„მედიაომბუდსმენმა“ კომუნიკაციების კომისიის საქმიანობის მონიტორინგის შუალედური ანგარიში გამოაქვეყნა.  

როგორც დოკუმენტში ვკითხულობთ,  საარჩევნო კანონმდებლობის დარღვევის საბაბით, სამართლებრივი დავებისა და მედიის დასჯის მოთხოვნის ინიციატორი „ქართული ოცნებაა“. კომუნიკაციების კომისია და სასამართლო კი გახდნენ თანამონაწილენი, საარჩევნო პერიოდში კიდევ ერთხელ დასჯილიყვნენ კრიტიკული მედიასაშუალებები.

„მედიაომბუდსმენის“ ანგარიშის მიხედვით, „ქართული ოცნების“ მოთხოვნით, მარეგულირებელმა და სასამართლომ ერთი და იმავე საკითხის გამო ორჯერ დასაჯა კრიტიკული ტელევიზიები: „მთავარი არხი”, „ფორმულა“ და „TV პირველი“.  „სასამართლო უპირობოდ აკმაყოფილებს კომუნიკაციების კომისიის ყველა მოთხოვნას,“ - აღნიშნულია დოკუმენტში.

შუალედური ანგარიშის თანახმად, კომუნიკაციების კომისია რჩება ინსტრუმენტად „მედიის მოთვინიერებისა და დასჯისათვის“. ხოლო, ComCom-ი თავის პლატფორმა „მედიაკრიტიკას“ მედიის შინაარსობრივი განხილვისა და ჟურნალისტების მიმართ მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულებების წასახალისებლად იყენებს. 

„სექტემბრის თვეში გამოქვეყნებული მასალებით „მედიაკრიტიკის“ სარედაქციო პოლიტიკა სრულ თანხვედრაშია მმართველი პარტიის ხედვებთან“.

„მედიაომბუდსმენის“ შუალედურ დასკვნაში სამი ტელევიზიის გუშინდელი ერთობლივი განცხადებაც მოხვდა.

ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებას „ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ და „მედიის ადვოკატირების კოალიციაც“ გამოეხმაურნენ.

„მედიაომბუდსმენი“ წინასაარჩევნო მონიტორინგს ფარგლებში, comcom-ისა და მასთან დაკავშირებული პლატფორმების საქმიანობას აკვირდება.

ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებასთან დაკავშირებით იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• „ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ მხარს უჭერს სამი ტელეკომპანიის გადაწყვეტილებას, ეთერში არ განათავსონ არაეთიკური საარჩევნო ვიდეორგოლი
• „ქართული ოცნების“ პოლიტიკური რეკლამის გავრცელების მოთხოვნა მედიის თავისუფლების დარღვევაა - მედიის ადვოკატირების კოალიცია
• „ქართული ოცნება“ ტელევიზიებისგან „ამორალური ბანერების ეთერში გაშვებას“ მოითხოვს - „მთავარი არხის“, „ტვ პირველის“ და „ფორმულას“ განცხადება

„ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ მხარს უჭერს ტელეკომპანიების: „ფორმულა“, „მთავარი არხი“ და „ტვ პირველი“ გადაწყვეტილებას, შეეწინააღმდეგონ „ქართული ოცნების“ არაეთიკურ წინასაარჩევნო კამპანიას და საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას მოუწოდებს, არ დაავალდებულოს ისინი ეთერში განათავსონ მმართველი პარტიის საარჩევნო ვიდეორგოლი, რომელიც „კრემლის გზავნილებს იმეორებს, შეურაცხყოფს როგორც უკრაინელი, ისე ქართველი ხალხის ღირსებას და ძირს უთხრის ამ ორ ერს შორის ისტორიულად ჩამოყალიბებულ მეგობრობას“. 

ქარტიის განცხადების თანახმად, ქუჩაში გამოფენილმა მსგავსი შინაარსის საარჩევნო ბანერებმა ტკივილი მიაყენა უკრაინელ ხალხს და ქართული საზოგადოების სრულიად სამართლიანი გულისწყრომა გამოიწვია. 

გუშინ, 5 ოქტომბერს, ტელეკომპანიებმა: „მთავარი არხი“, „TV პირველი“ და „ფორმულა“ ერთობლივ განცხადება გაავრცელეს, სადაც აღნიშნულია, რომ „ქართული ოცნება“ აგრძელებს საკუთარი პოლიტიკური კამპანიისთვის უკრაინელი ხალხის ტრაგედიით სპეკულირებას და ახლა უკვე ტელევიზიებისგან მოითხოვს იმ „ამორალური“  ბანერების ეთერში გაშვებას, რომლებიც ქუჩებში, ბილბორდებზე აქვს გამოფენილი.

„მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებისგან დაკისრებული დაუსრულებელი ჯარიმები კრიტიკული არხებისთვის მძიმე ტვირთია, ჩვენ მაინც არ ვაპირებთ, თუნდაც ირიბად, ხელი შევუწყოთ „ქართული ოცნების“ რუსულ პროპაგანდას და უკრაინელი ხალხის დაცინვას. ჩვენ სრულად ვიზიარებთ ევროკავშირის ელჩის შეფასებას, რომ ეს არის „აღმაშფოთებელი, სამარცხვინო და შემზარავი“ კამპანია და, შესაბამისად, უარს ვამბობთ ამ ვიდეორგოლების ეთერში განთავსებაზე,“ - აღნიშნულია ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებაში.

ტელევიზიების გადაწყვეტილებას „მედიის ადვოკატირების კოალიციაც“ გამოეხმაურა. ორგანიზაცია დამოუკიდებელ მედიასაშუალებებს სოლიდარობას უცხადებს და გმობს „ქართული ოცნების“ ქმედებებს, რომელიც „ბოროტად იყენებს უკრაინელი ხალხის ტრაგედიას პოლიტიკური მიზნებისთვის“ და მიიჩნევს, რომ დამოუკიდებელი მედია საშუალებების („მთავარი არხის“, „TV პირველი“ და „ფორმულას“) მიმართ მმართველი პარტიის პოლიტიკური რეკლამის გავრცელების მოთხოვნა არა მხოლოდ მედიის თავისუფლების, არამედ ეთიკური ჟურნალისტიკის უხეში დარღვევაა.

ორგანიზაციის თქმით, მედიებზე განხორციელებული მძიმე ზეწოლა საქართველოში მზარდი ავტორიტარიზმისა და დემოკრატიული ღირებულებების უგულებელყოფის შემაშფოთებელ ტენდენციას ასახავს. „კოალიცია იზიარებს საქართველოში ევროკავშირის ელჩის შეფასებაში გამოთქმულ განწობას და ვგმობთ ამ კამპანიას, როგორც „აღმაშფოთებელს, სამარცხვინოს და შემზარავს“.                        

