ტელეკომპანია GDS-ზე პირველი სექტემბრიდან კვირაში ორჯერ, ორშაბათს და ხუთშაბათს გადის გადაცემა “შეხვედრა რეგიონულ მედიასთან“ და მისი ერთადერთი სტუმარი საქართველოს ყოფილი პრემიერმინისტრი და პოლიტიკური გაერთიანება „ქართული ოცნების“ დამფუძნებელი, ბიძინა ივანიშვილია. ფორმატის მიხედვით, ივანიშვილი პირდაპირ ეთერში ხვდება რეგიონის ჟურნალისტებს და პასუხობს მათ შეკითხვებს.

გადაცემებში ივანიშვილი საუბრობს, რა პოზიტიური ცვლილებები მოიტანა „ქართულმა ოცნებამ“, როგორ გაიზარდა ინვესტიციები, გაძლიერდა ტურიზმი, აშენდა საწარმოები, როგორ უსისხლოდ გადაიბარეს ხელისუფლება. სტუმარი იძლევა საარჩევნო დაპირებებსაც: „კიდევ ერთჯერ შევახსენებ კვირიკაშვილის დაპირებას ჩვენს ტელემაყურებელს, რომ 4 წელიწადში, და ჩემი აზრით, ამ მთავრობას ხელეწიფება, რომ საქართველოში ძირითადი ინფრასტრუქტურული მშენებლობა, ძირითადი მაგისტრალები უნდა დასრულდეს“.

მიწვეული ჟურნალისტები, როგორც წესი, სტუმარს ისე უსვამენ შეკითხვებს, როგორც ქართული ოცნების წევრს. ეკითხებიან, როდის დაიგება ესა თუ ის გზა, როდის დაიწყება ესა თუ ის ინფრასტრუქტურული პროექტები. მთელი გადაცემათა ციკლის განმავლობაში ბიძინა ივანიშვილი ფაქტობრივად, პოზიციონირებულია, როგორც „ქართული ოცნების“ წევრი.

ასევე, ხშირად ისმის მისი მხრიდან კრიტიკა სხვადასხვა საარჩევნო სუბიექტის მიმართ, მაგრამ ფორმატიდან გამომდინარე, მათ არ ეძლევათ ბიძინა ივანიშვილის ბრალდებებზე რეაგირების ან პასუხის გაცემის საშუალება.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის მიხედვით, საარჩევნო პროცესი მაუწყებლებმა მიუკერძოებლად უნდა გააშუქონ, „არჩევნებთან დაკავშირებული პროგრამის მონაწილის შერჩევა უნდა ეფუძნებოდეს სამართლიან და გამჭვირვალე კრიტერიუმებს“.

გარდა ამისა, გაუგებარია, რა საჯარო ინტერესი არსებობს იმისა, რომ ტელეკომპანიამ კვირაში ორჯერ, საარჩევნო პერიოდში საათ-ნახევრიანი ქრონომეტრაჟის გადაცემა მხოლოდ ერთ რესპონდენტს, ბიძინა ივანიშვილს დაუთმოს.

7 სექტემბრის „ნანუკას შოუში“, წამყვანი ყოფილ პრეზიდენტს, ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის დამფუძნებელს მიხეილ სააკაშვილს ოდესაში ესტუმრა და მასთან ინტერვიუ ჩაწერა. იქამდე კი საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში, მათ შორის რესპონდენტის მშობლიურ სოფელში ჩავიდა და მოკლე ინტერვიუები მოსახლეობისგან აიღო.

სხვადასხვა კუთხეში გადაღებული კადრები ინტერვიუს განმავლობაში გვიჩვენეს. მოსახლეობა ყოფილ პრეზიდენტს მიმართავს თხოვნით, რომ დაბრუნდეს საქართველოში, ისინი ამბობენ, რომ „საქართველო მიშას გარეშე იღუპება“, რომ „ეს ხელისუფლება ნელ-ნელა გვკლავს“, რომ "მიშა ყველას ენატრება".

თავისმხრივ, რესპონდენტმა გაიხსენა სოფელ ცხრუკვეთში გატარებული ბავშვობა, როგორ თამაშობდა ფეხბურთს, როგორ დღესაც ახსოვს იმერული ხაჭაპურისა და ნაკვერჩხალზე შემწვარი სიმინდის გემო.

სააკაშვილმა ისაუბრა მისი მეუღლის, სანდრა რულოვსის პოლიტიკაში წასვლის შესახებაც. (ის კენჭს ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის სახელით იყრის). მან აღნიშნა, რომ „სანდრას აქვს წარმოუდგენელი კაცთმოყვარეობა და ადამიანების სიყვარული“ , რომ მას აქვს მტკიცე, მებრძოლი და მდგრადი ხასიათი. შვილებზე საუბრისას კი აღნიშნა, რომ მისი შვილებიც კაცთმოყვარეები არიან, ეს კი სწორედ სანდრას დამსახურებაა.

რესპონდენტი ფაქტობრივად, მთელი გადაცემის განმავლობაში საუბრობდა იმაზე, რა პროექტები ხორციელდებოდა ნაციონალური მოძრაობის ხელისუფლებაში ყოფნის დროს, წუხილი გამოთქვა, რომ ახლა ეს პროექტები გაჩერებულია.

სტუმარი ყვება, როგორ გრძნობდა, რომ არჩევნებს წააგებდა და როგორ გადაუფრინა საქართველოს ვერტმფრენით, მივიდა სხვადასხვა რეგიონში და დაემშვიდობა სამშობლოს.

