ორგანიზაციამ “პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის” (PHR) საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაცემა „პირად ექიმთან“ დაკავშირებით ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას მიმართა. ორგანიზაცია მიიჩნევს, რომ 27 იანვრის გადაცემაში დაირღვა ქარტიის მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა) და მერვე (ბავშვის ინტერესების დაცვა) პრინციპები.

განცხადების მიხედვით, 27 იანვარს, გადაცემის მიმდინარეობისას, წამყვანმა გააშიშვლა ბავშვი და სტუდიაში მოწვეული პედიატრების დახმარებით, მაყურებელს აჩვენა, თუ როგორ გამოიყურებოდა ბავშვის დეფორმირებული გულ-მკერდი. ეს გადაცემა ეძღვნებოდა D ვიტამინისა და კალციუმის ნაკლებობას ბავშვებში, ამასთან, საუბარი იყო რაქიტის გამომწვევი მიზეზებისა და მისი გამოვლენის ნიშნების შესახებ.

„გადაცემის წამყვანმა ბავშვის სხეული გამოიყენა საჩვენებელ ობიექტად. შედეგად, მან ხელყო ბავშვის ღირსება, ხოლო მისი დეფორმირებული გულ-მკერდის ჩვენებით, გაუმართლებლად შეიჭრა ბავშვის პირად ცხოვრებაში. ამასთან, გადაცემაში ნაჩვენები კადრები, შესაძლოა, გამხდარიყო ბავშვებს შორის ბულინგის საფუძველი სასწავლო დაწესებულებაში,“ - ვკითხულობთ განცხადებაში.

განმცხადებლების აზრით, გადაცემაში ეთიკური პრინციპი დარღვეულია, მიუხედავად იმისა, ჰქონდათ თუ არა მის ავტორებს თანხმობა ბავშვის მშობლისგან: „მართალია, ორგანიზაციისთვის უცნობია, გადაცემაში მოწვევისთვის არსებობდა თუ არა ბავშვის მშობლის თანხმობა, მაგრამ იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ამგვარი თანხმობა იარსებებდა გადაცემის წამყვანის მხრიდან მაინც ჰქონდა ადგილი ბავშვის ღირსების შელახვას. ბავშვის სხეულის გამოყენება საჩვენებელ ობიექტად, რომელზე მითითებითაც, გადაცემაში მოწვეულმა პედიატრმა მაყურებელს აჩვენა გულ-მკერდის დეფორმაციის დონე, ლახავს ადამიანის ღირსებას, რადგან ამ უკანასკნელს წარმოაჩენს, როგორც საგანს ან დაავადებულ პიროვნებას, რომლის სხეულზეც შესაძლებელია ექსპერიმენტების ჩატარება“ - ვკითხულობთ PHR-ის განცხადებაში.

საქმეს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭო ღია სხდომაზე განიხილავს.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაცემა „კაცების დრო,“ 24 იანვარს, პარანორმალურ მოვლენებზე საუბარს დაეთმო.

„ისეთი საინტერესო თემით გიბრუნდებით, რომ ერთი სული მაქვს როდის გადავალთ პირდაპირ საქმეზე. ეს ეხება პარანორმალურ მოვლენებს, რამდენად რეალურია, მისი რა ნაწილია რეალური და რა არა“ - წამყვანის ამ შესავლის შემდეგ ეთერში ვიხილეთ სიუჟეტი, რომელშიც ჟურნალისტი გზას რუსთაველის თეატრის სარდაფებსა თუ გვირაბებში მიიკვლევდა და გაურკვეველი მოწყობილობის მეშვეობით, შენობაში არსებული საგნების ენერგიებს და აურას იკვლევდა. სიუჟეტი გაფორმებული იყო შესაბამისი მუსიკალური ფონით, პერიოდულად კი, კადრში შეშინებული ჟურნალისტის სახეც ჩანდა. სიუჟეტის ავტორის თქმით, რუსთაველის თეატრის შენობა „ძალიან მისტიურია“ – „როგორც ჩემი აპარატი ამბობს, აქ პარანორნალური მოვლენებიც ხდება“.

სიუჟეტიდან ასევე ვიგებთ, რომ თურმე, „სარკე ყველაზე მეტ უარყოფით ენერგიას და ინფორმაციას ინახავს“, რომ რუსთაველის თეატრის მესამე სართულის გვირაბი „იდუმალი და ჩუმია“.

„აქ ვიღაც დგას?“ ეკითხება ჟურნალისტი რესპონდენტს და ცარიელი ადგილისკენ მიუთითებს.

„არა ვიღაც დგას არა, აქ არის სიხშირული ანომალია, აქ არის პორტალი და არ არის გამორციხული, რომ იდგას ვინმე“ - პასუხობს რესპონდენტი, რომელიც სიუჟეტში წარდგენილი იყო როგორც „ეზოთერიკოსი“.

„კონკრეტულად რა არის, ვინ არის, რამდენნი არიან ამას ვერ ვიგებთ ხომ?“ - ჩაეკითხა ჟურნალისტი.

რესპონდენტი სიუჟეტში განმარტავს, რომ თეატრის რიგ ადგილებში „მეოთხე განზომილების არსებათა მოძრაობა ფიქსირდება“.

ჟურნალისტი: ესეთ მდგომარეობაში რომ არის ახლა აპარატი ჩავარდნილი, რას ნიშნავს?

რესპონდენტი: რას ნიშნავს და ფაქტობრივად, მოძრაობაა.

ჟურნალისტი: ა, დადიან?

