თუმცა სასამართლო დავის მოგების შემდეგ, აქიმიძემ მათ წილის მხოლოდ 40% შესთავაზა.

„ეს მნიშვნელოვანი ქონებრივი ღირებულება იყო, მაგრამ [60%-იანი წილით] ხალვაშს რჩებოდა სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის შანსი. დვალმა და აქიმიძემ ტელეკომპანიის სარედაქციო დამოუკიდებლობა არ გაცვალეს ქონებაზე. შესაბამისად, ეს გარიგება ჩავარდა”, - ამბობს კახა კოჟორაძე.

კახა კოჟორიძე ამბობს, რომ გადაწყვეტილებას გაასაჩივრებენ და 2019 წელს დაწყებულ სასამართლო პროცესს აუცილებლად მიიყვანენ ბოლომდე: „ვერ მოვიგებთ საქართველოში, მოვიგებთ სტრასბურგში, ეს არის ჩვენი გეგმა. გაუკუღმართებულ მართლმსაჯულებას სამართლიანობად ვერ შემოგვასაღებენ.“

ტელეკომპანია „პირველის“ გადამღები ჯგუფი 8 დეკემბერს კულტურის მინისტრის, თეა წეულკიანის, ბრიფინგზე უკვე მეორედ არ შეუშვეს. „პირველისა“ და „მთავარი არხის“ ჟურნალისტები კულტურის სამინისტროში დაგეგმილ ბრიფინგზე არ შეუშვეს 22 ნოემბერსაც.

განახლება: კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისთვის“ ბრიფინგებზე ჟურნალისტების დისკრიმინაციის ფაქტების შესასწავლად სახალხო დამცველს მიმართავს.

"კულტურის სამინისტროში თეატრების ხელმძღვანელების დანიშვნასთან დაკავშირებით ბრიფინგზე დასასწრებად მისული ტელეკომპანია “TV პირველის” წარმომადგენლები არ შეუშვეს. კულტურის მინისტრმა და ვიცე პრემიერმა თეა წულუკიანმა ჟურნალისტის შეკითხვას შეზღუდვის მიზეზის შესახებ, უპასუხა, რომ ის არის არა კრიტიკული, არამედ “აღვირახსნილი” მედიის წარმომადგენელი.

მსგავსი დისკრიმინაციული მიდგომა ლახავს მედიის წარმომადგენლების უფლებას შეასრულონ პროფესიული მოვალეობა, მიიღონ და გაავრცელონ ინფორმაცია მნიშვნელოვან საკითხებზე.", - წერს კოალიცია და კულტურის სამინისტროს მოუწოდებს შეწყვიტოს მედიის მიმართ დისკრიმინაციული მიდგომა.

მედიაკოალიცია საქართველოს სახალხო დამცველს მიმართავს:

• შეისწავლოს ბრიფინგებზე ჟურნალისტების დისკრიმინაციის ფაქტები და გამოსცეს შესაბამისი რეკომენდაცია;
• მოამზადოს და შესაბამის დაწესებულებებს / პირებს გაუგზავნოს ზოგადი წინადადებები დისკრიმინაციის თავიდან აცილების და მის წინააღმდეგ ბრძოლის საკითხებზე.

რა მოხდა

ტელეკომპანია „პირველის“ საინფორმაციო სამსახურის უფროსი, ნოდარ მელაძე, ამბობს, რომ 8 დეკემბერს კულტურის სამინისტროში დაგეგმილი ბრიფინგის შესახებ უწყებისგან ანონსი არ მიუღიათ და ამბავი თავიანთი წყაროებისგან შეიტყვეს. არხის გადამღები ჯგუფი სამინისტროში ბრიფინგის გასაშუქებლად ადრე მივიდა, თუმცა ჟურნალისტი დაცვამ არ შეუშვა.

„ეს არის კულტურის მინისტრის მიზანმიმართულად, სავარაუდოდ, უკანონო არაფორმალური ბრძანება. თეა წულუკიანს, სავარაუდოდ, დისკომფორტს უქმნის ის კითხვები, რომლებიც შეიძლება კრიტიკული მედიის ჟურნალისტმა დასვას. აქვთ კონკრეტული მიდგომა, არ უშვებენ მხოლოდ კრიტიკული მედიის წარმომადგენლებს“, - ამბობს ნოდარ მელაძე.