სარჩევნო კოდექსის მიხედვით, უცხო ქვეყნის მოქალაქის მიერ წინასაარჩევნო აგიტაციაში მონაწილეობა იკრძალება. წინასაარჩევნო აგიტაციად ითვლება ამომრჩეველთა მოწოდება საარჩევნო სუბიექტის/საარჩევნო სუბიექტობის კანდიდატის მხარდასაჭერად ან საწინააღმდეგოდ, აგრეთვე ნებისმიერი საჯარო მოქმედება, რომელიც ხელს უწყობს ან ხელს უშლის მის არჩევას, ან/და რომელიც შეიცავს წინასაარჩევნო კამპანიის ნიშნებს, მათ შორის, წინასაარჩევნო ღონისძიების ორგანიზებაში/ჩატარებაში მონაწილეობა, საარჩევნო მასალების შენახვა ან გავრცელება, მხარდამჭერთა სიებზე მუშაობა, პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლობებში ყოფნა.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში ვკითხულობთ: „საარჩევნო პერიოდში კანდიდატის ან პარტიის წარმომადგენლის იმ პროგრამებში მონაწილეობა, რომლებიც არ არის პოლიტიკასთან პირდაპირ კავშირში, დასაშვებია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მოლაპარაკება პროგრამაში მონაწილოების შესახებ შედგა საარჩევნო პერიოდის დაწყებამდე“. მართალია, მიხეილ სააკაშვილი ოფიციალურად არ არის ნაციონალური მოძრაობის წევრი, თუმცა აუდიტორიისთვის ის სწორედ ამ პარტიასთანაა ასოცირებული, არის დამფუძნებელი, მისი მეუღლე კი სწორედ ნაციონალური მოძრაობის სახელით იყრის კენჭს.

გარდა ამისა, მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის მიხედვით, მედიასაშუალებებმა საარჩევნო პროცესი მიუკერძოებლად უნდა გააშუქონ. ამ კონკრეტულ გადაცემაში კი მხოლოდ ერთი პოლიტიკური ძალა იყო პოზიტიურად გაშუქებული.

5 სექტემბერს, დღის საათებში, ვაკეში მომხდარი მკვლელობა იმავე დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვებების მთავარი თემა იყო. ერთადერთი გადაცემა, რომელმაც თემა საერთოდ არ გააშუქა, GDS- ის 2030 იყო.

ბიძინა ივანიშვილის შეხვედრა რეგიონულ ჟურნალისტებთან - ამ თემაზე დაახლოებით 19 წუთიანი მასალა ამავე საინფორმაციო გამოშვების მეორე ამბად გავიდა.

„ბიძინა ივანიშვილის გზავნილები“ - ამგვარად დასათაურებულ მასალაში ვრცლად იყო მიმოხილული ივანიშვილის მიერ სხვადასხვა თემაზე გაკეთებული განცხადებები, ცალკე მასალად ვიხილეთ თემის „პოლიტიკური შეფასებები“, ასევე, მოკლე კადრ-სინქრონის სახით გავიდა სიახლე, ყოფილი პრემიერის რეგიონში ვიზიტისას, ნაციონალური მოძრაობის მიერ ჩატარებული საპროტესტო აქციის შესახებ.

22 აგვისტოს, ტელეკომპანია „ობიექტივის“ ღამის სტუდიაში, სტუმრად მყოფმა კასპის მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატმა „პატრიოტთა ალიანსიდან,“ ვაჟა ოთარაშვილმა, შემდეგი კომენტარი გააკეთა:

„ჩვენ ვლაპარაკობთ, რომ მივხედოთ ინვალიდებს, დაცემულებს, რაღაცა აუტიზმით დაავადებულებს.. საქართველოს მტრებს აწყობთ, რომ მთელი ქართველობა აუტიზმით იყოს დაავადებული. საქართველოს მტრებს აწყობთ, რომ წელს ქვევით იყოს მთელი საქართველო მოწყვეტილი.“

რესპონდენტის ნათქვამს, წამყვანის მხრიდან რეაგირება არ მოჰყოლია, შესაბამისად, ტელეეთერი სიძულვილის ენისა და დსიკრიმინაციული სიტყვების ტრიბუნად იქნა გამოყენებული.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის IX თავი, რომელიც მრავალფეროვნებას, თანასწორობასა და შემწყნარებლობას ეხება, 33-ე მუხლში ამბობს: თუ წყარო პირდაპირ ეთერში ან ახალ ამბებში უსაფუძვლოდ ასახელებს ეთნიკურ წარმომავლობას, რელიგიურ მრწამს, სექსუალურ ორიენტაციას, ოჯახურ ან ქონებრივ მდგომარეობას, სოციალურ კუთვნილებას, ან ნებისმიერ სხვა ნიშანს, როგორც პრობლემის გამომწვევ მიზეზს ან იყენებს შეურაცხმყოფელ ტერმინოლოგიას რომელიმე ჯგუფის მიმართ, წამყვანი არ უნდა აყვეს ასეთ დიალოგს და შეეცადოს შეურაცხმყოფელი განცხადების ავტორს დაუსვას შეკითხვა გამოთქმული მოსაზრების დასაბუთების მიზნით.

22 აგვისტოს, ტელეკომპანია „ობიექტივის“ ღამის სტუდიაში, სტუმრად მყოფმა კასპის მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატმა „პატრიოტთა ალიანსიდან,“ ვაჟა ოთარაშვილმა, შემდეგი კომენტარი გააკეთა:

„ჩვენ ვლაპარაკობთ, რომ მივხედოთ ინვალიდებს, დაცემულებს, რაღაცა აუტიზმით დაავადებულებს.. საქართველოს მტრებს აწყობთ, რომ მთელი ქართველობა აუტიზმით იყოს დაავადებული. საქართველოს მტრებს აწყობთ, რომ წელს ქვევით იყოს მთელი საქართველო მოწყვეტილი.“