„მოჩვენება არ ვიცი, მაგრამ აქ რაღაცა ხდება“ - გვიზიარებს თავის პოზიციას კიდევ ერთი რესპონდენტი, თეატრის მსახიობი ნანა ფაჩუაშვილი და ამატებს, რომ მას არ ეშინია.

სიუჟეტის გასვლის შემდეგ, საკითხი სტუდიაში სტუმართან მსჯელობით გაგრძელდა. სტუმრად მიწვეული იყო „პარანორმალური მოვლენების შემსწავლელი ცენტრის ხელმძღვანელი“.

„კაცების დრო“ საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში დღის პირველ ნახევარში გადის.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, 43

ოკულტიზმის, პარანორმალური, სხვა მსგავსი მოვლენების ან ჰიპნოზის ამსახველი მასალის ჩვენება დაუშვებელია 23:00 საათამდე. მაუწყებელმა უნდა მიიღოს ყველა აუცილებელი ზომა, რათა შემცირდეს მგრძნობიარე აუდიტორიაზე ჰიპნოზირების ან სხვა უარყოფითი რეაქციის რისკი.

მუხლი 18:

დაუშვებელია მაუწყებლის მიერ არამეცნიერული შეხედულების ან თეორიის წარმოჩენა მეცნიერულ თეორიად ან ფაქტად.

12 თებერვლის კურიერ P.S.-ის ერთ-ერთი სიუჟეტი დედაქალაქის საზოგადოებრივ საპირფარეშოებს ეხებოდა. წამყვანის შესავალი ტექსტი თბილისის მერის მიმართ არაეთიკური და შეურაცხმყოფელი იყო .„ის რასაც თბილისის მთავრობა აკეთებს, არის საზოგადოების დაცინვა, შეურაცხყოფა და დანაშაული. დავით ნარმანიას დაავიწყდა, რომ ის დედაქალაქის მერად აირჩიეს და ისევ სადმე სოფელში ჰგონია თავი, სადაც ტუალეტებს დიდი ორმოების თავზე აშენებენ“.წამყვანმა თბილისის მერია „უფუნქციო ტუალეტებს“ შეადარა.მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, მუხლი19: "მაუწყებელი ვალდებულია ჯეროვანი სამართლიანობისა და პატივისცემის დაცვით მოეპყროს ყველა ფიზიკურ და იურიდიულ პირს".

27 აპრილს მედიის ყურადღების ცენტრში კიდევ ერთხელ მოექცა "ნაციონალური მოძრაობის" მიერ გავრცელებული ინფორმაცია, რომ საპარლამენტო უმრავლესობის წევრის, ირაკლი სესიაშვილის შვილი, დავით სესიაშვილი სუსში დაასაქმეს და მის მიერ ჩადენილი ქურდობის ფაქტი მიჩქმალეს. "ნაციონალური მოძრაობის" ინფორმაციით, საგამოძიებო უწყებამ დავით სესიაშვილის თითის ანაბეჭდები თბილისში მომხდარი ქურდობის ადგილიდან ამოიღო. როგორც 27 აპრილს გაირკვა, მანქანა, რომელიც გაიქურდა და რომელშიც დავით სესიაშვილის ანაბეჭდები აღმოჩნდა, ეკუთვნოდა მის მეგობარს. მედიაში მისი კომენტარიც გავრცელდა, საიდანაც ირკვეოდა, რომ იგი დავით სესიაშვილის მონაწილეობას ქურდობის საქმეში კატეგორიულად გამორიცხავს. რაც შეეხება თითის ანაბეჭდებს, მანქანის მეპატრონე ამბობს, რომ სესიაშვილი ხშირად ჯდებოდა ხოლმე მის მანქანაში და ლოგიკურია, რომ მისი თითის ანაბეჭდები შემთხვევის ადგილზე აღმოჩნდა.

რუსთავი 2-ის დღის მთავარმა საინფორმაციო გამოშვება „კურიერმა“ და იმედის 8 საათიანმა „ქრონიკამ“ მაყურებელს თემაზე პარალელური რეალობა შესთავაზა.

რადიკალურად განსხვავებული აქცენტები გაკეთდა წამყვანების შესავალ ტექსტებში.

შესავალი ტექსტები

კურიერი: „თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარის შვილთან დაკავშირებული სკანდალი დღეს კიდევ უფრო ხმაურიანი გახდა. მას შემდეგ, რაც ნაციონალურმა მოძრაობამ ორი წლის წინ მომხდარი ქურდობის საქმეში დავით სესიაშვილის თითის ანაბეჭდების არსებობის შესახებ გააკეთა განცხადება, დღეს უკვე ურთიერთგამომრიცხავი ვერსიები ვრცელდება. განცხადებების შინაარსი შეცვალა თავად უმრავლესობის დეპუტატმაც. შინაგან საქმეთა სამინისტრო აღარ უარყოფს, რომ ქურდობის ფაქტზე თავის დროზე გამოძიება დაიწყო და საქმეში დავით სესიაშვილიც ფიგურირებს, ოღონდ არა ბრალდებულის სტატუსით. დღეს განსხვავებული იყო დაზარალებულების პოზიციაც, გუშინდელი უარყოფის შემდეგ, მათ აღირეს, რომ დეპუტატის შვილს კარგად იცნობენ“.

