ტელეკომპანია “იმედის” ყოველკვირეული გადაცემა “იმედის კვირის” 15 სექტემბრის ერთ-ერთი სიუჟეტი თი-ბი-სი ბანკის დამფუძნებლებისა და ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის პროექტის მთავარი პარტნიორების მამუკა ხაზარაძისა და ბადრი ჯაფარიძის ახალი საზოგადოებრივი მოძრაობის - “ლელოს” პრეზენტაციას ეხებოდა. სიუჟეტში ბანკირების მიერ ახალი მოძრაობის შექმნა “ფინანსური კაპიტალის პოლიტიკურ კონვერტაციად”, მათ წინააღმდეგ აღძრულ საქმესთან მიმართებით ერთგვარ “იმუნიტეტად” და “არტ შოუდ” არის შეფასებული, რომელმაც “ეფექტი ვერ მოახდინა”.

ამბის წარდგენისას, წამყანი ხაზგასმით ამბობს, რომ პოლიტიკაში შემოსვლის პირველივე დღიდან მამუკა ხაზარაძე პოლიტიკურ თავდასხმებსა და ჭორაობაზე გადავიდა. ჟურნალისტის ტექსტში კი ხაზგასმულია,  რომ ხაზარაძემ პოლიტიკაში მოსვლა მხოლოდ მას შემდეგ დააანონს, რაც პროკურატურა “ბრალდებულის სტატუსით დატოვა”. უფრო ხმაურიანი განცხადებები კი, სასამართლოში გააკეთა, როდესაც 700 000 ლარის ოდენობის გირაო შეეფარდა და ნებართვის გარეშე ქვეყნის დატოვება აეკრძალა.

ჟურნალისტი ასევე განმარტავს, რომ ხაზარაძე საზოგადოებას ბევრ ცნობილ სახეს დაჰპირდა, შექმნა მოლოდინი, რომ მისი მიზნების პოლიტიკური კონვერტაცია 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის მომგებიანი კაპიტალი იქნებოდა და გააჩინა წინასწარი განწყობა, რომ მისი “მოძრაობის თუ პარტიის პრეზენტაციას ისეთივე არტ-ელფერი ექნებოდა, როგორც მის ტელევიზიას და მის მიერ დაფინანსებულ კულტურულ ღონისძიებებს” აქვს.

ამის შემდეგ, ჟურნალისტი იმ დისკოფორმტზე გვიყვება, რაც გადამღებ ჯგუფს ახალი მოძრაობის პრეზენტაციის ადგილის ძებნისას შეექმნა. ამბობს, რომ მედიისთვის გავრცელებულ ანონსში არც საკონტაქტო პირი იყო მითითებული და არც პრეზენტაციის ზუსტი ადგილი, ღონისძიების ორგანიზატორებმა მხოლოდ გუგლის საძიებო სისტემით მონიშნული ადგილის ფოტო მიაწოდეს და არა ლოკაცია.

“ანაკლიიდან შემოვლით გზაზე 25 კმ და 2 სოფელი გავიარეთ. ადგილიც და გზაც ისეთივე გაურკვეველი იყო, როგორც სესხის აღებისას რამდენიმე ფურცელზე დაწერილი საბანკო ვალდებულებები. შეხვედრის ადილს სანაპიროზე ღონისძიების დაწყებამდე 5 წუთით ადრე მივაკვლიეთ”, - ამბობს იგი.

პრეზენტაციის ადგილს ჟურნალისტი ასე აღწერს: “ევროპასთან ახლოს მიდგმულ სკამებზე 80-მდე ადამიანი იჯდა, [თუმცა] არცერთი პოლიტიკური წარსულით”.

მასალაში მამუკა ხაზარაძისა და ბადრი ჯაფარაძის მხრიდან ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის პროექტში შეუსრულებელ ვალდებულებებზე მტკიცებით ფორმაში, ცალმხრივად, საპირისპირო არგუმანტაციის გარეშეა საუბარი და ასევე, არაფერია ნათქვამი იმ ზიანზე, რაც კონსორციუმს ბანკირებისთვის წაყენებულმა ბრალმა მიაყენა.

ხაზარაძის გარშემო უარყოფით განწყობების შესაქმნელად პარალელი “ნაციონალურ მოძრაობასთან” არის გავლებული და ნათქვამია, რომ მისი პოლიტიკური ენა და გზავნილები ყოფილი სახელიწუფლებო გუნდის წარმომადგენლების განცხადებების იდენტურია. ასევე, ნათქვამია, რომ ხაზარაძის გვერდით საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის ის ყოფილი საპარლამენტო მდივანი დგას, რომელიც “გირგვლიანის საქმეზე სააკაშვილის სისხლის სამართლებრივ დევნაში პოლიტიკურ ნიშნებს ხედავდა”. უფრო მეტი სიმძიმისთვის ისიც არის ხაზგასმული, რომ “[ხაზარაძის] გუნდის იმ ნაწილისთვის, რომელიც უკვე შეარჩია, თანამშრომლობა ყველასთან, მათ შორის, “ნაციონალურ მოძრაობასთანაც” შესაძლებელია”.

სიუჟეტში, ასევე გაურკვეველ მონაცემებზე დაყრდნობით, ხაზარაძის მოძრაობის მიმართ იმ მოლოდინებზე და იმედგაცრუებაზეა საუბარი, რომელიც პრეზენტაციის დასასრულს უკვე გამოჩნდა და რომ კვირის ბოლოს, მოლოდინიდან თითქმის არაფერი დარჩა.

“პრეზენტაციას აკლდა ქარიზმაც და ენერგიაც. ის გააკრიტიკა ყველამ მიხეილს სააკაშვილმაც კი, რომელმაც ღონისძიებას კრიალოსნიანი ბიჭების შეკრება უწოდა. ყველამ, ვისგანაც ხაზარაძე ლელოს დადებისას პოლიტიკური ტრიბუნიდან გულშემატკივრობას ელოდა”, - ამბობს ჟურნალისტი და იქვე დასძენს, რომ სწორედ ამიტომ მომდევნო სვლა სატელევიოზიო ინტერვიუ იყო, სადაც ხაზარაძე იმ თემებზე ალაპარაკდა, რაზეც “იმ დრომდე დუმდა, ვიდრე ბრალდება და სისხლის სამართლის საქმე მისი ბიზნესის და პირადი კომფორტის ზონას დაარღვევდა”.

ჟურნალისტი თავადვე ასკვნის, რომ “ეს პასი პოლიტიკურ მოედანზე ისეთივე უშედეგო აღმოჩნდა, როგორც სკანდალური ე.წ. წერილის საქმე”. იქვე კიდევ ერთხელ იმეორებს, რომ ბანკირები “პოლიტიკური იმუნიტეტისკენ ისწრაფვიან”. და ხაზგასმით, მტკიცებით ფორმაში აღნიშნავს, რომ ბიზნესმენმა ვანო ჩხარტიშვილმა მამუკა ხაზარაძე “ტყუილში ამხილა”.

სიუჟეტის ამგვარი სტრუქტურა და ტექსტები, მამუკა ხაზარაძისა და მისი ახალი მოძრაობის პრეზენტაციის მსგავს კონტექსტში განხილვა, მის მიმართ საზოგადოებაში წინასწარი უარყოფითი განწყობებისა და ფონის შექმნის მცდელობის შთაბეჭდილებას ტოვებს. თითქოს, მასალის მიზანი არა ახალი მოძრაობის შესახებ საზოგადოების ინფორმირება, არამედ მამუკა ხაზარაძისა და ბადრი ჯაფარიძის იმიჯის შელახვა და დისკრედიტაციაა.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ  მედიისთვის სიძულვილის ენასთან ბრძოლის სახელმძღვანელო წესები შეიმუშავა.  გაიდლაინი ყურადღებას ამახვილებს იმ რამდენიმე მნიშვნელოვან დეტალზე, რაც მედიამ უნდა გაითვალისწინოს იმისთვის, რომ არ გახდეს სიძულვილის ენის წამახალისებელი.

• მედიასაშუალებები უნდა ცდილობდნენ ხელი არ შეუწყონ არატოლერანტული, დისკრიმინაციული გარემოს ჩამოყალიბებას, სიძულვილის წახალისებას.
• მედიას აქვს სოციალური პასუხისმგებლობა, არა მხოლოდ არ გაამძაფროს დისკრიმინაცია, არამედ საზოგადოებაში არსებულ ირაციონალური შიშების და ზიზღის წინააღმდეგ საინფორმაციო ქმედებები განახორციელოს.
• თითოეულ მედიასაშუალებას უნდა ჰქონდეს სიძულვილთან ბრძოლის ჩამოყალიბებული პოლიტიკა, რაც ცხადი იქნება როგორც დასაქმებულთათვის, ასევე აუდიტორიისთვის.
• მედიასაშუალებები მყისიერად უნდა რეაგირებდნენ მოქალაქეთა მიმართვებსა თუ გამოხმაურებებზე, თუკი ისინი მიიჩნევენ, რომ რომელიმე მასალა ახალისებს სიძულვილის ენას ანდა დისკრიმინაციას.
• ფაქტებზე დაფუძნებული მედიაპროდუქტი, რომელშიც ჟურნალისტს აქვს მცდელობა, ყველა ჯგუფის პოზიციიდან შეხედოს პრობლემას, აზღვევს მას დისკრიმინაციის წახალისებისგან, - ვკითხულობთ ძირითად წესებში. 

 

დოკუმენტის წინასიტყვაობაში ნათქვამის, რომ სიძულვილის ენას ხშირ შემთხვევაში აიგივებენ ყველა ტიპის ნეგატიურ გამონათქვამთან. შეურაცხმყოფელი, ცილისმწამებლური თუ დისკრედიტაციისთვის მომზადებული მასალები სიძულვილის ენად აღიქმება, რეალურად, კი მათ შორის დიდი განსხვავებაა. იმის გამო, რომ ყველა ქვეყანას სხვადასხვა უნიკალური კონტექსტი აქვს, რთულია განსაზღვრო, რა არის სიძულვილის ენა, რომელი ტერმინები, ფრაზები და გამონათქვამები გააძლიერებს ნეგატიურ დამოკიდებულებას რომელიმე პირის მიმართ. მიუხედავად ამისა, არსებობს შეთანხმება თუ რას ეფუძნება სიძულვილის ენა.

ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის 1997 წელს მიღებული რეკომენდაციით, “სიძულვილის ენა მოიაზრებს გამოხატვის ყველა ფორმას, რომელიც ავრცელებს, აქეზებს, ხელს უწყობს ან ამართლებს რასობრივ შუღლს, ქსენოფობიას, ანტისემიტიზმს ან შეუწყნარებლობაზე დაფუძნებულ შუღლის სხვა ფორმებს, ნაციონალიზმის, ეთნოცენტრიზმის, დისკრიმინაციისა და უმცირესობათა ან მიგრანტთა მიმართ გამოხატული მტრობის ჩათვლით”.

ამ განმარტებიდან ცხადია, რომ სიძულვილის ენა განსხვავდება შეურაცხმყოფელი თუ ცილისმწამებლური გამონათქვამებისგან. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე მუხლი სწორედ სიძულვილის ენას მოიცავს და ასეა ფორმულირებული: “ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.”

ქარტიის საბჭოს მიერ საქმეთა განხილვის პრაქტიკის თანახმად, მეშვიდე პრინციპი ფარავს დისკრიმინაციას, სიძულვილის ენას, სტიგმატიზებას. როგორც ევროპის საბჭოს, ისე ქარტიის განმარტების თანახმად, სიძულვილის ენა უნდა ეხებოდეს გარკვეულ იდენტობას. დისკრიმინაცია და სტიგმატიზებაც გარკვეული ნიშნით უნდა ხდებოდეს და ნეგატიურ კონტექსტში წარმოაჩენდეს ამ ნიშნის მქონე პირებს.  

"სიძულვილის ენის წამახალისებელი, სტერეოტიპების გაღრმავების ხელის შემწყობი შესაძლოა მარტივად გახდეს მედია, თუკი არ მოეკიდება სიფრთხილით თითოეულ შემთხვევას და არ იფიქრებს გაშუქების კუთხესა თუ ტერმინოლოგიაზე, რომელსაც იყენებს სენსიტიურ საკითხებზე მუშაობისას", - ვკითხულობთ სახელმძღვანელოში.

დეტალურად სახელმძღვანელო შეგიძლიათ ამ ბმულზე იხილოთ.

ბოლო რამდენიმე დღეა გამოცემების ნაწილი აქვეყნებს მასალებს თბილისში ახალგაზრდა კაცის დაჭრის შესახებ და აქცენტირებს, რომ დანაშაული ფსიქიკური პრობლემების მქონე ადამიანმა ჩაიდინა.

კაცის დაჭრის შესახებ ინფორმაცია თავდაპირველად სოციალურ ქსელში ტელეწამყვანმა გიორგი გასვიანმა გაავრცელა. მან ფეისბუკის პირად გვერდზე ჩართო პირდაპირი ეთერი საავადმყოფოდან, სადაც დაზარალებულის მშობელი და ადვოკატი იმყოფებოდნენ. დაშავებულის დედა პირდაპირ ეთერში შეურაცხმყოფელ კონტექსტში მოიხსენიებდა ფსიქიკური პრობლემების მქონე პირებს. ტელეწამყვანი და ადვოკატი, ისევე როგორც დაშავებულის მშობელი, აქცენტს აკეთებდნენ სავარაუდო დამნაშავის ფსიქიკური ჯანმრთელობაზე და მსგავსი პრობლემის მქონე ადამიანები საზოგადოებისთვის საშიშად და პოტენციურ დამნაშავეებად გამოჰყავდათ.

ვიდეო მალევე გაავრცელეს სხვადასხვა ონლაინ გამოცემებმა და საიტებმა. მიუხედავად იმისა, რომ ამ დროისთვის არ არსებობს არც სამედიცინო დასკვნა და არც სხვა ოფიციალური ცნობა დამნაშავის ფსიქიკური მდგომარეობის შესახებ, გამოცემები მტკიცებით ფორმაში იუწყებოდნენ, რომ კაცს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე პირი დაესხა თავს და დანაშაულის მოტივსაც სწორედ მის ფსიქიკურ აშლილობას უკავშირებდნენ.

მსგავსი გაშუქებით, ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანების სტიგმატიზება მოხდა. გავრცელებულ ინფორმაციას მალევე მოჰყვა სტერეოტიპული და სიძულვილის ენის შემცველი კომენტარები. კონტექსტი ცალსახად მიუთითებდა იმაზე, რომ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ყველა ადამიანი პოტენციური დამნაშავეა.

“რასაკვირველია, ძალადობა და ფსიქიკური ჯანმრთელობა დაკავშირებულია ერთმანეთთან, მაგრამ უფრო იმ თვალსაზრისით, რომ თვითონ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე ადამიანები არიან, ასე ვთქვათ, სამიზნე. ისინი უფრო არიან მსხვერპლები, ვიდრე მოძალადეები. თითოეული შემთხვევა, რომელსაც მედია აქცევს ხოლმე ყურადღებას, ისე უნდა გაშუქდეს, რომ ეს კონტექსტი გათვალისწინებული იყოს”, - ამბობს GIPA-ს პროფესორი, მედიამკვლევარი და ფსიქიკური ჯანმრთელობის მხარდასაჭერი მოძრაობა „ღია-ს” დამფუძნებელი თიკო ცომაია.

მისივე თქმით, მედია განსაკუთრებული სიფრთხილით და ყურადღებით უნდა მოეკიდოს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებას: “მედიამ ისე უნდა მოახერხოს ინფორმაციის გადმოცემა, რომ იარლიყები არ მიაწებოს ადამიანს. მითუმეტეს, თუ რაღაც ტერმინებს ისედაც აქვს სტერეოტიპული და წინასწარგანწყობითი მნიშვნელობები. მსგავსი საკითხების გაშუქებისას, ყველაზე დიდი ამოცანა არის, რომ ჟურნალისტმა არ დააშავოს უფრო მეტად და დაიცვას პრონციპი - „არ ავნო“ . თუ კიდევ უფრო გააღრმავებ სტიგმას, უსაფუძვლო, არასწორ შიშებს შექმნი და გააძლიერებ სტერეოტიპებს, პრობლემა მეტად გაღრმავდება".

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ფსიქიკური ჯანმრთელობის გაშუქების სახელმძღვანელო ხაზგასმით მიუთითებს, რომ მიუღებელია, ადამიანის მიერ სხვადასხვა ქმედების მტკიცებითი ფორმით დაკავშრება მის დიაგნოზთან, როდესაც დადასტურებული არ არის, რომ კონკრეტული ქმედება მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობით იყო გამოწვეული. მსგავსი მიდგომა საზოგადოებას აწვდის ინფორმაციას, თითქოს ფსიქიკური ჯანმრთელობის რომელიმე კონკრეტული პრობლემის მქონე დიაგნოზის მქონე ყველა პირი ამგვარად იქცევა.

“სტიგმის გაძლიერებაში შესაძლებელია დიდი როლი ითამაშოს მედიის მიერ ამ თემის არასწორმა გაშუქებამ. ამიტომაც ჟურნალისტმა კარგად უნდა გააცნობიეროს რატომ ასახელებს პირის დიაგნოზს, რა დამატებით ინფორმაციას აწვდის აუდიტორიას და რა უარყოფითი შედეგი შეიძლება მოიტანოს არამხოლოდ მასალის გმირისთვის, არამედ ყველა იმ პირისთვის, ვისაც რაიმე სახის პრობლემა აქვს ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებით”, - ვკითხულობთ ქარტიის სახელმძღვანელო წესებში.

თიკო ცომაია ამბობს, რომ კონკრეტული შემთხვევების გაშუქებისას მედიის ამოცანა სისტემური პრობლემის ჩვენება უნდა იყოს: “პასუხისმგებლობა ვის ენიჭება იმაზე, რომ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანმა მიიღოს შესაბამისი მკურნალობა? სახელმწიფოში არსებობს კი სერვისები? რა პოლიტიკაა, რა დაფინანსებაა, რამდენად დაცულები არიან და აქვთ თუ არა ხელმისაწვდომობა საჭირო სერვისებთან? - მედიამ უნდა გაითვალისწინოს ეს ყოველივე და ისე გააშუქოს კონკრეტული შემთხვევები. კონტექსტი უნდა მოაყოლოს, სტიგმა რომ არ გააძლიეროს, უფრო არ გარიყოს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანები საზოგადოებისგან და უფრო მეტი ძალადობა არ გამოიწვიოს.”

ფსიქიკური ჯანმრთელობის გაშუქების სახელმძღვანელოში ნათქვამია, რომ პირის შესაძლო ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის ხსენება კრიმინალის ან ანტისოციალური ქმედების გაშუქებისას, განსაკუთრებით დაუშვებელია. “კრიმინალური ამბების გაშუქებისას ბრალდებულის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე ხაზგასმა ხელს უწყობს ზოგადად თემის სტიგმატიზებასა და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანების პოტენციურ დამნაშავეებად წარმოჩენას. კვლევები ცხადყოფს, რომ მოძალადეთა და მძიმე დანაშაულების ჩამდენთა უმეტესობას ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა არ აქვს, ხოლო ფსიქიკური ჯანმრთელობის რომელიმე პრობლემის დიაგნოზის მქონე ადამიანების სრული უმეტესობა მოძალადე არ არის და არც კანონთან ჰქონიათ პრობლემები”.. - ვკითხულობთ დოკუმენტში.

„გავლენიანი და კარგი სტრატეგი“, ადამიანი, რომელიც „მწვავე შემთხვევებშიც არ ერიდება კომუნიკაციას“, შს მინისტრი, რომელსაც „არაერთხელ მოუწია დაძაბული სიტუაციის განმუხტვა“ და პოლიტიკური ფიგურა, რომლისაც “ნაციონალურ მოძრაობას” ეშინია - ამ კონტექსტში წარმოჩინდა უკვე მოქმედი პრემიერ-მინისტრი გიორგი გახარია ტელეკომპანია „იმედის“ 8 სექტემბრის კვირის შემაჯამებელ გადაცემაში „იმედის კვირა“.

„იმედმა“ გიორგი გახარიას გაპრემიერებას ორი სიუჟეტი მიუძღვნა. ამ მასალებში გახარიას ფიგურა და მასთან ასოცირებული ე.წ. გახმაურებული საქმეები ცალმხრივად, იმგვარად არის გადმოცემული, რომ მის მიმართ არც რაიმე კითხვის ნიშანია დასმული და არც საზოგადოებრივი პროტესტის ფონზე, მის გაპრემიერების ადეკვატურობაა განხილული.

პირიქით, ამა თუ იმ საქმესთან მიმართებით სრული პასუხისმგებლობა მხოლოდ ოპოზიციის, კერძოდ “ნაციონალური მოძრაობისა” და “ევროპული საქართველოს” მისამართით არის გადატანილი და მთავარი ხაზი მხოლოდ მათი, როგორც დესტრუქციული პოლიტიკური ძალის უპასუხისმგებლო ქმედებებზეა გატარებული.

პარლამენტში 6 სექტემებრს გიორგი გახარიას “ნაციონალური მოძრაობასა” და “ევროპულ საქართველოსთან” შეხვედრისას განვითარებულ მოვლენებს, რა დროსაც ოპოზიციის წარმომადგენლებმა გიორგი გახარიას ქვეყანაში ბოლო დროს განვითარებულ მოვლენებთან მიმართებით მწვავე კითხვები დაუსვეს და მის მიმართ პროტესტის ნიშნად სხდომათა დარბაზი დატოვეს, წამყვანი ოპოზიციის „პოლიტიკურ მასკარადად აფასებს“.

მასალებში გიორგი გახარიას სამთავრობო პროგრამის რამდენიმე მთავარი მიმართულების განხილვის შემდეგ, საუბარი ოპოზიციასთან მიმართებით მის ხედვებსა და გზავნილებს ეთმობა. ჟურნალისტი გვიყვება, რომ თანაგუნდელებისადმი გიორგი გახარიას მთავარი გზავნილი “ნაციონალური მოძრაობის“ „ყოველდღიურ რეჟიმში“ მხილება და მათთვის სიმართლის დაპირსპირება იყო. გარდა ამისა, ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ პრემიერი მათ 20 ივნისს განვითარებული მოვლენების დროს შტურმში ადანაშაულებს.

მასალებიდან ვერ შევიტყვეთ, კონკრეტულად რა სიცრუეზეა საუბარი. ამასთან, მიუხედავად იმისა, რომ ოპოზიციის მხრიდან სახელმწიფო ინსტიტუტებზე შტურმს თავად გიორგი გახარიაც ახსენებს, მასალაში არ ჩანს საპირწონე არგუმენტები, რაც 20 ივნისს განვითარებული მოვლენების დროს ოპოზციის მხრიდან შტურმის მცდელობას დაასაბუთებდა.

ჟურნალისტი ასევე არ ცდილობს ზოგადად შტურმის დეფინიციის განსაზღვრას და გარკვევას შეესაბამება და ჯდება თუ არა მომიტინგეთა ნაწილის მაშინდელი ქცევა შტურმის განსაზღვრებაში. გარდა ამისა, მასალებში არ ჩანს ის არაერთი კითხვა, რომელიც 20-21 ივნისის აქციის დარბევის დროს სწორედ გიორგი გახარიას მისამართით გაჩნდა, იქნება ეს ძალის გამოყენების პროპორციულობა, საჭიროება, თუ პასუხისმგებლობა, რაც განვითარებულ მოვლენებზე მას, როგორც შს მინისტრს ეკისრებოდა. ამის ნაცვლად, პასუხისმგებლების ძიებას ჟურნალისტი ისევ “ნაციონალურ მოძრაობაში” ცდილობს და ამბობს, რომ ეს პოლიტიკური ძალა, „როგორც სხვა შემთხვევებში, პოლიტიკურ პასუხისმგებლობას არც 20 ივნისს განვითარებულ მოვლენებში გრძნობს“.

გარდა ამისა, იგი, მაკო გომურს, რომელმაც 20 ივნისის აქციის დარბევის, დროს თვალი დაკარგა, „პარლამენტის შტურმის მსურველთა“ გვერდით შემთხვევით მოხვედრილად ახასიათებს. ამბობს, რომ 6 სექტემბერს პრემიერობის კანდიდატთან შეხვედრის დროს, “ნაციონალური მოძრაობის” ერთ-ერთი წევრი სალომე სამადაშვილი მის პარლამენტის სხდომათა დარბაზში შეშვებას იმ ფონზე ითხოვდა, როდესაც მაკო გომური თბილისში საერთოდ არ იყო. ასევე, იგი არფერს ამბობს იმ ადამიანებზე, რომლებიც მაგალითად პარლამენტის შენობაში შესვლას მთელი კვირის განმავლობაში ითხოვდნენ, თუმცა უშედეგოდ. “იმედის” მასალაში არც აქცია „სირცხვილიას“ ორგანიზატორების განმარტებებია, მაკო გომურის პარლამენტში შემსვლელთა სიაში ყოფნის შესახებ.

ჟურნალისტი ოპოზიციას პრემიერობის კანდიდატის მიმართ ბრალდებებსა და „შეურაცხყოფაშიც“ ადანაშაულებს, თუმცა არ ხსნის კონკრეტულად რას მოიაზრებს იგი ამ უკანასკნელში. არც იმ უამრავ კითხვაზე ამახვილებს ყურადღებას, რომლებიც სწორედ ოპოზიციური დეპუტატების მხრიდან გაჟღერდა და რომელზე პასუხებსაც საზოგადოება ორ თვეზე მეტია გიორგი გახარიასგან უშედეგოდ ელის. გარდა ამისა, “იმედი” აქცენტს გიორგი გახარიას მხრიდან ოპოზიციასთან კოჰაბიტაციის დასრულებაზეც ამახვილებს და ამ ნაბიჯს მის მიმართ მხარდამჭერების ზრდის პირდაპირპროპორციულად აფასებს. გიორგი გახარიასთან მიმართებით, “იმედი” ხორავას ქუჩის საქმესა და პანკისის ხეობაში ჰესის მშენებლობისას ჩატარებულ სპეცოპერაციასაც იხსენებს. მასალაში გახარია ამ ორ საქმის “კეთილი დასასრულის” ავტორად არის წარმოჩენილი, ამ შემთხვევაშიც კითხვების დასმის გარეშე.

აგრეთვე, მიუხედავად იმისა, რომ თავად გახარია პროპორციულ საარჩევნო სისტემაზე გადასვლას “ქართული ოცნების” თავმჯდომარის ბიძინა ივანიშვილის დამსახურებად ასახელებს, “იმედის” მასალებში არ ჩანს, რომ ეს არა მისი კეთილი ნება, არამედ მასშტაბური საზოგადოებრივი პროტესტის მონაპოვარია და “ქართული ოცნება” იძულებული იყო, პროცესების არგამწვავების მიზეზით ამ დათმობაზე წასულიყო.

გიორგი გახარიას მიმართ მიმდინარე საზოგადოებრივი პროტესტის ფონზე, მისი ფიგურის ცალმხრივად, მხოლოდ დადებითი აქცენტებით განხილვა და იმ ლეგიტიმური კითხვების უგულვებელყოფა, რაც ყოფილი შს მინისტრის მიმართ დაგროვდა, ასევე პასუხისმგებლობის სრულად სხვა პოლიტიკურ ძალაზე გადატანა, „იმედის“ მხრიდან უკვე მოქმედი პრემიერის მიმართ საზოგადოებრივი აზრის პოზიტიური მიმართულებით წარმართვის ცალსახა მცდელობაზე მიუთითებს და მის მიმართ მიკერძოებული დამოკიდებულების შთაბეჭდილებას ტოვებს.

თუკი გუგლის საძიებო სისტემაში ჩაწერთ სიტყვათშეთანხმებას - “ბავშვის დაჭრა”, იხილავთ სხვადასხვა მედიასაშუალების მიერ გავრცელებული მასალების ბმულებს, რომელიც 27 აგვისტოს თბილისში მომხდარ შემთხვევას ასახავს. ყველაზე პოპულარული მასალების სათაურები ასე გამოიყურება:

• მძიმე კადრები, რომლებშიც დეტალურად ჩანს პეკინზე სამი წლის ბავშვის დაჭრის შემთხვევა
• კადრები, რომელიც იმ მომენტშია გადაღებული, როდესაც გამვლელმა ქალმა 3 წლის ბავშვი სახის არეში დაჭრა, ისმის ბავშვების განწირულ ხმა [გაფრთხილება: ვიდეო შეიცავს ემოციურად მძიმე კადრებს]
• შეიძლება უცხოელი იყო, რომელსაც თავის შვილს არ აძლევენ და ბავშვებს რომ ხედავს, ჭკუიდან იშლება - როგორ აღწერს მოქალაქე ქალს, რომელმაც პეკინზე ბავშვი დაჭრა და მიიმალა
• იძებნება! - ქალი, რომელმაც პეკინზე დანით 3 წლის ბავშვი დაჭრა

მასალებს თან ახლავს ქუჩის სათვალთვალო კამერების მიერ გადაღებული ვიდეომასალები, რომლებიც აღწერს, თუ როგორ უახლოვდება ქალი ქუჩაში გადაადგილების დროს დედ-მამას ორ მცირეწლოვან შვილთან ერთად; მივარდება ერთ-ერთ ბავშვს, აყენებს სახის არეში ჭრილობას, ცდილობს მეორე ბავშვის დაზიანებასაც; ისმის ბავშვების შემზარავი ტირილი; დაბნეული მშობლები ცდილობენ ბავშვების დახმარებას; ამ დროს მოძალადე ტოვებს შემთხვევის ადგილს და ახერხებს მიმალვას.

ამის შემდეგ მედიასაშუალებები, ასევე, ცალკეული მომხმარებლები სოციალურ ქსელებში ავრცელებენ სავარაუდო მოძალადე ქალის ფოტოანაბეჭდებს ამ ვიდეომასალებიდან და აცხადებენ ძებნას მასზე. საბოლოოდ, 28 აგვისტოს სამართალდამცავებმა ქალი დააკავეს, თუმცა მოქალაქეები არ წყვეტენ მომხდარის განხილვას: ქალს “შეშლილად” აცხადებენ და ითხოვენ მის “ცოცხლად გატყავებას”, შეურაცხყოფენ ბავშვის მამას და ამ ამბის შემსწრე ყველა ადამიანს, რომლებმაც ვერ შეძლეს ადგილზე მოძალადის დაკავება.

“წამების მსხვერპლთა ფსიქოსოციალური და სამედიცინო რეაბილიტაცის ცენტრის წარმომადგენელი, ფსიქოლოგი მაია ცირამუა მიიჩნევს, რომ მედიამ არ უნდა შეუწყოს ხელი ისეთ გაშუქებას, რომელიც კიდევ უფრო მეტად გააძლიერებს სტიგმას ფსიქიკური ჯანმრთელობის მქონე ადამიანების მიმართ.

“განსაკუთრებით მაღალი პასუხისმგებლობაა მედიაზე იმიტომ, რომ ჩვენ ხომ ვიცით, რომ წინსწრებად, სანამ არ არის ჩატარებული ფსიქიატრიული ექსპერტიზა, ზოგადად, მოტივები არ არის დადგენილი, არ უნდა შეუწყოს ხელი იმას, რომ საზოგადოებამ ერთმნიშვნელოვნად ამ ადამიანზე გამოიტანოს თავისი განაჩენი, თავისი დასკვნები. ჩვენ ვხედავთ რამხელა აჟიოტაჟია ამ საკითხან დაკავშირებით, ლამის საზოგადოება ითხოვს ლინჩის წესით მის გასამართლებას და ამასთანავე ძალიან ცუდი აქცენტები კეთდება ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანებზე, რომლებიც განიხილებიან, როგორც მოძალადეები. ანუ ყველა ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანი არის მოძალადე - დაახლოებით, აი, ასეთი აზრის განმტკიცებას შეუწყო ხელი მედიის დამოკიდებულებამ და გაშუქების სტრაგეგიამ, რომელსაც ჩვენ ვხედავთ ამ ამბის მოხდენიდან დღემდე”, - აცხადებს მაია ცირამუა “მედაიჩეკერთან” საუბარში.

უფლებადამცველი ანა არგანაშვილი “ფეისბუკში” გამოეხმაურა ამ საკითხს და აღნიშნა, რომ არარაციონალურია ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესაძლო პრობლემაზე პანიკური რეაქცია:

“იმ შემთხვევაშიც, თუ ამ ქალს [ბავშვის დაჭრაში ბრალდებულს] არ აღმოაჩნდა ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა, ჩვენი პანიკური რეაქციით გავაუარესებთ ქვეყანაში მდგომარეობას... თავი დავანებოთ იმას, რომ სტატისტიკურად ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანები გაცილებით მეტად ხდებიან დანაშაულის მსხვერპლი, ვიდრე ჩამდენი,” - წერს ანა არგანაშვილი.

მაია ცირამუას თქმით, მედია უნდა იყოს მოწოდებული იმისკენ, რომ აქცენტი გადაიტანოს ძალადობაზე, ძალადობრივი ქცევის პრევენციაზე, რომელიც სახელმწიფოს პრეროგატივაა.

“მედიის აქცენტი ეს უფრო უნდა იყოს და კიდევ ვფიქრობ, რომ მედიას ასევე შეუძლია ხელი შეუწყოს პირიქით, აი, ამ აღშფოთების, ბრაზის განეიტრალებას, რასაც ვხედავთ და ეს უკავშირდება იმ ადამიანებს, რომლებიც შეესწრნენ შემთხვევას. ჩვენ ვკითხულობთ უამრავ სტატუსს, კომენტარს სოციალურ ქსელებში, სადაც საუბარია იმაზე, რომ აი, მამა როგორ არ დაეხმარა საკუთარ შვილს, რომ ის არის მშიშარა, ასევე, იქ შემსწრე საზოგადოებაზე. მედიას შეუძლია უბრალოდ ამოიღოს მეცნიერულად დადასტურებული ინფორმაცია იმასთან დაკავშირებით, რომ აი, ასეთ, ადამიანის სიცოცხლისთვის საშიშ, მოულოდნელად თავს დამტყდარ სიტუაციებში გაშეშება არის ერთ-ერთი ბუნებრივი რეაქცია,“ - ამბობს მაია ცირამუა.

ნათია კუპრაშვილი, “ჟურნალისტიკის რესურსცენტრის” წარმომადგენელი ფიქრობს, რომ ამბის ტირაჟირებითა და ფსიქიკური პრობლემების მქონე პირთა სტიგმატიზებით სოციალური ქსელების მომხმარებლებმა გაასწრეს მედიასაშუალებებს.

“მედია, ასე ვთქვათ, აყვა “ტრენდს”. მშობლების ბულინგით დაწყებული, თვითმხილველთა შეურაცხყოფით, ლინჩის წესისა და სასტიკი წამების მოთხოვნით დამთავრებული კომენტარები არ დაკლებია ქართულენოვან სივრცეს. დამნაშავის მოძებნის მიზნით კადრების გავრცელებას ჰქონდა საფუძველი, არსებობდა საზოგადოებრივი ინტერესი, მაგრამ ეს ვერ ვრცელდება ვერც დასახიჩრებული ბავშვის კადრების და ვერც დანაშაულის ხმების გავრცელებაზე. დღეს ამ კადრებს დაკარგული აქვთ საზოგადოებრივი ინტერესიც, რადგან დამნაშავე დაკავებულია,”- აცხადებს ნათია კუპრაშვილი “მედიაჩეკერთან” საუბარში.

იგი ფიქრობს, რომ დაზარალებულ ოჯახს აქვს დავიწყების უფლება.

“ეს ევროსასამართოს მიერ არარერთგზის აღიარებული უფლებაა და იმედი ვიქონიოთ, რომ ამ უფლების რეალიზებისთვის დაზარალებულებს სასამართლოს პროცესი არ დაჭირდებათ. მიხარია, რომ რამდენიმე მედიასაშუალება უკვე გამოეხმაურა, მაგალითად, ტვ 25-მა საკუთარი თვითრეგულირების ფარგლებში აიღო შესაბამისი კონტენტი,” - აცხადებს ნათია კუპრაშვილი.

ნინო ჯაფიაშვილი, რადიო “თავისუფლების” ქართულენოვანი სამსახურის მმართველი რედაქტორი გვიზიარებს, თუ რა საკითხებზე იმსჯელეს რედაქციის შიგნით, ვიდრე 27 აგვისტოს თბილისში მომხდარი ამ შემხთხვევის შესახებ ვიდეომასალას გამოაქვეყნებდნენ. მისი თქმით, მსჯელობის საგანი იყო ძალადობის შემცველი კადრების გამოყენება; მსჯელობის საგანი იყო ბავშვის იდენტიფიცირების საკითხი და ასევე, ის, ხომ არ მიადგებოდა ბავშვს რაიმე სახის ზიანი, თუნდაც მისი ვინაობის დაფარვის შემთხვევაში, ამასთან - კარდები არ იყო უშუალოდ რადიო თავისუფლების მიერ გადაღებული.

“ძალიან ცალსახა იყო ჩვენთვის ის, რომ თავდამხსმელი ქალის იდენტიფიცირებაც არ მოგვეხდინა, მითუმეტეს სოციალურ მედიაში შექმნილი ფონის და კონტექსტის გამო”, - უთხრა ნინო ჯაფიაშვილმა “მედიაჩეკერს”.

მისივე თქმით, მას შემდეგ, რაც პოლიციამ დააკავა თავდამსხმელი, რადიო თავისუფლებამ გამოქვეყნა 1 წუთიანი ვიდეო, რადგან რედაქციამ მიიჩნია, რომ ვიდეოფორმატით ამ ამბის მოყოლა იყო მნიშვნელოვანი და ეფექტური გზა საზოგადოების სწორი ინფორმირებისთვის.

“მთავარი ამოცანა იყო ის, რომ: 1. ბავშვის იდენტიფიცირება არ მოხდარიყო; 2 აუცილებლად წინასწარ გაგვეფრთხილებინა აუდიტორია, რომ ეს მასალა შეიცავს ძალადობის ამსახველ კადრებს და 3. ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, რომ მასალა არ გაგვეშვა სარედაქციო დამუშავების გარეშე, ანუ უკონტექსტოდ. ამოცანა იყო აუდიტორიისთვის კონტექსტი სწორად მიგვეწოდებინა. სენსაცია არ შეგვექმნა”, - ამბობს ნინო ჯაფიაშვილი.

მისივე თქმით, სარედაქციო გადაწყვეტილების მიღებას, თუ როგორ უნდა გაეშუქებინათ ეს საკითხი, წინ უძღოდა რედაქტორების განხილვა, ასევე, კონსულტაციები საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წარმომადგენლებთან.

იმის მიუხედავად, რომ მოგვიანებით რამდენიმე მედიასაშუალებამ წაშალა საკუთარი გვერდიდან სათვალთავლო ვიდეოკამერით მოპოვებული ვიდეომასალა და თავდამსხმელის ფოტოსქრინებიც, ისინი ვირუსულადაა გავრცელებულ სოციალურ ქსელებში და სხვა სახის ვებგვერდებზე.

ავტოსაგზაო შემთხვევების შედეგად დაღუპულთა და დაზარალებულთა სტატისტიკის მიხედვით საქართველოს ევროპაში ერთ-ერთი ყველაზე ცუდი მაჩვენებელი აქვს. ამასთან ყოველწლიურად მზარდია ავტოავარიების მსხვერპლთა რაოდენობა. შესაბამისად, თითოეული ასეთი შემთხვევა მედიის აქტიურ ყურადღებას იქცევს.

ერთ-ერთი ბოლო ასეთი შემთხვევა 18 აგვისტოს მოხდა სოფელ ნოსირთან - ორი ავტომობილს შეჯახების შედეგად ცეცხლი გაუჩნდა, დაიღუპა ორი და სამი ადამიანი დაშავდა.

ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის "საინფორმაციო გამოშვება “კურიერში" მომხდარის გაშუქებისას ეთერში აჩვენეს კადრი, თუ როგორ გადააქვთ სამართალდამცავებს ერთ-ერთი გარდაცვლილის დანახშირებული გვამი. დამწვარი ადამიანის ფოტო დაურთო საკუთარ მასალას "პრაიმტაიმმა", თუმცა მოგვიანებით ფოტო შეცვალა. მისი იდენტური ტექსტი გაავრცელა mediamall.ge-მაც, თუმცა "პრაიმტაიმისგან" განსხვავებით მძიმე ფოტო არ შეუცვლია.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სახელმძღვანელო წესების მიხედვით, “მიზანშეწონილი არ არის დაზარალებულის, გვამისა ან დასახიჩრებული სხეულის, სისხლისა და სხვა მსგავსი სცენების ჩვენება მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთების გარეშე. მათი გადაღება უნდა მოხდეს მხოლოდ გარკვეული მანძილიდან, რათა შეუძლებელი იყოს დაზარალებულის იდენტიფიცირება”.

“კურიერის” რეპორტაჟში, ისევე როგორც "პრაიმტაიმისა" და mediamall.ge-ს შემთხვევაში, არ იყო დასაბუთებული, თუ რა მიზანს ემსახურებოდა დანახშირებული გვამის ჩვენება. 

უბედური შემთხვევების გაშუქების დროს ჟურნალისტებს სიფრთხილისკენ მოუწოდებენ ევროპის ქვეყნების პრესის საბჭოები. მაგალითად, ნორვეგიაში ჟურნალისტების ქცევის კოდექსი აფრთხილებს მათ, რომ გაითვალისწინონ, თუ რა გავლენას იქონიებს უბედური შემთხვევისა და კრიმინალის კონკრეტული ფაქტის გაშუქება კონკრეტულ მსხვერპლსა და მის ახლობლებზე - “გამოიჩინეთ ყურადღება მწუხარებასა და შოკში მყოფი ადამიანების მიმართ,” - მიმართავენ ჟურნალისტებს. 

ბელგიაში ეთიკის კოდექსი ჟურნალისტებს მოუწოდებს, სიფრთხილე გამოიჩინონ უბედური შემთხვევის მსხვერპლებთან ან მათ ოჯახებთან მუშაობის დროს.

გერმანიაში პრესის ეთიკის კოდექსის მიხედვით, მედიამ თავი უნდა აარიდოს ძალადობის, სისასტიკის და ტანჯვის სენსაციურ გამოსახულებას: “პირველ გვერდებზე ძალადობისა და უბედური შემთხვევების გრაფიკული გამოსახულების განთავსების დროს პრესამ უნა გაითვალისწინოს ამის შესაძლო ზეგავლენა ბავშვებსა და ახალგაზრდებზე”.

„კავკაზ პლიუსი“ (ge.kavkazplus.com) ონლაინგამოცემაა, რომელიც ქართულ, რუსულ და ინგლისურ ენებზე სისტემატურად აქვეყნებს ეთნიკურად სომეხი ერის საწინააღმდეგო, ქსენოფობიური კონტექსტის და დისკრიმინაციული შინაარსის მასალებს. მათი აბსოლუტური უმრავლესობა კი დაუსაბუთებელი და მანიპულაციურია.  „კავკაზ პლიუსის“ მიერ გავრცელებული მასალები ტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ გამოცემა მიზანმიმართულად ცდილობს ეთნიკურად სომეხი ერის დისკრიმინაციას, ხელს უწყობს სტერეოტიპების ჩამოყალიბებას და შუღლის გაღვივებას ორ ერს შორის. 

 2016 წლიდან დღემდე „კავკაზ პლიუსის“ გვერდზე არმენოფობიური შინაარსის ასობით მასალა იძებნება. გამოცემა ღიად აცხადებს, რომ კონკრეტული მიზანი ამოძრავებთ და იქვე ხაზს უსვამს, რომ ზოგადად სომეხი ხალხის საწინააღმდეგო არაფერი აქვთ და მათი მიზანი მხოლოდ ნაციონალისტებთან ბრძოლაა.



სომეხი ერი - როგორც საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის საფრთხე

გამოცემა მხოლოდ ვარაუდებზე დაყრდნობით მკითხველს არწმუნებს, რომ ეთნიკურად სომეხ ერს საქართველოს ტერიტორიების მიტაცება სურს. აღვივებს აზრს თითქოს მათ „თვალი დაადგეს“ ქართულ მიწას, ცდილობენ სამცხე-ჯავახეთის მითვისებას და ასევე სურთ „მიიტაცონ“ ბათუმი და საქართველოს სხვა საკურორტო ქალაქები.

„მათ [ეთნიკურად სომხების] გეგმებშია - საქართველოს განადგურება და დანაწევრიანება რუსების ხელით იმისათვის, რომ რუსეთის დახმარებით საქართველოს წაართვას სამცხე-ჯავახეთი, ხოლო შეძლებისდაგვარად „გაატარონ დერეფანი ზღვასთან“, - ვკითხულობთ „კავკაზ პლიუსის“ სტატიაში.

მას შემდეგ კი, რაც 2019 წლის აპრილში დავით-გარეჯის სამონასტრო კომპლექსთან, საქართველო-აზერბაიჯანის საზღვრის მონაკვეთთან დაკავშირებული პრობლემა გამწვავდა, გამოცემამ დაიწყო იმის მტკიცება, რომ სომხებს დავით-გარეჯის მიტაცება სურთ. 29 მაისს გამოქვეყნებულ სტატიაში „სომხური წარწერები და სომხური პრეტენზიები დავით გარეჯზე“ აღნიშნულია, რომ აზერბაიჯანსა და საქართველოს შორის კონფლიქტი ეთნიკურ სომხებს ძალიან „აწყობთ“ და ცდილობენ, რომ ხელოვნურად გააჩაღონ მტრობა ორ ქვეყანას შორის.

ამავე სტატიაში „კავკაზ პლიუსი“ ავითარებს აზრს, თითქოს, რუსეთ-საქართველოს „წაჩხუბება“ „სომეხი ძმების“ ბრალია:


გამოცემა ხშირად მანიპულირებს რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიების საკითხით. „კავკაზ პლიუსი“ მკითხველს არწმუნებს, რომ აფხაზეთში ეთნიკურად სომხები „უმრავლესობას შეადგენენ და აკონტროლებენ ოკუპირებული ტერიტორიის მთელ ეკონომიკას და მათ მიერ დახოცილთა ქართველების სახლებში სახლობენ და რაც მთავარია - არ უშვებენ არა მხოლოდ ქართველ ლტოლვილებს, არამედ ქართველ მღვდლებს ქართულ ეკლესიებთან და მონასტრებთან“, - ნათქვამია სტატიაში, ისე, რომ გაუგებარი რჩება, თუ რა წყაროებს ეყრდნობა და რა აძლევს ამის თქმის საფუძველს ავტორს.

რელიგიით მანიპულირება და ფაქტების დამახინჯება

გამოცემა ხშირად მანიპულირებს რელიგიური საკითხებით და ხელს უწყობს შუღლის გაღვივებას ეთნიკურად სომეხი ხალხის მიმართ. 4 ივლისს გამოცემამ ყალბი ფოტოს დართვით გამოაქვეყნა სტატია, თითქოს სომხებმა ქართული ეკლესია დაიპყრეს და სათივედ გადააქციეს. ინფორმაციის წყაროდ კი რუსული საიტი infoteka24.ru მოჰყავს, რომელიც თავის მხრივ TV Travel-ის ფილმს ეყრდნობა.

ეს სტატია გამონაკლისი არ არის. მხოლოდ პირად მოსაზრებებს და "რუსეთის ჯავახკის დიასპორის" ფეისბუკ პოსტს ეყრდნობა სტატია,  რომლის თანახმადაც, ახალციხეში სპორტულ-კულტურული ცენტრი იმ „ბოევიკების“ მოსამზადებლად ფუნქციონირებს, რომლებსაც სომხები ქართული სალოცავების დაპყრობისთვის ამზადებენ:

„აღასი არაბიანი პირდაპირ მოუწოდებს სომეხ ექსტრემისტებს ჩამოვიდნენ საქართველოში და დაიპყრონ ქართული ეკლესიები. ამ მოწოდებების ფონზე გასაგები ხდება, თუ რისთვის სჭირდებათ სომეხ ნაციონალისტებსა და სეპარატისტებს ახალციხეში „სპორტულ-კულტურული ცენტრი“. პასუხი ნათელია - რათა მოამზადონ ბოევიკები ქართული სალოცავების დაპყრობისთვის.“ - პოსტი მართლაც გამოქვეყნდა, თუმცა ქართული ეკლესიის დაპყრობის შესახებ მოწოდება ტექსტში არ გვხვდება.

გამოცემა მკითხველს არწმუნებს, რომ სომხებმა ერთხელ უკვე სცადეს ქართული ტაძრის დაპყრობა და ამის დასტურად 2017 წელს კუმურდოში განვითარებული მოვლენები მოჰყავს, თუმცა ფაქტების დამახინჯებით:

„2017 წლის სექტემბერში ასეთი მცდელობა უკვე იყო - მაშინ სომეხმა ექსტრემისტებმა სცადეს დაეპყროთ ქართული ტაძარი კუმურდო და ქართულ პოლიციას დაუშინეს ქვები", - წერს „კავკაზ პლიუსი“.

სინამდვილეში, სოფელ კუმურდოში ადგილობრივებსა და პოლოციას შორის დაპირისპირების მიზეზი არა ტაძრის დაპყრობა, არამედ ტაძრის ეზოში ქვაჯვარის აღმართვა გახდა. სომეხთა სამოციქულო მართლმადიდებელი ეკლესიის მრევლს მისი დადგმის საშუალება პოლიციამ არ მისცა.

ეთნიკური სომხების მიერ ქართული ტაძრების “მიტაცებაზე” მხოლოდ ამ სტატიაში არ საუბრობენ. გამოცემა „ახსენებს“ მკითხველს, რომ სომეხმა ნაციონალისტებმა საქართველოს ტერიტორიაზე არსებულ 465 ქართულ ეკლესიაზე ოფიციალური მოთხოვნები წარმოადგინეს. თუმცა, ამ შემთხვევაშიც უცნობია, თუ რაზე დაყრდნობით წერს ავტორი ამას. ფაქტების, მტკიცებულებების, არგუმენტების ნაკლებობა ამ გამოცემის ერთგვარი სტილია.

სომხების კავშირი ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებთან

გამოცემა ცდილობს, რომ ქვეყანაში მიმდინარე ნეგატიური მოვლენები პირდაპირ დააკავშიროს ეთნიკურად სომეხ ერთან. მაგალითად, 21 ივნისს საქართველოში საპროტესტო აქციის დაშლაში, შემდგომ განვითარებულ მოვლენებსა და რუსეთის მიერ ქართული კომპანიებისთვის ფრენების აკრძალვაშიც კი „კავკაზ პლიუსი“ სომხეთის ინტერესებს „ხედავს“. 5 ივლისს გამოქვეყნებულ სტატიაში „რუსეთსა და საქართველოს შორის ახალი ომის გაჩაღების სომხური გეგმების ჩაშლა“, გამოცემა წერს, რომ „სომხური პროვოკატორებისთვის იდეალური სიტუაცია იქნებოდა, თუ 20-21 ივნისს თბილისში სახელმწიფო გადატრიალება მოხდებოდა“, რაც არ გამოუვიდათ.

იმავე მსჯელობას ავრცელებს გამოცემა სტატიაში „რატომ გააგზავნა სომხეთმა თავისი ბოევიკები საქართველოს პარლამენტთან?“ - ტექსტის მიხედვით, 20-21 ივნისს პარლამენტზე თავდასხმა ბრძანების საფუძველზე შეთანხმებულად ხდებოდა და თავდამსხმელებს შორის სომეხი „ბოევიკები“ იყვნენ. აღსანიშნავია, რომ გამოცემა ინფორმაციის წყაროდ "იმედის "საინფორმაციო გამოშვება „ქრონიკის“ კადრებს იმოწმებს, თუმცა ამ კადრებიდან არ მტკიცდება, რომ აქციაში მონაწილე პირები “სომეხი ბოევიკები” იყვნენ, ამაზე მინიშნება არც “იმედს” გაუკეთებია. ამავე სტატიაში გამოცემა ავითარებს აზრს, რომ „ფაშინიანის სომხეთი პირდაპირ არის ჩართული საქართველოს პარლამენტის ხელში ჩაგდების მცდელობაში“. როგორც სხვა შემთხვევებში, სტატია დაუსაბუთებელია და არ ჩანს, რას ეყრდნობა ავტორი ამ მოსაზრების გავრცელებისას.

დაუსაბუთებელი პარალელები და რუსული  გამოცემები ინფორმაციის წყაროდ

„ფაშინიანი გეგმავს 2050 წლისთვის ქართული მიწების დაპყრობას?“ - ამ სათაურით 7 აგვისტოს „კავკაზ პლიუსმა“ გამოაქვეყნა სტატია, რომელშიც ავტორი ამტკიცებს, რომ სომხეთის პრემიერ-მინისტრი 2050 წლისთვის სომხეთის მოსახლეობის 5 მილიონ ადამიანამდე გაზარდას საქართველოს ტერიტორიების მითვისების ხარჯზე გეგმავს. ავტორი ვარაუდობს, რომ სომხეთში შობადობის დაბალი მაჩვენებლის გათვალისწინებით, მოსახლეობის ზრდა არარეალურია და წერს:


მსგავს დაუსაბუთებელ, უარგუმენტო მოსაზრებებს მხოლოდ ამ სტატიაში არ ვხდებით. სხვა მასალებშიც (რომლებიც სომხების დისკრიმინაციას ემსახურება) ავტორი ხშირად საკუთარ კითხვას მტკიცებით ფორმაში თავადვე პასუხობს. თითოეულ სტატიაში ფაქტების, მტკიცებულებების და არგუმენტების ნაცვლად გამოყენებულია სიტყვები „ნათელია“, „აშკარაა“, „ცხადია“, „მართლაც ასეა“, „არარეალურია“ „შეიძლება“, „გამოდის, რომ...“, „ფაქტია“, „როგორც ჩანს“ და ა.შ. ამ ფრაზებით ავტორი ცდილობს მოსაზრებების ფაქტად წარმოჩენას.

გარდა ამისა, სტატიებში, ამა თუ იმ ინფორმაციის წყაროდ „კავკაზ პლიუსი“ ხშირად უთითებს ისეთ გამოცემებს, როგორიც არის რუსული პროპაგანდისტული მედიაგამოცემა „სპუტნიკი“, რუსულენოვანი საიტები pikabu.ru, regnum.ru, infoteka24.ru, aif.ru და სხვა.

„კავკაზ პლიუსზე“ გამოქვეყნებული მასალები მოვლენების არასწორი ინტერპრეტაციით, ფაქტების დამახინჯებით, მანიპულაციით და დაუსაბუთებელი პარალელებით ტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ გამოცემის მიზანი ეთნიკურად სომეხი ერის დისკრიმინაცია და ქსენოფობიის გაღვივებაა.

"კავკაზპლიუსის შესახებ"

სტატიებზე, როგორც წესი, ავტორი მითითებული არ არის. საიტზე არ იძებნება ინფორმაცია არც სარედაქციო გუნდის შესახებ. უცნობია ასევე ვინაა ვებსაიტის მესაკუთრე. უფრო მეტიც, ვებგვერდზე საკონტაქტო ინფორმაციაც კი არ არის განთავსებული. დახურულია დომენის მფლობელის შესახებაც ინფორმაცია. მხოლოდ იმის გარკვევაა შესაძლებელი რომ დომენი უკრაინიდან არის რეგისტრირებული.

აგვისტოს ომი მიხეილ სააკაშვილისა და ნაციონალური მოძრაობის მიერ როგორც ძალაუფლების „ყველაფრის ფასად“ შენარჩუნებისა და საზოგადოების თვალში „დაკარგული ლეგიტიმაციის“ ხელახლა მოპოვების გზა - ამ კონტექსტში წარმოჩინდა ყოფილი ხელისუფლება ტელეკომპანია „იმედის“ ეთერში 11 აგვისტოს გასულ ფილმში - „ჩვენ მშვიდობით მოვიგებთ სხვის დაწყებულ ომს“, რომლის ავტორიც და მასზე მომუშავე გუნდიც მითითებული არ არის.

მნიშვნელოვანი ფაქტების მიჩქმალვა, მანიპულაცია და არაზუსტი ინფორმაცია ფონად გასდევს 40 წუთიან ფილმს, სახელწოდებით “ჩვენ მშვიდობით მოვიგებთ სხვის დაწყებულ ომს!”

 სიუჟეტი 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომში ნაციონალური მოძრაობისა და იმდროინდელი პრეზიდენტის ბრალეულობაზეა აგებული ისე, რომ განვითარებულ მოვლენებში რუსეთის ფედერაციის პასუხისმგებლობა მინიმუმამდეა დაყვანილი. აგვისტოს ომი წარმოჩენილია როგორც “მაშველი რგოლი” სააკაშვილისთვის, რამაც შესაძლებლობა მისცა “ოპოზიციის წნეხისგან” გათავისუფლებულიყო და დაებრუნებინა “დაკარგული ლეგიტიმაცია”.

ფილმში ავტორი რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობების მიმოხილვას 2004 წელს, ქვეყნის სათავეში ახალი ხელისუფლების მოსვლიდან იწყებს და იმ შეცდომებსა თუ ქმედებებს აღწერს, რაც მისივე შეფასებით, ყოფილმა ხელისუფლებამ ოკუპირებულ რეგიონებთან მიმართებით და ჩრდილოელ მეზობელთან ურთიერთობის კონტექსტში მიზანმიმართულად განახორციელა. ასე მაგალითად, ფილმიდან ვიგებთ, რომ 2004 წელს ახალმა ხელისუფლებამ პრაქტიკულად მოგვარებული, ან უფრო ზუსტად, მოგვარების გზაზე დამდგარი კონფლიქტები ჩაიბარა, მაშინდელმა მთავრობამ კი, სახალხო დიპლომატიის ერთ-ერთი მექანიზმი და ადგილობრივ მოსახლეობასთან ურთიერთობების დათბობა-გაღრმავების ერთადერთი საშუალება ერგნეთის ბაზრობა გააუქმა, რითაც სააკაშვილი-ოქრუაშვილის [ირაკლი ოქრუაშვილი იმ დროისთვის თავდაცვის მინისტრის თანამდებობას იკავებდა] ტანდემმა „კონფრონტაციის გზა“ აირჩია და ოსურ მხარეს პირდაპირ ანიშნა, რომ „ოფიციალური თბილისის არჩევანი შერიგების და დაახლოების პოლიტიკა აღარ არის“.

ერგნეთის ბაზრობის გაუქმების კომპონენტი ფილმში აპრიორი უარყოფითად ისეა განხილული, რომ საპირისპირო მხარე - კორუფცია, კონტრაბანდა, დაუფიქსირებელი გადასახადები და ა.შ. განხილული არ არის და არც ყოფილი ხელისუფლების წარმომადგენლების პოზიცია ჩანს იმის შესახებ, თუ რატომ მიიღეს მათ აღნიშნული გადაწყვეტილება და რა იყო ამის მთავარი მოტივატორი.

 ამასთან, ავტორი 2004-2008 წლების შუალედში ცხინვალის რეგიონში მომხდარ არაერთ შეტაკებასა და დაპირისპირებაზე იმგვარად საუბრობს, რომ ყველა კონტექსტში ყოფილი ხელისუფლების ბრალზე, განზრახ პროვოკაციულობასა და კონფრონტაციულობაზე მიუთითებს. იქვე დასძენს, რომ სააკაშვილი “წარმატებით ახერხებდა კრემლის პროვოცირებას”.

ნაციონალური მოძრაობის მხრიდან აგვისტოს ომის ინსპირირების დასტურად 2007-2008 წლებში მაშინდელი ხელისუფლების მხრიდან ბიზნესის, მედიის, ოპონენტების და მშვიდობიანი მოქალაქეების მიმართ ჩადენილ დანაშაულებებსაც გვახსენებს. სააკაშვილი მოხსენიებულია დიქტატორად. 2008 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები კი აპრიორი გაყალბებულად არის წარმოჩენილი. არადა, მიუხედავად დაფიქსირებული ხარვეზებისა, მაშინ რომელიმე საერთაშორისო სადამკვირვებლო ორგანიზაციას საყოველთაო გაყალბების ნიშნებზე არ უსაუბრია და არც მისი შედეგები დაუყენებია ეჭვქვეშ. 2004-2008 წლების მიმოხილვის დასასრულს ავტორი ამტკიცებს, რომ სააკაშვილმა მიზანმიმართულად ჩაითრია ქვეყანა სისხლიან ავანტურაში.

ფილმის მიწურულს დრო უკვე უშუალოდ აგვისტოს ომის დეტალების განხილვას ეთმობა, საიდანაც ვიგებთ, რომ სააკაშვილისთვის შექმნილი პოლიტიკური კრიზისის ფონზე, „გარე მტრის საქართველოში შემოჭრა“ იყო საჭირო, რისთვისაც ისეთი სამხედრო ოპერაცია უნდა დაგეგმილიყო, რომელზე რეაგირებაც რუსეთის მხრიდან გარდაუვალი იქნებოდა, რისთვისაც „სააკაშვილის ხელისუფლებამ დემონსტრაციული, ფართომასშტაბიანი ოპერაცია განიზრახა“.

 „ყველას გვახსოვს, როგორც ვუყურებდით ტელეეკრანებს, გვიკვირდა ჩვენი მედიის, რომელიც ამ ყველაფერს იღებდა და მსოფლიოს გადასცემდა, ვამბობდით, მტრები ხომ არ არიან, რას აკეთებენ, მოწინააღმდეგეს აწვდიან ინფორმაციასო. დიახ, გეგმის შემადგენელი ნაწილი ზუსტად ეს პროპაგანდა იყო. მთელ მსოფლიოს უნდა ენახა ქართველების დიდი სამხედრო ძალის მოქმედება რეგიონში. საჯაროდ სილაგაწნული რუსეთი კი იძულებული უნდა ყოფილიყო, სამხედრო ძალებით შემოსულიყო საქართველოში“, - ვისმენთ ფილმში.

მასალაში 8 აგვისტოს რუსთაველის გამზირზე საქართველოს მხარდამჭერი აქცია-კონცერტი, რომელსაც მეგობარი ქვეყნების პრეზიდენტებიც ესწრებოდნენ, ომში გამარჯვების ზეიმად არის გამოცხადებული. არადა, ღონისძიების მიზანი მსოფლიოსთვის სწორედ რუსეთის მიერ საქართველოში განხორციელეული აგრესიისა და მეგობარი ქვეყნების მხარდაჭერის ჩვენება იყო. ფილმში ყოფილ პრეზიდენტს საერთაშორისო თანამეგობრობის სათანადო არაინფორმირებულობაშიც სდებენ ბრალს. არადა, სწორედ საერთაშორისო პარტნიორების ჩართულობით გამართული მოლაპარაკებების შედეგად გახდა რუსეთის ფედერაცია იძულებული, რომ რეგიონში საბრძოლო მოქმედებები შეეჩერებინა და ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმებისთვის მოეწერა ხელი. აღსანიშნავია, რომ აღნიშნული შეთანხმების პირობებს რუსეთი დღემდე უხეშად არღვევს, რის გამოც, ის დასავლელი პარტნიორების მხრიდან კრიტიკის ობიექტი არაერთხელ გამხდარა.

 „რუსეთის იმპერატორმა ალექსანდრე მესამემ თავის დროზე თქვა - რუსეთს ჰყავს ორი ჰყავს ორი მოკავშირე, არმია და ფლოტია. 21-ე საუკუნეში ამ მოკავშირეებს შეიძლება თავისუფლად დაემატოს სააკაშვილიც. კრემლისთვის ძნელად თუ მოიძებნება სააკაშვილზე ხელსაყრელი პოლიტიკოსი რუსული ჩექმის სამხრეთ კავკასიაში კვლავ შემოსადგმელად. ამ დიდ ტრაგედიაში გაიმარჯვა მხოლოდ მიხეილ სააკაშვილმა და მისი დანაშაულებრივი რეჟიმის შემოქმედებმა. მათ მიაღწიეს უპირველეს მიზანს - მოიპოვეს ლეგიტიმაციის საჭირო ხარისხი და შეინარჩუნეს ძალაუფლება“, - სწორედ ასე იხსნება ფილმში აგვისტოს ომის ანთოლოგია - სრული პასუხისმგებლობის ყოფილ ხელისუფლებაზე გადატანა და რუსეთის ფაქტორის შემცირება.

 ფილმში რუსეთი არა კონფლიქტის მხარედ, არამედ მესამე, განყენებულ აქტორად არის წარმოჩენილი, რომელიც იძულებული გახდა, რომ ერთი აგრესიული აქტორის მხრიდან მეორეს მიმართ განხორციელებულ ოპერაციაში მშვიდობისმყოფელის სტატუსით ჩართულიყო. ასევე, არ არის გაანალიზებული ისტორიული კონტექსტი. არც უკრაინასთან პარალელებია გავლებული, რაც ჩრდილოელი მეზობლის რეგიონში განზრახვებსა და მიზნებს თავის სახელს დაარქმევდა. პირიქით, საპირწონედ, რუსეთის პრეზიდენტის განცხადებას ვისმენთ, სადაც ის ამბობს, რომ „რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობების დაძაბვის მიზეზი არის საქართველოს გეგმები ძალით აღადგინოს კონტროლი აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის თვითგამოცხადებულ რეგიონებზე და არა საქართველოს მისწრაფება ნატოსკენ“.

 გარდა ამისა, აგვისტოს ომის შემდეგ, თავად ვლადიმირ პუტინმა აღიარა, რომ ის საქართველოში ფართომასშტაბიანი სამხედრო ინტერვენციისთვის ჯერ კიდევ 2006 წლიდან ემზადებოდა და მისი ქმედებები საქართველოს მხრიდან „კონფრონტაციაზე“ მყისიერი პასუხი ვერ იქნებოდა.

ფილმში მოვლენების მსგავსი ცალმხრივი განხილვა, კონტექსტისა და ფაქტების არასწორად წარმოჩენა პირდაპირ იმეორებს აგვისტოს ომის შესახებ უკვე კარგად ცნობილი რუსული პროპაგანდის ნარატივს, ხელს უწყობს 2008 წლის მოვლენებში რუსეთის როლის გამოცლის პოლიტიკას და ანტისახელმწიფოებრივი რიტორიკის გაძლიერებას.

 მიუხედავად იმისა, რომ მთელი ფილმი პირადად სააკაშვილს და ზოგადად მის გარემოცვას სდებს ბრალს 2008 წლის ომის დაწყებაში, საერთოდ არ ჩანს მისი ან მისი გუნდის პოზიციის წარმოჩენის მცდელობა. მოვლენების შემფასებლად საუბრობენ მხოლოდ დავით უსუფაშვილი (შენების მოძრაობა), ირაკლი სესიაშვილი (ქართული ოცნება), რიჩარდ მაილსი (აშშ-ს ყოფილი ელჩი), გოგა ხაინდრავა (რეჟისორი), პაატა ზაქარეიშვილი (ანალიტიკოსი) და მამუკა არეშიძე (ანალიტიკოსი). არც ერთი რესპონდენტი არ არის წარმოდგენილი ფორმალური ბალანსისთვის მაინც. სიუჟეტი ცალმხრივად, მანიპულაციურად აჩვენებს განვითარებულ მოვლენებს, რაც ქმნის შთაბეჭდილებას, რომ ფილმი შეიქმნა არა აგვისტოს ომის და მანამდე განვითარებული მოვლენების გამოსარკვევად, არამედ მხოლოდ მიხეილ სააკაშვილის, იმდროინდელი პრეზიდენტის ბრალეულობის წარმოსაჩენად.

9 აგვისტოს სხვადასხვა მედიასაშუალებებმა გაავრცელეს ინფორმაცია, თითქოს, თბილისის საქალაქო სასამართლომ საჯარო რეესტრის სააგენტოს ყოფილი უფროსი პაპუნა უგრეხელიძე ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაში უდანაშაულოდ ცნო. სინამდვილეში, სასამართლოს პაპუნა უგრეხელიძის მიერ ეკა მესხიძის სექსუალური შევიწროების საკითხზე საერთოდ არ უმსჯელია.

მცდარი ინფორმაცია, გადამოწმების გარეშე გაავრცელა ტელეკომპანია „იმედმა“ და გამოცემებმა: „ინტერპრესნიუსი“, „აიპრესი“, "ლიბერალი" „კვირის პალიტრა“, „ამბები.ჯი“, „პირველი რადიო“, „გურიანიუსი“, „მარშალპრესი“, „ნიუსპოსტი“, „ფორტუნა“, „ინფოფოსტალიონი“, 2020news,  ექსკლუზივნიუსი. 

ზემოთჩამოთვლილი მედიასაშუალებები, პაპუნა უგრეხელიძეზე და მის ადვოკატზე დაყრდნობით აცხადებენ, რომ სასამართლომ პაპუნა უგრეხელიძე უდანაშაულოდ ცნო და დაადგინა, რომ მისი საჯარო რეესტრის თავმჯდომარეობის პერიოდში არანაირ ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროებას ადგილი არ ჰქონია, რაც სიმართლეს არ შეესაბამება.

სინამდვილეში, თბილისის საქალაქო სასამართლომ მხოლოდ პაპუნა უგრეხელიძის მოთხოვნებზე იმსჯელა და დააკმაყოფილა მისი მოთხოვნების ნაწილი, რომლის თანახმადაც, მოსამართლემ ეკა მესხიძეს დაავალა, რომ სხვადასხვა ტელეეთერით გავრცელებული ცნობები უარყოს. გარდა ამისა, სასამართლოს ჯერ დასაბუთებული გადაწყვეტილება არ გამოუცხადებია და დღეს მხოლოდ სარეზულუციო ნაწილი გამოაცხადა.

ეკა მესხიძის ადვოკატი მარიკა დუმბაძე „ნეტგაზეთთან“ საუბრისას ამბობს, რომ საია აღნიშნული გადაწყვეტილების სააპელაციო სასამართლოში გაასაჩივრებას გეგმავს.

„დღეს სასამართლოს არ უმსჯელია სექსუალურ შევიწროებაზე და გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციაზე. შესაბამისად, სასამართლო ვერ იტყოდა, რომ ადგილი არ ჰქონია ეკატერინე მესხიძის მიმართ განხორციელებულ შევიწროებას და სქესის ნიშნით დისკრიმინაციას. სასამართლომ იმსჯელა მხოლოდ იმ მოთხოვნებზე, რომელიც დააყენა პაპუნა უგრეხელიძემ. პაპუნა უგრეხელიძეს ჰქონდა დაყენებული სასარჩელო მოთხოვნა ცნობების უარყოფასთან დაკავშირებით. მას ჰქონდა სასარჩელო მოთხოვნა, რომელშიც რამდენიმე გარემოების უარყოფას ითხოვდა, უბრალოდ. აქედან სასამართლომ ნაწილზე ჩათვალა, რომ უნდა მოეთხოვა უარყოფა ეკატერინე მესხიძისგან, ნაწილზე – არა”, – უთხრა ნეტგაზეთს მარიკა დუმბაძემ.

2018 წლის მარტში, საჯარო რეესტრის თავმჯდომარეს პაპუნა უგრეხელიძეს ყოფილმა თანამშრომელმა ეკა მესხიძემ სექსუალურ შევიწროებაში დასდო ბრალი. პაპუნა უგრეხელემ ბრალდება უარყო და თანამდებობა დატოვა. თუმცა, მისი მხრიდან სექსუალური შევიწროება სახალხო დამცველმა დაადასტურა.

“ ჟურნალისტმა უნდა მოძებნოს ყველა გზა, რათა დაიცვას მთავარი პრინციპი  - „არ ავნო“. ეს არ არის ქველმოქმედება, ამან შესაძლოა კიდევ უფრო დიდი ზიანი მოიტანოს”, - გვეუბნება ფსიქოლოგი მაია ცირამუა სიღარიბის ზღვარს მიღმა მცხოვრები ბავშვების შესახებ მომზადებულ ისეთ მასალებზე, რომლებშიც ამ ბავშვების იდენტიფიცირება ხდება და ისინი ქველმოქმედების ობიექტებად არიან წარმოჩენილი.

ასეთი მასალები ონლაინ მედიის ნაწილსა და სხვადასხვა საიტებსა და ჯგუფებში, პერიოდულად, ვირუსულად ვრცელდება. ხშირ შემთხვევებში ინფორმაცია ზედაპირული და ცალხმრივია, არასრულწლოვნები ყვებიან როგორ ენატრებათ საჭმელი, ტკბილეული, ტირიან… გვაჩვენებენ მათ განცდებს, სახეებს ახლო კადრებით.

მაგალითად, ბოლო რამდენიმე დღეა, ონლაინ მედიის ნაწილსა და სხვადასხვა საიტზე, აქტიურად ვრცელდება მასალა იმერეთის ერთ-ერთ სოფელში მცხოვრებ არასრულწლოვან გოგოზე, რომელმაც საკვების ფულის საშოვნელად თმა გაყიდა.

ამბავი პირველად ფეისბუკში საქველმოქმედო მიზნით შექმნილ ერთ-ერთ გვერდზე გამოქვეყნდა. ვიდეომასალაში, სევდიანი მელოდიის ფონზე, 7 წლის გოგო ყვება, როგორ ენატრება ისეთი გემრიელი საჭმელი, როგორის სუნიც მეზობლების სახლიდან გამოდის და როგორ ჩააბარა თმა სილამაზის სალონში. მასალაში არასრუწლოვანი სრულად არის იდენტიფიცირებული - ახლო კადრებით ჩანს ვიდეოში, დასახელებულია მისი ვინაობა და საცხოვრებელი ადგილი.

---

«მედიის მთავარი ამოცანა უნდა იყოს არა ის, რომ დახმარების მუხტი გააღვიძოს ადამიანებში, არამედ მედიის ამოცანაა, რომ გააშუქოს პრობლემები და რაც შეიძლება მეტი "აკაკუნოს" იმ იმ ინსტიტუციების კარზე, რომელთა პირდაპირი ვალდებულებაა, რომ დაეხმაროს სოციალური პრობლემების მქონე ოჯახებს» - მაია ცირამუა, ბავშვთა ფსიქოლოგი

---

ამბავი მძიმე სოციალურ პირობებში მცხოვრები ოჯახის შესახებ, უცვლელად გამოაქვეყნდა „პალიტრავიდეოს“, რადიო „ფორტუნას“, „რეზონანსის“, „ალიას“, „ნიუპოსტის“, „პრაიმტაიმის“, "სააგენრო პირველის" და სხვა ონლაინ გამოცემების გვერდებზე, მომზადდა სიუჟეტი "მაესტროზე". ფოტო ან/და ვიდეო კადრებით, ბავშვის სახელის და გვარის, ოჯახის მისამართის დასახელებით, თითოეულ მასალაში არასრულწლოვნები პირდაპირ იყვნენ იდენტიფიცირებული.

არცერთ გამოცემას არ უცდია ეს ამბავი გამოეყენიბინა ბავშვთა სიღარიბეზე, რაც გაეროს ბავშვთა ფონდის მიერ ჩატარებული „მოსახლეობის კეთილდღეობის კვლევის“ ბოლო ანგარიშის მიხედვით, საკმაოდ სერიოზული პრობლემაა საქართველოში (ბავშვების 22,1% საარსებო მინიმუმის, 6.8% კი უკიდურესი სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ ცხოვრობს), როგორც სისტემურ პრობლემაზე სამსჯელოდ, დაკავშირებოდა პასუხისმგებელ სახელმწიფო უწყებებს, ესაუბრა ბავშვთა სიღარიბის მიზეზებზე, შედეგებსა და გამოსავალზე.

ბავშვთა სიღარიბე მედიის დღის წესრიგში მუდამ რომ უნდა იყოს, ამაზე არავინ დაობს. თუმცა, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ბავშვთა საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელოს მიხედვით, მედიას უნდა ახსოვდეს, რომ მსგავს თემებზე მუშაობისას უპირატესი ბავშვის ინტერესია, მასალები ისე უნდა მომზადდეს, რომ ხელი არ შეეწყოს არასრულწლოვნების სტიგმატიზებას და მათი უფლებების დარღვევას.

ბავშვთა ფსიქოლოგი მაია ცირამუა ფიქრობს, რომ სოციალურად მძიმე მდგომარეობაში მყოფი ბავშვების იდენტიფიცირება ძალიან სახიფათოა:

„სარისკოა, იმიტომ, რომ, რაც არ უნდა სამწუხარო იყოს, სოციალური პრობლემების მქონე ბავშვები ძალიან ხშირად ხდებიან ჩაგვრის ობიექტები თანატოლების მხრიდან და არა მხოლოდ თანატოლების - მე მინახავს შემთხვევები, როდესაც მასწავლებელი საჯაროდ შეურაცხყოფას აყენებს ბავშვს. მსგავსი ტიპის გაშუქებით, ეს რისკები იზრდება და, შესაძლოა, ისინი ჩაგვრის ობიექტები გახდნენ. როდესაც ბავშვი ხდება მოწყალების ობიექტი, ჩვენ არ ვიცით ეს ყველაფერი სამომავლოდ როგორ აისახება მის მიმართ დამოკიდებულებაზე, როგორ ჩაიწერება ეს მის ბიოგრაფიაში და ა.შ.“

მისივე თქმით, კონკრეტული შემთხვეევბის გაშუქებისას, მედიის მთავარი აქცენტი სწორედ სისტემური პრობლემის ჩვენება უნდა იყოს: „მედიის მთავარი ამოცანა უნდა იყოს არა ის, რომ დახმარების მუხტი გააღვიძოს ადამიანებში, არამედ მედიის ამოცანაა, რომ გააშუქოს პრობლემები და რაც შეიძლება მეტი „აკაკუნოს“ იმ იმ ინსტიტუციების კარზე, რომელთა პირდაპირი ვალდებულებაა, რომ დაეხმაროს სოციალური პრობლემების მქონე ოჯახებს.“

ისე როგორც 7 წლის გოგოს შესახებ მასალაში, სხვა ამგვარ შემთხვევებშიც, ხშირად ჩანან არასრუწლოვნების მშობლები, რაც გვაძლევს იმის გარაუდის საფუძველს, რომ არსებობს მშობლის თანხმობა ბავშვების გადაღებაზე. თუმცა, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია უთითებს, რომ მშობლის თანხმობა არ ათავისუფლებს ჟურნალისტს პასუხისმგებლობისგან, თავად გადაწყვიტოს რამდენად სწორი იქნება ამა თუ იმ საკითხზე ბავშვის კომენტარის ჩაწერა, ან ფოტოს გამოქვეყნება.

„მან თავად უნდა შეაფასოს ის ნეგატიური შედეგები, რაც შეიძლება ბავშვის იდენტიფიცირებას მოჰყვეს. ზოგჯერ მშობლები ნაკლები ინფორმაციის, განათლების თუ უბრალოდ მძიმე ემოციური მდგომარეობის გამო, ვერ იაზრებენ, რა საფრთხეების მომტანია მასალაში ბავშვის იდენტიფიცირება“, - ვკითხულობთ ქარტიის სახელმძღვანელო წესებში.

---

«ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის», - საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია , მე-8 პრინციპი

---

მაია ცირამუა კი აღნიშნავს, რომ მაშინაც კი, როდესაც მშობლის თანხმობა არსებობს, ბავშვის ინტერესი უნდა იყოს ამოსავალი პრინციპი ყველასთვის და მედიამ ყველა გზა უნდა მოძებნოს, რომ დაიცვას ბავშვთა უფლებები.

„შესაძლოა, მშობელს ყველა რესურსი ამოწურული აქვს და მისთვის ფიზიკური გადარჩენაა მნიშვნელოვანი, შესაძლოა მან ვერ გაიაზროს ის რისკები, რასთანაც ბავშვის იდენტიფიცირება არის დაკავშირებული. ზოგჯერ, მშობელი ბავშვის ინტერესის დამცველი არ არის. მე მგონია, რომ ჟურნალისტს არა მხოლოდ პროფესიული, არამედ სამოქალაქო პასუხისმგებლობაც აკისრია. - ჟურნალისტმა უნდა მოძებნოს ყველა გზა, რათა დაიცვას მთავარი პრინციპი - „არ ავნო“. ეს არ არის ქველმოქმედება, ამან შესაძლოა კიდევ უფრო დიდი ზიანი მოიტანოს”, - ამბობს მაია ცირამუა.



„უპირველესად ბავშვის უფლებების დაცვას ხაზგასმით უთითებს ქარტიის მე-8 პრინციპიც:

„ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის.

ქარტიის პრაქტიკაში არსებობს საქმეები, სადაც სწორედ ბავშვთა სიღარიბის ზემოთმოთხრობილი პრობლემური გაშუქების გამო, მე-8 პრინციპის დარღვევა დადგინდა.

მაგალითად, 2018 წელს გამოქვეყნებულ ერთ-ერთ გადაწყვეტილებაში, რომელიც ტელეკომპანია “ობიექტივში” გასულ მასალას ეხება, საბჭო უთითებს, რომ მასალაში,რომელიც 7 და 6 წლის არასრულწლოვნებს შეეხებოდა, ჟურნალისტს სავარაუდოდ ჰქონდა მიზანი შემდგომში დახმარების იმედით შეჭირვებული არასრულწლოვანების მიმართ გამოეწვია საზოგადოების თანაგრძნობა, თუმცა საკითხს არ მიუდგა განსაკუთრებული სიფრთხილით.

“ჟურნალისტს ეკისრება პოზიტიური ვალდებულება შეაფასოს თუ რა ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს ამ სიუჟეტმა ბავშვებზე. ასაკის გამო ბავშვი ვერ აფასებს და ვერ იღებს გააზრებულ გადაწყვეტილებას თუ რამდენად შეესაბამება მის ინტერესებს, რომ საზოგადოების ფართო ფენამ ნახოს მისი გაჭირვება, ემოციები და ა.შ. ჟურნალისტმა უნდა შეაფასოს, სიუჟეტი ხომ არ გამოიწვევს მის სტიგმატიზებას, დაცინვას მძიმე სოციალურ პირობებში ცხოვრების და მიტოვების გამო. საბჭო მიიჩნევს, რომ ბავშვის ამ კონტექსტში წარმოჩენა არ ემსახურებოდა მის საუკეთესო ინტერესს”, - ვკითხულობთ ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებაში.

 

რედ.: სტატიის მთავარ ფოტოდ გამოყენებულია Unicef-ის ფოტო 

ბოლო ორ კვირაზე მეტია, ტელეკომპანია “იმედი” ქვეყანაში სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის გაუარესებისა და ლარის გაუფასურების ერთ-ერთ მთავარ მიზეზად “ნაციონალურ მოძრაობას” და თბილისში, პარლამენტთან მიმდინარე ანტისაოკუპაციო აქციებს განიხილავს. ამასთან, არხი არასამთავრობო ორგანიზაციების კრიტიკითაც არის დაკავებული და სამოქალაქო სექტორის “ნაციონალურ მოძრაობასთან” ასოცირების გზით, მის დისკრედიტაციას ცდილობს. ამაზე მიუთითებს ამ თემებზე მომზადებული არაერთი სიუჟეტი, რომლებმაც შესაძლოა ითქვას, რომ კამპანიური ხასიათი მიიღო და ის ერთგვარ ტრენდად იქცა. ასეთი მასალები მტავარ საინფორმაციო გამოშვებებსა და კვირის შემაჯამებელ გადაცემაში "იმედის კვირაში" გადის.

