„ვისი მხარე უნდა დაიჭიროს საქართველომ რუსეთ-თურქეთის დაპირისპირებაში, რუსეთის, თურქეთის თუ ნეიტრალური?“ ასე ჟღერდა 26 ნოემბერს „მაესტროს ფაქტორის“ ინტერაქტივის შეკითხვა და მთელი გადაცემაც სწორედ ამ „დილემის“ მიმოხილვას მიეძღვნა. თურქოფობიის ტირაჟირება, ისტორიული მოვლენების ცალმხრივი შეფასებები, კონტექსტიდან ამოგლეჯილი პარალელები - ეს იყო ის ძირითადი პრობლემები, რაც 26 ნოემბრის „მაესტროს ფაქტორში“ გამოიკვეთა.

გადაცემას ვიზუალური გაფორმებაც საინტერესო ჰქონდა. შესავალ ნაწილში ფილმებიდან ამონარიდები გვიჩვენეს, ერთ -ერთ ასეთ ნაწყვეტში ბრძოლის კადრებია ნაჩვენები („თურქული გამბიტი“), ხოლო მეორეში ფილმის („არ დაიდარდო“) გმირი ქუთაისისა და თბილისისკენ მიმავალ გზას ეძებს. მას შემხვედრები ეუბნებიან, რომ იმ მიმართულებით, საითაც ის მიდის, სტამბულია, ფილმის გმირი ამბობს: სტამბული არ მინდა, ჩვენ იქ უკვე ვიყავით, იქ თურქები არიან” . გაუგებარია, რა კავშირია თემასა და ამ ფილმიდან ნაწყვეტებს შორის, რა მიზნით აჩვენეს გადაცემის ავტორებმა ეს ამონარიდები, რა საინფორმაციო ღირებულება ჰქონდა მათ ჩვენებას, ან რისი თქმა სურდათ ამით.

რუსეთი თუ თურქეთი?

დავიწყოთ ინტერაქტივის შეკითხვით - რომელი მხარე უნდა აირჩიოს საქართველომ რუსეთ-თურქეთის დაპირისპირებაში? გაუგებარია, რის საფუძველზე მიიჩნიეს გადაცემის ავტორებმა, რომ საქართველო, დღევანდელი რეალობის გათვალისწინებით, ამგვარი დილემის წინაშე დგას, ან შეიძლება დადგეს. ამ საკითხზე მსჯელობა გადაცემის განმავლობაში მაყურებელს არ მოუსმენია. საკითხის ამგვარად დაყენებით, რჩება შთაბეჭდილება, რომ მაუწყებელი მაყურებელს არარეალისტურ, მცდარ დილემას უყენებს.

მეორე მხრივ, ნებისმიერი ტელეკომპანიის ეთერში ინტერაქტივის ფორმით კითხვის დასმა ქვეყნის მოსახლეობის მოსაზრებების რეპრეზენტატული არ არის, რაც მაყურებელთა დიდი ნაწილისთვის შესაძლოა უცნობი იყოს. ინტერაქტივის გამოკითხვა მანიპულაციის საშუალებად რომ არ იქცეს და მაყურებელი შეცდომაში არ შევიდეს, მნიშვნელოვანია მისი გამოყენების წესების დაცვა. მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში ინტერაქტივის შესახებ ვკითხულობთ: „ინტერაქტიული გამოკითხვის შედეგის გაშუქებისას მკაფიოდ უნდა იყოს მითითებული, რომ ის არ არის წარმომადგენლობითი, სანდო და ზუსტი, ვინაიდან ასახავს მხოლოდ თვითშერჩეულ ადამიანთა მოსაზრებებს“. როგორც წესი, ქცევის კოდექსის ამ დათქმას, ტელევიზიები იშვიათად ასრულებენ ხოლმე, გამონაკლისი არც „მაესტროს ფაქტორი“ ყოფილა.

„თურქეთმა რუსული თვითმფრინავი საზღვრის უმნიშვნელო დარღვევისთვის ჩამოაგდო “

გარდა ინტერაქტივის შეკითხვისა, კითხვებს აჩენს ჟურნალისტის შესავალი ტექსტიც:

“2012 წელს სირიაში თურქეთის სამხედრო თვითმფრინავმა დაარღვია სირიის საჰაერო სივრცე და ის ჩამოაგდეს სირიის სამხედრო ძალებმა. ამ ინციდენტს თურქეთის მაშინდელი პრემიერი, ერდოღანი შემდეგი განცხადებით გამოეხმაურა:“საზღვრის უმნიშვნელო დარღვევა არ შეიძლება გახდეს თვითმფრინავის ჩამოგდების საბაბი”.მაშინ ეს ქმედება შეფასდა როგორც ტერორისტული აქტი. 3 წლის შემდეგ კი, უკვე თურქეთმა საზღვრის უმნიშვნელო დარღვევისთვის ჩამოაგდო რუსული სამხედრო თვითმფრინავი და ეს შეფასდა, როგორც თურქეთის უფლება დაიცვას თავისი საჰაერო სივრცე”, - აღნიშნა წამყვანმა გადაცემის შესავალში, მაყურებლისთვის გუგებარი დარჩა რას ნიშნავს, წამყვანის ფაქტად მოწოდებული შეფასება, რომ საზღვრი „უმნიშვნელოდ დაირღვა“, გაუგებარია რა ოფიციალურ ინფორმაციას ეყრდნობა ის ამ შეფასების დროს ან საერთოდ, როდის, რა გარემოებაში მიიჩნევა საზღვარი „უმნიშვნელოდ“, ან „მნიშვნელოვნად“ დარღვეულად.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში, 16-ე მუხლში ვკითხულობთ: „მაუწყებელი ვალდებულია ერთმანეთისაგან მკაფიოდ გამიჯნოს ფაქტი და კომენტარი. თავიდან უნდა იყოს აცილებული მოსაზრებათა ცალმხრივი ინტერპრეტაცია“.

„საავტორო პროგრამის წამყვანმა არ უნდა გამოიყენოს საკუთარი მდგომარება საკუთარი მოსაზრების იმ ფორმით გავრცელებისათვის, რომელმაც შეიძლება ხელყოს პროგრამის მიუკერძოებლობა“. (მუხლი 17.2)

„დავა აია სოფიასთან დაკავშირებით“

მნიშვნელოვანია წამყვანის შეფასება თურქეთსა და რუსეთს შორის ბოლო პერიოდში წარმოშობილი კონფლიქტის შედეგებზე საუბრის დროსაც. წამყვანი მიიჩნევს, რომ თურქეთსა და რუსეთს შორის დაპირისპირებისას ოფიციალური რუსეთის მხრიდან სხვადასხვა სახის ბოიკოტის ფონზე, „ყველაზე საინტერესო პრობლემა“ ერთერთი რუსი დეპუტატის, გავრილოვის განცხადებაა, რომელიც, როგორც „ფაქტორიდან“ გავიგეთ, აია სოფიას მართლმადიდებლურ სამყაროში დაბრუნების ითხოვს. გაუგებარია, რატომ მიიჩნევს წამყვანი ერთ-ერთი რუსი დეპუტატის მოთხოვნას „ყველაზე საინტერესო პრობლემად“, მაშინ როცა ეს საკითხი ოფიციალურად, სახელმწიფო დონეზე დღის წესრიგში არ დამდგარა.

აქვე, წამყვანი გამოთქვამს ვარაუდს, რომ „ბიზანტიის ოქროს ხანის სიმბოლოს აია სოფიას მართლმადიდებლობის წიაღში დაბრუნებას ყველაზე მეტად ბერძნები გულშემატკივრობენ“. „ფაქტორიდან“ ვიგებთ, რომ „ნატოს წევრობა საბერძნეთს არ აფერხებს“ , მისმა საგარეო საქმეთა მინისტრმა რუს კოლეგას მხარდაჭერა გამოუცხადა: „ბერძნებმა საინტერესო სტატისტიკაც მოიყვანეს, მათი მტკიცებით, თურქეთმა ბოლო 10 თვის განმავლობაში საბერძნეთის საჰაერო საზღვარი 1233-ჯერ დაარღვია, ყველა ფაქტზე რეაგირება რომ მოგვეხდინა, ჩვენი მეზობელი თვითმფრინავის გარეშე დარჩებოდაო, ირონიულად აღნიშნავენ საბერძნეთის გენშტაბში” -აღნიშნა წამყვანმა.

საბერძნეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის ზარის შესახებ ინფორმაცია რუსულმა რადიოსადგურმა საკუთარ ვებგვერდზე sputniknews.com-ზე გამოაქვეყნა. რაც შეეხება თურქეთის მიერ საბერძნეთის საზღვრის დარღვევის სტატისტიკას, ამ საკითხზე მასალა ასევე რუსულ მედიასაშუალებაში Russia Today-ს ვებგვერდზე გამოქვეყნდა. სტატია ეყრდნობა თესალის უნივერსიტეტის სტატისტიკას, რომელიც, თავის მხრივ, ბერძნული არმიის მიერ მიწოდებული მონაცემებითაა მომზადებული.

