ეთიკა
კატეგორია - ეთიკა
2015 წლის 5 და 9 ნოემბერს ტელეკომპანია მაესტრომ საკონსტიტუციო სასამართლოს მოსამართლეების შესახებ 2 სიუჟეტი მოამზადა. ორივე სიუჟეტში ტელეკომპანიამ სცადა საზოგადოებისთვის გაეცნო მოსამართლეები და ეჩვენებინა მათი კავშირი ნაციონალური მოძრაობის ხელისუფლებასთან.

5 ნოემბერს ეთერში გავიდა სიუჟეტი სახელწოდებით “უზენაესი კანონის დამცველები”. სიუჟეტი შეეხებოდა საკონსტიტუციო სასამართლოს მოსამართლეებს. წამყვანმა სიუჟეტი ასე წარადგინა:

“9 მოსამართლის სამართალი და პოლიტიკა. ვინ არიან ისინი, ვინც 10 წლის ვადით საკონსტიტუციო სასამართლოში ქვეყნის მთავარ კანონს იცავენ. ნინო არღვლიანი იმ მოსამართლეებს შეგახსენებთ, რომელთა კარიერაც “ნაციონალური მოძრაობის” ხელისუფლებას და ზურაბ ადეიშვილს უკავშირდება”. ამ სიტყვებთან ერთად წამყვანმა საკონსტიტუციო სასამართლოს მიმართ “ზედმეტი ინტერესი” თავად უმაღლესი ორგანოს გააქტიურებით ახსნა.

საკონსტიტუციო სასამართლოს გააქტიურებაზე მოგვიანებით ჟურნალისტმა ნინო არღვლიანმა ისაუბრა და განაცხადა, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს მიკერძოებულობის შესახებ ეჭვები გიგი უგულავას და რუსთავი 2-ის საქმეებზე სასამართლოს გადაწყვეტილებებმა განაპირობა. როდესაც ჯერ გიგი უგულავა რამდენიმე საათით გათავისუფლდა, შემდეგ კი, რუსთავი 2-ის მოთხოვნით კი საკონსტიტუციო სასამართლომ დაუყოვნებლივი აღსრულების ნორმა შეაჩერა.

სიუჟეტში ჟურნალისტმა ჩამოთვალა 9-დან 8 მოსამართლე. მათ შორის საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარე გიორგი პაპუაშვილი და აღნიშნა, რომ ის იუსტიციისა და გარემოს დაცვის მინისტრის თანამდებობებს იკავებდა. 3 მოსამართლე (კონსტანტინე ვარძელაშვილი, მაია კოპალეიშვილი და ზაზა თავაძე) იუსტიციის მინისტრის მოადგილე იყო. მაია კოპალეიშვილი განათლების მინისტრის მოადგილედაც მუშაობდა.ლალი ფაფიაშვილი პარლამენტის წევრი იყო, თამაზ ცაბუტაშვილი - კახეთის საოლქო პროკურორი, ოთარ სიჭინავა კი იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრი.

სიუჟეტში არ უხსენებიათ მოსამართლე ქეთევან ერაძე, რომელიც ჯერ საკონსტიტუციო სასამართლოს აპარატში მუშაობდა 1998-დან 2006 წლამდე, ბოლო წელს ის სასამართლოს აპარატის უფროსი იყო. 2006 წლიდან კი საკონსტიტუციო სასამართლოს მოსამართლედ აირჩიეს.

ჟურნალისტის თქმით, “9-დან ერთი მოსამართლე მერაბ ტურავა სასამართლოში დღეს გამონაკლისია. მისი, როგორც მოსამართლის ისტორია წყდება იქ, სადაც ნაციონალური მოძრაობის ეპოქა იწყება. სტატუსი მან ოცნების მთავრობის პირობებში დაიბრუნა”.

9 ნოემბერს “მაესტრომ” სიუჟეტი მოსამართლე თამაზ ცაბუტაშვილის შესახებ მოამზადა. “მაესტროს” ცნობით ცაბუტაშვილი 2007 წლის 27 ივლისს კახეთის პროკურორი იყო.

“ამ პერიოდში მან პირს პატიმრობა არარსებული მკვლელობისთვის მიუსაჯა, მართლმსაჯულების წინაშე კი არასწორი ვერდიქტისთვის პასუხი არ უგია”, - აღნიშნა წამყვანმა.

სიუჟეტში ადვოკატმა გაგი მოსიაშვილმა განაცხადა, რომ ძნელად წარმოსადგენია, რომელიმე პირმა ასეთი საქმის შემდეგ საპასუხისმგებლო თანამდებობა დაიკავოს.მაესტროს თქმით, ცაბუტაშვილს ბიზნესმენ მერაბ ბოლქვაძის ოჯახისთვის ჩამორთმეული ბინა პრეზიდენტ სააკაშვილის ბრძანების საფუძველზე ერთ ლარად გადაეცა.2011 წელს კი საკნონსტიტუციო სასამართლოში სააკაშვილის კვოტით მოხვდა.

ამ სიუჟეტებს წინ უძღოდა უმრავლესობისა და საკონსტიტუციო სასამართლოს მოსამართლეთა დაპირისპირებაზე 14 ოქტომბერსა და 4 ნოემბერს მომზადებული სიუჟეტი, სადაც უმრავლესობა საკონსტიტუციო სასამართლოს მიკერძოებულობაში ადანაშაულებდა და 2 ნოემბრის გადაწყვეტილება, რომლითაც საკონსტიტუციო სასამართლომ რუსთავი 2-ის ადვოკატების მოთხოვნით დაუყოვნებლივი აღსრულების ნორმა შეაჩერა. 9 ნოემბერს კი პარლამენტმა საკონსტიტუციო სასამართლოს 2 მოსამართლის მაია კოპალეიშვილის და კონსტანტინე ვარძელაშვილის აცილება მოითხოვა.
კატეგორია - ეთიკა
13 ნოემბრის ღამით, პარიზში, ექვს სხვადასხვა ადგილას ერთდროულად მომხდარი აფეთქებებისა და შეიარაღებული თავდასხმების სერია - თანამედროვე მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი ტერორისტულ აქტი, რომლის შედეგადაც 128 ადამიანი დაიღუპა, 200-მდე კი დაიჭრა, ქართული სატელევიზიო მედიის ეთერში მხოლოდ 10 საათის შემდეგ მოხვდა. სპეციალური გამოშვება, დეტალური, დაზუსტებული ინფორმაციით, მსოფლიოს წამყვანი მედიასაშუალებების მიერ გავრცელებული კადრებით, საერთაშორისო გამოხმაურებებითა და ექსპერტთა შეფასებებით, იმავე ღამეს არცერთი ქართული ტელეკომპანიის ეთერში არ გასულა. აუდიტორიას, რომელსაც არც ინტერნეტი აქვს და არც უცხოენოვანი საერთაშორისო არხების ნახვის საშუალება, დღის ყველაზე მნიშვნელოვანი ახალი ამბის შესახებ არაფერი გაუგია.

პირველი, ვინც საკუთარი ტელეკომპანიის ვებგვერდზე პარიზში მომხდარი ტერაქტის შესახებ ინფორმაცია განათავსა, „რუსთავი-2“ იყო -“ტერაქტი საფრანგეთში - დაღუპულია 40 ადამიანი, 60 კი ტერორისტებს მძევლად ჰყავთ აყვანილი”, მასალა ვებგვერდზე ტერაქტიდან რამდენიმე წუთის შემდეგ, 01:36 წთ-ზე დაიდო, აფეთქებებისა და შეიარაღებული თავდასხმების სერიის შესახებ ინფორმაციით კი “კურიერის” სპეციალური გამოშვება14 ნოემბერს, 11:00 სთ-ზე გავიდა. წამყვანმა აღნიშნა, რომ წინა ღამით პარიზში 6 ტერორისტული აქტი მოხდა, შეიარაღებული პირები საკონცერტო დარბაზს, სტადიონსა და რესტორნებს დაესხნენ თავს, რის შედეგადაც 153 ადამიანი დაიღუპა, 200-ზე მეტი კი დაშავდა. ჩაწერილია საფრანგეთში საქართველოს ელჩის, ეკატერინე სირაძე-დელონეს სატელეფონო კომენტარი, სადაც ელჩი აცხადებს, რომ არ აქვს დაზუსტებული ინფორმაცია გარდაცვლილთა შორის საქართველოს მოქალაქეების არსებობის შესახებ. წამყვანი ეთერში საელჩოს ცხელი ხაზის ნომერს აცხადებს. ინფორმაციას ტერაქტის შესახებ, ვებსაიტის საშუალებით, მთელი ღამის განმავლობაში აშუქებდა "ტაბულაც".

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში ამ დროს სერიალი “ჩენტო ვეტრინე” გადიოდა. ვებგვერდზე 1tv.ge პარიზში მომხდარი ტერაქტების შესახებ პირველი და არასრული ინფორმაცია 14 ნოემბერს, 10:00 სთ-ზე განთავსდა. მიუხედავად იმისა, რომ ამ დროისთვის უკვე ცნობილი იყო ის ადგილები, სადაც შეიარაღებული თავდასხმები და აფეთქებები მოხდა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში რატომღაც მხოლოდ "სტად დე ფრანსის” შესასვლელთან და ბატაკლანის საკონცერტო დარბაზში მომხდარ ტერორისტულ აქტებზეა საუბარი: “ფრანგული გამოცემა France-24, პოლიციაზე დაყრდნობით, წერს, რომ ბატაკლანის თეატრში დაღუპულთა რიცხვი 100-ის ფარგლებშია.მათ შორის ოთხი ტერორისტია. სულ კი ტერორისტული აქტების დროს, არსებული მონაცემებით, 140-მდე ადამიანია დაღუპული .

პარიზში ტერორისტული აქტები იმ დროს განხორციელდა, როდესაც საფრანგეთი-გერმანიის საფეხბურთო ნაკრებების ამხანაგური მატჩი მიმდინარეობდა. მატჩს საფრანგეთის პრეზიდენტი ფრანსუა ოლანდიც ესწრებოდა. ერთ-ერთი აფეთქება სწორედ სტადიონის მახლობლად მოხდა,” - ვკითხულობთ ინფორმაციაში. ტერორისტული აქტების სერიის შესახებ პირველი სრული ინფორმაცია 14 ნოემბერს, “მოამბის” 12-საათიან გამოშვებაში გავიდა. რეპორტაჟში აღნიშნულია, რომ პარიზი ბოლო წლების ყველაზე მასშტაბური ტერაქტების ობიექტი გახდა, რის შედეგადაც 153 ადამიანი დაიღუპა, ხოლო 200 დაშავდა. მასშტაბურ ტერაქტებზე პასუხისმგებლობა კი ტერორისტულმა ორგანიზაცია - “ისლამურმა სახელმწიფომ” აიღო. პარიზში არსებულ ვითარებაზე კი სატელეფონო ინტერვიუში საფრანგეთში საქართველოს ელჩი, ეკატერინე სირაძე-დელონე საუბრობს.