რესპონდენტის ნათქვამს, წამყვანის მხრიდან რეაგირება არ მოჰყოლია, შესაბამისად, ტელეეთერი სიძულვილის ენისა და დსიკრიმინაციული სიტყვების ტრიბუნად იქნა გამოყენებული.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის IX თავი, რომელიც მრავალფეროვნებას, თანასწორობასა და შემწყნარებლობას ეხება, 33-ე მუხლში ამბობს: თუ წყარო პირდაპირ ეთერში ან ახალ ამბებში უსაფუძვლოდ ასახელებს ეთნიკურ წარმომავლობას, რელიგიურ მრწამს, სექსუალურ ორიენტაციას, ოჯახურ ან ქონებრივ მდგომარეობას, სოციალურ კუთვნილებას, ან ნებისმიერ სხვა ნიშანს, როგორც პრობლემის გამომწვევ მიზეზს ან იყენებს შეურაცხმყოფელ ტერმინოლოგიას რომელიმე ჯგუფის მიმართ, წამყვანი არ უნდა აყვეს ასეთ დიალოგს და შეეცადოს შეურაცხმყოფელი განცხადების ავტორს დაუსვას შეკითხვა გამოთქმული მოსაზრების დასაბუთების მიზნით.

„ქრონიკამ“ 24 აგვისტოს გამოშვებაში სამტრედიის მუნიციპალიტეტის სოფელ დაფნარში 22 წლის დემურ სტურუას გარდაცვალების საქმეზე „ახალი დეტალები“ გაგვაცნო.

„ერთ-ერთი ვერსიით, დემურ სტურუას სოფელში პრობლემები ჰქონდა, საქმე ეხება მობილური ტელეფონის ქურდობას, რომელიც მას ბრალდებოდა“- ასეთი იყო წამყვანის შესავალი ტექსტი.

როგორც აღმოჩნდა, საუბარია პოლიციელ გოდერძი თევზაძის ჩვენებაზე, სადაც ის ამბობს, რომ დემურ სტურუამ ტელეფონი მისსავე მეგობარს მოპარა. პოლიციელ თევზაძეს, სტურუას ოჯახი, ბრალს მის თვითმკვლელობამდე მიყვანაში სდებს.

„ჩვენებით ირკვევა, რომ მობილური ტელეფონი დემურ სტურუამ 16 წლის თანასოფლელის დაკრძალვის დღეს, გარდაცვლილს მოპარა“ - ამბობს სიუჟეტის ავტორი საკადრო ტექსტში.

„ქრონიკას“ არც ინფორმაციის გადამოწმება დავიწყებია: ჩაწერა გარდაცვლილის ოჯახი, რომელიც ტელეფონის მოპარვის ფაქტს აბსურდულს უწოდებს და პოლიციელის ჩვენებას მიზანმიმართულ დისკრედიტაციად აფასებს, ჩაწერა იმ 16 წლის გარდაცვლილის ოჯახი, რომელსაც ჩვენების მიხედვით, სტურუამ ტელეფონი მოპარა, ეცადა ჩაეწერა თავად პოლიციელიც, რომელმაც კომენტარის მიცემაზე უარი თქვა დაბოლოს: იმედის გადამღები ჯგუფი იმ ლომბარდში მივიდა, სადაც მათივე თქმით, სტურუა მობილურ ტელეფონებს ალომბარდებდა. ჟურნალისტის თქმით, ოჯახი ამტკიცებს, რომ ეს მათი ნივთებია, „ჯერ უცნობია, არის თუ არა მათში დაკრძალვიდან დაკარგული ტელეფონი“.

16 წლის გარდაცვლილის ოჯახის შესახებ, რომელსაც, ჩვენების მიხედვით, სტურუამ ტელეფონი მოპარა, ჟურნალისტი ამბობს „მათ (ოჯახს) კამერასთან საუბარი არ სურთ, თუმცა ამბობენ, რომ მათ ხელი არავისთვის დაუდიათ“.

მთელი 5 წუთიანი სიუჟეტი ეძღვნება პოლიციელის ჩვენებას. სიუჟეტში ჩაწერილი არც ერთი წყარო არ ადასტურებს ტელეფონის მოპარვის ფაქტს. ერთადერთი, რასაც ჟურნალისტი ეყრდნობა, არის იმ პოლიციელის ჩვენება, რომელსაც ოჯახის წევრები ბრალს სტურუას თვითმკველობამდე მიყვანაში სდებენ.

მიუხედავად იმისა, რომ „ქრონიკას“ ფაქტობრივად, არ ჰყავდა არც ერთი წყარო, რომელიც ინფორმაციას დაადასტურებდა, სიუჟეტის მომზადება და ეთერში გაშვება მაინც გადაწყდა.

სიუჟეტის კიდევ ერთი ხაზი ისაა, რომ თითქოს, სტურუას ცუდი დამოკიდებულება ჰქონდა მეზობლებთან.

„არსებობს ვერსია, რომ სტურუას ფაქტის გამო თანასოფლელებთან ურთიერთობა დაეძაბა და დაფნარი დატოვა. ამ ინფორმაციას თანასოფლელები არ ადასტურებენ“

მეზობელი: ძალიან მშვიდი პიროვნება იყო და პატიოსანი ბავშვი

ჟურნალისტი: ბოლო პერიოდში კონფლიქტი არავისთან ჰქონია?

მეზობელი: არა

მეზობელი: „ჩვენთან მაგალითად, კონფლიქტი არ ჰქონია, რა კონფლიქტი უნდა ჰქონოდა, დადებითი, კარგი ბიჭი იყო“

იმას, რომ სტურუას თანასოფლელებთან ცუდი ურთიერთობა ჰქონდა, სიუჟეტში ჩაწერილი არც ერთი წყარო არ ადასტურებს. შესაბამისად, გაუგებარია, რაზე დაყრდნობით გვიზიარებს ჟურნალისტი ვერსიას, რომ „სტურუას ფაქტის გამო თანასოფლელებთან ურთიერთობა დაეძაბა“? სიუჟეტიდან ეს გაუგებარი დარჩა.

