ონლაინ მედიასაშუალებები „რეპორტიორი“ და „kutaisitoday.com” ავრცელებენ სიახლეებს სათაურით: „ბონდო მძინარაშვილი ნაციონალებს: მალე ნახავთ, რა არის ინკვიზიცია!“ და „აღვადგინოთ სიკვდილით დასჯა და ძელზე გავსვათ ეს პათოლოგები”–ბონდო მძინარაშვილი“.

გამოცემებმა, „ობიექტივის“ წამყვანის ბონდო მძინარიშვილის მიერ სოციალური ქსელის პირად გევრდზე გავრცელებული სტატუსი გამოაქვეყნეს, სადაც ის აზიარებს ვიდეო ამონარიდს ფილმიდან „მაკულატურა,“ რომელშიც ასახულია ძალადობის სცენები და ამბობს, რომ ნაციონალური მოძრაობა ასე აწამებდა ადამიანებს: „თქვენ აწამებდით ანდა თქვენი წახალისებით თუ დუმილით აწამებდნენ ხალხს! თქვე ჯალათებო! თქვე მანიაკებო! თქვე პათოლოგებო! თქვენც მალე ნახავთ, რა არის ინკვიზიცია!"

იგივე შინაარსისაა kutaisitoday.com-ის ნიუსი რომლის წყაროც ისევ სოციალური ქსელის მეშვეობით მძინარიშვილის მიერ გავრცელებული სტატუსია, სადაც ნაციონალური მოძრაობის წევრებს და მხარდამჭერებს „ნაცსექტანტებს“ უწოდებს: „აღვადგინოთ სიკვდილით დასჯა და ძელზე გავსვათ ეს პათოლოგები და მათი მფარველები!“

პროფესიული სტანდარტების მიხედვით, ჟურნალისტი, მაქსიმალურად უნდა ერიდოს ისეთი კომენტარების, ინტერვიუების, ტირაჟირებას, რომელიც დისკრიმინაციის ნიშნებსა და ძალადობისკენ მოწოდების ნიშნებს მოიცავს.

ონლაინ გამოცემა Geworld.ge-ზე ოქტომბერს გამოქვეყნდა სტატია სათაურით: „აჩვენეთ ეს კადრები საქართველოს და “ნაცბანდა” აღარ იქნება!“. ტატიის ავტორი იყენებს დისკრიმინაციულ ეპითეტებს სხვადასხვა პირის მიმართ.

მისი აზრით, წამების კადრები, რომლებიც რამდენიმე დღის წინ გავრცელდა, უნდა ნახოს ყველა ქართველმა (გარდა ბავშვებისა) და ამის მერე არ იარსებებს საერთოდ ნაციონალური მოძრაობა, რომლებსაც „ნაცბანდად“ და „ნაცხროვად“ მოიხსენიებს.

ჟურნალისტი სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლებს „ქათმებს“ და „დოლარნაჭამ ასოებს“ უწოდებს, აქვეა განმარტება, თუ რა იგულისხმება ამ ტერმინში (არასამთავრობო ორგანიზაციები)

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე მუხლი: „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციისწახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოსნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლადრასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის,პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნულიანსოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.“

21 ოქტომბერს, ტელეკომპანია „კავკასიის“ ეთერში, გადაცემა „სპექტრში“ საუბარი იყო „რუსთავი 2-ისა“ და ნიკა გვარამიას შესახებ. სტუმართან საუბარში წამყვანმა ქალების მიმართ სტერეოტიპული და შეურაცხმყოფელი ფრაზა გამოიყენა:

„თემურ, კაცურად გეტყვი: ქალიშვილებივით იჯდნენ გუშინ და ყაყანებდნენ. გახსოვს, ხაშურში რა გააკეთეს? ის კაცი რომ მოკლეს, პოლიციაში. ხუთი თუ ოთხ ტელევიზიაში ერთნაირი ტექსტით გავიდა. ამის შემდეგ ამათმა როგორ უნდა ილაპარაკონ გამოხატვის თავისუფლებებსა და რამეზე?“

16 ოქტომბრის “ქრონიკის” მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში გავიდა სიუჟეტი - “მედიაში მიმდინარე პროცესები”.