მიმოვიხილოთ თითოეული მათგანი ცალ-ცალკე.

ერთ-ერთი ვრცელი სიუჟეტი, რომელიც ქვეყანაში გაუარესებულ სოციალურ-ეკონომიკურ ვითარებას, ჩავარდნილ ტურისტულ სეზონს და ეროვნული ვალუტის გაუფასურებას ეხება, “იმედმა” 29 ივლისს გადაცემა “იმედის კვირისთვის” მოამზადა. სიუჟეტში ამ პრობლემების მთავარ განმაპირობებელ ფაქტორებად “ნაციონალური მოძრაობა”, მათი პროვოკაციული სცენარები და თბილისში მიმდინარე ანტისაოკუპაციო აქციებია დასახელებული.

გადაცემის წამყვანი მტკიცებითი ფორმით ამბობს, რომ “ნაციონალური მოძრაობისა” და საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის მიხეილ სააკაშვილის მიზანი ქვეყანაში სწორედ “სოციალური ბუნტის” მოწყობა და ხალხის ქუჩაში გამოყვანაა.

“სამწუხაროდ 20-21 ივნისის ღამის შედეგებს საქართველო ახლა იმკის და კრიზისული პროცესი კვლავ დიდხანს გაგრძელდება. ტურისტული სეზონი პრაქტიკულად ჩავარდნის ზღვარზეა, სასტუმროები სტუმრების გარეშე დარჩნენ, ჯავშნები რეკორდული სისწრაფით უქმდება”, - ამბობს იგი.

იგივე პათოსს ინარჩუნებს მთლიანად სიუჟეტიც. მასში წარმოდგენილი რესპონდენტები შექმნილ ვითარებაში ბრალს სწორედ ოპოზიციურ პარტიას სდებენ. ასევე, ტურისტული სეზონის ჩავარდნის ერთ-ერთ მიზეზად აქციების ფონზე წარმოქმნილ არასტაბილურ გარემოს ასახელებენ.

იგივე შინაარსი იკითხება 14 ივლისს , "იმედის კვირისთვის" და 22, 24, 26, 30 და 31 ივლისს, მთავარი საინფორმაციო გამოშვებისთვის მომზადებულ სიუჟეტებშიც, სადაც ეროვნული ვალუტის გაუფასურების, ასევე შემცირებული ტურიზმის ნაკადის მთავარ მიზეზებად ასევე "ნაციონალური მოძრაობა", 20-21 ივნისის მოვლენები და საპროტესტო აქციებია დასახელებული.

თემაზე ვრცლად ნახეთ “მედიაჩეკერის” მასალა. 

“იმედმა” ასევე ორი ვრცელი სიუჟეტი მიუძღვნა არასამთავრობო ორგანიზაციბის კრიტიკასაც. მაგალითად, 21 ივლისს, გადაცემა “იმედის კვირაში” სამოქალაქო სექტორი იმის გამო გააკრიტიკეს, რომ არ დაგმო და არ გაემჯნა “რუსთავი 2-ის” ყოფილი დირექტორის ნიკა გვარამიას მხრიდან ქართველი მოსამართლეებისა და ქართული სასამართლო სისტემის დროს გამოყენებულ “შეურაცხმყოფელ” ეპითეტებს.

 

ირაკლი ოქრუაშვილი, როგორც 20-21 ივნისს პარლამენტის წინ განვითარებული მოვლენების დროს ჯგუფური ძალადობის მონაწილე, ორგანიზატორი და “ნაციონალური მოძრაობის” მიერ დაგეგმილი არეულობის ბოლო იმედი - ასე წარმოჩინდა პოლიტიკოსი 28 ივლისს “იმედის კვირის” ერთ-ერთ სიუჟეტში.

“ე.წ. მატროსოვის ციხეში გადაიყვანეს ნაციონალური მოძრაობის ერთ-ერთი ბოლო იმედი ირაკლი ოქრუაშვილი, რომელიც 20-21 ივნისის ღამეს თანამოაზრეებთან ერთად, პარლამენტში შეჭრას ცდილობდა. ამას ადასტურებს კადრები, რომლებიც ამ ღამესაა გადაღებული”, - ამბობს გადაცემის წამყვანი თემის წარდგენისას და არ მსჯელობს რამდენად არის საკმარისი ამის მტკიცებისთვის საგამოძიებო უწყების მიერ გავრცელებული კადრები.

ამის შემდეგ, იმის დასტურად, რომ ირაკლი ოქრუაშვილი ნამდვილად რაღაცას გეგმავდა, ჟურნალისტი ინგა გრიგოლიას ეთერში მისი სტუმრობიდან ამონარიდს იშველიებს და განმარტავს, რომ ოქრუაშვილი “პირდაპირ აანონსებდა რევოლუციას”. საილუსტრაციოდ სიუჟეტში ის მონაკვეთია ნაჩვენები, სადაც ოქრუაშვილი განმარტავს, რომ თუკი კარი ნებაყოფლობით არ გაიღება, მის სხვაგვარად გაღებას შეეცდებიან და წამყვანის მიერ 2003 წლის ე.წ. ვარდების რევოლუცასთან პარალელის გავლების შემდეგ, ამბობს, რომ “შესანიშნავი სცენარი იყო”.

არადა, რევოლუციასთან და გადატრიალებასთან 2003 წელთან პარალელი არცთუ რელევანტური ანალოგია, რადგანაც იმ კონკრეტულ მოცემულობაში, პარლამენტში შესვლის მოტივი ადგილობრივი და საერთაშორისო დამკვირვებლების მიერ უკიდურესად კრიტიკულად შეფასებული არჩევნებისთვის ლეგიტიმურად გამოცხადების ხელისშეშლა იყო და არა მთავრობის დამხობა. ჟურნალისტი ირაკლი ოქრუაშვილის თანაპარტიელის გუბაზ სანიკიძის შეფასებასაც იხსენებს, სადაც იგი მისი სიმტკიცის ხაზგასასმელად, ოქრუაშვილს “მაღალი ხარისხის ლითონთან” აიგივებს და ამბობს:

“უმაღლესი ხარისხის ლითონისგან არის დამზადებულიო, ეს ალბათ, მისი გვარის გამო არ უთქვამს. ოქრო რომ გაუტეხელი არ არის, ეს გუბაზ სანიკიძეს ეცოდინებოდა. წესით, ისიც უნდა იცოდეს, რომ გატეხვა და პრინციპებზე უარის თქმა ოქრუაშვილისთვის, ზოგჯერ, როგორც თვითონ ამბობს, სტრატეგიის ნაწილია. ასე გადააბიჯა ძველ წყენას, დამცირებას და როგორც მაშინ ამბობდნენ ზეწოლასაც და მიხეილ სააკაშვილს შეურიგდა, სულ ბოლოს დაუმეგობრდა კიდეც”.

აღნიშნულის შემდეგ, ჟურნალისტი ირაკლი ოქრუაშვილზე, როგორ საქართველოს ექსპრეზიდენტის ბოლო იმედზე საუბრობს და ტელეკომპანია მაესტროში ჯერ კიდევ წინა ხელისუფლების დროს განვითარებულ მოვლენებთან ავლებს პარალელს, როდესაც მისივე მტკიცებით, ოქრუაშვილმა “მთავარი ოპოზიციური არხის განეიტრალება სცადა”. ჟურნალისტი ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ “სააკაშვილისდროინდელი მთავრობა მომხდარის კერძო დავად წარმოჩენას ცდილობდა და ოქრუაშვილს ფაქტობრივად მხარს უჭერდა, რომ რეალური მფლობელებისთვის ტელეკომპანია წაერთმია”.

სიუჟეტიდან იმასაც ვიგებთ, რომ ტელეკომპანია “მაესტრო” ოქრუაშვილის ერთადერთი სამიზნე არ ყოფილა. მას შემდეგ, რაც ქიბარ ხალვაშმა “მრავალწლიანი დავის შემდეგ, “რუსთავი 2 დაიბრუნა”, იგი ისევ გამოჩნდა და “ახლა ამ ტელეკომპანიის მითვისებას ცდილობს დოკუმენტით, რომელზეც მისი თქმით ხელი ქიბარ ხალვაშს აქვს მოწერილი და რომლის ნამდვილობასაც ხალვაში არ ადასტურებს”.

სიუჟტში მსჯელობა ისე ვითარდება, რომ ხალვაშის ხელმოწერასთან მიმართებით, არცერთი კითხვის ნიშანი არ არის დასმული და არც ის დაშვებაა განხილული, რომ ის შესაძლოა, ნამდვილი იყოს. ასევე, არ ამბობს, რომ აღნიშნულზე სამხარუალის ექსპერტიზის დასკვნა ჯერ ცნობილი არ არის, რის გარეშეც მხოლოდ ხელმწოერის ავტორის განმარტება, რომ ის ავთენტური არ არის, დამაჯერებლობას მოკლებულია.

სიუჟეტის დასასრულს ჟურნალისტი კვლავ 20-21 ივნისის მოვლენებს უბრუნდება და ამბობს, რომ ოქრუაშვილს ახლა ერთდროულად რამდენიმე ფრონტზე მოუწია მუშაობა - “თან სააკაშვილის გეგმაა შესასრულებელი, თან მის წინააღმდეგ საქმეა აღძრული იმის გამო, რაც 20-21 ივნისის ღამეს პარლამენტთან მოხდა”.

“იმ დროს, როდესაც კითხვები ოქრუაშვილთანაც გაჩნდა, თავდაცვის ყოფილმა მინისტრმა წარსულზე სკანდალური განცხადებების გაკეთება გადაწყვიტა და იმაზე ლაპარაკი დაიწყო, რაც პოლიტიკაში შემოსვლის დროსაც არ გახსენებია”, - გვიყვება ჟურნალისტი, რასაც ოქრუაშვილის ის ვიდეო მოსდევს, სადაც იგი მოქმედი მაღალჩინოსნების მხრიდან მისთვის გაგზავნილ შეტყობინებებზე საუბრობს.

აღნიშნულზე დაყრდნობით ჟურნალისტი ასკვნის:

“ამ დღეს ირაკლი ოქრუაშვილმა თავისებურად აღიარა, რომ “ქართულ ოცნებასთან” ურთიერთობების დალაგებას და დაახლოებას ცდილობდა, რომ ხელისუფლებასთან ვაჭრობდა და ჩვენებების ნაცვლად, თანამშრომლობას ითხოვდა... იმიტომ, რომ ხელისუფლებისთვის და ბიძინა ივანიშვილისთვის დაედო ბრალი, პირდაპირ არა, თუმცა ფაქტობრივად ისიც თქვა, რომ პროკურატურას ცრუ ჩვენება მისცა. ოქრუაშვილს, რომელიც ახლა სულ სხვა საქმეზეა დაკავებული, კიდევ ერთი აღიარება დარჩა - ჯგუფური ძალადობის ორგანიზების ხელმძღვანელობის და მასში მონაწილეობის საქმეზე”.

სიუჟეტის ავტორს არც 20-21 ივნისს განვითარებული მოვლენების წინაპირობაზე უმსჯელია და არც ის უთქვამს, თუ რას მოჰყვა საზოგადოების პროტესტი. მას არც სამართალდამცველების პასუსმგებლობის საკითხი დაუყენებია და არც ის შედეგები გაუხსნებია, რაც ამ ღამეს მოჰყვა.

სასამართლოს განაჩენის, კონკრეტული მტკიცებულებებისა და დასაბუთების გარეშე, არხის მხრიდან კონკრეტული პოლიტიკოსის მიმართ დაწყებული საქმის ცალმხრივად, იმ ფორმით განხილვა, სადაც ის უკვე შემდგარ ქმედებაში დამნაშავედ არის წარმოჩენილი, ეთიკური მედიის სტანდარტებს სცდება და არხის მხრიდან აღნიშნული პირისა და კონკრეტული პოლიტიკური ჯგუფის მიმართ წინასწარ უარყოფითი საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებისა და დისკრედიტაციის შთაბეჭდილებას ქმნის.