სიუჟეტის ბოლოს, ჩართვაში კი ჟურნალისტი ამბობს, რომ „ოჯახი ექსპერტიზის დასკვნას ელოდება, რომელმაც უნდა დაადგინოს, რამდენად ავთენტურია წერილი“ , საუბარია იმ წერილზე, რომელიც სავარაუდოდ, დემურ სტურუას ეკუთვნის და რომელშიც თვითმკვლელობის მიზეზად პოლიციელ გოდერძი თეთრაძის მხრიდან ზეწოლაა დასახლებული.

საბოლოოდ, გაუგებარი დარჩა, რა იყო სიუჟეტის მიზანი, რატომ იყო ის, რაც სიუჟეტში ვნახეთ, „საქმის ახალი დეტალი“? რა დამატებით ღირებულებას სძენდა თავად საქმეს, სტურუას მიერ ტელეფონის მოპარვა/ არმოპარვის საკითხი? რა იყო სიუჟეტის მიზანი, მართლაც ახალი დეტალების ჩვენება, თუ სტურუას გარშემო იმ ვერსიის გაჟღერება, რომ მან ტელეფონი მოიპარა? რატომ გავიდა ეთერში სიუჟეტი, რომელშიც, ნათქვამია, რომ „სტურუას ტელეფონის მოპარვა ბრალდებოდა“, მაშინ, როცა ამას სიუჟეტში წარმოდგენილი წყაროები არ ადასტურებენ? რატომ გვითხრეს ჟურნალისტებმა ვერსია, რომ სტურუას დაძაბული ურთიერთობა ჰქონდა თანასოფლელებთან, მაშინ, როცა ჩაწერილი თანასოფლელები, მხოლოდ, პოზიტიურად აფასებენ სტურუას პიროვნებას....

„ქრონიკამდე“ იმავე თემაზე სტატია, აიპრესმაც გამოაქვეყნა. სტატიაში ვკითხულობთ, რომ რედაქციაში შემოვიდა სატელეფონი ზარი, „პირი, რომელმაც თავისი ვინაობის გამხელა არ ისურვა, აცხადებდა, რომ დემურ სტურუას თვითმკვლელობამდე დაახლოებით 3 კვირით ადრე, თანასოფლელებთან ურთიერთობა დაეძაბა, რის მიზეზიც თავისი მეგობრის დაკრძალვაზე გარდაცვლილის კუთვნილი ტელეფონის მოპარვა გახდა“. ეს სტატიაც ვარაუდებს ეყრდნობა და წყაროები არც ამ შემთხვევაში ადასტურებენ ტელეფონის მოპარვის ფაქტს.

თუმცა „აიპრესი“ უფრო შორსაც მიდის და ამავე სტატიაში დეტალურად გვიყვება ამბავს, თუ როგორ არ ატანდა „ბიცოლა მისსავე სახლში დასვენებულ მიცვალებულს, სტურუას დედას, გაწეული ხარჯების - 162 ლარის ანაზღაურებამდე“.

22 აგვისტოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის განცხადებით, ქვეყანაში ტერორისტული აქტი აღიკვეთა. ონლაინმედიაში ინფორმაცია ამ ფაქტის შესახებ 22 აგვისტოს დილის საათებში გაჩნდა. თავდაპირველად, გაშუქება მშრალი და ინფორმაციული იყო და ძირითადად, სუსის მიერ გავრცელებულ განცხადებას ეყრდნობოდა.

თუმცა, საინტერესო იყო სათაურები, რომლითაც მედიასაშუალებებმა სავარაუდო ტერაქტის შესახებ ინფორმაცია გაავრცელეს.

სათაურები, პირობითად, ორ კატეგორიად შეიძლება დაიყოს: ერთი ნაწილი პირდაპირ, უტყუარ ფაქტად წარმოაჩენდა, რომ „ქვეყანაში ტერაქტი აღიკვეთა“, მეორე ნაწილში კი, ჩანდა, რომ ფაქტი იყო არა ტერაქტის აღიკვეთა, არამედ სუსის ნათქვამი, რომ მათ ტერაქტი აღკვეთეს.

უფრო კონკრეტულად: „ქვეყანაში ტერაქტი აღიკვეთა“ - ამ ტიპის სათაურში ფაქტია, რომ ტერაქტი იგეგმებოდა და ის სუსმა აღკვეთა. „სუსი ამბობს, რომ ტერაქტი აღკვეთა“- ამ ტიპის სათაურში კი, ფაქტია არა ტერაქტის აღკვეთა, არამედ ის, რომ სუსმა ამგვარი ინფორმაცია გაავრცელა.

აღსანიშნავია ისიც, რომ რამდენიმე გამოცემას იდენტური სათაური ჰქონდა:

ინფორმაციის გავრცელებიდან მალევე, მედიასაშუალებებმა დაიწყეს წერა ვარაუდებზე, რომ დაკავებულებს კავშირი უკრაინასთან ჰქონდათ.

ფაქტების ქრონოლოგია:

20 აგვისტო - სუსის განცხადებით ირკვევა, რომ ტერაქტის მოწყობაში ბრალდებულები 20 აგვისტოს დააკავეს, თუმცა საზოგადოებას ამის შესახებ ორი დღის შემდეგ 22 აგვისტოს ამცნეს. პირველი სიახლე სწორედ 22 აგვისტოს, ბრიფინგის შემდეგ გაჩნდა.

22 აგვისტო, 11:00 სთ - სუსის საგანგებო ბრიფინგი გაიმართა, ბრიფინგის შესავალში სპიკერმა თქვა, რომ ტერაქტი იგეგმებოდა და სუსმა ის აღკვეთა, თუმცა საერთოდ არ უხსენებია უკრაინა ან ბრალდებულების შესაძლო კავშირი უკრაინასთან. უკრაინა არც ოფიციალურ განცხადებაშია ნახსენები.