„პირველის“ საინფორმაციო სამსახურის უფროსი განმარტავს, რომ არხის წარმომადგენლები რამდენიმე კვირაა ცდილობენ კულტურის მინისტრის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის ხელმძღვანელთან დაკავშირებას, თუმცა რუსუდან უშიკიშვილი მათ სატელეფონო ზარებს არ პასუხობს.

„გვინდა მისგან მოვისმინოთ კითხვებზე პასუხი და, ალბათ, პრაქტიკას მივმართავთ, დავხვდებით სახლთან კამერით და ვკითხავთ ვისი განკარგულებაა, რადგან საშვების დაშვება მის კომპეტენციაში შედის. ის აფრთხილებს დაცვის სამსახურს რომელი მედიასაშუალებები უნდა შეუშვას ბრიფინგზე“, - განმარტავს მელაძე.

ამბის დასაზუსტებლად კულტურის სამინისტროს პრესსამსახურის ხელმძღვანელთან დაკავშირება ვცადეთ, თუმცა ის ზარებს არ პასუხობს.

კონტექსტი

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი მედიასაშუალებები სამთავრობო უწყებაში ბრიფინგზე არ შეუშვეს.

ამავე თემაზე:  “ტვ პირველი” და “მთავარი” წულუკიანის ბრიფინგზე არ შეუშვეს

22 ნოემბერს “ტვ პირველის” და “მთავარი არხის” ჟურნალისტები კულტურის სამინისტროში, თეა წულუკიანის ბრიფინგზე, 11 ნოემბერს კი “ტვ პირველის”, “მთავარი არხისა” და “ფორმულას” ჟურნალისტები იუსტიციის სამინისტროში გამართულ ბრიფინგზე ვერ მოხვდნენ.

არასამთავრობო ორგანიზაციები მუდმივად მოუწოდებენ ხელისუფლებას, შეწყვიტონ მედიის მიმართ დისკრიმინაციული მიდგომა და ყველა ჟურნალისტს მისცეს ინფორმაციაზე წვდომის თანაბარი შესაძლებლობა.

6 დეკემბერს, სააპელაციო სასამართლომ განსახილველად პირველ ინსტანციაში დააბრუნა კომუნიკაციის კომისიის მიერ “მთავარი არხის” წინააღმდეგ შეტანილი საქმე, რომელიც საქალაქო სასამართლომ 29 ოქტომბერს წარმოებაში არ მიიღო.

რა მოხდა

27 ოქტომბერს, კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხს” სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა ორი ვიდეორგოლის გამო: ერთი შეიცავდა მიხეილ სააკაშვილის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნას, ხოლო მეორე - 14 ოქტომბერს ყოფილი პრეზიდენტის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნით გამართულ აქციაზე დასწრების მოწოდებას. კომისია ვიდეორგოლებს წინასაარჩევნო პოლიტიკურ რეკლამად მიიჩნევს და არხს საარჩევნო კოდექსის დარღვევას ედავება.

ვრცლად: რას ედავება “მთავარ არხს” კომუნიკაციების კომისია?

საქალაქო სასამართლომ ეს საქმე 29 ოქტომბერს განიხილა. “მთავარი არხის” ვიდეორგოლებში “საარჩევნო სუბიექტის არ ყოფნის გამო”, კომუნიკაციების კომისიის პოზიცია არ გაიზიარა და საქმის წარმოება შეწყვიტა, რაც კომუნიკაციების კომისიამ სააპელაციო სასამართლოში გაასაჩივრა.

6 დეკემბერს, სააპელაციო სასამართლომ დააკმაყოფილა მარეგულირებლის საჩივარი და საქალაქო სასამართლოს საქმის თავიდან განხილვა დაავალა.

