„მედიის, ინფორმაციის და სოციალური კვლევების ცენტრი” 2024 წლის 28 ნოემბრიდან დღემდე, პროევროპულ აქციებზე მედიის წარმომადგენლების ხელის შეშლის შემთხვევები აღწერს. ცენტრის მონაცემებით, რეპრესიების სამიზნე სულ 147 ჟურნალისტი, ფოტოგრაფი და ოპერატორი გახდა, მედიის წარმომადგენლების უფლებების დარღვევის კი 124 ინციდენტი დაფიქსირდა.

„თბილისსა და საქართველოს სხვა ქალაქებში მიმდინარე საპროტესტო აქციების გაშუქებისას, ტენდენციის სახე მიიღო ჟურნალისტების, ოპერატორებისა და ფოტოგრაფების მუშაობაში ხელშეშლის, სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფის, ტექნიკის დაზიანების ან ჩამორთმევის შემთხვევებმა. ბოლო პერიოდში ასევე ტენდენციად იქცა საპროტესტო აქციის გაშუქებისას მედიის წარმომადგენლების დაჯარიმება გზის გადაკეტვის საფუძვლით. დაფიქსრიდა კრიტიკული პოზიციის გამოხატვის გამო ჟურნალისტების შევიწროებისა და სამსახურიდან გაშვების შემთხვევებიც.

“მედიის, ინფორმაციისა და სოციალური კვლევების ცენტრმა” 2024 წლის 28 ნოემბრიდან დღემდე, პროევროპულ აქციებზე ან/და აქციებთან დაკავშირებულ შემთხვევებში მედიის წარმომადგენლების უფლებების დარღვევის 124 ინციდენტი  აღწერა, რა დროსაც ჯამში 147 ჟურნალისტი, ფოტოგრაფი და ოპერატორი გახდა რეპრესიების სამიზნე. აქედან, 24 რეპორტიორი ერთზე მეტჯერ  დაშავდა და დაუზიანდა ტექნიკა, ან/და დაშავდა ფიზიკურად, დაჯარიმდა ან საქმე აღიძრა მათ წინააღმდეგ. ფინანსური ჯარიმა, 5000 ლარის ოდენობით, სავალი გზის გადაკეტვის საფუძვლით, პოლიციამ 17 ჟურნალისტს გამოუწერა“, - წერს CMIS-ი.

Photo: AFP/Vano Shlamov


„ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტი“ „ქართული ოცნების“ პარლამენტის მიერ„უცხოური აგენტების რეგისტრაციის შესახებ“[FARA] კანონპროექტის მეორე მოსმენით მიღების გამო ღრმა შეშფოთებასგამოხატავს და აღნიშნავს, რომ კანონის პროექტის კანონად გადაქცევა საფრთხეს შეუქმნის დამოუკიდებელ მედიას საქართველოში.

როგორც CPJ-ი აღნიშნავს, მედიაჯგუფები შიშობენ, რომ კანონპროექტს, რომელსაც „ქართული ოცნების“  წარმომადგენლები აშშ-ის „უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის აქტის“ „ზუსტ ასლს“ უწოდებენ, უფრო სადამსჯელო გამოყენება ექნება, ვიდრე შეერთებულ შტატებში, სადაც FARA მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების ჯგუფებზე იშვიათად ვრცელდება.

„CPJ გმობს საქართველოს პარლამენტის მიერ აშშ-ის უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის აქტის „ზუსტი ასლის“ მეორე მოსმენით დამტკიცებას. სულ უფრო ავტორიტარული „ქართული ოცნების“ხელში FARA-ს ფართო დებულებებმა და სისხლის სამართლის სანქციებმა შეიძლება მოსპოს საქართველოს დონორებზე დამოკიდებული დამოუკიდებელი პრესა და მედიაადვოკატირების ჯგუფები,“ - ამბობს CPJ-ის ევროპისა და ცენტრალური აზიის პროგრამის კოორდინატორი, გულნოზა საიდი.

„ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტის“ განცხადებით, კომენტარისთვის პარტია „ქართულ ოცნებას“ ელექტრონული ფოსტით დაუკავშირდნენ, თუმცა პასუხი ჯერ არ მიუღიათ.

„ქართული ოცნების“ პარლამენტმა კანონპროექტი, რომელსაც ბიძინა ივანიშვილის პარტია აშშ-ში, 1938 წელს მიღებული კანონის პირდაპირ თარგმანს უწოდებს, მეორე მოსმენით 18 მარტს მიიღო.

FARA-ს მიზანსა და ისტორიულ ევოლუციაზე, რეგულირების სფეროზე, ბოლოდროინდელ ინსტრუმენტალიზების ნიშნებსა და ინსტრუმენტალიზების დამზღვევ კონსტიტუციურ-სამართლებრივ სტანდარტებზე ამერიკაში იხილეთ -FARA სამოქალაქო და მედია ორგანიზაციებზე არ ვრცელდება - SJC

სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა ონლაინგამოცემა „აჭარა თაიმსის“ დამფუძნებელი და დირექტორი, სულხან მესხიძე გამოკითხვაზე დაიბარა. 

ჟურნალისტმა მასზე განხორციელებული თავდასხმის შემთხვევების გამოძიების მოთხოვნით, სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს 19 მარტს, „ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ დახმარებით, მიმართა. 

სულხან მესხიძე უწყებისთვის წარდგენილ საჩივარში წერს, რომ მასზე თავდასხმის ერთი შემთხვევა „ოცნების ქალაქში“, 15 თებერვალს, მოხდა, როცა დასახლებაში ორი ბავშვის ტრაგიკულ დაღუპვას აშუქებდა.

„გაშუქების პროცესში ადგილობრივი მოსახლეობა გამოირჩეოდა აგრესიულობით, რასაც ადასტურებს ჩემს მიერ გადაღებული არაერთი კადრი. მაგალითად, ერთ-ერთ ვიდეოში დანიელ თურაძე, რომელიც გახლავთ ბათუმის ბულვარის თანამშრომელი ხელის დარტყმით ძირს აგდებს „აჭარა თაიმსის“ ტექნიკას - ისვრის მიკროფონს და მანამდე მეუბნება შემდეგ ფრაზებს : „ ... ეს გახარებთ თქვენ და ამიტომ აკეთებთ ამას. სიხარულისთვის აკეთებთ ამას, გაჭირვებისთვის ამას არ აკეთებთ.“ ვიდეოში ისმის ასევე რეპლიკა: „უნამუსო კაცი„“.