ბრიფინგზე ერთ-ერთი ტელეკომპანიის ჟურნალისტმა დასვა შეკითხვა: „დაკავებულებიდან რომელიმეს ჰქონდა თუ არა კავშირი უკრაინელ მებრძოლებთან (“იმიტომ, რომ თავად ეს პირები ავრცელებენ ინფორმაციას, რომ დააკავეს მათიანები. თუ ჰქონდა რომელიმეს კავშირი უკრაინასთან და იქ მყოფ ქართველ მებრძოლებთან?”). რა კავშირში იყო უკრაინა, რატომ დასვა ჟურნალისტმა ეს შეკითხვა მაშინ, როცა ეს ქვეყანა ბრიფინგზე და საგანგებო განცხადებაში არავის უხსენებია, ან ვინ იყვნენ ის პირები ვინც ავრცელებდნენ ინფორმაცის, რომ „დააკავეს მათიანები“, საზოგადოებისთვის იმ დროისთვის ბუნდოვანი დარჩა.

გამომძიებელ სავლე მოთიაშვილის პასუხი ასეთი იყო: “გამოძიების ინფორმაციით, ერთ-ერთი დაკავებული ხშირად ჩადიოდა უკრაინაში, თუმცა, ეს დანაშაულებრივი ჯგუფი იმართებოდა თუ არა ამ ქვეყნიდან, ჯერჯერობით დაუდგენელია”. ეს იყო ერთადერთი შეკითხვა, რომელზეც გამომძიებელმა პასუხის გაცემა მოინდომა, მან სხვა კითხვებს „გამოძიების ინტერესებიდან გამომდინარე“ აღარ უპასუხა.

დაახლოებით 13:00 საათზე, ექსპერტმა მამუკა არეშიძემ „საკითხს ნათელი მოჰფინა“, მან მედიისთვის მიცემულ კომენტარში განმარტა, რომ წინა დღეს (21 აგვისტოს) „უკრაინაში მებრძოლ ვანო ნადირაძის ტვიტერზე გაკეთებული ჩანაწერი, რომ მისიანები დაიჭირეს, ძალიან საეჭვოა“ . ე.წ. ტერაქტის კონტექსტში ვანო ნადირაძე და მისი სტატუსი პირველად, სწორედ არეშიძემ ახსენა: „არსებული ჩანაწერი ამ ტერაქტის მისამართს უკრაინისკენ გვთავაზობს“, „სოციალურ ქსელში გავრცელებული პოსტი, საეჭვოა, ბევრ კითხვას აჩენს და იმას მაინც გვკარნახობს, რომ ასოცირდებიან ერთ კონკრეტულ პოლიტიკურ ძალასთან. მიხეილ სააკაშვილი ხელმძღვანელობს ამ პოლიტიკურ გუნდს და არ მინდა, დავიჯერო, რომ მიხეილ სააკაშვილმა ასეთი ბრძანება გასცა”.

ერთი სიტყვით, ტერაქტითან კავშირზე ორი რამ გავიგეთ, პირველი - სუსის განცხადებით, ერთ-ერთი დაკავებული უკრაინაში ხშირად დადიოდა, და მეორე - წინა დღეს, უკრაინაში მებრძოლმა თქვა, რომ „დაიჭირეს ბიჭები, რომლებიც გვეხმარებოდნენ“.

თავდაპირველად, მედიასაშუალებებმა დაკავებულების უკრაინასთან კავშირის შესახებ თავად სუსის განცხადება გაავრცელეს, რომლის მიხედვითაც „ერთ-ერთი დაკავებული უკრაინაში ხშირად დადიოდა, მაგრამ იმართებოდა თუ არა ეს ჯგუფი ამ ქვეყნიდან, ჯერ დაუდგენელია“. სააგენტო პირველის მასალის სათაურში სუსი ნახსენები საერთოდ არ არის და მისი განცხადება ფაქტადაა წარმოჩენილი, ხოლო 2030news-ზე, info9-ზე და ინტერპრესნიუსზე სათაურებიდანვე ნათელია, რომ ინფორმაციის წყარო სუსია.

რამდენიმე მედიასაშუალებამ, მაგალითად On.ge-მ ამ ტიპის ვარაუდები არ გაავრცელა. ნეტგაზეთმა კი კონტექსტი აჩვენა და მიუთითა, რომ სუსის წარმომადგენლის ეს სიტყვები ჟურნალისტის მიერ დასმულ შეკითხვას მოჰყვა.

მოგვიანებით, მედიასაშუალებებმა ექსპერტთა და პოლიტიკოსთა შეფასებებიც შემოგვთავაზეს. მათი აზრები ფაქტის შეფასებისას ორ ნაწილად გაიყო, ნაწილი პირდაპირ და ღიად მიუთითებდა ტერაქტის უკრაინასთან და სააკაშვილთან კავშირის შესახებ, ნაწილი კი ამ კავშირს „იაფფასიან პოლიტიკურ ხრიკს“ უწოდებდა.

უნდა აღინიშნოს, რომ რამდენიმე მედიასაშუალებამ, რომელმაც ის მოსაზრებები გააშუქა, სადაც საუბარი იყო ტერაქტის უკრაინასთან და კერძოდ, მიხეილ სააკაშვილთან კავშირზე, გავრცელებული განსხვავებული შეფასებები არ გამოაქვეყნა. შესაბამისად, მკითხველმა, რომელიც მხოლოდ ამ მედიასაშუალებებზე გაეცნო ინფორმაციას, მხოლოდ ის გაიგო, რომ ტერაქტი უკრაინას და მიხეილ სააკაშვილს უკავშირდებოდა, მისთვის განსხვავებული ვერსიები, პოზიციები არ შეუთავაზებიათ.

