26 მაისიდან მაუწყებლობას „ევრონიუს საქართველო“ დაიწყებს. „ევრონიუსი“ საქართველოს ეთერში საერთაშორისო ფორმატით გავა, როგორც საცდელი მაუწყებლობა.  აგვისტოს დასაწყისიდან კი მაყურებელს შესაძლებლობა ექნება, სრულფასოვანი, ქართულენოვანი „ევრონიუსი" იხილოს.

„ევრონიუს საქართველო“ გასული წლის სექტემბერში ევროპის წამყვანმა საერთაშორისო ახალი ამბების არხმა, „ევრონიუსმა“, და საქართველოს სატელეკომუნიკაციო კომპანიამ, „სილქნეტმა“ დააფუძნეს.

უკვე ცნობილია, რომ „ევრონიუსი“ თავისი ჟურნალისტების მიერ შექმნილ შინაარსს გაუზიარებს „ევრონიუს საქართველოს“ და მას ქართული სიუჟეტებიც დაემატება. თავის მხრივ, „ევრონიუსიც“ ისარგებლებს ქართული წარმომადგენლობის მიერ მომზადებული მასალებით.

ევრონიუსი 1993 წელს საფრანგეთში, ქალაქ ლიონში დაარსდა და დაარსების დღიდან მსოფლიოს 160 ქვეყანაში 400 მილიონამდე ოჯახს აწვდის ინფორმაციას.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ჟურნალისტების მხარდასაჭერად, ტელემაუწყებლების, ონლაინგამოცემების, რადიოებისა და ონლაინტელევიზიების შემდეგ, დღეს, 21 მაისს, არასამთავრობო ორგანიზაციებმა და სამოქალაქო აქტივისტებმა ერთდღიანი ონლაინაქცია გამართეს.

სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლებმა ფეისბუკ გვერდზე სოლიდარობის გამომხატველი ქავერი განათავსეს - ჰეშთეგით #სოლიდარობააჭარისმაუწყებლისჟურნალისტებს.

აქციას 25-ზე მეტი არასამთავრობო ორგანიზაცია შეუერთდა, მათ შორის:

• საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია
• თავისუფალ ჟურნალისტთა სახლი
• ფონდი ღია საზოგადოება საქართველო
• დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი
• საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია
• ადამიანის უფლებათა ცენტრი
• მედიის განვითარების ფონდი
• ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი
• საქართველოს ეროვნული პლატფორმა
• სამართლიანი არჩევნები
• საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო
• საზოგადოება „ბათომი“
• საზოგადოება და ბანკები
• სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტი
• ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი
• საქართველოს პენცენტრი
• საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა
• დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი
• პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის
• კონსულტაციისა და ტრენინგის ცენტრი
• უფლებები საქართველო
• ცვლილებები თანაბარი უფლებებისთვის
• საფარი
• მწვანე სექტორი
• საზოგადოებრივი განვითარების აკადემია

არასამთავრობო ორგანიზაციების აქციას შეუერთდა "კოალიცია თანასწორობისთვის" და "საქართველოს ეროვნული პლატფორმა".

სოლიდარობის კამპანიის ინიციატორია კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისთვის". აჭარის მაუწყებლის ჟურნალისტების მხარდასაჭერი აქცია კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" ორგანიზებით უკვე მესამედ გაიმართა. აქციის ფარგლებში, 3 მაისს, პრესის თავისუფლების მსოფლიო დღეს, 19:00 საათზე 20-მდე ეროვნულმა და რეგიონულმა მაუწყებელმა ერთი წუთით ეთერი გათიშა და ეკრანზე გამოჩნდა წარწერა: "სოლიდარობა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტებს". ხოლო 13 მაისს სოლიდარობის კამპანიაში ონლაინგამოცემები, რადიოები და ონლაინტელევიზიებიც ჩაერთვნენ. 35-ზე მეტმა მედიასაშუალებამ ერთი დღით სოციალურ ქსელში საკუთარ გვერდებზე, მთავარი ფოტო სოლიდარობის გამომხატველი ფოტოთი შეცვალა.

ამ აქციებით მედიასაშუალებები, ჟურნალისტები და სამოქალაქო სექტორი სოლიდარობას უცხადებენ აჭარის ტელევიზიის იმ თანამშრომლებს, რომლებსაც ტელევიზიის ახალი დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის დანიშვნის შემდეგ ცვლილებები შეეხო. ბოლო ოთხ თვეში გიორგი კოხრეიძემ გაათავისუფლა ან არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე გადაიყვანა მაუწყებლის თანამშრომელმლები, რომლებიც კრიტიკული პოზიციით გამოირჩევიან.

კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ჟურნალისტების მხარდასაჭერ ერთდღიან აქციას აგრძელებს და მონაწილეობას ამჯერად არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და სამოქალაქო აქტივისტებს სთავაზობს.

კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" განცხადებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეის გულშემატკივრებმა 21 მაისს ორგანიზაციის ან/და პირად ფეისბუქ გვერდზე სოლიდარობის გამომხატველი ქავერი უნდა განათავსონ ჰეშთეგით - #სოლიდარობააჭარისმაუწყებლისჟურნალისტებს.

აჭარის მაუწყებლის ჟურნალისტების მხარდასაჭერი აქცია კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" ორგანიზებით უკვე მესამედ იმართება. აქციის ფარგლებში, 3 მაისს, პრესის თავისუფლების მსოფლიო დღეს, 19:00 საათზე 20-მდე ეროვნულმა და რეგიონულმა მაუწყებელმა ერთი წუთით ეთერი გათიშა. ეკრანზე გამოჩნდა წარწერა: "სოლიდარობა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტებს". ხოლო 13 მაისს სოლიდარობის კამპანიაში ონლაინგამოცემები, რადიოები და ონლაინტელევიზიებიც ჩაერთვნენ. 35-ზე მეტმა მედიასაშუალებამ ერთი დღით სოციალურ ქსელში საკუთარ გვერდებზე, მთავარი ფოტო სოლიდარობის გამომხატველი ფოტოთი შეცვალა.

ამ აქციებით მედიასაშუალებები, ჟურნალისტები და სამოქალაქო სექტორი სოლიდარობას უცხადებენ აჭარის ტელევიზიის იმ თანამშრომლებს, რომლებსაც ტელევიზიის ახალი დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის დანიშვნის შემდეგ ცვლილებები შეეხო. ბოლო ოთხ თვეში გიორგი კოხრეიძემ გაათავისუფლა ან არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე გადაიყვანა მაუწყებლის თანამშრომელმლები, რომლებიც კრიტიკული პოზიციით გამოირჩევიან.

“დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტმა” (DRI) პროკურატურას მიმართა, დაიწყოს გამოძიება აჭარის ტელევიზიის დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის მიერ თანამშრომლების მიმართ განხორციელებული ზეწოლისა და იძულების ფაქტებზე. ხოლო “ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრმა” (EMC) აჭარის მაუწყებლიდან გათავისუფლებული თანამშრომლების სახელით, შსს-სა და გენერალურ პროკურატურას აჭარის მაუწყებლის დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის მიმართ გამოძიებისა და სისხლის სამართლებრივი დევნის დაწყების მოთხოვნით მიმართა.

ორგანიზაციებმა ამის შესახებ განცხადება აჭარის მაუწყებლიდან წამყვანისა და ალტერნატიული პროფკავშირების თავმჯდომარის, მალხაზ რეხვიაშვილის გათავისუფლების შემდეგ, 13 და 14 მაისს გამოაქვეყნეს.

DRI აჭარის ტელევიზიაში მიმდინარე მოვლენებს მედიის გაკონტროლების დაუფარავ მცდელობად აფასებს და წერს, რომ დასაქმებულების სამსახურიდან დათხოვნა სიტყვის, აზრის, ანდა მის პოლიტიკურ, საზოგადოებრივ ან პროფესიულ საქმიანობასთან დაკავშირებით, შეიცავს საქართველოს სისხლის სამართლის კანონმდებლობით გათვალისწინებული დანაშაულის ნიშნებს და შესაბამის ორგანოთა შეფასებას საჭიროებს.

