ეთიკა
კატეგორია - ეთიკა
24 სექტემბერს სააგენტოებზე Resonacedaily.ge და Alia.ge გამოქვეყნდა ფეისბუკის ერთ-ერთი მომხმარებლის სტატუსი, რომელშიც ის ისლამოფობიური მოტივით წერს, რომ ისლამური ლოცვის მოსმენით შეწუხდა.

“ვაკეში, არაყიშვილის ქუჩაზე, ერთ-ერთ კორპუსში ცხოვრობს მოლაა თუ ვიღაც ჯანდაბაა არ ვიცი, ყოველ დღე ისე მოთქვამს და ბღავის, ეხლაც, აქვს კი ამის უფლება? გული გვაქვს დაწვრილებული მისი ხავილით. თანაც ისე ლოცულობს, თუ რას შვება არ ვიცი, მთელ ზემო ვაკეს ესმის. როგორ უნდა მოვიქცე? ჯერ ის ვინც შეუშვა სახლში, იმას უნდა მივაგნო, რას უხდის ამისთანას იმ ვიღაც არაადამიანს, რომ შეჭმული ვართ ამდენი ხალხი. ეხლაც ბღავიიის. თურქეთში ვცხოვრობ ასე მგონია!!! უნდა გავასახლო!"

მასალა არანაირ დამატებით ინფორმაციას არ შეიცავს, არ ჩანს რეალურად დაირღვა თუ არა საზოგადოებრივი წესრიგი კონკრეტულ დასახლებაში, ამიტომ გაუგებარია რა საინფორმაციო ღირებულება აქვს ამ ტექსტს და რატომ გადაწყვიტეს რეზონანსმა და ალიამ მისი გამოქვეყნება.

ისლამი საქართველოსთვის ისეთივე ტრადიციული რელიგიაა, როგორც ქრისტიანობა. 2014 წლის აღწერის მიხედვით, ქვეყანაში 400 000-მდე მუსლიმი მოქალაქე ცხოვრობს. სტატუსის გადაკოპირებით კი რეზონანსი და ალია ისლამოფობიის პლატფორმად იქცნენ და წაახალისეს დისკრიმინაცია, რადგან მკითხველს შთაბეჭდილება რჩება, თითქოს საქართველოში მოლას ლოცვა მიუღებელი უნდა იყოს.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 პრინციპის თანახმად, ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

კატეგორია - ეთიკა
24 სექტემბერს სააგენტოებზე Resonacedaily.ge და Alia.ge გამოქვეყნდა ფეისბუკის ერთ-ერთი მომხმარებლის სტატუსი, რომელშიც ის ისლამოფობიური მოტივით წერს, რომ ისლამური ლოცვის მოსმენით შეწუხდა.

“ვაკეში, არაყიშვილის ქუჩაზე, ერთ-ერთ კორპუსში ცხოვრობს მოლაა თუ ვიღაც ჯანდაბაა არ ვიცი, ყოველ დღე ისე მოთქვამს და ბღავის, ეხლაც, აქვს კი ამის უფლება? გული გვაქვს დაწვრილებული მისი ხავილით. თანაც ისე ლოცულობს, თუ რას შვება არ ვიცი, მთელ ზემო ვაკეს ესმის. როგორ უნდა მოვიქცე? ჯერ ის ვინც შეუშვა სახლში, იმას უნდა მივაგნო, რას უხდის ამისთანას იმ ვიღაც არაადამიანს, რომ შეჭმული ვართ ამდენი ხალხი. ეხლაც ბღავიიის. თურქეთში ვცხოვრობ ასე მგონია!!! უნდა გავასახლო!"

მასალა არანაირ დამატებით ინფორმაციას არ შეიცავს, არ ჩანს რეალურად დაირღვა თუ არა საზოგადოებრივი წესრიგი კონკრეტულ დასახლებაში, ამიტომ გაუგებარია რა საინფორმაციო ღირებულება აქვს ამ ტექსტს და რატომ გადაწყვიტეს რეზონანსმა და ალიამ მისი გამოქვეყნება.

ისლამი საქართველოსთვის ისეთივე ტრადიციული რელიგიაა, როგორც ქრისტიანობა. 2014 წლის აღწერის მიხედვით, ქვეყანაში 400 000-მდე მუსლიმი მოქალაქე ცხოვრობს. სტატუსის გადაკოპირებით კი რეზონანსი და ალია ისლამოფობიის პლატფორმად იქცნენ და წაახალისეს დისკრიმინაცია, რადგან მკითხველს შთაბეჭდილება რჩება, თითქოს საქართველოში მოლას ლოცვა მიუღებელი უნდა იყოს.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 პრინციპის თანახმად, ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

კატეგორია - ეთიკა
22 სექტემბერს გამოცემებმა alia.ge, Geotimes.ge და dainteresdit.ge, გადამოწმების გარეშე გამოაქვეყნეს ფეისბუკის ერთ-ერთი მომხმარებლის სტატუსი იმის შესახებ, რომ თითქოს თბილისში მცხოვრები ირანელების ზარის საფუძველზე ვაშლიჯვრის ეკლესიაში ზარებს აღარ რეკავენ.




მასალებს გამოცემების საიტზეც და სოციალურ ქსელში დიდი დისკუსია მოჰყვა, კომენტარებს შორის ჭარბობდა ქსენოფობიური და სიძულვილის ენის შემცვლი ტექსტები. ამ მასალების გაზიარების მაჩვენებლის მიხედვით, ინფორმაცია ათასობით მომხმარებელმა ნახა.

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურში „მედიაჩეკერს“ განუცხადეს, რომ მსგავსი ფაქტი არ მომხდარა, - არც ზარი შესულა 112-ში და შესაბამისად, არც პატრულის თანამშრომლებს მოუთხოვიათ ტაძრისთვის ზარის რეკვის შეწყვეტა.

იგივე დაადასტურა ვაშლიჯვრის ჯვართამაღლების სახელობის ტაძრის წინამძღვარმა, დეკანოზმა გიორგი სახვაძემაც. მისი თქმით, ეკლესიის არსებობის ისტორიაში არასდროს მომხდარა რაიმე დაპირისპირება ეთნიკურ თუ რელიგიურ ნიადაგზე და არც ვინმეს გამოუთქვამს პრეტენზია ზარების რეკვასთან დაკავშირებით, რაც რიტუალის ნაწილია და ჩვეულებრივი მოვლენაა ყველა ეკლესიაში.

„აბსოლუტური სიცრუეა რაც დაიწერა. არ ვიცი ვის ინტერესებშია მსგავსი რამის გავრცელება. არანაირი შეფერხება არ ყოფილა და ეკლესიაში ჩვეულებრივ გრძელდება ღვთისმსახურება. მათ შორის 21 სექტემბერსაც, დღესასწაულთან დაკავშირებით ღამისთევა გვქონდა, ზარებიც დაირეკა და რიტუალიც ჩატარდა“, - უთხრა დეკანოზმა „მედიაჩეკერს“.

ვაშლიჯვრის ჯვართამაღლების სახელობის ეკლესიამ ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ მსგავსი რამ არ მომხდარა, ფეისბუკის გვერდზეც გაავრცელა.