ქრონიკა: "ნაციონალური მოძრაობის მორიგი ფუჭი პრესკონფერენცია, რომელიც, საბოლოოდ, მხოლოდ ჭორაობა აღმოჩნდა. ოპოზიციურმა პარტიამ გუშინ საგანგებო ბრიფინგი გამართა და თქვა, რომ პარლამენტის თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარის შვილი, რომელიც სუსის თანამშრომელია, სკანდალშია გახვეული. უფრო ზუსტად მისი თითების ანაბეჭდები ქურდობის საქმეში ფიგურირებს და ეს გამოძიებამ დამალა. დღეს კი ირკვევა, რომ თითის ანაბეჭდები ნამდვილად აღმოჩნდა, ოღონდ ავტომანქანა ირაკლი სესიაშვილის შვილის მეგობრის იყო და ამას ეჭვი თავად გაქურდული ავტომობილის პატრონში არ გამოუწვევია. ყველას გვახსოვს ბათუმის მოვლენების დროს ნაციონალების მიერ გაკეთებული მხარდამჭერი განცხადებები, რომლის უარყოფაც მათ მეორე დღესვე მოუხდათ, იგივე განმეორდა ახლაც. ოპოზიციური პარტია გუშინდელი სკანდალური ბრიფინგს შემდეგ, დღეს იძულებული გახდა ტონი შეერბილებინა".

სიუჟეტების მთავარი აქცენტები

კურიერის სიუჟეტში მთავარი აქცენტი გაკეთდა იმაზე, რომ ირაკლი სესიაშვილი და გაქურდული მანქანის საქმეში დაზარალებულები ურთიერთგამომრიცხავ განცხადებებს აკეთებენ.

ქრონიკის სიუჟეტში ძირითადი აქცენტი იმაზე გაკეთდა, რომ ნაციონალურმა მოძრაობამ ცრუ ინფორმაცია გაავრცელა.

კურიერის სიუჟეტში მოვისმინეთ, რომ „თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარე, რომელიც ინფორმაციის გასაჯაროებიდან მალევე საერთოდ უარყოფდა 2015 წელს ჩადენილ ქურდობის საქმეში მისი შვილის კვალის არსებობას, დღეს აცხადებს, რომ ამ საქმეში დავით სესიაშვილის ანაბეჭდებიც არის და ამას მანქანის სავარაუდო მეპარტონესთან მეგობრობით ხსნის“. სიუჟეტში ვერ მოვისმინეთ, რამ გამოწვია განსხვავებული განცხადებების გაკეთება, ეს სესიაშვილისთვის ჟურნალისტს არ უკითხავს.

ქრონიკის სიუჟეტში მოვისმინეთ, რომ ირაკლი სესიაშვილი პროკურატურას მიმართავს, საქმის გამოძიებასა და სიმართლის დადგენას ითხოვს, მისივე თქმით, ნაციონალური მოძრაობის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია ყალბია. სიუჟეტში, კურიერის მასალისგან განსხვავებით, აქცენტი არ გაკეთებულა იმაზე, რომ სესიაშვილის განცხადებები ურთიერთგამომრიცხავია.

კურიერის სიუჟეტში ისიც ითქვა, რომ მანქანის ქურდობის საქმეში დაზარალებულები გუშინ „კატეგორიულად გამორიცხავდნენ დავით სესიაშვლთან მეგობრობას“, დღეს კი ამბობენ რომ მას ახლოს იცნობენ.

ქრონიკის სიუჟეტის მიხედვით კი, „ნიკოლოზ სანაია 2015 წელს მომხდარ ქურდობაში მეგობრის, დავით სესიაშვილის მონაწილეობას კატეგორიულად გამორიცხავს“. “პოლიტიკაში გადატანილი საქმის მთავარი გმირი“ - ასე გაგვაცნეს მანქანის მფლობელი ნიკოლოზ სანაია ქრონიკის სიუჟეტში, აღინიშნა, რომ ის სესიაშვილის შვილის უახლესი მეგობარია. შემოგვთავაზეს სანაიას კომენტარები, რომელიც იმავეს იმეორებდა, რაც ჟურნალისტმა პერიფრაზის სახით თქვა.

კურიერის სიუჟეტში ჟურნალისტი ამბობს: “ირაკლი სესიაშვილის მხრიდან ურთეირთგამომრიცხავი განცხადებების გაკეთების შესახებ საუბრობენ ნაციონალურ მოძრაობაში“, მის ამ ტექსტს მოსდევს ნაციონალური მოძრაობის წევრის, კოტე იოსელიანის, კომენტარი, რომელშიც ის კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს, რომ ირაკლი სესიაშვილი ურთიერთგამომრიცხავ განცხადებებს აკეთებს.

ქრონიკის სიუჟეტში ჟურნალისტი ამბობს: „კოტე იოსელიანმა გუშინ საგანგებო ბრიფინგზე ნათქვამი დღეს შედარებით შეარბილა, აქამდე ქურდობასთან დავით სესიაშვილის კავშირს დარწმუნებით ამტკიცებდა, დღეს კი აცხადებს, რომ კავშირი ნაწილობრივ დადასტურდა". ჟურნალისტის ტექსტს იოსელიანის სინქრონი მოსდევს, სადაც ამბობს, რომ "სესიაშვილი აღიარებს, რომ მისი შვილი საქემში რაღაც დოზით ფიგურირებს".

კურიერში ცალკე სიუჟეტში მიეძღვნა დავით სესიაშვილის სუს-ში დასაქმების საკითხს და განიხილეს, იკვეთებოდა თუ არა ამ საქმეში ნეპოტიზმის ნიშნები.

ქრონიკაში დავით სესიაშვილის სუს-ში დასაქმებას არ შეხებიან.