მივმართავთ “საქართველოს პროკურატურას: დაიწყოს გამოძიება ტელევიზიის დირექტორის მიერ თანამშრომლების მიმართ განხორციელებული ზეწოლისა და იძულების ფაქტებზე. აჭარის ტელევიზიის მრჩეველთა საბჭოს: გამოიყენოს კანონით მინიჭებული უფლებამოსილება და უზრუნველყოს ტელევიზიის სარედაქციო დამოუკიდებლობა საერთაშორისო ორგანიზაციებსა და საქართველოში აკრედიტებულ საელჩოებს: გამოხატონ მკაფიო პოზიცია საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს სარედაქციო დამოუკიდებლობის მხარდასაჭერად” - ნათქვამია DRI-ის მიერ გამოქვეყნებულ განცხადებაში.



EMC-ის შეფასებით კი, გიორგი კოხრეიძის თანამდებობაზე დანიშვნის შემდგომ, სავარაუდოდ, ადგილი აქვს დირექტორისადმი კრიტიკულად განწყობილი, განსხვავებული შეხედულებების მქონე თანამშრომლების დევნასა და ალტერნატიული პროფკავშირების საქმიანობის ხელშეშლას, რაც საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 156-ე (დევნა) და 166-ე (პოლიტიკური, საზოგადოებრივი ან რელიგიური გაერთიანების შექმნისათვის ან მისი საქმიანობისათვის ხელის შეშლა) მუხლების შესაბამისად დასჯად ქმედებას წარმოადგენს.

“გიორგი კოხრეიძის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები აჩვენებს, რომ მის მიზანს განსხვავებული შეხედულებების მქონე თანამშრომლების დასჯა წარმოადგენს, რამდენადაც:

1. კოხრეიძისთვის დირექტორად არჩევისთანავე მიუღებელნი აღმოჩდნენ მხოლოდ ის თანამშრომლები, რომლებიც კრიტიკულ კითხვებს სვამდნენ მაუწყებელში მიმდინარე პოლიტიკურ და ორგანიზაციულ პროცესებთან დაკავშირებით;
2. დაუსაბუთებელი საფუძვლით გათავისუფლდნენ პირები, რომლებიც ახალი დირექტორის მოქმედებებს სარედაქციო დამოუკიდებლობაში ჩარევად და ჟურნალისტების საქმიანობის ხელშეშლად აფასებდნენ;
3. კორხეიძის ინიციატივითვე დისციპლინური პასუხისმგებლობა დაეკისრათ თანამშრომლებს, რომლებმაც ღიად განუცხადეს, რომ ისინი არ ასრულებდნენ პოლიტიკურ დაკვეთებს და იყვნენ დამოუკიდებელნი;
4. დევნის პრაქტიკაზე მიუთითებს ის გარემოებაც, რომ თანამშრომლების მიმართ დაკისრებული დისციპლინური სანქციები აშკარად არაპროპორციულია და გამოყენებული იქნა მხოლოდ კრიტიკული შეხედულებების მქონე თანამშრომლების მიმართ;
5. კოხრეიძის მხრიდან განხორციელებული სტრუქტურული ცვლილებები რეალურად არ შეხებია იმ თანამშრომლებს, რომლებიც იმთავითვე ლოიალური დამოკიდებულებით გამოირჩეოდნენ", - წერს EMC.

შეგახსენებთ, რომ გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირის თავმჯდომარე მალხაზ რეხვიაშვილი აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ სამსახურიდან ფეისბუქზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო 11 მაისს გაათავისუფლა. იმავე მიზეზით პირველ მაისს საინფორმაციო გამოშვების ერთ-ერთ წამყვანს, თეონა თურმანიძეს ტელევიზიის ეთერში მუშაობა და რეპორტიორობა ერთი წლით შეუზღუდა. გარდა ამისა, მას შემდეგ, რაც “ქართული ოცნების” კვოტით დაკომპლექტებულმა ბორდმა გიორგი კოხრეიძე დირექტორად აირჩია, აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის კიდევ არაერთ თანამშრომელს შეეხო ცვლილებები.

“რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე” (RSF) აჭარის მაუწყებლიდან წამყვანისა და ალტერნატიული პროფკავშირების თავმჯდომარის, მალხაზ რეხვიაშვილის გათავისუფლებას ტვიტერის ოფიციალურ გვერდზე გამოეხმაურა. საერთაშორისო უფლებადამცველი ორგანიზაციის შეფასებით, იგი უსაფუძვლოდაა გათავისუფლებული და მთავრობას მოუწოდებს შეწყვიტოს აჭარის მაუწყებელზე პოლიტიკური ზეწოლა.

"მალხაზ რეხვიაშვილი კოლეგის წინააღმდეგ დისციპლინური დევნის გაკრიტიკებისთვის გაათავისუფლეს. ვგმობთ მის უსაფუძვლო გათავისუფლებას აჭარის მაუწყებლიდან და მოვუწოდებთ მმართველ პარტია "ქართულ ოცნებას", შეწყვიტოს საზოგადოებრივ მაუწყებელზე პოლიტიკური ზეწოლა", - წერს რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე ტვიტერის ოფიციალურ გვერდზე.



ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე” აჭარის ტელევიზიაში ბოლო პერიოდში მიმდინარე მოვლენებზე განცხადებას აკეთებს. ორგანიზაცია გამოეხმაურა მაუწყებლიდან დირექტორის პირველი მოადგილის, ნათია ზოიძის წასვლას და მისი გადადგომა საქართველოში სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებულ მედიაზე პოლიტიკური ზეწოლის ზრდის ნიშნად მიიჩნია. ასევე პოლიტიკური ზეწოლის შედეგად გაათავისუფლებად შეაფასა შორენა ღლონტისა და მაია მერკვილაძის დაკავებული პოზიციებიდან გათავისუფლება. აღსანიშნავია, რომ RSF-ის ეს განცხადბა ევროსაბჭოს გვერდზე გამოქვეყნდა. საერთაშორისო უფლებადამცველმა ორგანიზაციამ აჭარის მაუწყებლიდან თეონა ბაკურიძის გაშვების შემდეგაც მოუწოდა ხელისუფლებას, რომ შეწყვიტოს პოლიტიკური ზეწოლა.

გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირის თავმჯდომარე მალხაზ რეხვიაშვილი აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ სამსახურიდან ფეისბუქზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო 11 მაისს გაათავისუფლა. იმავე მიზეზით პირველ მაისს საინფორმაციო გამოშვების ერთ-ერთ წამყვანს, თეონა თურმანიძეს ტელევიზიის ეთერში მუშაობა და რეპორტიორობა ერთი წლით შეუზღუდა. მას შემდეგ, რაც “ქართული ოცნების” კვოტით დაკომპლექტებულმა ბორდმა გიორგი კოხრეიძე დირექტორად აირჩია, აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის კიდევ არაერთ თანამშრომელს შეეხო ცვლილებები.

 

საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია (GNCC) ადასტურებს, რომ სატელევიზიო სარეკლამო ბაზარი 2020 წელს შემცირდება და ამის მიზეზად მსოფლიო პანდემიისგან გამოწვეულ კრიზისს ასახელებს, თუმცა ეს ბაზარი ბოლო წლებში, იმ პირობებშიც, როცა პანდემია არ იყო, სულ უფრო და უფრო მცირდება.

სატელევიზიო რეკლამის ეგიდით კომუნიკაციების კომისია ითვლის ტელევიზიებში უშუალოდ რეკლამით, სპონსორობით, პროდუქტის განთავსებით, განცხადებებითა და ტელეშოპინგით მიღებულ შემოსავლებს.