„მედიაჩეკერმა“ ინფორმაციის პირველწყაროსთან დაკავშირებაც სცადა, თუმცა, მას ვერ დავუკავშირდით. მოგვიანებით, მას შემდეგ, რაც გავრცელდა ონლაინგამოცემა"ნეტგაზეთის" ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ გავრცელებული ინფორმაცია ტყუილი იყო, მარინა ჩეხაშვილმა სტატუსი წაშალა. თუმცა, 24 სექტემბრის მონაცემებით, გამოცემებს პირველადი ინფორმაცია არ შეუსწორებიათ და ამბავი, რომ ვაშლიჯვარის ტაძარში ირანელების მოთხოვნის საფუძველზე ზარებს აღარ რეკენ, მათ გვერდებზე ისევ იძებნება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად, ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია. შესწორების სტანდარტის შესახებ ქარტიის სახელმძღვანელო დოკუმენტში კი ვკითხულობთ, რომ:
  • ჟურნალისტებმა და რედაქტორებმა პასუხისმგებლობა უნდა აიღონ დაშვებულ შეცდომებზე და დროულად გაასწორონ უზუსტობები. (მუხლი 1).

  • გამოქვეყნებული მასალა უნდა შესწორდეს ისე, რომ აუდიტორიისთვის ცნობილი გახდეს თუ რა გასწორდა. ყველგან, სადაც ეს შესაძლებელია და არ უწყობს ხელს ვინმესთვის საზიანო ინფორმაციის გავრცელებას, მასალის ბოლოს შენიშვნის სახით უნდა მიეთითოს რა ეწერა მცდარ ვერსიაში. (მუხლი 2.1)
კატეგორია - ეთიკა
3 სექტემბერს, ცნობილი გახდა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის თანამშრომელთა ნაწილს არხის მენეჯმენტმა შეცვლილი სამუშაო პირობები შესთავაზა. ცვლილება, რომელიც არხის ტექნიკურ თანამშრომლებს შეეხოთ, საათობრივ სამუშაო რეჟიმს და შესაბამის ანაზღაურებას გულისხმობს. შეთავაზებაზე უარის თქმის შემთხვევაში ათობით თანამშრომელს ორთვიან კომპენსაციასა და სამსახურიდან გათავისუფლებაზე მოუწევს დათანხმება.

კონტრაქტებში სამუშაო პირობების ცვლილებამ თანამშრომელთა ნაწილის უკმაყოფილება გამოიწვია, რის გამოც მათ აქციაც გამართეს ტელეკომპანიის შენობის წინ.

არხის გარშემო მიმდინარე მოვლენები მთელი კვირის განმავლობაში მედიის ყურადღების ცენტრში იყო. საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში აღნიშნული თემა გასულ კვირას (3-7 სექტემბერი) ყოველდღე ხვდებოდა, გარდა პარასკევისა. თუმცა აღსანიშნავია, რომ ეს თემა „მოამბისათვის“ არ აღმოჩნდა პრიორიტეტული და იგი დაბალანსებულად, თუმცა არასაკმარისი სიმწვავით შუქდებოდა.

„მოამბეში“ თანამშრომლების საკონტრაქტო პირობების ცვლილების შესახებ ოთხივე დღეს მხოლოდ კადრ-სინქრონები მზადდებოდა და ეთერში არც ერთხელ არ გასულა ვრცელი სიუჟეტი, რომელიც ამომწურავად და სიღრმისეულად გააშუქებდა საკითხს, გაარკვევდა თანამშრომლეთა უკმაყოფილების კონკრეტულ მიზეზებს და მოიძიებდა პასუხებს არხის ადმინისტრაციის მხრიდან.



3 და 4 სექტემბერს, მოამბეში აღშნიშნული ამბავი 26-ე წუთზე გავიდა მე-9 და მე-11 თემებად. 5 სექტემბერს თემა მხოლოდ 46-ე წუთზე მე-20 ამბად მოხვდა, 6 სექტემბერს კი 38-ე წუთზე 21-ე ამბად. ამბების გაშუქების ქრონომეტრაჟი 2-დან 4 წუთამდე მერყეობდა და კადრ-სინქრონები ძირითადად შეეხებოდა ფაქტობრივ ამბებს, მაგალითად, აქციის გამართვას, პროფკავშირებისა და თანამშრომელთა ნაწილის შეხვედრებს სამეურვეო საბჭოს რამდენიმე წევრთან, არხის მენეჯმენტთან, არასამთავრობო ორგანიზაციებთან, გამართულ პრეს-კონფრენციას და ა.შ.



გარდა ამისა, კადრ-სინქრონები ძირითადად ეყრდნობოდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის პროფკავშირების თავმჯდომარის ნინო ზაუტაშვილის, არხის რამდენიმე თანამშრომლის, ახალი და მიმდინარე ამბების ბლოკის დირექტორის გიორგი გვიმრაძისა და სამეურვეო საბჭოს წარმომადგენლების კომენტარებს.



„მოამბეში“ აღნიშნული თემა არ გაშუქებულა ცალმხრივად, თუმცა აღსანიშნავია, რომ ტელეკომპანიას არ გაუწევია არავითარი ძალისხმევა, რომ გადაემოწმებინა განცხადებები, რომელიც კეთდებოდა არხის მენეჯმენტის მხრიდან. მაგალითად, კვლავაც გაურკვეველია ფაქტობრივი ინფორმაცია იმის თაობაზე თუ რამდენ თანამშრომელს შესთავაზეს კონტრაქტის შეცვლილი პირობები და აღნიშნულის შესახებ ინფორმაცია მხოლოდ არხის მენეჯმენტის წერილობით განცხადებას ეფუძნებოდა.




საინფორმაციო გამოშვებაში არ მომხდარა კრიტიკულად იმის გაანალიზება თუ რა შედეგები მოჰყვებოდა მენეჯმენტის აღნიშნულ გადაწყვეტილებას არხის ათეულობით თანამშრომლისათვის. მაგალითად, ექნებოდათ თუ არა მათ საშუალება, რომ მიეღოთ სამუშაო საათების და შესაბამისად ანაზღაურების გარკვეული მინიმუმი თუ შესაძლოა, რომ ზოგიერთ მათგანს საერთოდ არ ჰქონდეთ რაიმეანაზღაურების მეღების საშუალება მთელი თვის მანძილზე.

გარდა ამისა, კვლავაც ბუნდოვნად დარჩა თუ რა ნიშნით შეირჩნენ თანამშრომლები, ვისაც ახალ კონტრაქტზე მოუწევდათ დათანხმება, რამდენად ობიექტურად და დასაბუთებული კრიტერიუმებით შეარჩიეს ისინი, რატომ მისცეს მათ სულ რამდენიმე დღე კონტრაქტის პირობებზე თანხმობის მოსაფიქრებლად და ა.შ. მაგალითად, გამოცემა On.ge-მ გამოაქვეყნა საზოგადოებრივი მაუწყებლის 4 თანამშრომლის ისტორია, სადაც ისინი საუბრობენ, რომ მათთვის ბუნდოვანია კრიტერიუმები, რომლის მიხედვითაც ისინი მოყვნენ ოპტიმიზაციის პროცესში. ერთ-ერთი თანამშრომლის მტკიცებით კი იგი 3-თვიან ბიულეტენზე იყო გასული ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო, რაც მას სამსახურის გაცდენაში ჩაუთვალეს.