მესხიძე აღწერს მასზე თავდასხმის სხვა შემთხვევებსაც: „ჩემზე თავდასხმა ამით არ ამოწურულა. "ოცნების ქალაქში" კორპუსის სახურავის ჩამონგრევის შესახებ ინფორმაციას პირდაპირ ეთერში ვაწვდიდით საზოგადოებას, რა დროსაც ერთ-ერთი პირი გადაღების შეწყვეტასა და "აჭარა თაიმსის" ადგილიდან გაძევებას მოითხოვდა. თუმცა, ერთ-ერთი დაზარალებულის დახმარებით აგრესიულად განწყობილმა პირმა თავისი განზრახვა ვერ განახორციელა. ამ პერიოდში განსაკუთრებით, "ოცნების ქალაქში" მცხოვრები რამდენიმე პირი, რომლებიც ხელისუფლების მხარდამჭერები არიან, "აჭარა თაიმსის" მიმართ აგრესიული ქმედებებით გამოირჩეოდნენ. ისინი "ქართული ოცნების" წარმომადგენლებთან კრიტიკული კითხვების დასმა გვიკრძალავდნენ.

რაც შეეხება თავდასხმის მესამე ეპიზოდს ეს მოხდა 2025 წლის 15 თებერვალს, რის დამადასტურებელი კადრები აგრეთვე გადაღებულია ჩემს მიერ. ამ ვიდეოში ჩანს თუ როგორ ცდილობდა "ქართული ოცნება" ხალხის გაჩუმებასა და კრიტიკული განწყობების ჩახშობას. კერძოდ, „ოცნების ქალაქში“ აჭარის ეკონომიკის მინისტრი და ბათუმის საკრებულოს თავმჯდომარე რამდენიმე მხარდამჭერთან ერთად მივიდნენ, რის შემდეგაც მედიასა და მოქალაქეებზე თავდასხმა დაიწყო. აღსანიშნავია, რომ მმართველი გუნდის მხარდამჭერების მხრიდან გამოვლენილ აგრესიასა და ძალადობაზე ჯაბა ფუტკარაძეს, ასევე ირაკლი თავდგირიძეს რეაქცია არ ჰქონდათ.

აგრეთვე, ბათუმის მერიის თანამშრომელმა, გიორგი გიორგაძემ Facebook-ზე გამოაქვეყნა შემდეგი შინაარსის პოსტი: „უღირსი და უსაქციელო არაკაცი ხარ ფურთხსაც რომ ვერ გავიმეტებ შენთვის…“.

„აჭარა თაიმსის“ დამფუძნებელმა და დირექტორმა „მედიაჩეკერთან“ საუბრისას აღნიშნა, რომ „ოცნების ქალაქში“ მომხდარი ტრაგედიის გაშუქებისას, მისმა ჟურნალისტურმა საქმიანობამ სერიოზული წინააღმდეგობა და აგრესია გამოიწვია:

„ადგილზე მყოფი მოქალაქეები, მათ შორის „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერები და ბათუმის ბულვარის თანამშრომელი დანიელ თურაძე, მიზანმიმართულად ცდილობდნენ ჩემი საქმიანობის შეზღუდვას – ისინი მავიწროებდნენ, ხელს მიშლიდნენ მუშაობაში და ცდილობდნენ ტექნიკის დაზიანებას.

ამ ფაქტმა ცხადყო, რომ საქმე გვაქვს არა მხოლოდ ცალკეულ პირების აგრესიასთან, არამედ გაცილებით სერიოზულ პრობლემასთან – მედიაზე ზეწოლის მორიგ მცდელობასთან. განსაკუთრებით შემაშფოთებელია ის, რომ ადგილზე მყოფი პოლიციელები, რომლებიც ვალდებულნი იყვნენ დაეცვათ ჟურნალისტის უსაფრთხოება, ამ სიტუაციაში სრულიად უმოქმედონი იყვნენ.

კიდევ ერთი საგანგაშო დეტალი არის ის, რომ მომხდარს ესწრებოდნენ ბათუმის საკრებულოს თავმჯდომარე ირაკლი თავდგირიძე, დეპუტატები და უმაღლესი საბჭოს წევრი რამაზ ჯინჭარაძე, თუმცა მათ არანაირი რეაქცია არ ჰქონიათ. ეს ქმნის საფუძვლიან ეჭვს, რომ აღნიშნული ქმედებები არ იყო მხოლოდ სპონტანური, არამედ გარკვეული პოლიტიკური ძალების მხრიდან მართული პროცესის ნაწილი“.

სულხან მესხიძის თქმით, ამ ყველაფერს სოციალურ ქსელებში ორგანიზებული კამპანია მოჰყვა და დღემდე ვრცელდება მუქარის შემცველი შეტყობინებები და სიძულვილის ენა, მათ შორის საჯარო მოხელეების მხრიდან. 

„19 მარტს ოფიციალურად მივმართე სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს, რათა მოხდეს ამ ფაქტების სრულფასოვანი გამოძიება და პასუხისმგებელი პირები პასუხისგებაში მიეცნენ. 

მე არ ვაპირებ შევეგუო ჟურნალისტების შევიწროებას. კრიტიკული მედიის გაჩუმება ვერ გახდება ნორმა და მიუხედავად ნებისმიერი ზეწოლისა, სიმართლის თქმა ჩემი პროფესიული ვალდებულებაა,“ - ამბობს მესხიძე.

„მედიაჩეკერი“ სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურსაც დაუკავშირდა. უწყებისგან პასუხის მიღების შემთხვევაში, მასალა შესაბამისად განახლდება. 

„ქართული ოცნების“ პარლამენტმა მეორე მოსმენით მიიღო მედიის შემზღუდავი ის კანონპროექტიც, რომელიც მაუწყებლებს „უცხოური ძალისგან“ პირდაპირი ან არაპირდაპირი დაფინანსების (ფულადი თანხის ან ქონებრივი ღირებულების სხვა სახის მატერიალური სიკეთის) მიღებას უკრძალავს.

„მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შესატანი ცვლილებების პროექტით, დაუშვებელი იქნება მაუწყებლის მიერ სოციალურ რეკლამის განთავსების სანაცვლოდ პირდაპირი ან არაპირდაპირი დაფინანსების მიღება. 

აკრძალული იქნება „უცხოური ძალის“ მიერ მაუწყებლის მომსახურების შესყიდვა (გარდა კომერციული რეკლამისა და პროდუქტის განთავსებისა) ან/და პროგრამის მომზადების ან/და ეთერში გადაცემის პირდაპირი ან ირიბი დაფინანსება ან თანადაფინანსებაც. 

„მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შესატანი ამ ცვლილებების მეორე მოსმენით განხილვის დროს, 19 მარტის პლენარულ სხდომაზე, „ქართული ოცნების“ დეპუტატებმა ონლაინ მედიის „უცხოეთიდან“ დაფინანსების რეგულირების შესაძლებლობაზეც ისაუბრეს.  

კანონპროექტის მომხსენებელმა, რატი იონათამიშვილმა დასაწყისში დააზუსტა, რომ „უცხოური ძალისგან“ პირდაპირი ან არაპირდაპირი დაფინანსების აკრძალვა მაუწყებლის „ნებისმიერ საკომუნიკაციო არხს“ შეეხება.  

„არაერთი კითხვა იყო დასმული პროცესში, როდესაც ჩვენ ვსაუბრობთ მაუწყებლის მიერ უცხოური ძალისგან პირდაპირი და არაპირდაპირი დაფინანსების აკრძალვაზე, ამ შემთხვევაში, როცა საუბარია მაუწყებელზე, ხდება თუ არა მათ შორის მაუწყებელთა სხვადასხვა საკომუნიკაციო არხები... მოგეხსენებათ სატელევიზიო, საეთერო მაუწყებლების გარდა, ცალკეულ მედიაორგანიზაციებს აქვთ ასევე ინტერნეტ მედიის საკომუნიკაციო არხები, ასევე სოციალური მედიის მეშვეობით და რა თქმა უნდა, როდესაც აქ საუბარია მაუწყებელზე, კონკრეტულ მაუწყებელზე, მის ნებისმიერ საკომუნიკაციო არხზეა საუბარი. ვინაიდან არა რომელიმე კონკრეტულ საინფორმაციო-საკომუნიკაციო არხს, არამედ მედიას ეხება ეს, რომელიც ეწევა მაუწყებლობას. ამის დაზუსტება მინდოდა თქვენის ნებართვით“.

იონათამიშვილის მოსაზრება იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარემ, არჩილ გორდულაძემ განავრცო: „ზუსტად ამავე ლოგიკიდან გამომდინარე შესაძლებელია, რომ გარკვეულმა ძალებმა უცხოეთიდან დააფინანსონ ჩვენს ქვეყანაში ე.წ. ონლაინ მედია, მათ შორის თავისი ძირგამომთხრელი საქმიანობის მიზნებიდან გამომდინარე. შესაბამისად, ხომ არ უნდა იყოს აქაც რეგულაცია იმდაგვარი, რომ რასაც პოპულარულ ენაზე ონლაინ მედიას ვუწოდებთ ხოლმე, მათზეც გავრცელდეს ანალოგიური შეზღუდვა“.

გორდულაძის „სულისკვეთება“ რატი იონათამიშვილმა გაიზიარა და ამ საკითხის დარეგულირებისთვის აქტიურად სამუშაოდ სრული მზადყოფნა გამოთქვა:

„იმ სულისკვეთებას, იდეას, რასაც თქვენ კითხვის მეშვეობით დასვით, ვიზიარებ. უბრალოდ, ამ საკითხების საკანონმდებლო მოწესრიგებას სჭირდება, მიმაჩნია, ცვლილებები სხვადასხვა კანონებში, ანუ პაკეტის სახით შემუშავება, ამიტომ ვფიქრობ, რომ ამ საკითხთან დაკავშირებით მისი ინტეგრირება დღეს ჩვენ გაგვიჭირდება, მაგრამ გამოვთქვამ სრულ მზადყოფნას, რომ კანონშემოქმედებით პროცესის თვალსაზრისით, ვიმუშაო აქტიურად ამ საკითხის დარეგულირებაზე. ვინაიდან, გეთანხმებით ასევე, რომ როგორც ინფორმაციის წყარო, საზოგადოების აზრზე გავლენის მოქმედი ინსტრუმენტი დღეს ინტერნეტ მედიის საშუალებები კიდევ უფრო აქტიურად გამოიყენება, ვიდრე მაუწყებლობა და რაც დრო გადის, ეს თანაფარდობა სწორედ ინტერნეტ მედიის სასარგებლოდ იცვლება“.

„ქართული ოცნების“ აღმასრულებელმა მდივანმა, მამუკა მდინარაძემ კი თქვა, რომ „ფართო თემაა და ალბათ, ერთ-ერთი პირველები უნდა ვიყოთ ამ მიმართულებით, ბევრი წახნაგია, ხომ, რომ გადაწყვეტილება მივიღოთ და ამას სჭირდება ძალიან კომპლექსური მიდგომა“. მდინარაძემ იმ გამოწვევებზეც ისაუბრა, რომლებიც ამ მიმართულებით არსებობს, ერთი მხრივ, ნორმის აღსრულების მექანიზმების თვალსაზრისით და მეორე მხრივ, იმისთვის, რომ ონლაინ მედიის შეზღუდვაზე „სპეკულაციების სივრცე“ არ დარჩეს.

„ქართული ოცნების“ პარლამენტმა 19 მარტს მეორე მოსმენით მიიღო მედიის შემზღუდავი ის კანონპროექტიც, რომელიც თვითრეგულირების მექანიზმის შემცირებასა და კომუნიკაციების კომისიის უფლებამოსილების ზრდას ითვალისწინებს. 

ვრცლად, თუ რა ცვლილებებს იღებს „ქართული ოცნება“  „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში, იცილეთ „მედიაჩეკრის მასალა - „იერიში კრიტიკულ მედიაზე“- რა ცვლილებებს იღებს „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში „ქართული ოცნება“.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ განცხადებით, მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ საქართველოს აფგან სადიგოვის აზერბაიჯანში ექსტრადიცია აუკრძალა, საერთო სასამართლოებმა აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი კვლავ საექსტრადიციო პატიმრობაში დატოვეს.

ორგანიზაციამ თბილისის საქალაქო სასამართლოსთვის წარდგენილ შუამდგომლობაში მიუთითა, რომ ვინაიდან აფგან სადიგოვის ექსტრადიცია ევროპული სასამართლოს 2025 წლის 27 თებერვლის გადაწყვეტილების საფუძველზე ვეღარ განხორციელდებოდა, საექსტრადიციო პატიმრობის საბოლოო ვადა კი ძალიან მალე, 3 მაისს იწურება (ამ პერიოდში მისი ექსტრადიციის საკითხზე საბოლოო და არსებით გადაწყვეტილებას კი ევროპული სასამართლო ვერ მიიღებს), სადიგოვის მიმართ გამოყენებული საექსტრადიციო პატიმრობის გაუქმება ან პატიმრობის სხვა, უფრო ნაკლებად შემზღუდავი აღკვეთის ღონისძიებით (გირაო) შეცვლა აუცილებელი იყო.

„მოსამართლის შეფასებით, დაცვის მხარემ სასამართლოს ვერ წარუდგინა ახალი, არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოება, რომელიც აღკვეთის ღონისძიების გაუქმების საფუძველი გახდებოდა. სასამართლოს შეფასებით, ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილება დროებითი ღონისძიების გამოყენების შესახებ მიემართება ექსტრადიციის შეჩერებას და არა მის აკრძალვას, ამიტომაც იგი ვერ განიხილება ახალ არსებით გარემოებად“.

SJC-ის განცხადებით, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ეს განჩინება ძალაში დატოვა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიამაც და 17 მარტს მიღებულ განჩინებაში მიუთითა, რომ ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილება არ წარმოადგენს ახალ გარემოებას, რომელსაც შეუძლია გავლენა მოახდინოს შერჩეული აღკვეთის ღონისძიებაზე. 

სასამართლოს განმარტებით, დაცვის მხარემ ვერ დაასაბუთა ექსტრადიციის შეჩერება ან შესაძლო აკრძალვა, რატომ განაპირობებს შერჩეული აღკვეთის ღონისძიების გაუქმების საჭიროებას, მაშინ როდესაც არსებობს ვარაუდი, რომ აფგან სადიგოვი მართლმსაჯულებას მიემალება.

„არც ერთმა სასამართლომ არ იმსჯელა საექსტრადიციო პატიმრობის გაგრძელების მიზანშეწონილობისა და გამოსადეგობის საკითხზე, აგრეთვე იმ გარემოებაზე, რომ თუ ექსტრადიციის მიზანი საექსტრადიციო პატიმრობის ვადის ამოწურვამდე პრაქტიკულად ვერ შესრულდება და ამდენად აღარც არსებობს,რამდენად აუცილებელია საექსტრადიციო პატიმრობის, როგორც სწორედ ექსტრადიციის უზრუნველყოფის მექანიზმის გამოყენება/შენარჩუნება. ამასთან, სასამართლოებს არ უმსჯელიათ, აფგან სადიგოვის პატიმრობაში დატოვება ხომ არ გამოიწვევდა მის მიმართ თავისუფლებისა და უსაფრთხოების უფლების უხეშ, გაუმართლებელ და არაპროპორციულ დარღვევას“, - ვკითხულობთ SJC-ის განცხადებაში.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ შეფასებით, თბილისის საქალაქო სასამართლოს და თბილისის სააპელაციო სასამართლოს მსჯელობა სრულიად დაუსაბუთებელია და ეწინააღმდეგება როგორც ეროვნული კანონმდებლობის, ისე საერთაშორისო სამართლის მოთხოვნებს:

„იმ პირობებში, როცა საექსტრადიციო პატიმრობის მაქსიმალური ვადაა 9 თვე, მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით, ის აღარ შეიძლება რომ გაგრძელდეს, და აფგან სადიგოვის შემთხვევაში ეს ვადა მიმდინარე წლის 3 მაისს იწურება, გაუგებარია, რა სამართლებრივი აუცილებლობა დგას მისი პატიმრობაში დატოვებისთვის. ამასთან, სასამართლოებმა არ იმსჯელეს, სხვა უფრო ნაკლებად შემზღუდავი საშუალება რატომ არ იქნებოდა უფრო პროპორციული მექანიზმი კანონით დადგენილი მიზნების მისაღწევად, მით უფრო, რომ პატიმრობის გამოყენების ამოწურვამდე ისედაც მხოლოდ 1.5 თვეა დარჩენილი“.

Azel.Tv-ის მთავარი რედაქტორი, აფგან სადიგოვი თბილისში, გასული წლის 3 აგვისტოს დააკავეს და მეორე დღეს 3-თვიანი საექსტრადიციო პატიმრობა შეუფარდეს, თბილისის საქალაქო სასამართლომ აფგან სადიგოვს პატიმრობა მეორედ, კიდევ 3 თვით 2025 წლის 31 იანვარს გაუხანგრძლივა. 

„ქართული ოცნების“ პარლამენტმა მედიის შემზღუდავი ის კანონპროექტი, რომელიც თვითრეგულირების მექანიზმის შემცირებასა და კომუნიკაციების კომისიის უფლებამოსილების ზრდას ითვალისწინებს, 19 მარტს მეორე მოსმენით მიიღო.
.......................................................................................................................................................
„მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შესატანი ცვლილებების პროექტით, კომუნიკაციების კომისიას, საჩივრის მიმართვის საფუძველზე, აქამდე თვითრეგულირების სფეროში მოქცეული საკითხების განხილვისა და მაუწყებლების დასანქცირების შესაძლებლობა ეძლევა.

ამ ცვლილებების დაინიიცირებამდე ეს წესები „მაუწყებელთა ქცევის კოდექსით“ იყო განსაზღვრული. მოქმედი კანონით კი, მაუწყებლებს დარღვევებზე რეაგირების ვალდებულება თვითრეგულირების მექანიზმის ფარგლებში ჰქონდათ და სანქცია მათ მხოლოდ იმ შემთხვევაში უწესდებოდათ, თუ განხილვაზე უარს იტყოდნენ.

დაგეგმილი საკანონმდებლო ცვლილებები „მაუწყებლობის შესახებ“ მოქმედი კანონის იმ მუხლებს შეეხება, რომელიც ფაქტის ჯეროვან სიზუსტესა და პასუხის უფლებას; სამართლიანობასა და მიუკერძოებლობას; ახალ ამბებსა და საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ პროგრამებს; პროგრამულ შეზღუდვებს; საჩივრებსა და წინასაარჩევნო დებატებს არეგულირებს. 
.......................................................................................................................................................

განახლებული კანონის პროექტით, რომელსაც „ქართული ოცნების“ პარლამენტმა მხარი მეორე მოსმენით უკვე დაუჭირა, დაგეგმილი ცვლილებები მაუწყებლების ვებგვერდებსა და სოციალური ქსელების მეშვეობით გავრცელებულ ინფორმაციასაც შეეხება. 

„მაუწყებელს ამ კანონის 52-ე, 54−54(2) , 55(2), 55(3), 56−56(4) მუხლების მოთხოვნათა დარღვევისთვის პასუხისმგებლობა ეკისრება აგრეთვე მის მიერ მასობრივი ინფორმაციის საქართველოს სახელმწიფო ენაზე ინტერნეტსაშუალებისთვის განკუთვნილ ინტერნეტდომენისა ან/და ინტერნეტჰოსტინგის საშუალებით, ასევე, თავის აპლიკაციაში ან მესამე პირის ინფორმაციის გაზიარების პლატფორმაზე (მათ შორის, სოციალურ ქსელში) ინფორმაციის განთავსებისთვის“, - დაემატება ჩანაწერი მოქმედი კანონის 59(1) მუხლს. 

„მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შესატანი ცვლილებების პროექტში, პირველი მოსმენის შემდეგ, გაჩნდა ჩანაწერიც, რომლითაც პირს ცილისწამების თაობაზე  დამატებით სასამართლოსთვის მიმართვა და ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნა არ ეზღუდება:

„ეს მუხლი არ ზღუდავს პირის უფლებას ცილისწამების თაობაზე საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით სარჩელით მიმართოს სასამართლოს და მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება“.

იმ მუხლის ახალი რედაქციით კი, რომელიც ფაქტის ჯეროვან სიზუსტესა და პასუხის უფლებას შეეხება, კომუნიკაციების კომისიას, ფაქტის ჯეროვანი სიზუსტის დარღვევისთვის პასუხისმგებლობის დაკისრებასთან ერთად, შეეძლება მაუწყებელს დაავალოს, რომ დაინტერესებულ პირს პასუხის უფლებით სარგებლობის შესაძლებლობა მისცეს. 

„დაინტერესებული პირის მოთხოვნის შემთხვევაში კომისია უფლებამოსილია, ფაქტის ჯეროვანი სიზუსტის დარღვევისათვის პასუხისმგებლობის დაკისრებასთან ერთად მაუწყებელს დაავალოს დაინტერესებული პირისათვის ამ მუხლით გათვალისწინებული პასუხის უფლებით სარგებლობის შესაძლებლობის მიცემა“, - დაემატება ჩანაწერი მოქმედი კანონის 52-ე მუხლს. 

პირველი მოსმენის შემდეგ შეიცვალა ის ჩანაწერიც, რომელიც სამართლიანობასა და მიუკერძოებლობას ეხება და რომლითაც საავტორო პროგრამის წამყვანმა „არ უნდა გამოიყენოს საკუთარი მდგომარეობა საკუთარი მოსაზრების იმ ფორმით გავრცელებისათვის, რომელმაც შეიძლება ხელყოს პროგრამის მიუკერძოებლობა“.

54-ე ახალი რედაქციით, „საავტორო პროგრამის გადაცემისას, უშუალოდ პროგრამის დაწყების წინ, აუდიტორიას უნდა ეცნობოს, რომ პროგრამა საავტოროა. საავტორო პროგრამაში აუდიტორიას უნდა მიეწოდოს მოსაზრებათა ფართო სპექტრი, თავიდან უნდა იქნეს აცილებული ფაქტების დამახინჯება და განსხვავებული აზრის არასწორი ინტერპრეტირება. საავტორო პროგრამის წამყვანმა არ უნდა გამოიყენოს საკუთარი მდგომარეობა საკუთარი მოსაზრების იმ ფორმით გავრცელებისათვის, რომელმაც შეიძლება ხელყოს პროგრამის მიუკერძოებლობა“.

მეორე მოსმენით მიღებულ კანონპროექტში გაჩნდა გარდამავალი დებულებაც, რომლითაც კომუნიკაციების კომისიას მაუწყებლების დასანქცირება 2025 წლის 1 ივნისიდან შეეძლება. 

„მაუწყებლის მიერ ამ კანონის 52-ე, 54-ე, 54(1), 54(2), 55(3), 56, 56(4) მუხლებით გათვალისწინებული მოთხოვნების 2025 წლის პირველ ივნისამდე დარღვევის შემთხვევაში კომისია საკითხს განიხილავს „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით და უფლებამოსილია შეუფარდოს ამავე კანონით გათვალისწინებული სანქციები, რომლებიც არ მიექცევა აღსასრულებლად. მაუწყებლის მიერ ამ კანონის 52-ე, 54-ე, 54(1), 54(2), 55(3), 56, 56(4) მუხლებით გათვალისწინებული მოთხოვნების 2025 წლის პირველ ივნისის შემდეგ დარღვევის შემთხვევაში კომისია საკითხს განიხილავს და შესაბამის სანქციას შეუფარდებს კანონით გათვალისწინებული წესით“. 

„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში შესატანი ცვლილებების ამ პროექტს მხარი მხოლოდ სოზარ სუბარმა არ დაუჭირა. სუბარმა პროექტის განხილვის დროს, 19 მარტის პლენარულ სხდომაზე თქვა, რომ მაუწყებლებისთვის მაგალითად, მიუკერძოებლობის, ბალანსის დაცვის დავალდებულება „შეუძლებელი და არასწორიც“ ჰგონია და „ქიმერებს ეკიდებიან“.

„იერიში კრიტიკულ მედიაზე“- რა ცვლილებებს იღებს „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში „ქართული ოცნება“- ვრცლად წაიკითხეთ „მედიაჩეკერის“ სტატია.

ფოტო: ევა ართმელაძე


„მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ განცხადებით, რომელიც ადამიანის უფლებების დამცველ და მედიის საკითხებზე მომუშავე 17 ორგანიზაციას აერთიანებს, საქართველოში მედიის წინააღმდეგ განხორციელებული რეპრესიები საგანგაშო მასშტაბებს აღწევს და „ქართული ოცნების” რეჟიმი დამოუკიდებელ ჟურნალისტიკას სხვადასხვა მეთოდით ახშობს. 

„ეს არის სისტემური შეტევა, რომელიც მოიცავს სამართლებრივი დევნის მექანიზმებს, ფიზიკურ ძალადობას, მძიმე ფინანსურ სანქციებს, რეპრესიული საკანონმდებლო ინიციატივების მიღებას, დაუსჯელობის პოლიტიკას ძალადობის შემთხვევაში. ეს ყოველივე მიზნად ისახავს თავისუფალი მედიის სრულ განადგურებას და გამოხატვის თავისუფლების ჩახშობას“.

„მედიის ადვოკატირების კოალიციას“ განცხადებაში მოჰყავს სისტემური თავდასხმის ბოლოდროინდელი მაგალითებიც:

• „ბათუმელებისა” და „ნეტგაზეთის” დამფუძნებელი და დირექტორი, მზია ამაღლობელი პოლიტიკურად მოტივირებული სისხლის სამართლის ბრალდებით წინასწარ პატიმრობაში იმყოფება. პარალელურად, მოსამართლე სალიხ შაინიძემ იგი ადმინისტრაციულ სამართალდამრღვევად ცნო და 2000 ლარით დააჯარიმა. საქმე ეხება მზიას მიერ სტიკერების გაკვრას, რის გამოც, ის თავდაპირველად დააკავეს, თუმცა შემდეგ,  პოლიციელის „კანონიერი მოთხოვნისადმი“ დაუმორჩილებლობას ედავებოდნენ, მიუხედავად იმისა, რომ საქმეში არ არსებობს არანაირი მტკიცებულება სამართალდარღვევის ჩადენის შესახებ. როგორც „საია“-ს ხელმძღვანელი, ნონა ქურდოვანიძე აღნიშნავს, შსს-მ გააყალბა როგორც დაკავების, ასევე სამართალდარღვევის ოქმი, ხოლო მოწმე პოლიციელმა სასამართლო დარბაზში იცრუა.

კოალიცია აღნიშნავს იმასაც, რომ Clooney Foundation for Justice-ის TrialWatch პროგრამის მიერ მზია ამაღლობელის სასამართლო პროცესის მონიტორინგის დაწყება გამოხატვის თავისუფლების დაცვის კუთხით ამ საქმის მნიშვნელობას ადასტურებს.

• თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე თამარ მახარობლიძემ სხდომათა დარბაზიდან გააძევა „ტვ პირველის“ ჟურნალისტები მარიამ გაფრინდაშვილი და ნანუკა ქაჯაია. ეს მოხდა მას შემდეგ, რაც ჟურნალისტები დაინტერესდნენ, თუ რატომ არ მიეცათ პროცესზე ფოტო გადაღების უფლება. მათ კანონის შესაბამისად ჰქონდათ ეს უფლება ოფიციალური განცხადებით მოთხოვნილი. მოსამართლემ ჟურნალისტებს საუბრის დასრულების საშუალება არ მისცა, განუცხადა, რომ ისინი არ წარმოადგენდნენ პროცესის მხარეს და არ ჰქონდათ საუბრის უფლება. თავდაპირველად მათ შენიშვნა მისცა, შემდგომ კი დარბაზიდან გააძევა.
• მედიაგამოცემის „პუბლიკა” რეპორტიორი, ალექსანდრე ქეშელაშვილი, რომელიც 2024 წლის 29 ნოემბერს პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას სპეცრაზმელებმა დააკავეს და სასტიკად სცემეს, მოსამართლე ნინო ენუქიძემ პოლიციისადმი დაუმორჩილებლობის ნაწილში სამართალდამრღვევად ცნო. ქეშელაშვილი აშუქებდა საკანონმდებლო ორგანოსთან მიმდინარე აქციას, რა დროსაც ჟურნალისტი თავდასხმის მსხვერპლი გახდა. ალექსანდრეს და მისი კოლეგების მიმართ ძალადობის ჩამდენი პირები დღემდე დაუსჯელები რჩებიან.
• ტელეკომპანია „ფორმულას” ჟურნალისტი, ნანო ჩაკვეტაძე 5000 ლარით დააჯარიმეს გზის გადაკეტვის ბრალდებით, მაშინ როდესაც იგი თბილისში, რუსთაველის გამზირზე სამსახურებრივ მოვალეობას ასრულებდა. ეს არის მორიგი შემთხვევა, როდესაც ჟურნალისტს სჯიან მხოლოდ იმიტომ, რომ იგი თავის პროფესიულ მოვალეობას ასრულებს.
• პარალელურად, პარლამენტმა მეორე მოსმენით მიიღო ცენზურისა და რუსული კანონის ახალი რედაქციის კანონპროექტები, რომლებიც ეწინააღმდეგება კონსტიტუციასა და საერთაშორისო სტანდარტებს. ეს პაკეტები წარმოადგენს რუსული კანონმდებლობის ანალოგს მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების წინააღმდეგ.

„მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ განცხადებით, მედიის წინააღმდეგ მიმართული რეპრესიები ახალი არ არის და მედიის წარმომადგენლების წინააღმდეგ პროევროპული საპროტესტო აქციების დაწყების დღიდან ასზე მეტი ინციდენტი დაფიქსირდა. 

„ამის მიუხედავად, არცერთი თავდამსხმელი არ იქნა იდენტიფიცირებული და დასჯილი. ზემოაღნიშნული შემთხვევები ნათლად აჩვენებს „ქართული ოცნების“ მიერ გამოხატვის თავისუფლების და ნებისმიერი კრიტიკული აზრის სისტემური შეზღუდვის მცდელობას“. 

კოალიცია დამოუკიდებელი მედიის წარმომადგენლებს  სოლიდარობას უცხადებს და განაგრძობს ბრძოლას მათი თავისუფლებისა და უფლებების დაცვისთვის. 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ ევროპული ქვეყნების მთავრობებსა და კერძო ფონდებს თხოვნით მიმართავს, გამონახონ რესურსები „რადიო თავისუფლების“ შესანარჩუნებლად იმ საზოგადოებებისათვის მრავალ ქვეყანაში, რომელთათვისაც ის იმედი და საყრდენია.

ქარტიის განცხადებით, „რადიო თავისუფლება“ 75 წელზე მეტია მილიონობით ადამიანისთვის ევროპის, ცენტრალური აზიისა და ახლო აღმოსავლეთის იმ ქვეყნებში, სადაც მათ მთავრობები ინფორმაციაზე წვდომას უზღუდავენ, მიუკერძოებელი ახალი ამბებისა და სანდო ანალიზის მთავარი წყაროა.  

„საქართველოში „რადიო თავისუფლების“ როლი სრულიად განსაკუთრებულია. დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდგომ შესაძლებელი გახდა თბილისში ადგილობრივი ბიუროს გახსნა, რომელიც მალევე იქცა ადგილობრივი მედიალანდშაფტის ორგანულ და მნიშვნელოვან ნაწილად. „რადიო თავისუფლების“ ქართული რედაქცია ადგილობრივი მედიასაშუალებების მხარდამხარ წერს თანამედროვე ქართული მედიის ისტორიას“. 

ქარტიის განცხადებაში აღნიშნულია, რომ საქართველოში მედიას წლებია უკიდურესად პოლარიზებულ, ღიად მტრულ და დამთრგუნველ გარემოში უწევს მუშაობა. „რადიო თავისუფლებამ“ კი, ამ რთულ პირობებშიც შეძლო მაღალი პროფესიული სტანდარტის დამკვიდრება, ჩამოყალიბდა პროფესიის მეტრად, რომელზეც ჟურნალისტთა თაობები იზრდებიან და რომელზეც სხვა ქართულ მედიასაშუალებებს აქვთ სწორება. 

„ქართული მედიასაშუალებები „ქართული ოცნების“ დამაზიანებელი ქმედებების შედეგად დახურვის, ხოლო ქართული საზოგადოება “ქართული ოცნების” მიერ შექმნილი პროპაგანდისტული საინფორმაციო ინფრასტრუქტურის პირისპირ დარჩენის საფრთხის წინაშე არიან. ამ ფონზე კიდევ უფრო იზრდება “რადიო თავისუფლების” როლი და მისია. „რადიო თავისუფლების“ გარეშე მედია საქართველოში უკიდურესად გაღარიბდება, დაიკარგება საზოგადოების მრავალფეროვანი  ხმები“.

15 მარტს ცნობილი გახდა, რომ აშშ-ის პრეზიდენტმა, დოლანდ ტრამპა ხელი მოაწერა აღმასრულებელ ბრძანებას, რომელიც ითვალისწინებს შვიდი ფედერალური სააგენტოს შემცირებას. მათ შორისაა აშშ-ის გლობალური მედიის სააგენტო, რომელიც ზედამხედველობას უწევს როგორც „რადიო თავისუფალ ევროპა/რადიო თავისუფლებას“, ისე „ამერიკის ხმას“ და სხვა ფედერალურ მაუწყებლებს.

ვრცლად ამ თემაზე იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალა - „დაფინანსების შეწყვეტა იქნება დიდი საჩუქარი ამერიკის მტრებისთვის,“ - „რადიო თავისუფლების“ პრეზიდენტი

დღეიდან, 18 მარტიდან მსახიობ ჯორჯ კლუნისა და უფლებადამცველ ამალ კლუნის ფონდი „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის, მზია ამაღლობელის სასამართლო პროცესს მონიტორინგს გაუწევს.

CFJ-ის განცხადებით, TrialWatch, რომელიც უფასო იურიდიულ დახმარებას უზრუნველყოფს სიტყვის თავისუფლების მხარდასაჭერად მთელ მსოფლიოში, აპირებს დამოუკიდებელი ქართველი ჟურნალისტის, მზია ამაღლობელის სასამართლო პროცესის მონიტორინგი აწარმოოს.

„ამაღლობელი, რომელმაც დააარსა ჯილდოს მფლობელი ონლაინ მედიასაშუალებები „ბათუმელები“ ​​და „ნეტგაზეთი“, დააკავეს 11 იანვარს საღამოს, როდესაც მან ადგილობრივი პოლიციის განყოფილების ღობეზე სტიკერი გამოაქვეყნა საყოველთაო გაფიცვის მოწოდებით. ეს იყო ჟესტი მიმდინარე საპროტესტო აქციების მხარდასაჭერად“.

კლუნის ფონდის განცხადებაში ასევე ხაზგასმულია, რომ 2024 წლის ნოემბრიდან მოყოლებული საქართველოში მასობრივი საპროტესტო აქციები მიმდინარეოს, რომლებიც პოლიციის მხრიდან ძალადობით, დაკავებულების მიმართ არასათანადო მობყრობითა და ჟურნალისტებით შევიწყოვებით ხასიათდება. ამ ყოველივემ კი საერთაშორისო კრიტიკა და განგაში გამოიწვია.

ფონდის დახმარებით 40-ზე მეტ ქვეყანაში, ათობით ჟურნალისტი გაათავისუფლეს და ათასობით ქალმა მიიღო უფასო იურიდიული მხარდაჭერა საკუთარი უფლებების დასაცავად.

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი 11-12 იანვარს ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა მალევე მეორედ ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო დააკავეს. 

15 იანვარს „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ დაკავების შემდეგ, მზია ამაღლობელს ირაკლი დგებუაძე სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა და აგრესიულად ეპყრობოდა, მან ამაღლობელს სახეშიც შეაფურთხა. 

„ბათუმელებისა“ და ,,ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა. მას 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება.

ფოტო: ევა ართმელაძე

ბათუმის საქალაქო სასამართლოში „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის, მზია ამაღლობელის სისხლის სამართლის საქმის არსებითი განხილვა იწყება. მზია ამაღლობელის საქმეს მოსამართლე ნინო სახელაშვილი განიხილავს. 

ნინო სახელაშვილი ესტონეთმა 3 მარტს, სწორედ ამაღლობელის საქმის გამო,  ჟურნალისტის მიმართ ადამიანის უფლების დარღვევისთვის დაასანქცირა. ბათუმის საქალაქო სასამართლოს ვებგვერდის მონაცემებით, ნინო სახელაშვილი სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის მოსამართლეა და მას სისხლის სამართლის კვალიფიკაცია არ აქვს. „ბათუმელების" ცნობით, ნინო სახელაშვილი, რომელიც 3-წლიანი გამოსაცდელი ვადით იყო დანიშნული, 10 მარტს უვადოდ განაწესეს.

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი 11-12 იანვარს ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა მალევე მეორედ ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო დააკავეს. 

15 იანვარს „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ დაკავების შემდეგ, მზია ამაღლობელს ირაკლი დგებუაძე სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა და აგრესიულად ეპყრობოდა, მან ამაღლობელს სახეშიც შეაფურთხა. 

ბათუმის საქალაქო სასამართლომ მზია ამაღლობელი 4 მარტს გამართულ წინასასამართლო სხდომაზე ისევ წინასწარ პატიმრობაში დატოვა. მოსამართლემ  პატიმრობის ძალაში დატოვების საფუძვლად ახალი დანაშაულის ჩადენისა და მიმალვის საფრთხე მიუთითა, რაც „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ შეფასებით, სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობის უხეში დარღვევაა, რადგან ბრალდებამ არც კი მიუთითა, რომელი კონკრეტული მტკიცებულება თუ ფაქტობრივი გარემოება მიანიშნებდა ახალი დანაშაულის ჩადენის საფრთხეზე.

მოსამართლე სალიხ შაინიძე დღეს გამოაცხადებს გადაწყვეტილებას მზია ამაღლობელის ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმეზეც.

პოლიცია ამაღლობელს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედების ჩადენას ედავება, თუმცა საია აღნიშნავს, რომ მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ პოლიციას ყალბი ადმინისტრაციული დაკავების და სამართალდარღვევის ოქმები აქვს შედგენილი.

მზია ამაღლობელის დაკავების ოქმში წერია, რომ ის არა სტიკერის გაკვრისთვის, არამედ პოლიციელების სიტყვიერი შეურაცხყოფის გამო დააკავეს. თუმცა, ამაღლობელი სტიკერის გაკვრისთვის, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 150-ე მუხლით რომ დააკავეს, ამას არსებულ ვიდეოჩანაწერში ბათუმის პოლიციის უფროსი, ირაკლი დგებუაძეც ადასტურებს. ადვოკატების განმარტებით, რადგან 150-ე მუხლი დაკავების საფუძველი არ არის, ოქმში 173-ე მუხლი სწორედ იმიტომ ჩაიწერა, რომ მზია ამაღლობელის დაკავების საფუძველი შექმნილიყო.

„ბათუმელებისა“ და ,,ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა. მას 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება.

თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ნინო ენუქიძემ „პუბლიკის“ ის რეპორტიორი, რომელიც გასული წლის ნოემბრის ბოლოს პარლამენტთან მიმდინარე აქციის გაშუქებისას დააკავეს და სცემეს, პოლიციისადმი დაუმორჩილებლობის ნაწილში სამართალდამრღვევად ცნო და სიტყვიერი შენიშვნა გამოუცხადა. 

შინაგან საქმეთა სამინისტრომ ალექსანდრე ქეშელაშვილის წინააღმდეგ სასამართლოს 12 თებერვალს მიმართა. უწყება მას ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 166-ე და 173-ე მუხლების დარღვევას ედავება, რაც წვრილმან ხულიგნობასა და პოლიციის კანონიერი მოთხოვნის დაუმორჩილებლობას გულისხმობს.  

„პუბლიკის“ რეპორტიორი, ალექსანდრე ქეშელაშვილი 2024 წლის 28-29 ნოემბრის ღამეს, პარლამენტთან მიმდინარე საპროტესტო აქციის გაშუქებისას დააკავეს, სახისა და თავის არეში სცემეს და სამუშაო აპარატურა წაართვეს.

პოლიციის განყოფილებაში გადაყვანის შემდეგ, მისთვის ცნობილი გახდა, რომ ადმინისტრაციული წესით იყო დაკავებული. ქეშელაშვილს საავადმყოფოში გადაყვანა და ქირურგიული ოპერაციაც დასჭირდა. 

გასული წლის იმავე ღამეს პარლამენტთან მიმდინარე საპროტესტო აქციის დარბევისას 40-მდე ჟურნალისტი დაშავდა. შსს-ის ძალები მედიის წარმომადგენლების მიმართ მიზანმიმართული აგრესიით გამოირჩეოდნენ, ჟურნალისტების ნაწილს ფიზიკურადაც გაუსწორდნენ. 

სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა, რომელსაც ძალადობრივი დანაშაულების და არასათანადო მოპყრობის ფაქტების გამოძიება ევალება, ალექსანდრე ქეშელაშვილის საქმეზე გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 333-ე და 154-ე მუხლებით დაიწყო, რაც უფლებამოსილების გადამეტებასა და ჟურნალისტურ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლას გულისხმობს. ქეშელაშვილს დაზარალებულის სტატუსი მალევე მიანიჭეს, თუმცა ამ დრომდე დასჯილი არავინ არ არის.

„პუბლიკის“ რეპორტიორის საქმის შესახებ ვრცლად იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალა - რა თქვეს პოლიციელებმა „პუბლიკის“ ნაცემი ჟურნალისტის პროცესზე.

15 მარტს „მთის ამბების“/„საქართველოს ამბების“ დამფუძნებელმა და რედაქტორმა, გელა მთივლიშვილმა სოციალური ქსელ Facebook-ის მეშვეობით გაავრცელა ინფორმაცია, რომ წეროვანთან, ავტობანზე შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომელი, შეიარაღებული სპეცრაზმელი დაესხა თავს. „მთის ამბებმა“ მოგვიანებით ვიდეომასალაც გამოაქვეყნა, სადაც მომხდარია ასახული.

გელა მთივლიშვილის თქმით, ის თბილისში ბრუნდებოდა, რა დროსაც მას თეთრი ფერის პიკაპი აედევნა:

„თბილისში ვბრუნდებოდით, რა დროსაც უკან თეთრი ფერის პიკაპი აგვედევნა სახელმწიფო ნომრით BJ-573-BB. რადგან საავარიო სიტუაციას გვიქმნიდა, მანქანა გავაჩერეთ. პიკაპიდან შსს-ს შეიარაღებული თანამშრომელი და მისი თანმხლები პირი გადმოხტნენ. შეიარაღებული თანამშრომელი ყვიროდა, რატომ არ გავატარე, იგინებოდა და მემუქრებოდა. როდესაც ინციდენტის გადაღება ვცადე, ის თავს დამესხა, სამჯერ დამარტყა და ტელეფონის წართმევას ცდილობდა. თავდასხმის ამსახველი ვიდეო თვითმხილველებმა გადაიღეს“.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ განცხადებით, ბოლო თვეების განმავლობაში გახშირებული თავდასხმები ჟურნალისტებზე „ქართული ოცნების“ მიერ დამოუკიდებელი მედიის მიმართ გაღვივებული სიძულვილის პირდაპირი შედეგია.

„არავინ დასჯილა ჟურნალისტების ცემისა და შეურაცხყოფის გამო, რაც მოძალადეებს ფართო ასპარეზს აძლევს“.  

ქარტია გელა მთივლიშვილს სოლიდარობას უცხადებს და შსს-ს  მოუწოდებს, „ამჯერად მაინც გამოიჩინოს პროფესიონალიზმი და დროულად დააყენოს მისი მოძალადე თანამშრომლის პასუხისმგებლობის საკითხი“.    

„მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ შეფასებით, ეს ფაქტი კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ საქართველოში მედიის წარმომადგენლები საკუთარი სიცოცხლისა და ჯანმრთელობისთვის საფრთხის შემცველ გარემოში მუშაობენ.

„მედიის ადვოკატირების კოალიცია სოლიდარობას უცხადებს გელა მთივლიშვილს და ყველა ჟურნალისტს, რომლებიც აგრძელებენ თავიანთ მოვალეობას საზოგადოების ინფორმირებისა და დემოკრატიის დაცვის საქმეში, მუქარისა და თავდასხმების მიუხედავად“.

„მთის ამბების“/„საქართველოს ამბების“ დამფუძნებელსა და რედაქტორზე განხორციელებულ თავდასხმას „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაც“ გამოეხმაურა და სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს მომხდარის დაუყოვნებლივ გამოიძიებისკენ მოუწოდა.

„სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს შევახსენებთ, რომ მისი ვალდებულებაა გამოიძიოს სამართალდამცავთა მიერ ძალადობით ან იარაღის გამოყენებით, აგრეთვე დაზარალებულის პირადი ღირსების შეურაცხყოფით ჩადენილი სამოხელეო დანაშაულები. ასევე, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის კომპეტენცია ვრცელდება ძირითადი უფლებების წინააღმდეგ მიმართულ ისეთ დანაშაულზე, როგორიცაა სიტყვის თავისუფლების ხელყოფა, ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლა და დევნა. მოვუწოდებთ სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს, ამჯერად მაინც იმოქმედოს საკუთარი მანდატის შესაბამისად, და საჯაროდ გავრცელებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, ჟურნალისტ გელა მთივლიშვილზე თავდასხმის ფაქტზე დაუყოვნებლივ დაიწყოს სწრაფი და ეფექტიანი გამოძიება,“ - ვკითულობთ საიას განცხადებაში.

„მედიაჩეკერი“ სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურსა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს დაუკავშირდა, მათგან პასუხის მიღების შემთხვევაში მასალა განახლდება.