„მედიაომბუდსმენის“ მიერ გასაჯაროვებული წერილებიდან კი ირკვევა, რომ ტელეკომპანიებმა („მთავარი არხი“, „TV პირველი“, „ფორმულა“) „ქართული ოცნების“ ვიდეორგოლთან დაკავშირებით ერთობლივი განცხადების გამოქვეყნებამდე, 4 ოქტომბერს კომუნიკაციების კომისიას მიმართეს. 

ტელეკომპანიები ითხოვდნენ, ComCom-ს მათთვის მიეწოდებინა ინფორმაცია აღნიშნული ვიდეორგოლის („არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“) საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობისა და განთავსების შესახებ.

კომუნიკაციების კომისიამ სამივე ტელევიზიას იდენტურად უპასუხა: „კომისია მოკლებულია შესაძლებლობას წინასწარ, ადმინისტრაციული წარმოების პროცესის მიღმა, შეაფასოს კონკრეტული მასალა და გასცეს მის ეთერში განთავსების/განუთავსებლობის შესახებ რეკომენდაცია“.

„ქართული ოცნების“ საარჩევნო ბანერები წარწერებით - „არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“ 26 სექტემბერს გამოჩნდა. ამავე ბანერებზე საქართველოს პარალელურად, რუსეთის თავდასხმების შედეგად დანგრეული უკრაინის სხვადასხვა ადგილია ნაჩვენები. მმართველმა პარტიამ გამოაქვეყნა ამავე შინაარსის ვიდეორგოლიც.

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ სამ ტელევიზიას: „მთავარი არხი“, „TVპირველი“, „ფორმულა“ სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საარჩევნო რეკლამასთან დაკავშირებით მედიების დაჯარიმებებზე, იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• „იმედმა“ „ქართული ოცნების“ საწინააღმდეგო რეკლამის განთავსებაზე უარი თქვა
• ტელევიზიებმა „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობისთვის მიღებული ჯარიმები სააპელაციოში გაასაჩივრეს
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, სასამართლომ ტელევიზიები 5-5 ათასი ლარით მეორედ დააჯარიმა
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის სასამართლომ „ფორმულა“ და „TV პირველი“ 5-5 ათასი ლარით დააჯარიმა
• ComCom-მა „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის „ტვ პირველსა“ და „ფორმულას“ სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა

„მედიის ადვოკატირების კოალიცია“ დამოუკიდებელ მედიასაშუალებებს სოლიდარობას უცხადებს და გმობს „ქართული ოცნების“ ქმედებებს, რომელიც „ბოროტად იყენებს უკრაინელი ხალხის ტრაგედიას პოლიტიკური მიზნებისთვის“ და მიიჩნევს, რომ დამოუკიდებელი მედია საშუალებების („მთავარი არხის“, „TV პირველი“ და „ფორმულას“) მიმართ მმართველი პარტიის პოლიტიკური რეკლამის გავრცელების მოთხოვნა არა მხოლოდ მედიის თავისუფლების, არამედ ეთიკური ჟურნალისტიკის უხეში დარღვევაა.

„“ქართული ოცნების“ პროპაგანდა, რომელიც უკრაინელი ხალხის ღირსების შემლახველია, მედიაში კრიტიკული ხმების ჩახშობის მორიგი მცდელობაა. მძიმე ჯარიმების საფრთხე არის საგანგაშო ტაქტიკა, რომელიც გამოიყენება მედია საშუალებების იძულების მიზნით, დაემორჩილონ და გაავრცელონ ნარატივი, რომელიც ფუნდამენტურად ეწინააღმდეგება დემოკრატიისა და ადამიანის უფლებების ღირებულებებს,“ - აღნიშნულია „მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ განცხადებაში.

ორგანიზაციის თქმით, მედიებზე განხორციელებული მძიმე ზეწოლა საქართველოში მზარდი ავტორიტარიზმისა და დემოკრატიული ღირებულებების უგულებელყოფის შემაშფოთებელ ტენდენციას ასახავს. „კოალიცია იზიარებს საქართველოში ევროკავშირის ელჩის შეფასებაში გამოთქმულ განწობას და ვგმობთ ამ კამპანიას, როგორც „აღმაშფოთებელს, სამარცხვინოს და შემზარავს“.

დღეს, 5 ოქტომბერს, ტელეკომპანიებმა: „მთავარი არხი“, „TV პირველი“ და „ფორმულა“ ერთობლივ განცხადება გაავრცელეს, სადაც აღნიშნულია, რომ „ქართული ოცნება“ აგრძელებს საკუთარი პოლიტიკური კამპანიისთვის უკრაინელი ხალხის ტრაგედიით სპეკულირებას და ახლა უკვე ტელევიზიებისგან მოითხოვს იმ „ამორალური“  ბანერების ეთერში გაშვებას, რომლებიც ქუჩებში, ბილბორდებზე აქვს გამოფენილი.

„მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებისგან დაკისრებული დაუსრულებელი ჯარიმები კრიტიკული არხებისთვის მძიმე ტვირთია, ჩვენ მაინც არ ვაპირებთ, თუნდაც ირიბად, ხელი შევუწყოთ „ქართული ოცნების“ რუსულ პროპაგანდას და უკრაინელი ხალხის დაცინვას. ჩვენ სრულად ვიზიარებთ ევროკავშირის ელჩის შეფასებას, რომ ეს არის „აღმაშფოთებელი, სამარცხვინო და შემზარავი“ კამპანია და, შესაბამისად, უარს ვამბობთ ამ ვიდეორგოლების ეთერში განთავსებაზე,“ - აღნიშნულია ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებაში.

„ქართული ოცნების“ საარჩევნო ბანერები წარწერებით - „არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“ 26 სექტემბერს გამოჩნდა. ამავე ბანერებზე საქართველოს პარალელურად, რუსეთის თავდასხმების შედეგად დანგრეული უკრაინის სხვადასხვა ადგილია ნაჩვენები. მმართველმა პარტიამ გამოაქვეყნა ამავე შინაარსის ვიდეორგოლიც.

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ სამ ტელევიზიას: „მთავარი არხი“, „TVპირველი“, „ფორმულა“ სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საარჩევნო რეკლამასთან დაკავშირებით მედიების დაჯარიმებებზე, იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• „იმედმა“ „ქართული ოცნების“ საწინააღმდეგო რეკლამის განთავსებაზე უარი თქვა
• ტელევიზიებმა „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობისთვის მიღებული ჯარიმები სააპელაციოში გაასაჩივრეს
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, სასამართლომ ტელევიზიები 5-5 ათასი ლარით მეორედ დააჯარიმა
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის სასამართლომ „ფორმულა“ და „TV პირველი“ 5-5 ათასი ლარით დააჯარიმა
• ComCom-მა „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის „ტვ პირველსა“ და „ფორმულას“ სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა

ტელეკომპანიები: „მთავარი არხი“, „TV პირველი“ და „ფორმულა“ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ, სადაც აღნიშნულია, რომ „ქართული ოცნება“ აგრძელებს საკუთარი პოლიტიკური კამპანიისთვის უკრაინელი ხალხის ტრაგედიით სპეკულირებას და ახლა უკვე ტელევიზიებისგან მოითხოვს იმ „ამორალური“  ბანერების ეთერში გაშვებას, რომლებიც ქუჩებში, ბილბორდებზე აქვს გამოფენილი.

