უკრაინელი ჟურნალისტი დიმიტრი გორდონი ამბობს, რომ 27 ოქტომბერს საქართველოში არ შემოუშვეს. ჟურნალისტი ამას მიხეილ სააკაშვილთან ციხეში შეხვედრის სურვილს უკავშირებს.

“ოფიციალურად გამომიცხადეს, რომ საქართველოში არ მიშვებენ. მიზეზები არ დაუსახელებიათ. ამას ცალსახად ვუკავშირებ იმ ფაქტს, რომ უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ წინა დღეს საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს მიმართა თხოვნით, დაეორგანიზებინა ჩემი ვიზიტი მიხეილ სააკაშვილთან რუსთავის ციხეში. რაც მოხდა არის საერთაშორისო სკანდალი და სირცხვილი საქართველოს ხელისუფლებისთვის” - დაწერა გორდონმა ტელეგრამზე.


ტელეკომპანია „მთავარი არხის” მიერ გავრცელებული ინფორმაცით, გორდონთან ერთად ქვეყანაში არ შემოუშვეს მისი მეუღლე - ალისია ბაცმანი.

კოალიცია “მედია ადვოკატირებისთვის” წევრმა ორგანიზაციებმა განცხადება გაავრცელეს და მოუწოდეს საქართველოს მთავრობას, რომ გააკეთოს განმარტებები საქართველოში უკრაინელი ჟურნალისტების არ შემოშვებასთან დაკავშირებით და პატივი სცეს მედიის წარმომადგენელთა უფლებებს, რომ შეასრულონ თავიანთი პროფესიული მოვალეობა.

დიმიტრი გორდონი უკრაინელი მწერალი, ჟურნალისტი და ტელეწამყვანია. იგი არის გადაცემის "სტუმრად დიმიტრი გორდონთან" წამყვანი, გაზეთ "გორდონის ბულვარის" მთავარი რედაქტორი და ონლაინ გამოცემა "GORDON"-ის დამფუძნებელი.

ტელეკომპანია „ფორმულას“ და „TV პირველის“ ინფორმაციით, „ქართული ოცნების“ აქციის მონაწილეები ჟურნალისტებს სიტყვიერად და ფიზიკურად დაუპირისპირდნენ.

ტელეკომპანია “ფორმულა” აცხადებს, რომ ჟურნალისტ რატი წვერავას „ქართული ოცნების" აქციაზე მისულმა მოქალაქეებმა ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენეს. მაუწყებლის ინფორმაციით, აქციის მონაწილეები აგრესიულად არიან განწყობილი კრიტიკული მედიის სხვა ჟურნალისტებისა და ოპერატორების მიმართაც.



“ფორმულას” და “ტვ პირველის” მიერ გავრცელებულ კადრებში ჩანს, რომ აქციაზე მისული რამდენიმე პირი სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებს ჟურნალისტებს და აგრესიულად სთხოვს ტერიტორიის დატოვებას. ზოგიერთი მათგანი ფიზიკურადაც უპირისპირდება და ხელის კვრით ცდილობს ჟურნალისტის გაგდებას.




“ტვ პირველმა” გაავრცელა კიდევ ერთი ვიდეო, სადაც ჩანს, რომ მათი ჟურნალისტის მიკროფონს აქციის მონაწილემ სიგარეტი ჩააწვა. ტელეკომპანია შსს-ს რეაგირებას სთხოვს.



ჯერ-ჯერობით უცნობია, დაწყებულია თუ არა გამოძიება რომელიმე საქმეზე. “მედიაჩეკერი” შინაგან საქმეთა სამინისტროსთან დაკავშირებას ცდილობს. პასუხის მიღებისთანავე მასალა განახლდება.

ფაქტებთან დაკავშირებით, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ განცხადება გაავრცელა და მმართველ პარტიასა და მათ აქტივისტებს მიმართა, რომ მედიას მუშაობის საშუალება მისცენ: „მივმართავთ მმართველ პარტიას დააფიქსიროს მკაფიო პოზიცია მედიის ხელშეუხებლობისათვის. გასცეს სათანადო რეკომენდაციები, რათა შეჩერდეს აქციაზე მომუშავე ჟურნალისტების სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა“ - ნათქვამია ქარტიის განცხადებაში.

ქარტია მიიჩნევს, რომ დღეს პარტიის წარმომადგენლის, მამუკა მდინარაძის მიერ გაკეთებულმა განცხადებამ, თითქოს მოსალოდნელი იყო პროვოკაციები მედიის წარმომადგენლების მხრიდან, აქციის მონაწილეებსა და ჟურნალისტებს შორის კონფლიქტი წაახალისა.

თბილისში, თავისუფლების მოედანზე, 17:00 საათიდან "ქართული ოცნების" ორგანიზებით აქცია იმართება.

მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ 27 ოქტომბერს 17:00 საათზე თავისუფლების მოედანზე დაგეგმილი აქციის გასაშუქებლად ჟურნალისტებს აკრედიტაციას სთავაზობს.

მედიასაშუალებების წარმომადგენლებმა აქციამდე ერთი დღით ადრე პარტიისგან ელექტრონული ფოსტით წერილი მიიღეს, რომელშიც „ქართული ოცნება“ „შემაჯამებელი აქციის“ გასაშუქებლად მედიის წარმომადგენლების გვარის, სახელისა და პირადი ნომრის გადაგზავნას სთხოვს.

როგორც პარტიის პრესსამსახურში განმარტავენ, ღონისძიების გასაშუქებლად მისული ჟურნალისტების პირადი მონაცემები მათთვის ბეიჯების (პრეს ბარათების) დასარიგებლად სჭირდებათ, თუმცა, ასევე ამბობენ, რომ აქციის გაშუქებას ნებისმიერი მედიასაშუალების წარმომადგენელი შეუზღუდავად შეძლებს, განურჩევლად იმისა, ექნებათ თუ არა მათ „ქართული ოცნების“ მიერ დამზადებული ბეიჯი.

რისთვის არის საჭირო ბეიჯები ღია სივრცეში დაგეგმილი აქციის გასაშუქებლად?