წამყვანმა წარმდგენ ტექსტში განაცხადა, რომ პარლამენტარებმა მედიის საკითხებზე 5 სთ-ის განმავლობაში იკამათეს, თუმცა, ხანგრძლივმა დებატებმა საბოლოოდ შედეგი მაინც ვერ გამოიღო და “ნაციონალური მოძრაობის” ინიციატივა “რუსთავი 2-თან” და სხვა მედიასაშუალებებთან დაკავშირებით ჩავარდა.

სიუჟეტი, რომლის სახელწოდებაა “მედიაში მიმდინარე პროცესები”, სინამდვილეში პარლამენტში, “ნაციონალური მოძრაობის” ინიციატივის განხილვისას მიმდინარე პროცესებს ასახავს. მასალაში, რომლის ქრონომეტრაჟიც თითქმის 4 წუთია, 9 დეპუტატის სინქრონია გამოყენებული. პარლამენტში გადაღებულ კადრებში ვისმენთ, რა ბრალდებებს უყენებენ ერთმანეთს გიორგი გაბაშვილი, ივანე კიღურაძე, აკაკი მინაშვილი, ეკა ბესელია, ირმა ნადირაშვილი, გივი თარგამაძე, ზვიად ძიძიგური, ნუკრი ქანთარია და ზაქარია ქუცნაშვილი.

სიუჟეტის ბოლოს ჟურნალისტი აცხადებს, რომ “ის, რაზეც დეპუტატებმა რამდენიმე საათის განმავლობაში იდებატეს, კენჭისყრაზე ჩავარდა” და “ნაციონალური მოძრაობის” მიერ შემუშავებულ განცხადების პროექტს პარლამენტის წევრთა უმრავლესობამ მხარი არ დაუჭირა.

სიუჟეტიდან “ქრონიკის” მაყურებელმა ვერ გაიგო, რა იყო “ნაციონალური მოძრაობის” ინიციატივის არსი “რუსთავი 2-თან” და სხვა მედიასაშუალებებთან დაკავშირებით, რა განცხადების მიღებას ითხოვდა ის და რატომ არ დაუჭირა ოპოზიციის წინადადებას მხარი საპარლამენტო უმრავლესობამ.

ბავშვთა საკითხების მონიტორინგი მედიაში 3 წლის წინ დავიწყეთ. მას შემდეგ ბევრი რამ შეიცვალა, დადებითისკენაც… მაგრამ უკვე მესამე წელია უცვლელია ის, რომ ბავშვების შესახებ მომზადებულ სიუჟეტებში ბავშვების აზრს ყველაზე ნაკლებად ითვალისწინებენ.

2015 წლის მარტი-ივნისის “ბავშვთა საკითხების ეთიკური გაშუქება მედიაში” ანგარიშის მიხედვით, იმ მასალებში, რომლებიც ბავშვებს ეხება, მათ აზრს მხოლოდ 13 პროცენტის შემთხვევაში ეკითხებიან. არასრულწლოვნების შესახებ მომზადებული სტატიებისა და სიუჟეტების 87 პროცენტის შემთხვევაში ბავშვები საერთოდ არ ჩანან.

ზოგადად, ბავშვების იდენტიფიცირება საფრთხილო საქმეა, რადგან ხშირად ჟურნალისტურ მასალებში ბავშვის იდენტიფიცირებით მათ ვვნებთ (განსაკუთრებით, როცა ბავშვი ძალადობის მსხვერპლი ან ჩამდენი, ბრალდებული ან მსჯავრდებულია...) თუმცა, ეს არ ნიშნავს მეორე უკიდურესობაში გადავარდნას - არ ვკითხოთ აზრი ბავშვს, როცა თემა მის კეთილდღეობას, მის მიერ ან მის შესახებ მომზადებულ პროექტს ეხება.

ჟურნალისტთა საერთაშორისო ფედერაციის სახელმძღვანელო მითითებებსა და პრინციპებში წერია, რომ “როდესაც ეს შესაძლებელია, მისცენ ბავშვებს მასმედიით თავიანთი აზრების გამოხატვის საშუალება ყოველგვარი ძალდატანების გარეშე”.

ქართველი ჟურნალისტები ბავშვებს აზრს ძირითადად მაშინ ეკითხებიან, როცა ტრაგედიის გამძაფრება სურთ, ქველმოქმედებისას ვინმესთვის გულის აჩუყება უნდათ ან რაიმე ღონისძიებას (კონცერტი, სპორტული შეჯიბრები...) აშუქებენ.

თუმცა ბავშვებს ხშირად არც ამ უკანასკნელ შემთხვევაში უმართლებთ. მაგალითად, აჭარის ტელევიზიაზე გავიდა სიუჟეტი იმის შესახებ, რომ ბათუმში სკოლბურთში გოგონათა შორის შეჯიბრება დასრულდა და გამარჯვებული გამოვლინდა. სიუჟეტში ჩაწერილია ფეხბურთის ფედერაციის, ქალთა ფეხბურთის ფედერაციისა და საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა დეპარტამენტი. გახარებული ბავშვები მხოლოდ სიუჟეტის ფონია.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ ზემოთ ნახსენები კვლევის მიხედვით, საქართველოში ჟურნალისტების მიერ ბავშვების შესახებ მომზადებული მასალები ყველაზე ხშირად განათლების საკითხებს ეხება. ბავშვები დისკუსიაში არც ამ შემთხვევაში მონაწილეობენ. მათ შესახებ ძირითადად ოფიციალური პირები საუბრობენ.

რატომ უნდა ავიღოთ ინტერვიუ ბავშვებისგან? სარა მაკრამისა და ლოტ ჰიუს პუბლიკაციაში ვკითხულობთ, რომ ეს ძალიან საჭირო და მნიშვნელოვანია, რადგან:

• ბავშვებს შეუძლიათ საინტერესო და ახალი ინფორმაციით მოგამარაგონ.

• ისეთი თემები, როგორიცაა განათლება, თამაში ბავშვებისათვის უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე უფროსებისთვის. ამიტომ ჟურნალისტები უნდა დაინტერესდნენ, რას ფიქრობენ ამ თემებზე ბავშვები.

• მედიის მომხმარებელთა შორის ბავშვებიც არიან. მათ აინტერესებთ, რას ამბობენ და გრძნობენ მათი თანატოლები.

• ბავშვებს აქვთ უფლება, რომ მათ მოუსმინონ, მათი აზრი გაითვალისწინონ, რომ მასმედიაში გამოხატონ საკუთარი მოსაზრებები.

ყველა ეს პრინციპი გაეროს ბავშვის უფლებათა კონვენციისგანუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს.

„თიბისი“ - ბანკის განახლებული საკრედიტო ოფისის შესახებ ინფორმაციას "ინტერპრესნიუსი" ავრცელებს.

„თიბისი ბანკის" იპოთეკურ ცენტრში ბინის შეძენის პროცესი ბევრად უფრო მარტივი და მოსახერხებელია. მომხმარებელს შეუძლია გაიმარტივოს ბინის შეძენის პროცესი, ერთ სივრცეში მიიღოს ინფორმაცია მიმდინარე სამშენებლო პროექტებზე, ისარგებლოს კონსულტანტის რჩევებით, შეარჩიოს მისთვის სასურველი სამშენებლო პროექტი და მიიღოს საუკეთესო პირობები იპოთეკურ სესხზე. მომსახურების გამარტივების მიზნით, მომხმარებლისთვის შეიქმნა იპოთეკური ცენტრის ვებგვერდიც“ - ნათქვამია მასალაში.

მასალშივეა განმარტებული, რომ „დაინტერესებულ პირებს იპოთეკურ ცენტრში მისვლის გარეშე, ყველა მიმდინარე სამშენებლო პროექტზე დეტალური ინფორმაციისა და ფოტომასალის ნახვა ონლაინ შეუძლიათ. ხოლო მათ, ვისაც დამატებითი ინფორმაციის მიღება სურს, იპოთეკური ცენტრის მენეჯერი სატელეფონო ზარის საშუალებით დაეხმარება“.

ინფორმაცია შეიცავს რეკლამის ნიშნებს, თუმცა მითითება იმის შესახებ, რომ ის სარეკლამოა, არ აქვს.

საინფორმაციო სააგენტო “ინფო 9-მ” 2015 წლის 9 ოქტომბერს ხელი შეუწყო ჩინელების მიმართ დისკრიმინაციული მასალის გავრცელებას. სტატია სახელწოდებით “ჩინელებმა ქართველი მოქალაქის ოთხფეხა მეგობარი მოკლეს, მისი ხორცი კი მიირთვეს” სოციალურ ქსელ ფეისბუქში გავრცელებულ ინფორმაციას ეყრდნობოდა.

ამ მასალით მედიასაშუალებამ ხელი შეუწყო ჩინელების მიმართ სიძულვილის ენას, სტერეოტიპების გაძლიერებას და აგრესიის გაღვივებას საზოგადოებაში.

მასალაში ინფორმაცია, რომ ჩინელებმა ხარაგაულის რაიონის სოფელ ზვარეში ძაღლი ელექტროსაყელურით მოკლეს, ხორცი კი მიირთვეს, ფაქტად არის წარმოჩენილი და თანაც ეს ფაქტი განზოგადებულია. ამ ინფორმაციით, კონკრეტულ დასახლებაში მცხოვრები ყველა ჩინელი მოიაზრება ძაღლის მოკვლასა და შეჭმაში ეჭვმიტანილად.

„ჩვენი მკითხველის წერილებიდან და სატელეფონო ზარებიდან გამომდინარე ჩანს, რომ ინტერესს იწვევს გუშინ ხარაგაულის რაიონის სოფელ ზვარეში მომხდარი ვანდალური ფაქტი.

შეგახსენებთ, რომ იქ დასახლებულმა ჩინელებმა ქართველი მოქალაქის ოთხფეხა მეგობარი ელექტროსაყელურით მოკლეს, მისი ხორცი კი სადილად მიირთვეს”, - სტატიაში ეს ციტატა თამაზ ელიზბარაშვილის ფეისბუქ გვერდიდან არის გადმოტანილი.

აღსანიშნავია სოფელ ზვარეს მაჟორიტარი დეპუტატის, ბატონ ვლადიმერ ტალახაძის განცხადება, რომელიც მდგომარეობას უფრო ამწვავებს, “ინფო 9” კი, მის კომენტარს უცვლელად ყოველგვარი კომენტარის გარეშე გვთავაზობს. კომენტარში ტალახაძე კვლავ განზოგადებულად, ჩინელებს აბრალებს მინერალური წყლებისთვის შემცველობის დაკარგვას.

,,პირადად მე გუშინდელ ინციდენტთან დაკავშირებით არაფერი ვიცი დაზუსტებით, მაგრამ ვიცი ის, რომ ჩინელები 2011 წლიდან აშენებენ სარკინიგზო გვირაბს. მათ თავიანთი საცხოვრებლები ააგეს სწორედ იმ ადგილას, სადაც მოგვეპოვება უნიკალური მინერალური წყლები. გვირაბის მშენებლობის გამო მიმდინარეობს აფეთქებები, რითიც შესაძლოა, სრულიად დაუკარგონ მინერალურ წყალს თავისი შემცველობა და უნიკალურობა. 2012 წლიდან ადგილობრივების გაპროტესტებით მათ წინააღმდეგ აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე. ამის შემდეგ მათ შეუცვალეს მიმართულება გვირაბს, მაგრამ მათი საცხოვრებლები კვლავ იმავე ადგილზე რჩება”, - განაცხადა ვლადიმერ ტალახაძემ.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პირველი მუხლის მიხედვით, ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია. მეშვიდე მუხლის მიხედვით კი ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

მედიის განვითარების ფონდი სახელმძღვანელოში „ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობების თემატიკის გაშუქება მედიაში“ მედიასაშუალებებს ურჩევს თავიდან აიცილონ ისეთი მასალის გამოქვეყნება, რომელიც შესაძლოა შეურაცხმყოფელი აღმოჩნდეს რომელიმე ეთნიკური უმცირესობისთვის, აღვივებდეს სიძულვილს, შეუწყნარებლობას მათ მიმართ, თესავდეს შუღლს ეთნიკურ უმრავლესობასა და უმცირესობას შორის, იყოს დისკრიმინაციული ეთნიკური ნიშნით. ფონდი ასევე ურჩევს ჟურნალისტებს არ განაზოგადონ უმცირესობის ცალკეული წარმომადგენლის საქმიანობა, ქცევა თუ ქმედება მთელ ეთნიკურ ჯგუფზე, თავი შეიკავონ პირის ეთნიკურ კუთვნილებასა და უარყოფით მოვლენებს შორის დაუსაბუთებელი პარალელების გავლებისაგან. ხელი შეუწყონ ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლების ინტეგრირებას საზოგადოებაში.