2017-02-08 „პარლამენტმა მანანა კობახიძე საკონსტიტუციო სასამართლოს მოსამართლედ აირჩია“ - სიახლე ამ სათაურით "ტაბულაზე" არაეთიკური ფოტოთი გამოქვეყნდა, ფოტოზე გამოსახულია ძროხა საქართველოს პარლამენტის შენობის ფონზე. გამოცემას, სხვადასხვა დროს, ამავე ფოტოთი პარლამენტთან დაკავშირებული არაერთი სიახლე აქვს გამოქვეყნებული.

კიდევ ერთ სიახლეს კი ერთვის ფოტო, სადაც პარლამენტის შენობა თივის ზვინთან ერთად ჩანს.

უარი ხისტ, ანტიდასავლურ პროპაგანდაზე და უფრო მეტი აქცენტი საქართველო-რუსეთს შორის კულტურულ მეგობრობაზე, ქართულ ღვინოზე, ტრადიციებსა და ტურიზმზე – სწორედ ასე მუშაობს ქართულ აუდიტორიაზე რუსეთის ხელისუფლების მიერ დაფუძნებული და დაფინანსებული მედიასაშუალება “სპუტნიკი”.

4 თებერვლას ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის" ეთერში, საინფორმაციო გამოშვება "კურიერში" ჩაერთო პარლამენტის წევრი მამუკა მდინარაძე, რომელიც საუბრობდა საქალაქო სასამართლოს ყოფილი თავმჯდომარის, მამუკა ახვლედიანის შესახებ. მდინარაძე შეეხო რამდენიმე თვის წინ გავრცელებულ აუდიო ჩანაწერს, სადაც თითქოსდა „რუსთავი 2-ის“ გენერალური დირექტორი მამუკა ახვლედიანს ქრთამს სთავაზობს.

ეთერში მოულოდნელად ჩაერთო ნიკა გვარამია, რომელმაც არაკორექტული გამონათქვამები გამოიყენა მამუკა მდინარაძის მიმართ, რასაც მოყვა კამათი. წამყვანი მოუწოდებდა თავშეკავებისკენ, თუმცა, ვერ მოახერხა დისკუსიის მართვა.

„ძალიან გთხოვთ, საქმეზე ვილაპარაკოთ, ერთმანეთის შეურაცხყოფის გარეშე, კურიერია ეს ბოლოსდაბოლოს და მართლა უადგილოა აქ ლანძღვა ერთმანეთის და შეურაცხყოფა. საქმეზე ვილაპარაკოთ, ბატონო ნიკა, თქვენც გთხოვთ და ბატონო მამუკა, თქვენც გთხოვთ. აცალეთ ერთმანეთს, მოისმინეთ ერთმანეთის ბრალდებები და პოზიცია და გაეცით ერთმანეთს პასუხი ცალ-ცალკე და არა ერთდროულად“, - მიუთითა წამყვანმა რესპონდენტებს.

ამის შემდეგ მიეცა მამუკა მდინარაძეს ნიკა გვარამიასთვის პასუხის გაცემის შესაძლებლობა, მოგვიანებით, როდესაც გვარამიამ კვლავ დაიწყო საუბარი, წამყვანმა უთხრა: „ბატონო ნიკა, თქვენ გენერალური დირექტორი ბრძანდებით "რუსთავი 2-ის" მაგრამ ალბათ დროა რომ დაგემშვიდობოთ“ - ამით დაასრულა რესპონდენტებთან საუბარი.

"სააკაშვილი მოსამართლეებს აშანტაჟებს?" - უკრაინულ ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებული ჩანაწერები” - ასე იყო დასათაურებული 1 თებერვლის „ქრონიკის“ დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში გასული სიუჟეტი, რომლის მიხედვითაც ერთ-ერთ ვებგვერდზე გამოქვეყნდა მიხეილ სააკაშვილისა და ნაციონალური მოძრაობის წევრის, დავით საყვარელიძის ჩანაწერი, სადაც ჩანდა, რომ ყოფილი პრეზიდენტი მოსამართლეებს აშანტაჟებს.

„უმრავლესობის წევრებმა სამართლებრივი რეაგირება მოითხოვეს იმ ჩანაწერზე, რომელიც ერთ-ერთ უკრაინულ ვებგვერდზე გამოქვეყნდა“ - წამყვანს შესავალ ტექსტში არ დაუზუსტებია, რომელ უკრაინულ ვებგვერდზე გამოქვეყნდა ე.წ. მიმოწერა, ეს საკითხი არც სიუჟეტში დაკონკრეტებულა.



სიუჟეტში დეტალურად მიმოიხილეს ე.წ. ჩანაწერის შინაარსი, შემდეგ ის ჯერ პარლამენტის უმრავლესობის წევრებს, შემდეგ კი ქვეყანაში მოღვაწე ხელოვანს შეაფასებინეს.

პარალამენტის უმრავლესობის წევრებმა საქმის გამოძიება მოითხოვეს და აღნიშნეს, რომ დაუშვებელია, მოსამართლეებზე ზეწოლა ხორციელდებოდეს.

„მიმოწერის შინაარსს გაეცნენ ხელოვანებიც, მხატვარი შოთა გლურჯიძე მთავრობის არასაკმარის რეაგირებაზე მიუთითებს“ - ამბობს სიუჟეტის ავტორი და შემდეგ, ხელოვანის შეფასებას ვისმენთ. ბუნდოვანი დარჩა, როგორ უკავშირდება სიუჟეტის თემა ხელოვნებას და რატომ ჩათვალეს მისმა ავტორებმა საჭიროდ, მაყურებლისთვის მხატვრის შეფასება შეეთავაზებინათ.