„ფაქტორის“ მაყურებლისთვის იქმნება ასეთი შთაბეჭდილება - ევროკავშირის და ნატოს წევრი საბერძნეთი უპირისპირდება ნატოს წევრ თურქეთს და მხარს უჭერს რუსეთს. “მაესტროს ფაქტორში“ საბერძნეთთან დაკავშირებულ პასაჟზე სხვა არაფერი თქმულა, გადაცემაში არ ყოფილა აღნიშნული თურქეთ-საბერძნეთის ურთიერთობის საერთო კონტექსტი, მაგ: უთანხმოება კვიპროსის გამო. ამ კონტექსტის ხსენების გარეშე, მაყურებელს შესაძლოა მცდარი შთაბეჭდილება შეექმნას საბერძნეთის პოზიციასთან დაკავშირებით.

ისტორიული კონტექსტი ცალმხრივად

გადაცემაში ცალმხრივად იყო წარმოჩენილი ისტორიული ფაქტების შეფასებაც. მაგალითად, წამყვანმა თქვა: “ისტორიკოსები ამბობენ, რომ რუსეთ-თურქეთის ომი ტერიტორიული თვალსაზრისით საქართველოსთვის ყოველთვის მომგებიანი იყო”. ამ სიტყვების დასტურად კი ისტორიკოს სიმონ მასხარაშვილის მოსაზრება მოვისმინეთ. თუმცა, შესაძლოა არსებობდეს სხვა მოსაზრებებიც იგივე საკითხთან დაკავშირებით. თუკი წამყვანს მართლაც სურდა გაერკვია, რამდენად მომგებიანი იყო, ან საერთოდ იყო თუ არა მომგებიანი, ისტორიულად რუსეთ-საქართველოს ომი, უფრო მრავალფეროვანი მოსაზრებები უნდა შეეთავაზებინა მაყურებლისთვის.

„პოლიტიკური მოვლენების თავისუფალი და მიუკერძოებელი გაშუქების უზრუნველსაყოფად, მაუწყებელმა უნდა გაითვალისწინოს, რომ მიუკერძოებლობა არ გულისხმობს თითოეული შეხედულებისთვის თანაბარი დროის დათმობას, არამედ მაუწყებელმა უნდა უზრუნველყოს ყველა მნიშვნელოვანი მოსაზრების სათანადო წარმოჩენა”, მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, მუხლი 18.

თურქოფობიის ტირაჟირება

პოლიტოლოგმა სოსო ცისკარიშვილმა კომენტარში თურქები პირდაპირ დაადანაშაულა საქართველოს მიმართ ექსპანსიურ პოლიტიკაში და ამის დასტურად მოიყვანა ფაქტი, რომელსაც გადამოწმება სჭირდება, თუმცა გადაცემაში რესპონდენტის მიერ გაჟღერებული მოსაზრების ტირაჟირება პირდაპირ მოხდა და გადამოწმების მცდელობა არ ჩანდა.

“თურქების მე-10, მე-11 კლასის გეოგრაფიის სახელმძღანელოებში, რომელიც მე თვითონ მაქვს ნანახი, ბათუმის ოლქი მოხაზულია თურქეთის შემადგენლობაში და წერია ბათუმის ვილაიეთი, დროებით ოკუპირებული ბათუმის ვილაიეთი. ამიტომ თურქეთში არის ძლიერი მიმდინარეობა, რომელიც ბათუმს განიხილავს თურქულ ტერიტორიად. ამიტომ თუ რუსეთი ხელს დაიბანს, შეიძლება არასასრუველი შედეგებიც კი მივიღოთ”, - ამბობს ცისკარიშვილი.

მაგდა ანიკაშვილმა პატრიოტთა ალიანსის წარმომადგენელს დავით თარხან-მოურავსაც მისცა ტრიბუნა თურქოფობიის ტირაჟირებისთვის: “თურქეთი ამ ტერიტორიების გაკონტროლებას ცდილობს მხოლოდ იმიტომ, რომ აღადგინოს ოსმალეთის იმპერიის გავლენის სფერო, რომელშიც საქართველოც შეყვანილი აქვს და ღიად არაერთხელ, ეხლანდელ პრემიერს დავუთოღლუს უთქვამს, რომ ბათუმი, ოზურგეთი, ახალციხე ეს არის თურქეთის შემადგენელი ნაწილი, არაერთხელ უთქვამს, რომ ოსმალეთის იმპერია უნდა აღდგენს, ასევე სარაევო დამასკო უნდა დაბრუნდეს ოსმალეთის იმპერიაში, თან ამბობდა, რომ საზღვრებს პატივს სცემს, ეს სრულიად გაუგებარი სიტყვათწყობაა”, - თქვა დავით თარხან-მოურავმა.

თურქეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა აჰმეთ დავუთოღლუმ 2015 წლის მარტში ახლო აღმოსავლეთის პრობლემის მოგვარების მისეულ ხედვაზე ისაუბრა. მან ასეთი განცხადება გააკეთა:

„გასულმა წელმა უამრავი სირთულე მოგვიტანა. ჩვენ გვინდა დავასრულოთ ეს სირთულეები. ჩვენ ომისა და ვინმესთვის მტრის დაძახების, ან ვინმეს საზღვრის ხელყოფის გარეშე, ჩვენ კვლავ დავაკავშირებთ სარაევოს დამასკოს, ბენღაზს ერზერუმსა და ბათუმს. ეს იქნება ჩვენი ძლიერების საფუძველი. შეიძლება თქვენ სხვადასხვა ქვეყნებს მიაკუთვნებთ, მაგრამ იემენი და სკოპიე ერთი ქვეყნის ნაწილი იყო 110 წლის განმავლობაში, ასევე ერზერუმი და ბენღაზი. როცა ჩვენ ამას ვამბობთ, ჩვენი ოპონენტები ამას „ახალ ოტომანიზმს“ უწოდებენ. თუმცა ისინი, ვინც ევროპა გააერთიანა, არ გამხდარან ახალი რომაელები, მაგრამ მათ, ვისაც უნდა ახლო აღმოსავლეთი გეოგრაფიულად გააერთიანოს, „ახალ ოტომანისტებად“ იწოდებიან. დიდი პატივია, რომ გვახსენებთ ოტომანების, სელჩუკების სახელს, მაგრამ ჩვენ აღარასდროს დავადგამთ თვალს სხვის ქვეყანას, მისი წარსულის მიუხედავად“.

წამყვანს თარხან-მოურავის მიერ გაჟღერებულ თურქოფობიაზე რეაგირება არ ჰქონია. ამის ნაცვლად, მან რესპონდენტს ასეთი შეკითხვა დაუსვა: “არის თუ არა თურქეთი ჩვენი კეთილმეზობელი ქვეყანა, პარტნიორი და მოკავშირე?”

საგულისხმო იყო მაგდა ანიკაშვილის პირველი შეკითხვაც, რომელიც დავით თარხან-მოურავს დაუსვა: “თქვენ არაერთხელ გისაუბრიათ იმ რისკებზე, რაც მომდინარეობს თურქეთიდან, მათ შორის ამ სახელმწიფოს ექსპანსიური განწყობებიდან გამომდინარე საქართველოს მიმართ. ამ ფონზე რა პოზიცია უნდა დაიკავოს საქართველომ რუსეთ-თურქეთთან დაკავშირებით?” გაუგებარია, რა რისკები მომდინარეობს თურქეთიდან და რას ნიშნავს „თურქეთის ექსპანსიური განწყობები?“ რესპონდენტის პასუხიც სწორედ ამ ხაზის გაგრძელება იყო და არაერთხელ აღინიშნა მისი მხრიდანაც, რომ თურქეთს საქართველოსთან მიმართებით ექსპანიური განწყობები აქვს. სამწუხაროდ, წამყვანი არ შეწინააღმდეგებია რესპონდენტის მსჯელობას, არ უკითხავს მისთვის, კონკრეტულად რაში გამოიხატება ამ სახელმწიფოს მიერ საქართველოს ექსპანსიის სურვილი, მით უფრო, იმ ფონზე, როცა თურქეთთან საქართველოს საზვღარი დადგენილია და ეს საკითხი საქართველოს დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან დღემდე სადავო არასდროს გამხდარა.

რაც შეეხება კიდევ ერთ სტუმარს, ჯონდი ბაღათურიას, ის მართლმადიდებლობას აიგივებს ქართველობასთან და რელიგიას მიიჩნევს იმ მთავარ მიზეზად, რის გამოც, ქართველებმა “პატარა წყენა” უნდა დაივიწყონ და ოკუპაცია უნდა აპატიონ რუსეთს, თურქეთზე საუბრისას, ეს რესპონდენტიც არაერთხელ უსვამს ხაზს „თურქეთის ექსპანსიურ მიდრეკილებებს“.

