"საავადმყოფოში ყოველ 5 წუთში წყლისაგან მოწამლული ადამიანები შემოჰყავთ" - ფეკალიები სასმელ წყალში - ამ სათაურით 31 იანვარს presa.ge -მ დაუდასტურებელი ინფორმაცია გამოაქვეყნა. გამოცემა წერს, რომ სოციალურ ქსელში გავრცელდა ინფორმაცია, თითქოს სასმელ წყალში ფეკალიები აღმოაჩინეს და სამი დღის განმავლობაში ონკანიდან წყლის დალევა საშიშია. მასალაში ასევე ნათქვამია, რომ Presa.ge ერთ-ერთ საავადმყოფოს დაუკავშირდა, სადაც უთხრეს, რომ წყლისაგან მოწამლული ადამიანები საავადმყოფოში ყოველ 5 წუთში მიჰყავთ.

მედიაჩეკერი აღნიშნული ინფორმაციის გადასამოწმებლად ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს დაუკავშირდა. სამინისტროს პრესსამსახურში წყლით მოწამვლის შემთხვევებს უარყოფენ და აცხადებენ, რომ ამ ეტაპზე მსგავსი ჩივილით სასწრაფო სამედიცინო დახმარების სამსახურის გამოძახების არც ერთი შემთხვევა არ დაფიქსირებულა.

სოციალურ ქსელში გავრცელებულ ინფორმაციას წყალმომარაგების კომპანია GWP გამოეხმაურა. სპეციალურ განცხადებაში ხაზგასმითაა აღნიშნული, რომ სასმელი წყალი დაბინძურებული არ არის.



„გავრცელებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერი სრული პასუხისმგებლობით აცხადებს, რომ სასმელი წყლის ხარისხი სრულად შეესაბამება ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) რეკომენდაციებს და ეროვნული რეგლამენტის მოთხოვნებს“, - აღნიშნულია GWP-ს განცხადებაში.

ირკვევა, რომ ეს განცხადება  presa.ge-ს ნანახი აქვს, რადგან ტექსტშიც აქვს ჩასმული. თუმცა, სათაური მაინც დადასტურებელ ფაქტად წარმოაჩენს მოწამვლის შემთხვევბს. 

 31 იანვარს ოფიციალური განცხადება გაავრცელა სურსათის ეროვნულმა სააგენტომაც. “დედაქალაქში სასმელი წყალი სრულად შეესაბამება წყლის ტექნიკური რეგლამენტით დადგენილ მოთხოვნებს”, - ნათქვამია განცხადებაში. 

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად, ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია. ქარტიის პირველი პრინციპის განმარტებაში ხაზგასმით წერია, რომ მასალაში უნდა ჩანდეს ჟურნალისტის მცდელობა, რომ მან საზოგადოების მიმართ გამოიჩინა პატივისცემა და ბოლომდე გადაამოწმა ფაქტები, რათა გამოექვეყნებინა სიმართლე და ზუსტი ინფორმაცია.

30 იანვარს საიტებზე ipost.ge და news.coa.ge გავრცელდა ინფორმაცია, რომ მოჭიდავეებმა, რომლებიც საქართველოს პატრიარქმა შეარიგა, რესტორანში ისევ იჩხუბეს.

“რესტორან "თავადურის" ერთ-ერთი თანამშრომლის ინფორმაციით პატრიარქთან შეხვედრის შემდეგ, შერიგების აღსანიშნად შეკრებილმა მოჭიდავეებმა რესტორანში იჩხუბეს”, - წერენ ვებსაიტები. ორივე მათგანს წყაროდ მითითებული აქვს ფეისბუკის ერთ-ერთ გვერდი, სახელწოდებით “ბაზარი”. ფოტოც, რომელიც მასალას ერთვის, ფეისბუკის ამავე გვერდიდან არის აღებული. Ipost.ge-ზე დაყრდნობით იდენტური შინაარსის ინფორმაცია 31 იანვარს resonancedaily.com-მაც გაავრცელა.  ipost.ge და news.coa.ge ტექსტის ბოლოში წერენ, რომ ინფორმაცია დაუზუსტებელია, თუმცა მიუხედავად ამ მინაწერისა, სათაურს მაინც მტკიცებით ფორმაშია, resonancedaily.com-ს კი ამგვარი მინაწერიც არ აქვს. 

ფეისბუკის გვერდი “ბაზარი”, რომელზე დაყრდნობითაც აღნიშნული ინფორმაცია გავრცელდა, 2018 წლის სექტემბერშია შექმნილი. “აქ შესაძლებელია განვიხილოთ ქალაქში მიმდინარე აქტუალური თემები”, - წერია გვერდის შესახებ ველში. გვერდის მიერ გავრცელებული არცერთი პოსტი და ფოტო სიმართლეს არ შეესაბამება.

სტატიებიდან ჩანს, რომ არცერთ გამოცემას არ უცდია ინფორმაცია რომელიმე წყაროსთან გადაემოწმებინა. ფოტოც, რომელიც მასალას დაურთეს, ბუნდოვანია, მასზე გაჭირვებით ირჩევა სილუეტები და მასზე დაყრდნობით რაიმეს მტკიცება შეუძლებელია.

მოხდა თუ არა მსგავსი შემთხვევა “მედიაჩეკერმა” ჭიდაობის ეროვნულ ფედერაციასა და რესტორან “თავადურში” გადაამოწმა. ფედერაციაში განაცხადეს, რომ გავრცელებული ინფორმაცია სიცრუეა. იგივე დაადასტურეს რესტორნის ადმინისტრაციაში. სატელეფონო საუბარში ადმინისტრაციის თანამშრომელმა “მედიაჩეკერს” განუცხადა, რომ ძიუდოისტები მათთან საერთოდ არ ყოფილან და მსგავსი ფაქტიც, შესაბამისად, არ მომხდარა.