კითხვაზე, თუ რატომ განჩნდა ღია სივრცეში დაგეგმილი აქციის გასაშუქებლად მედიის წარმომადგენლებისთვის ბეიჯების დარიგების აუცილებლობა, „ქართული ოცნების“ პრესსამსახურის წარმომადგენელი, ლელა გაბეჩავა გვპასუხობს, რომ „ქართული ოცნების“ ღონისძიებებზე ყოველთვის ასე ხდება.“

არ მახსენდება, რომელიმე ქუჩის აქციაზე აკრედიტაცია დაგვჭირვებოდაო, ამბობს On.ge-ის მთავარი რედაქტორი ხატია ღოღობერიძე.

„გამიკვირდა, რომ აკრედიტაციები მოითხოვეს, როცა საუბარია აქციაზე ღია სივრცეში, ქუჩაში, სადაც გადაადგილება ყველა ადამიანს თავისუფლად შეუძლია. უცნაურია მით უფრო, თუ ამბობენ, რომ ამ აკრედიტაციის გარეშეც შეგვიძლია ჩვეულებრივად გავაშუქოთ იქ მიმდინარე პროცესები.“- გვეუბნება on.ge-ის რედაქტორი.

ღოღობერიძე დასძენს, რომ 5 ივლისის მოვლენების გათვალისწინებით, არ იცის რამდენად უნდა ელოდოს საფრთხეებს „ქართული ოცნების“ ამომრჩევლებისგან. გამოცემაში ჯერ-ჯერობით არ გადაუწყვეტიათ, გაგზავნიან თუ არა On.ge ჟურნალისტების პირად მონაცემებს აკრედიტაციის მისაღებად:

„ცოტა პრინციპული საკითხიც არის. რატომ უნდა გვჭირდებოდეს აკრედიტაცია აქციაზე? ამიტომ ვფიქრობთ ჯერ გავგზავნოთ თუ არა.“

რეკომენდაციები პრეს ბარათებთან დაკავშირებით

მედიის უსაფრთხოების დაცვის შესახებ ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაციიით, ,,წევრმა სახელმწიფოებმა უნდა გაითვალისწინონ ჟურნალისტებისა და მედიის სხვა აქტორების მიერ დაკისრებული როლის სპეციფიკური ხასიათი და დემოკრატიული მნიშვნელობა კონკრეტულ კონტექსტში, როგორიცაა კრიზისის დროს, საარჩევნო პერიოდში, საზოგადოებრივ დემონსტრაციებსა და კონფლიქტის ზონებში.

ამ კონტექსტებში სამართალდამცავი ორგანოებისთვის მნიშვნელოვანია პატივი სცენ ჟურნალისტებისა და სხვა მედიის წარმომადგენლების როლს, რომლებიც აშუქებენ დემონსტრაციებსა და სხვა მოვლენებს. პრესის ან პროფესიული გაერთიანების წევრობის დამადასტურებელი ბარათები, შესაბამისი აკრედიტაცია და ჟურნალისტის სამკერდე ნიშანი სახელმწიფო ორგანოებმა უნდა მიიღონ, როგორც ჟურნალისტობის დამადასტურებელი საბუთი, ხოლო თუ შეუძლებელია, რომ ჟურნალისტმა ან სხვა მედია აქტორმა წარმოადგინოს პროფესიული დოკუმენტაცია, სახელმწიფო ორგანოებმა ყველა შესაძლო ძალისხმევა უნდა გასწიონ მათი სტატუსის დასადგენად.”

„შეკრების მიმდინარეობისას მედია აქტორების და დამკვირვებლების უსაფრთხოების“ შესახებ სახელმძღვანელოში წერია, რომ ამ რეკომენდაციის შესაბამისად აქციებისა და დემონსტრაციების დროს დამატებითი აკრედიტაციის გავლა არ არის საჭირო და საკმარისია მედიის წარმომადგენლობის დამადასტურებელი ბარათის სამართალდამცავი ორგანოს წარმომადგენლებისთვის ჩვენება.

თბილისის საქალაქო სასამართლომ „ტვ პირველის“ ოპერატორის, ლექსო ლაშქრავასა და ჟურნალისტის, მირანდა ბაღათურიას მიმართ ძალადობის ფაქტზე ბრალდებულები პატიმრობაში დატოვა.

რა მოხდა?

თბილისის საქალაქო სასამართლოში 5 ივლისის საქმეზე წინასასამართლო სხდომაზე მტკიცებულებების დასაშვებობის და საქმის არსებითად გადაცემის საკითხები განიხილეს.

„ტვ პირველის“ გადამღები ჯგუფის მიმართ ძალადობაში ბრალდებულ 6 პირს ბრალი დაუმძიმდა.

დაცვის მხარე ბრალდებულების 5 000-ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გათავისუფლებას ითხოვდა, რაც სასამართლომ არ დააკმაყოფილა.

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ ადვოკატის ბექა თაკალანძის ინფორმაციით, ექვსივე ბრალდებულს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის:

• 225-ე (ჯგუფური ძალადობის ორგანიზება, ხელმძღვანელობა ან მასში მონაწილეობა)

• 156-ე (დევნა)

• და 154-ე (ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლა)

წარდგენილ ბრალდებებზე კიდევ ერთი მუხლი - დამამძიმებელ გარემოებებში ჯანმრთელობის ნაკლებად მძიმე დაზიანების ნაწილში (სსკ-ის 118-ე მუხლის მე-3 ნაწილი) დაემატა.

ლექსო ლაშქრავას საქმეზე მომდევნო პროცესი 3 ნოემბერს 14:00 საათზე დაინიშნა.

ვიდეოგადაღება პროცესზე

„ტვ პირველის“ გადამღებ ჯგუფზე ძალადობაში ბრალდებულების საქმის სასამართლოს სხდომაზე გადაღების უფლება „ალტ-ინფოს“ ოპერატორმა მოიპოვა. არხის წამყვანები და მფლობელები 5 ივლისის ძალადობრივი აქციის ორგანიზატორები არიან.