“მთავარ არხში” მიიჩნევენ, რომ გადაწყვეტილება პოლიტიკური მოტივაციითაა განპოირობებული. მაუწყებლის იურისტი თამთა მურადაშვილი ამბობს, რომ ვიდეორგოლები “სარედაქციო პოლიტიკის ფარგლებში გამოხატული მათი საქალაქო პოზიცია და ყოფილი პრეზიდენტის მხარდასაჭერი აქტი” იყო და არა “პოლიტიკური რეკლამა”.

რას ამბობს საარჩევნო კოდექსი პოლიტიკურ რეკლამაზე

საარჩევნო კოდექსში წინასაარჩევნო პოლიტიკური რეკლამა განმარტებულია, როგორც მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში გასულ ისეთი შინაარსის რეკლამა, რომელიც მიზნად ისახავს საარჩევნო სუბიექტის არჩევისთვის ხელის შეწყობას ან ხელის შეშლას.

ამავე რეგულაციით, წინასაარჩევნო რეკლამად ითვლება მასალა, რომელშიც ნაჩვენებია საარჩევნო სუბიექტი ან მისი არჩევნებში მონაწილეობის რიგითი ნომერი და რომელიც შეიცავს წინასაარჩევნო კამპანიის ნიშნებს.

ტელეკომპანია "კავკასია" 29 ნოემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოსთან აქციის დროს ოპერატორის დაშავებასთან დაკავშირებით გამოძიების დაწყებას ითხოვს.

რა მოხდა?

"კავკასიის" ინფორმაციით, თბილისის საქალაქო სასამართლოსთან "ნაციონალური მოძრაობის" საპროტესტო აქციაზე სამართალდამცველების მიერ წიწაკის სპრეის გამოყენების დროს ტელეკომპანიის ოპერატორი ნიკოლოზ კოკაია დაშავდა და გონება დაკარგა.

"მიზეზი გახდა ახლო დისტანციიდან ე.წ. “წიწაკის სპრეის“ შესხმა. გონების დაკარგვამდე ოპერატორს კამერა ჩართული ჰქონდა და კამერის ლინზაზე ცხადად ჩანს შხეფები. ასევე, მეორე ოპერატორის მიერ გადაღებულ კადრებში ჩანს, რომ ერთ-ერთი პოლიციელი ახლო დისტანციაზე ასხამს აქციის მონაწილეების, მათ შორის ჩვენი ოპერატორის მიმართულებით სითხეს", - აცხადებენ ტელეკომპანიაში.

სასწრაფო დახმარების შემდეგ ნიკოლოზ კოკაიას მდგომარეობა გაუმჯობესდა. ტელეკომპანია "კავკასიის" ცნობით, მოგვიანებით, იმავე აქციაზე ოპერატორს ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენა ერთ-ერთმა პოლიციელმა, რისი კვალიც მას სხეულზე აღენიშნება. პოლიციელი ვიდეოკადრებით იდენტიფიცირებულია.

ტელევიზიაში ამბობენ, რომ აქციის გაშუქების დროს პოლიციელების მხრიდან საფრთხე შეექმნა “კავკასიის” კიდევ ერთ ოპერატორს, გივი მჭედლიშვილს.

"ის აქციის გადასაღებად ავიდა ქვის მაღალ კედელზე. ერთ–ერთმა პოლიციელმა სცადა არა მხოლოდ მისთვის ხელშეშლა გადაღებაში, არამედ კედლიდან მისი ჩამოგდება, რითაც საფრთხე შეუქმნა მის სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას", - წერია განცხადებაში.

რას მოითხოვს "კავკასია" ?

ტელეკომპანიას სახელმწიფო სტრუქტურებთან ოთხი მოთხოვნა აქვს:

• პოლიციის მხრიდან სპეციალური საშუალების, წიწაკის სპრეის, სავარაუდოდ, უკანონო გამოყენებისა და ძალადობით უფლებამოსილების გადამეტების ფაქტზე, რასაც ტელეკომპანიის თანამშრომლის ჯანმრთელობის დაზიანება მოჰყვა, საქართველოს სახელმწიფო ინსპექტორმა დაუყოვნებლივ დაიწყოს გამოძიება და დროულად ჩაატაროს ყველა საჭირო საგამოძიებო მოქმედება.

• ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის გამო გამოძიება დაიწყოს საქართველოს პროკურატურამ და დროულად ჩაატაროს ყველა საჭირო საგამოძიებო მოქმედება.

• ყველა იმ ფაქტზე, რომელიც არ შეიცავს დანაშაულის ნიშნებს, თუმცა წარმოადგენს აშკარა უხეშ დისცილინურ გადაცდომას, შსს-ს გენერალურ ინსპექციისგან მოვითხოვთ პოლიციელთა მიმართ დაიწყოს დისციპლინური წარმოება და გაატაროს ყველა საჭირო ღონისძიება.

• სახელითა და გვარით იდენტიფიცირდნენ ის პოლიციელები, რომლებმაც ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს ტელეკომპანია "კავკასიის" ვიდეოოპერატორს, ხელი შეუშალა მათ საქმიანობაში და საფრთხეში ჩააგდო მათი სიცოცხლე.

მედიაკოალიციის მოწოდება

ტელეკომპანია “კავკასიის” ოპერატორის დაზიანების ფაქტს კოალიცია "მედია ადვოკატირებისთვისაც" გამოეხმაურა.

"დღემდე პრობლემად რჩება პოლიციის მხრიდან აქციების გაშუქებისას მედიის უსაფრთხოების უზრუნველყოფა. მნიშვნელოვანია, დაუყოვნებლივ დაიწყოს გამოვლენილი ფაქტის შესწავლა და მოხდეს სათანადო რეაგირება", - წერია კოალიციის განცხადებაში.

დეტალები

29 ნოემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოში საქართველოს მესამე პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის სასამართლო პროცესი გაიმართა. სხდომის პარალელურად მიხეილ სააკაშვილის მხარდამჭერთა აქცია მიმდინარეობდა. შინაგან საქმეთა სამინისტროს განცხადებით, აქცია “გასცდა მშვიდობიანი შეკრების კანონით დასაშვებ ნორმებს, აქციის იმ მონაწილეების მიმართ, რომლებიც არ დაემორჩილნენ პოლიციელთა კანონიერ მოთხოვნებს და ძალადობრივი მეთოდებით წინააღმდეგობა გაუწიეს, სამართალდამცველებმა, კანონით მინიჭებული უფლებამოსილების ფარგლებში, პროპორციული ძალა და სპეციალური საშუალებები გამოიყენეს.“

კომუნიკაციების კომისია „პოლიტიზირებულს და დაუსაბუთებელს“ უწოდებს მის მიმართ “მთავარი არხის” განცხადებებს სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლებას შეზღუდვასთან დაკავშირებით.

რა მოხდა?

25 ნოემბერს კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხი” 111 903 ლარით დააჯარიმა ეთერში გასული სამი ვიდეორგოლის, მათ შორის სამოქალაქო მოძრაობა "სირცხვილიას" კლიპის განთავსების გამო.

იურისტების ნაწილი კომისიის გადაწყვეტილებას არაკანონიერს უწოდებს. "მთავარი არხი" ჯარიმის გადახდას არ აპირებს და გადაწყვეტილების გასაჩივრებას გეგმავს.

არხის დირექტორმა, ნიკა გვარამიამ 25 ნოემბერს გამართულ ბრიფინგზე ევროკავშირის ელჩს, აშშ-ის საელჩოს, არასამთავრობო სექტორს, ოპოზიციასა და მედიასაშუალებებს მიმართა და რეაგირებისკენ მოუწოდა.

26 ნოემბერს მოძრაობა “სირცხვილიამ” კომუნიკაციების კომისიასთან საპროტესტო აქციაც გამართა განცხადებით, რომ „მთავარი არხის“ დაჯარიმება ავტორიტარიზმისკენ გადადგმული ნაბიჯია და სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებას ზღუდავს.

კომუნიკაციების კომისიის საპასუხო განცხადების მიხედვით, მათი „თანამშრომლების მიმართ მუქარა და ბულინგი კანონის აღსრულებას ხელს ვერ შეუშლის“. კომისიამ საერთაშორისო პარტნიორებს მიმართა, რომ ყურადღებით დააკვირდნენ მიმდინარე პროცესს.