GNCC-ის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების მიხედვით, 2019 წელს ტელევიზიებმა ჯამში 67,981,320 ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღეს, რაც 7,712,658 ლარით, ანუ 10%-ით ნაკლებია 2018 წლის მაჩვენებელზე, რომელმაც 75,693,977 ლარი შეადგინა. ამასთან, 2018 წლის მონაცემი 0,3%-ით (257,543 ლარით) ნაკლებია, 2017 წლის იგივე მაჩვენებელთან (75,951,520 ლარი).

როგორც წესი, ბოლო წლებში ყველაზე მეტ სარეკლამო შემოსავალს ორი ტელეკომპანია ინაწილებს. მაგალითად, .2019 წელს საერთო სატელევიზიო სარეკლამო შემოსავლების დაახლოებით 72% გაინაწილეს “იმედმა” და “რუსთავი 2”-მა, 2018 წელს კი თითქმის - 75%.



ამასთან, “იმედის” სარეკლამო შემოსავლები მზარდია, “რუსთავი 2”-ის კი - კლებადი. მაგალითად, 2019 წელს “იმედის” სარეკლამო შემოსავლები 2018 წელთან შედარებით დაახლოებით 2.5%-ით გაიზარდა და 26,707,502 ლარი შეადგინა. 2020 წლის პირველი კვარტლის “იმედის” სარეკლამო შემოსავლები 27%-ით გაიზარდა.

ამასთან, “ტელეიმედთან” ერთად ერთ ჰოლდინგში შედის “ჯი-დი-ეს თი-ვიც”, რომლის სარეკლამო შემოსავლებმა გასულ წელს 1,839,936.95 ლარი შეადგინა და ტოპ ათეულში მე-6 პოზიცია დაიკავა. მიმდინარე წლის პირველ კვარტალში კი “ჯი-დი-ეს თი-ვის” მაჩვენებელი 56%-ით გაიზარდა და 437,105.48 ლარი შეადგინა.

“რუსთავი 2”-ის სარეკლამო შემოსავლებს 8,259,650 ლარი, ანუ 27% დააკლდა და 22,133,956 ლარი შეადგინა. 2020 წლის პირველ კვარტალში კი “რუსთავი 2-ის” სარეკლამო შემოსავლები განახევრდა.

“რუსთავი 2”-ის სარეკლამო შემოსავლებში დრამატული კლება, თუკი თვეების მიხედვით შემოსავლებს გადავხედავთ, პირდაპირ კავშირშია სტრასბურგის სასამართლოს გასული წლის ივლისის გადაწყვეტილებასთან, რომლითაც ტელევიზია ძველ მფლობელს - ქიბარ ხალვაშს დაუბრუნდა.



“რუსთავი 2”-ის ყოფილმა მენეჯმენტმა და ძველმა გუნდმა, გასულ წელსვე, სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილებიდან 1,5 თვეში, ახალი ტელევიზია დააარსეს. ტელეკომპანია “მთავარი არხის” დაარსებიდან წლის ბოლომდე მხოლოდ 4 თვე იყო დარჩენილი, თუმცა, ამის მიუხედავად, იგი ყველაზე მეტი სარეკლამო შემოსავლების მქონე ტელევიზიების ხუთეულში შევიდა 2,465,352 ლარის შემოსავლით. ხოლო 2020 წლის პირველ კვარტალში მისმა სარეკლამო შემოსავლებმა 1,859,641.48 ლარი შეადგინა და მას ამ წლის მონაცემებით მხოლოდ “რუსთავი 2” და “იმედი” უსწრებენ.

ბოლო წლებში სტაბილურად მზარდი შემოსავლით გამოირჩეოდა “ტელეკომპანია პირველი”. 2019 წელს ამ ტელევიზიამ ჯამში 3,802,870.63 ლარის შემოსავალი მიიღო, რაც 571,004 ლარით, ანუ 17.7%-ით აღემატება 2018 წლის მაჩვენებელს. გასულ წელს, სარეკლამო შემოსავლების მიხედვით, TV პირველი მესამე ადგილზე იყო, თუმცა 2020 წლის პირველი კვარტლის მონაცემებით, მან მეოთხე ადგილზე გადაინაცვლა, მიუხედავად იმისა, რომ იანვარ-მარტში მისი სარეკლამო შემოსავლები 50%-ით გაიზარდა.

გასული წლის ნოემბერში დაიწყო მაუწყებლობა “POSTV-მ”. ამის მიუხედავად, ეს ტელევიზია სარეკლამო შემოსავლების მიხედვით (465,590.91 ლარი), მიმდინარე წლის პირველ კვარტალში რიგით მეხუთეა.

“საზოგადოებრივი მაუწყებლის” სარეკლამო შემოსავალი გასულ წელს 51%-ით შემცირდა და 1,420,479 ლარი შეადგინა, თუმცა მიმდინარე წლის პირველი კვარტლის მონაცემებით, ეს შემოსავალი 189%-ითაა გაზრდილი, რაც, ჯამში 438,038.97 ლარია.

გასულ წელს 413%-ით გაიზარდა “პალიტრა TV”-ის სარეკლამო შემოსავლები და 566,583 ლარი შეადგინა, თუმცა მიმდინარე წლის პირველ კვარტალში მაჩვენებელი თითქმის 10%-ით არის შემცირებული წინა წლის იგივე პერიოდთან შედარებით და 109,692.80 ლარს შეადგენს.

გასული წლის მონაცემებით, სარეკლამო შემოსავლების მიხედვით ტელევიზიების ტოპ ათეულში 6 საინფორმაციო და 4 გასართობი არხი იყო, 2020 წლის პირველი კვარტლის მონაცემებით კი, 7 საინფორმაციო და 3 გასართობი არხია.

 

2019 წლის მონაცემებით, ყველაზე მეტი სარეკლამო შემოსავალი - 528.448.23 ლარი აჭარის რეგიონულმა ტელევიზიამ - “25-ე არხმა” მიიღო. მართალია, მიმდინარე წლის პირველ სამ თვეში, წინა წლის იგივე პერიოდთან შედარებით, მისი შემოსავალი დაახლოებით 9 ათასი ლარით შემცირდა, თუმცა ის მაინც რჩება ლიდერად რეგიონულ მაუწყებლებს შორის სარეკლამო შემოსავლების მიხედვით.

GNCC-ის ცნობით, მიმდინარე წლის პირველ კვარტალში სატელევიზიო სარეკლამო შემოსავლებში ზრდის ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი - 317% ტელე-რადიო კომპანია “თრიალეთს” დაუფიქსირდა და 96,280 ლარი შეადგინა. “თრიალეთი” შიდა ქართლში მაუწყებლობს. გასულ წელს სარეკლამო შემოსავლებით იგი მეორე პოზიციაზე იყო რეგიონულ მაუწყებლებს შორის.

 




ბოლო პერიოდში მკვეთრად მცირდება ტელეკომპანია “კავკასიის” სარეკლამო შემოსავლები. 2019 წელს “კავკასიამ” 322,247 ლარის სარეკლამო შესავალი მიიღო, რაც 183,076 ლარით, ანუ 36%-ით ნაკლებია 2018 წლის მაჩვენებლთან. ხოლო 2020 წლის იანვარ-მარტში მისი სარეკლამო შემოსავალი 48%-ით შემცირდა და 46,468.78 ლარი შეადგინა.

შემცირებულია “ობიექტივის” სარეკლამო შემოსავლებიც. გასულ წელს ამ ტელევიზიამ 206,118 ლარი მიიღო სარეკლამო შემოსავლების კუთხით, რაც 203,837 ლარით ანუ 50%-ით ნაკლებია 2018 წლის მაჩვენებელთან. მიმდინარე წლის პირველ სამ თვეში “ობიექტივმა” 48,890 ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო, რაც წინა წლის მონაცემთან შედარებით 3%-ითაა შემცირებული.



მწირი სარეკლამო შემოსავლების ქონა ზოგჯერ არ ნიშნავს იმას, რომ ტელევიზიის ჯამური შემოსავლებია მწირი.