ცხრილში მოცემულია სხვადასხვა მედიასაშუალებაში ტერაქტის უკრაინასთან შესაძლო კავშირის შესახებ პოლიტიკოსების, სუსის და ექსპერტების შეფასებები და მედიის მიერ მათი გაშუქება.

რამდენიმე ქართულმა მედიასაშუალებამ გამოაქვეყნა წერილი, რომელიც მათი თქმით, ისლამური სახელმწიფოს ლიდერის თარხან ბათირაშვილის ანდერძია. ამგვარი წერილის მედიის მხრიდან პირდაპირმა ტირაჟირებამ შესაძლოა, ხელი შეუწყოს ტერორიზმის პროპაგანდას. გარდა ამისა, გაუგებარია, რა საინფორმაციო ღირებულება აქვს ამ „ანდერძს“.

წერილში, რომელიც სავარაუდოდ თარხან ბათირაშვილს ეკუთვნის, მისი რეკომენდაციებია მოცემული და ის თანამოაზრეებს მიმართავს. ე.წ. ანდერძში არის მოწოდება ე.წ. ჯიჰადისა (წმინდა ომის) გაგრძელებისა და მუსლიმური წმინდა ადგილების, ასევე იერუსალიმის დაპრყობის შესახებ.

წერილი გამოაქვეყნეს შემდეგმა ვებ-გვერდებმა: ipn.ge, pia.ge, timesnews.ge, kvirispalitra.ge, ambebi.ge, primetimenews.ge, newposts.ge.

ე.წ. ალ შიშანის ანდერძი პირველად ისლამური სახელმწიფოს ხალიფატის ვებგვერდზე 2016 წლის 2 აგვისტოს გამოქვეყნდა. ქართულმა ვებგვერდებმა კი ინფორმაცია დაახლოებით 3 კვირის დაგვიანებით ისლამური სახელმწიფოს ფრანგულენოვან ონლაინ გამოცემაზე “დარ ალ-ისლამზე” (Dār al-Islām) დაყრდნობით გაავრცელეს.

ქართულმა გამოცემებმა გაავრცელეს ინფორმაცია, თითქოს ალაბამას სენატორმა ფრედ კალაუნი, ოლიმპიადაზე შტატ ჯორჯიას მონაწილეობის გამო, შეშფოთება გამოთქვა. როგორც გამოცემები იტყობინებიან, სენატორს საქართველოს ოლიმპიური ნაკრები შტატ ჯორჯიას „ნაკრები“ ეგონა. გამოცემებმა მისი „წერილიც“ შემოგვთავაზეს:

"ოლიმპიადის გახსნის ცერემონიალს ჩემს ოჯახთან ერთად ვუყურებდი და გაოგნებული დავრჩი, თურმე ჯორჯიის შტატისთვის უფლება მიუციათ, ოლიმპიადაზე დამოუკიდებელი გუნდით გამოსულიყო”.

ყალბი ინფორმაციის გავრცელებას, ოფიციალურ ფეისბუკ გვერდზე, გამოეხმაურა საქართველოში ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოც.

ქართული გამოცემები ინფორმაციის წყაროდ „დეილი მეილს“ უთითებენ.

ფაქტობრივი ინფორმაცია:

ინფორმაციის წყაროა არა დეილი მეილი, არამედ სატირულ-იუმორისტული საიტი US Daily Mail, რომლის საიტზეც, სულ 10- ამდე სიახლე იძებნება, ხოლო ოფიციალურ ფესბუკ გვერდზე მხოლოდ 30 “ლაიქი“ აქვს.

ფრედ კალაუნი - ამ სახელის და გვარის სენატორი ალაბამას საერთოდ არ ჰყავს.

გამოცემები, რომლებმაც ყალბი ინფორმაცია გაავრცელეს:

Mpress

ავტორადიო,

სპორტსტარი,

ფორტუნა,

პირველი რადიო,

გაზეთმა „ქრონიკა +“ ე.წ. ციხის კადრები გამოაქვეყნდა, რომელშიც მონაწილე პირები იდენტიფიცირებულნი არიან. კადრების გამოქვეყნებას პერსონალურ მონაცემთა დაცვის ინსპექტორიც გამოეხმაურა:

„გავრცელებულ ვიდეომასალაში შესაძლებელია მასზე ასახული პირების სრულად იდენტიფიცირება. ეს ხელყოფს მათ პატივსა და ღირსებას, პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობას, ზიანს აყენებს მათი და მათი ოჯახის წევრების ინტერესებს.

მიუხედავად იმისა, რომ ინსპექტორის მანდატი არ ვრცელდება მედიასაშუალებების მიერ საზოგადოების ინფორმირების მიზნით საქმიანობის პროცესზე, მედია ვალდებულია დაიცვას ბალანსი საზოგადოების ინფორმირებასა და მოქალაქეთა პატივისა და ღირსების ხელშეუხებლობას შორის. მით უფრო, როდესაც საქმე ეხება წამების და არაადამიანური მოპყრობის არაერთ მსხვერპლს და გავრცელების ფორმა იძლევა მასზე შეუზღუდავი ხელმისაწვდომობის საშუალებას“ - აღნიშნულია ინსპექტორის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მუხლი 10:

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი“.

გაზეთმა „ქრონიკა +“ ე.წ. ციხის კადრები გამოაქვეყნდა, რომელშიც მონაწილე პირები იდენტიფიცირებულნი არიან. კადრების გამოქვეყნებას პერსონალურ მონაცემთა დაცვის ინსპექტორიც გამოეხმაურა:

„გავრცელებულ ვიდეომასალაში შესაძლებელია მასზე ასახული პირების სრულად იდენტიფიცირება. ეს ხელყოფს მათ პატივსა და ღირსებას, პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობას, ზიანს აყენებს მათი და მათი ოჯახის წევრების ინტერესებს.