კომუნიკაციების კომისიის პოზიცია

კომუნიკაციების კომისიის განცხადების მიხედვით, რომ 25 ნოემბრის გადაწყვეტილება, რომლითაც „მთავარ არხს“ ჯარიმა დაეკისრა, „სრულად შეესაბამება არა მხოლოდ ქართულ კანონმდებლობას, არამედ საერთაშორისო პრაქტიკას, მათ შორის, სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებებს”.

იმის დასტურად, რომ „მთავარი არხის“ ეთერში პოლიტიკური რეკლამა კანონმდებლობის დარღვევით განთავსდა, კომისიას „საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“ 50-ე მუხლის პირველი პუნქტი და 761 მუხლის 21-ე პუნქტები მოჰყავს. ამ მუხლებში საუბარია მედიის მიერ წინასაარჩევნო კამპანიის გაშუქების ზოგად რეგულირებებზე, წინასაარჩევნო რეკლამების განთავსების წესებზე და ტარიფებზე.

იურიდიული შეფასება

საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივის” (GDI) სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების პროგრამის დირექტორის, მარი კაპანაძის შეფასებით, კომისია ამ გადაწყვეტილებამდე თავისი სუბიექტური ინტერპრეტაციის შედეგად მივიდა და მისი გადაწყვეტილება სათანადოდ დასაბუთებული და არგუმენტირებული არ არის.

მისი თქმით, კანონმდებლობაში პირდაპირ არსად წერია, რომ პოლიტიკური რეკლამის განთავსება მხოლოდ წინასაარჩევნო პერიოდშია დასაშვები. გარდა ამისა, იურისტების შეფასებით, სადავო ვიდეორგოლები პოლიტიკური რეკლამის განმარტებაში არ ჯდება.

ვრცლად ამ თემაზე: „უპრეცენდენტო ჯარიმა “მთავარი არხს” - რა პრობლემაა კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებაში?

სადავო ვიდეორგოლები

კომუნიკაციების კომისიამ ამ შინაარსის ვიდეორგოლები მიიჩნია არაწინასაარჩევნო პერიოდში განთავსებულ პოლიტიკურ რეკლამად:

• პირველ ვიდეოში, რომელიც მოძრაობა “სირცხვილიას” მიერ არის გაკეთებული, „ქართული ოცნების “წარმომადგენლების ფოტოები რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის სახის კონტურში ერთიანდება და ეწერება „სირცხვილია“. ვიდეოს ფონად გასდევს “ქართული ოცნების” წინასაარჩევნო კამპანიის მუსიკა.
• მეორე ვიდეორგოლში ნაჩვენებია საქართველოს მესამე პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის ფოტო, რომელსაც აწერია #თავისუფლებამიშას, რასაც მოსდევს საქართველოს პენიტენციური სამსახურის იმ ხელმძღვანელი პირებისა და მოსამართლეების ფოტოები, რომელთაც შეხება ჰქონდათ სააკაშვილის საქმესთან მისი დაპატიმრების შემდეგ. თითოეული ფოტოს ბოლოს ისმის სიტყვა -„კლავს“, ბოლოს კი ისმის მოწოდება - „გაათავისუფლე მიხეილ სააკაშვილი“.
• მესამე ვიდეორგოლში შეკრებილია ამონარიდები საქართველოს პრემიერ-მინისტრის, მინისტრების, პრეზიდენტის, „ქართული ოცნების“ ლიდერების, დეპუტატისა და თბილისის მერის განცხადებებიდან, მიხეილ სააკაშვილის შიმშილობასთან დაკავშირებით. თითოეული განცხადების ბოლოს ისმის ხმა - „კლავს“, ხოლო ვიდეორგოლის ბოლოს ისმის მოწოდება „უთხარი მკვლელებს არა“, „#თავისუფლებამიშას“.

კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხი” 111 903 ლარით დააჯარიმა ეთერში გასული სამი ვიდეორგოლის, მათ შორის სამოქალაქო მოძრაობა "სირცხვილიას" კლიპის განთავსების გამო. იურისტები კომისიის გადაწყვეტილებას არაკანონიერს უწოდებენ. "მთავარი არხი" კი ჯარიმის გადახდას არ აპირებს და გადაწყვეტილების გასაჩივრებას გეგმავს.