გაუგებარია, რას ეყრდნობა სიუჟეტში მოთხრობილი ამბავი და რატომ გადაწყდა საეჭვო, არასანდო რუსულენოვან საიტზე გამოქვეყნებულ ე.წ. ჩანაწერზე სიუჟეტის მომზადება. სიუჟეტიდანვე ჩანს, რომ ინფორმაციის სიზუსტე სხვა წყაროებით არ დასტურდება.

თავად ინფორმაციის პირველწყარო საიტი Українська революція პერიოდულად აქვეყნებს ხოლმე გარკვეულ ტექსტებს და უთითებს, რომ ესაა საქართველოს ყოფილი ხელისუფლების სხვადასხვა წარმომადგენლებს შორის შემდგარი საუბრების ტრანსკრიპტი. ასეთ ტექსტებს არ ერთვის არც აუდიო ან ვიდეომასალა, რომელიც უფრო სარწმუნოს გახდიდა ინფორმაციას, რომ ტრანსკრიპტი ამა თუ იმ პირის საუბრიდანაა. საიტზე რამდენიმე დღის წინ გამოქვეყნებული კიდევ ერთი ტექსტის მიხედვით, სააკაშვილი სირიაში იარაღის ვაჭრობითაა დაკავებული.

სტელეკომპანია „იმედს“, ისევე როგორც ქვეყანაში მოქმედ სხვა ყველა მაუწყებელს, მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი ავალდებულებს ინფორმაციის სანდო წყაროზე დაყრდნობით გავრცელებას.

კოდექსის მუხლი 13:

1.მაუწყებელი ვალდებულია მიიღოს ყველა გონივრული ზომა, რათა უზრუნველყოს ინფორმაციის წყაროს და ფაქტების სიზუსტე.

2. მაუწყებელი ვალდებულია მიაწოდოს აუდიტორიას სანდო და ზუსტი ინფორმაცია, არ დაუშვას ცრუ ამ შეცდომაში შემყვანი ინფორმაციის გავრცელება

მუხლიო 14. 4

არსებული შესაძლებლობების ფარგლებში მაუწყებელი უნდა დაეყრდნოს პირველწყაროს და საკუთარი ძალისხმევით მოპოვებულ ინფორმაციას. როგორც წესი, მაუწყებელი არ უნდა დაეყრდნოს ინფორმაციის მხოლოდ ერთ წყაროს და სხვა წყაროებიდანაც უნდა მოიძიოს ინფორმაცია.

ყოფილი სამხედროების საქმეები უკრაინაში დაკავებული სამხედრო პირის, გია ცერცვაძის საქმის კონტექსტში ტელეკომპანია „იმედმა“ კიდევ ერთხელ, ამჯერად გადაცემა „იმედის დროში“ განიხილა. მსგავსი სიუჟეტი 26 იანვარს მთავარ საინფორმაციო გამოშვება ქრონიკაშიც გავიდა.

„კვირის პოლიტ სპექტაკლი მიხეილ სააკაშვილის რეჟისორობით“ - ასე შეფასა წამყვანმა გია ცერცვაძის საქმის გარშემო მიმდინარე პროცესები: „ორი ქვეყნის ჯარისკაცის თავისუფლება პარტიულ ზეიმად იქცა. მეომარი, რომლისთვისაც საზღვრები არ არსებობს და იცავს ყველას, ვისაც რუსეთი უტევს“ - წამყვანის ამ შესავალი ტექსტის შემდეგ ეთერში გია ცერცვაძის საქმის შესახევ ვრცელი სიუჟეტი გავიდა, სადაც პრემიერიც განცხადებაც მოვისმინეთ:

„ეს ხდება იმ პოლიტიკური ძალის მიერ (ნაციონალური მოძრაობა), რომელსაც ძალიან დიდი წვლილი მიუძღვის ჩვენი ქვეყნის უსაფრთხოების ათწლეულობით პერიოდის განმავლობაში დაზიანებაზე, რომელმაც ქვეყანა წამოაგო უმძიმეს პროვოკაციას, რუსეთის იმპერიალისტური ზრახვების განხორციელებას მწვანე შუქი აუნთო და უფრო მეტიც, ისინი გვდებენ ჩვენ ბრალს სამხედროების უპატივისმცელობაში, როდესაც 2008 წლის კონფლიქტის მონაწილე თითქმის ნახევარი ჯარი ციხეში ამოალპეს, ჩახოცეს ციხეში, უფრო მეტიც, რომლებმაც გვამებიც კი არ გამოასვენეს კონფლიქტის ზონიდან“.

ცერცვაძეზე გასული სიუჟეტის შემდეგ წამყვანი ამბობს: „წარმატებები ორი ქვეყნის ჯარისკაცს გია ცერცვაძეს, ჩვენ კი გავიხსენოთ როგორ ქრებოდნენ მისი კოლეგები რამდენიმე წლის წინანდელ საქართველოში“- ამ ტექსტის შემდეგ კი ვრცელი სიუჟეტი გავიდა, სადაც მოთხრობილი იყო რამდენიმე ყოფილი სამხედრო პირის ისტორია, სიუჟეტის მიხედვით, ისინი ნაციონალური მოძრაობის ხელიუფლებამ დააპატიმრა, აწამა, მოკლა. მოგვიანებით, კიდევ ერთი სიუჟეტი ვანო მერაბიშვილსაც მიეძღვნა, სიუჟეტში მის მიმართ არსებული ბრალდებები და მის სახელთან დაკავშირებული საქმეები დეტალურად მიმოიხილეს.

26 იანვრის ქრონიკაში გასული სიუჟეტის მსგავსად, „იმედის დროს“ სიუჟეტიდანაც გაუგებარი დარჩა, როგორ უკავშირდება გია ცერცვაძის საქმეს ყოფილი სამხედროების საქმეები, რატომ მოხდა მათი განხილვა ცერცვაძის საქმის კონტექსტში, რატომ გადაწყვიტა ტელეკომპანიამ პრემიერის მიერ ოპონენტების მისამართით ნათქვამზე ცალკე სიუჟეტის გაკეთება. ცხადია, ყოფილი სამხედროების საქმეები მნიშვნელოვანია, თუმცა ბუნდოვანი დარჩა, რატომ ჰქონდა მას საინფორმაციო ღირებულება 29 იანვარს. იქმნებოდა შთაბეჭდილება, სიუჟეტის მიზანი, მაყურებელისთვის იმის შეხსენება იყო, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“, რომელიც დღეს გია ცერცვაძის საქმის გამო ბრალდებებს ახლანდელ ხელისუფლებას უყენებს, თავად ასე ცუდად ექცეოდა სამხედრო პირებს.

შეგახსენებთ, რომ გია ცერცვაძე15 იანვარს კიევის აეროპორტში დააკავეს. მასზე ძებნა 2016 წელს ინტერპოლმა რუსეთის მოთხოვნის საფუძველზე გამოაცხადა.ცერცვაძე მონაწილეობდა 2008 წლის აგვისტოს ომში.უკრაინის მთავარი პროკურორის გადაწვეტილებით, ცერცვაძე 26 იანვარს გათავისუფლდა. ნაციონალური მოძრაობა ხელისუფლებას ცერცვაძის შესახებ ინფორმაციის რუსეთისთვის გადაცემაში ადანაშაულებდა.

26 იანვრის ტელეკომპანია „იმედის“ საინფორმაციო გამოშვება „ქრონიკაში“ პირველივე სიუჟეტი უკრაინაში დაკავებული გია ცერცვაძის სასამართლო პროცესს ეხებოდა. ამ სიუჟეტში გია ვოლსკის კომენტარი გავიდა, სადაც ის „ნაციონალური მოძრაობის“ ხელისუფლებაში ყოფნის პერიოდში სამხედრო პირების წამებაზე საუბრობდა,

„ეს [ნაციონალური მოძრაობის წევრები] არიან ადამიანები, ვინც არც ერთი ჩვენი ოფიცერი, გვარები, რომელი ერთი ჩამოვთვალო, არ დაინდეს, არც სიცოცხლე არ დაინდეს მათი, წამებაში ამოხადეს სული ადამიანებს“ - ამბობს გია ვოლსკი. ეს თემა მეორე სიუჟეტში გაგრძრელდა, სადაც აქცენტი გაკეთდა ყოფილი სამხედროების სერგო თეთრაძის, როინ შავაძის და გია კრილაშვილის საქმის დეტალებზე, საუბარი იყო იმაზე, ნაციონალური მოძრაობის ხელისუფლებაში ყოფნის დროს როგორ აწამეს და მოკლეს ზემოთ ჩამოთვლილი ყოფილი სამხედროები.

იმედის ჟურნალისტმა სერგო თეთრაძის, როინ შავაძის და გია კრილაშვილის შესახებ კითხვა დაუსვა ცერცვაძის სასამართლო პროცესზე მისულ ყოფილ პრეზიდენტს, მიხეილ სააკაშვილს „გია კრიალაშვილის, როინ შავაძის საქმეები გაიხსენეს და თქვეს, რომ ეს ადამიანები რეალურად ჩაცხრილეს, ხო?“ - დაინტერესდა ჟურნალისტი

გაუგებარი დარჩა, როგორ უკავშირდება გია ცერცვაძის საქმეს ყოფილი სახმედროების საქმეები, რატომ მოხდა მათი განხილვა ცერცვაძის საქმის კონტექსტში, რატომ გადაწვიტა ტელეკომპანიამ გია ვოლსკის მიერ ოპონენტების მისამართით ნათქვამზე ცალკე სიუჟეტის გაკეთება და თემაზე კითხვის მიხეილ სააკაშვილისთვის დასმა, რომელიც ცერცვაძის სასამართლო პროცესს ესწრებოდა. ცხადია, ყოფილი სამხედროების საქმეები მნიშვნელოვანია, თუმცა ბუნდოვანი დარჩა, რატომ ჰქონდა მას საინფორმაციო ღირებულება 26 იანვარს. იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ პრეზიდენტისთვის დასმული კითხვის და მომზადებული სიუჟეტის მიზანი, მაყურებელისთვის იმის შეხსენება იყო, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“, რომელიც დღეს გია ცერცვაძის საქმის გამო ბრალდებებს ახლანდელ ხელისუფლებას უყენებს, თავად ასე ექცეოდა სამხედრო პირებს.

შეგახსენებთ, რომ გია ცერცვაძე 15 იანვარს კიევის აეროპორტში დააკავეს. მასზე ძებნა 2016 წელს ინტერპოლმა რუსეთის მოთხოვნის საფუძველზე გამოაცხადა. ცერცვაძე მონაწილეობდა 2008 წლის აგვისტოს ომში. უკრაინის მთავარი პროკურორის გადაწვეტილებით, ცერცვაძე 26 იანვარს გათავისუფლდა. ნაციონალური მოძრაობა ხელისუფლებას ცერცვაძის შესახებ ინფორმაციის რუსეთისთვის გადაცემაში ადანაშაულებდა.

„ცხოვრებისეული და საინტერესო, აქტუალური და აუცილებელი, ზოგჯერ, საჭირბოროტოც, ზოგჯერ - ოჯახის ნგრევის მიზეზიც,“ - ასე დააანონსა გია ჯაჯანიძემ 26 იანვრის „სხვა რაკურსი“.

წამყვანი დაინტერესდა „რძალ-დედამთილს შორის მშვიდობიანი თანაცხოვრების ფორმულით,“ იმით, თუ „რა სწყინთ და რა უხარიათ დედამთილებს;“ „როგორ უნდა მოვიპოვოთ მათი გული;“ „რა პრეტენზიები აქვთ რძლებს?“ „როგორ უნდა მოვხიბლოთ დედამთილები...“ ამ შეკითხვებზე პასუხებს წამყვანი და მოწვეული სტუმრები ერთად ეძებდნენ.

გადაცემაში არაერთხელ გაიჟღერა სექსისტურმა ფრაზებმა, რომლებიც გენდერულ სტერეოტიპებს ამყარებდა:

„ყველაფერი არის ბიჭზე, ბიჭი თუ არ ვარგა, იქ არც დედა ვარგა და არც ცოლი. როგორ შეიძლება კაცი იყოს თავის სიმაღლეზე და იმან არ დააყენოს დედაც და ცოლიც თავის ადგილზე?“ - ეს შეკითხვა გადაცემის სტუმარმა, ლალი ბადურაშვილმა, დასვა და მისი პოზიცია ერთხმად გაიზიარა აუდიტორიამ.

გადაცემის კიდევ ერთი სტუმარი, ხატია სიჭინავა, შეეცადა თავისი დედამთილის უკმაყოფილების მიზეზის ახსნას, რაც, საბოლოოდ, წარმოაჩენდა, თითქოს, „ოჯახის ქალმა“ აუცილებლად უნდა იცოდეს საჭმლის კეთება, გააჩინოს ბევრი შვილი და „არ იტლიკონოს“: „რატომ ვენდომებოდი ჩემს დედამთილს, როცა ჩემი დედამთილი არის აბსოლუტურად სხვა თაობის. მე ვიყავი ერთი გაწრიპული, მოტლიკინე გოგო, რომელიც ჩანდა ტელევიზორში. რა თქმა უნდა, ჰქონდა წარმოდგენა, რომ არც საჭმლის კეთება ვიცოდი და მით უმეტეს, ოჯახის ქალად არ გამოვდგებოდი. მართალი გითხრა, მე თვითონაც ვერ წარმოვიდგენდი, რომ ასეთი კარი ოჯახის ქალი გამოვიდოდი, მე თვითონაც გაოცებული ვარ ჩემი თავით. ყველას ეგონა, რომ გავაჩენდი ერთ შვილს დ არასოდეს არ მეყოლებოდა მეტი. ჩემი დედამთილი კი არა, ნახევარი საქართველო დღემდე ვერ მიტანს და რა გასაკვირია ახლა, რომ ამხელა ქალს არ ვდომებოდი რძლად?“

კიდევ ერთი ფრაზა, რომლითაც კაცი „ოჯახის უფროსად“ წარმოჩინდა, აუდიტორიამ ოდნავ მოგვიანებით თავად წამყვანისგან მოისმინა: „რძალ-დედამთილს შორის რომ უსიამოვნებაა, ეს მაინც, ვფიქრობ, რომ არის კაცის ბრალი იმიტომ, რომ კაცმა უნდა დაარეგულიროს ურთიერთობა...“

-„რასაკვირველია, რა თქმა უნდა, არ ვარგა კაცი მაშინ!“ „ საერთოდ, მოასკუპოს დედა ცალკე და ცოლი ცალკე კაცმა და დამთავრდა, ვა!“ - ასე შეხვდნენ გადაცემის სტუმრები წამყვანის მოსაზრებას.

მოგვიანებით, „რძალ-დედამთილის ჰოროსკოპი“ გახდა განხილვის თემა. წამყვანი და სტუმრები მიხეილ ცაგარელთან ერთად არკვევდნენ, „რომელ დედამთილს რომელი რძალი შეესაბამება.“ დასასრულ, კი გადაცემის კიდევ ერთმა სტუმარმა, სოფო ბედიამ, „საქართველოს დედამთილებს“ უმღერა.

26 იანვარს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაცემა „კაცების დროში“ მთავარი თემა კაცების დისკრიმინაცია იყო. ერთმა წამყვანმა გადაცემა დააანონსა, როგორც „საკმაოდ მნიშვნელოვანი და ისეთი, შეიძლება ითქვას, სკანდალური“. მეორე წამყვანმა კი დააზუსტა, რომ გადაცემაში განიხილავენ „გენდერულ თანასწორობას მამაკაცების ჭრილში“: „ანუ რამდენად არის ჩვენი, მამაკაცების უფლებები დაცული“. თემის სტუდიაში განხილვამდე ეთერში გავიდა ქუჩის გამოკითხვა, სადაც ჟურნალისტი მოქალაქეებს შემდეგ შეკითხვებს უსვამდა:

- მამაკაცების საპენსიო ასაკი განისაზღვრება 65 წლიდან, ქალბატონების, 60 წლიდან, როგორ ფიქრობთ, ეს ერთგვარად, მამაკაცების ჩაგვრა ხომ არ არის?