გარდა ამისა, საინტერესოა რომ 4 სექტემბერს, მოამბეში აღნიშნულ თემაზე მომზადებული კადრ-სინქრონი გავიდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის შენობის წინ „ილია მართლის საზოგადოების“ წევრების მიერ გამართული აქციის შესახებ კადრ-სინქრონის შემდეგ. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ორი თემა ერთმანეთისაგან აბსოლუტურად დამოუკიდებელი იყო, წამყვანმა ნიკა მუკბანიანმა შემდეგი კადრ-სინქრონი წარადგინა ტექსტით: „მაუწყებლის წინ მიმდინარე აქციის პარალელურად, პირველი არხის შენობაში მაუწყებლის პროფკავშირისა და თანამშრომლების ნაწილის ბრიფინგი გაიმართა“. აღნიშნული ბმით იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ ეს ორი ამბავი ერთმანეთთან იყო დაკავშირებული, რაც რეალობას არ შეესაბამება და რაც მომდევნო დღეს ახალი და მიმდინარე ამბების ბლოკის ხელმძღვანელის კონსულტანტმა დოდო შონავამაც აღნიშნა.

3-6 სექტემბერს, პირველი არხის საინფორმაციო გამოშვება „მოამბემ“ საზოგადოებრივი მაუწყებლის თანამშრომლებისათვის საკონტრაქტო პირობების შეცვლის საკითხი არ დატოვა უყურადღებოდ და ორივე დაპირისპირებულ მხარეს მისცა პოზიციების დაფიქსირების საშუალება. მიუხედავად ამისა, აშკარა იყო, რომ აღნიშნული თემა ვერ გახდა არხისათვის პრიორიტეტული საკითხი, არ დაუთმო მას სათანადო ყურადღება და არ შეეცადა, რომ კრიტიკულად და სიღრმისეულად, სათანადო სიმწვავით გაეშუქებინა იგი.
კატეგორია - ეთიკა
7 სექტემბერს, ონლაინგამოცემებმა Alia.ge და Resonancedaily.com ყოველგვარი დამატებითი ინფორმაციის გარეშე გამოაქვეყნეს რადიკალური მემარჯვენე ორგანიზაცია ქართული მარშის ლიდერის, სანდრო ბრეგაძის არაზუსტი, ჰომოფობიური და ქსენოფობიური ფეისბუკ სტატუსი.

ბრეგაძე ჰომოფობიური მოტივით წერს, თითქოს უახლოეს მომავალში ერთნაირსქესიანთა ქორწინება ლეგალური გახდება. ამავე სტატუსში, ის ქსენოფობიასაც არ ერიდება და ყაზახი და ანდორელი ფეხბურთელების დაკნინებას ცდილობს:

“დაზუსტებული ინფორმაციით - უახლოეს დღეებში საკონსტიტუციო სასამართლოში შევა ლგბტ ორგანიზაციების და სახალხო დამცველის სარჩელი, რომლის მიხედვითაც არაკონსტიტუციურად იქნება ცნობილი ჩანაწერი კონსტიტუციაში - “ქორწინება არის ქალის და მამაკაცის ერთობა” და დაკანონდება - კანონიერად გამოცხადდება ერთნაირსქესიანი წყვილების ქორწინება, მათ უფლება მიეცემათ აიყვანონ შვილებად ბავშვები, ისარგებლონ ქორწინების ყველა უფლებით და ა.შ. აი რა შედეგებამდე მიგვიყვანა კაშიას ლგბტ სამკლაურმა, მისმა მხარდაჭერამ!!! ახლა გინდა ჩობანებით და მწყემსებით დაკომპლექტებულ ყაზახეთთან გამარჯვება იზეიმეთ და გინდაც პარიკმახერებით და მეთევზეებით დაკომპლექტებულ ანდორასთან!!!” - წერს ბრეგაძე.



სტატუსის უცვლელად, გადაუმოწმებლად, ყოველგვარი დამატებითი ინფორმაციის გარეშე გამოქვეყნებით, Alia.ge და Resonancedaily.com ბრეგაძის ჰომოფობიისა და ქსენოფობიის პლატფორმად იქცნენ. გარდა ამისა, ონლაინმედიებმა მკითხველი შეცდომაში შეიყვანეს, რადგან სახალხო დამცველის აპარატში ამ ინფორმაციას არ ადასტურებენ. მეტიც, სამართლებრივად, კონსტიტუციური ჩანაწერის საკონსტიტუციო სასამართლოში გასაჩივრება შეუძლებელია. ასევე, გეი ქორწინების დაშვება არ ნიშნავს, რომ გეი წყვილებს ბავშვის აყვანის უფლება მიეცემათ, რადგან ამას სხვა სამართლებრივი რეგულაციების სჭირდება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად, ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია. ქარტიის მეშვიდე პრინციპი კი ამბობს, რომ ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

სანდრო ბრეგაძე და მისი ორგანიზაცია, გასულ წელს, კანონმდებლობით ისედაც აკრძალული ერთნაირსქესიანი წყვილების ქორწინების კონსტიტუცირ აკრძალვას მოითხოვდნენ. სწორედ მათი ადვოკატირების შედეგად გაკეთდა კონსტიტუციაში ჩანაწერი, რომლითაც ქორწინება განისაზღვრა როგორც მხოლოდ ქალისა და მამაკაცის ერთობა.
კატეგორია - ეთიკა
3 სექტემბერს მედიაში ერთ-ერთი მთავარი თემა ექსპრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის მიერ ტელეკომპანია CNN-ისთვის მიცემული ინტერვიუ და ამერიკელი ლობისტის სემ პატენის საქართველოსთან კავშირები იყო.  

ეს თემა ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ისა" და "იმედის" მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებშიც მოხვდა, თუმცა აბსოლუტურად განსხვავებული ფოკუსით. ამერიკული მართლმსაჯულების მიერ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში რუსეთის სასარგებლოდ ჩარევაში ბრლდებული პატენი ტელეკომპანია "იმედმა" დიდი დოზით მხოლოდ "ნაციონალურ მოძრაობასთან" დააკავშირა, "რუსთავი 2-ის" აქცენტი კი პირიქით, პატენის "ქართულ ოცნებასთან" თანაშრომლობა იყო.



"იმედის" სიუჟეტიდან გავიგეთ, რომ ამერიკელი ლობისტი სემ პატენი, რომელსაც დონალდ ტრამპის საარჩევნო კამპანიასთან დაკავშირებით ამერიკულ მართლმსაჯულებასთან პრობლემები აქვს, 2008 წელს "ნაციონალური მოძრაობის" ლობისტი იყო. "ეს არ იყო "ნაციონალურ მოძრაობასა” და ამერიკელ ლობისტს შორის რიგითი თანამშრომლობა, რადგან სხვადასხვა გამოცემის ინფორმაციით, სემ პატენი საკუთარ თავს უფლებას აძლევდა და საკუთარ თავს მოიხსენიებდა, როგორც მიხეილ სააკაშვილის ჩრდილში მყოფი მენეჯერი", - განმარტა ჟურნალისტმა. მანვე აღნიშნა, რომ 2008 წელს საპრეზიდენტო არჩევნებთან დაკავშირებით, პატენი "ნაციონალური მოძრაობის" სახელით აშშ-ის მაშინდელ ელჩს ჯონ ტეფსაც შეხვდა და მასთან წინასაარჩევნო განწყობები განიხილა. "თუმცა, ეს ყველაფერი არც მიხეილ სააკაშვილს უთქვამს CNN-ისთვის და არც "ნაციონალური მოძრაობის" ერთ-ერთ ლიდერს "იმედისთვის", - დასძინა ჟურნალისტმა.