საფრანგეთის დედაქალაქში მომხდარი ტერაქტების შესახებ ტელეკომპანია “იმედის” ეთერში ინფორმაცია და პირველი რეპორტაჟი 14 ნოემბერს, 11:00 სთ-ზე გავიდა. მანამდე პარიზში მომხდარი აფეთქებებისა და შეიარაღებული თავდასხმების სერიის შესახებ ინფორმაცია “იმედის” ვებგვერდზე არ განთავსებულა. რეპორტაჟში აღნიშნულია, რომ შაჰიდის ქამრებით შეიარაღებული თვითმკვლელი ტერორისტების სამიზნე 6 ობიქტი გახდა, ტერორისტული აქტების სერიის შედეგად 153 ადამიანი დაიღუპა, აქედან 112 ბატაკლანის საკონცერტო დარბაზში. “ტერაქტებს გადარჩენილები პასუხისმგებლობას ფრანსუა ოლანდს აკისრებენ. მათი თქმით, საფრანგეთის პრეზიდენტს “ისლამური სახელმწიფოს” წინააღმდეგ დასავლურ იერიშებში ჩართვის გადაწყვეტილება რომ არ მიეღო, ეს ყველაფერი არ მოხდებოდა, ” - ამბობს ჟურნალისტი.

საფრანგეთში მომხდარი ტერორისტული აქტების შესახებ “მაესტროს” მაყურებელმა პირველად 12-საათიანი საინფორმაციო გამოშვებიდან შეიტყო. მანამდე ინფორმაცია ტერორისტული აქტების შესახებ “მაესტროს” ოფიციალურ ვებგვერდზე არ განთავსებულა. საინფორმაციო გადაცემაში გასულ სიუჟეტში საერთაშორისო მედიასაშუალებების მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით აღწერილია ტერაქტი და მისი შედეგები. ჩაწერილია სატელეფონო ინტერვიუ საფრანგეთში მცხოვრებ საქართველოს ერთ-ერთ მოქალაქესთან, რომელიც აცხადებს, რომ პარიზში მოქალაქეებისთვის გადაადგილება შეზღუდულია, შეშინებული ხალხი ქუჩაში აღარ დადის და დედაქალაქში არც ტრანსპორტი გადაადგილდება, რაც სიმართლეს არ შეესაბამება. პარიზში მოქალაქეებისთვის გადაადგილება არავის შეუზღუდავს - ხელისუფლებამ მათ ურჩია, აუცილებლობის გარეშე სახლიდან გარეთ არ გამოსულიყვნენ. მედიის მიერ გავრცელებულ კადრებში კი კარგად ჩანდა, რომ საფრანგეთის დედაქალაქში არც ტრანსპორტის გადაადგილება იყო შეზღუდული.

“კავკასიის” და “GDS-ის” ეთერში მსოფლიოს N1 ახალი ამბის შესახებ ინფორმაცია 14 ნოემბერს პირველად საღამოს ეთერში გამოჩნდა. დილის საინფორმაციო გამოშვებაში, რომელიც “GDS-ის” ეთერში 07:00 სთ-ზე გადის, 13 ნოემბრის “2030-ის” ჩანაწერი გავიდა. პარიზში მომხდარი აფეთქებების და შეიარაღებული თავდასხმების შესახებ ინფორმაცია “კავკასიის” და “GDS-ის” ვებგვერდებზე საერთოდ არ განთავსებულა.
კატეგორია - ეთიკა
10 ნოემბერს, გადაცემა „სპექტრში“ სტუმრად იმყოფებოდა ადვოკატთა ასოციაციის თავმჯდომარე, ზაზა ხატიაშვილი. გადაცემაში ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებზე საუბრობდნენ. წამყვანმა ადვოკატებს პოლციელთა დაცვისაკენ მოუწოდა და აღნიშნა: „თქვენც გცემენ და პროკურორები ქალიშვილებივით დადიან. არ არის ასე სწორი“.



11 ნოემბერს, კი, დავით აქუბარდიას სტუმრად ჰყავდა ადვოკატები ლია მუხაშავრია და გელა ნიკოლეიშვილი. გადაცემის მთავარი თემა იყო ადვოკატთა მდგომარეობა და მათ მიმართ შეურაცხყოფის ფაქტები. საუბარი შეეხო ადვოკატ გიორგი მდინარაძის ცემას, რომელზე საუბრის დროსაც დავით აქუბარდიამ აღნიშნა:

“მათი მოტივაცია ყოფილა, რომ ქალ გამომძიებელს შეურაცხყოფა მიაყენაო. ბიჭო, ღამის ორ საათზე ქალი რატომ ჰყავთ სამსახურში? სერიოზულად, გამომძიებელი ღამის ორ საათზე რატომ უნდა იყოს ქალი? ხომ შეიძლება, კაცი ყოფილიყო".

მის ამ რეპლიკას გამოეხმაურა გელა ნიკოლეიშვილი, რომელმაც წამყვანს უთხრა: "ქალების ნაწილში ვერ დაგეთანხმებით, ამ გამონათქვამის გამო არაგენდერულ მიდგომაში დაგდებენ ბრალს".

წამყვანმა განაგრძო: “ჩემთანაც იგივე სიტუაციაა. ღამის ორ საათზე თუ გადაღებაა, დედას, ქალს არ გამოვიძახებ. გამოვიძახებ ბიჭ ჟურნალისტს”.



ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის #7 მუხლი ამბობს: „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციისწახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოსნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლადრასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის,პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ანსოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“
კატეგორია - ეთიკა
მგრძნობიარე, ნაზი, ლამაზი, ჰაეროვანი არსება, უკრავს ფორტეპიანოზე, ქსოვს, ქარგავს და მღერის - ასეთი ქალია გაიდეალებული გასული საუკუნის ლიტერატურულ ნაწარმოებებში.იმ ეპოქისთვის ქალი, რომელიც საზოგადოებაში მიღებული ნორმების უგულებელყოფით ცდილობდა თავის დამკვიდრებას ან საკუთარი შესაძლებლობების რეალიზებას, უარყოფით ფიგურად იყო წარმოჩენილი.

წინა საუკუნეებში ქალის საზოგადოებაში გამოჩენა მისი სამომავლო სტატუსისათვის მნიშვნელოვანი იყო. ქალს უნდა ეჩვენებინა ყველა ის კარგი თვისება და დახვეწილი მანერა, რასაც ოჯახში წლების განმავლობაში სწავლობდა. საზოგადოებაში წარდგენა განსაზღვრავდა მის ბედსაც - მეჯლისებსა თუ სალონურ შეხვედრებზე ის ეცნობოდა ახალგაზრდა ყმაწვილებს ან ხმა ვრცელდებოდა მისი სილამაზის, სინატიფისა და განათლების შესახებ და საბედოც არ აყოვნებდა... მდიდარ ოჯახში მოხვედრა და კარგი ქმარი ქალის ცხოვრების მთავარი მიზანი და მიღწევა გახლდათ.

სტერეოტიპების რღვევა აქტიურად გასული საუკუნის მეორე ნახევრიდან დაიწყო და დღემდე გრძელდება. მეჯლისის, როგორც ქალის საზოგადოებაში წარმომდგენის ფუნქცია კი ახლა, ერთგვარად, მედიამ შეითავსა.

როგორია ჩვენს ქვეყანაში ტელევიზიით ნაჩვენები ქალი? - მათ შესახებ ყველაზე კარგად გასართობი ტოქ-შოუებიდან თუ ბულვარული პრესიდან ვიგებთ. აკი კვლევების ნაწილმა კიდეც დაადასტურა, მედიის გვიჩვენებს ქალს, რომელიც მხოლოდ ჩაცმა-დახურვით და სამზარეულოში ტრიალით ინტერესდება, ან ოჯახში პრობლემების მომგვარებლის როლი აქვს. ალბათ, არაერთხელ გვინახავს გადაცემები, რომლებიც ცნობილი ადამიანების ერთ დღეს გვთავაზობს სოფელში, სადაც საოჯახო საქმეებს ყოველთვის ქალი აკეთებს. ასეთ შოუებში პოლიტიკოსი ქალებიც ხშირად ჩნდებიან და „უჩვეულო“ პროფესიის მიღმა თავის „ნამდვილ სახეს“ გვიჩენენ, სამზარეულოში ფუსფუსებენ და გემრიელ აჩმას აკეთებენ. ამგვარი რეპორტაჟები განსაკუთრებით საახალწლო პერიოდში მრავლდება - გოზინაყის საკუთარი, ინდივიდუალური რეცეპტი, დედას მონატრებული შვილები და ოჯახური გარემო პოლიტიკოს ქალებს იდეალურ მეოჯახეებად წარმოგვიჩენს.

ცალკე თემაა ქალი ბულვარულ პრესაში. „თქვენთვის, ქალბატონებო“, - წლებია, გაზეთების ნაწილს ასეთი რუბრიკა აქვს. რუბრიკაში ყოველთვის არის ისტორიები მიტოვებულ ქალებზე, კეთილად დასრულებულ ისტორიებზე, სენტიმენტალურ ამბებზე, რომლებიცქალებს გულს უჩუყებს. ასეთ გვერდებს ბოლოს ბონუსად რომელიმე კერძის რეცეპტიც მოყვება.

ყვითელ ჟურნალებში ქალები, ძირითადად, შოპინგის, მამაკაცების, ოჯახის და მსუბუქი თემების გარშემო ტრიალებენ. „საქართველოში სამოსს არასოდეს ვყიდულობ“, „როგორი უნდა იყოს მამაკაცი, რომელიც მის გულს დაიპყრობს“, „ჩემს მომავალ დედამთილს დედას ვერ დავუძახებ“... ეს და მსგავსი სათაურები ყველაზე ხშირად გვხვდება პრიალა ჟურნალების გარეკანებზე. როგორც წესი, რესპონდენტების პროფესიულ საქმიანობასა და მიღწევებს ასეთ მასალებში დიდი დრო არც ეთმობა.

ქალთა თემა და გენდერული პრობლემატიკა, განსაკუთრებით,2014 წლის შემდეგ გახდა აქტუალური. თითქოს, მედიასაშუალებებს ერთი ვირუსი გადაედოთ, ტოქ-შოუები გამუდმებით გვთავაზობენ გადაცემებს ნაადრევად გათხოვილი ან ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი ქალების შესახებ. მეორე ნაწილი კი ცდილობს, ქალი „უჩვეულო ამპლუაში“ წარმოგვიდგინოს - ქალი საჭესთან, ქალი ქარხანაში, ქალი სოფლის თავკაცი.. ერთი შეხედვით, შოუს მესვეურთა მიზნები კეთილია, სურთ, დაიწყონ საუბარი თემაზე, მწვავე საკითხებზე, თუმცა ეს ისტერია მაყურებელს ხელოვნურობის განცდას უჩენს და ეხამუშება.

გენდერული სტერეოტიპების გაღრმავებასთან დაკავშირებით კიდევ ერთ საინტერესო სტანდარტს მედია წინასაარჩევნო პერიოდში გვთავაზობს, როდესაც ქალი კანდიდატების გაშუქებისას მათ მიმართ განსაკუთრებულ სენტიმენტებს ამჟღავნებს. ჟურნალისტის დამოკიდებულება იგრძნობა ტონში, კითხვების ფორმულირებაში, გარემოში, რომელშიც კანდიდატს გვაჩვენებს.