„ივანიშვილის კუთვნილი ხელისუფლება გვაყენებს დილემის წინაშე - ან დავუთმოთ ეთერი ზემოაღნიშნულ ვიდეორგოლებს, ან დაგვეკისრება დიდძალი ჯარიმები, რაც, შესაძლოა, არხების საქმიანობის შეჩერების საფრთხემდეც მივიდეს.

მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებისგან დაკისრებული დაუსრულებელი ჯარიმები კრიტიკული არხებისთვის მძიმე ტვირთია, ჩვენ მაინც არ ვაპირებთ, თუნდაც ირიბად, ხელი შევუწყოთ „ქართული ოცნების“ რუსულ პროპაგანდას და უკრაინელი ხალხის დაცინვას. ჩვენ სრულად ვიზიარებთ ევროკავშირის ელჩის შეფასებას, რომ ეს არის „აღმაშფოთებელი, სამარცხვინო და შემზარავი“ კამპანია და, შესაბამისად, უარს ვამბობთ ამ ვიდეორგოლების ეთერში განთავსებაზე.

მივმართავთ საერთაშორისო საზოგადოებას, დასავლეთის დიპლომატიურ წარმომადგენლობებს, სამოქალაქო ორგანიზაციებსა და სახალხო დამცველს, დააფიქსირონ სათანადო რეაქცია „ქართული ოცნების“ ქმედებაზე და მხარში დაგვიდგნენ კრიტიკულ არხებს ამ პრინციპულ საკითხში, რომელიც ცდება პოლიტიკური გემოვნების ჩარჩოებს და სახელმწიფოებრივი თავმოყვარეობის თემას წარმოადგენს,“ -  აღნიშნულია ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებაში

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ სამ ტელევიზიას: „მთავარი არხი“, „TVპირველი“, „ფორმულა“ სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საარჩევნო რეკლამასთან დაკავშირებით მედიების დაჯარიმებებზე, იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• „იმედმა“ „ქართული ოცნების“ საწინააღმდეგო რეკლამის განთავსებაზე უარი თქვა
• ტელევიზიებმა „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობისთვის მიღებული ჯარიმები სააპელაციოში გაასაჩივრეს
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, სასამართლომ ტელევიზიები 5-5 ათასი ლარით მეორედ დააჯარიმა
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის სასამართლომ „ფორმულა“ და „TV პირველი“ 5-5 ათასი ლარით დააჯარიმა
• ComCom-მა „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის „ტვ პირველსა“ და „ფორმულას“ სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა

ევროპის საბჭოს ჟურნალისტთა უსაფრთხოების პლატფორმის პარტნიორმა ორგანიზაციებმა და მედიის თავისუფლების სწრაფი რეაგირების (MFRR) კონსორციუმის წევრებმა საქართველოში მედიის თავისუფლების ხარისხის შესაფასებლად სპეციალურიანგარიში მოამზადეს. 

საქართველოში მყოფი ორდღიანი მისიის მიზანი იყო ინფორმაციის შეგროვება საქართველოში გამოხატვის თავისუფლებისა და მედიის თავისუფლების ვალდებულებების შესრულების ნაწილში, მათ შორის, მიმდინარე საარჩევნო კამპანიასთან დაკავშირებით.

როგორც ევროპული მედიაორგანიზაციების შუალედურ დასკვნაში აღნიშნულია, „საქართველოში პრესის თავისუფლებისა და, ზოგადად, ადამიანის უფლებების მდგომარეობა მკვეთრად გაუარესებულია. ასევე, ქვეყანაში გამოიყენება მექანიზმებისა და ბერკეტების ფართო სპექტრი დამოუკიდებელი და კრიტიკული აზრის დისკრედიტაციისა და ჩახშობისათვის."

პრესის თავისუფლების მისიის მთავარ მიგნებებს გაეცანით სრულად: 



მედიაში არსებული მდგომარეობა წინასაარჩევნო პერიოდში 

ჩვენი საუბრები სამოქალაქო საზოგადოების, მედიის და პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლებთან მოწმობს დემოკრატიულ უკუსვლას და ადამიანის უფლებების უპატივცემულობას საქართველოში, ასევე მედიის პლურალიზმის ეროზიას და პრესის თავისუფლების სერიოზულ რღვევას. სამოქალაქო საზოგადოება მთლიანად დგას მზარდი ავტორიტარიზმის წინაშე, რომელიც ხასიათდება შეკავებისა და გაწონასწორების სისტემის  შესუსტებით. 


ბოლოდროინდელი კანონმდებლობა საფრთხეს უქმნის პრესის თავისუფლებას 

იმ ჟურნალისტური ორგანიზაციების, მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებმა, რომელსაც პარტნიორი ორგანიზაციები მისიის ფარგლებში შევხვდით, მწვავედ გააკრიტიკეს ბოლო დროს მიღებული კანონები “უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ და „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანის დაცვის შესახებ“. მათ დაასახელეს ის დაბრკოლებები, რომლებიც მედიის და მედიის უფლებადამცველი ორგანიზაციების ნორმალურ ფუნქციონირებას ხელს უშლის. კანონი “უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ ავალდებულებს მედიას და არასამთავრობო ორგანიზაციებს, რომ დარეგისტრირდნენ უცხოური გავლენის გამტარ ორგანიზაციებად. ორგანიზაციებმა, რომლებსაც მისიის ფარგლებში შევხვდით, აღნიშნეს, რომ სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების მხოლოდ მცირე ნაწილმა  და ერთმა მედიასაშუალებამ გაიარა რეგისტრაცია. ორივე კანონი აღიქმება როგორც ძლიერი ბერკეტები ხელისუფლებისთვის მედიაზე ზეწოლის განხორციელებისთვის. 

აღნიშნულთან დაკავშირებით  მმართველი პარტია „ქართული ოცნების“ წარმომადგენელმა ჩვენს შენიშვნებს სათანადოდ არ უპასუხა. მიუხედავად იმისა, რომ უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის იმპლემენტაცია ჯერ სრულად არ განხორციელებულა, მას უკვე ჰქონდა მნიშვნელოვანი მსუსხავი ეფექტი სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებსა და მედია საშუალებებზე.

კერძოდ, კანონი უკვე იწვევს თვითცენზურას, წნეხს ჟურნალისტების წყაროებზე და მტრულ გარემოს, რაც აფერხებს ჟურნალისტების საქმიანობას. 