ambebi.ge-ზე გამოქვეყნდა „კვირის პალიტრის“ სტატია, რომლის მიხედვითაც, საქართველოს ერთ-ერთ ქალაქში სკოლის დარაჯმა 11 წლის გოგონას გაუპატიურება სცადა, ბავშვის ნათესავებმა კი, დარაჯს სასტიკად სცემეს. მასალაში

„როგორც ახლობლები ჰყვებიან, 11 წლის, მეხუთეკლასელი გოგონა ცეკვიდან ბრუნდებოდა და საკუთარ ეზოში შედიოდა, როდესაც იქვე მდებარე სკოლის დარაჯი წინ გადაუდგა და ჭიქა წყალის სკოლაში, დაცვის ოთახში შეტანა სთხოვა. ბავშვი სახლში შევიდა წყლის გამოსატანად. ამ დროს დედამისი დაინტერესდა ვისთვის მიჰქონდა გოგონას წყალი, - ბავშვმაც უპასუხა. როგორც ჩანს, ქალი დაეჭვდა და მალევე გაჰყვა შვილს უკან, კაცი თავის ოთახში იყო და გოგონას შესვლას ელოდა“- ვკითხულობთ სტატიაში.

მასალაში არასრულწლოვნის ირიბი იდენტიფიცირება ხდება, დასახელებულია ქალაქი, სადაც შემთხვევა მოხდა, ასევე სკოლა, რომელშიც გოგონა სწავლობდა და ჩაწერილია სკოლის დირექტორის კომენტარი (დირექტორის სახელი და გვარი აღნიშნულია)

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მერვე მუხლის მიხედვით: „ჟურნალისტი ვალდებულიამ დაიცვას ბავშვის უფლებები, პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მომაზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვის შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის.“

10 ოქტომბერს, ტელეკომპანია “იმედის” ეთერში, საინფორმაციო გადაცემაში “შაბათის ქრონიკა” გავიდა მასალა - “საჰაერო სივრცის დარღვევა - რუსული მიგ-29 სირიის ჩრდილოეთ ნაწილში ჩამოაგდეს.”

კადრ-სინქრონის ტიპის მასალაში აღნიშნულია, რომ თურქეთის სამხედრო ძალებმა რუსული მიგ-29, თურქეთის საჰაერო სივრცის დარღვევის შემდეგ, სირიის ჩრდილოეთ ნაწილში ჩამოაგდეს და თვითმხილველები მასშტაბურ აფეთქებაზე საუბრობენ. წამყვანი ამბობს, რომ თავდაპირველად, სოციალური მედიით გავრცელებული ცნობა ბრიტანული და უკრაინული მედიასაშუალებების ვებგვერდებზე მოხვდა, ოფიციალური კომენტარისთვის კი ჟურნალისტებმა რუსეთისა და თურქეთის თავდაცვის უწყებებს მიმართეს, მაგრამ კომენტარი მათი მხრიდან ამ დრომდე არ გაკეთებულა.

კადრებში ჩანს, რომ “შაბათის ქრონიკა” “Mail Online-ის” მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას ეყრდნობა.

უნდა აღინიშნოს, რომ თურქეთის სამხედრო ძალების მიერ რუსული მიგ-29-ის ჩამოგდების შესახებ ინფორმაცია არ გაუვრცელებია არცერთ სანდო საერთაშორისო მედიასაშუალებას(CNN, BBC, Reuters, The Guardian).

სიუჟეტში არ ჩანს, რომ “შაბათის ქრონიკის” ჟურნალისტებმა მედიაში და სოციალურ ქსელებში გავრცელებული ინფორმაციის დასაზუსტებლად "ყველა გონივრული ზომა გამოიყენეს".