შეგახსენებთ, 30 იანვარს, აღნიშნული ინფორმაციის გავრცელებამდე რამდენიმე საათით ადრე, დაპირისპირებული ძიუდოისტები და სპორტის სამინისტროს წარმომადგენლები საპატრიარქოში იმყოფებოდნენ. შეხვედრის შემდეგ კი განაცხადეს, რომ პატრიარის დალოცვით ნაჩხუბარი ძიუდოისტები შერიგდნენ.

საქართველოს უზენაესი სასამართლო ექვს გამოცემას ქარტიის პირველი (სიზუსტე), მესამე (დადასტურებული წყარო) და მეხუთე (შესწორება) პრინციპის დარღვევას ედავება. ეს მედიასაშუალებებია: ვერსია, მარშალპრესი, დაიჯესტი, ექსკლუზივნიუსი, რეზონანსი და ITV.ge.

ქარტიის მიერ გავრცელებული განცხადების თანახმად, სადავო გახდა სტატია სათაურით "ეკა ბესელიას იჭერენ?! რატომ არ იყიდა ივანიშვილმა ბესელიას კომპრომატები". მასალა თავდაპირველად "ვერსიამ" გამოაქვეყნა, დანარჩენმა ვებსაიტებმა კი იდენტური ინფორმაცია "ვერსიაზე" დაყრდნობით გაავრცელეს.

ქარტიისთვის გაგზავნილ განცხადებაში უზენაესი სასამართლო აღნიშნავს, რომ სადავო სტატიებში პარლამენტის წევრის, ეკა ბესელიას მიმართ გამოთქმულ ბრალდებებთან ერთად "პიროვნების პატივისა და ღირსების შემლახავ, მკვეთრად შეურაცხმყოფელ კონტექსტშია ნახსენები საქართველოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებლის, სამოქალაქო საქმეთა პალატის თავმჯდომარის მზია თოდუას სახელი და საქმიანი რეპუტაცია. მეტიც, უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი ჟურნალისტის მიერ პირდაპირ, მტკიცებითი ფორმით დადანაშაულებულია კორუფციულ გარიგებებსა და ქრთამის აღებაში."

უზენაესი სასამართლოს განცხადება საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს სამდივნომ 30 იანვარს სცნო დასაშვებად. ქარტიის საბჭო განცხადებას ღია სხდომაზე განიხილავს. სხდომა ჯერ ჩანიშნული არ არის.

⇒ პრინციპი 1

ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.

⇒  პრინციპი 3 

ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია.

⇒  პრინციპი 5 

მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.

[2019-01-31] განახლება  - მედიაჩეკერზე მასალის გამოქვეყნების შემდეგ ნიუპოსტმა მასალის სათაური შეცვალა: "განათლების მინისტრი არ გამორიცხავს, რომ 2019 წელს   მე-12 კლასში გამოსაშვები გამოცდების ჩატარების შესახებ გადაწყვეტილება გადაიხედოს" - ასე ჰქვია ახლა სტატიას. შესწორების შესახებ ტექსტში არანაირი მინიშნება არ არის. [აქვე, იხ. შესწორების წესები მედიაში.]

-----------------------------

„განათლების მინისტრი არ გამორიცხავს, რომ მე-12 კლასი გაუქმდეს“ - ამ სათაურით, 30 იანვარს, newposts.ge-ზე გამოქვეყნდა ინფორმაცია მეთორმეტე კლასის სავარაუდო გაუქმებასთან დაკავშირებით.  სტატიის სათაური არც შინაარსს შეესაბამება, რადგან ტექსტში მე-12 კლასის გაუქმებაზე არაფერია ნათქვამი  და არც განათლების მინისტრის იმ კომენტარს, რომელსაც მასალის ავტორი ინფორმაციის წყაროდ უთითებს. 

სტატია ტელეკომპანია “იმედის”  ეთერში გასულ გადაცემაზე დაყრდნობით არის მომზადებული.  29 იანვარს, "იმედის" ეთერში გასულ გადაცემაში „პირისპირ“, განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის მინისტრი  განათლების სისტემაში მოსალოდნელ ცვლილებებზე საუბრობდა. წამყვანის კითხვაზე, იგეგმება თუ არა მეთორმეტე კლასის გაუქმება, მიხეილ ბატიაშვილმა უპასუხა, რომ საუბარია მხოლოდ საატესტატო „კატის“ გამოცდების გაუქმებაზე და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ „მეთორმეტე კლასის გაუქმება არანაირად არ იგეგმება“.  [რედ.: აღნიშნული კითხვა-პასუხი იხილეთ  01:02:30 სთ-ზე]

განათლების სისტემაში ცვლილებების თემა მას შემდეგ გახდა აქტუალური, რაც გამოცდების ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელმა განაცხადა, რომ 2019 წელს მე-11 კლასის მოსწავლეებისთვის გამოსაშვები გამოცდები მოიხსნება, 2020 წლიდან კი სკოლებში გამოსაშვები გამოცდები გაუქმდება.

----------------------------------------------------------------

იხილეთ სტატიის პირველი და მეორე ვერსიები

 

მედია პლატფორმა "ჩაიხანა" საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველ არხს მასალის პლაგიატში ადანაშაულებს. გამოცემამ გადაცემა „ახალი კვირის“ ერთ-ერთი სიუჟეტის შესახებ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას მიმართა.

საქმე ეხება გადაცემა „ახალ კვირაში“ 27 იანვარს გასულ სიუჟეტს "გოგონა მზის ჩასვლის სოფლიდან". 

ჩაიხანას განცხადების თანახმად, 2019 წლის 4 იანვარს მედია პლატფორმა Chai Khana-ს ვებგვერდზე გამოქვეყნდა ვიდეომასალა სახელწოდებით “გოგონა მზის ჩასვლის მხარიდან”. მასალის ავტორები არიან შორენა ტყეშელაშვილი და კონსტანტინე კომახიძე. ვიდეო ისტორია სოფელ გუმბათის მასწავლებელზე ია ძირკვაძეზეა. 2019 წლის 27 იანვარს კი პირველი არხის ეთერში გავიდა სიუჟეტი სახელწოდებით “გოგონა მზის ჩასვლის სოფლიდან“, რომელიც ამავე გმირზეა.

მედია პლატფორმა Chai Khana-ს ხელმძღვანელობა მიიჩნევს, რომ პირველ არხზე გაშვებული სიუჟეტის ავტორებმა დაარღვიეს ქარტიის მე-11 პრინციპი, პლაგიატის შესახებ.

„პირველ არხზე გაშვებული სიუჟეტის სათაური Chai Khana-ს ვებგვერდზე განთავსებული ვიდეომასალის სათაურის იდენტურია. ასევე პირველ არხზე გასული სიუჟეტი თემატურად Chai Khana-ს ვებგვერდზე გამოქვეყნებული ვიდეომასალის იდენტურია. პირველ არხზე გაშვებულ სიუჟეტში ავტორები არ უთითებენ პირველწყაროს და არც Chai Khana-ზე განთავსებული ვიდეომასალის ავტორებს ახსენებენ“, - ნათქვამია ჩაიხანას განცხადებაში.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს სამდივნომ განცხადება უკვე ცნო დასაშვებად. საქმის განხილვა ჯერ არ ჩანიშნულა.

პრინციპი 11 

ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

· ფაქტის განზრახ დამახინჯება;
· ნებისმიერი სახის ქრთამის, საჩუქრის ან სხვა სარგებლის მიღება პროფესიულ საქმიანობაზე გავლენის მოხდენის სანაცვლოდ;
· პლაგიატი.

⇒ მე -11 პრინციპის დარღვევის დადგენის შემთხვევები იხილეთ ამ ბმულზე

მაშინ, როდესაც ქვეყანაში წითელასა და H1N1-ს შემთხვევების გახშირების გამო, ჯანდაცვის სამინისტრო მოსახლეობას აცრისკენ მოუწოდებს, რამდენიმე საიტი აქვეყნებს ძველ, გადაუმოწმებელ და შეცდომაში შემყვან ინფორმაციას ვაქცინაციასთან დაკავშირებით.

"საქართველოში ჯანმრთელობისთვის საშიში 29 222 დოზა ვაქცინა გაიხარჯა"- ამ ტიპის სათაურებით მასალა 26 იანვარს გამოქვეყნდა საიტებზე: Alia.ge, Tvm.ge, Geomediapress.ge .

Alia.ge და tvm.ge საზოგადოებრივ მაუწყებელზე დაყრდნობით წერდნენ, რომ საქართველოში ჯანმრთელობისთვის საფრთხის შემცველი ვაქცინა გაიხარჯა, რომელიც ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის საგანგებო რეკომენდაციით, მოხმარებიდან უნდა ამოღებულიყო.

აღნიშნული ინფორმაცია საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა ერთი წლის წინ, 2018 წლის 17 იანვარს გაავრცელა. სტატია ეყრდნობა 2018 წლის აუდიტის ანგარიშს, რომელშიც საუბარია 2016-2017 წლებში საქართველოში გახარჯულ 29 222 დოზა ცოფის საწინააღმდეგო, ჯანმრთელობისთვის საფრთხის შემცველ ვაქცინაზე. თუმცა, დაავადებათა კონტროლის ცენტრმა გავრცელებული ინფორმაცია უარყო და მოგვიანებით, აუდიტის სამსახურმაც დაადასტურა, რომ ცოფის ვაქცინა უსაფრთხო იყო. იდენტური ინფორმაცია მედიაში ერთ წლის წინაც პრობლემურად გაშუქდა.

მიუხედავად ამისა, ზემოთხსენებულმა გვერდებმა ერთი წლის წინანდელი არაზუსტი ინფორმაცია, შეცდომაში შემყვანი სათაურებით, ახალ ამბად წარუდგინეს მკითხველს. ვაქცინაციის თემა აქტუალური მას შემდეგ გახდა, რაც დაავადებათა კონტროლის ცენტრმა საქართველოში წითელას ეპიდაფეთქება გამოაცხადა და მოსახლეობას აცრისკენ მოუწოდა. ჯანდაცვის მინისტრის დავით სერგენკოს თქმით, წითელას გავრცელების შეჩერება მხოლოდ ვაქცინაციით არის შესაძლებელი.

იმ ფონზე, როდესაც საქართველო წითელას ეპიდემიის ზღვარზეა, პარალელურად, გახშირებულია H1N1 ვირუსის შემთხვევები და რამდენიმე ადამიანი ამ ვირუსის შედეგად გარდაიცვალა კიდეც, ამ ინფორმაციის გავრცელებას სოციალურ ქსელში დიდი დისკუსია მოჰყვა. საიტებმა კი, ისევე როგორც გასულ წელს, ახლაც ეს ინფორმაცია ისე გაავრცელეს, რომ არც უდიტის სამსახურს დაკავშირებიან და არც დაავადებათა კონტროლის ეროვნულ ცენტრს. მათ არც ის აღუნიშნავთ, რომ ინფორმაცია ერთი წლის წინ გავრცელდა.

23 იანვარს “კურიერის” მთავარ გამოშვებაში გავიდა ექსკლუზიური მასალა ბრიტანეთის პოლიციის მიერ ინტერპოლის წითელი ცირკულარით ძებნილი, მკვლელობაში ბრალდებული მამაკაცის ჯეკ შეფარდის შესახებ. აღმოჩნდა, რომ იგი საქართველოში რამდენიმე თვის განმავლობაში ცხოვრობდა და სახელმწიფო საზღვარიც ისე გადმოკვეთა, რომ ქართველი სამართალდამცველების მხრიდან პრობლემა არ შექმნია.

როგორც "რუსთავი 2" იუწყება, ინტერპოლის მიერ ძებნილი მამაკაცი ქართველ სამართალდამცველებამდე ადრე ტელეკომპანია რუსთავი 2-მა იპოვა და მასთან ექსკლუზიური ინტერვიუც ჩაწერა. ჯეკ შეფარდი ქართულ პოლიციას “რუსთავი 2-ის” კამარების თანდასწრებით ჩაბარდა. რუსთავი 2-ის ინფორმაციით, პოლიციაში მისული ჯეკ შეფარდი ქართველმა სამართალდამცველებმა ვერ იცნეს და მისი ვინაობა საძიებო სისტემის, გუგლის მეშვეობით გადაამოწმეს.

სიუჟეტის ეთერში გასვლის მეორე დღეს, 24 იანვარს, ამბავი ყველა მედიასაშუალების ერთ-ერთ მთავარ თემად იქცა, თუმცა, ის საზოგადოებრივი მაუწყებლის დღის მთავარ გამოშვებაში ვერ მოხვდა.

გასული დღეების განმავლობაში, ქართული მედიასაშუალებები აქტიურად აშუქებენ თბილისის ერთ-ერთ გარეუბანში 4 წლის გოგოს გარდაცვალების ფაქტს. შემთხვევა 22 იანვარს მოხდა და მისი გახმაურებიდან მალევე, პოლიციამ გარდაცვლილის დედა შემაკავებელი ორდერის დარღვევის ბრალდებით დააკავა. როგორც ირკვევა, რამდენიმე დღის წინ, მშობელმა შვილზე ფიზიკურად იძალადა, რაც დედისთვის შემაკავებელი ორდერის გამოწერის საფუძველი გახდა. შემთხვევიდან რამდენიმე დღეში კი, ოჯახში გამოძახებულ სასწრაფო დახმარებას არასრუწლოვანი გარდაცვლილი დახვდა. 

მიუხედავად იმისა, რომ სამართალდამცავებს დედისათვის შვილის მკვლელობაში ბრალი არ წაუყენებიათ, ხოლო სასამართლოს 24 იანვრამდე აღკვეთის ღონისძიების შეფარდებაზე არ უმსჯელია, ქართული მედიასაშუალებების ნაწილი, ძირითადად ონლაინ გამოცემები, არ დაელოდნენ ოფიციალური ინფორმაციის გავრცელებას და  ბავშვის მკვლელობაში დედა დაადანაშაულეს. გარდა ამისა, მედიასაშუალებების ნაწილმა ფაქტი იმდენად ფრაგმენტულად და ზედაპირულად გააშუქა, რომ ინფორმაციის მომხმარებლებს ამბის ობიექტური გარემოებების ნაცვლად, ემოციური, სენსაციურობით გაჯერებული და სკანდალზე ორიენტირებული მასალები შესთავაზა.

მედიასაშუალებების სრულმა უმეტესობამ ამბის გახმაურებიდან მალევე მოახდინა ოჯახის სრული იდენტიფიცირება. მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალურმა ორგანოებმა ოჯახის წევრების მხოლოდ ინიციალები გაავრცელეს, როგორც ტელე ისე ონლაინ მედიასაშუალებებმა გაავრცელეს დედისა და გარდაცვლილის ვინაობები. მოგვიანებით გასაჯაროვდა გარდაცვლილი გოგოს ფოტოსურათიც, რომელზეც მას ფიზიკური დაზიანებები აღენიშნება. აღსანიშნავია, რომ ამ ოჯახში სხვა არასრულწლოვნებიც ცხოვრობენ, რომლებიც უკვე გაიყვანეს ოჯახიდან სახელმწიფო უწყებებმა, ხოლო მედიის მიერ ოჯახის სრული იდენტიფიცირება, შესაძლოა, აღნიშნულ არასრულწლოვანთა მომავალში სტიგმატიზების წყარო გახდეს. მედიასაშუალებებში მალევე გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ფიზიკური ძალადობის კვალი გარდაცვლილის 5 წლის ძმასაც აღენიშნებოდა.

არაერთმა ონლაინ გამოცემამ მხოლოდ და მხოლოდ მეზობლებზე დაყრდნობით, გაავრცელა ინფორმაცია, რომ „თბილისში დედამ 4 წლის შვილი, სავარაუდოდ, ცემით მოკლა“, ზოგიერთმა ვებგვერდმა კი აღნიშნული ინფორმაცია მტკიცებით ფორმაში გაავრცელა და აღნიშნა, რომ „4 წლის გოგონა დედამ ცემით მოკლა“. მედიასაშუალებების ნაწილმა კი გაავრცელა ინფორმაცია, რომ გოგოს გარდაცვალების მიზეზი დედინაცვლის მიერ მისი ცემა გახდა. სხვა მედიასაშუალებების მიხედვით კი გოგოს არა დედინაცვალი, არამედ მამინაცვალი ჰყავდა. ამგვარი ფაქტობრივი უზუსტობებიც ცხადყოფს, რომ მედიასაშუალებების ნაწილი ამბის სწრაფად გავრცელებას, ჟურნალისტური სიზუსტის ხარჯზე ცდილობდა. ასევე, სხვადასხვა ტელემედიამ და ონლაინ გამოცემამ უაპელაციოდ გაავრცელა მეზობლების კომენტარები, სადაც ისინი პირდაპირ ბრალს სდებენ ბავშვის დედას მკვლელობაში, მიუხედავად იმისა, რომ მათი თქმით, მათ არაფერი დაუნახავთ და მხოლოდ ქალის ყვირილისა და ბავშვის ტირილის ხმები ესმოდათ ხოლმე.

ამბავს ონლაინ გამოცემები, უმეტესწილად, ფრაგმენტულად აშუქებდნენ და მომხმარებლებს ინფორმაციას არაამომწურავად აწვდიდნენ. შესაბამისად, მათ გაშუქებაში პრობელმა იყო არა მხოლოდ უდანაშაულობის პრეზუმფციის დარღვევა და ოჯახის იდენტობის გამჟღავნება, არამედ ამბის ზედაპირული და არასიღრმისეული გაშუქებაც. ხშირად ვებ-გვერდებზე გავრცელებული ინფორმაცია სხვა საინფორმაციო გვერდებიდან დაკოპირებული მასალებისაგან შედეგებოდა.

გარდა ამისა, ზოგიერთმა გამოცემამ საკუთარ Facebook გვერდებზე გააკეთა Live-ჩართვები გარდაცვლილი გოგოს საცხოვრებელი სახლიდან. მიუხედავად იმისა, რომ არავითარი საჭიროება არ იდგა ამ თემის გაშუქებისას პირდაპირ ეთერში გარდაცვლილის სახლისა და ოჯახის წევრების ჩვენების, მედიებმა მაინც გადაწყვიტეს, რომ ამბის მეტი დრამატიზირებისათვის პირდაპირი ჩართა შეეთავაზებინა მაყურებლებისათვის.

თემის სენსიტიურობიდან გამომდინარე, ბუნებრივია, რომ მედიასაშუალებები ვერ შეძლებდნენ ამბის გაშუქებისას სკანდალურობისა და სენსაციურობისაგან სრულად დაცლას. მიუხედავად ამისა, ამბისათვის კონტექსტის მიწოდებისა და უფრო კომპლექსური გაშუქების მეშვეობით, შესაძლებელი იქნებოდა, რომ შემთხვევა არ გაშუქებულიყო როგორც მორიგი „შემზარავი ფაქტი“, რითაც ისინი, ერთი მხრივ, თემის სიღრმისეულად შესწავლასა და ინფორმაციის მომხმარებლამდე მიტანას შეძლებდნენ, მეორე მხრივ კი, თავს აარიდებდნენ ტრაგიკული მოვლენის სკანდალურ რეპორტინგს. უნდა აღინიშნოს, რომ რამდენიმე მედიასაშუალება შეეცადა, ფაქტის მიღმა, სტრუქტურული პრობლემების დანახვას, რისთვისაც მათ ბავშვთა წინააღმდეგ ძალადობასა და მის პრევენციასთან დაკავშირებულ პრობლემატიკაზე გააკეთეს აქცენტი.

ადამიანის უფლებათა დაცვის საერთაშორისო ორგანიზაცია Human Rights Watch-მა 17 იანვარს 2018 წლის ანგარიში გამოაქვეყნა. დოკუმენტი 100-მდე ქვეყანას ეხება, მათ შორის საქართველოს. საქართველოსთან დაკავშირებით ანგარიშში ყურადღება გამახვილებულია ისეთ თემებზე, როგორიცაა: 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები, სამართალდამცავთა მხრიდან უფლებამოსილებების გადაჭარბებისა და მათი დაუსჯელობის შემთხვევები, ნარკოპოლიტიკა, შრომითი უფლებები, სექსუალურ ორიენტაციასა და გენდერულ იდენტობასთან დაკავშირებული უფლებრივი მდგომარეობა ქვეყანაში, მედიაპლურალიზმის შემცირების საფრთხე და სამოქალაქო სექტორში არსებული მდგომარეობა.

აღნიშნული ანგარიში და მისი მიგნებები 17 იანვარს ერთ-ერთი მთავარი თემა იყო ქართული მედიისთვის, თუმცა, არა ყველასთვის. საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ანგარიშს 1 წუთიანი კადრ-სინქრონი მიუძღვნა. წამყვანმა მხოლოდ ის თქვა, რომ ანგარიში გამოქვეყნდა და ჩამოთვალა ის საკითხები, რაზეც ორგანიზაცია ამახვილებს ყურადღებას. ასევე კადრ-სინქრონით მოუთხრო მაყურებელს ანგარიშის შესახებ ტელეკომპანია პირველმა. "იმედის" მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში კი Human Rights Watch-ის ანგარიში საერთოდ არ მოხვდა.

სანაცვლოდ, „ქრონიკამ“ 6-წუთიანი სიუჟეტი მიუძღვნა მეორე საერთაშორისო უფლებადამცველი ორგანიზაციის, “ფრიდომ ჰაუსის” კვლევების მიმართულების ხელმძღვანელის ნეით შენკანის ინტერვიუს იმის შესახებ, რომ საქართველოს დემოკრატია გამოწვევის წინაშეა. სტატია „საქართველოს დემოკრატია გამოწვევის წინაშე“ ამერიკის ხმამ 16 იანვარს გამოაქვეყნა. სიუჟეტის მთავარი აქცენტი იყო ის, რომ „მმართველი გუნდი“ შენკანს მიზანმიმართული დეზინფორმაციის განცხადებაში ადანაშაულებს. გაიხსენეს ფრიდომ ჰაუსის გასულ წელს გამოქვეყნებული ანგარიშიც, რომლის გამოც, მათი თქმით, ორგანიზაციას ბოდიშის მოხდა მოუხდა და დასძინეს, რომ სავარაუდოდ, ორგანიზაცია „ნაციონალური მოძრაობის“ დაკვეთით ატარებს ნეგატიურ ნარატივს.

11 იანვარს, პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა კიდევ ერთხელ დააანონსა, რომ მისი ადმინისტრაცია ცილისწამების შესახებ კანონმდებლობის გამკაცრებაზე მუშაობის დაწყებას გეგმავს. ამ თემას პრეზიდენტი თავდაპირველად საახალწლო გამოსვლაში 31 დეკემბერს შეეხო. სიტყვის თავისუფლების ბოროტად გამოყენებაზე ისაუბრა საქართველოს პატრიარქმაც თავის საშობაო ეპისტოლეში. ამ დროისთვის უცნობია, რა გახდა ამ თემის აქტუალიზების კონკრეტული მიზეზი სასულიერო თუ საერო ხელისუფლების სხვადასხვა შტოში, თუმცა პრეზიდენტისა და პატრიარქის მსგავსად, კომენტარი ამ თემაზე პარლამენტის თავმჯდომარემ ირაკლი კობახიძემ და თბილისის მერმა კახა კალაძემაც გააკეთეს.

აღსანიშნავია, რომ თუკი სალომე ზურაბიშვილი აქცენტს ცილისწამებისათვის კანონის გამკაცრებაზე აკეთებდა, ირაკლი კობახიძემ ყურადღება გაამახვილა სოციალური ქსელებით მძიმე შეურაცხყოფისა და ბილწსიტყვაობის გამოყენებაზე, კახი კალაძემ კი ყალბი ახალი ამბების გავრცელებაზე. ოფიციალურმა პირებმა ასევე ახსენეს, რამდენიმე თვის წინ, საფრანგეთში მიღებული ახალი კანონიც, რომელსაც, რეალურად, ცილისწამებასთან არავითარი კავშირი არ აქვს და სინამდვილეში, ის წინასაარჩევნო პერიოდში ყალბი ინფორმაციის გავრცელებას შეეხება.

ოფიციალური პირების მიერ მსგავსი ინიციატივების გაჟღერებას მალევე მოჰყვა მედია და არასამთავრობო ორგანიზაციების რეაგირება. კოალიციამ მედიის ადვოკატირებისათვის, სალომე ზურაბიშვილის ბრიფინგიდან 2 დღეში განცხადება გაავრცელა, სადაც ხაზგასმული იყო, რომ საქართველოში არსებული კანონმდებლობა უკვე ითვალისწინებს კერძო და საჯარო პირებისათვის ცილისწამებისათვის სამოქალაქო სამართლებრივ პასუხისმგებლობას. „ჩვენი საზოგადოების მრავალწლიანი ძალისხმევის შედეგია ის, რომ მოქმედი კანონმდებლობა გამოხატვის თავისუფლების მაღალ სტანდარტს აწესებს და ეს ყოველთვის მიიჩნეოდა ქართული დემოკრატიის დიდ მონაპოვრად. ღრმად ვართ დარწმუნებული, რომ ნებისმიერი საკანონმდებლო ცვლილება, რომელიც გამოხატვის თავისუფლების დღეს არსებულ სტანდარტს გააუარესებს, საფრთხეს შეუქმნის ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებას“ , - აღნიშნულია კოალიციის განცხადებაში.

საკანონმდებლო ცვლილებები, რომელზე მუშაობის დაწყებაც დაანონსდა, შეიძლება ითქვას, რომ პირდაპირ შეეხება საქართველოში მომუშავე მედიასაშუალებებს. როგორც არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლები აცხადებენ, ცილისწამების შესახებ კანონმდებლობის გამკაცრება შესაძლოა პირდაპირ აისახოს სიტყვის თავისუფლებაზე. სიტყვის თავისუფლების საკანონმდებლო გარანტიების გაუარესება კი, შეიძლება ითქვას, პირდაპირ უკავშრდება ჟურნალისტების საქმიანობასა. საინტერესოა, რამდენად დაინტერესდნენ წამყვანი ტელემედიები ამ თემით და შეეცადნენ თუ არა ისინი, რომ პრეზიდენტის განცხადების შემდეგ, მოსახლეობისათვის მეტ-ნაკლებად ამომწურავად მიეწოდებინათ ინფორმაცია სავარაუდო საკანონმდებლო ცვლილებებსა და ამ ცვლილებებით გამოწვეულ შესაძლო საფრთხეებზე.

ტელეკომპანია „იმედმა“ აღნიშნულ თემას საკუთარ საინფორმაციო გამოშვებებში ყურადღება ორი დღის განმავლობაში, 13 და 14 იანვარს დაუთმო. 13 იანვარს, ტელეკომპანიის 14:00 და 17:00-საათიან გამოშვებებში გავიდა მოკლე კადრ-სინქრონი, სადაც საუბარი იყო ზემოთნახსენებ განცხადებაზე, რომელიც კოალიციამ მედიის ადვოკატირებისათვის გაავრცელა. სინქრონებში საუბარი იყო არასამთავრობოთა მიერ მეტი განმარტების მოთხოვნაზე ამ საკითხზე და პრეზიდენტისა და პარლამენტის თავმჯდომარის განცხადებებზე.

14 იანვარს, იმედმა ეს თემა „ქრონიკის“ თითქმის ყველა გამოშვებაში გააშუქა 11:00 საათიდან 20:00-საათიანი გამოშვების ჩათვლით. დღის გამოშვებებში აქცენტი კეთდებოდა, რომ კანონმდებლობის გამკაცრებაზე პარლამენტი, სავარაუდოდ, საგაზაფხულო სესიაზე იმსჯელებდა. ასევე, საინფორმაციო გამოშვებებში აღნიშნული იყო, რომ კანონზე მსჯელობაში მთავრობა არასამთავრობოთა ჩართვას გეგმავს და რომ არ მოხდება აღნიშნული კანონის კოპირება რომელიმე ქვეყნის გამოცდილებიდან. დღის გამოშვებებში, ასევე აღნიშნული იყო, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციების სხვადასხვა წარმომადგენლის აზრით, ზურაბიშვილმა აღნიშნულ კანონზე უარი უნდა თქვას. როგორც დღის, ასევე საღამოს გამოშვებაში, სადაც ამ თემაზე ვრცელი სიუჟეტი მომზადდა, ტელეკომპანიამ ამბის თითქმის ყველა მხარეს დაუთმო დრო და მაყურებელს მიაწოდა როგორც ხელისუფლების, ისე არასამთავრობოებისა და ოპოზიციის შეფასება. მთავარ გამოშვებაში გასულ სიუჟეტში აქცენტირებული იყო, რომ მესამე სექტორი და ოპოზიცია ამ საკანონმდებლო ინიციატივაში სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვის საფრთხეს ხედავს, ხოლო მთავრობა გამორიცხავს სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვის შესაძლებლობას და ოპოზიციას მიზანმიმართულ პროვოკაციაში ადანაშაულებს. ამ თემაზე მოგვიანებით კი, ასევე განმარტება გაკეთდა პრეზიდენტის ადმინისტრაციის მხრიდანაც.

ამ თემის გაშუქებას საკმაოდ დიდი ყურადღება დაუთმო რუსთავი 2-მაც 13 იანვრის „კურიერის“ ყველა გამოშვებაში. დილიდან მოყოლებული, საინფორმაციო გამოშვება, საკმაოდ ვრცელ ჩართვებსა და სიუჟეტებს უძღვნიდა ცილისწამების შესახებ კანონის შესაძლო გამკაცრებას. „კურიერში“ გასულ სიუჟეტებში უფრო მეტად იყო აქცენტირებული საფრთხე, რომელიც შესაძლოა ცილისწამების შესახებ კანონმდებლობის გამკაცრებამ გამოიწვიოს. ნახსენები იყო როგორც პრეზიდენტის საახალწლო მილოცვა, ასევე პატრიარქის საშობაო ეპისტოლე. „კურიერმა“ დიდი დრო დაუთმო ოპოზიციისა და არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლების შეფასებებს. ასევე იყო ხელისუფელბის წარმოამდგენლების კომენტარებიც. მართალია ტელეკომპანიას არ ჰქონია კომენტარი პრეზიდენტის ადმინისტრაციიდან, თუმცა კურიერში გავიდა კახა კალაძისა და უმრავლესობის წევრის არჩილ თალაკვაძის კომენტარები.

საერთო ჯამში, როგორც რუსთავი 2-ის, ისე იმედის მაყურებელი მიიღებდა მეტ-ნაკლებად ამომწურავ ინფორმაციას მიმდინარე დებატის შესახებ. სამი წამყვანი ტელეარხიდან ერთადერთი, რომელმაც ცილისწამების კანონმდებლობის შესაძლო გამკაცრებისა და თანმდევი პრობლემების შესახებ ინფორმაცია არ მიაწოდა მაყურებელს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი იყო. 12-15 იანვრის შუალედში არხზე მხოლოდ და მხოლოდ ერთხელ მოხვდა ეს თემა. 14 იანვარს, მოამბის 12:00-საათიან გამოშვებაში გავიდა რამდენიმეწამიანი სინქრონი, რომელიც შეეხებოდა კახი კალაძის შეფასებას ცილისწამების შესახებ კანონმდებლობის სავარაუდო გამკაცრებაზე. დანარჩენ დღეებსა და გამოშვებებში, არხს არ გაუწევია ძალისხმევა საიმისოდ, რომ მოეხდინა მაყურებლების ინფორმირება მიმდინარე დებატის შესახებ. პირველ არხს არ გაუშუქებია არც კოალიცია მედიის ადვოკატირებისათვის განცხადება და არც რომელიმე მხარე, რომელიც პრობლემურად ხედავს ცილისწამების კანონმდებლობის სავარაუდო გამკაცრებას.

გარდა ამისა, მედიაჩეკერმა გადაამოწმა პირველი არხის ვებ-გვერდზე ამ თემაზე გამოქვეყნებული ნიუსები. ძიების ველში სიტყვა „ცილისწამებაზე“ 12-15 იანვრის პერიოდში მხოლოდ 4 ნიუსი იძებნება. ამათგან 3 ნიუსი შეეხება მთავრობის წარმომადგენლების (ირაკლი კობახიძე, კახი კალაძე, სოფიო კილაძე) განმარტებებს, რომ საჭირო არის ადამიანის ღირსებისა და პატივის დაცვის სტანდარტის გაუმჯობესება და რომ ისინი მიესალმებიან კანონის გამკაცრებას, თუმცა სიტყვის თავისუფლების სტანდარტმა არ უნდა დაიწიოს. ამ პერიოდში გამოქვეყნებული 1 ნიუსი კი შეეხება ანალიტიკოს გია აბაშიძის შეფასებას, რომლის მიხედვითაც ცილისწამების კრიმინალიზება არ უნდა მოხდეს, თუმცა ე.წ. ფეიკ ნიუსების წინააღმდეგ აუცილებელია კანონის მიღება. პირველი არხის გვერდზე ასევე იძებნება 16 იანვარს ომბუდსმენის ნინო ლომჯარიას გაკეთებული განცხადება, სადაც იგი აღნიშნავს, რომ ცილისწამებასთან დაკავშირებული კანონმდებლობის გამკაცრება საჭირო არ არის.

13 და 14 იანვარს პლატფორმებზე: intermedia.ge, info9.ge, agora.ge,  infonews.ge, 2020news.ge, გამოქვეყნდა ამბავი, რომ საქართველოში განათლების სისტემა “საშინელ (ცუდ) მდგომარეობაშია”, რაც არაზუსტი და მანიპულაციურია. გამოცემები ამბის წყაროდ worldatlas-ის კვლევას უთითებენ. სინამდვილეში, worldatlas არ არის კვლევითი ორგანიზაცია. გარდა ამისა, მას ინფორმაცია 2017 წელს აქვს გამოქვეყნებული. იგივე მასალა გამოქვეყნებული აქვთ newpress.ge-სა და commersant.ge-საც, თუმცა მათ ტექსტი  intermedia.ge-დან აქვთ გადატანილი, დანარჩენ საიტებზე კი პირველწყარო მითითებული არ არის, რაც ნიშნავს, რომ მასალა თავად თარგმნეს. 

გამოცემების ნაწილმა, მათ შორის intermedia.ge-მ არასწორად თარგმნა worldatlas-ს შეფასება. “worldatlas''-მა საქართველო ყველაზე საშინელი განათლების სისტემის მქონე ქვეყნების რეიტინგში შეიყვანა”, - ამ სათაურით აქვთ მასალები გამოქვეყნებული საიტებს. Worldatlas-ს კი მასალა ასე აქვა დასათაურებული - Countries With The Worst Education Systems, რაც ნიშნავს ყველაზე ცუდს, და არა საშინელს.

Worldatlas-ს რეიტინგი დადგენილი აქვს ქვეყნების მთლიანი შიდა პროდუქტიდან განათლების სფეროზე დახარჯული წილის პროცენტული მაჩვენებლის მიხედვით. ჩამონათვალში 25 ქვეყანაა, სადაც განათლებას ყველაზე ნაკლები თანხა ხმარდება. ამ სიის მიხედვით, ირკვევა, რომ განათლებაზე ყველაზე ნაკლებ თანხას (0.7%) ეკვატორული გვინეა ხარჯვს და, შესაბამისად, მას რეიტინგში პირველი ადგილი უკავია. ხოლო საქართველო 2,7%-ით სიაში ყველაზე ბოლო - 25-ე ადგილზეა. ეს კიდევ ერთი მონაცემია, რაც მასალებში არასწორადაა ინტერპრეირებული და მკითხველში აჩენს განცდას, რომ საქართველოს ამ 25 ქვეყანას შორის ყველაზე ცუდი მდგომარეობა აქვს.

„გაეროს შოკისმომგვრელი დასკვნა. ქართული ეთნოსი მსოფლიოში ყველაზე სწრაფად ქრება!“ - ამ სათაურით 14 იანვარს intermedia.ge-მ გამოაქვეყნა ინფორმაცია, რომელშიც ნათქვამია, რომ “ქართველი ეთნოსი გადაშენების პირასაა”. ტექსტი მანიპულაციურია, რადგან კვლევაში, რომელსაც ავტორი ეყრდნობა ამგვარი რამ ნათქვამი არ არის; გარდა ამისა, აქვს ქსენოფობიური კონტექსტი, ვინაიდან, მასში ვკითხულობთ, რომ შობადობის შემცირებასთან ერთად “ქართველი ეთნოსის შემცირების მიზეზი საქართველოში უცხოელების დასახლებაა”.

ინტერმედიაზე დაყრდნობით იგივე მასალა გამოქვეყნეს შემდეგმა გამოცემებმაც: alia.ge, infonews.ge და guriismoambe.com.

ტექსტის ავტორი საქართველოში სხვადასხვა დროს ჩატარებული აღწერების მონაცემებს ადარებს, იქვე იმოწმებს “გაეროს მონაცემებს” და ამბობს, რომ “თუ მდგომარეობა არ შეიცვალა ქართველი ერი 2 საუკუნის წინანდელივით ისევ გადაშენების პირას მივა”.

გაეროს რა მონაცემებს იყენებს ავტორი, მასალაში დალინკული არ არის და, შესაბამისად, უცნობია. მსოფლიო მოსახლეობის შესახებ ბოლო ანგარიში გაეროს 2015 წელს აქვს გამოქვეყნებული. ამ დოკუმენტისა და სტატიაში მოყვანილი ციფრების მონაცემები ერთმანეთს ემთხვევა, ამიტომ, სავარაუდოა, რომ ავტორი ამ ანგარიშს დაეყრდნო.

გაეროს პროგნოზით, 2015-დან 2050 წლამდე, მოსახლეობის რაოდენობის შემცირება 43 ქვეყანაშია მოსალოდნელი. ამ სიაში პირველ სამეულში ბულგარეთი, რუმინეთი და უკრაინაა, საქართველო კი მეთხუთმეტე ადგილზეა. კვლევის მიხედვით, საქართველოში მოსახლეობის რაოდენობა 2050 წლისთვის 3 483 000, 2100 წლისთვის კი – 2 438 000-მდე შემცირდება. ქართული ეთნოსის გაქრობის შესახებ ანგარიშში არანაირი ინფორმაცია არ იძებნება.

ამავე ტექსტში ავტორი ქსეონოფობიურ მსჯელობას ავითარებს. “ყოველ დღე უფრო მეტი ქართველი კვდება, ვიდრე იბადება, უფროდაუფრო მეტი მიდის საზღვარგარეთ, მათ ნაცვლად კი უცხოელები ესახლებიან”, - ნათქვამია სტატიის დასაწყისში. ემიგრაციასა და უცხო ქვეყნის მოქალაქეებზე ხაზგასმა ტექსტში რამდენჯერმე მეორდება.