ორგანიზაციები და ჟურნალისტები, რომელსაც მისიის ფარგლებში შევხვდით, წუხილს გამოთქვამდნენ  მედიის პოლარიზაციასთან დაკავშირებით. დაპირისპირებულ მხარეებს შორის პოლიტიკური დებატების ნაკლებობა ამ პოლარიზაციას ამძაფრებს. მისია რეკომენდაციას გასცემს, რომ პოლიტიკურმა აქტორებმა, საჯარო პირებმა და პარტიებმა თავი შეიკავონ პოლარიზაციის გაძლიერებისგან და თავი შეიკავონ საზოგადოებრივი ჯგუფებისა და საჯარო პირების დისკრედიტაციისგან.


ჟურნალისტების უსაფრთხოება: შიშის კლიმატი და ჟურნალისტების მიერ პროფესიოული საქმიანობისგან თავის შეკავება

ჩვენმა შეხვედრამ დაინტერესებულ მხარეებთან გააძლიერა სურათი, რომელიც წინა ანგარიშებში იყო აღწერილი. ჟურნალისტებს თავს ესხმიან ფიზიკურად, სიტყვიერ, სამართლებრივად და ფინანსურად.

ჟურნალისტიკა საქართველოში სახიფათო პროფესიად იქცა

ჟურნალისტები იმდენად წუხან იმ საფრთხეებით, რომლებიც მათ უსაფრთხოებას ეხება,  რომ ზოგიერთი მათგანს თანხმლები პირები ახლავს თან პროფესიული საქმიანობის შესრულების დროს. რამდენიმე გამოცემის წარმომადგენელმა აღნიშნა, რომ უფრო და უფრო მეტი ჟურნალისტი ტოვებს ინდუსტრიას. ბევრი ჟურნალისტი კი ქვეყანას საერთოდ ტოვებს. გარდა ამისა, რამდენიმე მედიასაშუალებამ გვითხრა, რომ ისინი საკუთარ კომპანიას საზღვარგარეთ არეგისტრირებენ. 

ჟურნალისტებზე ფიზიკური თავდასხმების გარდა, მისიამ დაფიქსირდა ჟურნალისტების დაშინების უამრავი შემთხვევა. მუქარა, მოკლევადიანი დაკავება, ადმინისტრაციული კოდექსის სავარაუდო ბოროტად გამოყენების შემთხვევები და მიზანმიმართული ცილისწამების კამპანიები სოციალურ მედიაში დაფიქსირდა თავად ჟურნალისტებისა და მედიის უფლებადამცველი ორგანიზაციების მიერ.

აქტორები, რომლებსაც მისია შეხვდა, ასევე შეშფოთებულნი იყვნენ ჟურნალისტების და/ან მედიის “ანტიქართულად” მოხსენიებით ეროვნული სენტიმენტების ბოროტად გამოყენების გამო. მისია შეშფოთებულია, რომ “უცხოური გავლენის კანონი” ძლიერად პოლარიზებული პოლიტიკური გარემოს ცეცხლზე ნავთს ასხამს და ჟურნალისტების უსაფრთხოებას ძირს უთხრის.

დაუსჯელობა და ჟურნალისტების დაშინება

ჟურნალისტებზე ფიზიკური თავდასხმის, მუქარის, ცილისწამების ან სხვა სახის ზეწოლის ორგანიზატორებისა და ჩამდენი პირების უმეტესობა დასჯილი არ არის. ეს დაუსჯელობა, როგორც ჩვენთვის ნათელი გახდა, მტრულ კლიმატს ქმნის ჟურნალისტების საქმიანობისთვის.

მისიის ფარგლებში შევხვდით პოლიტიკური პარტიების, სახალხო დამცველის ოფისისა და კომუნიკაციების კომისიის წარმომადგენლებს. ამ შეხვედრების დროს, ჩვენ წინ წამოვწიეთ დაუსჯელობის საკითხი, თუმცა არ მიგვიღია მკაფიო პასუხი, რა და როგორ შეიძლება გაკეთდეს იმისათვის, რომ დავეხმაროთ ჟურნალისტებს თავდასხმის დროს.

2021 წლის ივლისის ტრაგიკული მოვლენებიდან მოყოლებული, ჟურნალისტებზე ძალადობის ორგანიზატორები და შემსრულებლები, ისევე როგორც სამართალდამცავი ორგანოების წევრები, რომლებიც, სავარაუდოდ, პასუხისმგებელნი არიან ჟურნალისტებზე ძალადობისთვის, პასუხისმგებაში არ ყოფილან მიცემული.


საზოგადოებრივი მაუწყებელი

2023 წელს საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაფინანსება მაუწყებლობის შესახებ კანონში ცვლილებებით შემცირდა და საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაფინანსების მექანიზმი შეიცვალა მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) ფიქსირებული პროცენტიდან სახელმწიფო ბიუჯეტში წლიურ ალოკაციებამდე. ცვლილებები წარდგენილი იყო წინასწარი შეფასების, საზოგადოებრივი მაუწყებლებელთან კონსულტაციებისა და დაინტერესებულ მხარეებთან და ექსპერტებთან ღია საჯარო დებატების გარეშე. საქართველოში საზოგადოებრივ მაუწყებელს სჭირდება სტაბილური და პროგნოზირებადი დაფინანსება, რაც მათ დამოუკიდებლობის დაცვას შესაძლებელს გახდის.


SLAPP-ები მედიის წინააღმდეგ

მისიაში მონაწილე აქტორებმა განაცხადეს, რომ მედიის წინააღმდეგ ცილისწამებასთან დაკავშირებული სასამართლო დავები იარაღად გამოიყენება მმართველ პარტიასთან დაკავშირებული მაღალი რანგის პოლიტიკოსებისა და ბიზნესმენების მიერ და ნაკლებად კერძო აქტორების მიერ. სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობასთან დაკავშირებული გამოწვევები ამ საქმეებთან დაკავშირებით შეშფოთებას აძლიერებს. ამავდროულად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტებმა საკუთარი უდანაშაულობა დაამტკიცონ, ირიბად ექცევიან წნეხის ქვეშ, რომ საკუთარი წყაროები გაამხილონ. 


დევნილობაში მყოფი ჟურნალისტები

ზოგიერთმა მედიასაშუალებამ უკვე თავისი თანამშრომლები საზღვარგარეთ გადაიყვანა და დახარჯა რესურსი უცხოეთში დარეგისტრირებისთვის, რაც არის უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის მიღებისა და აღსრულების პირდაპირი შედეგი. 


ინფორმაციაზე წვდომა

ჩვენთვის მოწოდებული ინფორმაციის მიხედვით, კანონი ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის რეგულირებაზე პასუხისმგებელი ორგანოს შექმნის შესახებ კანონპროექტად დარჩა 2014 შემდეგ. თუმცა, საჯარო უწყებების მიერ ჟურნალისტების ინფორმაციის წვდომაზე მოთხოვნის პასუხის გაცემის არსებული ნორმებიც ხშირად არ სრულდება. როგორც ჩვენთვის ცნობილი გახდა, კრიტიკულ და გამომძიებელ ჟურნალისტებს ინფორმაციის წვდომაზე მოთხოვნისას პასუხის მიღება ყველაზე მეტად უჭირთ.