ინტერნეტ გამოცემა „პუბლიკას“ ჟურნალისტი მინდია გაბაძე გვეუბნება, რომ დღეს სასამართლოში 5 ივლისის საქმეებზე მიმდინარე პროცესები სხვადასხვა დარბაზში მიმდინარეობდა და მედიასაშუალებები ფოტო-ვიდეო გადაღებისთვის თავიანთი ჟურნალისტების პროცესებზე შევიდნენ.

მედიასაშუალებები „ალტ-ინფოსგან“ პროცესის ამსახველი მასალის მიწოდებას რამდენიმე საათს ელოდნენ. ამ დროისთვის ჟურნალისტებმა მხოლოდ კადრები მიიღეს.

ვის აქვს გადაღების უფლება?

კანონმდებლობის თანახმად, სხდომის გაშუქების კანონისმიერი უპირატესობით საზოგადოებრივი მაუწყებელი სარგებლობს, თუ ამ უფლებამოსილებით საზოგადოებრივი მაუწყებელი არ სარგებლობს, მაშინ მისით სარგებლობა შეუძლია სხვა საერთო საეთერო მაუწყებელს.

იმ შემთხვევაში, თუ განცხადება წარდგენილია ერთზე მეტი საერთო საეთერო მაუწყებლის მიერ, მოსამართლე უფლებამოსილ პირს შეარჩევს წილისყრის საფუძველზე.

პირი, რომელიც ახორციელებს გადაღებას, ვალდებულია უზრუნველყოს ჩანაწერის გადაცემა მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებებისათვის მათი მოთხოვნისთანავე.

დეტალები

"ტვ პირველის" ოპერატორი ალექსანდრე ლაშქარავა 11 ივლისს გამთენიისას საკუთარ სახლში გარდაცვლილი იპოვეს. იგი ერთ-ერთია მედიის 53 წარმომადგენელს შორის, რომელსაც 5 ივლისს "თბილისი პრაიდის" მიერ დაგეგმილი "ღირსების მარშის" წინააღმდეგ გამოსული ძალადობრივი ჯგუფები ფიზიკურად გაუსწორდნენ.

არჩევნებამდე 2 კვირით ადრე ტელეკომპანია „იმედი“ აცხადებს, რომ „საგანგებო რეჟიმზე“ გადადის. არხმა იგივე შინაარსის განცხადება 3 წლის წინ, 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურის წინაც გაავრცელა.

რა მოხდა?

ტელეკომპანია იმედის ვებგვერდზე გამოქვეყნებულ განცხადებაში წერია, რომ წინასაარჩევნოდ, ოპოზიციური პარტია „ნაციონალური მოძრაობა“ „ისევ რევანშისთვის ემზადება, რომ რომელიმე მუნიციპალიტეტში მაინც მოიგოს არჩევნები, სადაც რევოლუციური შტაბისა და დესტრუქციის კერის შექმნას შეეცდება“.

იგივე განცხადება ტელეკომპანიამ 18 ოქტომბრის 20:00-საათიან გამოშვებაშიც გაავრცელა.

არხის ხელმძღვანელობა ამბობს, რომ „პარტიის რევანშს და წარსულის დაბრუნებას ვერ დაუშვებს.“ და, რომ არხის „მისია სიმართლის ლაპარაკია და სიმართლისთვის, რეჟიმისა და ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლას შეეწირა არხის დამფუძნებელი.“

ტელევიზიის განცხადებით „იმედი“ როგორც ბრძოლის სიმბოლო, ბრძოლის წინა ხაზზე იქნება.

რას გულისხმობს „იმედის“ საგანგებო რეჟიმი?

ტელეკომპანია „იმედში“ აცხადებენ, რომ მათი სარედაქციო პოზიცია „სახელმწიფოებრივი ინტერესებით ნაკარნახევი და საზოგადოებისთვის გამჭვირვალე იქნება.“

• „ყოველდღე, გვიან ღამემდე, საინფორმაციო ეთერი, პოლტიკური თოქ-შოუები დაეთმობა ადამიანებს, რომლებსაც სააკაშვილის რეჟიმმა უმძიმესი მორალური ზიანი მიაყენა.

• ხალხი თავის სათქმელს ყოველდღიურად იტყვის "იმედის" სპეციალურ ეთერში.

• ადამიანები გაიხსენებენ უმძიმეს წლებს, უმძიმეს დღეებს და რეჟიმს, რომელმაც მათი ღირსება, თავისუფლება და ჯანმრთელობა, მათი ოჯახის წევრების სიცოცხლე ხელყო.

• „იმედი“ მაყურებელს შეახსენებს ქვეყნის უმძიმეს წარსულს.“

კონტექსტი

“ტელეკომპანია „იმედის“ ეს განცხადება უბრალოდ პრობლემური კი არ არის, საერთოდ სცდება მედიის სფეროს და სრულ აბსურდშია გადასული“, - ასე აფასებს არხის საგანგებო რეჟიმზე უკვე მეორედ გადასვლას მედია მკვლევარი ლაშა ქავთავარძე. ის ამბობს, რომ ეს განცხადება სინამდვილეში „ქართულ მედიარეალობაში დანერგილი უწესობის ლეგიტიმაციის მცდელობაა.“

2018 წელსაც, როდესაც საპრეზიდენტო არჩევნებში ქართული ოცნების მხარდაჭერილმა კანდიდატმა, სალომე ზურაბიშვილმა პირველსავე ტურში ვერ გაიმარჯვა, ტელეკომპანია იმედმა „საგანგებო რეჟიმი“ გამოაცხადა.

ამის მთავარი მიზეზი, მეორე ტურში ზურაბიშვილის კონკურენტი, გაერთიანებული ოპოზიციის კანდიდატი, გრიგოლ ვაშაძე იყო. და მაშინაც, ტელეკომპანია იმედი აცხადებდა, რომ იმუშავებდა, რათა „რეჟიმი არ დაბრუნებულიყო".

მაშინ „იმედმა“ საეთერო ბადე შეცვალა, ეთერში თოქ-შოუების რიცხვმა იმატა, და გადიოდა სიუჟეტები, რომელთა შინაარსიც ძირითადად ეხებოდა იმას, თუ თუ რატომ იყო ოპოზიციის კანდიდატის გაპრეზიდენტება მიუღებელი.