სტატუსი - პოლიტიკოსის მეუღლე - მედიის კიდევ ერთი „მიგნებაა“. ამ ქალების გადაცემებში მიწვევისას, საუბრის ძირითადი თემა პოლიტიკოსი მეუღლე და ოჯახია, თითქოს, ქალს შვილებისა და ქმრის იქით საზოგადოებრივი ცხოვრება არ აქვს. ასეთ დროს ქალებს ხშირად იყენებენ, როგორც კაცების „დანამატს“, რომელიც საზოგადოებისთვის შექმნილ იმიჯს უფრო მეტად იდეალურს ხდის.

რატომ არის არასასურველი მედიაში სტერეოტიპების გამყარება? - რიგითი მაყურებლისათვის მედია ისეთივე მაგალითის მიმცემია, როგორიც ბავშვისთვის მშობელი. არაერთგზის გამოთქმული უკმაყოფილებების მიუხედავად, მაყურებლისთვის ტელევიზია იდეალური სამყაროა - იდეალური ადამიანებით და უნაკლო რესპონდენტებით. ხოლო როდესაც იდეალური გარემოდან ჩვენთვის ნაცნობ თემას ასეთი ფორმით გვაწვდიან, ვფიქრობთ, რომ ასე ნორმალურია.
კატეგორია - ეთიკა
„რუსთავი 2-ის“ გარშემო განვითარებულ მოვლენებს განსაკუთრებული ყურადღება დაუთმო გაზეთებმა: „რეზონანსი“, „კვირის პალიტრა“ და „ასავალ-დასავალი“. ამავე დროს, თუკი „რეზონანსი“ და „კვირის პალიტრა“ რესპონდენტების მოსაზრებებს გვთავაზობენ და თემას მრავალმხრივად აშუქებენ, „ასავალ-დასავალის“ ჟურნალისტები „რუსთავი 2-ისადმი“ თავიანთ ნეგატიურ პოზიციებს არ მალავენ და მათი რესპონდენტებიც პირდაპირ აცხადებენ, რომ ეს ტელევიზია „უნდა განადგურდეს“.

ყოველკვირეული გაზეთის - „კვირის პალიტრის“ პირველ გვერდზე გამოტანილი ანონსებიდან ვიგებთ, რომ გაზეთში მე-5, მე-6 და მე-7 გვერდებზე დაბეჭდილია სტატიები შემდეგ საკითხებზე: „რა განწყობებია ტელევიზიის ჟურნალისტებში“, „რას გეგმავენ ძმები ყარამანიშვილები“, „ქიბარ ხალვაშის პასუხი დავით უსუფაშვილს“ და ა.შ. „რუსთავი 2-ის“ თემას ეხება კავკასიოლოგი მამუკა არეშიძეც გაზეთის მეორე გვერდზე გამოქვეყნებულ ტრადიციულ რუბრიკაში „კვირის თემა“. გაზეთის მე-5 გვერდზე, ერთგვერდიან მიმოხილვაში, წარმოდგენილია როგორც „რუსთავი 2-ის“ მფლობელების - ძმები ყარამანიშვილებისა და მათ მიერ დანიშნული მმართველების - ნიკა გვარამიასა და ზაალ უდუმაშვილის, ისე მოდავე მხარის - ქიბარ ხალვაშისა და დავით დვალის პოზიციები. მე-6, მე-7 გვერდზე კი ძირითადად „რუსთავი 2-ის“ მოწინააღმდეგეების კომენტარებია წარმოდგენილი. ეს ამ გვერდებზე გამოქვეყნებული მასალების სათაურებიდანაც ჩანს - „მათ ხალხი გვერდით არ დაუდგება“, „არასამთავრობო ორგანიზაციების უმრავლესობა გაშიფრულია“, „გიორგი პაპუაშვილმა შესაძლოა, სამართლის სისტემაში კოლაფსი გამოიწვიოს“.

კიდევ უფრო მეტ და მრავალფეროვან მასალას გვთავაზობს გაზეთი „რეზონანსი“, რაც პირველივე გვერდზე გამოტანილი ორი მთავარი ანონსიდან და ორი მოწინავე სტატიის დასაწყისიდან ჩანს. გაზეთში წარმოდგენილია როგორც აღწერილობითი („ორხელისუფლებიანობის დასაწყისი „რუსთავი 2-ში“), ისე ანალიტიკური სტატიები („რამდენად ნეიტრალური მმართველები იქნებიან საყევარიშვილი და დვალი“). ამავე დროს, ანალიტიკურ სტატიებში წარმოდგენილია არა სარედაქციო ან ჟურნალისტის პოზიციები, არამედ სხვადასხვა ექსპერტების შეფასებები. „რეზონანსი“, ასევე, გვთავაზობს აქტუალურ საკითხს, რაზეც სხვა გაზეთებს ყურადღება არ გაუმახვილებიათ - „ამცირებს თუ არა „რუსთავი 2-ის“ საქმე ვიზალიბერალიზაციის შანსებს“.

„ასავალ-დასავალის“ დამოკიდებულება „რუსთავი 2-ისადმი“ ჩანს პირველივე გვერდზე გამოტანილი სათაურით - „ამაზრზენ 2“. სტატია შოუ „ნიჭიერის“ მონაწილის, ჟანა წითელაურის სკანდალს ეხება და მთავრდება არასამთავრობო ორგანიზაციების ლანძღვით. ჟურნალისტის მტკიცებით, მათ არ გამოხატეს პოზიცია „ნიჭიერის“ მონაწილის „მორალურ განადგურებაზე“. არასამთავრობო ორგანიზაციების მისამართით ჟურნალისტი სიძულვილის ენას იყენებს - „აი, ეს არის ამ ლიბერასტი კაციჭამიებს მორალი და ზნეობა“ და იქვე დასძენს: „და ესენი კიდევ ენას წაიგდებენ და სხვის „სიძულვილის ენაზე“ და „ჰომოფობიაზე“ ილაპარაკებენ!“

„ასავალ-დასავალის“ მიერ სიძულვილის ენის გამოყენებაზე იმდენი დაიწერა, რომ გაზეთის ჟურნალისტები ამ თემას უკვე თვითონვე ეხებიან. „ბატონო ელიზბარ, თქვენ სიძულვილის ენით საუბრობთ“, - მიმართავს ჟურნალისტი რესპონდენტს მე-8 გვერდზე გამოქვეყნებულ ინტერვიუში, სადაც ელიზბარ ჯაველიძე აცხადებს (თან, როგორც გაზეთი მიანიშნებს, იცინის): „მთელი „რუსთავი 2“ და მათი დამცველები, იმდენი დანაშაული აქვთ ჩადენილი ქართველი ხალხის წინაშე, ერთ უკაცრიელ კუნძულზე უნდა გაასახლო და ერთმანეთი უნდა დაჭამონ!“

„ასავალ-დასავალის“ ამ ნომრის მთავარი რესპონდენტი პოეტი რეზო ამაშუკელია. ორგვერდიანი ინტერვიუს სათაურში გამოტანილია მისი სიტყვები: „რუსთავი 2“, როგორც იდეოლოგიური მანქანა და სისხლისმსმელი ფაშისტების რუპორი, ბოლომდე უნდა განადგურდეს!“ ამ პუბლიკაციაში როგორც ჟურნალისტის, ისე რესპონდენტის მიერ გამოყენებულია ჰომოფობიური და შეურაცხმყოფელი ეპითეტები. სიძულვილის ენა გვხვდება მე-12 გვერდზე გამოქვეყნებულ სტატიაშიც, სადაც ჟურნალისტი ეხება აშშ-ის ელჩის, იან კელის მიერ გამოხატულ შეშფოთებას „რუსთავი 2-ის“ საქმეზე გამოტანილ სასამართლოს განჩინების თაობაზე.

„რუსთავი 2-ის“ საქმესთან დაკავშირებული მოვლენების გაშუქებისას ტენდენციური ფრაზები გვხვდება „კვირის ქრონიკაშიც“. მე-2 გვერდზე გამოქვეყნებულია სიახლე, რომელიც მოსამართლე ურთმელიძის განჩინების შესახებ პარლამენტის ვიცე-სპიკერის, მანანა კონახიძის შეფასებებს გვაცნობს. მას თან ერთვის ანონიმი ავტორის ვრცელი კომენტარი და ვრცელი სათაური: „ქალბატონო მანანა, ხალხმა „ქართული ოცნება“ სიტუაციის, განუკითხაობის, უსამართლობის შესაცვლელად აირჩია და არა იმისთვის, იდგეთ და მონა მოსამართლეებს თავზე ხელი უსვათ!“ გაზეთის მე-7 გვერდზე „რუსთავი 2-ის“ თემის გაშუქება ანტიდასავლურ პროპაგანდაში იზრდება. „კვირის ქრონიკის“ ჟურნალისტი ამ პუბლიკაციას კითხვა-ძახილის წინადადებით ასათაურებს: „ამ სისხლიანი სცენარის უკან დასავლეთი დგას?!“ მისი რესპონდენტი, „უფლებადამცველი“ ნიკოლოზ მჟავანაძე კი აცხადებს: „სააკაშვილის დროს ხალხს აუპატიურებდნენ ციხეებში, ტყეებში, ხოლო დღეს ჩვენი ქვეყნის გაუპატიურება ხდება სწორედ დასავლეთის მხრიდან“.

კიდევ ერთი ყოველკვირეული გაზეთი, „პრაიმ-ტაიმი“ „რუსთავი 2-ის“ თემას ეხება ერთადერთი, მაგრამ ვრცელი - ორგვერდიანი პუბლიკაციით: „საქართველოში ახალი რევოლუცია მზადდება“. ეს სათაური გაზეთის პირველ გვერდზეც არის გამოტანილი და მეტი სენსაციურობისთვის შეფუთულია წარწერებით - EXCLUSIVE. პუბლიკაციის პირველ ნაწილში ჟურნალისტის სუბიექტური მოსაზრებებია გადმოცემული, მეორე ნაწილში კი მას ექსპერტი პათოლოგანატომი მაია ნიკოლეიშვილი ესაუბრება. „ბევრს ალბათ გაუკვირდება სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტის არჩევა რესპონდენტის რანგში ამ თემების განსახილველად“, - თვითონვე წერს ჟურნალისტი და იქვე განმარტავს არჩევანის მიზეზს: „ეს ადამიანი იყო იმ საზოგადოების წევრი, რომელიც თავის დროზე, 2003 წლის რევოლუციის მზადების წინაპერიოდში, სააკაშვილის გუნდთან ერთად, სამოქალაქო აქტივობას იჩენდა“.
კატეგორია - ეთიკა
28 ოქტომბერს “მოამბის” დღის მთავარ გამოშვებაში გავიდა კადრ-სინქრონი - “კვაჭანტირაძის განცხადება”.