მისია რეკომენდაციას გასცემს, გაძლიერდეს იმ ორგანოს უფლებამოსილება, რომელიც პასუხისმგებელია ინფორმაციის თავისუფალი ხელმისაწვდომობის შესახებ კანონის იმპლემენტაციაზე. 

კანონები და წესები, რომლებიც ზღუდავს ჟურნალისტების შეშვებას პარლამენტში და აკრედიტაციის მოპოვებას და შენარჩუნებას, გამოიყენება როგორც დამოუკიდებელი გაშუქების შეზღუდვის საშუალება. 2024 წელს უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის კენჭისყრის დროს ჟურნალისტები პარლამენტში არ შეუშვეს.

რეკომენდაციები:

• ჟურნალისტებისთვის უსაფრთხო და თავისუფალი სამუშაო გარემო უზრუნველყოფა. ჟურნალისტებს უნდა შეეძლოთ გააშუქონ წინასაარჩევნო პერიოდი და არჩევნები ხელის შეშლისა და ჩარევის გარეშე.
• მედიის კანონმდებლობის იმ ნაწილის გადახედვა, რომელიც არ შეესაბამება გამოხატვის თავისუფლების საერთაშორისო სტანდარტებს. უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ და ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახე კანონების გაუქმება. 
• მედიის საკანონმდებლო ბაზის სათანადოდ იმპლემენტაცია, განსაკუთრებით კანონზე ინფორმაციის თავისუფალი ხელმისაწვდომობის შესახებ კანონის ნაწილში. საჭიროების შემთხვევაში, შესაბამისი ორგანოების შექმნა, რათა მხარი დაუჭირონ და გააკონტროლონ ამ კანონების ეფექტიანი აღსრულება.
• საქართველოში დევნილობაში მყოფი  უცხოელი ჟურნალისტების თავისუფლად მუშაობის შესაძლებლობა და ქვეყანაში შესვლაზე უარის თქმის პრაქტიკის დასრულება“.

ევროპული მედიაგაერთიანებების წარმოამდგენლები (ARTICLE 19 Europe, ევროპის მაუწყებელთა კავშირი (EBU), ევროპული ცენტრი პრესისა და მედიის თავისუფლებისთვის (ECPMF), ცენზურის ინდექსი, რეპორტიორები საზღვრების გარეშე (RSF), ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტი (CPJ), ევროპის ჟურნალისტთა ფედერაცია (EFJ), პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტი (IPI),  სამართლიანობა ჟურნალისტებისთვის) საქართველოში ორდღიანი ვიზიტით იმყოფებოდნენ.

ვიზიტის ფარგლებში მისიის წარმომადგენლები შეხვდნენ საქართველოს პარლამენტის სპიკერის აპარატის უფროსს, კომუნიკაციების კომისიას, საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატის, საზოგადოებრივი მაუწყებლის, პოლიტიკური ჯგუფების და დეპუტატების წარმომადგენლებს, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებს, მაუწყებლებს, ბეჭდვითი პრესისა და ონლაინმედიის ჟურნალისტებსა და რედაქტორებს, ასევე, საერთაშორისო საზოგადოების წარმომადგენლებს.

აღნიშნული განცხადების თანახმად, მისიის წარმოამდგენლებმა შეხვედრა ითხოვეს საქართველოს იუსტიციისა და კულტურის სამინისტროებთან, ასევე, პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტთან. სამინისტროებს შეხვედრა არ ჩაუნიშნავთ, იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის სახელით კი აპარატის უფროსმა ისაუბრა.

აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის, აფგან სადიგოვის თბილისში დაკავებიდან 2 თვე გავიდა. მას საქალაქო სასამართლომ 3-თვიანი საექსტრადიციო პატიმრობა 4 აგვისტოს შეუფარდა. ჟურნალისტი წინა დღეს, 3 აგვისტოს, შემდგომი ექსტრადირების მიზნით, ცენტრალური კრიმინალური პოლიციის დეპარტამენტმა დააკავა.

თბილისში დაკავებულმა ჟურნალისტმა 21 სექტემბრიდან შიმშილობა დაიწყო და უკვე 13 დღე გავიდა. აფგან სადიგოვის მეუღლის თქმით, მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა გაუარესებულია და მისი საავადმყოფოში გადაყვანაა საჭირო.

„ბოლოს რომ ველაპარაკე, მითხრა, რომ თავს ძალიან ცუდად გრძნობდა, თითქოს, ვკვდებიო. დღეს უნდა დაერეკა ჩემთვის და არ დაურეკავს, ალბათ, მდგომარეობა ძალიან მძიმეა და არ შეუძლია. მისი საავადმყოფოში გადაყვანაა საჭირო.

ბოლოს, როცა აზერბაიჯანში პატიმრობაში იმყოფებოდა, 242 დღე შიმშილობდა. ექიმმა უთხრა, რომ კარგად უნდა იკვებოს, რადგან ჯანმრთელობა მძიმე მდგომარეობაში გაქვსო. ამ შიმშილობამ შეიძლება მოკლას. მას ამის გაკეთება არ შეუძლია, მაგრამ სხვა არჩევანი არ აქვს. თუ კანონი არ მუშაობს, ადამიანს სჭირდება, რომ რამე მოიმოქმედოს“. 

როგორც სევინჩ სადიგოვა „მედიაჩეკერთან“ საუბრისას ამბობს, ხელისუფლება ალიევის ბრძანებას ასრულებს. 

„ძალიან სამწუხაროა, რომ საქართველოს მთავრობა ალიევის ბრძანებას ასრულებს. აფგანი უნდა განთავისუფლდეს, მაგრამ საქართველოს მთავრობას ალიევი არ აძლევს უფლებას, რა უნდა გავაკეთოთ, არ ვიცი“.

აფგან სადიგოვის შესაბამის სამედიცინო დაწესებულებაში გადაყვანის მოთხოვნით სასჯელაღსრულების დაწესებულებას უკვე მიმართა ორგანიზაციამ - “უფლებები საქართველო”. ორგანიზაციის შეფასებით, შიმშილობის გამო წინასწარ პატიმრობაში მყოფი აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის ჯანმრთელობის მდგომარეობა მნიშვნელოვნად არის გაუარესებული. 

“უფლებები საქართველოს” იურისტები აფგან სადიგოვს დღეს და გუშინ შეხვდნენ. მათი შეფასებით, სადიგოვის ჯანმრთელობის გაუარესებული მდგომარეობა თვალშისაცემია, მას უჭირს გადაადგილება, საუბარი და კონცენტრირება. აფგან სადიგოვის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ინფორმირებულია საქართველოს სახალხო დამცველიც.   

აფგან სადიგოვს შსს-ის მიგრაციის დეპარტამენტმა საქართველოში პოლიტიკური თავშესაფრის მიცემაზე უარი 16 სექტემბერს უთხრა. 

აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი საქართველოში 2023 წლის 24 დეკემბრიდან იმყოფება და მას საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ გაცემული დროებითი ბინადრობის მოწმობა აქვს.

აფგან სადიგოვს შსს-ის მიგრაციის დეპარტამენტმა საქართველოში პოლიტიკური თავშესაფრის მიცემაზე უარი 16 სექტემბერს უთხრა. 

აფგან სადიგოვის შესახებ ვრცლად იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალებში: 

• მიგრაციის დეპარტამენტმა სადიგოვს პოლიტიკური თავშესაფრის მიცემაზე უარი უთხრა
• საექსტრადიციო პატიმრობის გაუქმებაზე სადიგოვის საჩივარი სააპელაციომ განუხილველი დატოვა
• სადიგოვის საქმე ვრცლად: საექსტრადიციო პატიმრობა სააპელაციოში გასაჩივრდა

„მედიაომბუდსმენის“ ანგარიშის მიხედვით, “მედიაკრიტიკის” პლატფორმაზე კვლავ ხელისუფლების პოლიტიკური ხედვების ანარეკლები იკვეთება. ორგანიზაციამ კომუნიკაციების კომისიის ერთ-ერთი პლატფორმის სექტემბერის თვის მასალები მიმდინარე მონიტორინგის ფარგლებში შეისწავლა. 

„მედიაომბუდსმენის“ შეფასებით, გასულ თვეში “მედიაკრიტიკის” მასალები შიდა და საერთაშორისო პოლიტიკის თემებზე მმართველი პარტიის „ქართული ოცნებისეული“ დამოკიდებულებების გაგრძელებას ჰგავდა.

„საერთაშორისო ნაწილში, „მედიაკრიტიკის“ პლატფორმის მთავარი „სამიზნე“ ამერიკული დემოკრატია და მართვის სისტემის შესახებ შეთქმულების თეორიების გაძლიერება იყო, ეროვნულ დონეზე კი პლატფორმა აკრიტიკებდა ჟურნალისტებს ანტიკორუფციული სამსახურის მიერ არასამთავრობო ორგანიზაციის დასჯის და ლავროვის საპასუხოდ „ქართული ოცნების“ დადებითი განწყობების გაშუქების გამო“.

როგორც „მედიაომბუდსმენის“ ანგარიშში ვკითხულობთ, „მედიაკრიტიკის“ სოციალური გვერდის მეშვეობით კრიტიკული მედიასაშუალებების ჟურნალისტების მისამართით აგრესიისა და ნეგატიური განწყობების ტირაჟირებაც ხდება.

ამერიკაში მიმდინარე პროცესების უარყოფითი წარმოჩენით, კომენტარების მნიშვნელოვანი ნაწილი ამერიკული დემოკრატიის მიმართ დეზინფორმაციის ხელშემწყობიც გახდა. თავად “მედიაკრიტიკა” კი, აუდიტორიასთან უკუკავშირის ხერხებს არასდროს იყენებს, არ შეიმჩნევა ფილტრაციის რაიმე წესიც.

„ამდენად, გამოქვეყნებულ მასალებში ნათლად ჩანს, რომ კრიტიკას უმეტესად გააჩნია პოლიტიკური დატვირთვა და პლატფორმა ცდილობს თავისი როლი შეასრულოს საზოგადოების აზრის ფორმირებაში. იმავდროულად, ასეთი სარედაქციო პოლიტიკა კვლავ აჩენს უცვლელ კითხვებს - ვისი ინტერესების დაცვას ემსახურება კომუნიკაციების კომისიის ბიუჯეტიდან დაფინანსებული პლატფორმით გავრცელებული კრიტიკა?“

„მედიაომბუდსმენის“ ანგარიშის მიხედვით, „მედიაკრიტიკამ“ სექტემბერში 11 მასალა გამოაქვეყნა, საიდანაც ოთხი ამერიკაში განვითარებული პროცესების უარყოფით კონტექსტში წარმოჩენას ემსახურებოდა, 5 მასალა კრიტიკული ტელევიზიების შესახებ მომზადდა, თითო-თითო სტატია კი, ტელეკომპანია „იმედსა“ და „ზოგადი შინაარსის“ მასალას მიეძღვნა.

„მედიაომბუდსმენი“ წინასაარჩევნო მონიტორინგს ფარგლებში, comcom-ისა და მასთან დაკავშირებული "მედიააკადემიისა" და მომხმარებელთა ინტერესების საზოგადოებრივი დამცველის საქმიანობას აკვირდება.

კომუნიკაციების კომისიამ “მედიააკადემია” 2018 წელს დააფუძნა. “მედიაკრიტიკა” კი მისი ერთ-ერთი პლატფორმაა.

მითების დეტექტორი: რას ხედავს ComCom-ის “მედიაკრიტიკა” დასავლეთში და რას ვერ ხედავს საქართველოში? :
https://www.mediachecker.ge/ka/mediagaremo/article/98307-mithebis-deteqtori-ras-khedavs-comcom-is-mediakritika-dasavlethshi-da-ras-ver-khedavs-saqarthveloshi 

„"ქართულმა ოცნებამ“ არ შეასრულა დაპირებები. ხელისუფლება რუსეთს მიემხრო და მან იძალადა მშვიდობიან მომიტინგეებზე,“ - ამ სიტყვებით იწყება ის ფასიანი საარჩევნო ვიდეორგოლი, რომლის განთავსებაზეც ტელეკომპანია „იმედმა“ კოალიცია „ძლიერ საქართველოს“ უარი უთხრა.

როგორც კოალიციის ერთ-ერთმა ლიდერმა, ალეკო ელისაშვილმა თქვა, მათ ამ გადაწყვეტილების შესახებ ტელეკომპანიის გენერალურმა დირექტორმა, მაკა ლომიძემ 26 სექტემბერს მისწერა. „იმედი“ კოალიციისთვის გაგზავნილ წერილში უარის შესახებ გადაწყვეტილებას შემდეგნაირად განმარტავს:

„დასაწყისიდან პირველი 6 წამის განმავლობაში რამდენიმე ისეთი ინფორმაცია ვრცელდება, რომლებიც იმგვარად ჟღერდება და ტოვებს ისეთ აღქმას, თითქოს დადგენილი უტყუარი ფაქტებია“.

ტელეკომპანიამ სხვა სუბიექტის - „კოალიცია ცვლილებისთვის“ სააგიტაციო მასალად მიიჩნია რუსული კანონის 2023 წლის საწინააღმდეგო აქციის დაშლის დროს გადაღებული კადრებიც. 