აღნიშნულის დასადტურებლად მასალის ავტორმა გამომძიებელ ჟურნალისტთა ჯგუფის, ifact-ის მიერ მომზადებული მასალა დაიმოწმა, რომელშიც “ნაციონალური მოძრაობისა” და სემ პატენის თანამშრომლობაზეა საუბარი. სიუჟეტში ifact-ის წარმომადგენლის ნინო ბაქრაძის კომენტარიც მოვისმინეთ. ბაქრაძე სააკაშვილის ჩრდილოვანი მენეჯერობის შესახებ პატენის ნათქვამზე საუბრობს. ჟურნალისტი იმასაც განმარტავს, რომ “ნაციონალური მოძრაობისა” და პატენის თანამშრომლობაზე ვიკილიქსის მასალებშიცაა საუბარი.

ifact-ის მასალაში სემ პატენის მიერ "ქართული ოცნების" ლობირების სანაცვლოდ რამდენემე ათეული ათასი დოლარის მიღებაზეც ვკითხულობთ, თუმცა აღნიშნული ინფორმაცია "იმედის" სიუჟეტში ვერ მოხვდა.

"იმედს" პატენის "ქართულ ოცნებასთან" კავშირი არ დაუმალავს, თუმცა, თქვა, რომ ეს მოკლევადიანი კავშირი იყო: "პატენთან ხანმოკლე თანამშრომლობის გახსენება არ უჭირთ და არც მალავენ პოლიტიკოსებს ქართული ოცნებიდან", ამავე დროს, დააზუსტა, რომ "ოცნებაში" ლობისტი ირაკლი ალასანიამ მიიყვანა".

ჟურნალისტი ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ “სემ პატენს მიხეილ სააკაშვილი, ალბათ არც არასდროს გაიხსენებდა, რომ არა ამერიკული სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელმაც ლობისტი ტრამპის საარჩევნო კამპანიის საქმეში დამნაშავედ ცნო”: “ამერიკული საქმე სააკაშვილმა ქართულ პოლიტიკურ რეალობას ოპერატიულად დაუკავშირა და მას შემდეგ პატენთან ივანიშვილის კავშირებსა და 2012 წლის სახელისუფლებო ცვლილებაში რუსულ კვალზე ალაპარაკდა”.



რადიკალურად განსხვავებული სურათი დახატა “რუსთავი 2-მა” , რომლის მთავარი გზავნილი იყო, რომ “საქართველოს მესამე პრეზიდენტს აშანტაჟებენ და კომპრომატების გამოქვეყნებით ემუქრებიან”. სიუჟეტი სემ პატენის მხრიდან მიხეილ სააკაშვილის შანტაჟის მცდელობით დაიწყო და ამერიკელი ლობისტისა და “ქართული ოცნების” თანამშრომლობის თემით განვითარდა. წამყვანმა განმარტა, რომ მიხეილ სააკაშვილის ინტერვიუდან ფაქტობრივად დადასტურდა, რომ აშშ-ის არჩევნებში რუსეთის ჩარევის მსგავსი სცენარი “ამერიკელი ლობისტების ხელით რუსეთმა საქართელოშიც განახორციელა”.

სიუჟეტიდან ვიგებთ, რომ 2008 წელს “ნაციონალურ მოძრაობასთან” ხანმოკლე თანამშრომლობის შემდეგ, პატენი “ქართული ოცნების” ინტერესების დამცველი ხდება. ამის შემდეგ პატენის რუსული კავშირების თემა იშლება. ჟურნალისტი განმარტავს, რომ პატენის რუსული კავშირები 2001 წლიდან იწყება, როდესაც ის მოსკოვში IRI-ის ოფისს ხელმძღვანელობდა. ამ დროის განმავლობაში მან საქართველოს ხელისუფლებებს არაერთი კონსულტაცია გაუწია, თუმცა “საკმაოდ სოლიდურ თანხას - 45 000 დოლარს მას ბიძინა ივანიშვილი უხდიდა”. აღნიშნულის დასადასტურებლად კი, ჟურნალისტს ifact-ის მასალის უკვე ის ნაწილი მოჰყავს, სადაც “ქართული ოცნების” მიერ მისთვის მომსახურების სანაცვლოდ გადახდილ თანხაზეა საუბარი. თუმცა, არაფერს ამბობს იმ ნაწილზე, სადაც სააკაშვილის ჩრდილოვან მენეჯერობაზეა საუბარი.

“პატენმა კონტრაქტები გააფორმა ივანიშვილთან და ალასანიასთან, რომლის მეშვეობითაც ათი ათასობით დოლარს იღებდა ყოველთვიურად, იმის სანაცვლოდ, რომ ივანიშვილის ხელისუფლებაში მოსვლამდე მისი ინტერესების დამცველი და წარმომადგენელი ყოფილიყო აშშ-ში. საერთო ჯამში, ეს ადამიანი თვეში, მხოლოდ ივანიშვილის ლობირებისთვის, 45 000 დოლარს იღებდა”, - განმარტავს ifact-ის წარმომადგენელი ნინო ბაქრაძე.

სიუჟეტში სემ პატენის რუსულ კავშირებზე და მის “ქართულ ოცნებასთან” თანამშრომლობაზე მითითებით, 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებში რუსეთის ჩარევაზეა აქცენტი გადატანილი. ამაზე მიუთითებენ “ნაციონალური მოძრაობის” წარმომადგენლებიც.

იდენტურ თემაზე მომზადებული ეს ორი სრულიად განსხვავებული სიუჟეტი, კარგი მაგალითია იმისა, როგორ ფუთავს მედია ამბავს საკუთარი პოლიტიკური გემოვნების მიხედვით.  რაც, საბოლოო ჯამში, ერთი კონკრეტული ამბის შესახებ ერთმანეთთან აცდენილ, სრულიად განსხვავებულ რეალობას ქმნის.
კატეგორია - ეთიკა
30 აგვისტოს მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ქურდობის ბრალდებით იტალიაში ხუთი ქართველი დააკავეს. მათ იტალიის შს მინისტრის მშობლების სახლის გაქურდვა ედებათ ბრალად. მოგვიანებით რამდენიმე გამოცემამ გაავრცელა არაზუსტი ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ „ბრალდებულები ქართველების ნაცვლად სომხები აღმოჩნდნენ“.

ასეთი შინაარსის ტექსტი გამოაქვეყნეს გამოცემებმა: Alia.ge, Resonancedaily.comAkhalitaoba.ge და NewPosts.ge. მასალებში ვკითხულობთ, რომ დაკავებულები იტალიაში ქართული სახელებითა და გვარებით იყვნენ ჩაბარებული ლტოლვილებად და ეს მაშინ გახდა ცნობილი, როდესაც „საქმის წარმოების დროს მათთან მისულმა თარჯიმანმა ვერ გააგებინა ქართულად ვერაფერი”. 