---

რას ედავება კომისია “მთავარ არხს”

25 ნოემბერს კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხის” ეთერში 17 და 18 ნოემბერს გასული სამი ვიდეორგოლის გამო დაუდგინა სამართალდარღვევა:

● პირველ ვიდეოში, რომელიც მოძრაობა “სირცხვილიას” მიერ არის გაკეთებული, „ქართული ოცნების “წარმომადგენლების ფოტოები რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის სახის კონტურში ერთიანდება და ეწერება „სირცხვილია“. ვიდეოს ფონად გასდევს “ქართული ოცნების” წინასაარჩევნო კამპანიის მუსიკა.

● მეორე ვიდეორგოლში ნაჩვენებია საქართველოს მესამე პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის ფოტო, რომელსაც აწერია #თავისუფლებამიშას, რასაც მოსდევს საქართველოს პენიტენციური სამსახურის იმ ხელმძღვანელი პირებისა და მოსამართლეების ფოტოები, რომელთაც შეხება ჰქონდათ სააკაშვილის საქმესთან მისი დაპატიმრების შემდეგ. თითოეული ფოტოს ბოლოს ისმის სიტყვა -„კლავს“, ბოლოს კი ისმის მოწოდება - „გაათავისუფლე მიხეილ სააკაშვილი“.

● მესამე ვიდეორგოლში შეკრებილია ამონარიდები საქართველოს პრემიერ-მინისტრის, მინისტრების, პრეზიდენტის, „ქართული ოცნების“ ლიდერების, დეპუტატისა და თბილისის მერის განცხადებებიდან, მიხეილ სააკაშვილის შიმშილობასთან დაკავშირებით. თითოეული განცხადების ბოლოს ისმის ხმა - „კლავს“, ხოლო ვიდეორგოლის ბოლოს ისმის მოწოდება „უთხარი მკვლელებს არა“, „#თავისუფლებამიშას“.



კომუნიკაციების კომისიამ ვიდეორგოლები არაწინასაარჩევნო პერიოდში განთავსებულ პოლიტიკურ რეკლამად მიიჩნია. კომისიის განმარტებით, რადგან „მთავარი არხის“ მსგავსი სამართალდარღვევიდან ერთი წელი არ არის გასული, ის უმაღლესი სანქციით, წლიური შემოსავლის 1%-ით - 111 903 ლარით დაჯარიმდა.

„არაწინასაარჩევნო პერიოდში პოლიტიკური რეკლამის განთავსების მიზეზით“, კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხი” 2019 და 2020 წლებშიც დააჯარიმეს.

“მთავარი არხის” პოზიცია

მთავარი არხის იურისტი, თამთა მურადაშვილი “მთავარ არხში” კომისიის გადაწყვეტილებას კრიტიკულ მედიაზე ზეწოლას უწოდებს და ამბობს, რომ კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილება „სამსახურებრივი უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებაა“.

არხის გენერალურმა დირექტორმა ნიკა გვარამიამ, 25 ნოემბერს, ბრიფინგი გამართა და თქვა, რომ კომისიამ ამ გადაწყვეტილებით შეზღუდა არა მხოლოდ მედიის უფლება, არამედ არასამთავრობო სექტორის გამოხატვის თავისუფლებაც. მან ევროკავშირის ელჩს საქართველოში, კარლ ჰარცელს, აშშ-ის საელჩოს, არასამთავრობო სექტორს, ოპოზიციასა და მედიასაშუალებებს მიმართა და რეაგირებისკენ მოუწოდა.

25 ნოემბრის საღამოსვე, „მთავარმა არხმა“ გამოაქვეყნა ვიდეორგოლი, სახელწოდებით, იცნობდეთ თავისუფალი სიტყვის ჯალათებს და ბიძინა ივანიშვილის პირად ცენზორებს" სადაც კომუნიკაციის კომისიის თავმჯდომარე და წევრები „თავისუფალი სიტყვის ჯალათებად“ და „ბიძინა ივანიშვილის პირად ცენზორებად“ არიან მოხსენიებული.