„რგოლის დასაწყისში არის კადრი, სადაც ჩანს ქ.თბილისში გამართულ აქციაზე მყოფი ქალბატონი ევროკავშირის დროშით - ნანა მალაშხია და აღნიშნულ კადრს ერთვის ფრაზა, „მან იძალადა მშვიდობიან მომიტინგეებზე“. შესაბამისად, მოცემულ რგოლში ნანა მალაშხია წარმოჩენილია, როგორც ძალადობის ადრესატი, დღეის მდგომარეობით კი იგი წარმოადგენს მპს „კოალიცია ცვლილებებისთვის გვარამია, მელია, გირჩი, დროას“ წევრს და საპარლამენტო სიის ოცეულის პირველ ნომერს, შესაბამისად თქვენს მიერ წარმოდგენილ ვიდეო რგოლში მისი ამგვარი წარმოჩენა ემსახურება სხვა სხვა პარტიის სააგიტაციო მიზნებს, რაც აკრძალულია საარჩევნო კოდექსის 186-ე მუხლის მე-18 პუნქტის თანახმად“.

„იმედი“ დათანხმა კოალიცია „ძლიერი საქართველოს“ მეორე ფასიანი საარჩევნო ვიდეორგოლის განთავსებას.

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ სამ ტელევიზიას: „მთავარი არხი“, „TVპირველი“, „ფორმულა“ სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საარჩევნო რეკლამასთან დაკავშირებით მედიების დაჯარიმებებზე, იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• ტელევიზიებმა „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობისთვის მიღებული ჯარიმები სააპელაციოში გაასაჩივრეს
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, სასამართლომ ტელევიზიები 5-5 ათასი ლარით მეორედ დააჯარიმა
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის სასამართლომ „ფორმულა“ და „TV პირველი“ 5-5 ათასი ლარით დააჯარიმა
• ComCom-მა „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის „ტვ პირველსა“ და „ფორმულას“ სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა

ფოტო: ზურაბ ქურციკიძე

„პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტმა“ (IPI) 23 საერთაშორისო და ქართული ორგანიზაციის ერთობლივი განცხადება გამოაქვეყნა.ისინი „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“ საქართველოშიმიღებულ კანონს გმობენ და მიიჩნევს, რომ ლგბტ+ საკითხების თავისუფლად გაშუქების აკრძალვით, აღნიშნული ჰომოფობიური კანონი მედიას ცენზურას უწესებს. მათი თქმით, საქართველოს მთავრობამ კანონების გზით პრესისა და  გამოხატვის თავისუფლებაზე თავდასხმები უნდა შეწყვიტოს.

როგორც განცხადების ხელმომწერი ორგანიზაციები მიიჩნევენ, მიღებული კანონი ხელს შეუშლის ჟურნალისტებს, თავისუფლად გააშუქონ ლგბტ+ საკითხები და გააჟღერონ თემის ხმა.

„კანონით გათვალისწინებული შეზღუდვები ეწინააღმდეგება გამოხატვის თავისუფლებას, შეკრებისა და გაერთიანების თავისუფლებას, რომელიც დაფიქსირებულია საქართველოს კონსტიტუციაში (მუხლი 17, მუხლი 21). გარდა ამისა, ისინი შეუთავსებელია გამოხატვის თავისუფლების პრინციპებთან, რომლებიც განმტკიცებულია საერთაშორისო და ევროპულ სტანდარტებში, მათ შორის ადამიანის უფლებათა ევროპულ კონვენციაში (მუხლი 10, მუხლი 11). 

„ქართული ოცნების“ მთავრობამ დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს ადამიანის უფლებების, მათ შორის პრესის თავისუფლებისა და გამოხატვის თავისუფლების მუდმივი თავდასხმა, რაც დემოკრატიის ფუნდამენტური საყრდენია,“ - აღნიშნულია განცხადებაში.

პარლამენტმა ჰომოფობიური და ცენზურის დამწესებელი საკანონმდებლო პაკეტი მესამე მოსმენით, 17 სექტემბერს მიიღო. მმართველი პარტიის საკანონმდებლო ინიციატივა ერთი ძირითადი კანონპროექტისა და 18 მოქმედ კანონში შესატანი ცვლილებებისგან შედგება.

ძირითადი კანონი ოფიციალური სახელწოდებით, „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანის დაცვის შესახებ“ ინფორმაციის გავრცელებასაც არეგულირებს, ცვლილებები შედის „მაუწყებლობის შესახებ“ და „რეკლამის შესახებ“ საქართველოს კანონებსა და ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსშიც. 

„ქართულ ოცნებას“ „საქართველოს კონსტიტუციაში ცვლილების შეტანის შესახებ“ და „ოჯახურ ღირებულებათა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კონსტიტუციური კანონპროექტებიც აქვს დაინიციირებული.

„მედიაომბუდსმენმა“ საქართველოს საარჩევნო კოდექსის მიხედვით, 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების გაშუქებისთვის მედიის აკრედიტაციის წესები მოამზადა.

26 ოქტომბერს დაგეგმილი საპარლამენტო არჩევნების გაშუქების უფლება როგორც ადგილობრივი, ისე უცხოური პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებების იმ წარმომადგენლებს აქვთ, რომლებმაც აკრედიტაცია გაიარეს.

საარჩევნო ოლქის ტერიტორიაზე მომუშავე მედიის წარმომადგენლებს აკრედიტაციას საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისია ანიჭებს. მათ აკრედიტაციის მიღება 21 ოქტომბრის ჩათვლით შეუძლიათ. 

• რა დოკუმენტებია საჭირო აკრედიტაციის მისაღებად და რა ვადაში ხდება განცხადების განხილვა ?

აკრედიტაციის გავლისთვის საჭირო წერილობით განცხადებას უნდა ერთოდეს მედიი სწარმომადგენლების პირადობის მოწმობების ან პასპორტების ფოტოასლები.

ორგანიზაციის მიმართვის შემთხვევაში, განცხადებას უნდა ერთოდეს მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრიდან ამონაწერი, რომელიც საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს მიერ გაცემულია საარჩევნო კომისიისათვის განცხადების წარდგენამდე ბოლო 10 დღის ვადაში და მითითებული უნდა იყოს ორგანიზაციის ხელმძღვანელობის/წარმომადგენლობის უფლებამოსილების მქონე პირი/პირები.

თუკი განცხადებას წარადგენს მედიაორგანიზაცია, მითითებული უნდა იყოს ორგანიზაციის თანამშრომლების სახელები და გვარები, რომლებზეც უნდა გაიცეს აკრედიტაცია. დანართის სახით წარდგენილი უნდა იყოს მითითებული ჟურნალისტების პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტების ასლები.

ამონაწერი აკრედიტაციისათვის არ ესაჭიროებათ უცხოურ პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებებს, საზოგადოებრივ მაუწყებელს და საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიასა და რადიოს.

განცხადების განხილვა ხდება ორი დღის ვადაში. გადაწყვეტილების მიღებიდან ერთი დღის ვადაში აკრედიტებულ წარმომადგენელებს გადაეცემა სათანადო მოწმობა.

• რა ხდება აკრედიტაციაზე უარის თქმის შემთხვევაში და როგორ ხდება განკარგულების გასაჩივრება?