აქ ავიწყდება წამყვანს შეახსენოს რესპონდენტს მის მიერვე გადაცემის ამ ნაწილის დასაწყისში ნათქვამი სიტყვები, რომ თურქეთის ნატოში გაწევრიანების შემდეგ საქართველოს მაშინდელმა საბჭოთა მთავრობამ ოფიციალურად თქვა უარი რაიმე ტიპის ტერიტორიულ პრეტენზიაზე თურქეთის მიმართ და მას შემდეგ ისტორიული მიწების დაბრუნების საკითხი ოფიციალურ დონეზე არ დამდგარა. დღევანდელი მდგომარეობით კი საქართველოს 20 პროცენტი ოკუპირებულია რუსეთის მიერ და უამრავი დევნილი საკუთარი სახლისგან მოშორებით ცხოვრობს. თურქეთი კი სტრატეგიულ პარტნიორად განიხილება.

“მე მინდა შეგახენოთ ერდოღანის განცხადება, რომ როცა ვხედავ მინარეთებს, რომელიც მეზობელ სახელმწიფოებში შენდება, ისინი მაგონებენ რაკეტებს დამიზნებულს ჩვენი მტრებისათვის და როდესაც ვხედავთ მრევლს იქ მყოფს, ისინი მაგონებენ, იანჩარებს, ისლამის მებრძოლებს”, - თქვა ჯონდი ბაღათურიამ.

სინამდვილეში ერდოღანმა ეს ფრაზა ერთერთი ლექსიდან1998 წელს წარმოთქვა განსხვავებული ინტერპრეტაციით: “მეჩეთი არის ჩვენი ყაზარმები, გუმბათები ჩვენი ჩაფხუტები, მინარეთი ჩვენი ხიშტები და მრევლი ჩვენი ჯარისკაცები”.

სამწუხაროდ, რესპოდენტთა ნაწილის სტერეოტიპული შეხედულებები თურქების მისამართით, უპასუხოდ დარჩა. კონტრშეკითხვები და კონტრარგუმენტები წამყვანს არ წარმოუდგენია.

„პირდაპირ ეთერში მოწვეული სტუმრის მიერ გაკეთებულ დისკრიმინაციულ განცხადებებს ჟურნალისტი პირდაპირ ეთერშივე უნდა გაემიჯნოს და დაუპირისპირდეს. თუ ჩანაწერია, მკაფიოდ უნდა ჩანდეს, რომ არატოლერანტული გამონათქვამები არ არის ჟურნალისტის პოზიცია. საჯარო პირს დისკრიმინაციული გამონათქვამი უნდა დაუტოვოს ჟურნალისტმა, კერძო პირს კი, შეიძლება, ამოუჭრას – თუ მიზანი არატოლერანტული გარემოს ჩვენება არ არის“, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პრინციპები, განმარტებითი ნაწილი.

25 ნოემბერს ტელეკომპანია რუსთავი 2-ის ეთერში გადაცემა „ნანუკას შოუში“ წამყვანმა მოწვეულ სტუმრებს საჩუქრად გადასცა „ტენტორიუმის“ პროდუქცია. მანამდე წაიკითხა, თუ რა დადებითი გავლენა აქვს ადამიანის ჯანმრთელობაზე ამ კომპანიის ნაწარმს. იქვე დაამატა, რომ უყვარს ამ საჩუქრის დარიგება, რადგან იცის „ამ ყველაფრის ფასი“.

გადაცემის ბოლო ბლოკში კი, სტუმრად ჰყავდა მომღერალი ნინი ბადურაშვილი შვილთან ერთად. ბავშვს წამყვანი სთავაზობდა, „სებამედის“ პროდუქცია გამოეყენებინა თოჯინით თამაშისას. ნანუკა ჟორჟოლიანმა ორი წლის ბავშვს უთხრა, რომ ეს „სუფთა გერმანული პროდუქციაა“, თოჯინა კი „უნდა დაბანო სებამედის სპეციალური რაღაცეებით იმიტომ რომ ნახე აქ, შემთხვევით თუ გამოყრილი აქვს რაღაცეები ამას აულაგებს, თუ სადმე დააყრის... “. „აუცილებლად სჭირდება სახის კრემი. ნახე თან როგორი აქვს „სება მედს“ შეუძლია დაიცვას სიცივისგან“, - აღნიშნავს წამყვანი და აძლევს ბავშვს კრემებს თოჯინისთვის წასასმელად. ნინი ბადურაშვილს კი უხსნის რომ „დამზადებულია გერმანიაში ნიშნავს ხარისხის მთვარ ნიშანს“, შემდეგ ამცნობს აუდიტორიას სად იყიდება და რა ფასდაკლებები აქვს ახლა კომპანიას.

„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონით პროდუქტის ეთერში განთავსება (Product Placement) დაშვებულია იმ ტიპის გადაცემებში, როგორიც „ნანუკას შოუა“, თუმცა, კანონმდებელი განსაზღვრავს განთავსების წესებს. კანონის 69-ე მუხლის თანახმად, პროგრამაში პროდუქტის განთავსება ისე უნდა მოხდეს, რომ „ბ) ის არ შეიცავდეს პროდუქტის შეძენისაკენ პირდაპირ მოწოდებას; გ) მან პროდუქტს გადაჭარბებული მნიშვნელობა არ მიანიჭოს.“

23 ნოემბერს საქართველოდან „ისლამურ სახელმწიფოში“ წასული მებრძოლების ვიდეომიმართვა ტელევიზიების ნაწილმა ან საერთოდ არ გაუშვა ეთერში, ან მნიშვნელოვნად რედაქტირებული სახით აჩვენა. თუმცა, ვიდეოს გავრცელება 23-24 ნოემბრის მედიისთვის დღის მთავარი თემა გახდა. ერთადერთი მაუწყებელი, რომელმაც ეს ამბავი 23 ნოემბერს არ გააშუქა, საზოგადოებრივი მაუწყებელი იყო, მაგრამ მეორე დღეს, მაუწყებელმა თემას საკმაოდ ვრცელი მასალა მიუძღვნა. ტელევიზიებისგან განსხვავებით, რამდენიმე ინტერნეტგამოცემამ ვიდეო სრულად, რედაქტირების გარეშე გამოაქვეყნა.

„მედიაჩეკერი“ დაინტერესდა, როგორ გააშუქეს თემა მაუწყებლებმა, რაზე გააკეთეს აქცენტი და შესთავაზეს თუ არა აუდიტორიას, მრავალმხრივი შეფასებები.

“მოამბე”

ისლამური სახელმწიფოს მხრიდან საქართველოს წინააღმდეგ მუქარის შემცველი ვიდეოს გავრცელებას “მოამბე” მხოლოდ 24 ნოემბერს გამოეხმაურა, 23 ნოემბერს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხის“ საინფორმაციო სამსახურს ამ თემისთვის დრო საეთეროდ არ დაუთმია.

მასალაში მოკლედ არის გადმოცემული ვიდეომიმართვის შინაარსი, ჟურნალისტებს არ დაუსახელებიათ ვებგვერდი, სადაც ვიდეომიმართვა გამოქვეყნდა, ასევე, არ ყოფილა ნაჩვენები თავად ვიდეომიმართვაც.

ჟურნალისტი ამბობს, რომ 12 წუთიან ვიდეომიმართვაზე, რომელსაც რუსული სუბტიტრები ახლავს, ე. წ ისლამური სახელმწიფოს რუსულენოვანი მედიაორგანიზაციის ლოგოა გამოსახული. ჩანს 4 ახალგაზრდა მამაკაცი „კალაშნიკოვის“ ავტომატური ცეცხლსასროლი იარაღებითა და „რპგ-ს“ ტიპის ყუმბარმტყორცნით, გზავნილი კი შეიცავს მუქარას, მათ შორის აჭარაში მცხოვრები მუსულმანი სასულიერო პირების მიმართ.

ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ ისლამური სახელმწიფოს სახელით გავრცელებულ ვიდეოსთან დაკავშირებით გამოძიება მიმდინარეობს, თუმცა ჟურნალისტებისთვის ამ გამოძიების დეტალები უცნობია. ჩაწერილია იმ ახალგაზრდების ოჯახის წევრთა კომენტარები, რომლებიც მიმართვაში საუბრობენ.

მასალაში ყურადღება გამახვილებულია უსაფრთხოების ზომებზე და აღნიშნულია, რომ 13 ნოემბერს პარიზში მომხდარი ტერორისტული აქტების შემდეგ, საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის ყველა გამშვებ პუნქტში სავიზო კონტროლი გამკაცრდა. გამოყენებულია შსს-ს მიერ გამოქვეყნებული სტატისტიკური მონაცემები, რომლის თანახმადაც, 14 ნოემბრიდან 24 ნოემბრის ჩათვლით, საქართველოში შემოსვლაზე უარი ეთქვა უცხო ქვეყნის 479 მოქალაქეს, საქართველოს სახელმწიფო სახმელეთო საზღვრის უკანონოდ კვეთის ბრალდებით კი საქართველოს 1 და უცხო ქვეყნის 31 მოქალაქე დააკავეს.

ჟურნალისტი ამბობს, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა "ისლამური სახელმწიფოს" მხარდამჭერი რამდენიმე ქართულენოვანი ვებგვერდი დაბლოკა.

