ახალი კორონავირუსული ინფექციის Covid-19-ის გამო, ტელეკომანია "რუსთავი 2-ის" საინფორმაციო სამსახური მუშაობის საგანგებო რეჟიმზე გადავიდა.

"კურიერი" ყოველ ერთ საათში მოგაწვდით ამომწურავ ინფორმაციას და საათში ერთხელ გაგაცნობთ ყველა ახალ ამბავს COVID-19-თან დაკავშირებით. დარჩით სახლში და ჩვენ - ჟურნალისტები ვიმუშავებთ იმისთვის, რომ თქვენ სრულად იყოთ ინფორმირებული, თუ როგორ დაიცვათ საკუთარი თავი და ოჯახის წევრების ჯანმრთელობა და უსაფრთხოება", - ნათქვამია არხის განცხადებაში, რომელიც დღეს, 20 მარტს გავრცელდა.

---

შეგახსენებთ,  Covid-19-ის გავრცელებამ მედიის დღის წესრიგი და მუშაობის ფორმა შეცვალა მთელი მსოფლიოს მასშტაბით. საქართველოში მომუშავე ონლაინ გამოცემები თითქმის მთლიანად დისტანციურ მუშაობაზე არიან გადასული, მუშაობის სტილი შეიცვალა მაუწყებლებშიც, ზოგ მაუწყებელმა ცვლილებები შეიტანა საეთერო ბადეშიც. 

 

ამ თემაზე იხილეთ:

• Covid 19 - რა შეიცვალა საზოგადოებრივი მაუწყებლის მუშაობაში
• Covid 19 - როგორ უმკლავდება რადიო თავისუფლება დისტანციური ჟურნალისტიკის გამოწვევებს
• სპორტული გაზეთი "ლელოს" გამოცემა დროებით შეჩერდა

საერთაშორისო ამბები:

• როგორ შეცვალა მსოფლიო მედიის მუშაობა COVID-19-მა
• Covid 19 - როგორ მუშაობს დისტანციური ჟურნალისტიკა აშშ-ში

---

20 მარტის მონაცემებით, საქართველოში კორონავირუსის 43 დადასტურებული შემთხვევაა; 1 ადამიანი გამოჯანმრთელდა; კარანტინის რეჟიმშია -1925, სტაციონარში მეთვალყურეობის ქვეშ კი 271 ადამიანი. 

დღეიდან, 20 მარტიდან, სპორტული გაზეთი “ლელოს” ბეჭდური გამოცემა დროებით შეჩერდა, ონლაინ გამოცემა კი ჩვეულ რეჟიმში აგრძელებს მუშაობას. მიზეზი კორონავირუსის გამო ქვეყანაში შექმნილი მდგომარებაა. ამის შესახებ განცხადებას “ლელოს” რედაქცია ავრცელებს.

“ქვეყანაში შექმნილი მდგომარეობიდან გამომდინარე, გაზეთ "ლელოს" პარასკევის ნომერი არ გამოვა. lelo.ge მუშაობს ჩვეულ რეჟიმში, სრული დატვირთვით. გაზეთის გამოსვლის თარიღს შეგატყობინეთ lelo.ge.-ს მეშვეობით,” - ნათქვამია რედაქციის მიერ გამოქვეყნებულ განცხადებაში.

“ლელო” 2008 წლიდან „პალიტრა მედიის“ ჰოლდინგში შედის. “ლელოს” ბეჭდური გამოცემის პირველი ნომერი თბილისში, „საქართველოს ფიზკულტურელის“ სახელწოდებით, 1934 წლის 13 აპრილს გამოვიდა. “ლელოს” სახელწოდებით კი პირველი გაზეთი 1949 წლის 10 ივლისს დაიბეჭდა. გაზეთი თავდაპირველად კვირაში სამჯერ გამოდიოდა, 1960 წლიდან კი ყოველდღიურად გამოიცემა.

როგორ შეცვალა ახალი კორონავირუსული ინფექციის, Covid-19-ის გავრცელებამ მედიასაშუალებების დღის წესრიგი და მუშაობის სტილი, - საკუთარი გამოცდილების გაზიარება  ამჯერად საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხის“ საინფორმაციო სამსახურის უფროსს ეკა შონიას ვთხოვეთ.

თუ შეიცვალა მაუწყებლის მუშაობის სპეციფიკა ვირუსის გავრცელების ფონზე?

პირველი არხი იყო ერთ-ერთი პირველი, რომელმაც სრული მასშტაბით ჩაატარა შენობაში სადეზინფექციო სამუშაოები. ასევე, მნიშვნელოვანია, რომ არხი ნაწილობრივ გადავიდა დისტანციურ მუშაობაზე. ფაქტობრივად მუშაობს მხოლოდ ახალი ამბების გუნდი, ასევე, მენეჯმენტის რგოლი მთლიანად და ცხადია, ადგილზეა გენერალური დირექტორი. დისტანციურ მუშაობაზე გადავიყვანეთ ორსულები და რისკ ჯგუფში მყოფი თანამშრომლები, მათ შორის, „ნიუს-რუმიდანაც“.

აგრეთვე აღსანიშნავია, რომ „ნიუსი“, რომელიც სრული დატვირთვით მუშაობს, ორად გაიყო. ეს იმას ნიშნავს, რომ სამი დღის განმავლობაში მუშაობს პროდიუსერების, ჟურნალისტებისა და ტექნიკური პერსონალის ერთი ჯგუფი, სამ დღეში კი მათ მეორე ასეთი ჯგუფი ანაცვლებს.

ამ ეტაპზე შეჩერებულია ახალი პროექტების ჩაწერა. გაჩერებულია ისეთი პროექტებიც, რომლებშიც ბავშვები მონაწილეობდნენ და შესაბამისად, ამ პროექტების გუნდიც გასულია შენობიდან.

---

• ამ თემაზე:  ცვლილებები საეთერო ბადეში, თანამშრომელთა ნაწილის დისტანციური მუშაობა, - კორონავირუსის გამო საზმაუ მუშაობის რეჟიმს ცვლის

---

რაც შეეხება საველე გადაღებებს, ამ კუთხით თუ შეიცვალა რამე?

ვცდილობთ, რომ ვიაროთ ძალიან მნიშვნელოვან თემებზე. ყველაფრის გასაშუქებლად ვეღარ დავდივართ, უპირველეს ყოვლისა, იმიტომაც, რომ რესურსი აღარ გვყოფნის და მეორე, რადგანაც მთლიანად აწყობილი ვართ ე.წ. „საგანგებო რეჟიმზე“ და ჩვენი გამოშვებები ძირითადად ვირუსს ეხება, უფრო ვცდილობთ, რომ ამ მხრივ ვიმუშაოთ. თუმცა, ცხადია სხვა საკითხების დაფარვასაც ვცდილობთ.

ახსენეთ, რომ მეტწილად ვირუსის თემის გაშუქებაზე ხართ ორიენტირებული, უფრო დეტალურად რომ მოგვიყვეთ ამ შინაარსობრივ ცვლილებაზე…

როგორც ყველა არხზე, ისე ჩვენთან, რაღაც კორექტივები შევიდა. მაგალითად, ის, რომ სპორტის ბლოკი “მოამბეში” დროებით მოვხსენით, მაგრამ მნიშვნელოვანი სპორტული ამბების შესახებ ინფორმაცია კვლავინდებურად შუქდება. ასევე, კულტურის ნაწილი მოვხსენით დროებით, რადგან ამ ეტაპზე ამ მიმართულებით განსაკუთრებული არაფერი ხდება.

სოციალური დისტანცირების მოთხოვნებიდან გამომდინარე, ხომ არ შეიცვალა რამე სტუდიური გადაცემების ნაწილშიც?

მთლიანად ჩავხსენით სტუმრებიანი გადაცემები. სტუმრების ძირითადი ნაწილი ახლა “მოამბეში” გადავიდა და ძირითადად ჩართვებზე ვართ ორიენტირებული. ძალიან იშვიათი გამონაკლისის გარდა, თუკი ეს ტექნიკურად ვერ ხერხდება, ვცდილობთ, რომ სტუმარი შიგნით არ შემოვიყვანოთ.

ამან ხომ არ გაართულა მათთან კონტაქტი, ან მათ თავად ხომ არ აქვთ რაიმე პრობლემა მუშაობის ამ ფორმატზე?

ესეც ინდივიუალურია, ვიღაცას ვწერთ სატელეფონო ფორმატში, ვიღაც ჩვეულებრივად გვეწერება, მაგრამ ჩვენივე უსაფრთხოებიდან გამომდინარე, ჩვენც ვარჩევთ, სად შეგვიძლია მივიდეთ და სად არა. მაგალითად, ბრიფინგებზე.

როგორც იცით, მთავრობის კანცელარიამ მიიღო გადაწყვეტილება, რომ ჩვენ უნდა უზრუნველვყოთ ყველა არხისთვის ბრიფინგების სიგნალის მიწოდება და ჩვენ ამას გავაკეთებთ, ჟურნალისტების უსაფრთხოებიდან გამომდინარე, რომ ერთ სივრცეში ბევრი ხალხი არ ირეოდეს. ჩვენც, ფაქტობროვად, ამის მიხედვით ვსაზღვრავთ გადაღებებს.

ხომ არ გართულდა ინფორმაციის მიღება რომელიმე უწყებისგან ან უშაულოდ რესპონდენტებისგან?

ვერ ვიტყოდი. ინფორმაციის მიღება, ყოველ შემთხვევაში ჯერჯერობით, არ გვიჭირს.

---

• ასევე დაგაინტერესებთ: Covid -19 - როგორ უმკლავდება რადიო თავისუფლება დისტანციური ჟურნალისტიკის გამოწვევებს

---

ვიცით, რომ სამაუწყებლო ბადეში სხვა ცვლილებებიცაა...

რადგან ძირითადად სტუდიური სტუმრების ფორმატი გვქონდა, დროებით მოიხსნა პოლიტიკური გადაცემები. დილის გადაცემა ჩვეულ რეჟიმში განაგრძობს მუშაობას და როგორც უკვე აღვნიშნე, დროებით შეჩერდა გადაცემების ჩაწერა. ყველა სხვა გადაცემა, რაც იყო, არხზე დარჩა.

ვირუსის გავრცელების პარალელურად, კიდევ რა გამოწვევების წინაშე დადგა მაუწყებელი?

ამას გამოწვევას ვერ დავარქმევდი, ეს ისედაც ასე იყო, მაგრამ ახლა გაასმაგებული პასუხისმგებლობით ვეკიდებით თითოეულ დეტალს. ახლა ჩვენ არ ვართ ორიენტირებული სისწრაფეზე, მილიონჯერ ვამოწმებთ ინფორმაციას და მილიონმეერთედ ვაძლევთ ეთერში. ეს არის ყველაზე მნიშნველოვანი, რასაც ჩვენ ვაკეთებთ. ეს ყველაფერი ახლა გაასმაგებული პასუხისმგებლობით ხდება და ამაში ჩართულია თითოეული ადამიანი.

მუშაობის პროცესში სირთულეები ხომ არ წარმოიშვა?

სირთულეები არ გვაქვს. ეს რეჟიმი ჩვენთვის ახალი არ არის. უბრალოდ, ახლა გაცილებით მობილიზებული ვართ და მაქსიმალურად ვცდილობთ, რომ რაიმე შეცდომა არ გაგვეპაროს.

თუ გაქვთ რამე გაიდლაინი ან რომელიმე საერთაშორისო სტანდარტით ხომ არ ხელმძღვანელობთ მოცემულ ვითარებაში?

ჩვენი საერთაშრისო სტანდარტი არის EBU - თავიდან-ბოლომდე ვართ მიბმული ევროპულ მედიაკავშირზე და სრულად მათი სტანდარტით ვხელმძღვანელობთ. აქამდეც ასე ვიყავით და ახლაც ასე ვხელმძღვანელობთ.

ასევე, სულ ვეცნობით და ვკითხულობთ ექსტრემალურ პირობებში ჟურნალისტების მუშაობაზე, შესაბამისი ტრეინინგებიც გვაქვს გავლილი და თავიდან-ბოლომდე მივყვებით მათ გაიდლაინს. ამიტომ, ახლა, რაიმე ახალი და განსაკუთრებული ჩვენ თვითონ არ დაგვიწერია, უბრალოდ არსებულს მივყვებით.

იმ ჟურნალისტების შრომის უსაფრთხოებას როგორ იცავთ, ვინც არ არის დისტანციურ მუშაობაზე გადასული? 

მაქსიმალურად ვუფრთხილდებით აპარატურას, რომელიც გადაღებიდან დაბრუნების შემდეგ, გადის სპეციალურ შემოწმებას, იწმინდება და სპეციალური ხსნარებით მუშავდება. ასევე, ყველას მსგავსად, მიკროფონებს მოვხსენით ღრუბელი. ვცდილობთ, რომ ჟურნალისტები სპეციალური პირბადის გარეშე არ გავიდნენ გადაღებაზე, მითუმეტეს, ინფექციურ საავადმყოფოში.

აგრეთვე, ტელევიზიის შიგნით მომარაგებულია სადეზინფექციო ხსნარები და ყოველ დღე სველი წესით სუფთავდება ჩვენი სამუშაო სივრცე. ყველანაირად ვცდილობთ, რომ მაქსიმალურად დავიცვათ ერთმანეთი ამ ამბისგან და ჯერჯერობით, მგონი, რომ გამოგვდის.

---

• ამავე თემაზე წაიკითხეთ: Covid 19 - როგორ მუშაობს დისტანციური ჟურნალისტიკა აშშ-ში

---

გარეკანის ფოტო გამოყენებულია არქივიდან

კორონავირუსისგან მედიის წარმომადგენლების დაცულობის მიზნით, მთავრობის ადმინისტრაცია ბრიფინგებს დისტანციურად ჩაატარებს. ამის შესახებ დღეს, 18 მარტს, მთავრობის უწყებათაშორისი კომისიის სხდომის დასრულების შემდეგ, განაცხადა ირაკლი ჩიქოვანმა, პრემიერ-მინისტრის მრჩეველმა საგარეო ურთიერთობათა საკითხებში.

“იმისათვის, რომ უზრუნველვყოთ თქვენი დაცულობა, საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაცია გადადის განსხვავებულ რეჟიმზე ბრიფინგების ტრანსლიტებისა.”

ირაკლი ჩიქოვანის თქმით, მთავრობის ადმინისტრაცია ინფორმაციას საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველ არხს მიაწვდის, რის შემდეგაც თითოეული მაუწყებელი საერთო სიგნალს მიიღებს პირველი არხისგან. მისივე თქმით, ადმინისტრაცია ჟურნალისტებისთვის სპეციალურ საკომუნიკაციო პლათფორმასაც შექმნის.

“თქვენ გექნებათ საშუალება წინასწარ მოაწოდოთ ჩვენს პრესსამსახურს შეკითხვები, რომლებზეც ჩვენ ამომწურავად გაგცემთ პასუხს და, რა თქმა უნდა, გვესმის, რომ ეს საქმიანობა მოითხოვს ოპერატიულობას. აქვე გეტყვით, რომ ოპერატიულ რეჟიმში შეიქმნება სპეციალური საკომუნიკაციო პლათფორმა და ჩვენ მზად ვართ, თქვენს ნებისმიერ შეკითხვას ვუპასუხოთ,” - განაცხადა ირაკლი ჩიქოვანმა.

ორწლიანი პატიმრობის შემდეგ, თბილისიდან გატაცებული აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი, აფგან მუხთარლი, თავისუფალია. ინფორმაცია ამის შესახებ მისმა ძმამ, რამაზან მუხთარლიმ გაავრცელა.

აფგან მუხთარლი, რომელიც აზერბაიჯანის ხელისუფლების მისამართით კრიტიკული სტატიებით გამოირჩეოდა, თბილისის ცენტრიდან 2017 წლის 29 მაისს გაუჩინარდა. მეორე დღეს იგი ბაქოს ციხეში აღმოჩნდა. რვა თვის შემდეგ, დევნილ ჟურნალისტს, რომელიც თბილისს აფარებდა თავს, აზერბაიჯანის სასამართლომ საზღვრის უკანონოდ კვეთისა და 10 000 ევროს არადეკლარირებულად გადატანის ბრალდებით 6-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯა. იმავე წლის სექტემბერში აზერბაიჯანის უზენაესმა სასამართლომ განაჩენი ძალაში დატოვა.

აფგან მუხთარლის დაკავებას დიდი რეზონანსი მოჰყვა საქართველოში. საქართველოში მომუშავე ჟურნალისტებმა გამართეს არაერთი აქცია მუხთარლის მხარასაჭერად.

• იხილეთ ამ თემაზე: მუხთარლის საქმე - რატომ გავხდით ჟურნალისტები აქტივისტები

აფგან მუხთარლის საქართველოდან გაუჩინარება უარყოფიდა აისახა საქართველოს იმიჯზე არაერთ საერთაშორისო ანგარიშში. 

აფგან მუხთარლის გაუჩინარების შემდეგ, საქართველოში იმ დროისთვის მყოფი სხვა აზერბაიჯანელი ჟურნალისტები და აქტივისტები ალაპარაკდნენ იმაზე, რომ აქ მათთვის უსაფრთხო გარემო აღარ იყო. მათმა დიდმა ნაწილმა, ამ ფაქტის შემდეგ, საქართველო დატოვა. 

მუხთარლის გაუჩინარების შემდეგ საქართველოდან წავია მისი ცოლი ლეილა მუსტაფაევაც. ახლა ის თავის შვილთან ერთად გერმანიაში ცხოვრობს, სადაც მას პოლიტიკური თავშესაფარი მისცეს.

საქართველოში საგანგებო მდგომარეობა არ გამოცხადებულა, თუმცა მთავრობას დაწესებული აქვს გარკვეული შეზღუდვები ახალ კორონავირუსთან დაკავშირებით, რომელიც მედიის მუშაობაში ცვლილებებსაც მოითხოვს. გასული კვირიდან რედაქციების ნაწილმა ონლაინ-რეჟიმში მუშაობის სტილზე გადაინაცვლა. რას ცვლის ეს მედიაორგანიზაციების საქმიანობაში და როგორ უნდა მოახერხონ ჟურნალისტებმა დისტანციურად და ხშირად სახლიდან გაუსვლელად მოსახლეობის ინფორმირება, ეს ახლა მედიის ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევაა. ამ კუთხით გამოცდილების გაზიარება ვთხოვეთ რადიო თავისუფლების ქართულენოვანი სამსახურის მმართველ რედაქტორს, ნინო ჯაფიაშვილს.

ახალ კორონავირუსთან დაკავშირებით მსოფლიოში მედიაორგანიზაციები მუშაობის ახალ სტილზე გადადიან, რომელიც უკავშირდება დისტანციურ მუშაობას. რა შეიცვალა ამ კუთხით რადიო თავისუფლებაში?

ჯერ კიდევ წინა კვირის დასაწყისში თეორიულად გავიარეთ ტექნიკური საკითხები, თუ როგორ შევძლებდით ონლაინ მუშაობას, თუკი ამის საჭიროება დადგებოდა: როგორ შეიძლებოდა აგვეწყო ტექნიკური სისტემა ისე, რომ დისტანციურად მონტაჟის საშუალება გვქონოდა - ძირითადად, ეს ეხებოდა ვიდეო პერსონალს, სამონტაჟოებზე როგორ უნდა ჰქონოდათ წვდომა სახლიდან.

წინა კვირის ბოლოს, პარასკევს, უკვე მივიღეთ გადაწყვეტილება კონკრეტული გეგმა შეგვექმნა იმის, თუ როგორ მოემზადებოდა ჟურნალისტების მთელი გუნდი დისტანციურად მუშაობისთვის. თან იმ პირობებში, როდესაც გვაქვს შეზღუდვები დაწესებული რეკომენდაციების სახით, მაგრამ არა გვაქვს საგანგებო მდგომარეობა. ჩვენ ვმუშაობდით ჩვენს ქვეყანაში შექმნილი სიტუაციის შესაბამისად, შეთანხმებით პრაღის გუნდთან.

ჩვენ ვთქვით - ყველას, ვისაც შეუძლია იმუშაოს სახლიდან, იმუშავებს ონლაინ. პირველი ხუთი ადამიანი, რომლებიც დავტოვეთ სახლში უკვე პარასკევს - ერთს ჰყავდა ორი პატარა ბავშვი, ერთი იყო ორსული, ერთი იყო თანამშრომელი, რომელიც რუსთავიდან დადის და დიდი დროის გატარება უწევდა საზოგადოებრივ ტრანსპორტში სამსახურამდე მოსვლისთვის და 2 იყო ვებ-რედაქტორი, რომლებსაც ისედაც აქვთ ონლაინ კომუნიკაციის გამოცდილება.

ამის პარალელურად განვსაზღვრეთ გუნდი, რომლის ყოფნაც აუცილებელი იყო ოფისში. ფაქტობრივად, 2 ჯგუფად გაიყო ჩვენი რედაქცია.

პატარა ნაწილი - მე, ტექნიკური კომუნიკაციის ხელმძღვანელი, ახალი ამბების მთავარი რედაქტორი, გადაცემების წამყვანები, ისეთი პირები, რომელთა ყოფნაც აუცილებელი იყო სამსახურში, ისინი სრული დატვირთვით ან ნაწილობრივ მუშაობენ ორშაბათიდან ოფისში. ნაწილობრივ ნიშნავს იმას, რომ მაგალითად ჩაწერენ გადაცემას რედაქციაში და შემდეგ წავლენ სახლში. ან დანიშნავენ გადაღებას, გადაიღებენ, დაამონტაჟებენ და წავლენ სახლში.

პირველი, რაც გავაკეთეთ, ავირჩიეთ პლატფორმა და პარასკევსვე დავტესტეთ, როგორ ვაწყობთ თათბირებს დილაობით. ორშაბათიდან გადავედით ასეთი შერეული სისტემით მუშაობაზე.

გადაღებებზე წასვლა არ შევწყვიტეთ. მთავარი ამოცანა იყო, რომ ამ რეჟიმში გავაგრძელოთ საზოგადოების ინფორმირება.

ტექნიკურად როგორ ახერხებთ, როდესაც სახლებში არიან ჟურნალისტი, ოპერატორი და უცებ აღმოჩნდება, რომ გადაღებაზე უნდა წავიდნენ?

წინა საღამოს ან დილას, ჩვენს ონლაინ თათბირზე, ჩვენ ვწყვეტთ რა გადაღება გვაქვს და ჯგუფი ან აქ მოდის და აქედან მიდის გადაღებაზე, შემდეგ ბრუნდება, მასალას ამონტაჟებს და მიდის სახლში, ან იღებს და გვიგზავნის მასალას, იმის მიხედვით, რა არის საჭირო. არანაირი გადაღება არ ჩაგვიშლია. მაგალითად, ვიცით ზუსტად, რომ ყოველ დილით, 10:30 საათზე, ჯერჯერობით სანამ სახელმწიფოს არ აქვს საგანგებო ზომები შემოღებული, ინფექციური საავადმყოფოს წინ გვაწვდიან ინფორმაციას ინფიცირებულთა მდგომარეობის ან ახალი შემთხვევების შესახებ. ჩვეულებრივად, ჩვენი გადამღები ჯგუფი მიდის და გვაქვს პირდაპირი ჩართვა.

პრესკონფერენციების გაშუქება გასაგებია, მაგრამ როდესაც შემთხვევის ადგილზე უნდა გაგზავნოთ გადამღები ჯგუფი, სადაც ადგილი ჰქონდა კორონავირუსით დაინფიცირებას ან სადაც არის ამ მხრივ სახიფათო ადგილი, როგორ იღებთ გადაწყვეტილებას?

წინასწარ ვმსჯელობთ და ვაფასებთ, სად ვაკონტროლებთ სიტუაციას და სად ვერ. თითოეული ისტორიის შესაბამისად ვწყვეტთ, არის თუ არა ეს გადაღება უსაფრთხო. ჯერჯერობით ასეთ შეზღუდვებს საჯარო სივრცეებში არ ვიწესებთ. მინიმუმამდე დაგვყავს კომუნიკაცია რესპონდენტებთან, მაგრამ აუცილებელს აუცილებლად ვიღებთ. რისი გაკეთებაც შეგვიძლია დისტანციურად - რესპონდენტის ჩაწერა ან თვითმხილველის კომენტარის ჩაწერა, ამას ვაკეთებთ პირველ რიგში დისტანციურად.

გადაცემების შემთხვევაში როგორ ხდება? - გასაგებია, რომ წამყვანები მოდიან რედაქციაში, მაგრამ სტუმრები?

პირველ რიგში დეზინფექცია გავაკეთეთ ოფისში, დავაყენეთ დისპენსერები, შესრულებული გვაქვს ყველა საჭირო მოთხოვნა და რეკომენდაცია ამ კუთხით. რაც შეეხება გადაცემებს: მაგალითად, დილის საუბრები ჩვეულებრივ გადის ეთერში, თუმცა სტუმრებს ვრთავთ დისტანციურად, სტუდიაში აღარ ვეპატიჟებით: ანუ არ შეგვყავს სტუდიაში, დახურული სივრცეში. სადაც შეგვიძლია skype, messenger, zoom, hang out გამოვიყენოთ, ამას ვიყენებთ: პირველ რიგში, ამ შესაძლებლობებს განვიხილავთ და თუ არ გამოდის, მერე ვგეგმავთ ფიზიკურ კონტაქტს, ისევ ღია სივრცეში უფრო მეტად და ნაკლებად დახურულში.

რამდენად გაართულა ჟურნალისტების საქმიანობა მუშაობის ასეთმა ფორმებმა?

ჯერ ახალი დაწყებული გვაქვს ამ ფორმატით მუშაობა და თანდათან ჩნდება სირთულეები. მაგალითად, უკვე გამოჩნდა, რომ აუცილებელია რედაქციაში იყოს ერთი მორიგე ჟურნალისტი მყისიერი რეაგირებისთვის. მაქსიმალურად ვცდილობთ არ შევამციროთ ვიდეოწარმოება, სხვა მხრივ, ჩვენი სპეციფიკიდან გამომდინარე, ძალიან რთული არ იყო დისტანციურად მუშაობა. დისტანციური კომუნიკაციის პრაქტიკა ისედაც გვქონდა, მაგალიტად ინტერვიუებს დიდ ნაწილს ტელეფონით ვწერდით. ანუ ძირითადად პრობლემა მაინც ვიდეოამბებთან დაკავშირებით იქმნება. ტელევიზია რომ ვიყოთ, გაცილებით გაგვიჭირდებოდა იმიტომ, რომ მათი წარმოების 100% არის ვიზუალური და ჩვენ გვაქვს შერეული და გვაქვს ეს არჩევანი.

რაც შეეხება სირთულეებს, აქ შემოდის ისეთი საკითხები, რამდენად აქვს ჟურნალისტს სახლში მუშაობისთვის საჭირო კომპიუტერი, ინტერნეტი, შესაბამისი პროგრამები ვიდეო ან აუდიო ფაილების ჩასაწერად, სათანადო სკამი, რომელზეც 8 საათი უნდა იჯდეს და ა.შ. ანუ ძალიან ბევრი საკითხი, რომელზეც მანამდე არ გვიფიქრია, უცებ შეიძლება აღმოჩნდეს ძალიან მნიშვნელოვანი.

რესპონდენტების მხრიდან ხომ არ გაქვთ რაიმე გართულებები - რომ გეუბნებიან, ვერ ჩაგერთვებით ან საერთოდ არ გამოდიან კონტაქტზე, თუ პირიქით, ისინიც გადმოეწყვნენ ახალ რეჟიმზე ურთიერთობის?

კი, გადმოეწყვნენ. თვითონაც სახლში არიან და ყველა ძალიან კარგად ხვდება სინამვდილეში ამის მნიშვნელობას.

საჯარო დაწესებულებების შემთხვევაში, ხომ არ აქვს ადგილი თავის არიდებას პასუხებზე, რადგან მათთანაც დისტანციურად ხდება მეტწილად კომუნიკაცია?

ჩვეულებრივად განვაგრძობთ მუშაობას, ახლა ყველა ძალიან გადატვირთულია და ამიტომაც ჩვენთვის მნიშვნელოვანია ფიზიკურად ვიყოთ პრესკონფერენციებზე (იქნება ეს საჯარო მოხელეების, თუ ბიზნესმენების, მედიკოსების, საკოორდინაციო ჯგუფის წევრების და ა.შ.), შეკითხვები თავად დავსვათ.

კონტენტის თვალსაზრისით, თუ მოხდა გარკვეული ცვლილების შეტანა და რაში გამოიხატება ეს?

ჩვენი სტრატეგია ახლა ასეთია - მაქსიმალურად მივაწოდოთ ადამიანებს ინფორმაცია, თუ როგორ უნდა მოიქცნენ ამ სრულიად არაორდინალურ სიტუაციაში: სიმპტომები აქვთ? - როგორ მიხვდნენ; მიხვდნენ? - რა უნდა გააკეთონ; აუცილებლად უნდა გავიდნენ საჯარო სივრცეში? - როგორ უნდა გააკეთონ ეს ; რისკ-ჯგუფს წარმოადგენენ? - როგორ დაადგინონ; რისკ-ჯგუფში თუ აღმოჩნდნენ როგორ უნდა მოიქცნენ; თუ რამის შეძენა უნდათ - ონლაინ რისი შესაძლებლობა აქვთ და ა.შ. საზღვარგარეთ დარჩნენ? - როგორ ჩამოაღწიონ საქართველოში; საქართველოში არიან და აუცილებლად უნდა წავიდნენ? - როგორ გააკეთონ. ანუ ჩვენი მაქსიმალური ძალისხმევა ახლა არის ამაზე მიმართული..

ანუ მთელი კონტენტი ეძღვნება კორონავირუსს?

მთელი არა. რა თქმა უნდა ვაშუქებთ სხვა თემებსაც, უბრალოდ ჩვენი მასალების ვიტყოდი აბსოლუტური უმრავლესობა ეხება ახალი კორონავირუსის პანდემიას. და ჩვენი სტრატეგია არის ასეთი - მაქსიმალური ინფორმირება, ადამიანებმა უნდა იცოდნენ როგორ და რა გააკეთონ სწორად, რა რეკომენდაციები აქვთ იმ საერთაშორისო ორგანიზაციებს, რომელბიც ახლა კორონავირუსის გავრცელების საწინააღმდეგო სტრატეგიაზე მუშაობს.

სხვა რაიმე დამატებითი გაიდლაინები თუ გაქვთ კორონავირუსის გაშუქების კუთხით?

გვაქვს გარკვეული შეზღუდვები კონკრეტული ტერმინების გამოყენებაზე. მაგალითად, არ ვიყენებთ სიტყვებს - პანიკა, კატასტროფა, საშინელება, შემზარავი, გამოუსწორებელი და სხვა მსგავს შეფასებებს. ეს სიტყვები შეიძლება იყოს ციტატებში, მაგრამ ხაზგასმით არა ჟურნალისტების ტექსტებში. ამასთან, სოციალურ მედიაშიც ვცდილობთ უფრო მეტი ყურადღებით მოვეკიდოთ იმას რასაც ვწერთ- ჩვენთვის სოციალური მედია არის საჯარო სივრცე და შესაბამისად არ ვწერთ იმას, რასაც არ დავწერდით რადიო თავისუფლების პლათფორმებზე.

---

გარეკანის ფოტო: ონლაინ თათბირი რადიო თავისუფლებაში.
ფოტოს ავტორი: ნინო ჯაფიაშვილი

ადამიანის უფლებებისა და მედიის თავისუფლების დაცვაზე მომუშავე 33 ორგანიზაცია აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებს საგანგაშოდ აფასებს და საერთაშორისო ორგანიზაციებს რეაგირებასა და მაუწყებლის დამოუკიდებლობისთვის პოლიტიკურ მხარდაჭერას სთხოვს.

ორგანიზაციები ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა კომისარს, ევროკავშირის სპეციალურ წარმომადგენელს, ევროპარლამენტის წევრებს, ეუთოს, Human Rights Watch-ის, Freedom House-ის, რეპორტიორები საზღვრების გარეშე და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლებს მიმართავენ.

“მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებისა და საერთო პოლიტიკური და მედია კონტექსტის გათვალისწინებით, მოგმართავთ თხოვნით:

1. დაინტერესდეთ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე პოლიტიკური, სარედაქციო და შრომითი უფლებების ხელყოფასთან დაკავშირებული პროცესებით და საქართველოს მთავრობასთან მიმდინარე ყველა რელევანტურ პოლიტიკურ და საერთაშორისო ფორმატებში დააყენოთ აჭარის მაუწყებლის საკითხი;

2. თქვენი მანდატის ფარგლებში მიიღოთ შესაბამისი ზომები (საჯარო გამოხმაურება, მიმართვა მთავრობასთან და ა.შ.) აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტების შრომითი უფლებებისა და გამოხატვის თავისუფლების დასაცავად და მაუწყებლის დამოუკიდებლობის წინააღმდეგ მიმართული პროცესების შესაჩერებლად.”

ორგანიზაციების შეფასებით, გიორგი კოხრეიძემ, რომელიც აჭარის ტელევიზიის დირექტორად საეჭვო პროცედურით და კონტექსით არის არჩეული, არსებითად დაასუსტა მაუწყებელში კრიტიკული შინაარსის შემქნელი საკვანძო რგოლი.

მიმართვაში, რომელიც ორგანიზაციებმა დღეს, 17 მარტს გაავრცელეს, ქრონოლოგიურად არის აღწერილი მაუწყებელში ბოლო დროს განვითარებული მოვლენები - დირექტორის მოადგილის ნათია ზოიძის მაუწყებლიდან წასვლა, მაია მერკვილაძის ახალი ამბების სამსახურის უფროსისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციიდან გათავისუფლება და, არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე, რადიო მაუწყებლობის სამსახურში გადაყვანა, ახალი ამბების სამსახურის უფროსი შორენა ღლონტისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანს თეონა ბაკურიძეს სამსახურიდან გათავისუფლება.

“ცხადია, რომ აღნიშნული გადაწყვეტილებები, რომელიც სარედაქციო გუნდში მაღალი პოზიციებისა და ახალი მენეჯმენტის მიმართ კრიტიკული დამოკიდებულებების მქონე თანამშრომლებს შეეხოთ, შრომითი უფლებების უხეში დარღვევის მიღმა, მაუწყებლის სარედაქციო დამოუკიდებლობის ხელყოფის და მასზე კონტროლის მოპოვების აშკარა ნიშნებს ატარებს. მაუწყებელში შექმნილი მძიმე სამუშაო გარემო და მენეჯმენტის მიერ მიღებული უსამართლო გადაწყვეტილებების ეს ჯაჭვი, ჟურნალისტებსა და თანამშრომლებში აჩენს დასაბუთებულ შიშებს, რომ დამოუკიდებელი კადრების წმენდის და სარედაქციო პოლიტიკაში ინტერვენციის პრაქტიკა გაგრძელდება და ეს მაუწყებელზე ხელისუფლების კონტროლს საბოლოოდ გააფორმებს,” - ნათქვამია განცხადებაში.

ორგანიზაციები, ასევე, იმ პროცესებზე საუბრობენ, რომელიც ნათია კაპანაძის იმპიჩმენტის შემდეგ მაუწყებელში განვითარდა. მიმართვაში ნათქვამია, რომ 2019 წლის გაზაფხულიდან მაუწყებელში განვითარებული მოვლენების დინამიკა და კონტექსტი, მათ შორის, ნათია კაპანაძის უსაფუძვლო იმპიჩმენტი, გიორგი კოხრეიძის არჩევის პრობლემური წესი და პროცედურა, მანამდე მმართველი პოლიტიკური პარტიის თავმჯდომარის ბიძინა ივანიშვილის კრიტიკული განცხადებები აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელზე, აჩვენებს, რომ ხელისუფლება მაუწყებელზე კონტროლის მოპოვებას ცდილობს და მისი მიზანია მისი კრიტიკულობის და დამოუკიდებლობის შესუსტება.

კორონავირუსთან დაკავშირებით აშშ-ში საგანგებო მდგომარეობაა გამოცხადებული. ამან ცვლილებები შეიტანა მედიასაშუალებების მუშაობის სტილში. ამ საკითხებზე ვესაუბრეთ ჟურნალისტ ეკა გურგენიძეს, რომელიც ვაშიგნტონში ერთ-ერთი ონლაინ პუბლიკაციის მთავარი რედაქტორია.

- აშშ-ში საგანგებო მდგომარეობაა გამოცხადებული კორონავირუსთან დაკავშირებით. შეცვალა თუ არა ამან მედიის მუშაობის ფორმა და რაში გამოიხატება ეს?

საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებამდე ერთი კვირით ადრე მედიაორგანიზაციების უმრავლესობა თავის თანამშრომლებს სთხოვდა, რომ მაქსიმალურად, თუკი ჰქონდათ ამის საშუალება, ემუშავათ სახლიდან. ისეთმა ცნობილმა ნიუსრუმებმა, როგორიცაა Washington Post, cbsnews, NewYork Times, buzzfeed, NewYork Magazine, Politico და ა.შ. - თანამშრომლების უმრავლესობა გასული კვირიდან გადაიყვანა სახლიდან მუშაობაზე.

როდესაც საქმე ეხება გაზეთებს და ონლაინ გამოცემებს, ეს იმდენად დიდ სირთულესთან არ არის დაკავშირებული. ასევე, არ არის იმდენად პრობლემატური რედაქტორებისა და პროდიუსერების მუშაობა სახლიდან. თუმცა შექმნილი ვითარებიდან გამომდინარე, ჟურნალისტების მუშაობაც გადართულია ონლაინ რეჟიმზე. საბედნიეროდ, ინტერნეტი და ონლაინ აპლიკაციები იძლევა კარგ შესაძლებლობას რესპონდენტებთან აუდიო და ვიდეო ინტერვიუების ჩასაწერად.

ამას გარდა, მუშაობის ასეთ ფორმაზე გადასვლა მოითხოვა იმანაც, რომ ძალიან ბევრი ღონისძიება გაუქმდა ან გადავიდა ონლაინ რეჟიმში, კონფერენციები და სხვადასხვა სახის ღონისძიებები იმართება ონლაინ. ეს ყველაფერი ჟურნალისტებს აძლევს შესაძლებლობას, რომ ონლაინ რეჟიმში იმუშაონ.

- ონლაინ მუშაობის რეჟიმი, როგორც უკვე აღნიშნეთ, დიდ სირთულეს არ წარმოადგენს გაზეთებისა და ონლაინ გამოცემებისთვის, მაგრამ ტელევიზიების შემთხვევაში როგორ ხდება შემთხვევის ადგილიდან ვიდეომასალის ან კომენტარების მოპოვება?

რომ გადახედოთ ტელევიზიების მუშაობას, 90%-ის შემთხვევაში, თუ მეტი არა, რესპონდენტები იმყოფებიან სახლის პირობებში, თვითონ ერთვებიან საკუთარი სახლებიდან. საერთაშორისო კორესპონდენტებიც კი, მაგალითად, იტალიიდან თუ ნახავთ, ჩართვის დროს არიან აივანზე და საცხოვრებელ სახლთან ახლოს, ვიდეოდ ძირითადად იყენებენ ადგილობრივი მედიის მასალას. საერთაშორისო სააგენტოებს ამ მხრივ აქვთ უდიდესი მნიშვნელობა. მიუხედევად იმისა, რომ Associated Press-მა თავისი ოფისი ვაშინგტონში დახურა Covid 19-ის გამო, ამ სააგენტოს სხვა ოფისები მუშაობს აქტიურად და მის მასალებს აქტიურად ვიყენებთ სხვადასხვა ორგანიზაციები. მათ შორის მეც, ჩემი სტატიებისთვის აქტიურად ვიყენებ ამ სააგენტოს მასალებს, რომლებიც უწყვეტად მომდის.

- როდესაც Associated Press-ს დაკეტილი აქვს ვაშინგტონის ოფისი, როგორ აშუქებს მაგალითად ვაშინგტონის ამბებს?

ჩვეულებრივად აშუქებენ, ოფისია დაკეტილი, თორემ ჟურნალისტები ჩვეულებრივად დისტანციურად, სახლებიდან მუშაობენ და აშუქებენ ყველა მნიშვნელოვან მოვლენას.

- რა ტიპის უსაფრთხოების ღონისძიებებს მიმართავენ რედაქციები, რომ დაიცვან რეპორტიორების უსაფრთხოება, რომლებიც უშუალოდ ნიუსრუმში მუშაობენ?

ყველა რედაქციას ჰყავს რამდენიმე ისეთი თანამშრომელი, რომელიც აუცილებელია, რომ ადგილზე იმყოფებოდეს რედაქციაში, მათი მუშაობა სახლიდან შეუძლებელია. ვინაიდან ასეთი ადამიანების რიცხვი მცირეა, ოთახებში უკვე არის იმის შესაძლებლობა, რომ ისინი იზოლირებულად, საჭირო დისტანციის დაცვით ისხდნენ. ამას გარდა, საეთეროებში დამონტაჟებულია დისტანციური თერმომეტრები. ცვლილებებია დიდი შოუების ფორმატშიც. მაგალითად, ცნობილი შოუ Goodmorning America და სხვა ცნობილი შოუები უკვე დიდი ხანია ისე იწერება, რომ სტუდიაში აღარ ზის მაყურებელი, როგორც ეს ადრე იყო. CNN-ის და სხვა ტელევიზიების ეთერებს თუ დააკვირდებით, ნახავთ, რომ წამყვანები ერთმანეთისგან გარკვეული დისტანციის დაცვით სხედან.

თუმცა, არის შემთხვევები, როდესაც ჟურნალისტს ყველა ვარიანტში უწევს გარეთ გასვლა და ინფორმაციის ასე მოპოვება. ასეთ შემთხვევაში, როგორც “ნიუ-იორკ ტაიმსის” ერთ-ერთმა ჟურნალისტმა თქვა ამას წინათ, ჟურნალისტი აგრძელებს მუშაობას სიცოცხლის რისკის ფასად და ასეთი რისკის წინაშე დგანან ჟურნალისტები, როდესაც ისინი აშუქებენ ომებს, სტიქიურ უბედურებებს და ა.შ. შესაბამისად, გარკვეული რისკის ქვეშ ერთეულები იქნებიან, მაგრამ მაქსიმალური უსაფრთხოების ზომებს იღებენ მედიაორგანიზაციები ისე, როგორც სხვა დანარჩენი დაწესებულებები.

- რომელიმე მედიამ თუ შეაჩერა მუშაობა ან შეცვალა საეთერო ბადე?

ზოგიერთ გადაცემას, როგორც წესი, ახლავს რეპორტაჟები, რომლის მოსამზადებლად საჭიროა სხვადასხვა ადგილზე მოგზაურობა. ასეთი ტიპის სიუჟეტები გაუქმებულია და ძირითადად, სამაუწყებლო ბადეში დომინირებს კორონავირუსის თემა. თუმცა სხვა ცნობილი გადაცემები აგრძელებენ მუშაობას. ალბათ ყველაზე დიდი პრობლემა შეექმნება სპორტულ ამბებზე მომუშავე რეპორტიორებს, რადგან ხშირად ამერიკაში Breaking ამბები სწორედ სპორტს უკავშირდებოდა და ახლა ძალიან ბევრი სპორტული ღონისძიება არის გაუქმებული, თუმცა შესაძლოა, რომ ეს ღონისძიებებიც გაიმართოს ონლაინ ტრანსლაციის რეჟიმში, მაყურებლის გარეშე.

აქვე მინდა გითხრათ, რომ თეთრ სახლს, კონგრესს და ყველა სახელმწიფო უწყებას აქვს თავისი ტექნიკური შესაძლობლები, რომლითაც უზრუნველყოფს ტელევიზიებისთვის პირდაპირ ტრანსლაციას პრესკონფერენციებისა და მნიშვნელოვანი ღონისძიებების შესახებ, თუკი შეიზღუდება ჟურნალისტების დასწრება ამ ღონისძიებებზე ახლო მომავალში.

- თუკი ასეთ ფორმატში, ჟურნალისტების გარეშე მოხდება სახელმწიფო უწყებებიდან განცხადებების ტრანსლაცია, ეს ხომ არ შეუშლის ხელს მოსახლეობის სრულყოფილ ინფორმირებას, რომ ჟურნალისტები ვეღარ დასვამენ საჭირო შეკითხვებს და ამით ხომ არ ისარგებლებენ სახელმწიფო უწყებების წარმომადგენლებიც, რომლებსაც შეიძლება გაუჩნდეთ ინფორმაციის დამალვის სურვილი?

ჯერ არ ყოფილა ასეთი შემთხვევა, რომ ჟურნალისტებს შეეზღუდათ სადმე, სახელმწიფო დაწესებულებებში შესვლა და დასწრება. თუმცა იმის პრობლემა არ არის, რომ ჟურნალისტმა შეკითხვებზე პასუხი მოიპოვოს სხვა გზებითაც, გარდა პრესკონფერენციისა. ამისთვის არსებობენ პრესსამსახურები, რომლებთანაც ნებისმიერ დროს შეუძლიათ ჟურნალისტებს დარეკვა და შეკითხვების დასმა. ასევე, სოციალური მედიითაც შეიძლება ურთიერთობა - ყველა სახელმწიფო ორგანიზაციას და მოხელეებსაც აქვთ თავიანთი ექაუნთები თვითერზე და შეიძლება მათთან დაკავშირება.

- პირადად თქვენი მედია როგორი მუშაობის სტილზე გადავიდა?

ჩვენ ძირითადად საერთაშორისო ამბებს ვმუშაობთ, ამიტომ ჩემი ჟურნალისტები ფიზიკურად ამერიკაში არ არიან, არიან სხვა ქვეყნებში და ამ მხრივ, ჩემთვის პრობლემა არ არსებობს, იმიტომ, რომ მე სახლიდანაც შემიძლია მათ ვეკონტაქტო. თუმცა რადგან კორონავირუსია მთელ მსოფლიოშია გავრცელებული, ჩვენ ვეუბნებით ჩვენს ჟურნალისტებს, რომ მაქსიმალურად გამოიყენონ ინტერნეტ აპლიკაციების კომუნიკაციისთვის რესპონდენტებთან. თუ ძალიან აუცილებელია, შეუძლია თვითონ რესპონდენტმა ჩაწეროს ვიდეო და გამოაგზავნოს Viber ან Whatsapp-ის საშუალებით.

თუმცა გაცილებით უფრო მეტად პრობლემატურად მეჩვენება კონტენტის საკითხი. ფაქტობრივად, მხოლოდ კორონავირუსთან დაკავშირებული საკითხები შუქდება მაშინ, როცა ჩვენ უფრო სხვა ტიპის კონტენტზე ვმუშაობდით და ამან შესაძლოა გამოიწვიოს ჩვენი გაიდლაინების გადახედვა მომდევნო თვეების განმავლობაში.

ამას გარდა, ჩვენ, როგორც წესი, გვაქვს ხოლმე ე.წ. Staff meeting-ები, თათბირები, სადაც ვგეგმავთ კვირის განრიგს და ეს თათბირიც ამ კვირაში პირველად გვექნება ონლაინ, ერთერთი აპლიკაციის გამოყენებით და ვნახოთ, როგორ გაამართლებს.

- რა ტიპის სირთულეებს ქმნის მუშაობის ეს სტილი, თუ პირიქით, უფრო მოსახერხებელი აღმოჩნდა მედიასაშულებებისთვის?

ჩემ შემთხვევაში ვერ ვიტყვი, რომ მნიშვნელოვნად გაართულა ონლაინ მუშაობამ პროცესი. ერთადერთი პრობლემა არის ის, რომ როდესაც სახლში არიან ბავშვები, რა თქმა უნდა, რთულია ამ შემთხვევაში მუშაობა. მაგრამ სხვა მხრივ, ონლაინ რეჟიმში მუშაობა არის უფრო მოსახერხებელი რედაქტორისთვის, მაგალითად, მაგრამ ტელევიზიებზე იგივე შეიძლება ვერ ვთქვათ.

ჯერჯერობით ამერიკაში არის საგანგებო მდგომარეობა, მაგრამ თუკი სრული ჩაკეტვა, სრული იზოლაცია გამოცხადდება ქვეყანაში, როგორც ეს არის იტალიში, ალბათ კიდევ უფრო მეტი შეზღუდვები და აკრძალვები იქნება მედიის წარმომადგენლებისთვისაც.

ახალი კორონავირუსის პანდემიის გამო, ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში საგანგებო მდგომარეობა გამოცხადდა. საქართველოს მთავრობაში ჯერ საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების აუცილებლობაზე არ საუბრობენ, თუმცა ამბობენ, რომ თუ ამის საჭიროება დადგა, ქვეყანა ამ რეჟიმზეც გადავა.

“მედიაჩეკერი” დაინტერესდა რას ნიშნავს საგანგებო მდგომარეობა მედიისთვის, იმ შემთხვევაში, თუ საგანგებო მდგომარეობის რეჟიმი ინფორმაციის გავრცელებასაც შეეხება.

საგანგებო მდგომარეობის შესახებ საქართველოს კანონის თანახმად, საგანგებო მდგომარეობა არის დროებითი ღონისძიება, რომელიც ცხადდება საქართველოს მოქალაქეთა უსაფრთხოებისთვის სხვადასხვა პირობებში. ერთ-ერთი პირობა, რა დროსაც ასევე შეიძლება გამოცხადდეს საგანგებო მდგომარეობა, არის ეპიდემია.

საგანგებო მდგომარეობა ცხადდება საქართველოს მთელს ტერიტორიაზე, ან მის რომელიმე ნაწილში. საგანგებო მდგომარეობას აცხადებს საქართველოს პრეზიდენტი პრემიერმინისტრის წარდგინებით.

პრეზიდენტი გამოსცემს დეკრეტს, რომელსაც შემდგომ ისევ პრემიერის თანახელმოწერა სჭირდება. პრემიერის ხელმოწერის შემდეგ დეკრეტი პარლამენტმა უნდა დაამტკიცოს. დოკუმენტი ძალაში შედის მისი გამოცემისთანავე და პარლამენტი მის ნამდვილობას ადასტურებს პირველი შეკრებისთანავე.

საგანგებო მდგომარეობა ნიშნავს, რომ ქვეყანაში გარკვეული უფლებები იზღუდება. მაგალითად, ეს შეიძლება იყოს შეკრებისა და გადაადგილების თავისუფლება, საკუთრების უფლება, ან თუნდაც, აზრისა და გამოხატვის თავისუფლება.

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის იურისტის, ნიკოლოზ სიმონიშვილის განმარტებით, დეკრეტის გამოცემა არ ნიშნავს რომ კონსტიტუციაში ჩამოთვლილი ყველა უფლება ავტომატურად იზღუდება. დეკრეტში უნდა მიეთითოს რომელი უფლებები შეიზღუდება.

ნიკოლოზ სიმონიშვილის განმარტებით, ქვეყანაში საგანგებო მდგომარეობა რომც გამოცხადდეს, ამ ეტაპზე ინფორმაციის გავრცელების თავისუფლების შეზღუდვის აუცილებლობა არ დგას. ამ უფლების შეზღუდვას, თუ ეს დღის წესრიგში დადგება ( მე-3, მე-5, მე-7 პუნქტები), ძალიან საფუძვლიანი დასაბუთება დასჭირდება.

ნიკოლოზ სიმონიშვილი ამბობს, რომ უკიდურეს შემთხვევაში, ინფორმაციის გავრცელების თავისუფლების შეზღუდვის საფუძველი შეიძლება გახდეს მაგალითად დეზინფორმაციისგან, ე.წ. ფეიკნიუსებისგან თავის დაცვა, ან საზოგადოების დაცვა საყოველთაო პანიკისგან, თუ ასეთი რამ იარსებებს.

“თუმცა, მნიშვნელოვანია, რომ საზოგადოება უნდა იყოს ინფორმირებული ქვეყანაში არსებულ ვითარებაზე, უნდა იცოდეს რა ხდება იმ გარემოში სადაც იმყოფება. თუ ინფორმაციის გავრცელების შეზღუდვა მოემსახურება იმას, რომ მეტად დაცული იყოს მოქალაქე, ანუ, მეტი საზოგდოებრივი სიკეთე თუ ექნება, თუ პროპორციული იქნება ასეთი ჩარევა და ცრუ ინფორმაციის გავრცელების აღკვეთას მოემსახურება, ასეთ შემთხვევაში შეიძლება შეიცვალოს. თუმცა, როგორც ვახსენე, ამ დროისთვის ამის საჭიროება არ დგას”, - ამბობს იგი.

თუ დავუშვებთ იმ ვერსიას, რომ შეზღუდვა ინფორმაციის გავრცელებასაც შეეხო, მაშინ, ნიკოლოს სიმონიშვილის განმარტებით, დეკრეტში დეტალურად უნდა აისახოს რაში იქნება გამოხატული ეს შეზღუდვა.

მისი თქმით, ამ შემთხვევაშიც შეზღუდვა არ შეეხება საქართველოს საზოგადოებრივ მაუწყებელს. კანონმდებლობის თანახმად, საგანგებო სიტუაციის დროს საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ვალდებულებაა საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახურის მოთხოვნით უზრუნველყოს საგანგებო სიტუაციის შესახებ შეტყობინებისა და სხვა ინფორმაციის გადაცემა.

“არის პატარა გამონაკლისი, რასაც იცნობს მაუწყებლობის შესახებ კანონი. მიუხედავად იმისა, რომ შეზღუდვა ხვდება ყველასთვის, საგანგებო მდგომარეობის მართვის სამსახურთან შეთანხმებით, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა საინფორმაციო რეჟიმში უნდა იმაუწყებლოს, თუმცა, ყველა ინფორმაცია იქნება დაკავშირებული საგანგებო მდგომარეობასთან”, - ამბობს იგი და აქვე კიდევ ერთხელ დასძენს, რომ თუ შეზღუდვა კონსტიტუციის მე-17 მუხლსაც შეეხება, ინტერნეტის ნაწილიც შეიზღუდება, ანუ, შეზღუდვები შეეხება ონლაინ მედიებსაც და ინტერნეტში გამოქვეყნებულ სხვა ინფორმაციასაც, რაც ყოვლად დაუშვებელი იქნება, - “ინფორმაციის მიღებისა და გავრცელების შეზღუდვა უნდა იყოს ძალიან, ძალიან უკანასკნელი შეზღუდვა, რომელიც შეიძლება სახელმწიფომ გამოიყენოს”.

---

გარეკანის ფოტო: CNN

ახალი კორონავირუსის შესაძლო გავრცელების პრევენციის მიზნით, საქართველოს პარლამენტში მედიის  მუშობის წესები შეიცვალა. ცვლილებების მიზანი მედიის წარმომადგენლების უსაფრთხო და შეუფერხებელი საქმიანობაა.

ცვლილებების თანახმად, საკანონმდებლო ორგანოს შენობაში გამოყოფილია გადამღები ჯგუფების მუშაობის კონკრეტული ლოკაციები.

რესპონდენტების ჩასაწერად პარლამენტის სამი (3) ლოკაციაზე განთავსდა ტრიბუნები:

• A კორპუსი მე-3 სართულის ფოიე
• B კორპუსი მე-2 სართული - ბიუროს ოთახის მიმდებარე ფოიე
• B კორპუსი მე-3 სართული - პლენარულ სხდომათა დარბაზის მიმდებარე ფოიე

აღნიშნულ ლოკაციებზე უზრუნველყოფილია ინტერვიუს ჩაწერის დროს ჟურნალისტებსა და რესპონდენტებს შორის შესაბამისი უწყებების მიერ რეკომენდებული დისტანციის დაცვა.

ამავე ცვლილებების მიხედვით, დროებით შეიზღუდება საპარლამენტო სხდომებზე მედიის წარმომადგენლების უშუალო დაშვება. ბიუროს, პლენარული და საკომიტეტო სხდომების პირდაპირი ტრანსლაცია (სტრიმინგი) იქნება პარლამენტის ოფიციალურ ვებგვერდზე. www.parliament.ge (ტექნიკური შეფერხების შემთხვევაში ვიდეო მასალას მოგაწვდით პარლამენტის საზოგადოებასთან ურთიერთობისა და ინფორმაციის დეპარტამენტი).

რეკომენდაციების მიხედვით, სასურველია პარლამენტის სასახლეში დღის განმავლობაში ერთი მედიიდან მხოლოდ ორი (2) სამუშაო ჯგუფი მუშაობდეს.

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებას, ნაზიბროლა ქობულაძე წაიყვანს. ამის შესახებ ინფორმაციას აჭარის ტელევიზია ავრცელებს.

ტელევიზიის ცნობით, ნაზიბროლა ქობულაძე რამდენიმე თვის წინ გადავიდა აჭარის საგზაო დეპარტამენტში, საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურში. მანამდე კი tv 25-ზე გადაცემა "საზოგადოებრივი პოზიცია" მიჰყავდა.

როგორც მაუწყებელს ნაზიბროლა ქობულაძემ განუცხადა, მან შეთავაზება ტელევიზიის ადმინისტრაციიდან მიიღო და წინადადებას დათანხმდა. ამბობს, რომ გავლენების ქვეშ არ მოექცევა: "დღეს პირველი სამუშაო დღეა გვაქვს. საქმე გვიჩვენებს, როგორც იქნება საჭირო, თუ გახდება საჭირო ხმის ამოღება გავლენებზე ამაზეც ვისაუბრებ ხმამაღლა, ამასაც არ დავმალავ. ყოველ შემთხვევაში მე ვფიქრობ, რომ ასახსნელი არაფერი მაქვს. არასდროს არ მიმუშავია წნეხის და ჩექმის ქვეშ. შესაბამისად გამოწვევების არ მეშინია''.

შეგახსენებთ, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორმა, გიორგი კოხრეიძემ მაუწყებლის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი, თეონა ბაკურიძე, 6 მარტს ჯერ ეთერიდან დროებით მოხსნა, მოგვიანებით, 13 მარტს კი სამსახურიდან გაათავისუფლა.

 გათავისუფლების საფუძვლად, დირექტორის ბრძანებაში მითითებულია რომ, "თეონა ბაკურიძის მხრიდან ადგილი ჰქონდა შრომითი ხელშეკრულებისა და შრომის შინაგანაწესის პირობების აშკარა უხეშ დარღვევას". ასევე, "ფსიქოლოგიური ზეწოლა სამსახურის ხელმძღვანელისა და რედაქტორის მიმართ, რითაც ხელი შეუშალა საინფორმაციო საქმიანობას". მედიასამართლის იურისტებს თეონა ბაკურიძის გათავისუფლების ბრძანების დასაბუთებულობის შესახებ კითხვები უჩნდებათ.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი თეონა ბაკურიძე, რომელსაც ზუსტად ერთი კვირის წინ, დირექტორის ბრძანებით უფლებამოსილება დროებით შეუჩერეს, დღეს, 13 მარტს, სამსახურიდან გაათავისუფლეს.

ამის შესახებ ინფორმაცია თავად თეონა ბაკურიძემ გაავრცელა. როგორც იგი წერს, მის საქმეზე სამსახურეობრივი მოკვლევა საბოლოოდ მისი გათავისუფლებით დასრულდა. 

გათავისუფლების საფუძვლად, დირექტორის ბრძანებაში მითითებულია რომ, "თეონა ბაკურიძის მხრიდან ადგილი ჰქონდა შრომითი ხელშეკრულებისა და შრომის შინაგანაწესის პირობების აშკარა უხეშ დარღვევას". ასევე, "ფსიქოლოგიური ზეწოლა სამსახურის ხელმძღვანელისა და რედაქტორის მიმართ, რითაც ხელი შეუშალა საინფორმაციო საქმიანობას".

მედიასამართლის იურისტებს თეონა ბაკურიძის გათავისუფლების ბრძანების დასაბუთებულობის შესახებ კითხვები უჩნდებათ.

"ბრძანებაში საუბარია თეონა ბაკურიძის მხრიდან სავარაუდო გადაცდომის ჩადენაზე, თუმცა არაა დასაბუთებული, რომელ მტკიცებულებას დაეყრდნო ამ შემთხვევაში დირექტორი. გაუგებარია გამოიკვლიეს თუ არა ყველა მტკიცებულება, გამოკითხეს თუ არა ფაქტის შემსწრე ყველა მოწმე და ჰქონდა თუ არა თეონა ბაკურიძეს სათანადო დრო და შესაძლებლობა მტკიცებულებების წარსადგენად. ბრძანება არ არის დასაბუთებული ასევე სახდელის ნაწილში. კერძოდ, გათავისუფლება უნდა იყოს უკანასკნელი ზომა და შეუძლებელი უნდა იყოს სახდელის გამოყენებით დისციპლინის გამოსწორება", - ამბობს 
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის მედიასამართლის იურისტი ნიკოლოზ სიმონიშვილი.

მისივე თქმით, ამ ბრძანებაში სათანადოდ არ არის გამოკვლეული გარემოებები და არაა დასაბუთებული რატომ ვერ იქნებოდა მიღწეული იგივე შედეგი სახდელის გამოყენებით.

შეგახსენებთ, თეონა ბაკურიძე დირექტორის ბრძანებით ეთერიდან 9 მარტიდან  იყო მოხსნილი.