მედიის წარმომადგენლებისთვის აკრედიტაციაზე უარის თქმის შემთხვევაში ერთი დღის ვადაში განცხადების შემომტანს გადაეცემა სათანადო განკარგულება. უარის თქმის შემთხვევაში განკარგულება უნდა იყოს დასაბუთებული.

მედიის წარმომადგენლების აკრედიტაციის შესახებ ცესკოს/საოლქო საარჩევნო კომისიის მდივნის განკარგულების გამო სარჩელის სასამართლოში შეტანის უფლება აქვთ:

- პრესის ან მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალების წარმომადგენელს, რომლის განცხადება აკრედიტაციის თაობაზე არ დააკმაყოფილა საარჩევნო კომისიამ;

- საარჩევნო რეგისტრაციის მქონე პარტიას/ამომრჩეველთა საინიციატივო ჯგუფის წარმომადგენელს ამ საარჩევნო კომისიაში;

- დამკვირვებლის სტატუსის მქონე ორგანიზაციას. აკრედიტაციაზე უარის თქმის დადგენილება შეიძლება გასაჩივრდეს მისი მიღებიდან 2 კალენდარული დღის ვადაში.

• რა უფლებით სარგებლობენ ჟურნალისტები და ოპერატორები აკრედიტაციის გავლის შემდეგ და მედიის რამდენი წარმომადგენელი შეიძლება იმყოფებოდეს კენჭისყრის შენობაში?

შესაბამის საარჩევნო კომისიაში აკრედიტებულ მედიის წარმომადგენლებს უფლება აქვს იმყოფებოდნენ კენჭისყრის შენობაში, ამასთან საარჩევნო პერიოდში განმავლობაში დაესწრონ საარჩევნო კომისიების სხდომებს.

არჩევნების (კენჭისყრის) დღეს პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებების ერთ ორგანიზაციას უფლება აქვს, საარჩევნო უბანში ერთდროულად ჰყავდეს არაუმეტეს 2 წარმომადგენლისა მედიის წარმომადგენელი აკრედიტაციის მომენტისთვის უნდა იყოს არანაკლებ 18 წლისა.

„მედიაომბუდსმენის“ მასალას ვრცლად გაეცანით აქ.

ჟურნალისტური პრემია „შუქის“ მეოთხე რაუნდის გამარჯვებულები არიან:

• ეკა ქევანიშვილი („რადიო თავისუფლება“) - „ვის დარჩება ბახმარო?“ 
• თაკო ფეიქრიშვილი („სამხრეთის კარიბჭე“) - „ბიუჯეტი სოფლისთვის და „ოცნების“ მხარდამჭერებისთვის - ვის მისცა ადიგენის მერიამ 1.5 მლნ ლარი“
• ცქრიალა შერმადინი, ნინო ზურიაშვილი („სტუდია მონიტორი“) - „ოცნების ჩინოვნიკის ევროპული ცხოვრება“

კონკურსის შედეგად გამოვლენილ საუკეთესო ჟურნალისტური ნამუშევრების ავტორებს ჯილდოს სახით ფულადი პრემია გადაეცემათ.

პრემია „შუქი“ 2023 წლიდან გაიცემა. ერთი წლის განმავლობაში დამოუკიდებელი მედია ექსპერტებისგან შემდგარმა ჟიურიმ 12 საუკეთესო ჟურნალისტური პროდუქტი გამოავლინა. 

პროექტს რეგიონული მედია პორტალი JAMnews-ი და ესტონეთის საერთაშორისო განვითარებისა და თანამშრომლობის ცენტრი ახორციელებდნენ. პრემიის მიზანი მედიის როლის გაძლიერება და მაღალი პროფესიული სტანდარტების დამკვიდრებაა. 

„TV პირველმა“, „ფორმულამ“ და „მთავარმა არხმა“ „ქართული ოცნების“ რეკლამის  ეთერიდან ამოღებისა და განუთავსებლობისთვის მიღებული თბილისის საქალაქო სასამართლოს პირველი 5 000-ლარიანი ჯარიმა სააპელაციო სასამართლოში გაასაჩივრეს. 

11 სექტემბერს კომუნიკაციების კომისიამ „მთავარი არხს“ სამართალდარღვევის ოქმი „ქართული ოცნების“ იმ უფასო პოლიტიკური რეკლამის განუთავსებლობის გამო შეუდგინა, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“. 

„ქართული ოცნების“ ამავე რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის ComCom-მა 2 დღეში, 13 სექტემბერს სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა „ფორმულას“ და  „ტვ პირველსაც“. 

თბილისის საქალაქო სასამართლომ კი ეს ტელევიზიები, კომუნიკაციების კომისიის სამართალდარღვევის ოქმების საფუძველზე, 5-5 ათასი ლარით 13 და 16 სექტემბერს დააჯარიმა. 

აღსანიშნავია, რომ „ქართული ოცნების“ ამავე რეკლამის განუთავსებლობის გამო, სასამართლომ ტელევიზიები 5-5 ათასი ლარით 21 სექტემბერს მეორედაც დააჯარიმა.  სამივე ტელეკომპანია სასამართლოს ამ გადაწყვეტილებასაც გაასაჩივრებს.

„TV პირველის“ იურისტის, თორნიკე მიგინეიშვილის თქმით, შესაძლოა, პროცესი საერთოდ არ ჩაინიშნოს და გადაწყვეტილება ზეპირი განხილვის გარეშე მიიღონ, რაც მათთვის მიუღებელია. 

„გვინდა, რომ სააპელაციოში ჩვენი პოზიცია დავაფიქსიროთ. ფაქტობრივი და სამართლებრივი მოცემულობა ისეთია, რომ [საქალაქო სასამართლოს] გადაწყვეტილება უნდა შეიცვალოს, მაგრამ ვინაიდან საქმე ამ სასამართლოსთან გვაქვს, შეიძლება იგივე დარჩეს“.

„მთავარი არხის“ იურისტი, თამთა მურადაშვილი კი აღნიშნავს, რომ სააპელაციო სასამართლო, დიდი ალბათობით, „ქართული ოცნების“ სასარგებლოდ მიიღებს გადაწყვეტილებას.

„მოლოდინი გვაქვს, რომ ჩვენი საჩივარი არ დაკმაყოფილდება, რადგან სანქცირებული, კორუმპირებული კლანური სასამართლო „ქართული ოცნების“ სასარგებლოდ მიიღებს გადაწყვეტილებას, მაგრამ მაინც ვასაჩივრებთ, რადგან მინიმუმ ისტორია უნდა შეიქმნას და ეს ყველაფერი დოკუმენტირდეს. ჩვენ ფორმალურად მაინც ვაგრძელებთ ბრძოლას“.

როგორც ტელევიზიების იურისტები ამბობენ, მათ „ქართული ოცნების“ სადავო რეკლამის ეთერში განთავსება მოუწიათ.