ტელეკომპანია „იმედის“ განცხადების იმ ნაწილს, რომ არხის მისია „სიმართლის ლაპარაკია“, მხოლოდ სიტყვებად აღიქვამს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრი, გამომძიებელი ჟურნალისტი, ნანა ბიგანიშვილი. მისი თქმით, შეუძლებელია ცალმხრივი ინფორმაცია ობიექტური იყოს.

„ეს, რა თქმა უნდა, გვახსოვს [რომ ნაციონალური მოძრაობის პერიოდში ტელეკომპანია „იმედი“ დაზარალდა], რაზეც საზოგადოებას ადეკვატური რეაქცია ჰქონდა. თუმცა ამდენი წლის შემდეგ იყო საგანგებო რეჟიმში და ბრძოლას უცხადებდე კონკრეტულ პოლიტიკურ პარტიას - ეს არის საზოგადოებისთვის დამაზიანებელი“, - გვეუბნება ბიგანიშვილი.

"ამ ყველაფერს კიდევ უფრო სასაცილოს ხდის ის ფაქტი, რომ არხზე თითქმის აღარვინ დარჩა იმ ჟურნალისტებისგან, ვინც იმ „ძველ იმედში“ მუშაობდა, რომლის დარბევისა და განადგურების ხარჯზეც აგერ უკვე მერამდენე წელია „ქართული ოცნება“ და „ახალი იმედი“ ცდილობენ, ამომრჩევლების მომხრობასო",- ამბობს მედია მკვლევარი ლაშა ქავთარაძე.

არხის „პოლიტიკური განაცხადი“

ნანა ბიგანიშვილი ტელეკომპანია იმედის ამ განცხადებას, „ფაქტობრივად პოლიტიკურ განაცხადს უწოდებს“ - ტელეკომპანიამ მიკერძოება გამოხატა, რაც მედიის მთავარ დანიშნულებას ცდებაო.

მისი მთავარი არგუმენტი ისაა, რომ მედიის უმნიშვნელოვანესი ფუნქცია ხელისუფლების მქონე ძალის მიმართ კრიტიკული კითხების დასმაა:

„მათი განცხადება კონკრეტული პარტიის წინააღმდეგ არის მიმართული, თუმცა მეორე მხრივ რაც ყველაზე საგანგაშო და, ალბათ, საზოგადოებისთვის ყველაზე დამაზიანებელია ისაა, რომ მათი ეს რიტორიკა და პოზიცია მმართველი პარტისა და ხელისუფლების განწყობებს ემთხვევა“, - ამბობს ქარტიის საბჭოს წევრი.

„შეიძლება ობიექტურობის ცნება იდეალისტურია, მაგრამ თუკი ოდესმე მედიას მოეთხოვება რომ ობიექტურობასთან მიახლოებული მაინც იყოს, ზუსტად წინასაარჩევნო პერიოდია. „იმედის“ ეს განცხადება კი სწორედ ამ პრინციპისთვის ხაზის გადასმაა.“ - ამბობს ლაშა ქავთარაძე.

კიდევ უფრო გაღრმავებული პოლარიზაცია

მაუწყებელთა პოლარიზაცია 2020 წელთან შედარებით კიდევ უფრო გაღრმავდა და ტელესივრცე ორ ბანაკად გაიყო. ეს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სატელევიზიო ახალი ამბების მონიტორინგის წინასწარ ანგარიშშია ასახული. ანგარიშის მიხედვით, წინასაარჩევნო მედია გარემო პლურალისტულია, თუმცა პოლიტიზებული.

ამავე ორგანიზაციის თოქ-შოუების მონიტორინგის ანგარიშის მიხედვით, წინასაარჩევნო პერიოდში ტელეკომპანია „იმედის“ გზავნილები „ქართული ოცნების“ პოზიციას ემთხვეოდა და წამყვანები არ ერიდებოდნენ ცინიკურ დამოკიდებულებას ზოგიერთი ოპოზიციური სუბიექტების მიმართ.

მეორე მხრივ კი „TV პირველსა“ და „მთავარ არხზე“ სუბიექტური დამოკიდებულება ოპოზიციური პარტიების მიმართ იკვეთებოდა.

„იმედის“ საინფორმაციო გამოშვება კი ყველაზე დიდ დროს მმართველი პარტიის წინასაარჩევნო კამპანიის გაშუქებას უთმობდა და ხელისუფლების მიმართ კრიტიკა, ფაქტობრივად, არ ისმოდა.

პოლარიზაციის ხარისხის კიდევ უფრო გაზრდაზე და, შესაბამისად, საზოგადოებისთვის ობიექტური ინფორმაციის ნაკლებ სივრცეზე მიუთითებს ნანა ბიგანიშვილი. "რაც მეტად გაიზრდება პოლარიზაციის ხარისხი, მით უფრო ნაკლები სივრცე დარჩება ობიექტური ინფორმაციისთვისო",- ამბობს ჟურნალისტი.

მედია მკვლევარი ლაშა ქავთარაძე კი მიიჩნევს, რომ ქართული მასმედია გარემო „იმდენად საფუძვლიანად არის განადგურებული“, „იმედის“ ეს კონკრეტული ქცევა დიდად ვერაფერს შეცვლის. მისი განმარტებით, 2018 წელს საპრეზიდენტო არჩევნების დროს „იმედის“ საგანგებო რეჟიმზე გადასვლამ მხოლოდ „იმედის“ ეთერში ანტი-ოპოზიციური რიტორიკის ინტენსიურობა, არაეთიკური თავდასხმები პოლიტიკურ ფიგურებზე და ოპოზიციურ არხებზე საპასუხო თავდასხმები შეიცვალა, მაგრამ დიდ სურათში არხის ასეთ ქცევას ბევრი არაფერი შეუცვლია: „მედია ისევ პოლიტიკურად მიკერძოებული და მიკუთვნებული დარჩება, მოსახლეობა კი ისევ მოტყუებულიო", - ამბობს ქავთარაძე.

2 ოქტომბერს, ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების დღეს საარჩევნო უბნების დახურვისთანავე, სამმა ტელევიზიამ მაყურებელს სამი განსხვავებული ეგზიტპოლის შედეგები შესთავაზა. ეს განსხვავება ყველაზე მეტად თბილისის მერის არჩევნების შემთხვევაში ჩანდა და კიდევ ერთხელ გამოკვეთა პოლარიზაცია ქართულ მედიაში.

რა აჩვენა ეგზიტპოლებმა?

"იმედის" დაკვეთით კვლევითი ცენტრის „გორბის“ მიერ ჩატარებული ეგზიტპოლი 18:00 საათის მონაცემებით, თბილისში პირველივე ტურში 51.3%-ით მმართველი პარტიის კანდიდატმა კახა კალაძემ გაიმარჯვა. 

„რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ 2 ოქტომბერს საქართველოში გამართული ადგილობრივი თვითთმართველობის არჩევნების დროს ჟურნალისტების მიმართ თავდასხმისა და მუქარების ფაქტებს ეხმაურება. ორგანიზაცია ხელისუფლებას მოუწოდებს ყველა ინციდენტს ნათელი მოჰფინოს.

„მუქარები, შეურაცხყოფა და ფიზიკური თავდასხმაც კი „ტვ.პირველის“ რეპორტიორზე. 2 ოქტომბრის მუნიციპალური არჩევნების დროს ჟურნალისტებისთვის ხელის შეშლის სულ მცირე 7 შემთხვევა დაფიქსირდა. „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ მოუწოდებს ხელისუფლებას ნათელი მოჰფინოს ყველა ინციდენტს“,- წერია ორგანიზაციის განცხადებაში.

2 ოქტომბერს საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში ჟურნალისტებისთვის მუშაობაში ხელშეშლისა და სიტყვიერი შეურაცხყოფის არაერთი შემთხვევა დაფიქსირდა.

12:46 - გონიოში საარჩევნო უბანზე "მთავარი არხის" ჟურნალისტს შეურაცხყოფა მიაყენეს.



12:20 - ვანის საკრებულოს წევრმა “ქართული ოცნებიდან” სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა ჟურნალისტებს.



11:49 - "ბათუმელების" ჟურნალისტს ხელი შეუუშალეს პროფესიული საქმიანობის შესრულების დროს ბათუმის 64-ე უბანის მიმდებარე ტერიტორიაზე. 




10:30 - “TV პირველის“ ჟურნალისტის თამთა დოლენჯაშვილის ინფორმაციით, ბათუმში, ერთ-ერთ საარჩევნო უბანთან, „ქართული ოცნების“ აქტივისტებმა მაუწყებლის აპარატურა სამარშუტო ტაქსში ჩაკეტეს.




10:08 - ზუგდიდში, ერთ-ერთი საარჩევნო უბანზე უცხო პირი “ფორმულას” ჟურნალისტს, სალომე ჩადუნელს ელექტროშოკით დაემუქრა და სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა.

09:30 - სამეგრელოში ერთ-ერთ საარჩევნო უბანთან “ტვ პირველის” ჟურნალისტს სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენეს.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, სამართლიანი არჩევნებმა და საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველომ წინასაარჩევნო გარემო შეაფასეს. ორგანიზაციების განცხადებით, მედიაზე ზეწოლა გაძლიერებულია და ჟურნალისტებისთვის უსაფრთხო სამუშაო გარემოს არსებობა კვლავ გამოწვევად რჩება.

გამოქვეყნებულ ანგარიშში წერია, რომ 5 ივლისის მოვლენების შემდეგ, როდესაც ძალადობრივი ჯგუფები მედიის 50-ზე მეტ წარმომადგენელს ფიზიკურად გაუსწორდნენ და უკანონოდ ხელი შეუშალეს პროფესიულ საქმიანობაში, „ტვ პირველის” ოპერატორი - ლექსო ლაშქარავა კი, გარდაიცვალა, კიდევ უფრო გახშირდა ჟურნალისტების მიმართ ძალადობისა და სიტყვიერი შეურაცხყოფის ფაქტები.

“ერთის მხრივ, სამართალდამცავი ორგანოების უმოქმედობა - უზრუნველყონ უსაფრთხო სამუშაო გარემო მედიის წარმომადგენლებისთვის და, მეორე მხრივ, აგრესიული რიტორიკისა და სიძულვილის ენის შემცველი განცხადებები, კიდევ უფრო მეტად ახალისებს მედიის წარმომადგენლების მიმართ ძალადობას და უარყოფითად აისახება მედიაგარემოზე”, - ნათქვამია ანგარიშში.

ორგანიზაციების შეფასებით, წელს ეროვნული სამაუწყებლო მედია წინა წლებზე მეტად პოლარიზებულია და ეს საკითხი კვლავ მნიშვნელოვან გამოწვევად რჩება იმ ფონზე, რომ მოსახლეობის უმრავლესობა ინფორმაციის მიღების პირველწყაროდ სწორედ ტელევიზიას ასახელებს.

ანგარიშში წერია, რომ სისხლიანი ბანერების გამოფენა, რომლებზეც, ოპოზიციონერ პოლიტიკოსებთან ერთად, გამოსახულნი იყვნენ კრიტიკული მედიასაშუალებების წარმომადგენლები, ხელს უწყობს პოლარიზაციას და ახალისებს მედიასაშუალებებისა და ჟურნალისტების მიმართ ძალადობას.

დაკვირვებით, წინასაარჩევნო პერიოდში მოვლენების გაშუქებისას, ტელეკომპანია „იმედის“ ნარატივები ემთხვეოდა „ქართული ოცნების“ გზავნილებს. „TV პირველსა“ და „მთავარ არხზე“ კი, იკვეთებოდა სუბიექტური დამოკიდებულება ოპოზიციური საარჩევნო სუბიექტების ნაწილის მიმართ.

“წინა წელთან შედარებით, აღსანიშნავია „რუსთავი 2-ის“ ტრანსფორმაცია. თუ წინა წელს მაუწყებელი მეტ-ნაკლებად კრიტიკული იყო ხელისუფლების მიმართ, წინასაარჩევნო პერიოდში, მაქსიმალურ კომფორტს უქმნიდა მმართველ პარტიას. წინა წლის მსგავსად, ხელისუფლების მიმართ ლოიალურ სარედაქციო პოლიტიკას ინარჩუნებს საზო­გადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი”.

ანგარიშში საუბარია ცესკოს მიერ ჩატარებულ მედიამონიტორინგზეც. ორგანიზაციები ამბობენ, რომ არსებობს რისკი, რომ მონიტორინგის შედეგები გამოყენებული იყოს მედიის რეგულირების მიზნით.

კომუნიკაციების კომისიის მიერ ჩატარებულ მაუწყებლების თვისობრივ მონიტორინგზე კი ნათქვამია, რომ მარეგულირებელს ამის ვალდებულება კანონით არ გააჩნია და შესაძლოა, ეს იყოს კომისიის კიდევ ერთი მცდელობა ჩაერიოს მედიის შინაარსში.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია 2021 წლის მუნიციპალური არჩევნების მედიაში გაშუქების მონიტორინგის წინასწარ ანგარიშებს აქვეყნებს.

ანგარიშები: სატელევიზო ახალ ამბებს, სატელევიზიო ტოქშოუებს, ონლაინ მედიასა და სოციალურ მედიას მოიცავს.

სამივე შემთხვევაში რამდენიმე ძირითადი მიგნება გამოიკვეთა.

სატელევიზიო ახალი ამბები (5 ივლისი - 25 სექტემბერი, 2021)

• მაუწყებელთა პოლარიზაცია წინა წელთან შედარებით კიდევ უფრო გაიზარდა - ტელესივრცე ორ ბანაკად გაიყო. ტელეარხების ნაწილი მიკერძოებულია ხელისუფლებისადმი, მეორე ნაწილს კი ოპოზიციის მიმართ მიკერძოებული სარედაქციო პოლიტიკა აქვს;

• მაუწყებლებში მიკერძოებული სარედაქციო პოლიტიკა გამოიხატებოდა მათთვის არასასურველი პოლიტიკური სუბიექტის ნეგატიურად გაშუქებაში

• სატელევიზიო ახალ ამბებში ხშირად გვხვდებოდა პროფესიული ეთიკის დარღვევისა და მანიპულაციის ფაქტები

• ხელისუფლების მიმართ ლოიალურ სარედაქციო პოლიტიკას ინარჩუნებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი;

• ხელისუფლების და მმართველი პარტიის მიმართ კეთილგანწყობის ზრდის ტენდენცია გამოიკვეთა ტელეკომპანია „რუსთავი 2-ის“ შემთხვევაში

• წინა წლებთან შედარებით გაუარესებულია რეგიონული ტელევიზიების საინფორმაციო გამოშვებების ხარისხი, როგორც ტექნიკური, ისე შინაარსობრივი თვალსაზრისით

• რეგიონული არხების ნაწილი ვერ ახერხებდა ყოველდღიურად მაუწყებლობას.

• რეგიონული არხების ნაწილი ხშირად იყენებს სამთავრობო უწყებების პრესსამსახურების მომზადებულ მასალებს, მკაფიო მინიშნების გარეშე.

• ტელეარხების მიკერძოება კონკრეტული სუბიექტის მიმართ ნათლად ჩანდა ისეთი მნიშვნელოვანი თემების გაშუქებისას, როგორიცაა „5 ივლისის მოვლენები“, „ევროკავშირის მაკროფინანსურ დახმარებაზე უარის თქმა“, „შარლ მიშელის შეთანხმების ანულირება“ და, სავარაუდოდ, „სუსიდან გამოჟონილი ჩანაწერები“.

სატელევიზიო ტოქშოუები (2 აგვისტო - 25 სექტემბერი, 2021)

• წინა წლის მსგავსად, მმართველი პარტიის წარმომადგენლები უარს აცხადებდნენ კრიტიკულად განწყობილ ეროვნულ მაუწყებლებში სტუმრობაზე. ოპოზიციური პარტიები კი, ნაკლებად იყვნენ წარმოდგენილნი ტელეკომპანია „იმედში“.

• ტელეკომპანია „იმედის“ ნარატივები ემთხვეოდა „ქართული ოცნების“ გზავნილებს.

• „TV პირველსა“ და „მთავარ არხზე“ კი, იკვეთებოდა სუბიექტური დამოკიდებულება ოპოზიციური საარჩევნო სუბიექტების ნაწილის მიმართ.

• ტელეკომპანია „რუსთავი 2“ წინასაარჩევნო პერიოდში, მაქსიმალურ კომფორტს უქმნიდა მმართველ პარტიას. ხშირად, ტელეკომპანია მხოლოდ ტრიბუნის ფუნქციას ასრულებდა, რომელსაც მმართველი გუნდი საკუთარი გზავნილების ტირაჟირებისთვის და სასურველ თემებზე სასუბროდ იყენებდა.

• საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველ არხზე თბილისის მერის კანდიდატების დებატებში გადაცემის ფორმატმა მაყურებელს არ მისცა შესაძლებლობა სრულყოფილი ინფორმაცია მიეღო ინფორმირებული არჩევანის გასაკეთებლად. მერობის კანდიდატები ავრცელებდნენ ჰომოფობიურ და ქსენოფობიურ განცხადებებს, რაზეც წამყვანს არ ჰქონია სათანადო რეაგირება.

• აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაცემა „თავისუფალ სივრცეში“, რომელშიც მერობის კანდიდატები მონაწილეობდნენ, ჟურნალისტის მხრიდან არ ისმოდა დამაზუსტებელი და კრიტიკული შეკითხვები. გადაცემებში ჭარბობდნენ მმართველი პარტიის წარმომადგენლები.

• ცენტრალური ტელევიზიებისგან განხვავებით, პოლარიზაცია ნაკლებად გამოხატულია რეგიონულ მაუწყებლებში.

ონლაინ მედია ( 5 ივლისი - 25 სექტემბერი, 2021)

• ონლაინ მედიის უმეტეს ნაწილში შეინიშნება სარედაქციო დამოუკიდებლობის მაღალი ხარისხი

• ონლაინ მედიაში ნაკლებად იგრძნობა მკვეთრი პოლიტიკური პოლარიზაცია. თუმცა, გამოიკვეთა რამდენიმე ვებ-გვერდი, რომლებზეც აშკარად შეინიშნება დადებითი განწყობა სახელისუფლებო გუნდის მიმართ (მაგალითად, mpn.ge, sputnik-georgia.com, interpessnews.ge, knews.ge) ან ოპოზიციის მიმართ (მაგალითად, guriismoambe.com);

• ონლაინ გამოცემების დიდი ნაწილი ცდილობს და ახერხებს, რომ ჯეროვნად დაიცვას ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტები.

• ჟურნალისტური სტანდარტების მაღალ დონეზე დაცვის მიმართ განსაკუთრებული ყურადღება შეინიშნება ვებგვერდებზე: batumelebi.ge, livepress.ge, netgazeti.ge, news.on.ge, publika.ge, radiotavisupleba.ge, reginfo.ge და sknews.ge.

• ჟურნალისტური სტანდარტების დაცვით მუშაობს tabula.ge, თუმცა ხშირად გვხვდება ფოტომანიპულაციის შემთხვევები, რომლებშიც მმართველი პარტიის წარმომადგენლები განგებ არიან წარმოდგენილნი დამცინავი თუ დამაკნინებელი ფორმით.

• ჟურნალისტური სტანდარტების უმძიმესი დარღვევის შემთხვევები შერჩეულ ონლაინ გამოცემებს შორის სისტემატურად არის ვებგვერდზე, mpn.ge, რომელიც ოპოზიციონერ პოლიტიკოსთა დისკრედიტაციას ცდილობს.

• მმართველი გუნდის წარმომადგენელთა მიმართ გამოთქმული განსაკუთრებულად შეურაცხმყოფელი განცხადებები ხშირად ქვეყნდება რეგიონულ ვებგვერდზე guriismoambe.com

• პოლიტიკური მოვლენების გაშუქებისას გონივრული ბალანსის დაცვის სტანდარტის დარღვევის შემთხვევები ხშირად გვხვდებოდა ვებგვერდებზე ambebi.ge და sputnik-georgia.com

• ონლაინ მედიაში პრობლემად რჩება პოლიტიკური სპექტრის პლურალისტური და მრავალფეროვანი გაშუქება

• ონლაინ მედიისთვის გამოწვევად რჩება კომერციული ხელშეკრულების ფარგლებში მომზადებული სტატიების არასათანადო გამიჯვნა სარედაქციო მასალებისგან

• ონლაინ მედიის ყველაზე დიდი გამოწვევა მოვლენების ზედაპირული გაშუქებაა.

• რეგიონული გამოცემების უმრავლესობა ვერ ახერხებს ადგილობრივი მოსახლეობის სათანადოდ ინფორმირებას რეგიონში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესების შესახებ.

• წინასაარჩევნო პერიოდში ონლაინ მედიაში გამოვლინდა არაერთი შემთხვევა, როდესაც უცვლელად და უკომენტაროდ შუქდებოდა გენდერული სტერეოტიპებისა და გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი განცხადებები, რომლებიც მიზანმიმართულად აკნინებდა ქალის როლს პოლიტიკაში.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ მონიტორინგს გაეროს განვითარების პროექტ „საქართველოს 2021 წლის ადგილობრივი არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევის“ ფარგლებში ევროკავშირის ფინანსური დახმარებით აწარმოებს.

სატელევიზიო ახალი ამბების შემთხვევაში აკვირდებიან: 14 სატელევიზიო (5 ეროვნულ, 9 რეგიონულ) არხს: პირველი არხი, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, ტელეკომპანია მთავარი, რუსთავი 2, იმედი, ტვ პირველი, ტვ 25, თრიალეთი, მე-9 არხი, ტვ ოდიში, ტელეკომპანია გურჯაანი, ტვ გურია, ტელეკომპანია რიონი, ტვ 4.

ტოქშოუების შემთხვევაში მონიტორინგდებოდა შემდეგი სატელევიზიო არხები: საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი, „რუსთავი 2“, „იმედი“, „TV პირველი“, „მთავარი არხი“, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, „TV25“, „რიონი“, „გურჯაანის ტელევიზია“, „გურია TV“, „TV4“, „თრიალეთი“, „ოდიში“, „მეცხრე არხი“.

მედიამონიტორინგისთვის შეირჩა 17 ონლაინ მედიასაშუალება: ambebi.ge, batumelebi.ge, guriismoambe.com, interpressnews.ge, knews.ge, kutaisipost.ge, livepress.ge, mpn.ge, netgazeti.ge, news.on.ge, publika.ge, qartli.ge, radiotavisupleba.ge, reginfo.ge, sknews.ge, sputnik-georgia.com, tabula.ge.

მონიტორინგი რაოდენობრივი და თვისებრივი კვლევის კომპონენტებისგან შედგება.

"ფორმულას" მფლობელის, დავით კეზერაშვილის საქმეზე სარჩელთან დაკავშირებით თავდაცვის სამინისტრო განცხადებას ავრცელებს და ამბობს, რომ "საზოგადოებრივი ინტერესებიდან გამომდინარე, სამინისტროს არც კი დაუშვია იმის ალბათობა, რომ სარჩელის უზრუნველყოფის მიზნით, მოეთხოვა ტელევიზიის წილის დაყადაღება".

სამინისტრო აცხადებს, რომ დავით კეზერაშვილი წლების განმავლობაში "ფორმულადან" დივიდენდს არ იღებს და, შესაბამისად, ზიანის ანაზღაურების ალბათობა აღნიშნული კომპანიიდან არ არსებობს.

"მიუხედავად იმისა, რომ დავით კეზერაშვილი თავის კომპანიებს აფინანსებს სახელმწიფოსგან მიტაცებული თანხებით, რომლებიც სახელმწიფოსთვის საზიანო საქმიანობას ეწევიან, თავდაცვის უწყება კარგად იაზრებს დემოკრატიულ ღირებულებებს, სიტყვის თავისუფლების მნიშვნელობას ჩვენი ქვეყნის ევროატლანტიკურ და ევროკავშირში გაწევრიანების გზაზე", - წერია სამინისტროს განცხადებაში. 

"თავდაცვის სამინისტრომ" დღეს გაავრცელა განცხადება, რომ „ფორმულას“ მფლობელის, დავით კეზერაშვილის წინააღმდეგ სასამართლოში სარჩელი შეაქვს ერთ-ერთ საქმეზე ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნით. ტელეკომპანია „ფორმულას“ მენეჯმენტი აცხადებს, რომ ხელისუფლება არხის კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის გამო ტელევიზიისთვის ფინანსური პრობლემების შექმნას ცდილობს.

დეტალები

თავდაცვის სამინისტრო "ფორმულას" 51%-იანი წილის მფლობელის, დავით კეზერაშვილის წინააღმდეგ სასამართლოში სარჩელი შეაქვს.

სარჩელით სამინისტრო ე.წ წვრთნების საქმეზე უზენაესი სასამართლოს მიერ გამტყუნებულად ცნობილ კეზერაშვილისგან მიყენებული ზიანის ანაზღაურებას ითხოვს.

პროკურატურა დავით კეზერაშვილს თავდაცვის მინისტრობის პერიოდში საწვრთნელ პროექტებზე 5 მილიონ ევროზე მეტის გაფლანგვაში ედავებოდა.

დავით კეზერაშვილის სასამართლომ 5 წლით თავისუფლების აღკვეთა 7 სექტემბეს მიუსაჯა. მანამდე ამავე საქმეზე წინა ორი ინსტანციის სასამართლოს გამამართლებელი განაჩენი ჰქონდა.

უცნობია, მოითხოვს თუ არა თავდაცვის უწყება ტელეკომპანია "ფორმულას" ქონების დაყადაღებას.

ტელეკომპანია „ფორმულას“ მენეჯმენტი აცხადებს, რომ ხელისუფლება არხის კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის გამო ტელევიზიისთვის ფინანსური პრობლემების შექმნას ცდილობს.

„ფორმულას“ მფლობელის, დავით კეზერაშვილის წინააღმდეგ თავდაცვის სამინისტროს სასამართლოში სარჩელი შეაქვს ერთ-ერთ საქმეზე ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნით.

„ფორმულას“ გენერალური დირექტორი ზუკა გუმბარიძე ამას ტელეკომპანია „ფორმულას“ უკავშირებს და ამბობს, რომ „ ეს არის ნაწილი არსებული იმ კამპანიისა, რასაც ახორციელებს ხელისუფლება უკანასკნელ პერიოდში და როგორც ჩანს ეს ქმედებები რაღაც ფინალურ ფაზაში შედის.“

თავდაცვის სამინისტროს სარჩელის მიზეზებად გუმბარიძის ვერსიით, „ფორმულას“ ეთერში 27 სექტემბერს გასული „ედისონ რისერჩის“ მიერ წარმოებული კვლევების შედეგებია, რომლის მიხედვითაც მმართველი პარტია ვერ ახერხებს 43%-იანი ბარიერის გადალახვას, ასევე არჩევნების დღეს, 2 ოქტომბერს 20:00 საათზე დაგეგმილ ამავე კომპანიის ჩატარებული ეგზიტპოლების გამოქვეყნებას.

„რა სცენარითაც არ უნდა განვითარდეს მოვლენები. სულ რომ დღეს ან ხვალ ამ კომპანიაში დაინიშნოს დროებითი მმართველი ან მოხდეს რამე სხვა ტიპის ღონისძიება, რაც ხელს შეუშლის ეგზიტპოლების გამოქვეყნებას, ეს ეგზტიტპოლები მაინც გავა რომელიმე ქართული არხის ეთერში.“ - თქვა გუმბარიძემ პრესკონფერენციაზე.

ტელეკომპანიის დირექტორის განმარტებით, „მთავარის“ დამფუძნებლის ნიკა გვარამიას და „ტვ.პირველის“ მფლობელის ვატო წერეთლის მამის ბოლო პერიოდში დაჩაქრებული პროცესით მიმდინარე საქმეები ეჭვს აჩენს, რომ თუ არჩევნებზე ხელისუფლებისთვის სასურველი შედეგი არ დადგება, ისინი განიხილავენ სცენარს ერთდროულად შეაფერხონ ან გააჩერონ სამივე მედიის მაუწყებლობა, რისთვისაც სამართლებრივ ბერკეტებს გამოიყენებენ.

„ფორმულას“ დირექტორი აშშ-ის საელჩოს მოუწოდებს გაატარონ ყველანაირი პრევენციული ზომა, რათა ზეწოლა არ მოხდეს ეგზიტპოლების ჩამტარებელ კომპანიაზე.

დეტალები

თავდაცვის სამინისტრო "ფორმულას" 51%-იანი წილის მფლობელის, დავით კეზერაშვილის წინააღმდეგ სასამართლოში სარჩელი შეაქვს.

სარჩელით სამინისტრო ე.წ წვრთნების საქმეზე უზენაესი სასამართლოს მიერ გამტყუნებულად ცნობილ კეზერაშვილისგან მიყენებული ზიანის ანაზღაურებას ითხოვს.

პროკურატურა დავით კეზერაშვილს თავდაცვის მინისტრობის პერიოდში საწვრთნელ პროექტებზე 5 მილიონ ევროზე მეტის გაფლანგვაში ედავებოდა.

დავით კეზერაშვილის სასამართლომ 5 წლით თავისუფლების აღკვეთა 7 სექტემბეს მიუსაჯა. მანამდე ამავე საქმეზე წინა ორი ინსტანციის სასამართლოს გამამართლებელი განაჩენი ჰქონდა.

უცნობია, მოითხოვს თუ არა თავდაცვის უწყება ტელეკომპანია "ფორმულას" ქონების დაყადაღებას.