გარდა ამისა, ვიდეომიმართვასთან დაკავშირებული გამოძიების დეტალებზე და ტერორიზმის საფრთხესთან დაკავშირებით “მოამბემ” პირდაპირი ჩართვის დროს კითხვები დაუსვა შს მინისტრის მოადგილეს, არჩილ თალაკვაძეს. „ეს არის კარგად მომზადებული, წინასწარ დადგმული ვიდეომიმართვა, რომლის სავარაუდო მიზანიც არის უფრო მეტად პანიკის დათესვა მოსახლეობაში, ვიდრე რაიმე კონკრეტული მოქმედებების შესახებ მინიშნების ან გზავნილების გაგზავნა სახელმწიფოს მისამართით. მიუხედავად ამისა, ბუნებრივია ეს ვიდეო ვერ დარჩება ყურადღების გარეშე. ეს ჩანაწერი გამოძიების საგანი და ობიექტი გახდება. კიდევ ერთხელ გამოჩნდა, რომ ამ და სხვა ვიდეოების გამოქვეყნებით, ხელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური და ჩვენი სამინისტრო ძალიან სწრაფ რეაგირებას ახდენს მომხდარ და განვითარებულ მოვლენებზე“, - განაცხადა „მოამბის“ ეთერში თალაკვაძემ, თუმცა გამოშვების წამყვანები არ დაინტერესებულან, რა ქმედებებით გამოვლინდა “ძალიან სწრაფი რეაგირება” სახელმწიფო უწყების მხრიდან.

„იმედი“

23 ნოემბერს, „ქრონიკამ“ მაყურებელს ე.წ. ისლამური სახელმწიფოს წევრების ვიდეომიმართვა გამოშვების მეორე თემად გააცნო. მთავარი გამოშვების პირველი რეპორტაჟი ბრიუსელში ანტიტერორისტულ-საგამოძიებო მოქმედებებს და მოქალაქეთა უსაფრთხოების დაცვის მიზნით მიღებულ ზომებს მიეძღვნა.

წამყვანმა აღნიშნა, რომ მიმართვის ავტორები ქართულად საუბრობენ და ქვეყანაში ხალიფატის შემოსვლით იმუქრებიან. „ქრონიკამ“ მუქარის შემცვლელი 12 წუთიანი მიმართვის მხოლოდ კადრები გამოიყენა და არც ის ვებგვერდი დაუსახელებია, რომელზეც აღნიშნული მიმართვა გავრცელდა. თითქმის წუთნახევარიანი კადრ-სინქრონის ძირითადი ნაწილი ვიდეოში აღბეჭდილი ერთ-ერთი პირის ხვიჩა გობაძის მამის კომენტარს დაეთმო.

ვიდეომიმართვის შინაარსის გაცნობის შემდეგ „ქრონიკამ“ მაყურებელს საქართველოში მცხოვრებ მუსლიმთა მუფთისა და მუსლიმთა კავშირის თავმჯდომარის კომენტარები გააცნო. ორივემ აღნიშნა, რომ ტერორიზმთან ისლამს კავშირი არ აქვს, მიმართვის გარკვეული მონაკვეთები კი, ყურანის არასწორ და სახიფათო ინტერპრეტაციას წარმოადგენს.

ამის შემდეგ გავიდა სიუჟეტი თბილისის აეროპორტში დაკავებული დავით ბორჩაშვილის შესახებ, რომელსაც საგამოძიებო სტრუქტურები ე.წ. ისლამურ სახელმწიფოს წევრობას/ტერორისტობას ედავებიან.

გაცილებით ინფორმაციული და დატვირთული იყო „ქრონიკის“ 24 ნოემბრის მთავარი გამოშვება. ახალი ამბები დაიწყო თურქეთის მიერ რუსული ავიაგამანადგურებლის ჩამოგდებაზე მომზადებული სიუჟეტით, რაც 23 ნოემბრის რეზონანსული ვიდეომიმართვის თემით გაგრძელდა: რედაქცია დაინტერესდა, თუ ვინ, რატომ იბრძვის ისლამური სახელმწიფოს რიგებში. წამყვანმა აღნიშნა, რომ ჯიჰადის ქართულმა შტრიხმა საზოგადოებაში ახალ დისკუსიას დაუდო სათავე: რა განაპირობებს ტერიტორისტების რიგების შევსებას საქართველოდან, ისლამის ინტერპრეტირებულად გაგების გარდა? კითხვებზე პასუხების მოძებნას რეპორტიორები ვიდეომიმართვის ავტორების ოჯახის წევრებთან და აღმოსავლეთმცოდნეებთან შეეცადნენ. ამ რეპორტაჟს მოჰყვა სიუჟეტი იმაზე, თუ რატომ აიგივებენ ისლამსა და ტერორიზმს, ჟურნალისტმა აუდიტორიას მრავალმხრივი შეფასებები შესთავაზა. ამ ნაწილის შემდეგ გამოშვებაში აქცენტი გადავიდა ქვეყნის უსაფრთხოების დაცვის მიზნით სახელმწიფო სტრუქტურების მიერ მიღებულ ზომებზე.

„2030“

მუქარის შემცველი ვიდეოს გავრცელება 23 ნოემბერს პირველ თემად ჰქონდა GDS-ს საინფორმაციო გამოშვება „2030-ს“. მასალაში ვიდეო სრულად ნაჩვენები არ ყოფილა და მხოლოდ მისი შინაარსი მიმოიხილეს. ამის შემდეგ აქცენტი საერთაშორისო მასშტაბით, ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლაზე, ბრიტანეთსა და საფრანგეთში გაკეთებულ განცხადებებზე, ბრიუსელის ანტიტერორისტულ ოპერაციებზე გაკეთდა, რასაც მოჰყვა სიუჟეტი დავით ბორჩაშვილის დაკავების შესახებ.

დისკუსიის ნაწილში „2030-მა“ სტუმრად ექსპერტი უსაფრთხოების საკითხებში ზურაბ აგლაძე მიიწვია. ყოფილ სამხედრო პირს რეზონანსული ვიდეოს შინაარსის შეფასება სთხოვეს.

24 ნოემბრის „2030-ში“ ვიდეომიმართვის ავტორებს გამოშვების მეორე თემა მიეძღვნა. სიუჟეტში ჟურნალისტმა , მშობლებზე დაყრდნობით, ისაუბრა იმაზე, როგორ დატოვეს ახალგაზრდებმა საქართველო. ერთ-ერთი შეირაღებული პირის მამა, ბადრი ანთაძე ამბობს, რომ შვილს საქციელი იმამმაც მოუწონა, რაც თავად იმამმა სიუჟეტში უარყო. მამა ამბობს, რომ სახელმწიფოსგან გაფრთხილებული იყო, რომ შვილს საეჭვო პირებთან ჰქონდა ურთიერთობა. სიუჟეტი დასრულდა შსს-ს განცხადებით რომლის თანახმადაც, საზღვრებზე კონტროლი გამკაცრდა. დისკუსიის ნაწილში კი ვიქტორ დოლიძემ და ირაკლი სესიაშვილმა უსაფრთხოების საკითხებზე ისაუბრეს.

„მაესტრო“

„ისლამური სახელმწიფო საქართველოს ემუქრება“ ამ სახელწოდების სიუჟეტი „მაესტროზე“ „კონტაქტში 8-ზე“ 23 ნოემბერს გავიდა. სიუჟეტში ჟურნალისტმა მაყურებელს მიმართვის შინაარსი გააცნო და ვიდეოს ერთერთი ავტორის მამის და აღმოსავლეთმცოდნე სოსო ზაალიშვილის კომენტარები შესთავაზა. მასალაში აღინიშნა, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური ამ და სხვა მსგავსი შინაარსის ვიდეოებს სწავლობს.

სიუჟეტი ვერ დასრულდა ტექნიკური პრობლემის გამო. ეთერში ჟურნალისტის ტექსტს ფონად გასდევდა ე.წ. ტერორისტების მიერ გავრცელებული ვიდეოს ფრაგმენტები, სადაც ჩანდა ტიტრები რუსულ ენაზე და ისმოდა ხმა, თუმცა შინაარსის გარკვევა შეუძლებელი იყო.

24 ნოემბერს მაესტროს 8 საათიან გამოშვებაში მუქარის შემცველ ვიდეოს და შესაძლო საფრთხეს 5 სიუჟეტი, ჯამში დაახლოებით 25 წუთი დაეთმო. თემა პირველივე ბლოკში გაშუქდა.