წამყვანმა წარმდგენ ტექსტში აღნიშნა, რომ საპარლამენტო უმრავლესობის ლიდერის, ზვიად კვაჭანტირაძის თქმით, ევროპარლამენტის სხდომაზე “ევროპის სახალხო პარტია” ცდილობდა საქართველოს საწინააღმდეგო პოლიტიკური რეზოლუცია ხმათა უმრავლესობით გაეტანა. თუმცა, რეზოლუცია 168 ხმით 122-ის წინააღმდეგ ჩავარდა, რისთვისაც უმრავლესობის ლიდერმა "მწვანეთა პარტიის" წარმომადგენლებს განსაკუთრებული მადლობა გადაუხადა.

“26 ოქტომბერს ევროპარლამენტში ჩატარდა სხდომა, სადაც იყო მცდელობა, რომ საქართველოს შესახებ კვლავ ატეხილიყო აჟიოტაჟი და “ევროპის სახალხო პარტიის” მხრიდან იყო მეცადინეობა, გასულიყო საქართველოს საწინააღმდეგო პოლიტიკური რეზოლუცია. ეს რეზოლუცია ჩავარდა 168 ხმით 122-ის წინააღმდეგ. და მე ვფიქრობ, რომ ჩვენ ძალიან დიდი სერიოზულობით და ძალიან დიდი გულწრფელობით უნდა გადავუხადოთ მადლობა ჩვენს კოლეგებს, ევროპარლამენტარებს, ” - აცხადებს კვაჭანტირაძე.

ე.წ. კადრ-სინქრონის ტიპის მასალიდან “მოამბის” მაყურებლისთვის გაუგებარი დარჩა, რა შინაარსის იყო პოლიტიკური რეზოლუცია, რომლის გატანასაც ევროპარლამენტში “ევროპის სახალხო პარტია” ცდილობდა და რატომ იყო ის “საქართველოს საწინააღმდეგო”, ან რა არგუმენტები ჰქონდათ იმ ევროპარლამენტარებს, რომლებმაც რეზოლუციის გასვლას ხმა არ მისცეს.
კატეგორია - ეთიკა
2015 წლის 5 ნოემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლის, თამაზ ურთმელიძის მიერ მიღებული განჩინება სამაუწყებლო კომპანია „რუსთავი 2– ში“ დროებითი მმართველების დანიშვნის შესახებ 6 ნოემბერს ყველა ტელეკომპანიის საინფორმაციო გამოშვების მთავარი თემა იყო. მიუხედავად იმისა, რომ თემის გაშუქებას საინფორმაციო გადაცემებში დიდი დრო დაეთმო, განჩინების კანონიერება-უკანონობასთან დაკავშირებული საკითხების და ამ განჩინებით შექმნილი პრობლემების შესახებ მაყურებელმა ბევრი ვერაფერი გაიგო.

საზოგადოებრივი მაუწყებელი

“მოამბის” მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში პირველი სიუჟეტი “რუსთავი 2-ის” დროებითი მმართველების მიერ მოწყობილ პრესკონფერენციას და განცხადებებს დაეთმო. ჟურნალისტმა აღნიშნა, რომ დროებითი მმართველები არ აპირებენ საკუთარი უფლებამოსილების განხორციელებას მანამდე, სანამ განჩინება სასამართლოს ყველა ინსტანციას არ გაივლის. მან მაყურებელს მათი სამპუნქტიანი გეგმაც გააცნო. ჟურნალისტი აცხადებს, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებმა განსაკუთრებით გააკრიტიკეს განჩინების ის ნაწილი, სადაც მოსამართლე არხის სარედაქციო პოლიტიკაზე მსჯელობს და ის გამოხატვის თავისუფლებაში ჩარევად მიიჩნიეს.

სიუჟეტში ჟურნალისტი განჩინების თაობაზე 11 არასამთავრობო ორგანიზაციის მიერ გამოქვეყნებულ განცხადებასაც ეხება და ამბობს, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციები ეჭვქვეშ აყენებენ მოსამართლის მიუკერძოებლობას და აღნიშნავენ, რომ მმართველად დანიშნული პირები მიუკერძოებლები ვერ იქნებიან.

რა არის ის არგუმენტები, რომელთა საფუძველზეც არასამთავრობო ორგანიზაციებმა ეჭვქვეშ დააყენეს მოსამართლის მიუკერძოებლობა; რატომ ვერ იქნებიან სასამართლოს მიერ დანიშნული დროებითი მმართველები - “ნეიტრალური და მიუკერძოებელი” მმართველები, როგორც ამას განჩინება მოითხოვს; რატომ არ გაავრცელა საქალაქო სასამართლომ განჩინების მიღების თაობაზე განცხადება; მოქმედი გენერალური დირექტორისა და ფინანსური დირექტორისთვის უფლებამოსილებების შეჩერება ზღუდავს თუ არა მხარის სამართლიანი სასამართლოს უფლებას - ეს არის თემები, რომლებიც საზოგადოებრივი მაუწყებლის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში მსჯელობისა და განსჯის საგანი 6 ნოემბერს არ გამხდარა.

სიუჟეტის ბოლოს ჟურნალისტი აცხადებს, რომ “რუსთავი 2-ს” სასამართლოში სარჩელი შეაქვს და 271-ე მუხლის გაუქმებას ითხოვს. თუმცა, კომენტარში “რუსთავი 2-ის” იურისტი ამბობს, რომ ისინი ითხოვენ საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილების 271-ე მუხლზე გავრცელებას და არა მის გაუქმებას.

“იმედი”

„ქრონიკის“ მთავარ გამოშვებაში გასულ რეპორტაჟში აქცენტი სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 271-ე მუხლზე გაკეთდა, რომელშიც აღნიშნულია, რომ „სასამართლოს შეუძლია უზრუნველყოს იმ გადაწყვეტილების აღსრულება, რომელიც გადაცემული არ არის დაუყოვნებლივ აღსასრულებლად“ და რომელიც საფუძვლად დაედო მოსამართლე თამაზ ურთმელიძის განჩინებას. „იმედმა“ განჩინების სამართლებრივი მხარეები, შედარებით თანმიმდევრულად და გასაგებად გააშუქა.

რეპორტაჟში ჩაწერილია ქიბარ ხალვაშის ადვოკატი, პაატა სალია: „ნებისმიერი იურისტი, რომელიც ობიექტურად შეაფასებს ამ განჩინებას, გეტყვით, რომ არანაირი დარღვევა საკონსტიტუციო სასამართლოს აკრძალვისა, არ არის. ჩვენი მოთხოვნა სულ სხვა ნორმებზეა დაფუძნებული“.

ტელეკომპანიის იურისტი, თამთა მურადაშვილი კი განმარტავს, რომ დაუყოვნებლივი აღსრულების შემთხვევაშიც, შედეგი ანალოგიური იქნებოდა: „შემოვიდოდა კომპანიაში ქიბარ ხალვაში, დანიშნავდა ის საკუთარ დირექტორს, ასახავდა სამეწარმეო რეესტრში და მივიღებდი იგივე სურათს, რაც მოხდა დღეს ანუ შინაარსობრივად ეს არის ერთი და იგივე ნორმა, უბრალოდ კოდექსში ნუმერაციით გაწერილია, როგორც სხვადასხვა ნორმა“.

კონსტიტუციონალისტი ვახუშტი მენაბდე აცხადებს, რომ ძალაში დარჩა ის საფრთხეები, რომელთა თავიდან არიდებაც საკონსტიტუციო სასამართლოს სურდა: „საერთო სასამართლოებმა ფაქტობრივად, დაძლიეს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება, რაც არ შეესაბამება კონსტიტუციის და საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებს“.

ჟურნალისტმა მაყურებელს განჩინების ის ნაწილიც გააცნო, რომელიც არხის სარედაქციო საქმიანობას ეხება. „ადამიანის უფლებათა სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრის“ წარმომადგენელმა სოფო ვერძეულმა განჩინების ამ ნაწილზე საუბრისას აღნიშნა, რომ მართლმსაჯულების კომპეტენცია და უფლებამოსილება არ არის არხის სარედაქციო მუშაობაში ჩარევა და მსგავსი ჩანაწერი სახიფათო პრეცენდენტს ქმნის, საია-ს წარმომადგენელმა ანა ნაცვლიშვილმა კი ამავე ნაწილის პოლიტიკურ მხარეზე ისაუბრა და განაცხადა, რომ განჩინების ერთადერთი მიზანია, შეიცვალოს არხის სარედაქციო დამოუკიდებლობა. რეპორტაჟში ხაზგასმულია ისიც, რომ განჩინების გასაჩივრება შეიძლება როგორც სააპელაციო, ისე საკონსტიტუციო სასამართლოში.

“მაესტრო”

“რუსთავი 2-ის” ირგვლივ განვითარებული მოვლენები იყო ტელეკომპანია “მაესტროს” მთავარი საინფორმაციო გამოშვების პირველი თემაც. “კონტაქტმა” მაყურებელს “რუსთავი 2-ის” დროებითი მმართველების შესახებ მომზადებული სიუჟეტი შესთავაზა. ჟურნალისტი ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ ქიბარ ხალვაშის მიერ დანიშნული დროებითი მმართველები უფლებამოსილების გამოყენებას არ აპირებენ მანამდე, სანამ განჩინება სასამართლოს ყველა ინსტანციას არ მოივლის. წარმოდგენილი იყო რევაზ საყევარიშვილის და დავით დვალის მოკლე ავტობიოგრაფიებიც. არიან თუ არა საყევარიშვილი და დვალი „მხარეებისაგან ნეიტრალური, დამოუკიდებელი “ პირები, როგორც ამას განჩინება მოითხოვს - ამ საკითხზე “კონტაქტის” მიერ მომზადებულ სიუჟეტში არაფერი თქმულა.

განჩინების სამართლებრივი მხარის შესახებ მომზადებულ სიუჟეტში ჟურნალისტი აცხადებს, რომ მოსამართლის განჩინება სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 198-ე მუხლის მესამე პუნქტს ეყრდნობა, სადაც წერია რომ სასამართლოს შეუძლია სარჩელის უზრუნველყოფისთვის გამოიყენოს “სხვა ღონისძიებებიც”, თუ ეს აუცილებელია, მოსარჩელე მხარემ კი აუცილებელ ღონისძიებად “რუსთავი 2-ში” დროებითი მმართველის დანიშვნა მიიჩნია. განჩინების სამართლებრივი ნაწილის შეფასებისთვის გამოყენებულია რამდენიმე იურისტის კომენტარი, თუმცა, რატომ არის განჩინება დაუსაბუთებელი და რატომ ეწინააღმდეგება ის საერთაშორისო სამართლის ნორმებს, სიუჟეტში ნათლად განმარტებული არ არის.

სიუჟეტის ბოლოს ჟურნალისტი მოსამართლის მიერ განჩინების ერთ დღეში მომზადების საკითხსაც შეეხო: “სამართალმცოდნეების ნაწილი ამბობს, რომ მათ ასეთი სრულყოფილი დასაბუთება პირველი ინსტანციის სასამართლოში ამ დრომდე არ უნახავთ. თუმცა, მათთვის დამატებით კითხვებს ეს ფაქტიც აჩენს. ამბობენ, რომ ასეთ მოკლე დროში ასეთი დასაბუთების მომზადება თითქმის შეუძლებელია”.

“რუსთავი 2”

არის თუ არა “რუსთავი 2-ის” ირგვლივ მიმდინარე მოვლენები თავისუფალი სიტყვის ხელყოფა, რა გეგმები აქვთ ახალ მმართველებს ტელეკომპანიასთან დაკავშირებით, რა გავლენა აქვს ხელისუფლებას მოსამართლის მიღებულ გადაწყვეტილებაზე, რამდენად სამართლიანი/კანონიერი იყო მოსამართლე ურთმელიძის გადაწყვეტილება, რა საერთაშორისო გამოხმაურება მოჰყვა განჩინებას და რა პრობლემები შეიძლება შეექმნას საქართველოს “რუსთავი2-ის” ირგვლივ განვითარებული მოვლენების გამო საერთაშორისო ასპარეზზე - ეს არის თემები, რომლებზეც აქცენტი “რუსთავი 2 ის” მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში გაკეთდა.

სიუჟეტში, რომელიც საერთაშორისო გამოხმაურებებს ეხებოდა, ყურადღება გამახვილებული იყო იმ ფაქტზე, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოს განცხადებას იუსტიციის მინისტრის თეა წულუკიანის “მწვავე განცხადება” მოჰყვა. განცხადებაში თეა წულუკიანი “მეგობრულად სთხოვს” აშშ-ს საელჩოს საქართველოში, განმარტოს, “რას ნიშნავს ღამით მომხდარი პროცესები”. ჟურნალისტი ამბობს, რომ იუსტიციის მინისტრის მტკიცებით, “საჯარო რეესტრმა გადაწყვეტილება არა ღამით, არამედ საღამოს 6 საათის შემდეგ განათავსა”, თუმცა, მაყურებლისთვის გაურკვეველი დარჩა, ზუსტად როდის დაიდო გადაწყვეტილება საჯარო რეესტრის ვებგვერდზე. “კურიერში” არც საჯარო რეესტრის მიერ გავრცელებული ოფიციალური განცხადება უჩვენებიათ, სადაც მათ ვებგვერდზე სასამართლოს განჩინების განთავსების ზუსტი დროა მითითებული.

„კავკასია“

ტელეკომპანია „კავკასიამ“ დღის მთავარი, 40-წუთიანი საინფორმაციო გადაცემიდან „რუსთავი 2“-ის თემას დაახლოებით 35 წუთი დაეთმო. საინფორმაციო გამოშვებაში დეტალურად განიხილეს დროებითი მმართველების გეგმები და მოსარჩელე და მოპასუხე მხარის პოზიციები. წამყვანმა მაყურებელს განჩინების “ძირითადი პუნქტებიც” გააცნო. თუმცა, მიუხედავად ამისა, მაყურებლისთვის გაურკვეველი დარჩა, ჰქონდა თუ არა მოსამართლეს “რუსთავი 2-ში” დროებითი მმართველების დანიშვნის უფლება, იყო თუ არა კომპანიაში მენეჯმენტის შეცვლის საჭიროება და დროებითი მმართველების დანიშვნით ეზღუდება თუ არა “რუსთავი 2-ს” სამართლიანი სასამართლოს უფლება.

“2030”

იქნება თუ არა ახალი მენეჯმენტი “რუსთავი 2-ის” სარედაქციო პოლიტიკის გარანტი, გავიდა თუ არა სამართლებრივი ჩარჩოდან მოსამართლე თამაზ ურთმელიძე, როდის გამოიტანა მოსამართლემ განჩინება და რომელ საათზე დარეგისტრირდა განცხადება რეესტრში, არასამთავრობო ორგანიზაციების კრიტიკა და საერთაშორისო ორგანიზაციების გამოხმაურება - სწორედ ამ თემებზე გაამახვილა ყურადღება “2030-მა”.

სიუჟეტში, რომელიც მაყურებელს “რუსთავი 2-ის” დროებითი მმართველების გეგმებს აცნობს, ჩაწერილია “რუსთავის 2-ის” ადვოკატი, რომელიც აცხადებს, რომ მოსამართლის განჩინება ეწინააღმდეგება საკონსტიტუციო სასამართლოს 2 ნოემბრის გადაწყვეტილებას.

მოგვიანებით, “2030-მა” შემოგვთავაზა სიუჟეტი - "სამართლებრივი შეფასება", სადაც სამართლის სპეციალისტები - დავით ასათიანი, შალვა ხაჭაპურიძე, ლადო სანიკიძე და გიორგი ცერცვაძე აცხადებენ, რომ “საკონსტიტუციო სასამართლოში “რუსთავი 2-ის” ადვოკატებს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 268-ე და 269-ე პუნქტები აქვთ გასაჩივრებული და არა 271-ე, რომლითაც მოსამართლემ იხელმძღვანელა” და შესაბამისად, მოსამართლის განჩინება საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებასთან წინააღმდეგობაში არ მოდის.

მთავარი აქცენტი, რომელიც გადაცემაში გაკეთდა, განჩინების მიღების დროს ეხება. გადაცემის დასაწყისში წამყვანი ამბობს, რომ “გვარამია, არასამთავრობო სექტორი, აშშ-ს ელჩი, რესპუბლიკური პარტიის წევრები და თავად უმრავლესობის ლიდერი, ყველა ერთად, მოსამართლის მიერ შუა ღამისას მიღებულ გადაწყვეტილებას აკრიტიკებდა. თუმცა, დღის ბოლოს მათმა ნაწილმა აღიარა რომ შეცდომაში იყვნენ შეყვანილები.” სიუჟეტში კი დეტალურადაა აღწერილი გადაწყვეტილების მიღების და განჩინების რეესტრში დარეგისტრირების დრო, ნაჩვენებია საჯარო რეეტრის განცხადება და ჩაწერილია ქიბარ ხალვაშის ადვოკატიც, რომელიც ამბობს, რომ გადაწყვეტილება ღამით არ მიუღიათ.

იყო თუ არა ტელეკომპანიის მენეჯმენტის შეცვლის საჭიროება მაშინ, როცა მენეჯმენტს ყველა მნიშვნელოვანი უფლებამოსილების განხორციელება ისედაც შეზღუდული აქვს, ქონებას კი ყადაღა ადევს; არიან თუ არა დროებით მმართველებად დანიშნული რევაზ საყევარიშვილი და დავით დვალი "ნეიტრალური და მიუკერძოებელი პირები", როგორც ამას განჩინება მოითხოვს, ჩაერია თუ არა განჩინებით მოსამართლე არხის სარედაქციო პოლიტიკაში, რატომ არ გაავრცელა საქალაქო სასამართლომ განჩინების მიღების თაობაზე განცხადება; მოქმედი გენერალური დირექტორისა და ფინანსური დირექტორისთვის უფლებამოსილებების შეჩერება ზღუდავს თუ არა მხარის სამართლიანი სასამართლოს უფლებას - 2030-ში ეს საკითხები არ გაშუქებულა.

“რუსთავი 2-ის” ირგვლივ განვითარებული მოვლენების თაობაზე საქართველოს პრეზიდენტის, პრემიერ-მინისტრის, სახალხო დამცველის, ევროკავშირის წარმომადგენლობის და აშშ-ს საელჩოს მიერ გაკეთებული განცხადებები ყველა ტელეკომპანიის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში გაშუქდა.
კატეგორია - ეთიკა
PalitraTv-ზე გამოქვეყნდა სიუჟეტი სათაურით: „ღამის თბილისის ბავშვები: 15 წლის ორსული და არასრულწლოვნები, რომლებსაც მშობლები მოწყალების თხოვნას აიძულებენ“- მასალა ეხება ქუჩაში მცხოვრებ და მომუშავე ბავშვებს. სიუჟეტში არასრულწლოვნები ირიბად არიან იდენტიფიცირებულნი.

მიუხედავდ იმისა, რომ სიუჟეტის პირველივე გმირის ისტორიის განხილვისას ბნელი კადრებია გამოყენებული, მაინც შესაძლებელია რესპონდენტის იდენტიფიცირება მისი ხმით, სილუეტით და ჟურნალისტის მიერ გადმოცემული ინფორმაციით, კერძოდ, დაკონკრეტებულია ბავშვის სახელი, ასაკი და ის ტერიტორია, სადაც იგი ყოველდღე ღამის 2 საათამდე მოწყალებას ითხოვს.

ირიბი იდენტიფიცირების მაგალითს ვაწყდებით მაშინაც, როცა ჟურნალისტი 15 წლის ორსული გოგონას ისტორიას გვიყვება. როგორც სიუჟეტიდან ვიგებთ, მოზარდი შვიდი თვის ორსულია და თავს მოწყალების თხოვნით ირჩენს. თავად გოგონა დაფარულია, მაგრამ კადრში დაუფარავად ჩანს გოგონას დედა, რომელიც მოზარდის შესახებ ყვება.

გარდა ამისა, ყველა ინტერვიუ ჩაწერილია ფარულად, კადრები გადაღებულია მანქანიდან, შესაბამისად, საეჭვოა, რამდენად იყვნენ რესპონდენტები იმის შესახებ ინფორმირებულნი, რომ ჟურნალისტს ესაუბრებოდნენ და რომ მათი საუბარი მედიასაშუალების გვერდზე გასაჯაროვდებოდა.

სიუჟეტში პრობლემა - ქუჩაში მცხოვრები და მომუშავე ბავშვები, სიღრმისეულად არაა წარმოჩენილი, არ ჩანს საახელმწიფოს, თემაზე მომუშავე ორგანიზაციების პოზიცია...

გაეროს ბავშვთა უფლებების კონვენციის მე-16 მუხლი: „ ბავშვს უფლება აქვს დაცული იყოს მის პირად და ოჯახურ ცხოვრებაში სხვა ადამიანების ჩარევისაგან, ჭორისა და ცილსიწამებისაგან“.

ჟურნალისტთა საერთაშორისო ფედერაციის სახელმძღვანელო მითითებები და პრიციპები:

„ჟურნალისტი უნდა მოერიდოს ისეთი ფოტოებისა და ინფორმაციის გამოქვეყნებას ბავშვებისათვის განკუთვნილ მედია-სივრცეში, რომელიც საზიანო იქნება მათთვის“, ასევე, „ბავშვებთან დაკავშირებული ნებისმიერი მასალის გამოქვეყნებისას, საგულდაგულოდ უნდა აწონ-დაწონონ შესაძლო შედეგები და მინიმუმამდე დაიყვანონ ზიანის ფაქტორი“.

„ჟურნალსიტები უნდა მოერიდონ ბავშვებთან დაკავშირებული პრობლემების სენსაციურ და სტრეოტიპულ გაშუქებას პუბლიკაციების პოპულარობის მიზნით“.
კატეგორია - ეთიკა
ყოფილი ხელისუფლების პერიოდში ციხეში ადამიანთა წამება იყო ტელეკომპანია GDS-ს გადაცემა 2030-ის მთავარი თემა ოთხი დღის განმავლობაში (26-29.10). 2030-მა თემაზე აქცენტირება მას შემდეგ დაიწყო, რაც 25 ოქტომბერს „რუსთავი 2-ზე“ ეკა კვესიტაძის „განსხვავებულ აქცენტებში“ გავიდა მასალა, რომლის მიხედვითაც 2012 წელს გავრცელებული ციხეში ძალადობის ამსახველი კადრები დადგმული და დამონტაჟებულია.

მიუხედავად იმისა, რომ საზოგადოებაში გაჩნდა 2012 წელს არჩევნებამდე გავრცელებული კადრების დამონტაჟებისა და დადგმის ვერსია, 2030-ს არც ერთი რესპონდენტი არ ჰყოლია, რომელიც ამგვარ მოსაზრებას გამოთქვამდა. ნაცვლად ამისა, გადაცემა ყოველ დღე იწყებოდა ციხეში წამების კონკრეტული ისტორიით და სრულდებოდა დისკუსიით „ცალკეული შემთხვევები, თუ სისტემური დანაშაული?“, სადაც სტუმრის სტატუსით მოწვეული ყოფილი პატიმრები დეტალურად აღწერდნენ სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში არსებულ მძიმე ვითარებას.

სიუჟეტები

მიუხედავად იმისა, რომ ერთი შეხედვით, სიუჟეტებში ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ ყოფილი პატიმრები უკმაყოფილოები არიან გამოძებით და დამნაშავეთა დასჯას ითხოვენ, მასალაში არ ყოფილა წარმოჩენილი არც ერთი პოლიტიკოსის თუ ხელისუფლების წარმომადგენელთა პასუხები. შესაბამისად, რესპონდენტების მიერ გამოთქმული პრეტენზიები, თუ რატომ არ დაისაჯნენ დამნაშავეები, უპასუხოდ დარჩა. სიუჟეტების ფოკუსი არა ახლანდელი მდგომარეობა, გამოძიების ეფექტურობის პრობლემები და დამნაშავეთა დაუსჯელობაა, არამედ წარსულში არსებული მძიმე ვითარების აღწერა.

26 ოქტომბრის „2030“ ყოფილი პატიმრის, ლაშა არქანიას ისტორიით დაიწყო. რესპონდენტი ამბობს, რომ ადამიანები, ვინც ციხეში აწამებდნენ, დღეს თანამდებობებს იკავებენ. ჟურნალისტი არ ცდილობს ამ პირებთან დაკავშირებას, იმის გადამოწმებას მართლაც დაინიშნენ თუ არა ისინი რაიმე თანამდებობაზე, როგორ და როდის დაიკავეს მათ ეს პოზიცია, არ ჩანს პასუხი ხელისუფლებიდანაც. ციხის კადრების გასაჯაროების საკითხი პოლიტიკურ თემად იქცა, ამიტომაც მნიშვნელოვანი იყო იმ პირების კომენტარიც კონკრეტულ საქმეებზე, ვისაც პოლიტიკური პასუხისმგებლობა ეკისრება მიმდინარე მოვლენებზე. თუმცა ნაცვლად ამისა, ჟურნალისტმა პასუხისთვის შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიმართა, რომელმაც უთხრა, რომ ინფორმაციის მისაღებად წერილობითი მიმართვაა საჭირო. უცნობი დარჩა გაგზავნა თუ არა ჟურნალისტმა წერილი და შეეცადა თუ არა, ყველა ღონე ეხმარა ინფორმაციის გადასამოწმებლად ან ბრალდების მხარისთვის შეპასუხების უფლების მისაცემად, როგორც ამას ეთიკის პრინციპები ავალდებულებს.

„კიდევ ერთი ყოფილი პატიმრის წამების ისტორიით“ დაიწყო გამოშვება მეორე დღესაც, 27 სექტემბერს. ამჯერადაც ყოფილი პატიმარი წამების დეტალებს აღწერს. კვლავაც უკმაყოფილოა რესპონდენტი გამოძიებით, ისიც ასახელებს კონკრეტულ გვარებს, ვინც მის წამებაში მონაწილეობდნენ და ამბობს, რომ მათ მიმართ სასჯელი არასაკმარისია. სიუჟეტის შემდეგ ისმის პრეზიდენტის და სახალხო დამცველის კომენტარები. უჩა ნანუაშვილი ამბობს, რომ საჭიროა ყველა საქმე ბოლომდე იყოს გამოძიებული. ბიძინა ივანიშვილი კი წამების კარების გავრცელების დაუშვებლობაზე საუბრობს. გამოძიების არაეფექტურობაზე კვლავაც არ ჩანს ხელისუფლების კომენტარი.

პატიმართა წამებაზე მასალა 28 ოქტომბერსაც მომზადდა. ამჯერად ის მეორე თემად გავიდა ეთერში. წამყვანი წამების მეთოდებზე საუბრობს, სვამს კითხვას თუ რატომ არიან თავისუფლებაში ციხის ყოფილი თანამშრომლები, რომელებსაც პატიმრები ძალადობაში ადანაშაულებენ? სიუჟეტი წინა დღეების მსგავსად, ყოფილი პატიმრის ისტორიით იწყება და სახელდება კონკრეტული ადამაინები, რომლებიც მის წამებაში მონაწილეობდნენ. ერთ-ერთი ასეთი პირი ჯარჯი წიკლაურია, რომელიც, ჟურნალისტის თქმით, ახლა სპიკერი პროკურორია. რესპონდენტიც ადასტურებს რომ ახალი ხელისუფლების მოსვლის შემდეგ ჯარჯი წიკლაური დააწინაურეს და ახლა ზემოაღნიშნულ პოზიციას იკავებს. კიდევ ერთი რესპონდენტი შოთა იამანიძე მასზე ძალადობაში ადანაშაულებს რამდენიმე პირს. მისით ქმით, ერთ ერთი მათგანი გოგა ბუთლიაშვილი სოციალური ქსელში აქტიურია და ეკონტაქტება მედიას. ასევე ყოფილი პატიმარი ვახტანგ მაისაია კი, ასახელებს კონკრეტულ უწყებებს, სადაც მისი თქმით, დამნაშავე პირები მუშაობენ. მაგალითად, ამბობს რომ ვალერი ზუმბაძე კრიზისების მართვის საბჭოშია. ჟურნალისტი ამბობს, რომ ჯარჯი წიკლაურთან დაკავშირებით გამოთქმულ ბრამდებაზე მთავარ პროკურატურაში კომენტარის გაკეთება მიზანშეწონილად არ მიიჩნიეს, მოძალადეების დასჯის მოთხოვნაზე კი განაცხადეს, რომ გამოძიება გრძელდება და მტკიცებულებათა ერთობლიობის მოპოვების შემთხვევაში მათ ბრალი წარედგინებათ.

ჟურნალისტი არ შეეცადა თავად დაკავშირებოდა ბრალდების ობიექტებს, გაერკვია მართლაც მუშაობენ თუ არა ისინი თანამდებობაზე და რა პასუხი აქვთ ამაზე მათ ზემდგომ პირებს. არ არის ჩაწერილი არც ერთი ოფიციალური პირი. წამყვანის მიერ დასაწყისში დასმული კითხვა უპასუხოდ დარჩა და მაყურებელმა ვერ გაიგო რატომ არ დასრულებულა აქამდე საქმის გამოძიება, რატომ იკავებენ თანამდებობს და დარჩნენ დაუსჯელები ის პირები, რომელთაც ასეთ ბრალდებებს უყენებენ მოქალაქეები.

29 ოქტომბერს მთავარი თემა წამების ნაცვლად მედიის თავისუფლება იყო. თუმცა ციხეებში არსებულ სიტუაციებზე საუბრის გარეშე არც ამ გამოშვებას ჩაუვლია. ამჯერად წამყვანის თქმით, დაინტერესდნენ იმ პირებით, რომლის წინააღმდეგაც არსებობს ჩვენებები, თუმცა ოფიციალურად ბრალი არ წაუყენებიათ. სიუჟეტი იწყება კარანტინის დაშლის შესახებ გლდანის ციხის თანამშრომლების აღიარებითი ჩვენებიდან ამონარიდით. ჟურნალისტის თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ გიორგი ავსაჯანიშვილმა პატიმრების ცემა აღიარა, არათუ მსჯავრდებული, ბრალდებულიც არასდროს ყოფილა და დღეს საქართველოში უკვე აღარ იმყოფება. კიდევ ერთი პირი, რომელიც მხოლოდ მოწმის სახით დაიკითხა და ბრალი არ წაუყენებიათ მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი ასახელებდა მას როგორც დამნაშავეს, გოგა ბუთლიაშვილია. ჟურნალისტის თქმით, ბუთლიაშვილი კომენტარს არ აკეთებს თუმცა ბრლადებებს უარყოფს. მოყვანილია მისი ინტერვიუ პალიტრასთან სადაც ის ამბობს, რომ პატიმრები საკუთარ თავს თავად იზიანებდნენ. კიდევ რამდენიმე რესპონდენტი ასახელებს სხვა პირებსაც. ჟურნალისტის თქმით, ისინი მივიდნენ ბაჩანა ბალოიანთან, თუმცა, მეზობლების თქმით, ის გასვენებაში იმყოფებოდა. ადვოკატი ამბობს, რომ ბალოიანმა დანაშაული აღიარა, თუმცა მხოლოდ მოწმის სტატუსით დაიკითხა.

როგორც წინა სიუჟეტებში, აქაც ოფიციალური სტრუქტურებიდან არანაირი პასუხი არ აქვთ და კითხვა კვლავ ღიად რჩება, რატომ არ მიეცნენ პასუხისგებაში ის ადამიანები, ვისაც ყოფილი პატიმრები წამებასა და სხვდასხვა ტიპის ძალადობაში ადანაშაულებენ.

დისკუსია

ცალკე აღნიშვნის ღირსია ის დისკუსია, რომელიც გადაცემის მეორე ნაწილში იმართებოდა, ციხეში წამებასთან დაკავშირებით - „ცალკეული შემთხვევები, თუ სისტემური დანაშაული?“ პრაქტიკულად არ ისმოდა განსხვავებული აზრი, რადგან სტუდიაში ძირითადად, ყოფილი პატიმრები საუბრობდნენ, აღწერდნენ საპატიმრო დაწესებულებებში არსებულ მძიმე სიტუაციას და ერთხმად ამტკიცებდნენ, რომ ციხეში სისტემური დანაშაული ხდებოდა. ცხადია, ისინი ვერ გასცემდნენ კითხვას პასუხს, თუ რატომ არ დაისაჯნენ დამნაშავეები.

26 – 28 ოქტომბერს სტუმრად იყვნენ მიწვეული ყოფილი პატიმრები ერეკლე ცოცანიძე, ცოტნე გამსახურდია,შოთა იამანიძე,გენო აროშიძე, ციხის სამკურნალო დაწესებულების ექიმი ზურაბ სიხარულიძე, რომლებიც იხსენებდნენ ციხეში არსებულმდგომარეობას და აღწერდნენ წამებისა და არაადამიანური მოპყრობის დეტალებს. სტუდიაში ასევე, სტუმრად იყო მიწვეული ორგანიზაცია „კონსტიტუციის 42-ე მუხლის“წარმომადგენელი არჩილ ჩოფიკაშვილი,მის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ დაადასტურა, რომ ციხეში სისტემური დანაშაული ხდებოდა. ამავე თემაზე ასევე ისაუბრეს ადვოკატებმა გელა ნიკოლაიშვილმა და შალვა ხაჭაპურიძემ.

აღსანიშნავია, რომ 26 ოქტომბერს, გადაცემის მესამე ბლოკში ჟურნალისტის კითხვებს სასჯელაღსრულების მინისტრმა სოზარ სუბარმა უპასუხა, რომელიც წინა მთავრობის მმართველობის დროს სახალხო დამცველი იყო. საუბრის ძირითადი თემა მისი ომბუდსმენობის დროს, 2008 წელს პრეზიდენტ სააკაშვილისთვის მიწერილი წერილია, სადაც ის აღწერდა, თუ რა მდგომარეობა იყო ციხეებში. ჟურნალისტი კითხულობს ამონარიდებს ამ წერილიდან და ინტერესდება რა უპასუხა სააკაშვილმა მაშინ. მთელი ინტერვიუს დროს, ფაქტობრივად მხოლოდ ეს წერილი განიხილება. მხოლოდ მე-15 წუთზე დასმული კითხვით ინაცვლებს წამყვანი რეალურ დროში და კითხულობს „მოქმედმა ხელისუფლებამ რატომ არ მისცა შესაბამისი შეფასება და ფიქრობთ თუ არა, რომ ამ მიმართულებით ხელისუფლებამ დაუშვა შეცდომა?“ ის კიდევ ერთ კითხვას სხვას, თუ რატომ გაფორმდა საპროცესო შეთანხმებები ბრალდებულებთან, რის შემდეგაც საუბარი სრულდება.

27 ოქტომბერს მესამე ნაწილში სტუმრად მყოფი უმრავლესობის ლიდერს ზვიად კვაჭანტირაძეს კი რუსთავი 2-თან დაკავშირებით გოგი თოფაძის განცხადებებზე მოუხდა კომენტარის გაკეთება. ჟურნალისტს მისთვის არ უკითხავს არაეფექტური გამოძიების შესახებ წამებასა და არაადამიანურ მოპყრობაში ბრალდებულ პირებთან დაკავშირებით, რაზეც რესპონდენტები როგორც სიუჟეტებში, ასევე სტუდიაში გამართული დისკუსიისას საუბრობდნენ. მხოლოდ იმას ეკითხება, რომ იმ პირობებში, როდესაც კვლავ ვრცელდება ციხეში წამების კადრები „ხომ არ ფიქრობთ რომ დღის წესრიგში ისევ დგას კომისიის შექმნის საკითხი?“ შემდეგ კი, წამყვანი დაინტერესდა, „ხომ არ გეგმავთ გაასაჯაროვოთ დაკავებულ პირთა რაოდენობა და სასჯელის სახე?“

სხვა ოფიციალურ პირს 2030-ის დისკუსიაში ამ თემაზე მონაწილეობა არ მიუღია.
კატეგორია - ეთიკა
28 ოქტომბერს, ტელეკომპანია „კავკასიის“ ეთერში, გადაცემა „სპექტრში“ სტუმრად იმყოფებოდა დეპუტატი, ნინო გოგუაძე. პროგრამის თემა მოსმენები და ქვეყანაში არსებული ვითარება იყო. გადაცემის მსვლელობისას წამყვანმა საბჭოთა პერიოდი გაიხსენა და აღნიშნა:

„მოდით რა, ის ეპოქა გავიხსენოთ, ხალხო. მეცხრამეტე საუკუნის ბოლო ხანები არ იყო ია-ვარდით მოფენილი. ძალიან ბევრი წიგნი მაქვს იმ პერიოდისა წაკითხული და, აი, ველური ურთიერთობა იყო თითქმის. თბილისის 80% იცით რომ არ იყო ქართველები. და მე არც მინდა ამ დეტალებზე საუბარი, პატარა ბიჭის გასვლა ქუჩაში საშიში იყო, კაცო, მამათმავლებით იყო სავსე ქალაქი“.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე მუხლში წერია: „ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციისწახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოსნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლადრასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის,პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ანსოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“.

კატეგორია - ეთიკა
28 ოქტომბერს ბიზნესის კეთების მსოფლიო ინდექსში საქართველოს საკითხი თითქმის ყველა ტელეკომპანიამ გააშუქა. საკითხის გაშუქებისას ძირითადად სამი აქცენტი გამოიკვეთა: ერთი, როდესაც ჟურნალისტი ცალსახად აცხადებდა, რომ საქართველოს ბიზნესის კეთების რეიტინგში ძალიან კარგი პოზიცია აქვს, მეორე, როდესაც ჟურნალისტები აცხადებდნენ, რომ ბიზნესის კეთების მსოფლიო ინდექსში საქართველოს პოზიცია არ შეუსუსტებია და მან ბევრ კომპონენტში გაიუმჯობესა მდგომარეობა და მესამე - საქართველოში ბიზნესის კეთების მხრივ არაფერი შეცვლილა, ქვეყანა კვლავ იგივე პოზიციაზეა, თუმცა არის კომპონენტები, სადაც საქართველოს მდგომარეობა გაუარესდა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის შეფასებით, ბიზნესის კეთების ინდექსში საქართველოს პოზიცია “ძალიან კარგია”. საინფორმაციო გამოშვება “მოამბის” პირველივე სიუჟეტში ჟურნალისტმა განაცხადა:

“189 ქვეყნიდან 24-ე ადგილზე ყოფნა საქართველოს მსგავსი ეკონომიკის მქონე ქვეყნისთვის ძალიან კარგია. ცალკეულ მაჩვენებლებსაც თუ გავითვალისწინებთ, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ საქართველოში ბიზნესის კეთება მარტივია”.

სიუჟეტში აღინიშნა, რომ გასულ წლებთან შედარებით საქართველოს პოზიცია არ შეუცვლია, შეიცვალა მხოლოდ მეთოდოლოგია. თუმცა აქ აქცენტი გაკეთდა იმაზეც, რომ მსოფლიო ბანკის ამავე რეიტინგში საქართველოს ეკონომიკა ევროპისა და ცენტრალური აზიის წამყვან ოთხეულში მეოთხე ადგილზე მოხვდა. ამ საკითხზე ყურადღება ტელევიზიებს შორის მხოლოდ “პირველმა არხმა” გაამახვილა.

ძირითადი აქცენტების შემდეგ ჟურნალისტმა განსხვავებულ მოსაზრებებზეც ისაუბრა და დრო მმართველ გუნდთან ერთად, ექსპერტებს და ოპოზიციის წარმომადგენლებს დაუთმო. წამყვანის ტექსტში აღნიშნული იყო, რომ “ახლადმიღებულ რეიტინგს განსხვავებულად კითხულობს ოპოზიცია”. ექსპერტების თქმით კი, ქვეყანა რომ წინ არ მიდის, ეს იმას ნიშნავს, რომ რეფორმები უნდა გაგრძელდეს.

ჟურნალისტმა ასევე მიმოიხილა გაუმჯობესებული და გაუარესებული კომპონენტები. უნდა გამოიყოს ჟურნალისტის ერთერთი დასკვნითი ფრაზა, სადაც ის ამბობს: “მსოფლიო ბანკი ბიზნესის კეთების რეიტინგს 12 წელია აკეთებს, ამ ხნის განმავლობაში კი ყველაზე დიდი პროგრესი საქართველომ განიცადა”.

ბიზნესის კეთების ინდექსს “იმედის” “ქრონიკაში” მეორე ბლოკის პირველი სიუჟეტი დაეთმო. ჟურნალისტმა აქცენტი იმაზე გააკეთა, რომ ბიზნესის კეთების სიმარტივით მსოფლიო რეიტინგში საქართველო 24-ე ადგილზეა. მან ეკონომიკის სამინისტროს განმარტება მოიშველია და აღნიშნა, რომ ქვეყნის პოზიცია ფაქტობრივად არ შეცვლილა და გასული წლის მე-15 ადგილიდან 24-ზე გადასვლა მხოლოდ მეთოდოლოგიის ცვლილებამ განაპირობა.

მასალაში ეკონომიკური საკითხების სპეციალისტის ვატო ლეჟავას შეფასებაც იყო წარმოდგენილი, რომელიც ამტკიცებდა, რომ მეთოდოლოგია წინა წლებშიც იცვლებოდა, თუმცა საქართველოს პოზიციები უმჯობესდებოდა კიდეც.

„სულ საქართველოს 39 რეფორმა აქვს განხორციელებული მსოფლიო ბანკის მოხსენების მიხედვით, აქედან 38 განხორციელებულია 2012 წლამდე“, - განაცხადა ვატო ლეჟავამ.

ჟურნალისტი კი, აღნიშნავს, რომ რეიტინგის მეთოდოლოგიის ცვლილებას მიესალმება მმართველი გუნდი, ოპოზიცია კი ფიქრობს, რომ საქართველო ინვესტიციებისთვის და ბიზნესის წარმოებისთვის დღეს უკვე ნაკლებად მიმზიდველი სახელმწიფოა. "ანგარიშის მიხედვით, წინა წელთან შედარებით, გამარტივდა სამშენებლო ნებართვების გაცემა. ასევე შესაძლებელი გახდა, კომერციულ დავებთან დაკავშირებით, სასამართლოში მიმართვა ელექტრონული ფორმით. ქონებრივი რეგისტრაციის კუთხით, საქართველო კვლავ საუკეთესო სამეულშია. ოდნავ გაუარესებულია ბიზნესის დაწყების და სესხის აღების მაჩვენებელი".

“იმედის” აქცენტი გაიზიარა GDS-მა, ოღონდ ოდნავ მძაფრად. აქ გაუარესებულ კომპონენტებზე ჟურნალისტს არ უსაუბრია. გადაცემა 2030 ბიზნესის კეთების ინდექსში საქართველოს პოზიციებს საკმაოდ დადებითად გამოეხმაურა. ჟურნალისტმა აღნიშნა, რომ საქართველომ შარშანდელთან შედარებით 13 მაჩვენებელი გაიუმჯობესა და ახლა უკვე 165 ქვეყანას უსწრებს, მათ შორის პოლონეთს, შვეიცარიას და ნიდერლანდებს.

სიუჟეტში ითქვა, რომ შარშანდელისგან განსხვავებით (მე-15 ადგილი) საქართველო 24-ე ადგილზეა რეიტინგში. თუმცა რესპონდენტები აცხადებდნენ, რომ ეს ცვლილება ინდიკატორების შეცვლამ განაპირობა და რეალურად საქართველოს რეიტინგში ადგილი არ შეუცვლია.

თითქმის ყველა რესპონდენტმა განაცხადა, რომ ქვეყანას აქვს წინსვლა და ბევრად უკეთესი შედეგი. მხოლოდ ოპოზიციის წარმომადგენელმა გია ცაგარეიშვილმა განაცხადა, რომ კვლავ არის წინაღობები და მთავრობის ძალისხმევა საკმარისი არ არის.

“რუსთავი 2-ის” აქცენტი განსხვავდებოდა ზემოაღნიშნული ტელევიზიებისგან. “კურიერის” მთავარ გამოშვებაში მომზადებულ სიუჟეტში ცალსახად აღინიშნა, რომ ბიზნესის წარმოების კუთხით საქართველოში არაფერი შეცვლილა. შესაბამისად, ბიზნესის კეთების რეიტინგში საქართველოს პოზიციაც უცვლელია. ეს ინფორმაცია დაადასტურა სამხრეთ კავკასიაში მსოფლიო ბანკის წარმომადგენელმაც. შემდეგ კი მოვისმინეთ ირაკლი ღარიბაშვილის კომენტარი, რომელმაც თქვა, რომ ისეთ ქვეყნებს ვუსწრებთ, როგორებიცაა პოლონეთი, შვეიცარია, საფრანგეთი და ნიდერლანდები. ასევე პრემიერმა აღნიშნა, რომ არის რამდენი პოზიციაზე გაუმჯობესება და არსად არ არის გაუარესება.

მის საპასუხოდ ჟურნალისტმა რამდენიმე კომპონენტი მოიყვანა, რაშიც მდგომარეობა კვლევის მიხედვით გაუარესდა, მაგალითად - ბიზნესის დაწყების მონაცემებისა და კრედიტების აღების შესაძლებლობის კუთხით. აქვე აღნიშნულია ის სფეროები, სადაც მდგომარეობა გაუმჯობესდა. მასალაში ჟურნალისტი რეიტინგებით ოპოზიციის წარმომადგენელთა უკმაყოფილებასაც უსვამს ხაზს, რომლებიც ფიქრობენ, რომ საქართველოს პოზიცია მნიშვნელოვნად გაუარესდა ბოლო 3 წლის მანძილზე.

ამის პარალელურად კი ჟურნალისტმა აღნიშნა, რომ “მმართველი გუნდი კმაყოფილია მთავრობის მუშაობითაც და კვლევის მეთოდოლოგიის შეცვლითაც”. მმართველი გუნდიდან გია ჟოროლიანმა განაცხადა, რომ ძველი რეიტინგი არარეალურად ასახავდა სურათს და ახალი მეთოდოლოგია უფრო ადეკვატურია.

სიუჟეტში, ექსპერტების თქმით, ხელისუფლებას მეთოდოლოგიის ცვლილებები ადრე რომ გაეთვალისწინებინა, ქვეყანა რეიტინგში უფრო მაღლა იქნებოდა.

ჟურნალისტი მასალას პოზიტიური ინფორმაციით ასრულებს. ბიზნესის კეთების ინდექსში საქართველოში გატარებული ორი რეფორმა განსაკუთრებით არის გამოყოფილი - კონტრაქტების აღსრულებითა და მშენებლობის ნებართვის გაცემის გამარტივებით, საქართველო 19 ქვეყანას შორისაა.

ტელეკომპანია “მაესტროს” მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში "ფაქტორი რვაზე" წამყვანმა განაცხადა, რომ საქართველოს რეიტინგი ბიზნესის კეთების მხრივ გაუარესდა, ქვეყანამ კი მე-15 პოზიციიდან 24-ე ადგილზე გადაინაცვლა. "ამას ციფრები ამბობენ, საქართველოს ხელისუფლება კი პროცენტებს სხვაგვარად კითხულობს", - დაამატა წამყვანმა.

სიუჟეტში საუბარია შეცვლილ მეთოდოლოგიაზე, ანგარიშში მოყვანილ დადებით და გაუარესებულ ინდიკატორებზე. ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ საქართველოსთვის პოზიციების დაკარგვაში ეკონომიკური გუნდი ამაში საგანგაშოს ვერაფერს ხედავს და ვითარებას მეთოდოლოგიის ცვლილებით ხსნის.

ჟურნალისტმა სიუჟეტში აღნიშნა, რომ შეცვლილი მეთოდოლოგია, როგორც ჩანს, მხოლოდ საქართველოზე აისახა, რადგან, რეიტინგებში მაკედონიას პოზიცია არ შეუცვლია, საქართველომ კი - პოზიციები დათმო. სიუჟეტში მთავრობის წარმომადგენლებთან ერთად ვატო ლეჟავამაც ისაუბრა, მან აქცენტი იმაზე გააკეთა, რომ მეთოდოლოგიის ცვლილება მკვეთრად არ უნდა ცვლიდეს ქვეყნის პოზიციას. ჟურნალისტმა ახალი მონაცემები 2006 წელს შეადარა და ხაზი გაუსვა იმას, რომ მაშინდელ მაჩვენებელთან შედარებით მდგომარეობა ბიზნესის კეთების სიმარტივის კუთხით 15 პუნქტით გაუარესდა.

შენიშვნა: მასალა შესწორებულია 31 ოქტომბერს. შესწორება ეხება ტელეკომპანია "მაესტროს" ნაწილს. მანამდე აღნიშნული იყო, რომ "მაესტრომ" ზემოაღნიშნული თემა 28 ოქტომბრის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში არ გააშუქა.
კატეგორია - ეთიკა
მედია-კავშირ „ობიექტივის“ ტელეეთერში 26 ოქტომბერს 19:06 საათზე ასევე 27-28 ოქტომბერს 00:05 საათზე გავიდა წამების ამსახველი ვიდეომასალა. კადრებში, რომელიც დაახლოებით 2 წუთს გაგრძელდა, ასახული იყო, სავარაუდოდ, გაუპატიურებისა და ასევე ცემის სცენები. მიუხედავად იმისა, რომ იყო მცდელობა კადრების დაფარვისა, მაინც ჩანდა მამაკაცის სასქესო ორგანო, ისმოდა ხმები, ძირითადად მეგრულად. კადრების ნახვისას შეიქმნა შთაბეჭდილება, რომ რამდენიმე კადრში სექსუალური აქტი მიმდინარეობდა.

ვიდეომასალაში სხვადასხვა სცენას შორის ჩნდებოდა წარწერა: „ამ სადიზმის ორგანიზატორია სააკაშვილის რეჟიმი, მოვითხოვთ დამნაშავეთა დასჯას!“ ტექსტი იყო გახმოვანებული და მოწოდებული, როგორც მედია-კავშირ „ობიექტივის“ პოზიცია.

ეს მასალა გადაიცა, ტელეკომპანია 25-ე არხის ეთერითაც, რომელიც "ობიექტივის" სიგნალს უშვებს.

აღსანიშნავია, რომ „ობიექტივმა“ კადრების ეთერში გასვლამდე გაავრცელა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ერთი კვირის განმავლობაში იგეგმებოდა ასეთი ვიდეომასალის ჩვენება. თუმცა ამ ინფორმაციაში მითითებული იყო, რომ კადრების ჩვენება მოხდებოდა მხოლოდ ღამით პირველი საათის დაწყებისას.

„მედია-კავშირი „ობიექტივი“ ერთი კვირის განმავლობაში, ყოველდღე, ღამის პირველის ხუთ წუთზე ეთერში გაუშვებს წამების გახმაურებული კადრების მცირე ფრაგმენტებს. ვიცით, რომ ეს უმძიმესი კადრებია. ვიცით, რომ კრიტიკის ქარ-ცეცხლში აღმოვჩნდებით, მაგრამ საზოგადოებამ უნდა იცოდეს, რა სისასტიკითა და სადიზმით აწამებდა სააკაშვილის რეჟიმი ადამიანებს, ეს ვიდეომასალა ამხელს სისტემურ, ორგანიზებულ დანაშაულს ადამიანის და ადამიანურობის წინააღმდეგ! ეს არავითარ შემთხვევაში არ არის პირადი ცხოვრების ამსახველი მასალა. ჩვენ მოვითხოვთ არა მარტო შემსრულებლების, არამედ ამ დანაშაულის ორგანიზატორთა დასჯას!“

ეს ტექსტი და ასევე გამაფრთხილებელი ტექსტი ეთერში წამების ამსახველი კადრების გაშვებამდე გავიდა. ტელეკომპანიამ მაყურებელს მოუწოდა არასრულწლოვნები, სუსტი ფსიქიკისა და ჯანმრთელობის ადამიანები მოერიდებინათ ეკრანებისთვის.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის 56-ე მუხლის მიხედვით, ახალ ამბებში ძალადობის ამსახველი კადრების გამოყენებაზე გადაწყვეტილება მათი ინფორმაციული ღირებულებისა და მნიშვნელობის, ასევე აუდიტორიის სავარაუდო რეაქციის გათვალისწინებით უნდა მიიღონ. მე-2 პუნქტის თანახმად, " იკრძალება ისეთი პროგრამების გადაცემა, რომლებიც რაიმე ფორმით რასობრივი, ეთნიკური, რელიგიური ან სხვაგვარი შუღლის გაღვივების, რომელიმე ჯგუფის დისკრიმინაციის ან ძალადობისკენ წაქეზების აშკარა და პირდაპირ საფრთხეს ქმნის." ამავე მუხლის მე-4 პუნქტის თანახმად, "იკრძალება პორნოგრაფიის, აგრეთვე ადამიანისა და მოქალაქის ღირსებისა და ძირითად უფლებათა შემლახავი ისეთი პროგრამის ან რეკლამის განთავსება, რომელიც შეიცავს უხამსობას."

ამავე კოდექსის 41-ე მუხლში კი აღნიშნულია: 1. ძალადობის ან მისი შედეგების ამსახველი კადრები, აგრეთვე ძალადობის როგორც ვიზუალური, ისე ვერბალური აღწერის გადაცემა, უნდა იყოს ჯეროვნად რედაქტირებული 23:00 საათამდე, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ეს გამართლებულია შესაბამისი კონტექსტით. 2. დაუშვებელია არასრულწლოვნის მიერ იოლად იმიტირებადი ძალადობრივი ან სახიფათო ქმედების გადაცემა 23:00-საათიან წყალგამყოფამდე, თუ ამის მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთება არ არსებობს.

მაუწყებელთა ქცევის 45-ე მუხლში კი განმარტებულია, რომ 18 წლამდე არასრულწლოვნისთვის შეუფერებლად ითვლება სამაუწყებლო პროგრამა, თუ ის შეიცავს ძალადობის ამსახველ სცენებს ახლო ხედით ან 15 წამზე მეტი ხნით (გარდა შემეცნებით-საგანმანათლებლო, ისტორიული, ფანტასტიკური ან კომედიური ჟანრის პროგრამებისა).

ამ საკითხზე განცხადება გაავრცელეს არასამთავრობო ორგანიზაციებმა. მათ ამ განცხადებით კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიასაც მიმართეს და ფაქტზე რეაგირება ითხოვეს.

„ცხადია, ძალადობის და დანაშაულის მხილება საზოგადოებრივი ინტერესის საგანია, მაგრამ მედიას შეუძლია ეს ფუნქცია აუდიტორიის გრძნობებით მანიპულირების და ადამიანის ღირსების შემლახავი კადრების პერმანენტულად და კამპანიურად გავრცელების გარეშე შეასრულოს. ამგვარი ქმედებები საზოგადოებაში შუღლის გაღვივებას და ძალადობისკენ წაქეზების პირდაპირ საფრთხეს ქმნის, რისი მხილველიც ბოლო დღეებში საზოგადოება გახდა და რამაც შეიძლება სამოქალაქო დაპირისპირების გაღვივებას შეუწყოს ხელი“, - აღნიშნულია არასამთავრობო ორგანიზაციათა წერილში.