- დედას შეუძლია მამის გარეშე ბავშვის მოშორება, როგორ ფიქრობთ, ეს გარკვეულწილად, მამაკაცების ჩაგვრა და დისკრიმინაცია ხომ არ არის?

- საქართველოში ჯარში იწვევენ მარტო მამაკაცებს, ქალბატონებს არა, როგორ ფიქრობთ, ეს ერთგვარად მამაკაცების ჩაგვრა არის?

- იმ შემთხვევაში თუ მამაკაცს აქვს არასრულწლოვან ქალბატონთან ურთიერთობა მამაკაცებს სჯიან, თუმცა მსგავსი ფაქტი ქალბატონების შემთხვევაში არ ხდება. როგორ ფიქრობთ, მამაკაცის დისკრიმინაცია არის თუ არა ეს?

- თუ ქალს და მამაკაცს აქვთ სექსუალური კავშირი, ქალის ოჯახის წევრები მიდიან მამაკაცთან და აძალებენ, რომ ცოლად მოიყვანონ, თუმცა კაცის შემთხვევაში ესე არ ხდება. როგორო ფიქრობთ, ეს მამაკაცის დისკრიმინაცია არის?

- არატრადიციული ორიენტაციის მამაკაცების მიმართ აგრესია დიდია, მაგრამ არატრადიციული ორიენტაციის ქალების მიმართ ასეთივე აგრესია არ არის, როგორ ფიქრობთ, არის თუ არა ეს მამაკაცების დისკრიმინაცია?



საკითი სტუდიაში სტუმართან, ბლოგერ ირინა ტორონჯაძესთან ერთად განიხილეს. სწორედ სტუმარი იყო გადაცემის ერთადერთი ნათელი წერტილი, რომელიც მონდომებით ცდილობდა შეკამათებოდა წამყვანების სექსისტურ დამოკიდებულელებს.

გადაცემაში მთავარ თემას არაერთხელ გადაუხვიეს და სიცილით ისე განიხილეს პოლიტიკაში ქალთა მონაწილეობის, ოჯახში ძალადობის საკითხები, რომ მაყურებელთა ნაწილს შესაძლოა, დარჩენოდა შთაბეჭდილება, რომ იუმორისტულ გადაცემას უყურებდა.

წამყვანები ცდილობდნენ წარმოეჩინათ, თითქოს ქვეყანაში გენდერული თანასწორობის კუთხით, პრობლემები არ არის. მაგალითად, როცა სტუმარი ამბობს, რომ ქალებს და კაცებს ერთ პოზიციაზე თანაბარ ანაზღაურებას არ აძლევენ, წამყვანი გურამ შეროზია მას „არგუმენტირებულად“ ეკამათება და ეუბნება: „10 - ამდე კომპანიაში მიმუშავია და არსად ასე არ ხდება“.

აღსანიშნავია ამავე წამყვანის კიდევ ერთი შეკითხვა: „მაინტერესებს, რამდენად არის კაცების დისკრიმინაცია როცა აღვნიშნავთ ქალთა დღეს, დედების დღეს, ან განვიხილოთ მხოლოდ ქალთა სახეები და არ განვიხილოთ მამაკაცთა სახეები? (...) თუ ყველა დღე ქალების უნდა იყოს, მაშინ ერთ ტელევიზიაში და ერთ გადაცემაში რომ იყოს კაცების დრო, რა დაშავდება მაგით“.

„გარკვეულწილად, ფემინისტური ჯგუფების მიერ ხდება პროპაგანდა, თუ რას ნიშნავს ფემინიზმი, ხშირად მოგვისმენია, რომ ფემინიზმი გულისხმობს არა თანასწორობას, არამედ იმას, რომ კაცი არის რაღაც ესეთი ცუდი ტიპი, რეალურად თუ ჩაუჯდებით და ჩემს ბლოგებს თუ გადახედავთ, მე ყოველთვის ვღაღადებ იმას, რომ მე თვითონაც ისეთ ოჯახში ვარ გაზრდილი, სადაც ქალი იყო ლიდერი“.

ამ დროს საუბარში მეორე წამყვანი ხუმრობით ერთვება: „თუ ატყობთ, გურამი ცოტა შეშინებულია“.

ერთი სიტყვით, მსჯელობა ვერ გასცდა ზედაპირულ განხილვას. იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ წამყვანებს გენდერული საკითხების შესახებ არა მხოლოდ ბაზისური ცოდნა, არამედ თემის მიმართ მინიმალური მგრძნობელობაც არ აქვთ. მაშინ როცა ქვეყანაში გენდერული თანასწორობა, ქალთა მონაწილეობა პოლიტიკაში, ფემიციდი, ოჯახში ძალადობა ერთ-ერთი სერიოზული გამოწვევაა, საზოგადოებრივი მაუწყებელი საეთერო დროს კაცების დისკრიმინაციაზე საუბარს უთმობს. არადა, საზოგადოებრივ მაუწყებელს ამ თემის მიმართ განსაკუთრებული მგრძნობელობა მოეთხოვება საკუთარი ეთიკის კოდექსითა და პროგრამული პრიორიტეტებით, რომლის თანახმადაც, მაუწყებელმა უნდა გააშუქოს მრავალფეროვნება ისე, რომ „ ხელი შეუწყოს კონსტრუქტიული დიალოგის და განვითარებაზე ორიენტირებული, ტოლერანტობის კულტურის დამკვიდრებას“.