პირველი რეპორტაჟი სოფელ ნასაკირალიდან მომზადდა და მაყურებელს იმ ახალგაზრდების შესახებ მოუთხრო, ვინც მუქარის შემცველ ვიდეოში ჩანდნენ. „ვინ არიან ახალგაზრდები, რომლებიც საზოგადოებამ მუქარის შემცველი მიმართვის შემდეგ გაიცნო“. მეორე სიუჟეტში „მაესტრომ“ მუსლიმთა კავშირის პოზიცია გაახმოვანა. მუსლიმთა კავშირის ხელმძღვანელმა ტარიელ ნაკაიძემ განაცხადა, რომ აუცილებელია მრევლის განათლებისათვის აქტიური მუშაობა. მესამე მასალა ასე იყო დასათაურებული: „ისლამური სახელმწიფო და საეჭვო ვებ-გვერდი“. აქ ინფორმაციული ტექნოლოგიები სპეციალისტმა ისაუბრა იმ ვებგვერდის რეგისტრაციის შესახებ, სადაც მუქარის შემცველი ვიდეო პირველად განთავსდა. ჟურნალისტმა კი ეთერში დაასახელა ორი ვებგვერდი, სადაც პირველად აიტვირთა ვიდეო. გაირკვა რომ ვებგვერდი პანამაშია დარეგისტრირებული, სახელწოდება კი ლოს-ანჯელესში იყიდეს. მეოთხე მასალა „საქართველოს სახიფათო რეგიონებს“ ეხებოდა. ასე წარადგინა ჟურნალისტმა რეგიონები, საიდანაც ახალგაზრდები სირიაში წავიდნენ. მისი თქმით, რისკზონებია: - აჭარა, გურია, ქვემო ქართლი, თბილისი და პანკისი. ჟურნალისტმა ასევე აღნიშნა, რომ გურიის იმ სოფლებიდან წავიდნენ ახალგაზრდები, სადაც აჭარლები არიან ჩასახლებული.

მეხუთე სიუჟეტი პირდაპირ მუქარის შემცველ ვიდეოს და მის გმირებს არ ეძღვნებოდა. აქ ოპოზიციასა და ხელისუფლებას შორის მიმდინარე დაპირისპირება იყო განსახილველი თემა - უნდა იმსჯელოს თუ არა პარლამენტში თავდაცვისა და უსაფრთხოების კომიტეტმა არსებულ საფრთხეებზე.

რუსთავი 2

“კურიერის” მთავარი საინფორმაციო გამოშვება ტერორისტული შინაარსის ვიდეობის გავრცელების ამბით დაიწყო და პირველი ორი სიუჟეტი დაეთმო. საინფორმაციო გამოშვებაში არ გამოუყენებიათ ნაწყვეტები გავრცელებული ვიდეოებიდან, მხოლოდ ვიდეოდან მოჭრილი ფოტოები აჩვენებს.

“ქართულ ენაზე ჩაწერილ მიმართვაში ოთხი პირიდან ორი ქართველ ხალხს, მათ შორის მუსლიმებს ისლამის დაცვისა და მიღებისკენ მოუწოდებს და ისლამის საწინააღმდეგო ქმედებების გამო თავის მოკვეთით ემუქრება”, - განმარტა ჟურნალისტმა.

პრობლემის შესახებ ისაუბრა პანკისის უხუცესმა ხასო ხანგოშვილმა და ჩეჩნური დიასპორის წარმომადგენელმა მექა ხანგოშვილი, რომლებმაც აქცენტი იმაზე გააკეთეს, რომ ვიდეოები სერიოზულ საფრთხეებს არ შეიცავს და გავრცელების ძირითადი მიზანი ხალხის დაშინებაა. მუსლიმთა კავშირის თავმჯდობარე ტარიელ ნაკაიძემ კი აღნიშნა, რომ პრობლემას უფრო სიღრმისეულად უნდა შევხედოთ და მიზეზების კვლევა დავიწყოთ - რატომ უერთდებიან ეს ახალგაზრდები ISIS-ს.

“რუსთავი 2”-ის მთავარ გამოშვებაში განმარტეს, რომ ფაქტზე გამოძიება უკვე დაწყებულია, ექსპერტებმა სახელმწიფოს პრობლემის წინააღმდეგ საბრძოლველად რჩევები მისცეს, მმართველი გუნდის წარმომადგენელმა ანი მიროტაძემ იმედი გამოთქვა, რომ საქართველო ტერორიზმის თავიდან აცილებას შეძლებს, ხოლო ოპოზიციის წარმომადგენლებმა ხელისუფლებას უსაფრთხოების ზომების გამკაცრება მოსთხოვეს.

24 დეკემბერს კი “რუსთავი 2-ზე“ გავიდა სიუჟეტი საქართველოს ხელისუფლების მიერ სასაზღვრო პოლიტიკის გამკაცრებაზე - ბოლო 10 დღის განმავლობაში საზღვრის უკანონო კვეთის ბრალდებით 32 ადამიანია დაკავებული 500 მდე პირს კი ქვეყანაში შემოსვლაზე უარი ეთქვა. სიუჟეტში ჩაწერილი ადამიანები კი, რომლებიც საქართველოში სხვადასხვა რეისებით ჩამოვიდნენ, საზღვრებზე განსაკუთრებული კონტროლის შესახებ ინფორმაციას არ ადასტურებენ.

სიუჟეტში აღნიშნულია, რომ ეს ერთადერთი განცხადებაა, რომელიც შსს ტერორისტული შინაარსის მქონე ვიდეოს გასვლის შემდეგ გააკეთა და სამართალდამცავ ორგანოებს დამატებითი კითხვებისთვის არ უპასუხიათ.

გადაცემა “არჩევანი” კი, მთლიანად ტეროტიზმის თემას მიეძღნა. საკითხი ფართოდ იყო განხილული. თემის შესახებ სხვადასხვა კონფესიის წარმომადგენლებმა, თეოლოგმა და პანკისის საკითხებზე მომუშავე ჟურნალისტმა, საპატრულო პოლიციის წარმომადგენელმა, პოლიტიკოსებმა და არასამთავრობო ორგანიზაციებმა ერთად იმსჯელეს.

„კავკასია“

23 ნოემბერს „კავკასიის“ მთავარი საინფორმაციო გამოშვების დასაწყისში დავით ბორჩაშვილის დაკავების შესახებ ინფორმაცია გავიდა. სიუჟეტში ნახსენებია, რომ ტერორიზმის ბრალდებით დაკავებული პირი საავადმყოფოში მკურნალობს. 23 ნოემბერს გავრცელებული ვიდეოს შესახებ ინფრომაცია მეორე სიუჟეტად გავიდა. წამყვანმა მაყურებელს მიმართვის შინაარსი გააცნო, თავად ვიდეო კი, არ უჩვენებიათ.

24 ნოემბერს მომზადებულ სიუჟეტში კი ითქვა, რომ „თავისუფალი დემოკრატები“ ვიდეოსთან დაკავშირებით თავდაცვისა და უსაფრთხოების კომიტეტის შეკრებას ითხოვენ.

მედიაკავშირმა „ობიექტივმა“ 24 ნოემბერს ეთერში ინგლისურენოვანი ტოქშოუ გადასცა, როგორც კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიაში აცხადებენ, ამით მაუწყებელმა ავტორიზაციის პირობები დაარღვია.

როგორც წამყვანმა ნინო თარხან-მოურავმა განაცხადა, ახალი გადაცემა „საქართველოს ხმა“ ორიენტირებულია ინგლისურად მოლაპარაკე საზოგადოებაზე, ემიგრაციაში მყოფ ქართველებსა და ინგლისურენოვან აუდიტორიაზე. 24 ნოემბრის გამოშვება არჩევნების თემას ეძღვნებოდა. სტუმრად კი, მოწვეულები იყვნენ გია არეშიძე, ობიექტივის წამყვანი, ირაკლი გოგავა, ირმა ინაშვილის საარჩევნო კამპანიის ხელმძღვანელი საგარეჯოში და გიორგი მაღლაკელიძე „პატრიოტთა ალიანსის“ პოლიტიკური მდივანი.

საქართველოს კანონმდებლობის თანახმად, მაუწყებლობის უფლების მისაღებად კომპანია გადის ავტორიზაციას, სადაც იწერება პირობები, რომელიც მან მაუწყებლობისას უნდა დაიცვას. ერთ-ერთი ასეთი საკითხი, რომელიც წინასწარ უნდა იყოს განსაზღვრული, სამაუწყებლო ენაა. კომპანიას აქვს უფლება ავტორიზაციის პირობებში მიუთითოს მისთვის სასურველი ნებისმიერი ენა/ენები, რომლითაც ის გადაცემებს მოამზადებს.

კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიაში აცხადებენ, რომ „ობიექტივს“ ავტორიზაციის პირობებში სამაუწყებლო ენად მითითებული აქვს მხოლოდ ქართული ენა. შესაბამისად, დაირღვა ავტორიზაციის პირობები. კომისია საკითხის შესწავლას აპირებს.

Geoworld-ზე გამოქვეყნდა სტატია სათაურით- „სომხური ექსპანსია_ სომხეთის სამოციქულო ეკლესიის მეშვეობით“, რომელიც არმენოფობიის ნიშნებს შეიცავს.

სტატიას თან ერთვის სომხეთის სამოციქულო მართლმადიდებელი წმინდა ეკლესიის საქართველოს ეპარქიის წინამძღვრის- ეპისკოპოს ვაზგენ მირზახანიანის მიერ საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ირაკლი ღარიბაშვილისთვის გაგზავნილი განცდახება, რომლის მიხედვითაც, იგი თხოვნით მიმართავს პრემიერ ჯერ კიდევ ტოტალიტარული რეჟიმის დროს საქართველოში სომეხთა სამოციქულო ეკლესიისთვის ჩამორთმეული კუთვნილი ქონების დაბრუნების თაობაზე.