მიუხედავად იმისა, რომ ინსპექტორის მანდატი არ ვრცელდება მედიასაშუალებების მიერ საზოგადოების ინფორმირების მიზნით საქმიანობის პროცესზე, მედია ვალდებულია დაიცვას ბალანსი საზოგადოების ინფორმირებასა და მოქალაქეთა პატივისა და ღირსების ხელშეუხებლობას შორის. მით უფრო, როდესაც საქმე ეხება წამების და არაადამიანური მოპყრობის არაერთ მსხვერპლს და გავრცელების ფორმა იძლევა მასზე შეუზღუდავი ხელმისაწვდომობის საშუალებას“ - აღნიშნულია ინსპექტორის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მუხლი 10:

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი“.

მედიაში გავრცელებული ინფორმაციით, მამისონის უღელტეხლზე ახალი ხიდი შენდება. ამის შესახებ სიუჟეტები 10 აგვისტოს რუსთავი 2 - ის დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, ხოლო 11 აგვისტოს GDS - ის 2030 -ში გავიდა. ტელეკომპანიების მიერ ერთ თემაზე მომზადებული სიუჟეტები ურთიერთგამომრიცხავი იყო და გვიჩვენებდა პარალელურ რეალობას.

3 თუ 25?

რუსთავი 2: სიუჟეტის მიხედვით, მამისონის უღელტეხილზე, რუსეთ-საქართველოს საზღვრიდან 2-3 კილომეტრში ახალი ხიდი შენდება.

GDS: სიუჟეტის მიხედვით, “რუსეთ- საქართველოს საზღვართან ახლოს, მამისონის უღელტეხილიდან დაახლოებით 25 კმ- შიახალი ხიდი შენდება“.

ეს ის ხიდია/ ეს ის ხიდი არ არის

რუსთავი 2: სიუჟეტში მოვისმინეთ, რომ ხიდი, რომლის რეაბილიტაციაც ახლა მიმდინარეობს, ის ხიდია, რომელიც ქართულმა მხარემ რუსეთიდან მომავალი სამხედრო საფრთხის გამო ააფეთქა. „გზა, რომელიც საქართველოს რუსეთთან დააკავშირებს... ამ ეტაპზე მხოლოდ იმ ხიდის აღდგენა მიმდინარეობს, რომელიც თავის დროზე ქართულმა მხარემ შეგნებულად ააფეთქა, რათა რუსული არმიის შესაძლო ინტერვენცია, ამ მიმართულებიდან, აეცილებინა. ახლა კი სამუშაოები ინტენსიურად მიმდინარეობს, რაც სავარაუდოდ, რუსულ მაგისტრალთან მიერთებით დასრულდება. თავად რუსეთის მხრიდან, სქართველოს საზღვრებამდე გზა, უკვე მოყვანილია“ - ასეთი იყო წამყვანის შესავალი ტექსტი, იგივე აზრი, ჟურნალისტის მიერ, გამეორდა სიუჟეტშიც, რომ „ეს ხიდი 2008 წელს ქართულმა მხარემ ააფეთქა, რადგან საზღვრიდან რუსი სამხედროების და მძიმე ტექნიკის გადმოსვლის საფრთხე არსებობდა“.

GDS: წამყვანის შესავალ ტექსტში მოვისმინეთ: „ხიდი, რომლის მშენებლობაც ახლა მიმდინარეობს,ის ხიდი არ არის, რომელიც 2009 წელს საქართველოს ხელისუფლებამ ააფეთქა. ხიდის რეაბილიტაცია მაშინდელი პრემიერის ნიკა გილაურის ბრძანებით 2009 წელსვე განხორციელდა“.

მოგვიანებით, სიუჟეტში საავტომობილო გზების დეპარტამენტის თავმჯდომარე რუკაზე გვიჩვენებს, რომ ის ხიდი, რომელიც აფეთქდა და 2009 წელს აღადგინეს და ის ხიდი, რომლის რეაბილიტაციაც ახლა მიმდინარეობს, სხვადასხვაა. ჩაწერილი ადგილობრივიც ადასტურებს, რომ ეს ორი სხვადასხვა ხიდია.

2030-ს, საკითხში მეტი სიცხადის შეტანის მიზნით, არ უჩვენებია ხიდი, რომელიც ააფეთქეს და 2009 წელს აღადგინეს და ახლადმშენებარე ხიდი.

ხიდი 2009 -ში აღადგინეს?

/media/1001663/2018/03/05/ae9d7e6426c10746fdb6757f239a00b3.jpg

რუსთავი 2: სიუჟეტში ნათქვამი იყო, რომ ხიდი ქართულმა მხარემ აგვისტოს ომის დროს დაანგრია, რუსეთიდან მომავალი საფრთხის გამო, მაგრამ 2009 წელს მისი რეაბილიტაციის შესახებ აღნიშნული არ ყოფილა.

GDS: სიუჟეტის მიხედვით, კი "აგვისტოს ომის შემდეგ, ქართული მხარის მიერ აფეთქებული ხიდის რეაბილიტაცია მაშინდელი პრემიერის ნიკა გილაურის ბრძანებით 2009 წელსვე განხორციელდა“.

შეუერთდება თუ არა გზა, რუსეთის მიერ გაყვანილ გზას?

რუსთავი 2: სიუჟეტში ჟურნალისტების მხრიდან გამოთქმულია ვარაუდი, რომ ხიდთან ერთად მშენებარე გზაც საბოლოოდ, „სავარაუდოდ, რუსეთის მიერ საზღვრამდე მოყვანილი გზის გაგრძელება იქნება“. რა წყაროს ეყრდნობა ჟურნალისტი, ან რითი მტკიცდება მისი ვარაუდი, სიუჟეტში არ ჩანს, ის მხოლოდ პირად მოსაზრებას გვიზიარებს. არ ჩანს მცდელობა, ინფორმაციის ოფიციალურ წყაროებთან გადამოწმების.

GDS: წამყვანი შესავალ ტექსტში ამბობს: „ინფრასტურქტურის სამინისტროს განცხადებით, ხიდის მეორე მხარეს, რუსეთისკენ მიმავალი გზის მშენებლობა არ იგეგმება“. საავტომობილო გზების დეპარტამენტის თავმჯდომარე იმავეს, სინქრონშიც იმეორებს.

მოსახლეობა კმაყოფილი/ მოსახლეობა უკმაყოფილოა

რუსთავი 2: სიუჟეტში მოსახლეობის პოზიციაცაა წარმოჩენილი, ჟურნალისტი რესპონდენტების პერიფრაზირებისას ამბობს, რომ მოსახლეობა შიშობს,თუკი ეს ხიდი გაიხსნება, რუსები ქვეყნის ტერიტორიაზე გადმოსვლას უპრობლემოდ შეძლებენ. თავად ადგილობრივები კი, რომელთა კომენტარებიც ჟურნალისტის პერიფრაზს მოსდევს, ამბობენ:

„ხიდი კეთდება კი, ხიდი კეთდება“

ჟურნალისტი : რა ხიდი კეთდება?

„რა არის და მესაზღვრეები არიან ზემოთ და სათიბებია და საძოვრებია“

„სათიბების გულისთვის ამხელა ხიდს არ გაგვიკეთებდნენ, ზოგი ამბობს ჭორად, რომ ტუნელი იხსნებაო, ჩრ. ოსეთთან დამაკავშირებელი“

„ვიცი რომ გზა კეთდებაო და ხიდიო და რა დანიშნულება აქვს არ ვიცი.....თუ გაკეთდება გადმოვლენ, აბა რას იზამენ. საშიშროება იქნება?"

სხვა რესპონდენტი, რომელიც გზის აშენებით კმაყოფილია და მის დადებით მხარებზე საუბრობს, სიუჟეტში არ ჩანს.

GDS: წამყვანი: „ახალი ხიდი შენდება, რასაც მოსახლეობა მიესალმება. მათი განმარტებით, შესაძლებლობა ექნებათ, სახნავ-სათეს მიწებზე გადავიდნენ".

ადგილობრივი მოქალაქე:

„ყველაფერში გვჭირდება შვილო, იქიდან ჩვენ ვეზიდებით, თივას“.... სიუჟეტის ავტორი: „რუსეთ-საქართველოს საზღვრიდან, კერძოდ, მამისონის უღელტეხილიდან 25 კილომეტრში ხიდის მშენებლობას ადგილობრივები მხარს უჭერენ. მოსახლეობა ამბობს, რომ ხიდი მათ შესაძლებლობას მისცემს, სახნავ-სათეს მიწებზე გადავიდნენ, რასაც ადრე ვერ ახერხებდნენ. მათივე განმარტებით ხიდის მშენებლობას ტურისტული მნიშვნელობაც გააჩნია“. ამის შემდეგ, კიდევ ერთხელ ვისმენთ „კმაყოფილი მოსახლეობის“ პოზიციებს. არცერთი რესპონდენტი, რომელიც საფრთხეებზე საუბრობს, წარმოჩენილი არ არის.

საფრთხე არის/ საფრთხე არ არის

რუსთავი 2: სიუჟეტში ჩაწერილი ორივე ექსპერტი (ბათუ ქუთელია, ზურაბ აგლაძე) ამბობს, რომ გზა ქვეყნის უსაფრთხოებას ეჭვქვეშ აყენებს, რომ „არასწორი პოლიტიკით მთავრობა ქვეყანაში ოკუპანტის ინტერესებს ატარებს".

GDS: სიუჟეტში ორივე ტიპის მოსაზრებაა წარმოჩნელილი, ჯერ შოთა მალაშხიას პოზიცია მოვისმენთ, რომ ამგვარი ინფრასტრუქტურული პროექტებით ფაქტობრივად, რუსეთისთვის პლაცდარმი მზადდება, რომ ეს ყველაფერი ქვეყანას საფრთხეს უქმნის, შემდეგ კი, მამუკა არეშიძის აზრს ვისმენთ, რომ ამ ინფრასტრუქტურულ პროექტში სახიფათო არაფერია, თუკი რუსეთს ისევ მოუნდება ქვეყანაში შემოსვლა, ამას სხვა, უფრო მარტივი გზებითაც მოახერხებს.

საბოლოოდ, მამისონის უღელტეხილზე, ან მამისონის უღელტეხილთან (გააჩნია, რომელ არხს უყურებთ) მიმდინარე ინფრასტრუქტურულ სამუშაოებზე, ორი არხის მიერ ურთიერთგამომრიცხავი სიუჟეტების ნახვის შემდეგ მაყურებელმა ვერ მიიღო სრული და ამომწურავი ინფორმაცია.

დამატებითი ინფორმაციის მოძიების გარეშე, მხოლოდ ამ ორი სიუჟეტის ყურებით, კვალავ გაუგებარი დარჩა:

1.ახლა სად მიმდინარეობს რეაბილიტაცია, მამისონის უღელტეხილზე, თუ მამისონის უღელტეხილთან? რუსეთ-სქართველოს საზღრიდან 3 კილომეტრში თუ 25 კილომეტრში?

2.არის თუ არა ახლა მშენებარე ხიდი, ის ხიდი, რომელიც 2009 წელს აფეთქდა და რომლის რეაბილიტაციაც 2009 წელსვე მოხდა...

3. შეუერთდება თუ არა გზა, რუსეთის მიერ საქართველოს საზღვრამდე მოყვანილ გზას?

რუსთავი 2 - ის სიუჟეტი

2030-ის სიუჟეტი