სარეკლამო შემოსავლების გარდა, როგორიცაა უშუალოდ რეკლამა, სპონსორობა, პროდუქტის განთავსება, განცხადებები და ტელეშოპინგი, ტელევიზიებს აქვთ სხვა ტიპის შემოსავლები, როგორიცაა სახელმწიფო დაფინანსება, მაუწყებლის მფლობელის შემოწირულობა, არქივის გაქირავება, სხვა პირების შემოწირულოებები და ა.შ.

შესაბამისად, საქართველოში, სადაც მნიშვნელოვან სახელმწიფო დაფინანსებას იღებს საზოგადოებრივი მაუწყებელი, სწორედ ის გახლავთ ყველაზე მაღალშემოსავლიანი ტელევიზია და არა ის ტელეკომპანია, რომელიც ყველაზე მეტ სარეკლამო შემოსავალს იღებს. ამასთან, ყველაზე მაღალშემოსავლიანი ტელევიზიების ხუთეულში 2 სწორედ საზოგადოებრივი მაუწყებელია.

ხუთეულში შედის ასევე ტელევიზია, რომელსაც გასულ წელს საერთოდ არ ჰქონია სარეკლამო შემოსავალი. ის არც სახელმწიფო დაფინანსებას იღებს. ტელეკომპანია “ფორმულა” ეთერში გასული წლის ოქტომბერში გავიდა. 2019 წლის ბოლო ოთხ თვეში ამ ტელევიზიამ იმდენი შემოსავალი მიიღო მფლობელის შეწირულებისა და სხვა არასამაუწყებლო შემოსავლის სახით, რომ იგი ყველაზე მაღალშემოსავლიანი ტელევიზიების ხუთეულში მეოთხე ადგილზე აღმოჩნდა.

ჯამური შემოსავლების მიხედვით, ათეულში აღმოჩნდა “ობიექტივი”, რომლის სარეკლამო შემოსავლები, ასევე, ერთერთი ყველაზე მწირია, თუმცა აქვს სხვა არასამაუწყებლო შემოსავლები, მფლობელის და სხვა პირების შემოწირულობები.

 



მართალია, სატელევიზიო სარეკლამო ბაზარი გასულ წელს შემცირდა, მაგრამ მაუწყებლების რაოდენობა გაიზარდა. მაგალითად, 2019 წლის ბოლოს ბაზარზე 3 ახალი ეროვნული მაუწყებელი გამოჩნდა - “მთავარი არხი”, “ფორმულა” და “POSTV”. აქედან ორმა - “მთავარმა” და “POSTV-მ” მიმდინარე წლის სამ თვეში 4%-ით ისედაც შემცირებული მთლიანი სატელევიზიო რეკლამის 17% (2,325,232 ლარი) აითვისეს.

Covid-19-ის პანდემიით გამოწვეული კრიზისის გამო ტელევიზიები სარეკლამო შემოსავლების კიდევ უფრო კლებას ვარაუდობენ. 2020 წელს სარეკლამო შემოსავლების კლებას პროგნოზირებს კომუნიკაციების კომისიაც.

“2019 წელს რეკლამის განმთავსებლების მიერ დაგენერირებული wGRP-ების გადანაწილების მიხედვით, ჯამური wGRP-ების დაახლოებით 85% შემდეგ კატეგორიებზე გადანაწილდა: სასმელები, სურსათი, სპორტი, ტურიზმი, გართობა, მედიცინა, სილამაზე და ჯანმრთელობა, ინდუსტრია და სერვისები, ფინანსები. შესაბამისად, 2019 წელს სწორედ ამ ტოპ კატეგორიების კომპანიების მიერ განთავსებულ რეკლამებს უნდა დაეგენერირებინათ სარეკლამო შემოსავლების მნიშვნელოვანი წილი და შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ნორმალურ პირობებში, 2020 წელსაც აღნიშნული კატეგორიები იქნებოდნენ ყველაზე მსხვილი განმთავსებლები”, - აცხადებენ კომუნიკაციების კომისიაში და იქვე დასძენენ, რომ მიმდინარე წლის აპრილში, წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, wGRP-ების რაოდენობა 25%-ით შემცირდა.

“სარეკლამო შემოსავლების თვალსაზრისით, მარტის თვისთვის, სატელევიზიო მაუწყებლების მიერ კომისიაში წარმოდგენილი მონაცემების მიხედვით, მხოლოდ კომერციული და სასპონსორო ტიპის რეკლამებით დაგენერირებულ შემოსავლებში 1%-იანი, ხოლო ჯამურ სარეკლამო შემოსავლებში - 4%-იანი კლება ფიქსირდება. სავარაუდოდ, კლების მაჩვენებელი უფრო მაღალი იქნება აპრილის თვეში”, - იუწყება კომუნიკაციების კომისია, თუმცა დრამატული კლების კომპენსირებას კომისია საარჩევნო რეკლამისგან ელოდება, ვინაიდან 2020 წელს საქართველოში საპარლამენტო არჩევნებია დაგეგმილი.

თუმცა, საინტერესო სურათს იძლევა 2020 წლის პირველი კვარტლის სატელევიზიო სარეკლამო შემოსავლების ანალიზი. თუკი მონაცემებს გადავხედავთ, ვნახავთ, რომ სატელევიზიო რეკლამის შემოსავლების ზრდის დინამიკას ინარჩუნებს ტელეიმედის ჰოლდინგი (იმედი, ჯიდიესი), რომლის ჯამურმა შემოსავალმა გასულ წელს 29,172,852 ლარი შეადგინა, ანუ საერთო სატელევიზიო რეკლამის თითქმის 43%. 2020 წლის პირველ კვარტალში კი ამ ორმა ტელევიზიამ 5,841,888.75 ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო, ანუ მთლიანი სარეკლამო შემოსავლის ასევე 43%.

საერთაშორისო და ადგილობრივი ორგანიზაციების მიერ ბოლო წლებში განხორციელებული მედიამონიტორინგის ანგარიშებით, “იმედი” მკვეთრად პროსახელისუფლებო სარედაქციო პოლიტიკით გამოირჩევა. ხელისუფლებასთან დაახლოებულ გუნდს ეკუთვნის, ასევე, POSTV. ბიძინა ივანიშვილის ყოფილი ტელევიზიის წარმომადგენლები წარმართავენ სარედაქციო პოლიტიკას “საქართველოს საზოგადოებრივ მაუწყებელში”. შესაბამისად, თუ მათ მონაცემებსაც დავუმატებთ, მივიღებთ, რომ 2020 წლის პირველ კვარტალში საერთო სატელევიზიო რეკლამის 68% სწორედ ხელისუფლებისადმი ლოიალურად განწყობილ ტელევიზიებზე მოდის. ამას ემატება რეგიონული ტელევიზიების სარეკლამო შემოსავლები, რომელთა ნაწილი ასევე ნაკლებად თავისუფალია ხელისუფლების გავლენისგან. ასევე, საგულისხმოა გასართობი არხების წილი სატელევიზიო სარეკლამო ბაზარზე და შედეგად მივიღებთ, რომ მიმდინარე წლის პირველ კვარტალში ხელისუფლებისგან დამოუკიდებელი მაუწყებლების სარეკლამო შემოსავლების წილი 20%-ის ფარგლებშია. 2019 წელს იგივე მონაცემები საშუალოდ 58%/30% თანაფარდობით იყო წარმოდგენილი.

იმის მიუხედავად, რომ COVID-19-ის გავლენით, მარტში სატელევიზიო სარეკლამო შემოსავლები 7%-ით შემცირდა, 2020 წლის პირველი კვარტლის მონაცემები მაინც 7%-ით აღემატება წინა წლის ანალოგიურ მაჩვენებელს. ამ ინფორმაციას საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია ავრცელებს.

ტელევიზიების წარმომადგენლებს “მედიაჩეკერი” გასულ კვირაში ესაუბრა და მათაც დაადასტურეს ჩვენთან საუბარში, რომ პანდემიის გამო, დრამატული კლება სარეკლამო შემოსავლებში, 20 მარტიდან დაიწყო და აპრილის თვეში პიკს მიაღწია. პირველი კვარტლის მონაცემები კი 2020 წლის იანვრის, თებერვლისა და მარტის მონაცემებს მოიცავს. სარეკლამო შემოსავლები მოიცავს რეკლამას, სპონსორობას, პროდუქტის განთავსებას, განცხადებებს, ტელეშოპინგს და ჯამში 13,659,925 ლარი შეადგინა ყველა ტელევიზიაში პირველი კვარტლის მონაცემებით.

GNCC-ის ცნობით, ყველაზე მეტი სარეკლამო შემოსავალი - 5,404,783.27 ლარი 2020 წლის პირველ კვარტალში “ტელეიმედმა” მიიღო. მისი სარეკლამო შემოსავლები 27%-ით გაიზარდა. “იმედს” მოსდევს “რუსთავი 2” 2,555,286.62-ლარიანი შემოსავლით, იმის მიუხედავად, რომ მისი სარეკლამო შემოსავალი წინა წელთან შედარებით განახევრებულია.

სარეკლამო შემოსავლების მიხედვით, მესამე პოზიციაზეა “მთავარი არხი”. მან პირველ კვარტალში 1,859,641.48 ლარი მიიღო სარეკლამო შემოსავლების სახით.

ტელეკომპანია “პირველის” სარეკლამო შემოსავლები 50%-ით გაიზარდა და 927,809.19 ლარი შეადგინა. მას მოსდევს "პოსტვ", რომლის სარეკლამო შემოსავალმა 465,590.91 ლარი შეადგინა.

“საზოგადოებრივი მაუწყებლის” სარეკლამო შემოსავალი 189%-ით გაიზარდა და 438,038.97 ლარი შეადგინა.

სარეკლამო შემოსავლების კუთხით, მეშვიდე პოზიციაზეა “ჯი-დი-ეს თი-ვი”, რომლის მაჩვენებელი 56%-ით გაიზარდა და- 437,105.48 ლარი შეადგინა.

231%-ით გაიზარდა სტუდია "მაესტროს" სარეკლამო შემოსავლები და 132,764.00 ლარი შეადგინა.

48%-ით შემცირდა ტელეკომპანია "კავკასიის" სარეკლამო შემოსავლები და 46,468.78 ლარი შეადგინა.

კომუნიკაციების კომისიის ცნობით, 2020 წლის პირველ კვარტალში სატელევიზიო სარეკლამო შემოსავლებში ზრდის ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი ტელე-რადიო კომპანია "თრიალეთს" - 317% დაუფიქსირდა და ჯამში 96,280.00 ლარი შეადგინა;

“რაც შეეხება 2020 წლის II, III და IV კვარტალებს, პანდემით გამოწვეული მდგომარეობა აუცილებლად მოახდენს გავლენას სატელევიზიო სარეკლამო ბაზარზე. მაგალითისთვის, უკვე თვალსაჩინოა პანდემიის უარყოფითი გავლენა ტურიზმის სფეროზე. საქართველოს შემთხვევაში, 2019 წელს ტურიზმის წილი მშპ-ში 8.1% იყო. შესაბამისად, ტურიზმის სფეროს ბიზნესების დაღმავალი ტრენდი უარყოფითად აისახება სარეკლამო ბაზარზე, რადგან შემცირდება ამ სფეროში მომუშავე კომპანიების სარეკლამო აქტივობა”, - ნათქვამია განცხადებაში, რომელსაც კომუნიკაციების კომისია ავრცელებს.

კომისიის ცნობით, სარეკლამო შემოსავლების თვალსაზრისით, მარტის თვისთვის, სატელევიზიო მაუწყებლების მიერ კომისიაში წარმოდგენილი მონაცემების მიხედვით, მხოლოდ კომერციული და სასპონსორო ტიპის რეკლამებით დაგენერირებულ შემოსავლებში 1%-იანი, ხოლო ჯამურ სარეკლამო შემოსავლებში - 4%-იანი კლება ფიქსირდება.

“სავარაუდოდ, კლების მაჩვენებელი უფრო მაღალი იქნება აპრილის თვეში. 2020 წლის პირველ კვარტალში სატალევიზიო სარეკლამო შემოსავლებში დაფიქსირებული ზრდის მიუხედავად, მოსალოდნელია, რომ COVID-19-ის გავრცელება სარეკლამო ბაზარზე მთელი წლის ჭრილში უარყოფითად აისახება. თუმცა, ჩვენი ვარაუდით, შეზღუდვების მოხსნა და ბიზნესების გახსნა ხელს შეუწყობს სარეკლამო აქტივობების განახლებას”, - აცხადებენ კომუნიკაციების კომისიაში.

კომისიის პროგნოზით, მიუხედავად პანდემიით გამოწვეული ნეგატიური შედეგებისა, წლის ჭრილში 2020 წელს სარეკლამო ბაზარზე კლების მაღალი მაჩვენებელი არ დაფიქსირდება. კომისია ვარაუდობს, რომ საარჩევნო წელს ფასიანი პოლიტიკური რეკლამებისგან მიღებული შემოსავლები მაუწყებლებისთვის დააბალანსებს კომერციული სექტორის სარეკლამო აქტივობის კლებას.

ტელემაუწყებლების შემდეგ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ჟურნალისტების მხარდასაჭერ სოლიდარობის კამპანიაში, ამჯერად, ონლაინგამოცემები, რადიოები და ონლაინტელევიზიები ჩაერთვნენ. 

13 მაისს, დილიდან, მათ სოციალურ ქსელში საკუთარ გვერდებზე, მთავარი ფოტო, ე.წ. Cover, სოლიდარობის გამომხატველი ფოტოთი შეცვალეს. აქციაში ჩაერთო რამდენიმე ცენტრალური ტელევიზიაც.

აქციაში ჩაერთვნენ:



ონლაინ მედიის აქციას სამოქალაქო ორგანიზაციებიც - საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო (TI) და თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI) შეუერთდნენ.

სოლიდარობის კამპანიის ინიციატორია კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისთვის". ამ ინიციატივის ფარგლებში, 3 მაისს, პრესის თავისუფლების საერთაშორისო დღეს, 20-მდე მაუწყებელმა 1 წუთის განმავლობაში მაუწყებლობა შეაჩერა და კადრში დატოვა წარწერა - "სოლიდარობა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტებს".

• იხილეთ ამ თემაზე: 20-მდე მაუწყებელმა აჭარა Tv-ის ჟურნალისტების მხარდასაჭერად ერთი წუთით ეთერი გათიშა

ამ აქციებით მედიასაშუალებები და ჟურნალისტები მხარდაჭერასა და სოლიდარობას უცხადებენ აჭარის ტელევიზიის იმ თანამშრომლებს, რომლებსაც ტელევიზიის ახალმა დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ, ამ პოზიციის დაკავებისთანავე, პრობლემები შეუქმნა - პოზიციები შეუცვალა, ან სამსახურიდან გაათავისუფლა.

ცვლილებები იმ თანამშრომლებს შეეხოთ, რომლებიც ბოლო ერთი წელია, ყოფილი დირექტორის ნათია კაპანაძის იმპიჩმენტიდან დღემდე ღიად ამბობენ, რომ მაუწყებელში საშიში პროცესები მიმდინარეობს და ამ ყველაფრის მიზანი, ტელევიზიის კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლაა. ეს თანამშრომლები კრიტიკული პოზიციით გამოირჩევიან ახალი დირექტორის მისამართითაც, რომლის მიერ განხორციელებული საკადრო ცვლილებები, ამ ქარდიდანაც ნათლად ჩანს.

 


მედიაკოალიციაში ამბობენ, რომ სოლიდარობის კამპანია, სხვადასხვა ფორმით, მომავალშიც გაგრძელდება. 

 

ტელემაუწყებლების შემდეგ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ჟურნალისტების მხარდასაჭერ სოლიდარობის კამპანიაში, ამჯერად, ონლაინ გამოცემები ერთვებიან. 13 მაისს, 10:00 საათიდან, ის მედიასაშუალებები, რომელთაც სოლიდარობის კამპანიაში ჩართვის სურვილი აქვთ, სოციალური ქსელის საკუთარ გვერდებზე ე.წ. ქავერის ფოტოს აჭარის ტელევიზიის მხარდასაჭერი ფოტოთი შეცვლიან.

სოლიდარობის კამპანიის ინიციატორია კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისთვის". ამ ინიციატივის ფარგლებში, 3 მაისს, პრესის თავისუფლების საერთაშორისო დღეს, 20-მდე მაუწყებელმა 1 წუთის განმავლობაში მაუწყებლობა შეაჩერა და კადრში დატოვა წარწერა - "სოლიდარობა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტებს".

• იხილეთ ამ თემაზე: 20-მდე მაუწყებელმა აჭარა Tv-ის ჟურნალისტების მხარდასაჭერად ერთი წუთით ეთერი გათიშა

 კოალიციამ "მედიის ადვოკატირებისთვის" ონლაინ გამოცემებს გაუგზავნა  ქავერის ფოტო და ქარდი, რომელთა გამოყენება, სურვილის შემთხვევაში, გამოცემებს ამ აქციაში მონაწილოებისთვის შეუძლიათ. ქავერის ფოტოზე სოლიდარობის გზავნილია, ქარდზე კი მაუწყებლის დირექტორის მიერ ტელევიზიაში განხორციელებულ საკადრო ცვლილებებზეა ინფორმაცია. 

ქავერის ფოტო:

ქარდი:

"აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან ალტერნატიული პროფესიული კავშირის თავმჯდომარისა და გადაცემა „ჰეშთეგის“ წამყვანის მალხაზ რეხვიაშვილის სამსახურიდან გათავისუფლება მაუწყებელში კრიტიკული აზრის დევნის, ალტერნატიული პროფესიული კავშირის დასუსტებისა და მაუწყებლის დამოუკიდებლობის ნგრევის პროცესის გაგრძელებაა, რომელიც უკვე შემაშფოთებელ ფორმას იღებს", -  ასე ეხმიანება EMC მორიგ საკადრო ცვლილიებას აჭარის ტელევიზიაში.

 შეგახსენებთ, თეონა თურმანიძის შემდეგ, ფეისბუკზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო, აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა, სამსახურიდან გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირის თავმჯდომარე მალხაზ რეხვიაშვილიც გაათავისუფლა. ფეისბუკის პოსტი, რომელიც მალხაზ რეხვიაშვილის გათავისუფლების საბაბი გახდა, მან 21 აპრილს გამოაქვეყნა და ამ პოსტით იგი მაუწყებლის ახალი ამბების სამსახურის რეპორტიორისა და ალტერნატიული პროფესიული კავშირის აქტიური წევრის თეონა თურმანიძის წინააღმდეგ დირექტორის მიერ უსამართლო და უსაფუძვლო დისციპლინურ დევნას გამოეხმაურა.

მალხაზ რეხვიაშვილმა, თეონა თურმანიძესთან ერთად გამოთქვა მოსაზრება, რომ თეონა თურმანიძის დისციპლინური დევნა დირექტორის იმ ბრძანების საფუძველზე მოხდა, რომელიც მაუწყებლის თანამშრომლების ქცევის ახალ წესებს ადგენს და გამოხატვის თავისუფლების თვითნებურ და არაპროპორციულ შეზღუდვებს აწესებს. მაუწყებლის დირექტორმა თეონა თურმანიძის მიმართ ახალი ბრძანების გამოყენების ფაქტი უარყო და მალხაზ რეხვიაშვილს ჯერ სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებული სტატუსის საჯაროდ უარყოფა მოსთხოვა, ხოლო შემდგომ მისი სამსახურიდან გათავისუფლების გადაწყვეტილება მიიღო, რაც რეხვიაშვილის მხრიდან ცილისმწამებლური და მაუწყებლისთვის რეპუტაციული ზიანის მომტანი ინფორმაციის გავრცელების არგუმენტით დაასაბუთა.

"აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ბრძანება პროფესიული კავშირის თავმჯდომარის სამსახურიდან გათავისუფლების შესახებ კრიტიკას ვერ უძლებს და არამხოლოდ შრომითი კანონმდებლობის უხეში დარღვევით არის მიღებული, არამედ სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების დარღვევისა და პროფესიული კავშირების წევრთა დევნისა და შევიწროების თვალსაჩინო და საშიში ილუსტრაციაა", - ვკითხულობთ EMC-ის განცხადებაში.

ორგანიზაციაში მიიჩნევენ, რომ მალხაზ რეხვიაშვილის მიერ გამოქვეყნებული სტატუსი არ შეიძლება შეფასდეს როგორც ცილისწამება, რადგან მისი შინაარსი წარმოადგენს ავტორის მოსაზრებას და მასში არ არის მითითებული არსებითად მცდარი ფაქტი.

"თუ გავითვალისწინებთ იმასაც, რომ სტატუსი ეხება აჭარის მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებს, რაზეც საზოგადოების მნიშვნელოვანი ყურადღებაა მიმართული და პროფესიული გაერთიანების თავმჯდომარეს გაერთიანების წევრების შრომითი უფლებების დარღვევის ფაქტებზე გამოხმაურების და დაცვის ვალდებულება აქვს, გავრცელებული მოსაზრება სრულად ექცევა გამოხატვის თავისუფლებით დაცულ სფეროში და მისი ავტორის აბსოლუტურად დაცულ უფლებას წარმოადგენს. აქვე უნდა ითქვას, რომ მაუწყებლის დირექტორის ბრალდება ცილისწამების თაობაზე საფუძველს მოკლებულია, რამდენადაც არ დასტურდება მაუწყებლისთვის ზიანის მიყენების ფაქტი. ეროვნული სასამართლოების მიერ დადგენილი პრაქტიკით, ცილისწამების დადგენისთვის გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის ინიციატორმა უნდა ამტკიცოს არამხოლოდ გავრცელებული ინფორმაციის მცდარობა, არამედ ისიც, რომ მან კონკრეტული ზიანი განიცადა, რაც მოცემულ საქმეში სახეზე არაა", - აცხადებენ EMC-ში.

ორგანიზაციის განცხადებითვე, ცხადია, რომ პროფესიული კავშირის თავმჯდომარის წინააღმდეგ წარმოებული დისციპლინური დევნა წარმოადგენს მაუწყებლის დირექტორის თვითნებურ და დაუსაბუთებელ გადაწყვეტილებას შრომითი კანონმდებლობის კუთხითაც. 

ამავე განცხადების მიხედვით, EMC მალხაზ რეხვიაშვილის ინტერესების დაცვის მიზნით უახლოეს პერიოდში მიმართავს სასამართლოს, ისევე, როგორც საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს გიორგი კოხრეიძის წინააღმდეგ გამოძიების დაწყების მოთხოვნით და უწყებებში მიმდინარე საქმისწარმოების თაობაზე საზოგადოებას განახლებულ ინფორმაციას პერიოდულად მიაწვდის.

თეონა თურმანიძის შემდეგ, ფეისბუკზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო, აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა, სამსახურიდან გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირის თავმჯდომარე მალხაზ რეხვიაშვილიც გაათავისუფლა.

“დამირეკეს და ჩამაბარეს ბრძანება, რომელშიც წერია, რომ გათავისუფლებული ვარ დაკავებული თანამდებობიდან. როგორც განმარტავს მენეჯმენტი, 21 აპრილს გამოქვეყნებული ფეისბუქ პოსტი იყო მაუწყებლის დისკრედიტაცია და მე რადგან უარყოფა არ გავავრცელე იმ ცილისწამებაზე, რაც პოსტში მეწერა, მიიღეს გადაწყვეტილება, რომ გამიშვან სამსახურიდან”, - ამბობს მალხაზ რეხვიაშვილი “მედიაჩეკერთან” საუბრისას.

ფეისბუკ პოსტში, რომლითაც მალხაზ რეხვიაშვილი თეონა თურმანიძის ეთერიდან მოხსნას გამოეხმაურა, იგი წერს, რომ მენეჯმენტმა იცის, რომ სასამართლოში საქმე გაიწელება, კორონავირუსის გამო საზოგადოება ყურადღებას ამ ქმედებებს ახლა ვერ მიაქცევს და ისინი ამით სარგებლობენ.



მალხაზ რეხვიაშვილი გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და ასევე, მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირების თავმჯდომარეა. იგი ვარაუდობს, რომ ტელევიზიის დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის ქმედებებში სისხლის სამართლის დანაშაულის ნიშნებიც იკვეთება და იურისტებთან კონსულტაციის შემდეგ, აპირებს პროკურატურას მიმართოს:

“ბრძანება გადავუგზავნე იურისტებს და ვნახოთ, რა მიმართულებით წავიყვანთ სამართლებრივ დავას, ზუსტად ჯერ ვერ გეტყვით, თუმცა, ვფიქრობ, რომ პროკურატურასაც აუცილებლად მივმართავ. ეხლა რაც მოხდა, ეს აღარ არის მხოლოდ შრომითი დავა - პროფკავშირების თავმჯდომარეს უშვებენ სამსახურიდან.

შეგახსენებთ, რომ 23 მარტიდან აჭარის მაუწყებლის ეთერში აღარ გადის გადაცემა “ჰეშთეგი”. კორონავირუსის პანდემიის გამო შექმნილი ვითარების მიზეზით, საინფორმაციო და სამედიცინო გადაცემების გარდა, ყველა გადაცემა განუსაზღვრელი ვადით შეჩერდა.

17 აპრილიდან აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ალტერნატიულმა პროფკავშირებმა ფეისბუკ გვერდზე გადაცემა “ალტერნატიულ საუბრები” დაიწყო. ონლაინგადაცემის წამყვანი მალხაზ რეხვიაშვილია, მისი თქმით, ფეისბუკზე გადაცემას ჩვეულ რეჟიმში წაიყვანს.

“ალტერნარიული საუბრები, ტრადიციულად გავა ფეისბუქზე. დღეს ვილაპარაკებთ სისტემის წინააღმდეგ ბრძოლაზე”, - ამბობს მალხაზ რევიაშვილი.

---

ბოლო ერთი წელია აჭარის ტელევიზია ადგილობრივი თუ საერთაშორისო ორგანიზაციების ყურადღების ცენტრშია. მას შემდეგ, რაც “ქართული ოცნების” კვოტით დაკომპლექტებულმა ბორდმა გიორგი კოხრეიძე დირექტორად აირჩია, აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის არაერთ თანამშრომელს შეეხო ცვლილებები. გიორგი კოხრეიძე ცდილობს, მაუწყებელს ჩამოაშოროს ყველა ის კადრი, ვინც კრიტიკულად არის განწყობილი.

მაუწყებლის დირექტორმა ხელშეკრულება აღარ გაუგრძელა ახალი ამბების პროდიუსერ ნათია შავაძეს; დისციპლინარული მოკვლევის საფუძველზე, სამსახურადან გაათავისუფლა საინფორმაციო სამსახურის უფროსი შორენა ღლონტი; მის გათავისუფლებამდე, ახალი ამბების სამსახურის უფროსისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციიდან გაათავისუფლა მაია მერკვილაძე და არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე, რადიო მაუწყებლობის სამსახურში გადაყვანა;

ასევე, სამსახურიდან გაათავისუფლა მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი თეონა ბაკურიძე. დირექტორმა ხელშეკრულება შეუცვალა ჟურნალისტ თეონა ხარაბაძესაც და ქუთაისში, ამ ეტაპზე არარსებულ ბიუროში გადაიყვანა. ასევე, საინფორმაციო გამოშვება „მთავარის“ ერთ-ერთი წამყვანს, თეონა თურმანიძეს, ფეისბუკზე გამოქვენებული სტატუსების გამო, ტელევიზიის ეთერში მუშაობა და რეპორტიორობა ერთი წლით შეუზღუდა. გარდა ამისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ მაუწყებელი დატოვა დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძემ.

მიმდინარე წლის 1 აპრილს რუსეთში ძალაში შევიდა კანონი, რომელიც ყალბი ამბების გავრცელებისთვის სისხლის სამართლებრივ პასუხისმგებლობას ითვალისწინებს. მანამდე მსგავსი ქმედება ადმინისტრაციული ჯარიმით ან მასალის ბლოკირებით ისჯებოდა. “მედიის უფლებათა დაცვის ცენტრის დირექტორი” ორგანიზაციის დირექტორი გალინა არაპოვა განმარტავს, რას ნიშნავს ეს კანონი და რა რისკებს შეიცავს რუსი ჟურნალისტებისთვის კორონავირუსის თემის გაშუქება.

ახალი კანონით, ყალბი ინფორმაციის გავრცელება, პერსონალური მონაცემების გამჟღავნება და პირად ცხოვრებაში შეჭრა, ასევე სამედიცინო საიდუმლოების გამჟღავნება, ჟურნალისტის სამართლებრივ პასუხისმგებლობას ითვალისწინებს. გარდა იმისა, რომ მედიას ასეთი ბრალდების შემთხვევაში ფინანსური სანქცია და მასალის დაბლოკვა ელის, მასალის ავტორი აღნიშნული ქმედებისთვის, შესაძლოა, სისხლის სამართლებრივ პასუხისგებაშიც მისცენ. მანამდე მსგავსი ქმედება ადმინისტრაციული ჯარიმით ან მასალის ბლოკირებით ისჯებოდა.

“მედიის უფლებათა დაცვის ცენტრის დირექტორი” გალინა არაპოვა ფიქრობს, რომ ახლა რუსეთში კორონავირუსის თემაზე მომუშავე ჟურნალისტებისთვის, ეს ყველაზე მთავარი და საშიში რისკია.


უშუალოდ ტერმინი „ყალბი ამბავი“ რუსულ კანონმდებლობაში არ იძებნება. საუბარია საზოგადოებრივი მნიშვნელობის მქონე საკითხის შესახებ დეზინფორმაციის გავრცელებაზე, რომელიც ნეგატიური შედეგების საფრთხეს ქმნის. მაგალითად, ეს შეიძლება იყოს ადამიანის ჯანმრთელობასთან, საზოგადოებრივ წესრიგსა და უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული საკითხი. ან უნდა არსებობდეს შესაძლებლობა, რომ ასეთმა ინფორმაციამ ხელი შეუშალოს სიცოცხლისთვის აუცილებელი ობიექტების მუშაობას. სისხლის სამართლის კოდექსის მიხედვით კი ეს გაგება უფრო ფართოა.

ყალბი ამბების კატეგორიაში ხშირად ხვდება ინფორმაცია, რომელმაც, შესაძლოა, პანიკა გამოიწვიოს, განსხვავდებოდეს ოფიციალური ცნობებისგან. მაგალითად, ასეთი შეიძლება იყოს მასალა, რომელიც ეხება მიღებული ზომების არაფექტურობას, ან მედიკამენტებისა და მედპერსონალის არასაკმარის რაოდენობას, ან ისეთ წამლებსა და მკურნალობის მეთოდებს, რომლებიც უშედეგოა.

მაგალითად, თუკი ჟურნალისტმა დაწერა, რომ ეპიდემიის დროს მაღაზიებში წიწიბურა გათავდა, რამაც პროდუქტის საყიდლად მაღაზიებში ხალხის დიდი ნაკადის მისვლა გამოიწვია. თუკი, აღმოჩნდება, რომ ჟურნალისტმა პრობლემა გააზვიადა, არასანდრო ინფორმაცია გამოაქვეყნა, რამაც საზოგადოებაში პანიკა გამოიწვია, ჟურნალისტი და რედაქცია ფინანსური სანქციებით რისკავს. რა ემუქრებათ მათ:

• არასწორი ინფორმაციის გავრცელებისთვის, რომელიც პოტენციური ზიანის მომტანი შეიძლება აღმოჩნდეს ინდივიდუალური პირი 30 000-დან 100 000 რუბლამდე (400$-დან 1300$-მდე) თანხით დაჯარიმდება, ჟურნალისტი და რედაქცია 60 000-დან 200 000 რუბლამდე (800$-დან 2600$-მდე), მასობრივი მედიასაშუალება კი - 200 000-დან 500 000-მდე რუბლის (2600$-დან 6700$-მდე) ოდენობის თანხით. ამასთან, მათ შესაძლოა, ის პლანშეტი ან კომპიუტერი ჩამოართვან, საიდანაც „ყალბი ინფორმაცია“ გავრცელდა;
  
  
• ამასთან, შესაძლოა დაიბლოკოს თავად სტატია და ვებგვერდი, რომელზეც ის გამოქვეყნდა. ბლოკირების შესახებ გადაწყვეტილებას პროკურატურა იღებს. იგი ინფორმაციას „როსკომნადზორს“ (მედიის მაკონტროლებელი სააგენტო) უგზავნის, რომელიც თავის მხრივ მედიასაშუალებას „ყალბი ამბის“ წასაშლელად 24 საათიან ვადას აძლევს. თუკი აღნიშნული სისრულეში არ მოვა, თავად ეს მასალა ან მთელი რესურსი, შესაძლოა, დაიბლოკოს; 
  
  
• თუკი „ყალბი ინფორმაციის“ შედეგად ზიანი ადამიანის ჯანმრთელობას მიადგა, მაშინ ამ ამბის გავრცელებისთვის ჯარიმა 700 000-დან 1.5 მლნ-მდე (9400$-დან 20 000$-მდე) რუბლის ფარგლებში იქნება ან, პირს, შესაძლოა, სამ წლამდე თავისუფლების აღკვეთა დაემუქროს. მედიისა და სხვა ორგანიზაციისთვის ფინანსური სანქცია 1.5-დან 3 მილიონი რუბლის ფარგლებში განისაზღვრება (20 000$ -დან 40 000$-მდე); 
  
  
• თუკი „ყალბი ამბის“ გავრცელებას ადამიანის გარდაცვალება მოჰყვა, მაშინ კერძო პირისთვის ფინანსური სანქცია 1.5-დან 2 მლნ რუბლის ფარგლებში იმერყევებს, ან მას ხუთ წლამდე თავისუფლების აღკვეთა დაემუქრება. მედია და სხვა ორგანიზაციები მსგავსი ქმედებისთვის 3-დან 5 მლნ რუბლით დაჯარიმდებიან.

ეპიდემიის შესახებ ამბები ხშირად ადამიანების პირად ისტორიებს ეხება. კონკრეტული ადამიანის შესახებ მოყოლისას ჟურნალისტმა ყველაფერი უნდა აწონ-დაწონოს - მოძებნოს ბალანსი საზოგადოებრივ ინტერესსა და პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის აუცილებლობასა და პატივისცემას შორის.



ეს არის ნებისმიერი ისეთი სახის ინფორმაცია, რომლითაც ადამიანის იდენტიფიცირებაა შესაძლებელი. ეს შეიძლება იყოს მისი პასპორტის მონაცემები, სამუშაო ადგილის, საკუთრების, ჯანმრთელობის შესახებ ინფორმაცია და ა.შ..

დაირღვა თუ არა პერსონალური მონაცემების დაცვის მოთხოვნა, ამას, ყოველ ჯერზე, „როსკომნადზორი“ წყვეტს. პერსონალური მონაცემების შესახებ კანონის დარღვევისთვის რედაქცია 75 000 რუბლის ოდენობის თანხით ჯარიმდება (1000$)


ეს პროფესიული საიდუმლოა და მასზე პასუხისმგებლობა უპირველეს ყოვლისა სამედიცინო პერსონალს ეკისრება, მათ შორის, ფარმაცევტებსაც. პაციენტის შესახებ ექიმის მიერ მოწოდებული ინფორმაციის გამოქვეყნებით, სამედიცინო საიდუმლოების გამჟავნებაზე პასუხისმგებლები ჟურნალისტებიც ხდებიან. ჟურნალისტს პაციენტის ჯანმრთელობის შესახებ ინფორმაციის გამჟაღავნების უფლება მისი თანხმობის გარეშე მხოლოდ იმ გამონაკლის შემთხვევაში აქვს, როდესაც ამას საზოგადოებრივი ინტერესი ითხოვს.

ეს არის ინფორმაცია, რომელიც ეხება სამედიცინო დახმარებისთვის მიმართვას, ანალიზების პასუხებს, დიაგნოზს და ადამიანის ჯანმრთელობის მდგომარეობას.


პრესაში სამედიცინო საიდუმლოების გამჟღავნებისთვის ჟურნალისტი 5 000 რუბლის ოდენობის თანხით დაჯარიმდება; შესაძლებელია, აღნიშნული სასამართლომდეც მივიდეს და მოქალაქემ მორალური ზიანისთვის კომპენსაციაც მოითხოვოს. როგორ შევამციროთ რისკი მასალაზე მუშაობის დროს?

გალინა არაპოვა რუს ჟურნალისტებს, რომლებიც Covid-19-ის შესახებ მუშაობენ, ურჩევს:

• გადაამოწმეთ ყველა მონაცემი, რომელსაც კორონავირუსის შესახებ აქვეყნებთ. მნიშვნელოვანია, მასალში ჩანდეს, რომ თქვენ ფატები სათანადოდ გადაამოწმეთ; 
  
  
• თუკი სანდო წყაროზე დაყრდნობით წერთ, ეს სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ თქვენზე საქმეს არ აღძრავენ. თუკი ინფორმაციას ბოლომდე არ ენდობით, აუცილებლად მიუთითეთ, რომ მის სისწორეში დარწმუნებული არ ხართ და ის კითხვისა და დაშვების სახით ჩამოაყალიბეთ და არა როგორც დადასტურებული ფაქტი; 
  
  
• გამოკვეთეთ, რომ თქვენი თვითმიზანი დეზინფორმაციის გავრცელება არ არის და რომ თქვენ ყველაფერი გააკეთეთ იმაში დასარწმუნებლად, რომ ინფორმაცია ნამდვილად სწორია; 
  
  
• აუცილებლად დაიცავით წყაროს კონფიდენციალურობა, რომელმაც ინფორმაცია ანონიმურად გაგიზიარათ. აღნიშნული ჟურნალისტის პროფესიული საიდუმლოს შესახებ კანონით არის დაცული;
  
  
• არ გამოაქვეყნოთ იმ პაციენტების ვინაობა, რომლებსაც, სავარაუდოდ, კორონავირუსის ნიშნები აქვთ. მატი თანხმობის გარეშე არ დააკონკრეტოთ მათი წარმომავლობა, მათი სავარაუდო დიაგნოზი და ასევე, მონაცემები იმის შესახებ თუ ვინ იმყოფებოდა მათთან კონტაქტში, თუკი ამას საზოგადოებრივი ინტერესის დაცვა არ ითხოვს;
  
  
• ოფიციალურ წყაროსთან კავშირი სრული გარანტია არ არის. არ გამოაქვეყნოთ ყველა ინფორმაცია, რაც ხელისუფლებისა და სხვა ოფიციალურ განცხადებებშია. ხშირად შეცდმობისა და ადამიანური ფაქტორების გათვალისწინებით, ასეთ დოკუემნტებში ისეთი ინფორმაცია ხვდება, რომლის გავრელებაც არ შეიძლებოდა. ასეთ შემთხვევაში, მედიებად დარეგისტრირებულ ორგანიზაციები დაცულები არიან, თუმცა არარეგისტრირებულმა პორტალებმა, შესაძლოა „როსკომნადზორის“ ყურადღება მიიპყრონ.

წყარო: ijnet.org