ავტორი სომხური სამოციქულო ეკლესიის დაკნინებისა და მისი უარყოფით ჭრილში წარმოჩენის მიზნით, სომხურ ეკლესიას „აგრესიული სომხური ნაციონალიზმის ბურჯსა და აგრესიული პოლიტიკის გამტარებელს“ უწოდებს.

„ცნობილია, რომ სომხეთის სამოციქულო ეკლესია უნიკალური ორგანიზაციაა. ფორმალურად მას ეკლესია ეწოდება, მაგრამ დიდი ხანია, იმდენად რელიგიური სწავლებით კი არ არის დაკავებული, რამდენადაც პოლიტიკით. ბოლო საუკუნეების განმავლობაში იგი აგრესიული სომხური ნაციონალიზმის ბურჯად ჩამოყალიბდა. ასეთი გაორება ხშირად აბნევდა იმ სახელმწიფოთა მმართველებს, რომლებშიც სომხები ცხოვრობდნენ, გულუბრყვილოდ მიიჩნევდნენ, რომ სომხური ეკლესია, ისევე, როგორც სხვა რელიგიური კონფესიები, უწინარეს ყოვლისა, ზნეობრიობას ქადაგებენ“- წერს ჟურნალისტი.

„ოსმალეთის იმპერიის ხელისუფლება მე-19 საუკუნის განმავლობაში და მე-20 საუკუნის დასაწყისში მფარველობდა გრიგორიანულ ეკლესიას, მაშინაც კი, როცა მონასტრებში წვრთნიდნენ ტერორისტებს და ტაძრები იარაღის საწყობებად ჰქონდათ გადაქცეული. მე-20 საუკუნეშიც კი, როცა სომეხი მოთარეშენი ოსმალეთის იმპერიის მტრების მხარეს გადავიდნენ, მშვიდობიანი მაჰმადიანი მოსახლეობის დახოცვა დაიწყეს და ბაზებად გამოყენებული ჰქონდათ სომხური ეკლესიები და მონასტრები,“- ვკითხულობთ სტატიაში.

ავტორი ისტორიულ „მაგალითებს“ იშველიებს და სომხებს „აგრესიული და კაცთმოძულე დამოკიდებულების“ რეალიზატორებად მოიხსენებს:

„1830 წელს სომხებმა ჯავახეთიდან პრაქტიკულად სრულიად გამოდევნეს ქართველი მუსლი მიმოსახლეობა, სამცხიდანკი_მისი უმეტესი ნაწილი. სომხები ქართველი მაჰმადიანების ეთნიკური წმენდით არ შემოფარგლულან _ გაქრისტიანებული მოსახლეობის შევიწროება და მათთვის ცხოვრებისა აუტანელი პირობების შექმნით განაგრძეს აგრესიული და კაცთმოძულე დამოკიდებულების რეალიზაცია. გაზეთი “კავკაზი” ჯერ კიდევ 1897 წელს წერდა, რომ სომხები, რომლებმაც ქალაქ ახალციხეში უზარმაზარი გრიგორიანული ეკლესია ააგეს, აქტიურად ეწინააღმდეგებოდნენ მართლმადიდებელი ეკლესიის _ ქართველი და რუსი ქრისტიანების სალოცავის მშენებლობას. სომხები აბუჩად იგდებდნენ ადგილობრივ მკვიდრთა _ ქართველებისა და რუსების _ რელიგიურ გრძნობებს, რომლებმაც ისინი იქ დაასახლეს და ამით ამოწყვეტას გადაარჩინეს“ - ვკითხულობთ სტატიაში.

სტატიაში ავტორი სომხებს „დევნილი“, „ღატაკი“, „უბედური“ ერის შვილებს უწოდებს, სომხური ეკლესიის ქმედებებს კი „გაიძვერულ და ეშმაკი მტაცებლის ქცევად“ აფასებს:

„გაიძვერა და ეშმაკი მტაცებლის ქცევას ჰგავს გრიგორიანელთა ასეთი მოქმედება: თავდაპირველად მცირეთი კმაყოფილდება, რათა შემდგომ წარმოუდგენელი მოთხოვნები გააოფიციალუროს. მტაცებელთან კაცი ფრთხილად უნდა იყოს: თითს გაუშვერ _ მოგაჭამს, შეიძლება, სიცოცხლესაც გამოგასალმოს“-აღნიშნულია სტატიაში.

სტატიის დასასრულს, ავტორი ქართულ მართლმადიდებლურ ეკლესიას სიფრთხილისკენ მოუწოდებს: „სომხური ეკლესია, რბილად რომ ვთქვათ, მეგობრულად განწყობილი არ არის მართლმადიდებლობის მიმართ, ამიტომ, როგორც სრულიად სომხეთის კათალიკოსის გარეგინ II-ის ვიზიტის, ასევე ამ კონფესიის სხვა მოღვაწეთა ვიზიტის დროს მართლმადიდებელი მრევლი ფხიზლად უნდა იყოს და სომხური ეკლესიის მიერ დასმულ ნებისმიერ საკითხს უაღრესად სერიოზულად მოეკიდოს. იდეოლოგია, რომელსაც კულტურულ-ისტორიული მემკვიდრეობისა და სარწმუნოების კულტების საკითხში სომხები ერთგულებენ, გაჯერებულია უკანონო პრეტენზიებით ყველა მეზობელი ხალხის მიმართ, ყველასი, გამონაკლისის გარეშე“.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-7 მუხლის მიხედვით :

„ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციისწახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოსნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლადრასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის,პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ანსოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“.

ილიას უნივერსიტეტში მხატვარ ლია უკლებას ნახატის გამოფენას გაზეთები - „ასავალ-დასავალი“, „კვირის ქრონიკა“ და „ალია“ აგრესიით, სიძულვილის ენით და ანტიდასავლური პროპაგანდით აშუქებენ.

მხატვარ ლია უკლებას მიერ შესრულებულ ნახატზე, რომელიც ოქტომბრის ბოლოს ილიას უნივერსიტეტში გამოიფინა, გამოსახულია ორსული ღვთისმშობელი, რომელსაც მარცხენა ხელი მუცელზე უდევს, ხოლო მარჯვენით პისტოლეტი საფეთქელთან აქვს მიბჯენილი. „კვირის ქრონიკის“ ინფორმაციით, ავტორმა ნახატი 17 მაისის მოვლენებს მიუძღვნა.

„ასავალ-დასავალი“, „კვირის ქრონიკა“ და „ალია“ ლია უკლებას ნახატს დასავლურ ღირებულებებთან აკავშირებენ და პარალელს ფრანგული კარიკატურების გაზეთთან, „შარლი ებდოსთან“ ავლებენ. ამ ხერხით, ეს გაზეთები მიანიშნებენ რელიგიური ექსტრემისტების შესაძლო ძალადობრივ ქმედებებზე.

„ილიას უნივერსიტეტში ტვინნაკლულმა ლია უკლებამ „თვითმკვლელი ღვთისმშობელი“ გამოფინა!“ - ამ სათაურით გამოაქვეყნა „ასავალ-დასავალმა“ პირველი სტატია ნახატის შესახებ. მხატვრის მიმართ შეურაცხმყოფელი ეპითეტები ამ და შემდგომ სტატიებშიც მრავლად არის. „ლია უკლებას რომ კარგა გვარიანად აკლია, ამას წყალი არ გაუვა!

სტატიაში ქსენოფობიური და ჰომოფობიური ეპითეტებით არიან მოხსენიებული „თავისუფლების ინსტიტუტის“ ყოფილი დირექტორი, ლევან რამიშვილი, „იდენტობის“ ლიდერი ირაკლი ვაჭარაძე და ილიას უნივერსიტეტის რექტორი გიგა ზედანია. ყოფილი რექტორის შესახებ კი უფრო მეტი შეურაცხმყოფელი ეპითეტია გამოყენებული: „დავიწყოთ იმით, რომ იმ უნივერსიტეტს, სადაც სულწაწყმედილი, ავადსახსენებელი, ღვთისმგმობელი და ეროვნულობისგან დაცლილ-დაშრეტილი გიგი თევზაძე მთელ თავის სექტასთან ერთად წლების განმავლობაში დაშლიგინებდა და ილია ჭავჭავაძის იდეურ მკვლელებს „ოსანას“ უგალობდა, საქართველოს უგვირგვინო მეფისა და წმინდანად შერაცხული უდიდესი ერისკაცის სახელი არ უნდა ერქვას!“