რა პრობლემაა და რას ამბობს კანონი

“ვხედავთ, რომ კომისიამ შეზღუდა მნიშვნელოვანი საზოგადოებრივი სიკეთე, როგორიცაა მედიის და გამოხატვის თავისუფლება და, ამის საპირწონედ, რა საზოგადოებრივი სიკეთე დაიცვა, არსად არ ჩანს“ - ამბობს საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივის” (GDI) სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების პროგრამის დირექტორი მარი კაპანაძე.

მისი თქმით, კომისიის გადაწყვეტილებაში სამი მთავარი პრობლემა იკვეთება და “თუ ამ საქმეს დამოუკიდებელი სასამართლო განიხილავს, ყველა ნაწილში არაკანონიერად და არაკონსტიტუციურად მიიჩნევს”.

სამი სამართლებრივი პრობლემა კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებაში

1. კანონმდებლობაში პირდაპირ არსად წერია, რომ პოლიტიკური რეკლამის განთავსება მხოლოდ წინასაარჩევნო პერიოდშია დასაშვები.

„კომისია “მთავარ არხს” ედავება, რომ მან საარჩევნო რეკლამა არაწინასაარჩევნო პერიოდში გაუშავა და ეს აკრძალულიაო. თუმცა, კომისია ვერ უთითებს ვერც ერთ მუხლს კანონმდებლობიდან, რომელშიც ასეთი რამ წერია” - ამბობს მარი კაპანაძე.

მისი შეფასებით, მუხლი, რის გამოც მთავარი არხი დაჯარიმდა, კანონში მკაფიოდ არ არის გაწერილი და კომუნიკაციების კომისია ამ გადაწყვეტილებამდე თავისი სუბიექტური ინტერპრეტაციის შედეგად მივიდა და მისი გადაწყვეტილება სათანადოდ დასაბუთებული და არგუმენტირებული არ არის:

„როცა ვსაუბრობთ აკრძალვაზე და მედიის თავისუფლებაში ჩარევაზე, ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მოთხოვნაა, რომ ეს მკაცრად იყოს კანონით განსაზღვრული.” - ამბობს მარი კაპანაძე

2. რამდენად სწორად მიიჩნია კომისიამ სადავო ვიდეორგოლები პოლიტიკურ რეკლამებად?

იურისტების შეფასებით, სადავო ვიდეორგოლები პოლიტიკური რეკლამის განმარტებაში არ ჯდება. საქართველოს საარჩევნო კოდექსის მიხედვით პოლიტიკური/წინასაარჩევნო რეკლამა განმარტებულია, როგორც “მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში გასული ისეთი შინაარსის რეკლამა, რომელიც მიზნად ისახავს საარჩევნო სუბიექტის არჩევისთვის ხელის შეწყობას/ხელის შეშლას, რომელშიც ნაჩვენებია საარჩევნო სუბიექტი ან/და მისი არჩევნებში მონაწილეობის რიგითი ნომერი და რომელიც შეიცავს წინასაარჩევნო კამპანიის ნიშნებს, ან მოწოდებას სარეფერენდუმოდ/საპლებისციტოდ გამოტანილი საკითხის გადაწყვეტის სასარგებლოდ ან საწინააღმდეგოდ”.

„საარჩევნო სუბიექტები ჩვენ გვყავს არჩევნების წინ. ახლა, თავისთავად, ვეღარ ვისაუბრებთ საარჩევნო სუბიექტებზე, იმიტომ, რომ არჩევნები დასრულებულია” - ამბობს მარი კაპანაძე.

მისივე თქმით, კომისიამ არ განმარტა, კონკრეტულად რა კრიტერიუმებიდან გამომდინარე მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ ეს ვიდეორგოლები პოლიტიკური რეკლამაა.

კომისიის სხდომის მიმდინარეობისას, წევრებისგან დასაბუთებას ითხოვდა მაუწყებლის იურისტი თამთა მურადაშვილიც, თუმცა, კომისიის წარმომადგენლებს ამ საკითხზე კონკრეტული პასუხი არ გაუციათ.

3. თანაზომიერების პრინციპის დაცვა

თანაზომირების პრინციპი კრძალავს ძირითადი უფლებებში ზომაზე მეტად ჩარევას. ამავე პრინციპის თანახმად, ძირითად უფლებაში ჩარევა, პირველ რიგში, უნდა ემსახურებოდეს ლეგიტიმურ მიზანს.

მარი კაპანაძე ამბობს, რომ კომუნიკაციების კომისია ვალდებულია, თანაზომიერების პრინციპი გაითვალისწინოს.

„ეს პრინციპი ამბობს, უფლებებში ჩარევისა და შეზღუდვის შემთხვევაში, უნდა გამოიყენო ისეთი ზომა, რომელიც იქნება შესაბამისობაში ჩადენილ სამართალდარღვევასთან.“ - ამბობს მარი კაპანაძე და დასძენს, რომ ამ შემთხვევაში, კომუნიკაციების კომისიამ „გამოიყენა სანქცია, რომელიც არის კატასტროფულად მაღალი”.

კაპანაძის თქმით, რომ „მთავარი არხის“ მხრიდან სამართალდარღვევაც კითხვის ნიშნის ქვეშ არის. „მაგრამ სამართალდარღვევა რომც ყოფილიყო, კომისიას არ დაუსაბუთებია, არ აუხსნია, თუ რა საჯარო ინტერესს ემსახურება ის, რომ ტელეკომპანიას აუკრძალოს მსგავსი ტიპის ვიდეორგოლების გაშვება.“

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორის, მარიამ გოგოსაშვილის შეფასებით, კომისია ხელმძღვანელობს არა კანონით, არამედ - თავისი პრაქტიკის შესაბამისად. ეს პრაქტიკა კი ძირითადად ხელისუფლების ინტერესებს ემთხვევაო.

“თუ გადავხედავთ კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებებს კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ, ისინი ემთხვევა ამ არხების მიმართ ხელისუფლების გზავნილებს

გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვასა და მედიის რეგულირებაზე.”

მარიამ გოგოსაშვილი ამბობს, რომ „ეს გადაწყვეტილება შეიძლება აღვიქვათ ცენზურის და თვითცენზურის საფრთხედ“ და „კომისიის მიდგომა მიმართულია გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვისა და თავისი უფლებამოსილების გაფართოებისკენ“.

კომუნიკაციების კომისიასთან საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს. სამოქალაქო მოძრაობა „სირცხვილიას“ აქტივისტები კომისიის მიერ „მთავარი არხის“ დაჯარიმებას აპროტესტებენ.

აქტივისტები ამბობენ, რომ კრიტიკული მედიასაშუალების სანქცირება ავტორიტარიზმისკენ გადადგმული ნაბიჯია და სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებას ზღუდავს.

„პოლიტიკური ხელისუფლების მხრიდან კიდევ ერთხელ დავინახეთ ცენზურის დაკანონებისა და ზოგადად, კრიტიკული აზრის შეზღუდვის განზრახვა. ამასთან ერთად, “მთავარი არხის” სანქცირება არის სამოქალაქო აქტივისტების წინააღმდეგ წარმოებული რეპრესიული პოლიტიკის გაგრძელებაა.“, - ამბობენ „სორცხვილიას“ აქტივისტები.

“მთავარი არხის” მიმართ წარმოებულ საქმეებს საგანგაშოდ მიიჩნევენ კოალიცია “მედიის ადვოკატირებისთვის” წევრი ორგანიზაციები. მედიაკოალიციის განცხადებით,  “მთავარი არხის” სანქცირების ტენდენცია ცენზურის ნიშნებს ატარებს და შესაძლოა კომუნიკაციების კომისიის მიზანი მაუწყებლის შეჩერება და კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლა იყოს.

კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ „მთავარი არხი“ “სირცხვილიას” ვიდეორგოლის განთავსების გამო 111 903 ლარით დააჯარიმა. რგოლში “ქართული ოცნების” დეპუტატების კოლაჟი, რუსეთის პრეზიდენტის, ვლადიმერ პუტინის, ფოტოდ გარდაიქმნება.