Alia.geResonancedaily.com და Akhalitaoba.ge წერენ, რომ ამბავს „ქართული მარშის“ წევრის, ბექა ვარდოსანიძის ფეისბუკის სტატუსზე დაყრდნობით აქვეყნებენ.  NewPosts.ge კი აღნიშნავს, რომ "ინფორმაციას ამის შესახებ იტალიაში მცხოვრები ქართველები Radio Uno Rai-ზე დაყრდნობით ავრცელებენ". თუმცა, ვინ არიან ეს ემიგრანტები, მასალაში ამის შესახებ არაფერია ნათქვამი.

როგორც ტექსტებიდან ჩანს, არცერთ გამოცემას არ უცდია ეს ინფორმაცია რაიმე ფორმით, რომელიმე უწყებაში, ან სხვა რელევანტურ წყაროსთან გადაემოწმებინა. 

მედიასა და სოციალურ ქსელში გავრცელებული ინფორმაცია „ნეტგაზეთმა“ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში გადაამოწმა. უწყებაში გამოცემას განუცხადეს, რომ ქურდობის ბრალდებით დაკავებულები საქართველოს მოქალაქეები არიან. 

ამ ინფორმაციის გავრცელების მიუხედავად, სამივე გამოცემის საიტზე არაზუსტი, ქსეონოფობიური კონტექსტის ტექსტი ამ დრომდე იძებნება.
კატეგორია - ეთიკა
27 აგვისტოს “კურიერის” მთავარ გამოშვებაში გავიდა სიუჟეტი შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ ნარკორეალიზატორების წინააღმდეგ ჩატარებული სპეცოპერაციის შესახებ. მასალის მიხედვით, უწყებამ ბოლო ერთ კვირაში, ანაკლიაში, თბილისსა და ბათუმში 29 პირი დააკავა. სიუჟეტში ეს თემა ანაკლიაში მიმდინარე ელექტრონული მუსიკის ფესტივალის Echowave-ის კონტექსტში განიხილეს. მასალის ყურებისას იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ ფესტივალის ტერიტორიაზე მასობრივად და უკონტროლოდ იყიდებოდა სხვადასხვა სახეობის ნარკოტიკი, ხაზი გაუსვეს ორგანიზატორის წარსულში ნასამართლეობასა და იგი ირიბად ბერა ივანიშვილის პროტეჟედ დაასახელეს. თუმცა, ამგვარი მესიჯების გასაჟღერებლად სიუჟეტიდან მყარი არგუმენტები და დასაბუთება არ მოგვისმენია.

თემის წარდგენისას წამყვანმა აღნიშნა, რომ “დაკავებულია სინთეტიკური ნარკოტიკის ოცამდე რეალიზატორი, აქედან შვიდი, აკრძალულ ნივთიერებას ანაკლიაში მუსიკალური ფესტივალის დროს ყიდდა”. “ემდიემაი, ლირიკა, ბიო და ექსტაზი, ეს იმ აკრძალული ნივთიერებების ჩამონათვალია, რომელიც სახელმწიფოს მიერ 4 600 000 ლარით დაფინანასებულ მუსიკალურ ფესტივალზე იყიდებოდა”, - განმარტა მანვე.

ამის შემდეგ ჟურნალისტმა სიუჟეტში აღნიშნა, რომ ირანის ორი მოქალაქე ნარკორეალიზაციის ბრალდებით პოლიციამ სწორედ ფესტივალის ტერიტორიაზე დააკავა. ნათქვამის გასამყარებლად სიუჟეტში ერთ-ერთი ადგილობრივის კომენტარი მოვისმინეთ, რომელიც მხოლოდ ჟურნალისტის დამაზუსტებელი კითხვის შემდეგ პასუხობს, რომ ირანის ერთ-ერთ დაკავებულ მოქალაქეს ნარკოტიკი ფესტივალის ტერიტორიაზე აღმოუჩინეს. აღნიშნული ქალი არც ფაქტის თვითმხილველი ყოფილა და ასაკის გათვალისწინებით, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მას ამის შესახებ დაზუსტებული ინფორმაცია ჰქონოდა.

მასალაში ჩანს ნარკოტიკის საკონტროლო შესყიდვის ფარული ვიდეოჩანაწერი, თუმცა რთული დასადგენია სად ხდება მოქმედება. ამას მოსდევს შსს-ის ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლის მთავარი სამმართველოს უფროსის განცხადება, სადაც იგი ამბობს, რომ ელექტრონულ ფესტივალზე უწყებამ ნარკოტიკების უკანონო შეძენა-შენახვისა და გასაღების ბრალდებით ჯამში 22 პირი დააკავა. თუმცა, არ აკონკრეტებს მათი დაკავება უშალოდ ფესტივალის ტერიტორიაზე მოხდა, თუ მის გარეთ. აქვე ფესტივალის მენეჯერი განმარტავს, რომ ჯერ დადასტურებული არაფერია და ფესტივალის ტერიტორიაზე “ყველაფერი კარგად იყო გაკონტროლებული”.

ამის ფონზე სიუჟეტში ჟურნალისტი შემდეგ მსჯელობას ავითარებს - “როგორ მოხვდა აკრძალული ნივთიერება ფესტივალის ტერიტორიაზე, რომელსაც ერთი ახალგაზრდის სიცოცხლე შეეწირა, ოცამდე კი საავადმყოფოში მოხვდა? ორგანიზატორები ნარკოტიკის რეალიზაციის ფაქტს უარყოფენ, რაც შეეხება მოხმარებას, ამტკიცებენ რომ მოხმარება ტერიტორიის გარეთ ხდებოდა”.

მსჯელობის გასამყარებლად მასალის ავტორი არასამთავრობო ორგანიზაცია “მანდალას” წარმომადგენლის კომენტარს გვთავაზობს. იგი სხვადასხვა ტიპის ნარკოტიკული საშუალებებით ინტოქსიკაციის შემთხვევებზე საუბრობს და არა ფესტივალის ტერიტორიაზე ნარკოტიკული საშუალებების გაყიდვის ფაქტებზე. თუმცა ჟურნალისტი ყოველგვარი სხვა, დამატებითი დაზუსტებული ინფორმაციის გარეშე, ამბობს: “ეს იმ ნარკოტიკების ჩამონათვალია, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაციების კვლევით ფესტივალის ტერიტორიაზე ხვდებოდა. არასამთავრობო სექტორი ფესტივალის მიმდინარეობისას სიტუაციას ადგილზე აკონტროლებდა, ამბობენ, რომ კონტროლირებად ტერიტორიაზე ყველანაირი ნარკოტიკი იყო შესული და შემოწმების მეთოდებმა არაეფექტურად იმუშავა. ირკვევა, რომ ნარკოტიკების ზედოზირების შედეგად, დახმარება ბევრად უფრო მეტ ახალგაზრდას დასჭირდა, ვიდრე კლინიკაში მოხვდა”.

კიდევ ერთი გზავნილი, რასაც მასალიდან ასევე დაუსაბუთებელი მსჯელობებით ვიღებთ, არის ის რომ ფესტივალის ორგანიზატორს ბერა ივანიშვილი ლობირებს. აქვე მის ნასამართლევობასაც უსვამენ ხაზს. გაურკვეველ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, ავტორი ხაზგასმით ამბობს: “სწორედ ბიძინა ივანიშვილის ვაჟის პროტექციით ჩააბარეს 2018 წლის 21 მიასს დაფუძნებულ კომპანიას ელექტრონული მუსიკის ფესტივალის ჩატარება”. კომპანიის ხელმძღვანელი ბერა ივანიშვილთან ნაცნობობას ადასტურებს, თუმცა, მისი კომპანიის გამარჯვებაში ბერა ივანიშვილის ფაქტორს უარყოფს.

საბოლოო ჯამში, მასალიდან მაყურებელს დარჩა შთაბეჭდილება, რომ ერთის მხრივ ხელისუფლებამ ვერ უზრუნველყო ფესტივალის ტერიტორიაზე ნარკოტიკული ნივთიერებების შეტანის კონტროლი, და მეორე მხრივ, ფესტივალის ორგანიზება, ტენდერის გარეშე, ანდეს ბერა ივანიშვილთან დაკავშირებულ კონკრეტულ კომპანიას. აღსანიშნავია, რომ ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც “რუსთავი 2” ნარკოვაჭრობის კონტექსტში ივანიშვილისა და მისი ოჯახის ინტერესებზე საუბრობს. თუმცა, არც ამ და არც სხვა შემთხვეებში, აღნიშნულის დამადასტურებელი უტყუარი მტკიცებულება არ გვინახავს.
კატეგორია - ეთიკა
2018 წლის 27 აგვისტოს გაზეთ „კვირის პალიტრაში“ დაიბეჭდა სტატია სათაურით - „ეს თუ სიმართლეა, გამოდის ნარკოტერორიზმთან გვაქვს საქმე“. მასალაში ორი რესპონდენტის ინტერვიუა. ერთ-ერთი მათგანი სამხარაულის ნარკოლოგიური ექსპერტიზის სამმართველოს უფროსი, ნარკომანიის პრევენციის ცენტრის დირექტორის მოადგილე გური მენაბდიშვილია. იგი ამბობს, რომ მისი ინფორმაციით, „საქართველოშიც დაიწყეს ოპიუმის მოყვანა და ბაზარზე უკვე გამოჩნდა ქართული ჰეროინი“. მეორე რეპონდენტი კი იურიდიულ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი ჯემალ ჯანაშია, რომელიც ჟურნალისტის კითხვაზე, - ამბობენ, რომ ჩვენთანაც დაიწყეს ოპიუმის მოყვანა, პასუხობს - „ვერ დავადასტურებ, რომ საქართველოში არის ოპიუმის პლანტაციები, მაგრამ დანამდვილებით შემიძლია გითხრათ, რომ საქართველოს რეგიონებში უკვე აწარმოებენ კანაბისს და მას ახალგაზრდები მოიხმარენ“.

იმ დროს, როცა საქართველოში ცხარე დისკუსია მიმდინარეობს ისეთ მნიშვნელოვან თემაზე, როგორიცაა ნარკოპოლიტიკა და სულ ცოტა ხნის წინ საკონსტიტუციო სასამართლომ მარიხუანის მოხმარებაზე ყოველგვარი სასჯელი გააუქმა, მენაბდიშვილის ეს  განცხადება მედიის ყურადღების გარეშე არ დარჩენილა.

„კვირის პალიტრის“ სტატია საკმაოდ ვრცელია და სხვა ინფორმაციასაც შეიცავს, მაგრამ ონლაინმედიის ნაწილმა ამ მასალიდან მხოლოდ ზემოთ დასახელებულ ორ დეტალზე გაამახვილა ყურადღება და ყოველგვარი გადამოწმებისა და დამატებითი ინფორმაციის მოძიების გარეშე, მკითხველს ახალ ამბად, მტკიცებით ფორმაში შესთავაზა მასალები იმის შესახებ, რომ საქართველოში ოპიუმის მოყვანა დაიწყეს.

ამგვარი ახალი ამბავი პირველმა თავად პალიტრა ჰოლდინგში შემავალმა გამოცემებმა - ინტერპრესნიუსმა, Ambebi.ge-მ და Palitranews.ge -მ გაავრცელეს. ამ მასალებში გური მენაბდიშვილს მიაწერეს ის კომენტარიც საქართველოში ოპიუმის პლანტაციების არსებობა/არარსებობისა და რეგიონებში კანაბის მოხმარების შესახებ, რასაც სინამდვილეში ჯემალ ჯანაშია ამბობს. 

მალევე ამბავი ონლაინ მედიის ნაწილს ვირუსულად მოედო. პალიტრა ჰოლდინგში შემავალი სამი გამოცემის გარდა სტატიები გამოაქვეყნდა შემდეგ საიტებზე: Resonancedaily.com, Imedinews.ge, Commersant.geinfo9. ge, Timer.ge, Newsposts.geAllnews.geTrialieti.ge, Guriismoambe.com, Kutaisipost.ge, Pirveliradio.ge, Fortuna.ge. მოგვიანებით ინტერპრესნიუსმა მასალა შეასწორა და მენაბდიშვილისთვის მიწერილი კომენტარი, შესაძლებელია თუ არა საქართველოში ოპიუმის პლანტაციები არსებობდეს, წაშალა, თუმცა, მასალაში შესწორების შესახებ მინიშნება არ გაუკეთებია. ამავე დროს, ტექსტი არ შეუსწორებია Ambebi.ge-სა და Palitranews.ge-ს.

„საქართველოში ოპიუმის მოყვანა დაიწყეს“ - გამოცემების უმრავლესობამ სათაურად ეს დეტალი ფაქტად გამოიტანა. ყველა მათგანი წერს, რომ ამის შესახებ „კვირის პალიტრასთან“ გური მენაბდიშვილმა განაცხადა და მითითებული აქვთ „კვირის პალიტრის“ სტატია. თუმცა, მათი ტექსტი ისეთივეა, როგორიც ეს ინტერპრესნიუსის თავდაპირველ ვერსიაში იყო და ამ ინფორმაციაში ამ დრომდე ჯანაშიას კომენტარის ავტორად გური მენაბდიშვილი წერია. 

მიუხედავად ამბისა და მენაბდიშვილის ხმამაღალი განცხადების მნიშვნელობისა, დამატებითი ინფორმაციის მოპოვებისა და გავრცელებულის გადამოწმების მცდელობა არცერთ მასალაში არ ჩანს. ირკვევა, რომ საიტებს მასალის პირველწყაროც კი არ უნახავთ, ვინაიდან ტექსტებში ამ დრომდე [19:50] არ არის გასწორებული რესპონდენტების არეული კომენტარები. გამოცემები არც თავად მენაბდიშვილს დაკავშირებიან ნათქვამის დასადასტურებლად და იმის გასარკვევად, რა აძლევს მას ამ განცხადების საფუძველს. ეს კითხვა მისთვის არც პირველწყაროს ავტორს დაუსვამს.

ამ მასალების გავრცელების შემდეგ, დღის მეორე ნახევარში გური მენაბდიშვილმა რადიო თავისუფლებასთან საუბარში განაცხადა, რომ „ინტერპრესნიუსმა“ „კვირის პალიტრაში“ გამოქვეყნებული სტატიისა და მისი სიტყვების კონტექსტი შეცვალა და მას მსგავსი რამ არ უთქვამს.
კატეგორია - ეთიკა
19 აგვისტოს ონლაინმედიამ, Pirveliradio.ge გამოაქვეყნა ახალი ამბავი, თითქოს თუშეთში რუსეთმა საქართველოს მიმართულებით საზღვარი გადმოწია. ტექსტში აღნიშნულია, რომ ანტისაოკუპაციო მოძრაობის ინფორმაციით, საზღვარი სოფელ დიკლოსთან გადმოწიეს. Pirveliradio.ge-მ მათ მიერ მიწოდებული, მხოლოდ ერთ წყაროზე დაყრდნობილი ინფორმაცია დადასტურებულ ფაქტად შესთავაზა მკითხველს მტკიცებითი სათაურით - "რუსეთმა სახელმწიფო საზღვარი თუშეთში რამდენიმე კილომეტრით გადმოწია".

მასალაში არ არის ასახული სახელმწიფო უწყებების პოზიცია, რომლებიც საზღვრის გადმოწევას უარყოფენ და ამბობენ, რომ რუსეთ-საქართველოს საზღვრის პერიმეტრზე ქართველი მესაზღვრეები დღემდე შეუფერხებლად ასრულებენ მოვალეობას. Pirveliradio.ge-ს ვებგვერდზე მასალა 20 აგვისტოს მონაცემებით, არ შესწორებულა და ოფიციალური ინფორმაციის შემცველი არც ახალი მასალა გამოქვეყნებულა.
კატეგორია - ეთიკა
2018 წლის 18 აგვისტოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ დააკავა 22 წლის მამაკაცი, რომელსაც ბრალად 16 წლის გოგოს თვითმკვლელობამდე მიყვანა ედება. გამოძიების მიხედვით, ბრალდებულმა გარდაცვლილს შანტაჟის გზით ჯერ ინტიმური ხასიათის ფოტო და ვიდეო მასალა გადააგზავნინა, შემდეგ კი აღნიშნული მასალის გასაჯაროებით დაემუქრა, რის შემდეგაც არასრულწლოვანმა სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა. ეს თემა ფართოდ გაშუქდა ქართულ ტელე და ონლაინ მედიასაშუალებებში, თუმცა, უმეტესობამ ამბის გაშუქებისას აქცენტი გააკეთა მხოლოდ ფაქტზე, როგორც დანაშაულზე ან ტრაგიკულ მოვლენაზე, ნაცვლად საკითხის სოციალურ პრობლემად წარმოდგენისა და მოზარდებში სუიციდის პრევენციაზე ყურადღების გამახვილებისა. ზოგიერთი მედიასაშუალების მომზადებულ მასალაში კი ამბის თხრობისას სენსაციურობის ელემენტები სჭარბობდა.

საზოგადოებრივი მაუწყებელის პირველმა არხმა და “TV პირველმა” აღნიშნული თემა საღამოს მთავარ გამოშვებაში არ გააშუქეს, თუმცა, დღის გამოშვებებში ინფორმაცია კადრ-სინქრონის ფორმატით გავიდა. მასალა შსს-ის მიერ გავრცლებულ ფაქტობრივ ინფორმაციას შეიცავდა და ფოკუსი ბრალდებულის დაკავებასა და ბრალის კვალიფიკაციაზე გაკეთდა. შსს-ის გავრცელებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით გაშუქდა ამბავი ტელეკომპანია “იბერიის” 19:00-საათიან გამოშვებაშიც.

მსგავსადვე გაშუქდა ამბავი ონლაინ გამოცემების უმეტესობაში, სადაც თქვეს, რომ 16 წლის გოგოს თვითმკვლელობამდე მიყვანის ბრალდებით ერთი პირი დააკავეს, შემდეგ კიდევ ერთი ინფორმაცია გაავრცელეს დაკავებულისთვის ბრალის დამძიმების შესახებ. აღნიშნული ახალი ამბები მხოლოდ შსს-ის განცხადებებს ეყრდნობოდა.

ორმა ტელეკომპანიამ, “რუსთავი 2-მა” და “იმედმა” შედარებით ვრცელი სიუჟეტები მიუძღვნეს თემას მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში.

რუსთავი 2-ის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში გამოყენებულია გარდაცვლილის წერილი დეტალები, რომელიც ჟურნალისტის თქმით „კურიერმა“ მოიპოვა. სიუჟეტში წაიკითხეს და აჩვენეს წერილიდან ციტატები, საიდანაც საზოგადოებისათვის გახდა ცნობილი სწორედ ის დეტალები, რომლის გახმაურების თავიდან აცილების მიზნითაც მოიკლა არასრულწლოვანმა თავი. სიუჟეტში ასევე ნაჩვენები იყო გოგონას რამდენიმე ფოტოც.

ამავე სიუჟეტში ბრალდებულის ადვოკატი ხანგრძლივ კომენტარში აღნიშნავს, რომ გოგონა “ნებაყოფლობით” ჩაერთო “ბინძურ თამაშში” და მან აღწერა იმ ფოტოებისა თუ ვიდეოების შინაარსი, რომლის გასაჯაროებითაც მისი დაცვის ქვეშ მყოფი დაემუქრა გარდაცვლილს. ადვოკატის თქმით, არასრულწლოვანმა თავი მხოლოდ მას შემდეგ მოიკლა, რაც ბრალდებულმა დაზარალებულს ვიდეოების ჩაწერა მეგობარ გოგოსთან ერთად მოსთხოვა. მისი თქმით, ბრალდებულს რომ არ მოეთხოვა მეორე გოგონასთან ერთად ვიდეოს ჩაწერა, შესაძლოა გოგონას სუიციდი არ ჩაედინა, “მაგრამ ამან ვერ გაუძლო ამ ცდუნებას უკვე და მოიკლა თავი.“

“კურიერში” გასული ინფორმაციის შემდეგ, წერილიდან ამონარიდები გამოაქვეყნეს ონლაინ მედია საშუალებებმაც, მათ შორის „პალიტრავიდეომ“, „რეზონანსმა“ და „ნიუპოსტსმა“. აღნიშნული წერილიდან ციტატები ამბის სათაურებად გამოიყენეს მაგალითად „ახალმა თაობამ“, „ალიამ“ და „მედიამოლმა“. “გურიის მოამბემ” კი ამბის კიდევ უფრო სენსაციურად გასაშუქებლად სათაურად გატანილ წერილის ციტატას წინ დაურთო სიტყვა „ექსკლუზივი“.

"იმედზე", „ქრონიკის“ 20:00-საათიან გამოშვებაში შსს-ის მიერ გავრცელებული ოფიციალური ინფორმაციის გარდა სიუჟეტში გამოყენებული იყო კადრები გარდაცვლილის დაკრძალვიდან და საუბარი შეეხო გარდაცვლილის წერილსაც, რომელიც მან თვითმკვლელობამდე დატოვა, თუმცა, წერილის დეტალები სიუჟეტში არ მოხვედრილა. გარდა ამისა, თვითმკვლელობის მიზეზებთან დაკავშირებით სიუჟეტში ჩართულია რამდენიმე მეზობლის კომენტარი. ერთ-ერთის თქმით, მას არ სჯერა, რომ გოგონა ამის გამკეთებელი იყო (იგულისხმება ინტიმური მიმოწერა და ფოტოების გაგზავნა ბრალდებულისათვის). მეორე მეზობლის თქმით კი, ბავშვი ემოციური იყო და ვინაიდან ისინი სოფელში ცხოვრობენ, მამის მორიდების გამო არ გაამჟღავნა ამბავი, თორემ ოჯახი აუცილებლად დაუდგებოდა გვერდში და მიღებდნენ ზომებს მოძალადის წინააღმდეგ. მეზობლებისა და ადვოკატის გაკეთებული კომენტარებიდან იქმნება შთაბეჭდილება, რომ თვითმკვლელობის ჩადენის მიზეზი ნაწილობრივ თავად ამ გოგოს ქცევა გახდა, რომელიც გაკიცხვას იმსახურებს. მაგალითად, “კურიერის” სიუჟეტში, სადაც აღნიშნულიც კი არ არის, რომ ბრალდებული დანაშაულს აღიარებს, ადვოკატის კომენტარი ქმნის შთაბეჭდილებას, რომ გარდაცვლილმა სუიციდი მხოლოდ იმიტომ ჩაიდინა, რომ მას მოსთხოვეს სხვა გოგოსთან ერთად გადაეღო ვიდეო და რომ თვითმკვლელობა იყო „ცდუნება“.

სიუჟეტებში არ ყოფილა აქცენტირებული, რომ მოზარდებში სუიციდი ცალკე აღებული მოვლენა არ გახლავთ და იგი ხშირად დაკავშირებულია ობიექტურ ხელშემწყობ გარემოებებთან, რომლის კონტროლიც სუიციდის მსხვერპლის შესაძებლობებს აღემატება. სიუჟეტებში არ იყო გამოყენებული სფეროს ექსპერტების არც ერთი კომენტარი, რომელიც შეძლებდა განემარტა თუ როგორ შეიძლება მოხდეს აღნიშნულ ასაკში სუიციდის ნიშნების გამოვლენა და მისი თავიდან არიდება.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მომზადებულ "სუიციდის გაშუქების სახელმძღვანელო წესების"თანახმად, კვლევებით დადასტურებულია, რომ „ცალკეული შემთხვევების ზედაპირულმა გაშუქებამ შეიძლება გამოიწვიოს თვითმკვლელობის ახალი შემთხვევები და პირიქით, ფრთხილმა, კვალიფიციურმა გაშუქებამ შესაძლოა ეს რიცხვი შეამციროს კიდეც“. იმისათვის, რომ მედიამ თავიდან აირიდოს ამბის ზედაპირული და სარისკო გაშუქება, უმნიშვნელოვანესია, რომ ჟურნალისტმა დასვას შეკითხვა თუ რა არის მიზანი აღნიშნული მედიამასალის მომზადებისა. თუკი მასალა არ ემსახურება სუიციდზე, როგორც სოციალურ პრობლემაზე მსჯელობას, მაშინ იგი მაღალი საჯარო ინტერესით ან დაზარალებული მხარის ინტერესით შეიძლება გამართლდეს. ზემოთ აღწერილ შემთხვევაში კი დაზარალებული მხარის ინტერესი არა თუ არ იქნა გათვალისწინებული, არამედ მედიის დამსახურებით ზუსტად ის დეტალები გახმაურდა, რომლის დაფარვასაც გარდაცვლილი შეეცადა თვითმკვლელობით. საჯარო ინტერესი კი მხოლოდ მას შემდეგ შეიქმნა, რაც მედიამ მშრალად, ზედაპირულად და რიგ შემთხვევებში სენსაციურად გააშუქა ამბავი.

აღსანიშნავია, რომ სუიციდის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში ცალსახადაა მითითებული ისაც, რომ მედიისთვის არ არის რეკომენდირებული გარდაცვლიის ფოტოების, თვითმკვლელობამდე დაწერილი წერილის დეტალების განსაკუთრებული აქცენტირება და სუიციდის მიზეზების შესახებ გარდაცვლილის ახლობლების ვერსიების უაპელაციო ტირაჟირება. ნაცვლად ამისა, საჭიროა ფსიქოლოგების, სოციალური მუშაკებისა თუ სხვა პროფესიონალების ექსპერტული ცოდნის გაზიარება მაყურებლისათვის სუიციდის ნიშნების ამოსაცნობად და თავიდან ასარიდებლად.
კატეგორია - ეთიკა
მედიასაშუალებებმა გაავრცელეს საქართველოს ნაკრების მწვრთნელისა და მოჭიდავეების ფოტო, რომელზეც მათ რუსეთის დროშის ფერების ფონზე მოჭიდავის გამოსახულებიანი მაისური აცვიათ. მედიასაშუალებები წერენ, რომ სპორტსმენების მაისურზე ასახულია დე ფაქტო ოსეთის პარლამენტის დეპუტატი ჯამბულატ თედეევი და ამ ფორმით ნაკრების წევრები მხარს უჭერენ ე.წ. სამხრეთ ოსეთის დეპუტატს. სინამდვილეში, მაისურზე გამოსახული პირი ჩრდილოეთ ოსეთის პარლამენტის წევრია.

ამბავი თავდაპირველად, 16 აგვისტოს საღამოს, ონლაინგამოცემა On.ge-მ გამოაქვეყნა, შემდეგ კი იგივე ფოტო და მსგავსი ინფორმაცია არაერთმა მედიამ გაავრცელა, მათ შორის: რადიო თავისუფლება, ლიბერალი, ტაბულა, რეგინფო, ინტერპრესნიუსი, კვირის პალიტრა, Ambebi.ge,  ექსპრესნიუსი, პრაიმტაიმი, ინფო რუსთავი, Pia.geMediamall.ge, Accent.com.ge, Qartli.ge; ამბავი გამოქვეყნდა პირველი არხისა და რუსთავი 2-ის ვებსაიტებზეც. იდენტური ინფორმაცია გაავრცელა „მაესტრომაც“ და სხვა, ისეთმა პორტალებმა, როგორიცაა:  Goal.ge, Popsport.com, Fanebi.com, Sportall.ge.

გამოცემების ნაწილი ახალი ამბის გამოქვეყნებისას სხვა მედიასაშუალებას დაეყრდნო. მაგალითად, ინტერნპრესნიუსმა, რეგინფომ და Mediamall.ge -მ წყაროდ რადიო თავისუფლება მიუთითეს, რომელიც წერს, რომ ფოტო მიაწოდეს. ინტერპრესნიუსზე დაყრდნობით გამოაქვეყნეს ამბავი პალიტრა ჰოლდინგში შემავალმა გამოცემებმა, პორტალების ნაწილმა კი აღნიშნა, რომ ფოტო და ამბავი On.ge-მ გაავრცელა.

მასალების გავრცელების შემდეგ On.ge-მ გაარკვია, რომ მაისურზე გამოსახული პირი არა დე ფაქტო სამხრეთ ოსეთის, არამედ ჩრდილოეთ ოსეთის პარლამენტის დეპუტატია. გამოცემამ მასალებში შესწორებები შეიტანა და მკითხველს ბოდიში მოუხადა. On.ge-მ სტატიები 17 აგვისტოს, დილით შეასწორა. 



ამ შესწორების შემდეგ ტექსტი ჩაასწორეს ლიბერალმაპირველმა არხმა და Accent.com.ge-მ, თუმცა, მითითების გარეშე.  ყველა დანარჩენ მედიასაშუალებაში, 17 აგვისტოს 14:00 საათის მონაცემებით, კვლავ გადაუმოწმებელი ინფორმაციაა გამოქვეყნებული.