შემდეგ ნომერში „ასავალ-დასავალმა“ თემა კიდევ უფრო განავრცო და ლია უკლებას ნახატის გამოფენა დაუკავშირა კიდევ რამდენიმე ადამიანს, რომლებსაც ეს გაზეთი პერიოდულად თავს ესხმის. ამ სტატიაშიც მრავლად არის ჰომოფობიური ეპითეტები, მათ შორის სათაურშიც: „თვითმკვლელი ღვთისმშობლის გამოფენის ორგანიზატორი მამუკა ხაზარაძის „საბარასტი“, პატრიარქის მაგინებელი გიორგი მაისურაძეა!“ სტატიის ავტორი სიძულვილის ენით განიხილავს პრემია „საბას“ ლაურეატის, ფილოსოფოს გიორგი მაისურაძის ერთ-ერთ წიგნში გამოქვეყნებულ მოსაზრებებს. სტატიის ფინალში სიძულვილის ენა და აგრესიული მოწოდებები კიდევ უფრო მძაფრია: „აი, ბატონო, ეს არის მამუკა ხაზარაძის ანტიქართული, ანტიქრისტიანული, ლიბერასტული ესთეტიზმის ერთგული მეხოტბე - გიორგი მაისურაძე! აი, ამისთვის ჩაუკუჭა ხაზარაძემ პრემია ამ შლეგ ლიბერასტს!“

გაზეთი „კვირის ქრონიკა“ ლია უკლებას ნახატს კარიკატურას უწოდებს და ამ ხერხით ისიც პირდაპირ პარალელს ავლებს „შარლი ებდოსთან“. ამ თემაზე „კვირის ქრონიკაში“ გამოქვეყნებული პირველი სტატიის სათაურია: „რით დაისჯება სკანდალური კარიკატურის ავტორი?“ ჟურნალისტი გვთავაზობს ილიას უნივერსიტეტის პროფესორის გიორგი მაისურაძის მოკლე კომენტარს, რომელიც აცხადებს, რომ მედია ხელს უწყობს რელიგიური შუღლის გაღვივების მსურველებს, რადგან დიდ ადგილს უთმობს იმ „ადამიანებს, რომლებიც თავის თავს მორწმუნეებს უწოდებენ და საბაბს ეძებენ იმისთვის, რომ ახალი რელიგიური ექსტრემიზმისა და ძალადობის პროვოცირება მოაწყონ“.

სტატიის ავტორი აღვივებს ანტიდასავლურ განწყობებს, როდესაც დასავლეთის ღირებულებების მხარდამჭერ არასამთავრობო ორგანიზაციებს აკრიტიკებს და პარალელს ავლებს გასულ წელს ქობულეთში მომხდარ ძალადობასთან, როდესაც მუსლიმთა მედრესეს კარზე ღორის თავი მიაჭედეს. „ახლო წარსულში, ქობულეთში, მუსლიმურ მედრესეს რომ ღორის თავი მიაჭედეს, მაშინ ყველას გვახსოვს, როგორ რეაგირებდა პროდასავლური სამოქალაქო სექტორი, ყველა „ფეხზე დადგა“. რით განსხვავდება ამ ნახატის უმაღლეს სასწავლებელში გამოფენა იმ ამბისგან და სად არიან დღეს მაშინ აღშფოთებული ორგანიზაციები?“ - კითხულობს ჟურნალისტი. რესპონდენტი კი პასუხობს: „მათ ნიღაბს ყავლი გაუვიდა. უფლებათა დაცვას რომ ახსენებენ, აფერისტობასთან ასოციაცია მიჩნდება“.

„კვირის ქრონიკის“ შემდეგ ლია უკლებას ნახატის თემა გრძელდება იმავე მედიაჰოლდინგის გაზეთში - „ალია“ , სადაც გამოქვეყნებულია ერთგვერდიანი ინტერვიუ ჯვართამაღლების ტაძრის მოძღვართან, დეკანოზ თეოდორე გიგნაძესთან, სათაურით: „ეკლესიის მოძღვარი ილიაუნის დირექციის წინააღმდეგ“. ინტერვიუს შესავალში მცირე ადგილი ეთმობა ილიას უნივერსიტეტის განმარტებას ნახატის გამოფენის თაობაზე, ხოლო პუბლიკაციის უმეტესი ნაწილი, გაზეთის თითქმის ერთი გვერდი, სასულიერო პირის მოსაზრებებია. „როდესაც ეს განათლებული, ინტელექტუალი ხალხი (უნივერსიტეტის ხელმძღვანელობას ვგულისხმობ) საჯაროდ აწყობენ ამ გამოფენას, ისინი სერიოზული დამნაშავეები არიან ერის წინაშე!“ - აცხადებს დეკანოზი თოდორე გიგნაძე. ინტერვიუში ვრცლად არის განხილული „შარლი ებდოს“ მიერ „ისლამური და ქრისტიანული სიწმინდების შეურაცხყოფის“ ისტორია და ხდება მინიშნება, რომ შესაძლოა, ასეთი ძალადობა უკლებას ნახატის გამოფენასაც მოჰყვეს.

„ალიას“ ინტერვიუში გამოკვეთილია ანტიდასავლური განწყობები. „შენ რომ მოდიხარ, ჩემს ადამიანურ ღირსებას ლახავ და ფოჩიან კანფეტად მაწვდი ჩემი სამშობლოს ვითომ თავისუფლებას, ქართველი კაცის შინაგანი ბუნება ამას უარყოფს. ამიტომ დღეს თუ ვექტორი ჩრდილოეთისკენ არის წანაცვლებული, ეს მხოლოდ და მხოლოდ დასავლეთის ე. წ. მომხრეების ბრალია და თვითონ ახდენენე დასავლეთის დისკრედიტაციას, თითქოს ევროპა არის ჰომოსექსუალიზმი, სიწმინდეების შეურაცხყოფა და სხვა არაფერი“, - ამბობს რესპონდენტი.

„ასავალ-დასავალის“, „კვირის ქრონიკისა“ და „ალიას“ ჟურნალისტების შეფასებებში ნათლად ჩანს ტენდენციური დამოკიდებულება და აგრესია მხატვარ ლია უკლებასა და ილიას უნივერსიტეტის რექტორატის, პროფესორ-მასწავლებლების მიმართ. პუბლიკაციებში ძალიან მცირე ადგილი ეთმობა მხატვრისა და რექტორატის პოზიციებს.

ფოტო: ნეტგაზეთი.

2015 წლის 15 ნოემბერს „კურიერი P.S.-ის“ ეთერში გავიდა სიუჟეტი საქართველოდან სირიაში წასული პირების შესახებ. სიუჟეტის დასასრულს კი ჟურნალისტმა საქართველოში ისლამური სახელმწიფოს წარმომადგენელთა შესაძლო გამოჩენაზე და საფრთხეებზე ისაუბრა. რატომღაც, ისლამური სახელმწიფოს გეგმებზე საუბრისას, ჟურნალისტმა ყურადღება გაამახვილა „ჰეზბოლაზე“ და აღნიშნა, რომ სოციალურ ქსელში "ჰეზბოლას" ლიდერის თბილისში გადაღებული ფოტო გავრცელდა.

„პარიზისა და ფრანგული ქალაქების შემოგარენში ახალგაზრდა მუსლიმი ახალგაზრდები პარალელურ სამყაროში ცხოვრობენ და როგორც ალჟირელი მწერალი ბუალემ სენსალი წერს, იქ წვერიანები მართავენ ყველაფერს და ფრანგული და დასავლური ცხოვრების სტილის უარყოფა ტოტალურია. საქართველოშიც არის რეგიონები, სადაც ახალგაზრდები იგივეს გრძნობენ და წვერიანებს ისინი სირიაში საომრად მიყავთ“, - ასეთი ტექსტით წარადგინა წამყვანმა დავით კიკალიშვილმა სიუჟეტი. მასალაში საუბარია 10 წლის წინ გურიიდან წალკის რაიონში ჩასახლებულ მუსლიმ ეკომიგრანტებზე, რომელთაგან, სავარაუდოდ, რამდენიმე პირი ისლამური სახელმწიფოს რიგებში იბრძვის. მასალაში დეტალურადაა მიმოხილული საფრთხეები, რომელსაც შესაძლოა საქართველო, ისლამური სახელმწიფოსგან ელოდოს.

სიუჟეტის შემდეგ, ჩართვაში ავტორმა ისლამურ სახელმწიფოზე საუბრისას აღნიშნა, რომ გავრცელდა "ჰეზბოლას" საველე მეთაურის საიდ ალ ბაჰაადის ფოტო, რომელიც თბილისშია გადაღებული: "13 ნოემბერს მომხდარი ტერორისტული აქტების შემდეგ, სოციალურ ქსელებში ჰეზბოლას ერთ-ერთი საველე მეთაურის, საიდ ალ ბაჰაადის ფოტოები გავცრელდა, რამდენიმე მათგანზე ის თბილისში, მარჯანიშვილის მოედანზე "მაკდონალდსის" ფონზე პოზირებს. როდისაა ეს ფოტო გადაღებული და რამდენად არის მასზე გამოსახული პიროვნება ნამდვილად საველე მეთაური, ამ საკითხით ალბათ ქართული უსაფრთხოების სამსახურები დაინტერესდებიან" - ამბობს ჟურნალისტი.

საძიებო სისტემა Google-ში, ფოტოს ძიებისას მარტივად დგინდება, რომ ამ ფოტოს შესახებ რამდენიმე უცხოური ფორუმი და საიტი 13 ნოემბრის ტრაგედიამდე ორი თვით ადრე, სექტემბრის თვეში წერდა. ერთ-ერთ ასეთ უცხოურ გასართობ საიტზე გამოქვეყნებულ მასალაში, გამოყენებულია ზუსტად ის ფოტოები, რომლებიც ქართული მედიის ნაწილმა საქართველოში გადაღებულად მონათლა, უცხოურ საიტზე კი, აღნიშნულია, რომ ფოტო გერმანიაშია გადაღებული. საიდ ალ ბაჰაადის შესახებ ინფორმაცია და ფოტოები რამდენიმე კვირის წინ ქართულმა სააგენტოებმაც გაავრცელეს, თუმცა, მაშინ სურათზე გამოსახული პირი არა "ჰეზბოლას"მეთაურად, არამედ "სირიალ ლტოლვილად" მოიხსენიეს. იმ ურთიერთგამომრიცხავი ინფორმაციის გათვალისწინებით, რაც ფოტოს შესახებ ქართულ და უცხოურ ვებსაიტებზე იძებნება, ეჭვს იწვევს მისი ავთენტურობა და ინფორმაციის წყაროების სანდოობა.

ჰეზბოლას შემდეგ, "P.S.-ის" ჟურნალისტი კვლავ ისლამური სახელმწიფოს თემას დაუბრუნდა და გაზეთ "რეზონანსში" რამდენიმე ექსპერტის მიერ გაკეთებულ განცხადებებზე დაყრდნობით აღნიშნა: „ექსპერტების ინფორმაციით ისლამურმა ხალიფატმა კავკასიაში კიდევ ერთი ვილაიეთი გურჯისტანი დაარსა, რომელიც ქვეყნის ძირითად ტერიტორიას მოიცავს. გაზეთის ინფორმაციით, მალე ისლამურ სახელმწიფოშიც წასული ჯიჰადისტების მონაწილეობით ვიდეომიმართვაც გამოქვეყნდება და ვილაიეთის ხელმძღვანელის მიმართვაც გახდება ცნობილი“.

საბოლოოდ, გაუგებარი დარჩა, ისლამური სახელმწიფოდან მომდინარე საფრთხეებზე საუბრისას,"P.S.-ის" ჟურნალისტებმა რატომ ახსენეს ჰეზბოლა და რა კავშირი ჰქონდა მას თემასთან.

უნდა აღინიშნოს, რომ ისლამური სახელმწიფო და ჰეზბოლა ერთმანეთისგან განსხვავებული ორგანიზაციებია. ისლამური სახელმწიფო რადიკალური სამხედრო დაჯგუფებაა, რომელიც თავს ისლამურ ხალიფატს უწოდებს და რომელიც ძირითადად ერაყელი და სირიელი სუნიტების მიერ იმართება. ისლამური სახელმწიფო ექსტრემიზმს და რელიგიურ ნიადაგზე ძალადობას ქადაგებს. რაც შეეხება ჰეზბოლას, ის შიიტი მუსლიმების სამხედრო დაჯგუფება და პოლიტიკური პარტიაა, რომელიც ლიბანში 1980 წელს შეიქმნა, ისრაელის ლიბანში შეჭრის საპასუხოდ. ჰეზბოლა მიჩნეულია ტერორისტულ ორგანიზაციად ისრაელის, კანადის და აშშ-ს მიერ. ჰეზბოლას მხოლოდ სამხედრო ფრთაა მიჩნეული ტერორისტულ დაჯგუფებად დიდ ბრიტანეთში, ავსტრალიასა და ეგვიპტეში. სხვათა შორის, ჰეზბოლამ 2001 წლის 11 სექტემბერს ალ ქაიდა დაგმო მსოფლიო სავაჭრო ცენტრში უდანაშაულო მოქალაქეებზე თავდასხმის გამო.

რამდენიმე დღის წინ კი, ჰეზბოლას ლიდერი პარიზის ტრაგედიასაც გამოეხმაურა და ისლამური სახელმწიფოს ქმედებებს ბარბაროსობა უწოდა. დღესდღეობით, ჰეზბოლა და ისლამური სახელმწიფო დაპირისპირებული მხარეები არიან.

11 ნოემბერს, პორტალმა “ambebi-ge-მ” გამოაქვეყნა სტატია “ქართული "2030"-ის რუსული ანალოგი "Стратегия 2030" - რა მსგავსებაა ივანიშვილისა და მედვედევის ეკონომიკურ პროექტებს შორის”. სტატიაში აღნიშნულია, რომ რუსეთის ფედერაციის პრემიერმინისტრის დმიტრი მედვედევის დავალებით, რუსეთის განვითარების “სტრატეგია 2030” შეიქმნა, რუსული ტელევიზიის ეთერში კი ამავე სახელწოდების გადაცემაც გადის, რაც სტატიის მიხედვით ქართულ საზოგადოებას GDS-ის გადაცემა 2030-ს ახსენებს.

“სამუშაო ჯგუფს კვარტალში ერთხელ რუსეთის ფედერაციის ბიუჯეტის ეფექტური შესრულების ანალიზი დაევალა. ამავე პროექტის ფარგლებში სატელევიზიო გადაცემაც იქმნება, რომელიც ეკონომიკურ ტელეარხ РБК-ზე გადის. გადაცემის სახელწოდებაა "სტრატეგია 2030"; ფორმატი ქართულ საზოგადოებას ორგანიზაცია "მოქალაქეს" პროექტ "2030"-ს ახსენებს, რომელიც ასევე აერთიანებს ანალიტიკურ ჯგუფს, რომელიც 2030 წლისთვის ქვეყნის ეკონომიკური განვითარებისთვის მუშაობს და ასევე ახორციელებს სატელევიზიო პროექტს „2030“ -ვკითხულობთ ambebi.ge-ს მასალაში. მასალას თან ერთვის ვიდეო, რომელიც თავად “რბკ-მ” სპეცრეპორტაჟის რუბრიკით გაუშვა ეთერში, ambebi.ge-მ კი, გადაცემა „სტრატეგია 2030-ად“ მოიხსენია.

რუსულ არხზე არ გადის გადაცემა “სტრატეგია 2030-ის” სახელწოდებით, მეტიც, მსგავსი გადაცემის მომზადების შესახებ რუსული ტელევიზია არც კი იტყობინება. შესაბამისად, გაუგებარია, თუ რატომ გაავრცელა ქართულმა ინტერნეტპორტალმა გადაუმოწმებელი და მცდარი ინფორმაცია, რომელიც ადვილად დააჯერებს მკითხველს, რომ ტელეკომპანია GDS-ზე ყოველდღიური გადაცემა “2030” რუსული “რბკ-ს” გადაცემის ანალოგია.

რედაქცია წერს, რომ რუსეთის ფედერაციაში განვითარების “სტრატეგია 2030-ის” შექმნას წინ უსწრებს საქართველოს ყოფილი პრემიერმინისტრის ბიძინა ივანიშვილის არასამთავრობო ორგანიზაცია “მოქალაქის” მიერ ანალოგიური დასახელების პროექტის დაწყება:

“რაც შეეხება დროში თანხვედრას, მედვედევის ინიცირებულ "სტრატეგია 2030-ს” წინ უძღოდა "2020 - გრძელვადიანი განვითარების კონცეფცია", რომელიც 2008 წლის ნოემბერში გამოაცხადეს, ბიძინა ივანიშვილის ორგანიზაცია "მოქალაქის " პროექტი "2030"-ის შესახებ კი მიმდინარე წლის მაისში გაცხადდა, რასაც მალევე მოჰყვა ანალიტიკური ჯგუფის, "2030"-ის ორი სატელევიზიო პროექტი ტელეარხ GDS-ზე. რაც შეეხება მის რუსულ ანალოგს, რუსული "სტრატეგია 2030"-ის პრეზენტაცია მიმდინარე წლის 20 ივლისს შედგა”, - წერია სტატიაში.

ზემოხსენებულ სტატიაში ქართული 2030-ისა და რუსული "სტრატეგია 2030" ის შინაარსობრივი მხარე განხილული არაა, შესაბამისად, გაუგებარია, რის საფუძვეზე მიიჩნევა ქართული 2030 რუსულის ანალოგად.

გრძელვადიანი განვითარების კონცეფციების შექმნა სხვა სახელმწიფოებშიც მიღებული პრაქტიკაა: ასე, მაგალითად, საფრანგეთის მთავრობა აქტიურად მუშაობს მომდევნო ათწლეულების ეკონომიკის, გარემოს დაცვითი საკითხების განვითარების კუთხით - შესაბამისი სტრატეგია 2015 წლის ოქტომბერში გამოქვეყნდა, ასეთივე ვითარებაა გერმანიაში, თურქეთში, საქართველოს მეზობელ თუ არამეზობელ სხვა პარტნიორ ქვეყნებშიც.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პირველი მუხლის თანახმად, ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია;